Seren Gomer

 Po?C? 0 ??'?(77? ?,/MM(/a?? &c. > | ■ j —, I Mynegir gan bapurau Holand a gawsom y bore hwn, fod licoedd arfog yn cychwyn yn t-ldibaid i Ffraingq ac oddiwrtii hyn cesglir fqd y Itooedd yn bwriadu. aros rhyw gymmaint o amser yn y svlad honno. Cynnyg- odd Madam Marat i ffoi yn ddiweddar o Trieste; ond fe'i lluddwyd. Hysbysir gan bapurau Brussels am y 3ydd o'r m!s hwn, fod y Cadfridog Bruise, rheolwr y Paoedd I ftengig ar y Var, wedi cyttuno ar gad-ytnhatd a lluoedd Sardinia. Yn Llysargraff Aix-ia-Chapelle, cynnwysir llythyr oddiwrth Ribbentrop, yr hwn a amserwyd Paris, Gorph. 10; yn achwyri ar ohiriad.taledij>aeth y, symau a gyfododd y i y wysog Blucher ar ddinas Parisi Y swm meddai'r llythyr yw can milliwp a bygwthir gosod amryw o brif ddinasyddiou "hujs i gadwriaeth mihvyr a'u danfon i amddiff- ýnfa Grandenz, yn y Prwssia Orllewinol, os na thaiir rhan o'r swm yn ddiattreg wedi darllen y llythyr uCiiod. Cyfiawnheir yr ymddygiad hwn o eidoo'r Prwssiaid, trwy ddarlutiioli, symau helaetb a' gy fododd y' Ffrangcod yn Prwssia o 1806 byd 1812. Ychvvanegir fod y Frif Swy- ddog wedi goddef cael ei ddala, eithr aifalwyd eidait:ttua: Grander oherwydd idd&ddech. reu talu. Ethchvyd larll Gower yn' Aelod o'r Seitedd drosswyddShuford, dydd'Lluii diweddaf, yn ddiwrthwyuebiad.

Y FFGRDD I FOD YN DDEDWYDD TRWY .1 <jYpOr. Y,!DYQD. 1. IJechrfca a dnvedda bob diwrnod gyda Duw yn y Bore pan ddeffioech, derchafa dy Jeddyiiau at Dduw. Ys(yria pa d, ug;aredd yw i ti gael gorphwysfa nos, a'th fod wedi cael dy arbed i weled dytid arall. Ystyria. pa sawl un a dreuliodd y nos aeth heibio mewn Carchar, neu mewn poenau dirfawr a chlefyd. Ystyria pa nifer o Lneidiau a wysiwyd y nos aeth heibio i ymddangos ger bron Duw, a pha mor fuan y gall dy noswaith ddivveddaf dithau ddyfod. 2. Otfryma i fynu yn ddirgel dy Weddi altb -Dd;o!c!)garwch i Dduw, cyn dechreu dy orchwvl bydol. Y mae yn llawer gwell myned o Weddi at ferchwyl, nag oddiwrth orchwyl i Weddi; o blegid os caiff y byd y blaen ar Grefydd yn y bore, anhawdd yw i Grefydd oddiweddyd y byd tnvy Fydol Y dydd ar ol hynny. Na fydded i dciim esgusodion ysgafn beri i ti esgeuluso gweddi: gttell cymmeryd ymaith ychydig amser 6dduvrth gwsg yn awr, galaru drcs byth yn uffern o herwydd dy e'sgeulusdra. 3. W edi gweùdiö at Dduw, y:r,osod ynghyich gwaith dy ahvedigaeth gyda dy:a!wch a dhyyd- rwydd. Ni anfonoud Du w undyn i'r byd i fod yn segm, ond i lafnrio naili ai a'r medd\vl neu ( u'r co oh. neu a phob uri o'r ?dau. Yr hwn a ddpred, Coiia y d, dd Sabbath i'w sancteiddio j ef, sydd yu dyvvedyd hefyd, Ciiu e' diwrnod y gweitm." Os galwyd di i'r ai,. waclafa chaietaf, ,rarwgnach o blegit! hynny:, ond ystyria mai t!i r,,?- g tiac i i o ble- !t! I oil d y sti, i? i i -n-,i i goMdtad Duw yd) w, ac mown uf'udd-dod iddo, bydd ya- ddi?yd yn dy ?: a, thnvy wneuthur lIYJ o. barch i'w orcliyrrtyn ef, ti a ogoneddi trior wirioneddol, tra fyddech yn'gweithk! gydfi yr yn yr aieitlita, (pulpit) neu y <yvvysog ar yr orsedd. Nid edrych Duw fel yr edrych dyn canys dyn-a edrych ar y golygiad, end yr Ar- glwy'dd a edrych ar y galcn. 4. Bydd gyOawn ac i'r maiiy-lnvydd eitiiaf yn dy holl fasnach, colia-y rhcol auraidd ho-sno, 44 Gwnewch i ereili megis yr ewyllysiech i crcnl wneutllur ¡ cll'.v¡thau;" ac hefyd ystyria y gair d'.vys hwninv, A pIn fesur y niesuroch Xl adfesuiir i chwithau." Os wyt rieni neu feisfr, gwylia nad yspeiliech dy.blant heu wasallaetimyr, trwy d,Y anghym- medroIJeb neu ddjolulwch, o'r hyn yr wyt yn wvm i w bnrofcoi iddynt er eu cysur corphorol, ac uwclllfllv I)ob beth er afidys- i'w heneidiau anfarwol. Os wyt was neu brentis, gwylia nad ysp?:hech dy feistr, \laiU ai yn fwriadol neu i'yn esgculusci, o'r eiddo hynny a ymddiriedwyd i ti, neu o'r amser hwnnw yn yr hwn yr wyt yn rhwym i'w wasanaethu ef. 5. 1/iafuria am agwedd rneddwlnefol VDrrha. nol dy fasnach ddaearol. Tra yw dy ddVylaw yn ddiwyd ar waith yn dy alwedigaeth angen- rlieidiol, eais gael dy galofl i aros yn agos gydà DllW. Vmegnia i wncudy goreu o'ramset mewn myfyrdodau buddiol neu weddiau byrion, pa rai ni wnant uri rhwystr rth orchwyUon, ond hwy a'th gadwantrh"g medd,rhau ofer, ac a'th wnant yn fwy gofaius i ochelyd temtasiynau. 6. NVrth wneuthhur dy ddyiedswydd yn dy alwedigaeth, dyro dy eglud yn ostyngedig ar ofal tadol Duw am fendithib dy ymegrtiadau, a cbajs ei ras ef i'U' t?ysgu i ymddiried ynddo ef ,Fl?r ho;1 ganlyniadau a all ddygwydd i ti. A i Wyt ti Y" C} farfod 1 chelfyd, neu goliedion, neu gyj'yngderau? gwel a chydnebydd law Duw yt?dynt, a .gwedi^P'arno ef am dy gymlaLdi, a ylv d d' -Iit, a, g we l f&urno e f'a'iii dy, g y tit-i?al .(Ii a bod i beth byitog a'th gyfarfyddo yma weithredu er dy ddaiovti yn nhrhagywyddoldeb. A wyt ti yttcyfarfüditIlwyddiant a dyddanwch ? (yd. iiebydd law Duu yuddo: a a phartanfouo efe ddyddatwch, by deled dy ofal dithau i ddych- wclyd iildo ef foliant. 7. Gwylia yn feunyddiol yn erbyri pob pechod sy !d barod ac ymgadvv oddiwrth 1),b cymdeithion- drwg. C:>fra y gair hwoiiw Yr hWH a fwddq gyfrahog a. flyliaid. & ddi- n strir." Pan ymosodoneh temtasiynau i bechod a llcf yn gryf i'r nef am nerth i'w gvvrth- v -wyurbu h,, y,.i t'; gan wyhod, mai pa pryd bynag yr yittollyngccb gyda themtasiwn, fod yr Yspryd G'aii t wy iiynny yu cael ei dristau. X. Yu yr h vjt, cymmer olwg alr weitliredoedd V dy ki aeth hoiiiio—yrr.ostwng dy hun ger bron Daw-.am. dy heil bechodau, a gweddia am ei drugaredd faddeuolef tnv y iesa Grist, i orchddio ¡ ■ ■ ) dy holl cuogrwytkl. Pan wnelych y goreu a elli, feiydd genyt achos i ddywedycU mai gwas anfnddiol yd wyt-ac i ymofyn am faddeuant trwy waed* Crist, yr hwn yn unig sydd yu gliiiau oddiwrth bob pechod. 9. Cyftifdy Fibl y trysor goreu a fedcli at y ddaear, o blegid mai efe sydd yn dysgu y fiordd fendigedig i'r nef; a bydd sicr o gyd-dymheru gv-eddi y ftydd a'r hyn a ddarlleni, fel y galhich ddysgu adnabod y tt'ordd honno. Os wyt rieni, pdrychar i ti ddysgu dy blant i ddarllen eu Biblau, a'u deal! hwyuf; a gvvfiddia nid yn unig ar. d) ben dy hun, end aiyda'th deulu hefyd gaii to) ofio I y bydd raid i ti roddi cyfrif manwl ryw ddiwmod, am bob un a roddwyd dan dy ofal. 10. Gwna yn fawr o'th amser gwerthfawr, ac yn enwedig y Sabbath. Ystyria pa fendith fawr yw byw mewri gwlad lie y mae gair Duw yn caell ei bregethu, a lie y mae ffo'-ddiachawJwriaeth yn cael ei hefluro mor amlwg. Ystyria pa nifer o greaduriaid tlodion sydd heb y rhagorfreintiau hyn sydd genyt ti, a pha fodd ycyfodant hwy j'th gondemnio di yn nydd y farn, os esgeulusi iachawdwriaeth gymmaint. Yn ddiweddaf, pa beth bynag a ddyoddefedi yn y byd lnvn, ystyria pa fath. fyddai dy gyflvrr, pe ymddygid tu ag atat yn 61 fel y. rnae dy bechodau yn liaeddu. Cofia fod y pechod Uelaf i'w ofru yn fwy na'r dyoddelia'nt mwyaf, a bod (fafr Du w yn werthfä. wrocach Bag uii daioni daeaiol. Darllen y rhColau hyn yn fanwl drostynt un- waith yn yr wytiuios, ac ymhola 1M fodd Y'\ cedwaist hwynt yn yr wythnos a busiodd. Os canlyni hwynt, dy fywyd fydd yn wynfyderlig, dy farwohieth yn dded vrydd, dy dragy\V} ddoldob yn ogoneddus; ond os dirmygi hwynt ac e..geu- luso gefalu am dy enaid anfun\'ol,totia-FoD; BYWYD YN lYn. ANGEU, A THRAGYW- YBIJOI.DEB YDYNT YN AGOSAU YN O VFI.YW, CAN II YNY BYDD liAROD I G Yl'AIil'Oi} A'Tif DDUW.

GEIRDA'R BEIRDD CYlvIRI IG YN CAEL LI 'AMD.DirFY?. WRTH ddarUen gwaith I. ap Pedr, yr bwo a \VRTH ddarllen gw.Üth 1. p Fed)', yr hwn a ymddnngosodd ar ddull ymddiddan mwng gwr Cellweirus a gwr syml (y ddau, ma?n debyg yn gynawysedtg me?n un 1. ap pe(,) daeth i'm ?of ddammeg y Barcud a'r Eos. Ofer oedd i'r Eos, l o s. 0,"et- o,,?( ( ] I*r druan, d(ladlr,u b} chaudra ei ciioi ph, a phereidd- dra di IP-is: nid oedd y Barcud yn ymhyfrydu mefvti cerddoriaeth felu,l;ci, ond, yr oedd arno chwant i ysglyfaethu corph yr Eos. megis yn un tanimaid J mae'r ddammeg lion yn ei hesponio ei hun. Lie y byddo ysbryd ma lei-us ac erlidus yn llywodraethu, ni ddichou natturioldeb a diimveid- ¡ i wydd ddiangc rhagddo. IV^ae ri ymddangos yn dehygoJ, maigwaiHr rijyw goegi-grefyddolyn V hodresgar a Phariseaidd ydyw'r gwarad w ydd waith cnllibys, a allfonwyd i'w argraflu o L 1, sef, yw hynny, o Lun- nerd v loi, mae'n debygol. Mae'r y-mddiddan yn cynnwys gogonair anghariadol i jjjjjjrdortau y beirdd, y rhai a elwir ber-w ppnnau'r beirdd- j mtiellach,^ cy hucidir y; beirdd o fuedieddau au- nuwsol. Coheir geiriau uu bardd godidog, yr hwn a feiddiodd hysbysa ei ddymuniad ar gan. Cynnwysir hefyd yn yr ymddkldan,grybw'yiliad iftijriol am y diwedda.r o'r iSard—vstyriaf y cyfau re! y c"nlyn; Bene penuuu'r '6t'?»v/ft.Ang<?nrbeidiol ydyw ystyried, Lad pob un a eitw ei hun yn Farùd, iieu a g,;Lm-elNi,ir,gaii y byd anwybodus, sydd yn deilwng o i; enw,Baisid v mrie dirrawrwaiiM- iaeth rbwng Bardd a Phrydydd, a mnvv gwahan- iaeth [ytlt rhwng Bardd a llhigymwr afreola¡dd r ,1 /I janit jyaciai l mi nodf.r gwajianiaeth yn y lie yma); Nid oes or.d ychydig o Feirdd Cym- reig yn blodeiio yn yr oes lion amledd o Big- ¡ ymwyrafreoiaidd ac Nid llwyr amtrerthynasol i'r prn hwiyydyw crybwyll yn y lie yma, na fu Twin p'r Nant erioed yn haedd. iciiinol o r enw Bardd rheolaidd j pa un a oedd 'I efe yn baeddol o gilet ei,-g)-,frif -ii gristion rheol- aidd, gadawaf i ero,iU.tiujnu, yn ol yr hCines a ysgritenodd T. o'r ISant am dano ei hun, (a gy. hoeddwyd yn y Cfvcai a argraffwyd yn Llun- dain). Nant ym fodd loni- ar y radd-^ o 'lycof/sgybl ysbus. Os herw pen y geilw 1. ap P. fyfytdodau'r Beirdd, dymllnol, a fuasai, pc buasi ei ben ef yn berwi yn yr un modd a phenau'r Bcitdd, yn lie gadael i'w ben ofer-ferwi i ddyfeisio'r ffordd i daenu gwarad- wydd ac anghlod i ddynion mwy rhagot,ol, y,ii y ey nag y daiigosodd 1. ap P. ei fod, pan y rhoddodd brawf amlwg o segurdod ysbryd, a thymmer bigog a rhagfarnllyd. .liuchcarfau y licit dd,—Y mae'n ymddangos ¡ yn debygol fed yr liunziiiolyti i-bitli,refyddol, 1. ap P. wedi ymddyrchafu i lien gorsedd l'hag- I farn, i'r diben o farnu ar fucheddau Beirdd ¡ t ymru; ond, gan ei fod wedLyqlùdyrchafll i le uchel, heb ddiin amgen nag attegiou pydron yn ei iiiial-cdi,,ychf, c,( na syrthio. A ydyw ef yn bysbys am symmudiaxlau beunyddiol Beirdd Cymru? a ydyw ef yu eu dilyn o fan i fan, yn eu hainrywiol a'u gw'abaiiol alwedigaethau ? a ydy"" ef yn gydnabyddus g,ydit'u harfenon teu- luaidd? a wyr efe pa fodd y maent yn ymddwyn ymhob c-ymdeithas, pa-un bynnag ai brawdol gwladol, neu grefyddol ? onid yw efe yn gallu gwneutliur hynny, y mae yn Uawn bryd iddo- dewi son am fucheddaul- Beirdd C y mru. DinmWeu nad ydyw holl Feirdd Cymru yn rhyddion oddiwrth rai gwendidau sydd ynglyn wrth y natur ddynol. Peth rhy gretilo.11 an- nynol, fyddai collfarnu yrhoU Feirdcl o achos hynny. Os na fu eglwys Dduw erioed heb rag- rithiwr ytiddi, ofer disgwylgweled holl Feirdd. Cymru yn ddifeiau. Os ydyw Beirdd Cymru yn sefyll mewn diffygo ddiwygiad, y ffordd oreu i ddwyo y gwaith ymlaen ydyw trwy arfer cyng- horion caredigol mewn addfwyuder a thlriondeb. ir hen ddiarlieb Lladin,;yn gj,stal t- plirofia(]- beunyddiol, a ddywed, Ilumanum est errllre y mae'l' natur ddynol yn llayvn o feiau. Dyled- swydd ac arfer pob cristiou cydwybodol yvv holi a chwilio ei.^alon ei hun yn gyntaf, cyn myued ynghykh  fufnu ereiU. Ni alhf lai ynghylob a?' gn uitb Q farnu ereill. Ni allaf lai na pnrofi allan o rraitli tsardd Saesnig yil y He hvviij— The gen'rcnife spark extinct, revive; • -{ Teach me to love and to forgive; Exact, my own defects to scan, What others are, to fceltlnd know myself a tnan." Bynniniad un Bardd godidog.- Y mae yn ymddangos ddarfod i l. ap Pedr syrthio i dymher gynimysglyd, wrth ddarllen dyinuniad neu weddi deimladol un Bardd; ond ni feiddiodd ddwyn barn gablaidd yn ei herbyn. Y mae'n gyfreith- [oil i Feirdd, yngystal ag ereill, adrodd eu teitn- Jadau ar gan. Ni ddichou mi cristion, hiraethus am bGrheithrwydd, lai na Ihvyr gyduno yn y dyinuniad c.r.ybvvy 11 ed 1 g. Gellir ystyried, ar y ffordd, fod gwahanoi dymherau, a gvvahanol deimiadaUj yn meddiaunu dynion, ar wahanol amserau, a gwahanoi arngylrhiadau. Diau fod yn rhyddj hyd yn oed i'r crfstion llesgaf a fyddo deimladwy o'i ehiau, arferu gwaith y Bardd, neu y cyffelyb, O na bae'r iriimud n fwynbaij Yn oesoedd mewn trag'wyddol wlad;" odid fod neb 'mor ddwinadydywyndeaU pa fath fwynhad a feddylirr Bellach, tynnaf at ddibendod. at Tiriondeb itp T. ut Ticm o'r Nant.— Yn ol i I. ap P. flino yn ymleferydd am fcrw pennau a bucheddau Beirdd Cymru, y triae ofe YH dangos pleidgarwch, nid bychan, at yi* aflabaf o Feirdd Cymru yn ei i) es os a,m ci ti mae ei gylVes ef ei hun, yny Greal, yn gy fifes 'anwireddus: ond ymddygodd [. an P. yn esmwyth tuag at goffad- wriaeth T. o'r Ntinty o herwydd fod T, o'r N. yn arferu dyfod i Ad(lol(ty Trefnyddion Calfm- aidel, yr hwn ocdd yn agos at ei anuedd, yn Nhinbych. O'r achos hvvmni', gadauodd 1. ap P. o'i ran ef, fcl y tebygir, gennad rhwydd i T. o'r Nant fyned trwy berth Paradwys ni ewylI- ysiodd farnu yn gul ar T. o'r Nant, a bu agos iddo arferu ysgrythur ar yr achos ond, os gwir myned Twin o'r Nant trwy borth ParadWys, odid nad yn wysg ci gefn yr aeth efe 1-i-wy Ir pOrth cyfyng hwnnw, sef yn yr uu modd ag y byddai efe arferol o gilio at ddrws yr Add old) yn Nhinbych, pan anfonid am dano i'r dafarn gan ryw hen gyfaill. Crybwyllodd I. ap Pedr ddarfod i T. o'r Nant gat! safnau erlidwyr cref- ydd: haeriad noefh, disail, a digy wilydd yw yr unrhyw. Pi ofer, os meiddicr, ddarfod iddo gau safn un erlidiwr crefydd yri ci oes. Yr er- lidiwr peiuiaf, ar agos i bob canghcn o grofydd, brolfesedig Yngwynedd, oedd T. o'r Nant, fel y gwelir yu eglur yn ei lyfr a elwir Creglais o'r Groglofit; ac J'o ei ddychanau i'r Personiaid, &c. Diammeu ddarfod i'r Personiaid, ac ereill, ddaiigos mwy o foneddigeiddrwydd cristia nogol, ac efengylrwydd ymddy»iad, l-wy omtnedd syhvi ar fudreidd-vvaith 'J'. o'r'«>it, nag a ddangoswyd erioed, gau neb ^^Ljogwyr rhith- ef. Nid gwaifh boff gan ^W^difTynwyr crefydd ydyw arferu y fath eiriiti, isei-waeiion a bud ron. ag a welir yn rhai o ddychanau gorchestol T. o'r Nant, megis, Baio ihjffant o bxdl itffcru—y tinbocth grus bentxzmhrcn; a llaweroedd o'r fath. Cymmysgu rnSl a hustl, ysgrythur a, bud- reddi, oedd difyrweh naturiol T. o'r Nant. Gan fod gwirionedd, megis yr awdwro hono, o drag- ywyddol barhad, cyriawn yw dywedyd y gwir am y marw, yn gystal ag am y byw. Dyno athrylith natturiol gref oedd T. o'r Nant, ond ni ddarosfyngwyd ei athrylith i reolacth celfyddyd: ni etlyb ei orchcstwnith i reolau y grammadeg Cyrnreig, fel y gcllid prof; yn eglur pe byddai cyfleusdra teg yn caniattau. Benthyciodd T. o'r Nant ei dduyvinyddiaeth, yn gystal a'1 philo- sophyddiacth, o waith Morgan Llvvyd o Wynedd; ei ddull o gy fansoddi chwareuyddiaethau a fen- thyeiodd o waith prydyddyn crwydrcdig-, aelwid Sion Cadwaladr, o'r Bala. Ei boblogrwydd a darddodd oddiw rthgytfredinolrwydd ei gerddi, a da 11 ineb yr -anwybodus a'r aughyfarvvydd mewn barddoniaefh. 1 ddiweddu. Gellir cynnal coffadwriaeth am T. o'r Nant, gan ei ystyried megis Cynghan- eddwr penrhydd, o radd gymmesur; ond nid fel Bardd rheolaidd a bucheddwr llcicnrchus. Glan Mor UdJ. Okdovicus.

NODIADAU^AR WAITH MAT. CRAIG (X A T-) 1, j PEDIO, MEWN PEKTHYNAS I FEIRDD CVJVJ RU.. Am Twm o'r Nant yr ysgrifenodd mab Craig feI llyn," O/id am ei fuchedd yn ystod ei oes, y mae efe yn gy,fi,if.ol i'r hwn iii wiiactli, ,tc iii wri-.i gam a gwr y n. ei fatter." Atfol wg, ai ni ellii cymhwyso y geiriau uchod at Feirdd presenrmi Cymru, yn gystal ag at Twm o'r Nant? Gellir yn ddiau. Os ydy.w mab Craig yn methu archwaefhu gwaith y rhai sydd a'u bucheddau yn groes i air yr Arglwydd; ni ddylai, ychwaitb, archwaethu ei waith ei hun yn drwgliwio, ei gydwladvvyr a'i hen gymmydogion; oblegid y mae hynny'n groes i Air yr Arglwydd. Braidd na ellir dywedyd am dano, "Eisteddaist, a rhoddaist enliib i fab dy fam." Os rhaid rhoddi cyfrif am bob gair segur a ddy wed o dynion, y mae lie i ofni y byd(f g'an galed fab Craig gyfriftrwm i'w roddi i fynu ar iiiavvr* oblegid efe a ysgrifen- odd, ac os gwir a glywais o Cymmanfo fawr y Bala, efe a lefarodd lawer o eiriau segur a.chab- leddus am ddynion, na wnaethant, y mae'n de- bygol, y mesur lleiaf o niwed iddo ar air na gweitlyed. ¡. Os ydyw cyflwr y Beirdd ^yn agored i ddi vv- ygiad, neu os oes angeiirheidrw-ydd am ddiwyg- lad, rhaid- i'r cyfryw ddiwygiad gael ei ddvvyn ymlaen gan ryw un mwy dirodres, a mwy s-ml ei ysbryd, nag ydyw J. ap redr. o XarerpwT, gynt o Eilioriydd. yngwlad Arfon. Philomusos. Dy ITryn y Gog, Yngwynedd. O. Y. Pe buagai I. ap. I5, yn cael y fj-aint o ymddangos yn rhai o gyfarfodau diweddaraf j Beirdd Gwynedd, buasat raid iddo gredu, ar dystiolaeth ei synwyrau, nad oedd jia meddwdod na chyfeddach, na dim o'r fath bethau, yn cael y cynnwysiad lleiaf ynghyfarfodau'r Beirdd: ond i glei'i, cwb' ilid rliodreswr, yr hwn sy'n byw ynghanol y Saeson, sydd gymmwys i osod ei hun yn farnwr ar fucheddau Beirdd Cymreig, y rhai sy'n byw yu ardaloedd Cymru.

AT ARGRAFFIEDYDD SEREN GOMER. ivir. Gomer Anavyl,-—Byddwch mor fwyned a chyd-ddwyn a. mi am fuuudyn yn fy ffolineb. Pan ddarllenais yn rhifyn 81 o'ch Newyddiadur godidog yr annerchiad pruddaidd ynghyich tynged eill Seren lewyrchus, a'i bod yn debygol o wibio i fro angof, nis gallaswm ymattal heb i'r deigryn himethlon dieiglo dros fy ngrudd gan ofid a blinder meddwl a dywedais yn fy ffrwst Ovv Seren lewyrchiol Gomer, pa beth yw yr achos dy fod yn ymadael â. broGwalia bryd- weddot ?' Pa ham y teHaist dr belydr dyso'lair gogoneddus dros dywysogaeth Cymru (lirioii, a'n gadaet mewn cyn lleied amser i ymbalfalu mewn tywyllwch caddugawl feI ag yroeddym CYIl dy ymddangosiad serenol yn ein plitli ? Os cymmeH di dy ymadawiad oddiwrthym, bydd hflogaeth Gomer yn gorfod hod dan deyrnged parhaus i blant II. t.: hefyd, bydd y genedl glodfawr hon dan warth a chywilydcl ymhlith eu boll gymmydogion yn dragywydd. Dyrtia y fath teddyliau oedd yn wyf yn ehedeg trwy eu gil- ydd, acriiil oeddwn YII gallu ciet diin llonydd- wch gan olid a galar, cwyno ac ochaiu oeddun yn fX nied(livl.fel ilyll gwallgofedig, ae nid oedd un moddioxi ag a'ni d),-ddanai y(i y cyQvv,, }ie]^ bylus lawn. WyIais ac ocbetiei ( I' ia" is yi, I(idir- fawr; galerais' fel dyn anobeitbiol, lies i mi syrthio mewn llewyg gan biraeth, \fth feddwl fod yr unig, Ie yr unig ùosglwyddydd gwybod aeth ar drangcedigaeth, o eisiau porUuani ym mhlith ei genedl a'i dylwyth ei hun Pan ddad- ebrais ychydig o'm a ch'worwder fy ys- bryd, torais allan fel y canlyn :0ch tydi genedl wrthnysig ac anlfyddlon, <ldiymgais am1 wybodaeth, pa hyd wyt ti yr meddwl parhauyn ystyfuigrwydd Illtiscrpliai(ld a(, afiI vstyi,iol Pa hyd .wyt.ti, genedl anffyddlon, yn bwriadu bliao ysbrydoedd y t'hathynny a!! sydd ddydd a nos yn ymboeni drosot, ac yn ymegisio ymhob moddag a allont dy wneud yn genedl glodfawr ac anrhydeddus. Truenus yw dy gyliwr yng- wyneb po ymdrechiadau yr wyt mèwn dygn dywyJUrch ac anvybodaeth; a gwneth na'r cwhl, dyna'r fan y my<Hii drigo, er cymrnaint o wahoddiadau difrifol sydd yn cael eu'cvriiivg I ti yn feunyddiol Gan hynny, bydded dy drigfnn gyda lie el, CÖ mer mwy: bydded-dy enw yn ,i,ai-tlirudiledi,- mhlith dy gaseion, a boed \i dy elyuion lywod- raethu arnal y n dragy wyddol, a'th gadw mcwn. caethiwed diddarfod, ac na fydded i m'bdosturio wrthyt yu dy gylfwr gresynol. Am dy fod v>> cashau addysg, ac yn ddiymgais am wybodaelh, gellir dweud yn gyiiawn am dauat. dy foodi Nit caru y tywyllwch yn fwy 1)" byddit yn earn doefiiiueb, iii adawit mo'r lJnig gyfrwng gwybodaetii defnyddioi mor ddivmgeit edd, pan y mae yn dy aliu (oni b'a¡ dy ann) dd., londeb) ei gadvv mor anrhydeddus ag un cy fr >.>, ng 0 r fath drwy'r byd a tiirwm yw mediiul fed y fat!) Seren ddiiglair yn machludo o i u geledd addas. Ar ol ychydig seibiant. moddyliais fy mod yn canfod y gwroniaid cartlynol yn neshau allaf' sef Mr. Julius, ldwal hHCh Gwilym Morganwg y Cawr Gwan, &c. a boll Gymnirodorion Caer. ludd gvda Invy yn dorf drefnus ardderchog; a tbybiais i un o honynt ymajlyd am danaf yn gar- ecli z, gan dt]y ivedyd wrthyf, » Ymattal fy mrawd, beih yw yr aclios o'th holl Hinder eng. hyfaital' Cymmer gysur--pa ham yr wyt Yit galaru ? Mo'es wybod ar frys beth sydd yn dy gystuddio, fel y gallom dy ddiddanu. Ow! iy mrawd, ebo b, Se:ren Goiner-sydd yn myned i. iacbluao, a phyyy ?i all beidiogalnru wrth i'eddwl am b v i) a'r achos Q!j ,mnchll,Jdjad yw anffydd- land(,dj çencdt y Cy-fhiy yn gy tFrcdiuoL y rhai a ddy lent gael ymbalfalu bellach rbwng ceulanau tywylliou plant A.ac ni ddylyi ne!; dialf- ertliu o i phlegid byth mwy. Taw a son, fy mrawd," ebe-Gwilym Morg'auwg, 44 y maemif- ocdd YIJhymrQ hebot ti ag sydd yn ymliyfrydu mewn dysehliacth Gymrdg;ac y mae llawer- oedd, fel tithau yn ocheneidio yn bruddaidd pan I feddyliont.am fachludiad y dduwies ."erenol hon rhag ofn y bydd i'r Cymrr o hyn ain gael bod heb un cyfryngydd cyichdeithiol aumhleidgar fel y cyhoeddiad presennol: ond bobd hysbys i ti ac i bawb sydd yn ymhofli mev?n gwybodaefh^ ac yn coleddu iaith gynhwysfawr eu henaif, fod Argraffiedydd S. G. yn bwriadu, os caiff aeth ddigonol, i gyhoeddi Trysorfa Gylchdeith- iol, ar yr un cynllun a'r papuryn hwn, yr hwn a ddichon fod mor (neu fwy) fuddiol i'r ymofyiu gar a'r cyhoc ddiacl presennol, oblegid fe fydd hwnnw yn cynuwys pob hanes o bwys "gartreft 1 a thramor; gellir hefyd (gan fod Mr. Gomer mor anmlileidioi) gael arnryw draefliiadau def- nyddioi ar DduwinyddiaeUi, Ilanesyddiaeth Seryddiaeth, leithyddiaelh, &c. mewn Barddon- iaith, ac ar amryw oiygiadau geill fod yn rhagori llawer ar bapur wy thnosol, gan y, gall ei berc]ie3- I nog gad.v y rhifynau i'w rhwymo gyda'n gijydd yii f't3,ny(](Iol, a thrwy hynny gallant fod yn j ddefuyddiol rrgencdi sydd yn codi if you ar en -tic l io( l ills gill- Pan glywais yr ymadroddion uchod, nis gan- aswn lai na llammu o 1 twenydd wrth Md\v'fod ihyw obaith wedi ei adael i'fyn"ghydwixdwyr o gae! cadw go?un' y Scrpn yn eu plith, ac os bydd ei chykhdro pelydraidd yn hwy cyn dyfod .odeli amgyfch, y gallwlI hyderu y bydd ei Tlew- yrch yn llawn mor ddisgleiriol pan y delo, Gan hynny, Mr. Gomer auwyl, peidiweh llwfr- i fv^ned aVh ffwaith ymlaen, l!ydCL hyder diysgog fod llawer o gydwladwyr yn barod i'ch ceinogi hyd ag y mae ynddynt. I Bellach, Mr. Gomer, crefaf am ganiattad gpr» nych i aniierch fy ngbaredigol gyfeillion ag sydd* we(ii giitieutliui- eu rhan tuag at gadw y Sereri u web law y terfyngylch yngwyneb pob anhaws- <lra. Dymunwyf iddynt barhau yn eu hymdrech- iadilu tuag at annog eu cyfeillion ymhob man i wneud derbyniad o'r cyhoeddia|! presennol. Chwi ddysgavvd wyr ardderchog, y rhai sydd a'u serchiadau yn berwi am ddoethineb chwi ag sydd wedi ymdrechu cyrhaedd gwybodaetii eicb hunain, cymhell well eich cymmydogioti ac ereill i wneuthur yr un modd. Chwi feirdd dysgedigf, í" •—.1 i J vineriaitn ym mnoD oes, deuwell ymlaen i gefnogi Mr. Gomer yn ei ytn- drechiadau o'r nevvydd i gynnal y Seren rhag machludo; addurnweh ei gyhoeddiad ef a'cb gwaith aweuyddol, yr hyn a fyddo yn ddeallus ac yn fuddiol i'r darllenydd. Chwithau hynaf- laethwyr godidog, a hanesyddion elodfawr, by- ddwch mor fwyned ag.anrhydeddu cenedl Gomer a thraethiadau am bethau hynodion ag sydd wedi bod ymhlith eich cenedl er ys oesoedd lawer. Deued pob un ag sydd yn caru ei wlad? ei iaitb, a'i genedl, i gefnogi y cynnygiad hyvn diammeu os gadawii y cyrmyg prescritiol bel) ei gefnogi, gellir canu yn iach am gyfrwng i'r Cymry yn cin dyddiau ni; a pliwy by-nnag na wncl eLraa dros iaith odidog ei hynafiaid, .fJid,YW deihvng o gael ei gyfenwi yn Gymro. Gan hynny, fy mrodyr caredig, biliogaeth y dewrwych Fry- thoniaid, y rhai a ddodasant eu bywydau i lawr dros iawnderau eU gwlad a'u cenedl, ac a ymwr- olasant ymhob modd ag y medrent or gyrru y ^raws-feddiannvvyr gormesol o'u tiriogaethau. Cofiwch, gyfeillion, am wroldeb Caswallon a'r Gomeriaid yn ei amser ef. Myfyriwch hefyd ar ddiy sgogrwydd Caradog, G vv i thefyr fendigaid, y dewrwych a'r ciloii-og Artliur, &c. y rhai a enwogasant eu hunain Yngwyneb pob gwrthwy- nebiadau a chaK:di, ac y macyn ddiamheuol y ■ bydd eu henwau mewn cotladwriaeth gan, bob Cymro diledryw jij d ddiwedd oesoedd daear. Yn awr, Om^hid hawddgar, o bob plaid aq enw, ac o bob »y.fylhu, pa un bynnag ai uchel neu isel y byddo gwnewch eieh goreu, ac ym- arferwxh bob moddion eyfreithion tuag at gyn- nal trysorfa gwybodaetii ymhlith ein cened denwch y mla ell o unfryd a'ch enwau i Mr. Go- mer" nen i'w orucliwylwyr, ac na fydded iin. swllt yn y mis yn ormbd gennych i ymadael am wrthddrych mor ddefnyddiol a difyrgar; chwi gewch weled mwy o olygfeydd rhyfeddol yn y Drysorfa hon mewn awr, na phe baedi yn ym- deithio ddeng mlynedd yn eich, cywrain-ymof- yngarwch 'ie, cewell fwy o wybodaeth yma am eich swilt nå phe treuliasech eich holl feddian- nau mewn gwagedd ac oferedd. Byddwch wy ch. ac vm%rol%veli gyda'cli cyf. ail I diffuanf, "r. Brycuan BACHJ