Y Rhedegydd

AT Y GOLYGWYR. U 0.11,11,DI)IGION, -Gai-i fod rhyw awdwr yn y RHEDEG- YDD diweddaf wedi dweyd fy mod wedi cael "fy lladd gan y mellt," er mwyn ei gywiro gwnaetlium y ddau englyn a ganlyn i'w rhoddi yn y RHEDEGYDD, os bydd- well mor garedig. Yr eiddoch, MEUHIG ELEST. Nid yw Meurigwedi marw,—coeliwcli Mai celwydd wnaeth hwnw; Sylwch, mae waith yn salw, Yn ddilun-mi wnawn ddau lw. Fy oes a'm heinioes hynocl-a godwir Yn gadarn 'rwy'n gwybod; A gorahwyl llu yw'm gwarchod, 0 engyl chwim rhag i ddim ddod.M. E.

AT Y GOLYGWYR. FONEDDIGION,-Teimlaf yn ddioleligar os caniatewch i'r ychydig linellau hyn ymddangos yn eich rhifyn nesaf o'r RI-IEDEGYDD. 0 dan y penawd "Ffestiniog a'r amgylchoedd," a ymddangosodd yn yr Herald am Tach. 27, gan Ffestinfab, cawn ef yn gofyn, "Ai gwir fod masnachwyr Ffestiniog wedi gwrthod Mr. Roberts, prif swyddog y Co-operative, i'w Cymdeitlias ? Yr ydym wedi clywed hyny." Os darfu Ffestinfab glywed hyny, yr wyf fel aelod o'r Gymdeithas yn sicrhau na wrthod- wyd Mr. Roberts i'w Cymdeithas, ond ar yr un pryd yr wyf yn addef na wahoddwyd Mr, Roberts i fod yn aelod o'r Gymdeithas fel masnachwyr eraill; a chan hyny hyny amcanaf roddi fy rheswm am hyny. Prif ddiben masnachwyr Ffestiniog (fel y mae yn hysbys i Ffestinfab os darllenodd ychydig o'r Rheolau yn y RHEDEGYDD ychydig wythnosau yn ol) yn sefydlu Cymdeithas oedd er mwyn cael allan gynllun er atal personau oedd yn myned o'r naill siop i'r llall oedd yn proffesu rhoddi credit, a hyny am amser maith, heb ystyried am foment fod eisieu talu; ond cyn gynted ag y byddai siopwr newydd yn dechreu, yr oeddynt yn ymadael a'r hen siop lie yr arferent brynu, ac yn myned i'r siop newydd; ac felly yr oeddynt yn byw naill flwyddyn ar ol y Hall ,"1- Jalu ond yo^y'-ig arian, a hyny p vr oeddynt yn leehrc' l Ul1\'hyw fisiiaelidy. v an hyny mae yn amlwg nad oedd angenrheidrwydd rhoddi gwahoddiad i Mr. Roberts, olierwydd fod masnacli y Co-operative yn cael ei gario ymlaen ar y ready money system; a phan ystyrid mai er budd masnachwyr oedd yn rlioddi credit y sefydlwyd y Gymdeithas, gwclir ar unwaith y rheswm paham na wahoddwyd Mr.' R. Gan hyny yr wyf yn gobeithio fod yr ychydig uchod yn ddigon o eglurhad i aelodau y Co-operative mai nid o ddim drwg-deimlad, ond mai ffolineb fuasai gwahodd un nag oedd dim a wnelo ef a'r peth o gwbl. Yr eiddoch, AELOD.

SUurtjtJdion ttot. YSGOLION Y BWBDD.— Yn ystod y pythefnos diwedd- af bu y Managers, ynghyd ag amryw eraill o gyfellion addysg yn y gwahanol ysgolion yn rhanu gwobrwyon i'r plant hyny ag oeddyut wedi dilynyr ysgol ffyddlonafy flwyddyn yn diweddu Medi 30afn, 1873. I cnill gwobr yr oedd yn angenrheidiol i'r plenty n fod yn yr ysgol 400 neu ychwaneg o weithiau. Nifer y plant a gyraedd- asant y safon oedd 210, sef 55 yn Tanygrisiau, 29 yn Llwynygell, 37 yn y Slate Quarries, 53 yn y Manod, a 35 yn Ffestiniog, neu un ran o naw o'r holl blant sydd yn dyfod i'r ysgolion. O'r nifer uchod yr oedd 5 heb golli yr un haner diwrnod, ac yr oedd 12 o deuluoedd yr enillocl(I pob un o'u plant oedd mewn oed ysgol-wobr. O'r rhai hyn yr oedd dau deulu yn Tanygrisiau, ti-i yn y Rhiw, tri yn Fourcrosses, dau yn y Manod, a dau yn Ffestiniog. Yr ysgol uchaf yn nghyfartaledd ei phres- enoldeb ydyw y Manod, 75 y cant; ail Tanygrisiau, 74 y cant. Cyfartaledd yr holl ysgolion gyda'u gilydd, 70 y cant, cyfartaledd uwch nag odid un ardal yn y deyinas. Disgwylir y bydd i rieni y plant fu yn ffydd- lawn y flwyddyn ddiweddaf barhau, ac y bydd i'r rhieni hyny oedd bron cystal a hwythau ddyblu eu diwydrwydd a rhagori arnynt oil, gan gofio fod pob ymdrech o'r natur yma yn talu yn dda, ac yn gadael argrafr ddaionus ar y plant ar hyd eu hoes. FFESTINIOG. Nos Wener cyn y ddiweddaf, cymerodd cyngerdd nodedig o ddyddorol o ran amcan a chanu le yn Peniel. Wedi darllen lianes Dr. Barnardo a'i ymdreehion dyn- garol gyda chrwydriaid Arabaidd heo]ydd Llundain, yn Nhrysorja y Plant enynwyd ysbryd Cristionogol amryw o arweinwyr y Band of Hope llwyddianus sydd yn y lie er ei gynorthvvyo. Ar y noson grybwylledig cawn gynulleidfa liobOg yn mwynhau carieuoxi soniarus y plant, yn cael eu cynorthwyo gan gyfif "i'osog o'r cor. Arweiniwyd yr oil yn fedrus gan Mr. 1: Roberts, Ty'r capel. Cawsom yr hen ddeuawd tarav Ar laii'r Iorddonen ddofn," gan Mri. Robert F ,c Evan Ro- berts. Cafwyd cyfarchiad i'r plant dr. William Jones (Ffestinfab), fel un o arolvgwy; sgol, ac ad- roddiad rhagorol o ddernyn tarawiad Miss Doro- thy Jones, Lletyfadog. Cawn yn eisi [n y gadair Mr. David Owen, Highgate, ac yn arN Tr. Edward Jones, Ty'nymaes. Cafwyd saith bunt w at yr aches teilwng, ac yn ben ar yr oil gwrdd rhago .-lanto. Dydd Llun, yr 2fed eyfisol, cyfarfycuodd deiliaid Ysgol Sabbothol Bethel yn y farchuadfa, pyd y llanwyd eu cylla a the a bara brith. Gweinyddw gan y bon- eddigesau canlynol:—Mrs. Jones, Pengviern Arms, a Miss Jane Gabriel, Plasmeini Misses J. a, G. Griffiths, Yoelgron Mrs. Morris, School House; Itf-g. E. Hughes, Saron Mrs. E. Jones, Station Road Miss K. Evans, a Mrs. Evans, Wilkin Street Mrs. Stephen, Sun St.; Mrs. Owens, Station Road; Miss Mary iones, Minffordd; Mrs. Williams a Mrs. Griffiths, Cynfal; Mrs. Evans, S. Road Miss E. a Mrs. C. Jones, G1311 House Miss Mary Powell, Mrs. Stephen. Penybryn; Mrs. C. ac S. Jones. Saron. Dangosodd Mri. Ed. (Asaph Coil- en) a Robert Griffiths, Cynfal fedi-usrwd d mawr gyda'r "darkies," sef y tegelli. Am haner ar .• wedi chwech yn yr hwyr cynhaliwyd cyfarfod cysadleuol, o dan lywyddiaeth Llew Glas. Arweinydd, Kugwyson. Cy- merwyd rhan yn y cyfarfod gan y Ban, of Hope, dan arweiniad Mr. William Stephen Miss-'Ellen Evans, a Mr. Hugh Evans a'i barti. Ofnwn m:i gormod treth fvddai gosod i lawr y buddugwyr, gan (a bod mor llios- og. Terfvnwyd y cyfarfod drwy duh y diolchiadau arferol. Nos Fawrth drachefn cafwy, parhad o'r un cyfarfod, Llew Glas yn y gadair, a ,i ''arch. J. Roberts yn arwain. Yr oedd buddugwyr y jfarfod hwn eto yr un mor lliosog. Dangoswyd yma /n y cyfarfodydd hyn lafur gwerthfawr y brawd Edrard Stephen. Y mae ef wedi bod mewn tywydd garw, i'i daflu yn ol a blaen gan donau geirwon y byd hwj, tra yn dod ag ieuenctyd yr eglwys i'r safle y maent -pddi. — Gohebydd

Y RHYFEL. Derbyniwyd y pellebyr canlynol »ddiwrth Raglaw yr India, dyddiedjg Rhagfyr 4yca:—" Mynegir fod adran Macpherson wedi myned i RossweJ, y tu bwnt i Koord Khyber, a bod gsuddynt- hyder yn y trigolion y cyflenwir hwy ag argomiieidiau. Pob- peth yn dawel yn Dakka. Y mte cymundeb rhyng- om ag Ali Musjid wedi ei ail sefydlu. Iechyd y milwyr Prydeinig yn hynod o dda. Ychydig glefyd JlIlllllllll J Til 4 • i bethau ymhlith y Hwythau Khyberaidd. Oyrhaedd- odd y Cadfridog Maude Peshawar, a chymer.lywydd- iaeth y fyddin yno, yn Jimrood EC yn Ali Musjid. Ni dderbyniwyd newyddion oddimtli y Cadfridog Roberts. • EWSIA A LLOEGR. St. Petersburg, Rhagfyr 3. Gwawdir y drychfeddwl o ail alwad y Cadfridog Kaufman gan "Journal de St. Petersburg" a'r Golos." Dywed y diweddaf p; bai y fath archiad yn cael ei wneyd yn ddifrifol, y byddai gan Rwsia hawl i erchi Arglwydd Beaconsi did i aIw Arglwydd Lytton yn ol. Y mae y Jouin;.i de St. Petersburg yn argyhoeddedig, fod bwriadau Ar^iwydd Lytton mewn perthynas a Cabul wedi eu cwbl hmio cyn anfoniad allan y genadaeth Hwsiaiad.—t:c mai ei amcanion oedd, gorfodi yr Ameer i gyflaiaieudu, ar boen llidio Lloegr. j 11 SHERE ALI A RW BIA. Pellebra gohebydd y Times" o Berlin ddydd Mawrth:-Ychyd-.g cyn i'r Rhyfel Afghanaidd dori allan: galwodd Shere Ali gymanfa a benaethiaid Afghanistan i Cabul. Daeth dau gant a haner o bonynt yngbyd. Ar y diwrnod appwyntiedig daeth Shere Ali i mewn i'r neuadd, yn cael ei ddilyn gau osgorddlu gorwych, a gwnaeth araeth danllyd ar y berthynas rhwng Rwsia, Lloegr, ac Afghanistan. Dywedai fod Rwsia bob amser wedi ymddwyn yn garedig tuag at y masnacbwyr Afghanaidd a fynych- ent ffeii-iau Orenburg, &c., a theimlai mewn canlyuiad ei bod yn ddyledswydd arno roddi derbyniad parch- us i'r genadaeth oddiwrth y Czar oedd ar ymwded ag ef. Dibynai ar gyfeillgarwch Rwsia, gallu yr hon a'i mawredd a wneid yn hysbys iddynt gan Geidwad y Sel Fawr. Darllenwyd adroddiad maitb ar gyfoeth a gallu milwrol Ymerodraeth Rwsia gan .t'A ■: r' 4. t' ■ < yr uchelwr y cyfeiriwyd ato, ac yna achwynodd y Ameer obiegid y niweidiau a. d derbyniodd oddiar ddwylaw y Llywodraeth Brydeinig, a diweddodd ei araeth gyda'r geiriau canlynol:—" Dychwelwch at eich brodyr, miniwch eich cleddyfau, a cliyfrwywch eich meirch. Byddwch barod, pan y gahvaf arnoch, i ryfela yn erbyn gelynion ein gwledydd."

agoriad y SENEDD. ARAITH Y -;¡T.l'P"1;J'HI'E'S ?.?b?AAAA I ??&?Ji?A?.MM. Fel y gwyr ein darllenwyr yr oedd y Senedd i gyfarfod dydd lau diweddaf. Yn unol a'r gor- chymyn cyfarfyddasant am ddau o'r gloch. Wedi gorchymyn Ty y Oyffredin i'r Ty Uchaf, dar- llenodd yr Arglwydd Ganghellydd ARAITH Y FRENHIN ES. Fy Arglwyddi a Boneddigfion, — Drwg genyf dda-rfod i ni orfod eich galw ynghyd ar dymor mor anarferol, ac i lawer o honoch, o bosibl, aiifltnteisiol. Nis gadawodd yr elyniaeth a arddangoswyd gan Ameer Afghanistan tnag at fy Llywodraeth Indiaidd a'r dnll y gwrthododd. fy nghenadwri gyfeillgar, un- rhyw ddewisiad i mi ond galw am ad-daliad, a hyny yn fuan. Gan i'r cais hwn gael ei droi o'r nc; lldu yn ddisylw, yr wyf wedi gorchymyn rhyfel- gyrch (expedition) i gael ei hanfon i'w diriogaeth, ac yr wyf wedi cymeryd mantais ar y cyfieusdra cyntaf i'ch gahv ynghyd, a rhoddi i cbwi yr bys- bysT-wvrjcj ^fi-eithiol angenrlieidiol. i gael eu dodi ger oich bron. "• r'^r"a^-xrr> Yr wyf yn derbyu sicrwydd am deimlaclau nyfeill- gar oddiwrth yr holl Alluoedd Trarnor, ac y mae genyf rtswiu dros gredu y cerir allan i weithred- iad y trefniadau a wnaed gan Gynhadledd Berlin, er sicrhau heddwch Ewropeaidd. FONEDDIGION TY Y CI'FFASIVIN,— Y mae y cyfriiiadau (esiimates) am y flwyddyn ddilynol yn cael eu parotoi, ac yu yr amber priodol cyBwynir hwy i'ch sylw. FY AROI/WYDDI A BONEDDIGION. Ar ol i chwi ymgynghori yn llawn o berthynas i'r ipaterion a barasant i mi eich galw yngbyd ar adeg mor gynar, ac ar ol seibiant cyfaddas, yr wyf yn awgrymu ar fod i chwi ystyried amryw fesurau yn cynwys buddianau cyhoeddus, y rhai a roddir ger eich bron y pryd hwnw. Yr wyf yn hyd virus yr ymddiriedir i'eh doethineb fuddianau pwysig yr ymerodraeth, ac yr wyf yn gweddio ar i fendith Duw Hollaliuog ddilyn eich cynghorau. AI" (lJ y cyfarchiadau arferol, gohiriwyd yr eistedd- jad hyd bunrp o'r gloch. Ty YB ARGLWYDDI. V\(¡j nil gyfarfyddiad yr Arglwyddi, cynygiwyd yr anereJiiad mewn atebiad i Araith y Frenlimes gan Arglwydd liavensworth, ae eiliwyd gan Arglwydd IiK'i;;quin. Dechreuodd Iarll Granville ei feirniadaeth, (hi) t.v'yd ef gan Arglwydd Cranbrook, a chymerodd arno ci tuni yr holl gyt'rifoldeb yn nghyda'r bryslythyr at A: g i \vyd(i Lytton. (Jynygiwyd penderfyniad gan Iarll Grey yn gofidio olierwydd deolireuad y rhyfel. Tyi Y CYFFKEDIN. Ail gyfurfvddcdd y Ty am bedwar o'r gloch. Cynyg- iodd .jglwydd Castlereagh, ac eiliodd Mr. Hall yr anerchiad mewn atebiad i A-xaitli y Frenhines, Amlyg- odd Ardalydd Hartingi-on a Mr. Gladstone y teimlad gwrtliwynebol i'r i-liylcl a fodolai ymhlith y Rhyddfryd- wvr. Rhoddwyd rhybuddion am amryw fesurau. 1-

1 JF¡li])iis¡¡u, ftartttooffcHjsitf EIIWAKDS.—Ar y 4ydd cyflsol, priod Mr. Edwards, Surgeon Dentist, Fourcrosses, ar ferch. Mr. W. E. Jones, Cuntoji House, Fourcrosses, ar ferch. —— \¡,