Y Rhedegydd

YSGOLORIAETK I BLANT GWEITHWYR OHWAfiEL OAKELE f. Deallaf fod yn mwriad lluaws o fy nghyd- weithwyr yn y Chwarel uchod i geisio sefydlu ysgoloiiaeth i'w plant eu hunain yn yr ysgol Ganolraddol S) del bellach yn sefyll wrth ein drysau fel ardalwyr. Hyderaf na bydd i ni ballu mewn cymal na gewin, nes ei rhcddi ar y lliuellau diogelaf a mvvyaf manteisiol i hvyddianfc pob dosbartb, yn neillduol plant y gweithwyr, y rhai yw mwyafrif ein cymydogaethan. Rhaid i mi addef fy mod wedi cael fy -domi yn y ffaith nad. yw ein gwyr blaenllaw a'n harweinwyr addysgol. wedi cymeryd mantais ar golofnau ein newyddiadur lleol, i alw cin s,, lw at y cwestiwn a'i ddadrus er enyn ynom y dyddordeb a'r ymdrech dyladwy tuag ato. Gall ardal Ffestin- iog ymffrostio yn eimanteision addjsgol ynghyd a' r safle ucliel ac anrhydeddus a hawlia ar y rhestr gau arholwyr y Jlywodraeth, ond nid yw hyny yn ddigon o esgusawd am ein harafwch ynglyn ar ysgol Ganolraddol. ond yn hytrach yn byrnbyliad i'n huohelgais teilwng, a'n pybyrwoh diflino. Nicl wyf mewn mi modd yn ddall i'r ffaith fod nifer dcla o'n boneddigion a'n harwein- v, yr wedi rhoddi eu dwylaw ar yr Aradr ac heb earych o'n ho! ond yn gweithio gyda'r diwyd- Iwydd deilwng ohonyut mewn Cyngor, ac wedi addaw cynhorthwy arianol canmolad IYY: ond rhaid addef mai jchydig mewn gwirionedd wnaed genym ni M gweithwyr hyd yu bvn. Eithaf parod wyf i 'addef nas gall yr uii*' c, ohonom wneyd rhy w lawer mewn ystyr ariailiol. tlyweder, ond y mae posiblrwydd i'r l u wneyd gwyrth, ond eu cael yn un, ac arcs yn un gyda'r ewestiwn dan sylw fel pob ewestiwn arall. Parthtd penawd hyn o ysgrif uid wyf yn berson- 01 wedi fy addfedu ar y ewestiwn, oblegid y m ;e iddo ei ddwy ochr; ei fantais a'i anfantais. Hyderafy bydd i rai o'r cewri loeuwi eu barfau i wneud cyiiawnder ago ef, tra y byddaf fi yn oeisio troi careg neu ddwy ar wyneb y maes Dywed lluaws mawr o'r rhai aadfctaf eu barn fel arweinwyr addysgol ein cenedl na wna nifer dda o ysgoloriaethau ateb y dvben uwchaf ynglvn a'r ysgolion dan sylw. Dywedant mai y rhai yfiyma eu bamgyffredin a gipia'r ysgoloriae'hau, ac mai nid yr rhai cyflyiiiaf bob amser yw y goreuon. JTodd bynag am hyny, cytuna pob un yn ddieithriad y dylai i'r addysg fodyr un fwyaf buddiol, a'r tal a godi'r am dani fod yngbyraedd y lluawF. NilI addysg fuddiol a dyweyd y I'.eiar yn pobpeth a gyfrenir yn ein gwahanol ysgoUou eiienoL ae uwchraddol. Ond y mite Dtddf Addysg Ganolraddol yn wertlifawrccach o lawer am ei bod yn eynwys Adrauau yr Addygg Oelfol (Technical Education), y rhai a joddwyd i mewn drwy ymdrech egniol a di-ildio- yr aelod anrhydeddus a gweithgar dros Meirionydd, y rhai sydd fel y canlyn, ], Unrhyw un o'r cang- CUlli, Gwyddor a chelf; ac yndarparu y gellir rhoddi'r by fforddiant mewn unrhyw Un c-honynt. 2,- Defnyddiad arfiiu a cberiio mewn clai, coed, mu unrhyw ddefnydd arall. 3, Jihiiyddiaeth fasnachol, llyfr cofnodaeth llaw fer. 4, Unrhyw L nc arall cymhwysadwy at ddybenion atnaeth- gweithfaoedd, celfyddyd, neu fywyd nwsnacho1, ac ymarferiad yr hyn a ellir ci ddyn- ff)di mewn cynllun neu gynnygion. Mae genym ,???b 110 i ddisgwyl y bydd i gynllun ein hvsgol ? gahoiradd gynwys y darpariadau uchod iyn? "helaeth; modd y gallo y sawl a ddewiso ddysgu rhywbeth am egwyddc- rion gwaffh See. C red wyf inai gwaith da a wnaem fel gweithiwr wrth neillduo 'un mis' o bob blwyddyn er gwneyd casgliad teilwng at addysg ein plant os llwyddir i gael unfrydedd ar y ewestiwn, Un aufantais yn ddiau yn nglyn a ni fel gweithwyr er cael unfrydedd yw, y ffaith fod un ran o dair ohonom yn byw tuallan i'r ardal ac oblegid liyuy y bydd plant y 'drydedd ran allan o gyraedd yr ysgoloriaeth am y ceir ysgol iniici i'w cartrefi, ac oherwydd hyny yn elai costus iddynt li wy. Ond os byddwn yn ddigon unol ac eangfrydig gallwn yu hawdd yn chwarelau Oakeley yn itiiig wnbyd darpariaeth o £40 yn y flwyddyn, naill a'i er rhodcti ysgoloriaethan, neu er estyn cjnhorthwy i'n plant er eu galluogi i gyraedd yr ysgol gam iradJ. Bydd ge iyf ragor os yn dder- byniol. Talywaenyd.1 Talywaenydl R. J. WILLIAMS, [Ewch yn ml;;en,—GroL,]

PENILLION COFFADWRIAETHOL Am y diweddar David James Owen, mab hynaf Mr. a Mrs. Owen, 33 High Street, Blaenau Ifestiniog yr hwn a fu farw Ionawr 31 1893, yn 31 oed. yn Chiccgo, America, gan adael gwcddw ac un plentyn ar ei ol. Pan yw gwanwyu fel yn sibrwd Enw bywyd wrth fy nor Mae awelon oer marwolieth Y ma 'n crwydro dros y mor Clywid seiniau galarnadol Yn y gwynt ddo'i tros y don Llwythog ydyw cWOIwI tristweh, Y* awyrgjlch cyfeillgarwch, Suddodd saeth yn ddwfn i'r fron. David James, pabeth am dano ? 0 mor anhawdd ydyw dweyd Ei fod heno wedi marw, Eto fel yn gorfod gv. neyd Ow pa fodd y sylweddolaf Gynwys llym j frawddeg hon 1 Pa ipjdd gallaf ei hesbonio ? Er yn clywcd sain y wylo Yn ngor-leddfol su y don. Rhfl,id yw creduer y cyfan,- ,jr mae'r fra:vvddeg brudd yn ffaith Tysti&'r dagrau wlych y gruddiau, Ei fod in' yn gated waith Yn ufetawrwydd lleddfol prudd der, Clywir awn y deigryn glan, Sydd jn Hi thro dros y gruddiau, JM yndiagJl1 ar gjffiniau Allor gweddi, lavn o dan. Gydag estron mae ei feddrod,— Ond ei gofiant pur ddinam, Ysgrifenwyd a phin gal rir Ar galonau tad a mam Marw fel yn mreichiau estron. Marw 'n mhell o'i anwyl wlad Marw heb gwmpeini anwJl, L.lam a'i dys,odd ar bob egwyl, Marw ],eb ei dirion dad. Er fod ganddo briod h lAvddgar Gydf phryder loi-.Id ei b: on Ehaid oedd iddi er ei hoffder Ymwalianu yn y don 0! mor anhawdd ydoedd gadael, Priod hoff, a phlent) n bZW, Ar ei ol i wisgo galar Fel di Iedyn, ar y ddaear, Lie mae dail y pren yn W) w. Pan yn gollwng llaw ci briod Oedd yn bceth gan ofal Lyw Teimlai y tragwyddol freichiau Yn ei gynal—dwyl iw Duw Pan yn cjfFwrdd a'i glwyfedig Babeil, feiml ii esmwvthad Yn ei freichiau Ef" aeth ymait h Ar ei rudd 'roe dd rhosyn gobaith, Dyfodd yn y nefol wlad. Os daearwyd ei weddillion, Draw mewn pell estronol wlad I fro engyl aeth ei enaid, I dragwyddol bur fwynhnd Lie mae bywyd ar ei eithaf Yn Chicago, fenvol dief Angau ddaeth yn ddistaw, ddistaw, Gwas yw ef na wrendy wylaw, Pan yn cyfoethogi.'r nef. Paainh anwyl,—ewpan weimol Raid i'n yfed yn y byd Y mae gofid oet yn gorwedd Ehwrtf ystlysau 'r bychan gtyd Er mor lem yw 'r brofedigaeth, Er mor finiog ydyw 'r saeth Am na chawsech arno weini, Cofivrch hyny, hoff rieni, Yn e:ch trallod, adref aeth." Tithan 'i we lclw gyda'th blentyn, Sydd yn ddarlun byw o'i dad Y mae Duw yn farnwr gweddivoii," Paid ymsnddo i dristhad Tyf y blodau ar y llanerch Lie mae 'th briod hoff mewn hun; A phan chwyth yr urlgorn arian, Daw o wely oer y g-aian, Byth i fod yn hardd ei lun. GLYN MY:FYn.

». LOUT 3 MORGAN ELLIS. (Mab byciflwy Parch a Mrs Hugh Ellis, Maentwrog) I fri claw Louis laweii,-goludog Yw ei lydiii (ialeen Yn dew. gwel llygaid awen, Arwyddion bardd yn ei ben. Nid eiddil un di-ddylanwad-yw ef, 0 wan gyfansoddiad Ni fynwn yn fy enwad, Argoel dyn mor gul a'i dad. Hogyn braf, gwell gsvyneh erioed—ni fu Na'i fath gan ei gyfoed angel ieuengoed, laidd ei wen. thvydd oed. Os ftlMga 'i fun res nwghTY mawrgn. Louis Morgan Ellis Y Maen ddaw row," vn ddewis Le am \\v i ami i Miss." I 1 .11 1 1 1, IESTYN.

BLAENAU FESTINIOG. Mynachaelh."—Nos Weuer diwcddaf, yn nghapel Bowydd, traddodwyd darlith ragorot ar y testyn uchod gan y Parch. David liobert3, Rhiw. CafwydganMr. Roberts vstor helaeth o wybodaeth fudd ol ar y testyn dyddorol hwn. Sylwodd ar bedwar math o Fynach ieth a Myii- achod, a phob un o honynt yn gynyrch athraw- iaeth neillduol. Liy wyddwyd gau y Parch. R. J. Willia ns.- Trcbor. Band of Hope y Tabernacl.—Cynhaliwyd cyf- arfod amrywiaethol gan yr uchod nos Fawrth diweddaf, o dan lywyddiaeth Tieborfab. Dech- reuwyd trwy ddarllen a gweddio gan Mr Robert Griffith. Cystadleuaeth dadganu alaw y don Crugybar,' goreu Misa MJ Davies, Penyeae, ail, Miss A E Hughes, Moelwyn House, Unawd gan Miss G A Owens, I Ple'r aeth yr Amen;' Oystadleuaelh unrbyw nnawd, ymgeisiai chwech goreu Mr David Williams, Bron ddwy ryd, ail Mr Johnny Rowlands, Penygelli terrace; Cystad- leuaeth chwareu ar yr Harmonium, goreu. Miss Sarah Jones, High Street; dadganiad o'r anthem 'Molwch yr Arglwydd,' gan y Band of Hope. Cystadleuaeth gorawl, canu y don Sophia, goreu cor Mr E Evans, ail, cor Mr L Jones. Cystadleuaeth chwareu ar yr Harmon- ium, goreu Misa M J Davies. Penycae. Cystad- lenaeth arwain y Band of Hope, ymgeisiodd 10, goreu Mr J Rowlands. Gwasanaeihwyd fel beirniad cerddorol gan Mr W M Williams, Tan- ygrisiau, a gwnaeth ei ran yn rhagorol. Wedi talu diolchiadau, a gweddio gan Mr Rolrert Hughes, diweddwyd y cyfurfod. yr hwn oedd yn un rbagorol drwyddo.—J. BWRDD LLEOL ARBENIG.—Cynhaliwyd y Bwrdd hwn nos Lun. y 13eg o Chwefror, i gymeryd i ystyriaeih y cynllun o Addysg Ganol- radd fel y cyhoeddwyd ef gan Ddirprwywyr Elosen. Yr oedd yn breBenol Mr A M Dunlop (eadeir- ydd), Dr Jones, Dr Vaughan Roberts, y Mti R Robeits, William Owen, R Bowton, John Morgan, a R Walker Davies, c'erc. Ystyriwyd y cynllun am gr) n amser, a chafwyd trafcdaeth faith arno, ar ol yr hyn y cyohygiodd Dr Jones, a chefnogodd Mr William Owen, fod y bwrdd o'r fain mai gw4 11. yn lie sefydlu pump o ysgol-on yn y sir. yn ol Adran 6 o'r cynllun, a fyddai fefydlu tair o ysgolic n, sef ys^ol i fecbgyn a genethod yn nosbarth y Bala un i fcchgyn a genethod yn nosbal th Dolgellau ac un i fecbgyn a gent-thed yn nosbarth Ffestinio-. Cynbygiwyd gweliiant gan Mr Robert Roberts, yr hwn a gefnogwyd gan Dr Yauglian Roberts, sef fod y bwrdd o'r farn, y b, (ldai dwy, yn lie pump o ysgolion dan ddeddf Addjsg Ganolradd yn ddigonoi i'r sir hon'; un i fecbgyn yn y Bala, a'r llall i cneihod yo Nolgellau ac fod v bwrdd o'r farn fod darpariaeth gyflawn ar gvf, r addysg Ffestiniog drwy fod Deddf Addyfg Gieiftol wedi ei mabwysiadu gan y dosbartb. Dros y cynbygiad olaf, sef y gweliiant, pleid- leisiodd Mr Hobert Roberts, Dr Vaughm Robeits. a Mr R B-Avtop, a thros y cynbygiad gwreiddiol yr cedd Dr Jones, Mr William Owen, a Mr John Morgan. Gan fod y plcidleisiau yn- gyfartal, l'hodclodd y cadeirydd ei bleidlais (lerfyrol Nii ffafr y givelliant, yr hwn, felly, a gariwyd. Dytyi-Liriivyd am i'r c'ele anfon copi o'r pender- fyriiad i Ddirprwywyr Elusen. Y BWRDD LLEOL. Dvdd Sadwrn: hesenol, y M ri. A. M. Dunlop, cadeir- ydd Tohn Morgan, Dr. Vaughan Roberts, Mr. Wm. Owen, Mr. R. Bowton, Dr. Jones, y Mri. Bobert Roberts, C. Warren Roberts, G. H. Ellis, H. Walker Davies. clerc H. B. Maybury a Richard Pritchard, arolygwyr. Addysg Ganolradd.—Ymddanghosai Mr. E, P Jones, U.H a'r Parch. J. Rhydwen Parry, dros bwyllgor lleol yn nglyn ag addysg ganolraddol, i ofyn i'r Bwrdd estyn cynorth- wy at addysg grefftol yn iiiiol ar ddeddf Cymreig. Pasiwyd i gymeryd v mater i ys- tyriaeth mewn eyfarfod wedi ei ahv yn ar- benig at hyny. Tori lampaiA.—Galwyd sylw at y ffaith fod cynifer a 72 o lampau cyhoeddus wedi eu tori yn ystod y mis, yr hyn a gostiai y swm o ddwy bunt a choron i'r bwrdd. Pasiwyd fod i'r cadeirydd anfon llylhyr cryf at Brif- gwnstabl y sir i alw ei syl IV at hyn, Barnai y cadeirydd nad oedd Ffestiniog, ond cym- eryd y boblogaeth i ystyriaeth, yn cael yr arolygiaeth hono oedd yn ei hawlio gan y Prif-gwnstabl. F Llyfryell Rydd.—Cymeradvvyai pwyllgor y llyfrgell fod i lidiart gael ei osod yn yr agorfa rhwng y ddwy ffenestr. Pasfwyd hyny. Derbyniwyd delerau y Mri. Ray & Miles, Lerpwl. a Mr. Jonathan Edwards, Blaenau, am ddodrefnu y Ile. Marchnadoedd.— Cynhygiodd Mr. John Morgan, fod y bwrdd yn derbyn Deddf y Marchnadoedd gan y byddai o fantais fawr i le mor boblog, Credai fod eisieu gwneud ychwaneg o ddefnydd o'r Farchnadfa (Hall), gan mai ar y trethi y codwyd hi.—Mr. Warren Roberls a gefnogodd, ac wrth wneud hyny sylwodd iddo gynyg pender- fyniad cyffelyb beth amser yn ol, ond dad- leuid y pryd hwnw fod y gyfundrefu o hocio yn well i ardal wasgaredig fel Ffestiniog. Nid oedd o nemawr ddyben derbyn deddf y marchnadoedd os na ellid rhwystro yr hocwyr.—Daliai Mr. Morgan byddid drwy fabwysiadu y ddeddf yn gwnend i fforcld a hwy.—Y clerc a ddywedai y gallesid gwei-tbu o ddrws i ddnvs gyda thrwydded pedlar.- Barnai Dr. Jones fod Adran 13 o'r ddeddf yn rhwystro yr hocwyr os na fyddai ganddynt drwydded Ciedai efe mai doeth a fuasai eymeryd llais y boblogaeth ar y cwestiwn o sefydlu marcbnadoedd.-Daliai Mr. Bowton tod hocio nwyddau bwytadwy, yn neillduol, yn dra manteisiol i le mor wasgaredig a Ffestiniog. Yr oedd yn bosibl y ceid bwyd- ydd yn rhatach drwy hyny.—Methai Mr. Ellis a gweled paham yr oedd yn rhaid i bobl o'r Bala, Pwllheli, Porthmadog, Llan- rwst, a Ileoedd eraili, ddorl i hocio eu nwyddau i'r Blaenau, heb i'r ardal fod ar eu mantais drwyddynt. l'id oedd pobl fel hyn yn cyfranu dim at y trethi. Credai efe mai doeth a fuasai gwneud apel am awdurdod i godi toll ar rai yn hocio nwyddau.—Sylwai y cadeirydd ei fod ef yn liolloll ffafriol i'r syn- iad o sefydlu marchnadoedd. Yr oedd per- ygl fod hocwyr yn gallu gwerthu nwyddau is-raddol wrth y drysau i bobl anwybodus.— Dr. Jones Byddai i Farchnad wythnosol reoleiddio y prisiau,—Mr. Bowton a ddywedai nad oedd efe yn erfyn sefydlu marchnadoedd, ond daliai dros gael rhyw foddion i ddelio a'r rhai oedd yn dod i hocio nwyddau hyd yr ardal.—Mr. W. Owen a ofynai oedd yr Hall yn ddigon mawr i gynal marchnadoedd i le mor boblogaidd.—Atebai Mr. Ellis fod yr ystafell uwch ben (yr Assembly Room) wedi ei darparu yn ogystal a'r llawr gogyfer a marchnadoedd.— Fna pasiwyd y cynhygiad yn ddi-wrthwynebiad. =odd Mr. Ellis rybedd y byddai yn y Bwrdd nesaf yn cynyg fod apel yn cael ei gwneud am awdurdod i godi tollau oddiar rai yn hocio. Ffor(fd Ctvmorthin,-Daetli Mr. Morgan a'i gynhygiad i sylw yn nglyn a'r flfordd hon. Gofynai am i'r Bwrdd basio i orfodi perchenog y ffordd y civynid o'i herwydd i'w had- gyweirio. Fr oedd y clerc wedi dweud nad oedd gan y bwrdd hawl i wncud hyny. Ond yr oedd efe (Mr. Morgan) yn barnu yn wahanol. Heol, ac nid ffordd oedd y lie.— Mr Ellis Nage ffordd ydyw.— Y Cadeirydd a sylwai eu bod wedi cael opiniwn y clerc ar y lie, ac yr oeddynt wedi clywed beth oedd syniad Mr. Ellis. Credai nad oedd eisieu cymeryd amser y bwrdd i fyny i ymdderu gyda'r un peth o hyd.—Barnai Mr. Bowton y dylasal Mr. Morgan ymfoddloni ar farn dau g),freithiNN-r.Nlr. Ellis a (idywedai nad oedd eisieu myned at y perchenog mewn dull ffyrnig a gorfodol. Gofyn iddynt yn garedig oedd y llwybr goreu.—Ofnai Mr. W. Owen y byddai yn rhaid myned a'r mater i Dy yr Vrglwyddi cyn y boddlonid Mr Morgan.—Mr. Robert Roberts a j'etliai 'a deall beth oedd o flaen y bwrdd —Awgrym- odd Mr. Ellis fod i Mr, Morgan roddi y cyn- hygiad i fyny unwaith yn rhagor.—Gwnaeth Mr. Morgan hyny, sef fod i berchenogion y gael eu gorfodi i'w hadgyweirio.—Nifcha wyd cefnogydd i'r cynhygiad. Eisimmwy ogyHeusderau rheilffyrdd,— Mr Warren Roberts a sylwai fod Cwmni Llin- ell y London & North Western er's tro wedi mabwysiadu egwyddor oedd yn dra phoblog- aidd, sef caniatau tocynau parliamentary gyda phob tren. Oud yr oedd y Blaenau, am ryw reswm neu gilydd, yn cael ei gau allan rhag mwynhau y fraint hon i'r un graddau ag y mwynheid hi gan drefydd eraill. Nid oedd tocynau p'arliamentary i'w cael o'r Blaenau i Gaer a Lerpwl, heb fyned gyda'r tren cyntaf yn y boreu. Ceid myned i'r Rhyl gydag un- rhyw dren yn ol y tocynau isaf. Deallai mai y rheswm am hyn oedd fod clealldwriaeth rhwng Cwmniau y London and North West- ern a'r Great Western am gadw prisiau y tocynau i fod yr un rhwng y goi safoedd hyny lie yr oedd y ddau gwmni yn rhedeg trenail iddynt. Ond erbyn hyn gwelai fod y ddau gwmni gyda phob tren yn rhoddi tocynau parliamentary i Lundain. Felly, paham nad i Lerpwl ? Ei gynhygiad oedd fod y Bwrdd yn gofyn yn barchus i Gwmni y L. & N. W. Railway i estyn i Flaenau Ffestiniog yr un manteision gyda thocynau />arKame/iMri/ gyda phob tien ag a estynid i leoedd eraill, ac fod cais cyffelyb yn cael ei wneud at y G. W. lty. Cefnogwyd gan Dr. Jones, a phasiwyd.— Arwyddodd y Cadeirydd" ddeiseb, ar ran y bwrdd, yn gofyn am i'r L. & N. W. Ry., rcdeg tren hwyrach o'r Blaenau i anion llythyrau ynnith gyda hi. F Golewrii ii. y(l((gtol.Mewn sylwadau o'i eiddo ar y Goleuni Trydanol sylwai Mr. Warren Roberts fod cynyrchu nwy yn costio dau swllt a dwy geiniog y can' troedfedd, cubaidd, ac y buasai cynyrchu goleuni tryd- anol yn costio llai o ddau swllt a cheiniog. Duifr i Gwmorthin. -Galwodd Mr. Morgan sylw at y ffaith nad oedd yn Nghwmorthiu hyd yn nod gymaint o ddwfr ag a oedd yno flwyddyn ol.—Gadawyd yr achos i Mr. May- bury. Carthffosyn y IJnn,— Dygodd Mr. Ellis o flaen y bwrdd achos carthffos oedd rhwng y Station a Sun Street, Llan. Dyweclai ei bod mewn sefyllfa resynus, yn enwedig pan ddisgynai y gwlaw. Yr oedd 75 o bersonau wedi arwyddo deiseb yn gofyn i'r Bwrdd symud yn y mater. Gadawyd y mater i'r avolygydd. Y sef?lllf(t (ii-,i(t??ot,Darllenivyd yr adrodd- iad arianol. Yr oedd gan y Bwrdd y swm o 302p., yn yr ariandy. Flwyddyn yn ol yr oeddynt mewn dyled o 743p., i'r ariandy. Yr etholiad agoshaol.Hyspyswyd mai yr aelodau fydd yn myned allan y mis nesaf ydynt y Mri. William Davies, G. H. Ellis, William Owen, a Rees Roberts. Dewiswyd Mr. Robert Roberts yn swyddog dychwel- iadol. Achos y Fitter.—Ysgrifenai Mr. Williati-i Griffith, fitter, hyd yn ddiweddar yn ngwas- anaeth y bwrdd, i ddweud ei fod yn methu a deall paham yr oedd wedi ei ddiswyddo. Yr oedd drwy hyny wedi gwneud colled o tua dau gant o bunnau iddo, g-an ei fod, yn ol telerau ei yiiii wymiad, wedi rhoddi ei fasnach i fyny, ac eibyn hyn yr oedd wedi colli ei gwsnieriaid, gan eu bod wedi myned at eraill. Hefyd amgauai fil am 5p. 12s. 4c., aiian dyledus am nwyddau oddiwrth y bwrdd.— Mr. Ellis a ddywedai nad oedd amheuaeth nad oedd yr achos yn un caled, gan fod y bwrdd wedi gwneud i Griffiths roddi ei fasnach i fyny. ac yna ei droi ymaith ar rybydd. Dylesid gwneyd rhywbeth tuagat gael gwaith iddo.—Dywedai y Cadeirydd fod darpariaeth at hyny cyn belled ftg y gellid. Teimlai Mr. Bowton yn debyg i Mr. Ellis.- Dywedai Mr. Warren Roberts nad oedd Griffiths wedi cadw at reolau y bwrdd, drwy beidio ymgjmeryd a gwaith preifat. Yroedd wedi gweithio yn mhabell yr Eisteddfod ar ei gyfrifoldeb ei hun.-G),d,.t golwg ar y bil, synai y cadeirydd am na fuasai wedi ei dderbyn yn nghynt, gan ei fod yn ddwy flwydd oed.—Dywedai Mr. Maybury iddo ef gael y bil ychydig amser cyn i Griffiths gaet ei droi ymaith.—Daliai Mr William Owen nad oedd hyny o un gwahaniaeth, a phasiwyd ar ei gynhygiad ef fod i Griffiths ddyfod o. flaen y Pwyllgor Arianol i egluro y bil.-Am fod gan y bwrdd faterion preifat i'w trafod, archivyd i'r gohebwyr ymneillduo.

Ddechreif yr wythhos gweithodd y Mri Dew s ai fal) wet-th dros dri ugain mil o bunnau o. dir peitliynol i Syr Richard Bulkeley, Baron Hill, Beaumaris. Mae golwg am frwydr gynes am fywoliaeth; Colwjrn rhwng Esgob Llanelwy a pheisoa. Llandrillo.