Seren Gomer

I OL-YSGMFEN. I N j ? ——?.=:? —— —  Prmlnhaum Dydd LLUN, AWST 7. I Nos Wenpt-hwyliodd y Belerophon, Cadpen ^'laitlancl, a Bonaparte ;_Tonnant, Cadpen Bren- tui), ac Kurotas, Cadpen Lilycrap, i'r Start, Diewii ufudd-dod i'r gorcliymyn a roddvvyd idd- Jut i aros yno am y Northumberland, yr hon sydd wedi dechreu ei Hordd tua St. Helena. \n Llysargraft nos Sadwrn cynuwysir cen- jvainaeth oddiwrth y Cadfr. Syr Hudson Lowe, yn darlunio yr arr-gylchiadau a derfynasant 5H J MOstJ ngiad y Cadfridog Frengig Brune. yr invn oedd yn blazon yn Toulon, a'r fyddin dan ci reolaeifij i awdurdod y Breuin. Y r ocdd gan brune 5500 o wyr pan ddaelh y lluoedd Brytauaidd dan dywysacth Arglwydd Krmouth, vn agos i.Toulon, ef'e a gytunodd ar gnd-ymbaid a'r 1 tedmontiaid, a brysiodd tua Thouion rw 11amdditryn rhag y Brytaniaid, os ymosodent arm; gw^efb lawer o gvnnygion i'r Blaenor wrytanaidd, er mwyn ennui amser, ond, gwrth- odwyd Invynt oil, a goi-fu arilo rodili i fynu a dercnafu'r faner driUhv; ond yr ocddy gwyr yn fwy cyndyn n^Yswyddogioti, a gwrthouasant Visgo r hedrosyn gwyn dros ddau ddiwruod wedi hynny: pa fodd bynnag, rhaid oedd ufuddhau, ac yr oeddynt oil wedi ei wisgo cyn i'r ceiiuad- 'iaetit dfiyfo(--l odeti ytio. '1 Mett) ddyfod odai yno. Tra'r oeddid. yn cyn- rmdlediu ynghyieh hyn, goddefwyd i Mural èdiangc, ac ni wyddys ymha jéy mae efe.

AT EIN GOHEBWVR. S?- Methasmn ädmd lie i holl Lythvrau ein Gohebwvr    y'"?'<?"ky? cynnifer o honynt ???  "? ?yhoeddiad ne?d'd, yn h.vnn? pitn dde10 aJIan. z N ill eill lai ni" oedd pad ymddangosodd MythvrTp- gydon yn Cl elm; dant-onasom cfrrSwyddfa.citbr yn rliy^v todd ?a ?ydd fe'i besgeutuswyd gan y cyssod- "yi- C?* Derbyniasom Lythyr I'otan, ac eiddo T. IT. J.. II.— A?enydd?th I). ))du, obryri,ac ?i\Xr aUlmod EJis Row}nnd, C?- II?dd fydd?t cyuimpradwyo ?mmod Eiis Jt?tand  b?I. ''u",ar" mw- f ?-el J

I ? -??7 -At Argrajjzadt/dd Set en Gomer. SYn,—Hydd?fddto!chgar I chwi os rhoddwch le vn ?'c''Screnrr.yh..ad<n:ynoI?nf.imachh,do; .y I. I wyf ynmeddwl ? fod 0 angenrheidrwYdd vn awr, nieddyiiais gael gohebiaeth ar y mater gytla'r Ddylluan ueu iyw un, trwy ??? teg, c.d yr ?fyn .J ?? er goleued y,. r dydd, na ?na cyft?rdd a'r..i.th acho. ond cod, cythrenliaid; rhoddweh fy ngwasanaeth I att?nt?d.i'rsy!wcan)ynot. I Y P-N. YMDUIFFYNIAD y., PELICAN. 11 1. UWCOl Hir deithio tn"'y'¡',aWjT deneli Jlna a thraw, gorphwysais noswaith ar mi o greigian yr; Eryri. Ac a.. doi-iad. v wawi, elywn thvrf a swn. Ac fel yr oedd yn cynnyddn, arswydais beth; gan dybied a aliai rhyw Ufly-f tod ar d0"i ailan tan fy ngwadnau. Ond wi-tli edrych yma a thraw a sylvvi, gwelwn rhyng- wyf a chyfodiad haul, gu-niinvvl tyvfyjt yn dvrchafu, .c yn Jia the by g i gwmmvvl yn (lawn o ddefnyddiau tarauau a mellt. Ond beth oedd y matter, erbyn i mi ikleall, ond rhyw awel oddiar fy ngohebiaeth a'r Ddyltiian, a darawodd ar fwthyn rhyw Fonach dry- nnws tuagAdwy-r Clawdd; yi, liyll a barodd iddo Hcidi" aHan gyda brys a chylfro, chan ei grochlefiadau yr ydcedd meps tan a yn eSgyn o'i safn-anfeith ef. A elKiM gyhoeddi.ei felldithion yn erbyn y Pelican a churo a'; ffyn o'i ddelltl1 nes ydyw hen Giavvdd Olfa yn-esgyn yn Ibwch i entyrcli awyr! A, thrwy gvf ryngdod eich Seren yr wyf yen deall mai enw'r gwr yw I-r— Olfa, bellach gyda chenuad Mr. G. Hawdd immor, syr. Y, awr yr ydwyf yn gofyn, lenan, pa ham v rhulhr: ■aist ailan 1. fatti gyhro enilibiis? Pa beth a wnae- tUum? Ai liid galv^Oifrwm gwyr Gwynedd i ,efyH e: holiad trwy reswm tl!g? Os ydwvt yn berclicn lbeowin,^ pa ham na fuasit yn ei ddefnyddio? Miiwn pertliyna's pa ham na fi.asit yn ei pertiivnas i m hysgrif o'r blaen, nid oes gennyfddim i ddywedyd, ond fod dy enllib, ef allai, ynia helyd yn mvaed yciiy- dig dro.s ei. derfynau. Gobcithiaf y bythl i Mh Ar- gratfydd foel yn fwy gofalus ihyngom y tro hwn. A r: I ynwir, nid ydoedd dy garthen ilithan dithau ddin, mov ddifai. Dywedaist hefyd, nad oedd un llinel] o hono. yn profi nen yn C, m< v V AVele viiteu, pale y mae dy resyman goleu \,d yw hyn ond curo'r clawdd mewn nattur ddiw V; eitl)i- yn awr, ardoh-vyn Icual, pa le y buost ti gyda j, Gwcnt yn cydano i enllibio'r Eglwys Sefvdledig, ac'i fwrw yr hoi! fai a'r saraed ahiaf fi!! Ac a'r nil anjull ti a grochruaist yn erbyn holl gorph yr Ymneilkhiwvr nes dtio vi- lioll ffurfafen nwcli beii, «'th aiiadi drom a hynnv o herwydd sylwiadah'r yr yd wyf yn edi-yeli ar hyn o gryn bwys. Yn awr f;styried 1. Gwcut, a barned pob Cymro rhesymol didnedd, pc;'r uu tecca eu rheswm, ai adar yr oes hon? ai My^ac'hpd? lenan, trwy ba reswm y "Ciii I)rorll ilia!. arferiad yr Eglwys Setydledig" yw Offrwm Gw-yrGwynedd > iiaio lawer y gall J. Gwent brofi, ei fod yn nn o osodcdi" aethan a defodan yr Eglwys Sefydledig, a givaef yw meddwl os y fath arferiadan coelgrefyedol sydd yn uno cristianogion yr oes a'u gilydd! Yn awr pa Arttcl yn Eglwys Loegr sydd o'i dn? Pa un, nen pa ran o'i Ho- niilian-sydd o'i blaid. Nid wyf fi yn cael yno ddim, ond athrawiaeth gadarn olcnyn erhyn pob cvffelyb ar- fciiadaii. Tu yma ichwithan alhi profi yn deg i'r gwrthwyjieb, ni elliyeli bytit br:lo(toli lioii i'j- E,-Iiiys: ond hen arferiad eilunaddolgar, a fabwysiadwyxl gan Eglwys Rhufain, pan y daeth y delwan a't- pnrdan &c. mewnbri; a rhywbeth o gynffon hwn yw yr Offrwm sydd ynarferedig gan wyr Gwynedd hyd y dydd hedd- yw! Er, vit-wii-, mai yn yr Eglwys Sefydledig v maeat yn ci gyflawni. Ac felly, syr. pa beth a ddvwedais i yn ainhai chus am yr Eglwys na'i Pherygloriaid ychwaith ? ac os gwir hyn, yr ydych chwi, a'ch cyffelyb a anturio i r maes o blaid y fath aches, am gynnal i fynu all coelgretyddol yn y wlad, a hynny yngroesi atiiraw- iaetii yr Eglwys ag y mae cyfreithiau y tir o'i thu: nid wyf yn ammcu na chwarddah- Pab pe clywai; a phwv, debygweh chwi, a ddyla! gervddu a'rgospi croyn hYl1? barned v byd! FeHv, os dinnygweb gvfraith ac ath- rawiaeth eich mam, pa I fedd i chwi etillibio eich bro- r? ?"? ?"-? a ?.wed, Ust! nst! i?obrwyo yr Ofi'ciri,:d. I hyn yr att< baf, yr wyf yn can. dangos pob parch dyladwy i'r OlFeinaid? ond a raid ini wneuthur yr un defnydd o'r Ofieiriaicl ag a wna pabyddion ae cil 'iiii-ad(iolwyr-o'ii beuiunod? neu ynte Ch\arc u'r pur-¡ dan ger en bron, dan yr enw o wobrwyo yr Offeiriaid, Fai) y iliac Eglwys ei him yn fneiiTdioY athraw- iaeth ofergoelus honno! Oud ti a ofyni, rgan a!w fy hachom i i amheuaeth), "A ydyw per. r, tonaid dysg^dig Gwynedd yn cyfatteb iyw i.uld i'w hurddas?" Hawdd yw dy atteb yn ga.Jaiidi^ a pb pha todd y meddyliyn amgenacb, os ystvrii y i v.\ dd ¡Ù' oy.nhedroideb ?dd yn gweddu i ?..einido?o? yr ¡ ?engyl. a pha ?t,a<r ?yt ti ynci fcd?-??dd vn p?thyn i Brivgloriaid Gwyaedd, rhagor eu biodvr ;'n il y Dehcnb?th.- a ydyw hyn ddim yn cuI/ib ar ddysged- igion G?ynedd ? Ond y mae gennyt ryw air svd? yn llawn o dywyiJvvch inri, sef a gadaef iiy wodraeth yr Eglwys fely mac." Os oes gennyt ti rywbeth yn erbyn lly wodraeth yr Eglwys, dywed wi th ei IIywodraethwyr, i ae nac agordy safn mwy i gaIJIn tyncrweh a darpariaetli Jlywodracth Brydain Fawr. hopdfvw Sior v trydy !d a'i enw mewn a bydded fendigedi- ei eppil ar ei of, a bydded foil cytiawnder a rhvddid wy- i nel) yn wyiieb yn y ddau dyoSenedd, a-u hesgyll 4 ymestyn oochr i oclir,, megis y ddau gernb aur yn y cyssegr, a r gogoniaut yn aros ihyngddynt; a llewvrch CtddLsgictrdebafyddo yn anihvg o'r dwvrain i'r gor- i!?vi? ac o'r gfgtpdd Hr dc; a phrysnred v dydd ? Hewinf ac o'r gngledd Ur do; a phrysnred y Jydd ag y I byddo ei .ddisgleirdeb mor nerthol, nas gullo defoduu gweigion coelgrefydd gael arosfa mwy. Ac yn wir, yr wyf yn teimlo fy hnn yn eiddigNltln petli dros ddysgedigion fy ngwhul, pan yr ydwyt yn cyhoeddi ar g'oedd holl Gymrti a Lloegr, fod ffyddlon- deb a charedigrvvydd dysgedigion Gwynedd at eu iaith I a'n cenedl, yn ymddibynu ar fod yr ai;t(-ri;l(i ddiles huu yn cael ei clivwial i (viiii I A pha anair di«r.vilvdd i boll drigolion Gwynedd yw hyn? sef, yi-i ol rltesviiiait loan, fod ell hundeb a'u dedwyddweh yn sefyll neu vn .syrthio gyda'r arferiad goelgrefyddol hon! Pa beth a ddyvvedityn i-liagond, mai mannnaetli duwiohkb yw anwybodaeth." Bycliaii iawn .genny~f fi i ti fy Uvs- enwi a'm enilibio, fel bwystiil ac yiifyd, &e. ond barned yn awr yn ddiduedd, pob perchen rheswm, pa un deb Jcaf i fwystfil fi ai titliaii. Am dy ofyniadau, nid « fin en ?weletl o werth sylw. Am dy ofyniad <cyntdt, \i vyi eisoes wedi profi (os yw Eglwys Loegr ypetUYJFyffiyn barnu ei bod) dy fod wedi gwau rlnvyd i th linn; canvs gof- ynaist, A ydyw cyfreithiau BrydaM) Fawr vn goddeff yn ddigcrydd i ret) o'r deiliaid tWmnygu yr Eglwy's Sefydledig, trwy gyhnddo ei harfcriadi.i o fod yn llyg- redig." Pa beth yn rhago)- a ddywedaasai un o ffydd- loniaid Ferdinand a'r Pab --? rind yr wyf* wedi dangos o'r blaen (hyd nes v gallo rhyw un brofi i'r gwrthwyiK>b),nad oedd dimyn ein Heglwys Sefvdledig ni yn blaid i'r arferiad ofergoelus hon; ystyried y byd hyn, ac yn enwedig trigolion Gwynedd. Yn awr min- nau a ofynaf un holiad, a gadawaf ei benderf" vniad i'r neb y mae yn perthyn h. y. A ellir goddef, nen vn hytracha ddylid goddef, yn ddigerydd arferiadan gwageddus mewn nn Eglwys, ac yn enwedig Eglwys ag y mae cytraith y tir yn cadarnhau ei hathrawiaeth, ac yngefnogrwyddrw dtsgybtaeth, ag a fyddo yn hollol groes a gvvaithns i'w -liatlii-ax,iaet.ii a'i sefydliadau? Ond am dy ail ofyniad, sef—" pod- arferiad i'w chyfrif yn llygredig, ar YstYrlucthuúíg,o"i bod mewn parch gydá'r Pab"Pe biiasni heb fod yinhlith creiriau'r Pab erioed, y lriae'n arfCnad'dllleSae ofergoehis, ac am- mhriodolbollo1 i ddyddfauy Testament Ncwydd, fej N,t? wvf eisoes o'r dechre?ad gwe?ip'on, hyd lies y gaH- asai ti liall I-yw un avail trwy i-eswm teg broti i'r gwrth- wyneb. A'r trydydd sydd olr un rhywogaeth, ynghjich gwobrwyo'r offeiriaid. Y mae yn rbyfedd gcnnyf, fod un dyn yngwynedd gan ei gyvvilydd, yn gallu bod mor ffoi yn yr oes hon, a chwarae'r Paijist a'r Monach mor gyhoeddns! Nid oes neb yn arfcr liac abei-tli iiae othwm, er dydd marwolaeth Crist, end eilunaddolwyr, dewini-aid, a cboelgrefyddvvyr; a beth pedywedwn fod yr arferiad hon a'i chyffelyb, yn i-bitli etio- o bob iiii o'r tri! Ac yn ddian, pe buasai ti yn ymicsyniu yn liynaws a ,theg, yr wyt yn meddwl y buasai yn galed ainat i ddiangc o'r maes yn ddietiog. Ac nid wyt fi yn gweled un He i esgusodi'r wlad.yu y pethftu hyn, ond eu han- wybodaeth, a'u harferiad o lioni fel petli gvvladol a chymmydogol. Ae an) fy llygaid cynfigeniis a son. iaist," hvvyrach boil dy ddewiniaetb mor gyfeiliornnsyn hyn a pelhaii ereilj. Dyma fj'}) tevi dros fy th, am a wn i, ond barned y wlad drosti ei hlln A c er cael fy nodi fel gwuel, >nfyd, a birystfil, lerfysgwr ffol, a'r cyffelyb; ond j gwybydded boll Gymrii, nad wyf mor ffol a hynny etto. I, sef ymryson poen mewn gwallgofrwydd. Yr wyf yn cara Jhvyddiant fy nghcnedl ymhob daioni. Yr wyf yn I cam lhvydd ein hiaitli, ymhob purdeb, eglurdeb, a lw j laethrvvyf'd. Bydded byw byth ei choleddwvr; ac ila I fydded farw ymdvechiudau Gomer. Y I'Lti.CA.v,

EGLURIIAD O'R YS.GK.JFEN-FEDD hl-AYHh A GIIOEG, Y!; EIN In,: F\]" L)IWED!)AF, Arrested by De-h Lies a Female beneath, Who, when living, Üc'cr fiinch'd from her g1<t5: And 'the last day y The first words she will say, Are. iiii- boys, let the toast pass Nay, weep not, my friend, Eamenl n her end. Soon or late we ail come to it must; Let nÜdic e alid spleén Mourn alone o'er their queen. Yor lici-e slie lies. to diist. E-—

ESGORODl), Bore dydd Gwener diweddaf, yn v "dref hon, Boti- eddigesW. E. Povvcl, YsW. o Nanteos, Ceredigioxn, 'ai fab ac etifedd, PRIODWYD, Y Milwriad Mansel o'r 53ain catrod (brawd Su Wm. Mansel, Barwnig) a Miss Pleydel. Wythnos i echdoe, yn Elan St. Ffraed, Mynwv Thomas Smith, Ysw. o Ga,-tella, Morgamv^, a "Rosa- mond Matilda, mcrcli John Bush, Ysw. o D' v Burcot' swydd Rhydychen. Gan y Parcii. D. Bowen, vn Abergwaun, Mr. D. Lloyd, Llavvfeddyg, yn v iielioc' a Eya¡¡s, iumg ferclry Parch. D. Evans, M. A. o Hiscomb, D:nas, Dyfed. Yn^iastell-gwys, Dyfed, Mr. Joseph Lewis, a Jliss \erwartl, y ddau o Hvvlffordd. Yn Llangollen, Mr. John Roberts, olr Neuadd newydd, Rlmabon, a Miss Sarah Jones, o Bacllie,geli Haw Llangollen. ^-J BU FARW, Yn Rhiwbren, Ceredigion, VI1 y 5:1ain nihvydd o'i oedran, er galar trwm i'w berthynasan a'i gvfeiHioii lliosog, Wiliam Herbert, Yswain, o'r lie uchod. Yr o':dd wedi bod d'ros flynyddan yn ynad tra gweithgar. Dydd Sadwrn wythnos i'r diweddaf, Mrs. Ann Tho- mas, gerBaw Margam, Morganwg, yn 104 inlwydd oed. Yr yofed o Feliefm di weddolf, Morgan "Wiliam, o Rhydlydan, Cayo, swydd Caerfyiddin, yn 25 oed, yr Imn a ymgyfammododd a phobl Dduw (fan yr mv. An- ymddibynwyr, yn Esgerdawc,yn 19 oeu galiasai dilai- llen yn dda lieb ddrych-wydyr yn agos 1 amser ei sn ddatodiad-, bu fyw bywyd duwiol, llawn o sel, Ci iui, a (Iiwy(ll.wy(tI Ni ei a,,os i o fi%- nyddan. By dded l hyn fod yn odnGgaetli grefi ieuent' e- tvd ddechrcu yn forcu i wasanaeuiu yr Arglwydd,' a phara hyd y diwedd. Yu ei «ngl?,tfd pregetho id y •brawd Wiliam Davids, o Browyr, od<kwith Pnii. i. ^i. a'r brawd Daniel Jones, o oddiwrth 2 Tim i. 12. Mrs. Connnli, gwraig Mr. Joseph Connah, o Kawar* | den, swydd Filint. Mr. John Thomas, gynt o Neuadd Ashtoa, swvdd Ffliiit, yii 3-iain mlwydd ocd

Having been disappointed in receiving bur regnlc-- supply of Stamps, it small pdrt of our impression has bf, priutedC UHliivtil, Out the dtttu shall -be accounled fur upon odth.

MAIICIINADOEDD. CrFSEwiDF.t Yd, JIeqljs Marc, Jrrsrl. Yr oedd yma gyflawnder o Wenith y bore liwn, yr h\I, jnewn caniyuiad i'r tywydd teg presenuol, a gynimerwyd ymaith gan y melinwyr, am amryw sylltau y grynog yn is. Haidd, un swlit y grynog yn rhattach, Brag, gwerthiad marwaidd. Nid oedd fawr vfuewid- iad ragor yn y farehnad. l'nsocdd deruynndwy yr Yd.y Grynog. -I 1weil\1 coca — 'I'S I fcss Gwenitli gwyn 48a. i llliyg Jbs i :3ïs 285 i i)* BrAg-gwelw/ Pale uis i C<'Ïrch :.y Pbhtuds-. 'J. i 'j? rraceavum n«w. 3()"T55 r JÎi1 •' ■-I' i t.'i n e n o d..if"- ,>s i 4Us j; ):: at feru i ,>8s i 4"'Js i Pjsiluydiciii ?3ij8s ¡Jri$ cyfarlal yr Ydyn ghymru y Grynrg ( Eight 1Vinch.es- ttr iiuihels )• Given. Rhyg. | Haidd i Ceirch s. d. s. d. Si d. s. d. Swydd Forganwg 75 8 0 D -id 8 <24 8 Gae-rfyrcMm 69 2 0 0 M 0 j ]<-i 4 Benfro 57 9 0 0 29 8 i 38 '0 ———— A berteifi 69 0 0 0 3D « 19 y Fi-echeiniog 79 2 51 C 3;i u 22 9 ?apsy?d- 7o 0 () u ?C??U 4 I F)'B\VY 7? I> 0 iM'). 0 0 Drefaidwyn Pi 32" 0 j 27 J ———— Meirioll 81 4 0 0 35 0 t 25 J F1iint ï 1 8 -0 0 39. 0 1 27 5 Ddintbech 69 9 0 ? 57 0;? 0 CaemarfoJ). ? 4 j (\ <.)i? Foil j 65 0 0 d ''j 6 ) h u Pris Peilliaid (Flour), y Sachaid 0 2S0 Peillktid teg, GUS i 65S 1 Eilion, "I S ? Prisy Barayn Llundain. IJyrw lUawrth diweditaf gorchymynod ,F A "1:,1. l\L.lu dorthbetlwilran (quartern) wenith i barhau am 1. —————— .-j? < \Pt'ME!<!r?? Siwgr Gteineu (Broion ). ? ?. Yn ol y cyfrifa wn?wd yr wyth'"? a derfynodd AwstSI  yw?2HAycai)t.ulJ3p?J.s, ?? Ifeblaw yr,?rti?-etli a tl,-tt 11%,??i" drosgtyyddmdiBrydniuiu?j'. Prisy Gig, heblato » Briw-fwud, y Matn o 8 vievs. Cig E id ion 4s Od i 5s Oi rj Gig Llo -U 0d i 5s 2d €ig Maliaren 4s 2d i 5s 2<1 ] CigTvrchyri 4s 6s lid Ocu 6s Od. r Pris Jlrllopys (Hops), j/n South-mark. I CYUAU (BAGS). • Kent 71 0s i 81 8s Sussex 6k 10s i 71 7s Essex a, Os iSl 8s j UANNER SACHAi) (POCKETS). Kent ii, Os i 91 9s Sussex 61 JOs i 81 8s Farnham «• 121 t)s i lpl 0s Pris y f.ledr yn. Leadcnhall. irwyn G wadnau (???-? ?0 ?56 pwys yr un, 20d i 22d. ErctH, .?j ?). ('Wirod-gytleithgrwyn ( Merchants' ??/??, 19d i 19M. (,rwyii (",C'.t?iftd Hides), «. 1M i <?)d. Cerbyd-grwy« teg, 20d i 22d. Crwyn Uoi, 30 i 40pWya, 28d i 52d. EreiH,.50 ) 70 pwys, 33d i 36d. • Ereill, 70 i80 pyvys, 30d i 34d. Crwyn.Morloi bychain, (Seals Greenland).. 44d i ,15d. Ereill, mawrion, y dwsin, 130s i 180s. Crvvyn Cctl'ylau cyffeithiedig (tanned) -d i -d. V'. Pris y Uwer yn Llundain. I s. d. MarchnadWhitechepel 4 0 — St. James- 4 0 Clare -00, 8 0 Cyfartalwch 4 0 I I s. d. G- w cr v dref y cant 69 0 —— n.-?'yK u-?;sia-  ;¿:/ussa: Q ~— .S i- b c-i i 0 Dei'];, ioddedig 55 0 garw ?4 o ,e'l I)es 2J 0 R':ytion da (Dregs), 10 o »>n Colfran ] (4 q Brvchlyd 10 00 —— Melyiv 9 nft Pris uanwyllao—Mold \hu 14s 0a y ddwsin. v ddwsiii. A A r< Y. -l c' T 'd> 4 ot ASETITAWF.—-Gwei.iih, 8D. Ttaidd. 4-V. GJ. JJ i ¡f ç: j. j: » lt".

Wele'r Seren wythnnso! Yl  olaf o'n  r ydym vn crc? nul ..f unig sydd yn gahiru o lierivy(fd ciii ?reu i  em cy?eddiad yn wythn? c .? d d)gon yr ann(!?:K-t!t ? ?awsom er  ?. <- T a?r a roddh. ?u c?rPn   ce lleJ-I -n (1 ;?i tlrio eiii  ?'<? y? <c??.nu .i? hunaín. Er 'i?(i »^er 0 fcibi.a, CYf}JI'w'sau)'/J )ht vr .m?h?ci!? n? o'r enw Gymry, yr ydym ,„ A, ,t??, tr?.y 1)1-ofi?zd fod yn ein sw ad bu?! tawcr ?r?d'   giuuaute.iun yr unseroedd !):U1 ytynom r,1 'i ?r',? :amJaf 0 Bendefi^ion a Bolled?li"?io" S9eu- luso ymgeleddu iaith eu ceuedf (, tnedd y Iliaws ymhob gwlad i efelyehu'r ,?;?hyimy hwy d?s ?h??wy.H dinv?str?- '"a"? ??d "')- -Iiotii fod eiii '?ii drt tili)3'11 c.mwd 0 ?hyddion-?. goiiom li>d ynddi la,ver o diodion-a ph an ?ad?ont Yn eiti ™ nidM.vi. hlla^? frodyr Die Sion,,] ?i, n,eddw I fod V'e ni Yr ltwn wedi 1,)od o hU110 y.chdi tlynyddau ym mvv-^v W Slj1 ych" velodd i sir AbeVteifi, a methodd srii4f» V? ? "'??"' yrru am Bc?n v pi?ya f?mpdtShod(N?1-.r??! /??' ? "? Y.tynomhyn oH?,d ?y?dd ?? ?? ??y"? no? ?vcAh wyU. cchu?n met!m S? ?y?- Er cin bod yn y?yr.ed yr hoU?.tau uc),od/? t v ??,;<,n"' yn geryddadwy, da y? tymm'rgvverthtawr »S 'v gwael;-yr ydym dan rwymau neillduul^ ™l,ttdddd ]awer o n g\htdwyr, y ,,tiinocd4 11'.yddloi) y? y d.c r.,L" ? a barhaisa^nt hyV«f y seefd'w I edd, tu zg at y rhal:r ydym yD teim!??  atlfrSl mwyaf mdwyH; ac nis?ii? ??? ??'. ein cennad odd. wrthynt heb ddwvix?n tv??'' S  ydym yn dychweJy" diokh dil('drith  deitirasau'r Gwyneddi^ ahSmre^S^1 "5 ?7m' dain—Dsolch calono^ i chwi WeinidoTr!, I1.  Sef?diedig vn Caergrztwnt, V;iUi, Lla. prf'hym"dd, Uahb?r, ac amryw Jftoed l »!» -Diob-h diweniaeth i c'?yi Wf-inido?ion yr "t „wvr a'r fiiyddion-cl?%vi Ohebwyr deallu— i Feinld mednÎs, a ciiwittmu ein darHenn yr il d1, — r ydych wedi e!JuiH cia calon ti-wy eich dty?o?-nv .-?i' i'eh ym- ddy?tadau HVH.IWS-canmoliisoch yn q* w vr hyn a ymddango.saiyndcHwn? ynom. a<- ntfeias??h'y!?< ?M!.K? yr hyn a weJsochyn waUns. 'Ynddygaooch mor ilyddlon?tu:? at eich cenedl a'ch iaitli afv n?e pnh de.n?! da ya y)nddv.yM tu?g?t ei wi?d a\ wod- raein- eytriteoch ei bod ii(* anattunol i Gvmro waeddu am ddinystr ei iaid..?yw i Fr?!Mn ddYt.niuo dmystr nurMywodrnf-t!. Prydam. H,,(ich mot- iryddion fel i1a byddai cywilydd ar yrhen G.?rpi h-meich arddel yn blant pc digwyddai iddo ?odi 0 fpirw? Belladi, Gymry mwy nion, byddvyh bn Iwlhwdded Rhe- olwr y bydoedd ch? i ymhob rinweddol, ae addased chwi a mMan i ?cyfaWoda?et'aca'n ?)ydd ym mro dedwyddMch lInt¡nruL Yr ydym vn ofvn arnoch frysitdn cy,.nu,thw? i d?yfod aHal! a n Cyhoeddtadnewy^yda b)-v« RhoMch' eich emvau yn tnan ,'n ?en ()r?.fvH? y. 'O ?,ant yi) eu swyddau ond os bvdd [hai yndewis rhod?i cu^w/ddau i tynu, oheithiw!l' y evnuner |iiyw rai cylV.foi ,y orh- -vv "I iii??Vii "??'- ?s na chairaf-.o?aoft? ddi.on ? ?)vfod a. t nItf iur iyn cyiu\ at alulnn ar daeeiireii A!?i!, dis???.r byd dd?hrcu Hydn-t Rhaii i bob ,m a ddechPeno ei dderbyn bamau hyd dd-weddy ihvyddvn ?16 a'r Gor- uchmbwyr fod yn attdJOI an yr arion. Yr ?dym yn meddw! tain am cu dudo bd? man y byddo Hawcr yn my nod y?-):yd. Y-v l,ii dis??'y! 'y ;.ydd syn- pyn  ?"?' y" 1?-'? i Lhnda;n; a'rfi.,rdd <n-cu?n '?ion N,ji Uoe?)- y w rlwMt eu hemvau i'r Uvf). wej-th?yr yn y Ifcocdd v )n?u? yn anneddit, a dichon y rdat hynnv gael y Sei-?i? ?n Mr. M. Jones, 5. New- ??/?, ZM?. dyinunirar y sa?I a dnvcnnvehai eu cael yn Lhu.dain hyshysthynny, frwy eu Llyfr- wertnwyr, yn tuan Mr. Joms, f?l y rallo fytit?-ii i ninnau, D?hon?ir pob :ir dieithr a arfenr, f?ty byddo Iwwb yo rhwymi'wddca?. Acyrydymyn ?d? ?od en?.n ein hol? ddcrhynwyr ar ddlwc dd 1)01) "1.) 1']-; y dj!id ?hy <-nwauhot 'y? ?Mdwyr en Îlia i,th m? <-?!a'd? ,-iaefh. Dy.nunir ar > l'VVr'U ° '-Vu a11:1,1 ? cu eyfarvvyddo, a?' t, tJ Z v'i ?i, Ar??? ,? farn?  Ar.?a!ry<td f(?) siS fc?.y" n &-?" ? "?? G?M?-, 7?'?A-.?,?< ?M?.s?;. Dympni,-areu)cy?!r?nfyn?upa,,ua??crth c?liwe' ch?i- !liog yny mis,  i:)'un,Y h,b PyM" fWU ? orths? !!t y?hyd yn y "wv is, '?, m?y? d?i.o! ganddynt; nyn.awn?-.n lei yr ewyllysio y rhan amiaf. Dylal po ) ta?.?T fyn?n fiefyd p? un a  c? y Dyh- o. by?d H? y rhan aMtaf yn g,oes \y eidd? cf. j Cynnahvyd evfacfod cyfrifol o drigolion y dref hon a r gymmydogacth dydd Sadvvrti diweddaf, a tiians- vvvd yn itiagorol tuag <it esmwytliau ar Y sawl 4 (idioddefasawt o achos brwydr Waterloo-. Traetliwyd pregetk odicli^ wythnos i'r Sabbath riiw- eddaf, yn eglwys bhvyfol Castcllnedd, gan -.y 1'afcli. W rn. Hewson, o'r dref hon, a chasgHvyd 30^. wrth v drysau er cynnorlhvvy i Gymdeithas Waterloo. Yn Lghvys 1 rallwn, swydd Drefaldvvyn easglwyd Ml. ar yr Hi] achos. WyUwos i heddyw gosodwyd dwyfaw ?n Arglwydd Esijob I vdilewl a!'31Go bersonau, ainrvw o honvnt mcwn 'I'vtl?"leAvi at' yti Llanddevvi, swydd Forganwg. Erioetl 'ni bn gwell tywydd ar y tymlior hwn o'r j flwyddyn, na chnydiati nnvy toreithiog. Y cynhanaf vvedi dechre-u yn dra ehyffredin yn y Dywys- ogaeth; yr oedd un cae o yd wedi cael ei doni yn ymyl y dref lion cyn i'll "papllr diweddaffyned I'rwasg&. Cadvyd Ymofyniad Ynad Llofrnddiaetli wythuos i ddoe, gan Dr. J. C. Colins, ar gorph Wm. HowpH, buchgenyn a boddodd ynglianilas Abertawe, ar y'dydd' o'r blacn—RUeithfarn, • marwnlwth dilcamvebiiol. Pelli tra liytiod yw fod tad a thaid (iallcll) y bachgenyn uehod wedi colli en ijywydan trwy ddamweiaiaii a ■bod.yniofyniad ynad lwiVnddiaeth wedi ei gynnal ar gyvpli y ddan. Kos Sadwm wythnos i'r diweddaf, tOlTodd rhyw vs. ?dcrddymonidy Mr.Bietvctt, o Abei-d.u?ieddyf a Hedrattasant midi j'uo werth o Haw i ddeg punt, ac aethaut ymain! a'n liysbail. Ar yr un uoou nedrattw?.d :hy? gymmamt o ymborth o dy Mr. John Thongs, Miisnaehwi- o r dref homiou 0 hi.r?vdd hvu, a phethau ?.yHMy? o.- ?a.?, Y" Jdym )"ndeaU fb.T?,.<Muh y ?at- yn bwnadfi galw prif drigolion. y dlef ynghyd i ystyr- ícd y modd goreii i ddiogelu ell meudiannan r■ ha» -v :vr yspeilwyr. CafMyd darn o aur o fathiad Edward III. yn diiiw eddar yn Broniarth, gerliaiv Guilsfield, swvddDrefald wyn mewn cadvvriaetb dda; yr hwn sydd ym meddiant Mi. Dovaston, ?eri)aw Hanymynech, yn gystal a rhai darnai! arian o fathiad yr un Brenin. Gynvyd i Sarchar Caerdydd, Peter Dowling, morwr dan y cyhuddiad o ledratta oriawr y LJYlIgesydd Sotheby, 0 wcithfa Mr..Dafis, Orioryrkl yn y dref hon. Danfonwyd John Bowen, prentis i'r Cadpen David Sanders, i gospdy gwaith y Bontlaen, dros dri mis, am atlael gvvasanaetii ei feistr. Detifrydwyd John Priehard a John Treberne, i d^oduel niarwolaeth, am ledratta, 3,111 iiiriiwdivs Jtlen.iordd. Dedlrydwyd tri i gael en carciiaru dros wahanol amseran; syromudwyd W. Kadclilfe, i gael ei broti am dwyil-ysgrifennn, i Warwick. Derbyniodd y ddau a gollfarnwyd faddeuant y Tywysos Rhaglaw. Nid oedd ond nn eaicharor i gael ei bruti am ei tyvvyd ym Mynvvy, a rliyddhawyd liwunvv. GWLEDD Y GWYNEDDIGIO'N", LLIJNDAIN. 1 1. uyiui jviereher diweddaf, yn y Coffdyv Caerefroc Newyu.d\ ( New Vork Coffeehouse), Llundain, y rhodd- wyd ciniaw mawreddiis gan Gymdeithas y Gwyneddig- ioill Er cofFadwriaeth am futjdugoliaeth 11atel-160." Mr. Dayies, Llywyddy Gymdeithas, yn y gadair, wedi ilr cadeirwr ddywedyd henditb neu ras ar ol eintaw, yfwyd iechyd y Brenin, pawb area traed ac ynddistaw o ddentu munud, ynayr eisteddwyd; a chanodd Mr. Pai-ri (ac ereill yn c y dganit'r bwrdwn) yr antheni a clwit, Dug Gadwo'r Brenin. Yfwyd iechyd y Tywvso" Rhaglaw gyda thair bonllef; yna chwareuwyd caingc ar y delyn. Wedi hynny yfwyd iechyd yr ardderchog Welillgtoll, a'r fydd|n i'ry tanaidd yp Ffrairigc. Yfwycl hefyd, pawb ar CIl gwudnan ac rnewn disfawrwydd syiill-" CQffadwriae^. anfarwol am Syt-Thomas Picton, a'r gwvT enwog a syrtliiasaiit yni nirwydr fawr a buddii- goliaetlius Waterloo; ynghylch yr amser yma. canodd A!r. Parri gan newydd Saesneg ar yr aelios4 yrt wych dros ben, oblegid ei lais pei- o-i-iactliol. Yfwyd iecllyd y Tywysog Bluclier Cyngreirwyr gyda thair bloedd y Tywysog Orange, &c. canodd Mr. Hughes (Rhaglaw y Gymdeithas) gan iievvydd Saesneg o'i waitli.ei hunan ar yr achos, gyda c^vnimeradwyaeth. Yfwyd iechyd Syr Watkin Wiliam Wynne, ar eu gwadnan gVtia tliair lie yr un mo(fd yfwyd ieeliyd Ardalydd Mon, a'r Cadflaenor Arglwydd Hil, Arglwydd Castlereagh,' ac anii-ywei-eill. Yiighy'ch yr amser yr oeddynt yn casglu., at yr anafsis, y gwiagedd, gweddwou, a'r plant ymddi- faid, ar ol y gwyr a laddvvyd viii mrwydr Yl'aterloo, canodd Bardd Mon gan* ar yr achos. Yna coUodd y Laidd CI oil i ofyn, pa linai vn enw'r gvnideitlias ai yn en,y'l' ciniaw yr oedd y Attebadd y Rhaglaw (yr hwn a roddaiV athos ger brou o'r blaen) mai yn enw r Gymdcithas, ao na byddai i enwau neb yniddangos wrtli en rhodd mewn pa^dMiewydd ar y^ achos, ond y byddai i'r cyfan gael ei roddi i-fynu yi), tin swm yn enwli- Gymdeithas, ac i'rcasgliad fod yn agored amfis nen fwy ar ol hynny, fel y galiai'r aeJodan nad oeddynt yt] y ciniaw ddvfod yn^Iaen os byddent yn dewis; yna y cyttunwyd yn ddirvvgnach, acawdym- aen a r casgliad, yr hwn oedd yo. bur. haelionus. Gvvedi a,ca^ «ryd amryw 'gerddij at delyn yn canu caingcian 1 bob yti ail a rliat penillion Cymreig gyda'r tannau, &c. o ddcutn ddeg o'r glocli aeth y Lly- wydd adref, cymmerodd y rhaglaw y gadair, ac yfwyd ei iechyd et gyda thair bloedd, am ei fedrusrwydd, a'i ymddygiad gorwyeh yn y gadairy pryd livvnnvv, cystal ac amseroedd ereill ger bron y Gymdeithas. Yinhen ychydig ar ei ol, aeth y Rhaglaw adref, gan daln diolch i bawb am en ymddygiad tra njoesol a diddan,ac am cu rhoddion haelionus y pryd hynny tuag at y gweddwon a i ymddifaid; yfwyd ei secliyd yntef tryda thair bloedd, gan adgofio ei barodrwydd a'i ddiv\ vdrvvvdd ar bob (tchlysur, er lies a buddy CynKleitbasau Cynireig yu Llundain, ei ragorol ddawn i garni, i areithio, ac i far- ddoni, a'i ewyllys da yn gytfredinoI tnag at y Cymry a'i hiaith. Ar ol hynny cymmerodd Mr. E. Jones v gadVir; yfwyd iechyd amryw, melds, Tywysogd a Thywysog- aeth Cytnni, Arglwydd Bn!kley,&e.; hef'ydyfwyd rhwydd-deb, a gweil iechyd i Glanygors at, ei daith yug Nghyniru. Wedi canu ychydig ar y delyn, a rhai penill- ion Cymreig fel o'r blaen, Yna pawb, aethant bod y pen-aùref, Gan edrych yn llawen A nodd, yr hen wimvydden, lHwynuaws oedd. i'w tnynwes wen. EDERN. Cun newydd, a ddatganwyd ar giuiaw mawreddus y Gwy- neddigion, Lliindain, a gynhalmjil yi, oil o Awst, 1815, er coffudwriaeth am fiiddugoliaeth Waterloo. Ar y don a elwir, Duw gadwo'r Brenin.* CVFI.VWN vyaith coliwn ni; Yma yn nn fryd am iavVn fd, Daioni'r dydtl; Y 'rtillwyd brwydr fwya' erioed, Yn Waterloo, pan y rhocd f,vt-opia III i-ti;,(Id; Tynged Enrepe oedd ar hon, Pe wdlasai Weli n<iton, V B'asai Boni yn codi fton, < I'll cadw ijfwrdd A'r man deyrnasoedd droesent draw I gefnu ei fryd rhag ofn ei fraw, A b'asai rhyfel mvvy yn ddidaw. Anniddan dwrdd. Irr dicliell,ioii I]',(] t-n 'tiiwti, Boni a'i wyr ni buon'iawn Na chyiiavvn cbvvaith,. T„Y!l i'r Rnssiaul dd'od i'r maeSj Deciireii brwydro ailadd yn llaes Oedd eu hyil wciitii; Wedi dwettd o'r blaen has doen' Tros derfyiiau'n gwlad nas troetr, Ond d'od a wnaent, a declireu'i' boen, Dychrynu'r byd! A inaeddii'r Prussiaid, rai wnaent draw, Ond y lleill, a'n gwyr ni ger Haw, A'u maddenthwythau yma a thraw A'u mathiti ar hyd. Rhif y gelynion arloff bin, < oeti(I 11.1 ilinvy iiii Oati li-xilien u-n, Dyma ell nod, Am iddynt (hieehreu'r frWydr raith, Cyn i'r..Riissiald, gan beU "dartli, Hi- «>. Neb allti d'od; ,v Am hynny Bliicher vrelthgar wir, v 1. A 7 Er ru taro ar en JSI invy; .> Ond iCi«. i^god.gan gj'ffroi,'« A o fcn. fiui a qo i, A (,IioIli Pyth nr.  A clioiii Boni f t i .hon' A cholii cu put i 1 wf;?. Set Paris v'iych Yr hon oedd ben viwrodraeth faWt Sy wcdi'i t!wrri Ini i law'r, Ma6 'n awr rnewn nyeh!" Dial ar y Ffrangcod ihom, Rbusio i Russian oedd dechren II Ni chawsent gvvedi i'w Ibodies dronj, Ond drwg; '¡ Ac er codi Boni yn ,wr!, • ??it'?'nrgiso-?dnwn, H' Waterloo ig?vii, A'i liv w?. ? Ond er manteisio'n iiyn yn hir^ A rhyddid Europe bardd ar dir' Mac 'n wir i Hi,  Pod vv o,i) gw yI- o [)Of) Fadau a brodyr, ?p<H 'a hadd t T,i(]-,iii a fi?odyi-, ;ve(.Ii III B!'awde[nT'wysogps:aet!);!Kwr Picton, Ponsonby, enwau mawr. Amitoedd?ronacUn'ji-Hawr With weithio'r !les Am hyn rbieni aphlantmewn rbel Sy'ncwyno,ncw\!oareuhd Ond ni ddont hwy byth ol' 0! beth yn nes. Ninnau'r Gwyneddigion gwiw Adynoldenniadbroiiadbrlw Jiraw oi){] bvon! \m heno yn colio am danvn' nh\v' A Hir enw i hon; Er i'n cyfoedion yn ddiwad, Fyn'd yno yn abertii dros eu gw'.ad' Er mwyn rhyddid bydd niavvrhad, I henwau 'n riii,* Cvstii-%vil nil,,liati li- i,liai inewn riii,), Sydd yn vmddifaid ar eu bol, Er mwyn Duw nef, a ro'wn daw'n ol 'jiiivrendy h iii. WM. JONES, B. M. Dywedir fod Cofadni! i gael ei chodi y,? N?hap S [a(),  comHJwriat"th ? f"dd?!?t)r w?er: <"l1WU paw b o'rB.y?ua:d .? Jadd?yd yn y frwydr rni.