Seren Gomer

BAR.DDONIAETH. At ,Argraphiadydd &;<?! GoM<.T. MR. Gc?!SR,Yr wyfyn gv.'elcd fod )'hai o'r Bei'-dd ,M.e(ii digiO wrthyf, ac ymgretiio.ii yn arut!ol tungattaf c achos fy ymyracth rhyfygns a'u gwaith. Hae'-ant mai ose'i6genyrysgrif<=nais, ac mai fy un!g ddiben c dd f;u gogHnu a'nbenitibio: ond gallat"wrthdystio ynj eroyn e' ho!i haeriadau, a dywedyd nad ocdd yncf na Hid na cheniigen at yr nn o honynt. Yinddcugys mai hwy cu h'tnain ydynt fwyaf anh'.vyhis gan rym c!cfyd hwnnw; ac yn lie y fath di'ev/Iwch a frwgws gc'niivf l' r')ddt Ktdynt hwy ryw gytfen meddygol i'\v a.v eii- h",u. Tebyswn y gaUai cyfbgtyn ibd o Ie& iddynt, K''? n t)'<fn t ianhan y cy! gè;n eu bod wedt en gor- 1wytllc yn y t'ath fodd, a bnd y fat!) aiariad aniynt o 'achos yr hyn a draflyngcwyd gauddynt. EfaDa. h2fyd y byddai o garthai c'-yf yn UcsKjI rddynt, i'r yr atiechyd o'r coh:ddion, ac oeri a p-tii'o y gwaed. DaiawnfyddmgennyfpcyaHwn et! ]aeddy:;m)aet!.n o't'poethni cnbydussydd ynddYnt, ie b'.dd'.vn yn i!awen pe ga)!wn ei wneuthurarfy nhraut t'y hii;'<. Dichon i rai (hbicd iiil, i i-ii vfi a fii yr achos 'o u hmihwyidcb, end yr wyi' yn medd\v) mai !!cn af- h'hyd ydyw, y;- h-vii oedti yn y gwaed u'r btacn, ac na bnm t end ac!:iysar o'r poethgyrcJ¡ presennoi o huno. Mas yn rhyfedd gennyf wyr mor cnwog wneuthur cyamtaiut o syhv ar un m&r isehaad ac ansityhoedd a"- T'vVI tit Cefais fynghyfeHwi yn Fardd ganunohon- ynt,cndcet'aisav.g)-ym ar yr un pryd fymod yn rhv tidyi'ir i gac! cymdeithasu a'r bradyr, yng!)yd a cherydd hefyj am ddlai'aiwch yn gadaei i siii dros y cyfrif pcn- !)odo! \min.ss;u 1 mc\vn i fraich o gy\vydd. Yr wyf yH adfjet' y bai, ac yn ymr'.vymo i fed yn fwy got'ahis rhag- !Iaw; nc \vrth iyncd hctbio dymunwn t en' svdd \ti cymmo'yd yrenwarnynt, fed yr nn modd. Bvddaf y)t gwdcd be'an ceryddad\'y welthiau ym marddon- iaeUt rhat <y!;ion. Kid wyf yn ewyiiysio dolurio m'h t-.vy o't nodt v-rth e:: hc:!v.an; ond dy'Hunwt. i raialig- }, "tiu"ydJ niewn uchd thrddoniacth, ddangos eu }:v.nth i ryw uu mefh-Hs cyn ei anfbn i'w gyhoeddi, nei) ryw fesnran rhyddi::m, hawdel en trin, na by id& \\acU) mo'r Hawer pn todd y hwvnt. 1'1,1 Ii;, byddo i wyneb Scren Gomprgaei ei hantiurfio san f¡¡n!doniaeth dr\YSgI ac afrCOluid¡j, 'cwn pothynas i'r gah- peZ:¡d[;(fu, yr hwn a nododd Mon fclun b-iusyn fy ng-aith, dym".nwn hys- b sn iddo mai nid fe!Jy yr ysgrifelJasn"JI i ef, end pc. J:!ral1 ac un o fc:au yr ai-gi-iit"i,,visg ocdd ei fod fe! <<.)'; af yr oeddwn yn tvIA(,t] fo f y riut'i.oso.; yn fMv t':icdo! i'rgaii-yn yi!e ydodas'n ef. Yr wyf bro)) !or gyf.uv/ydd yn iaiih fy mam a!; yd}w yr hen raii: hnnun; oud a:i! odidowgrwydd yn.adrodd a p!;cr- ?itt'rwydd iait!), nid yn ymihostio o honynt, !iac o j' t( h'ydd bcirniado) mfwn gi'ammadcg ych'.vaith. id'ynych fawn y byddufy:' ceisio cnHU; ond fcty bvdd 1 cftMo! yn taro at ganu pan yr atioisyddcr cf, icHv :"d!)!)an yu brescnnot a gnraffy osgy:t ae a ymosodafat I :.?aifh; acos ydyw fy Haismor anrnhcraidd ftd na ae os vtl,w fv ilais Pi(,,r aniiihei-iiidl I'vl iia J )d ocs dim i'w wnoith]!]- ond ceisio trydar fe! colomcn !'cn adt;ryn y to o dueum cat-trefar fy mhe!) fy hun. Ni :.ii neb beri i'r f.-an dev.-i o he'-wydd nad oesy fatb bcr- i-a yn ei Haisag sydd yn Hats yr eos. 'J)ymu)hi! fyddat heddv'.ch os ccirefar ammoda)) :<) iiydcddas, ond os parhH!: i fy er!id a '.vna y Ucirdd, T'ld oes xcunyfddim i'w wnc-uthurond rhedeg a chvd- v'f ,cd. yr nn peth a bwytlJan, Atteiiwch v iie!;Ii-! Ydwyf, syr, fidi .?tyi.?iddhi wssanacthwr, ac I I'tlivyf, s? I-, ("?c 11 ae PEsn. f I CV/YN Y IURDD, A C'HYIlljDDL\D CE:\i'IGE:1 I AT' "1 AWUI, A3 V MESt.H AR I I -"n .I.. 1 J.lJ. U i1u,¡i,¡ 1-01 .jv ¡ Oitfi-wyddgciynion Cynhenns, I ) Ji\idofeirdd:on, .A coethwyr docU!i.cn, Y !ac ccr:.r\"yn:on, In(lV,.r oganiad. 0. s 'n wiw is nen, I\<ii)'out.ynp.ben, Gair 0 geu1¡gn geir gan ?''Iinna)t'rtruan,tr!yLirt)'wya.i! G\\y!] ar destyn gwau \vr di.ta Jj't'<:WY'mhy'd<!t! 0'dro)nhii-ddad!, Cc!r,r v.o-s e¡r.v¡r o'r.Se''cii—l Scdr, A': !F.-drwaith anghymmcn, I I'-A?ywydda'tWagHwc:), A'?wyUtsiIImae?ithu'scn. ? I R wiog; ar¡¡ith a Ef'<i-.gyb!it'yd:i'.Yyss:ab)ia:t!j, 1 A a gynhyr6r. ¡ Os eu' i wartLns sorri wrthyf, j Os ia(:h\a!'KU!]i:)dmcheirH?""y? i G\vti tsh?utwrn yw p:ctt'tat'Hc!yf, Btn?i'rculudd:o:),b)-.nYiai'rcJed:!yf, H??'ion :u'fap., !!u anorfod, Ar fy er fy ngwrthod, 11 Sy'n dyfbd a swn difa. Ageirhawddgunawddgaancb I Rhus; v.'yneb yr hai yna? jAf ymhf'II i'r g--Il ocr 'racth—o'r gnlwg, ] I-,r a t ymadawafi'tnrn.nuM'yacth O'r cwcrylon a'! cnr aiacth. Chwcrw a drcmiop', Och! yw'r drin;ctj¡, id oe:> ellwi dawasa1:Jaeth, Y f: w(! ervt'in frc'ioriacih—sy'n deol ,I v;rol ("jJW!' a ('.olef g\vyr dwywJad :y:l 0'111 !w! a IJcrtllOlllarl, 0 Gite!'n"!d i gW'T y wiad—'cyrhaeddcdJ, ) A)n!edodd ym!id:ad. {) t dynghcd¡(;n.acd ar.¡:;h;dfod ?' "'lIr 0'11 hcghll' Sercn Ly;lü,1, Duiidnedi'.?Y: A'idyrfm!di)'fa']'. Ha\dd ammawr hudd ymmo;?, A wnai Gomer i m gytnrncd—)n\r: r-cri A gaf o'i' ingdcy ei gyfryngdoll. 0<'s yn bod ?ymmod i'w gac! !lidwdl yr.)e.;d'vc)*.v!iact A f;t:iriau hoc(H gotau hw'l. I)ok d NI- d.'f' or lac(ldel, A (,Iivi-jittio,ol i iii ed i' Y.iawH hyt'rydwch oU yn fraWl]c)) .-nwaLmol yn wtw hcenweud. Hais;c!yncd!'y\vg!!lan:tedd, Nirnan'nseicholarhuiwcddo!, ]Mwy)!amanotmc\YntUHyned'J. IMacthv?ihe!ae?h '? Bm-wybodaetfi Jberaiddnnion; AbarddoniactH ? Scinbcr odlan, (;wiw destDnaIJ, ,Gw:o'ncddigiûn. (lawlI 0 dJcgau _) Canaf cgci'dd ceiiflgnii-lwyd ei gwcdJ, Lidiogiatthaflawpn; G,clais wcp y chwcrw grppen I)'.iifac!,gtecheihac!,g\vr<ichhcn. Cenfiscn sydd bcnswyddi byd,-—m cliei* Nachoroonatta'.vddfyd, o chenfydd ynoch wynfyd, Tynnn ftroc!! wnai teiieti,, phryd. ? Daioni ydyw I1Jlig--nod ei Hid, A'i i1wydan Hawn "ddig, i Os Huydd gawn, mWYJ¡' dùawn, mac'n ddig) S!u'ydywasoretHg. Gwilicr goh.g Ydyna'idwg, Kid yw weU ei nwyd a'l wg Nadiafolynyduiwg. G\yclwch fLr gelach y fcth, Gwiliwch iy\v c gy!c!i ei i'v-'th, Gwae! mch a fai gac! och fyth, Goeliech chwi fod gwalch o'i iuth. Gwaeth ce?????cn ) arth f1cwoO" GcrthaHaw? ?agart.. nu?c?og; Mwyanrhvd?dd );h,. cwcynd)d:en-og. Ll' ,1.1 j.1 ( kV. \.)nt.lIc.Hog. Uai' cynddaredd O'ibciagofarAbeIas'afbdd Am ei a'm Io:' a'i gwiilodc!, Ca:iii,i!r brawychus, cynnar y b:'ochodd, Trwch \aith afreidio!, tro chv.'it!t furiadodd, Y lla\Vrtllldio;; hyll a roddodd'—farwul Fi iw dia!cddo!, a'i frawd a iaddodd. Erodyr Ioscph, n'lI brad ocr iasa\l, Duonocddyntadif'nyddawi; G\erí.haa!lt i'w g\art!J oesnul—y bachecH, 0 \\it' genfigcn u:-w gynt'yga\ Msc'n dwynmindtir î Ofrs\Yy!)arwsut- ''Och!hench\Vi'.v; Ach'&ynachnr J r'lne wÝn mwy gwa.v.'d ") GoJyn ? '.a'¡ frcn fnw. 0 ftyti i fiav.d, J Nidda'.vj:cso'ihach!es'n, Ond t r v i-n dr a digdcr dÙ, r,lactlnrc!r hon a Mcth cich hedd, !ac chwcno¡stJd a:n ci charn. Daw I fad i-yddhad, rhwydd hynt, Uwchiaw anhyimv he!vnt, Anoddirpa\bonaddy))t y y Ac mg httfuith cynshoi'fynt: Mcwnnefwcn, Dedwyddwch lun dyd iddynt. I Mae crops dwrfpiniocs yn do fyt'o!, Gw:!iwn,na fydd\jynanff!ddioi, Gwirgrefydd a ffydd :.inniWoddol Sydd oran, thada" a!)gcn)'))cidio!; I Ccis;wn Gwiad dda ci ri-%v3-iiiaiit, gted ddynutHo!. rsDR. i i

.At Arf,Taffi¡¡(!'jdd -Se7,e.-i I ANNERCH CAREDIG I Y C. G. i S?,Q'r holt bethnu rhyfcdd a \vc!vi-yd criocd vn Y byd rhyfeddot !), j)i wchvyd dun rhyfcddach nn'ch !io?-!)?,fansaddiar bod'.var Jncs?r :n- hxgnin y;. iaid; ¡ t:?a!tha?'cnyddoic!:t"i. Y:-ydychyncynu);c:'ydar- Gy:nrei?, yn eich cyf'if ck' hun yn haf?I 1' cohen- f<'irdd c!odfa".v! yn tybicd eich bod yn caHlvn e' nuyb!'t:nh?y,acy)!c! bR!'nny)!och).:iKh b:)dwcdi! cyrhardd i'r )!n nctiddcf a invy o ?eiaf 'i y geif-ddyd ? ()fai'ddc!iiae)h,ant!i\v:'h,a'ohn:ed.'hy{v.-cd.cidv\Y'.t yi:<t frau tagfan), dda:;gos i'i- byd ryfeduod:iu gorm'.ch Mntr.:io!. Y dyn, bt-i:h ydycl? cim': yn fcdd?'.v:? nm- dditf'yn eich budrcddi;' G\ybydd\Tc!\ pan yr vd'vch yn atlidditi'yn eich br}:ntwaith csch bod vn I' g" !lenù yr un peth n hue' inai fiy!z:.lId iW pob beh-dd t ci-ci!f. Hen Gf.'K:fr ac ill'llcddu'ch .-ii a synwyrü}, yr ydych ar yr un fonud yn dy'cdyd )):ev.) cSaith fy ntodiaccrciiIaiLnno'ncot' ::ca!!ano'nsyn\v'Yr-a} s;c!I gun bob dyn ystyncd <n-aii fc!!y nag cf ci hun. Os ocs symvyr, iaith, cgh'rdcb, a cisyogiiuucdd yu eich g'.vaith rhwi, y niae rhcsymcg 10gi-l:) yn lieisiau brain, N: ymddcngy? i nu end crygtv.-yth o l:ne!!an, nad v.'?' € pcb epni ineddv.i yn gaHu dCtdi braidd H;i o honvnt ert'ymod \vcdi daiHcn tnYai)!! Leafe:rdd Yr oesopdd ';y!)taf, ac yn n'edn) dc.d! a b!asn cyÙmsaddiada:¡ god- idoeafg\vyr ct-eii! yn Ngwyncdd a Debcubait!Duais yn siarad a llawer o ddysgedigiou yn LUmdain a:n eich cyfansoddiadau, ac y iiiatiit oil.fel nnnau, cr dea!) pob ga'r ar ei ben ei h')t], yn mcUm s;we'cd ystyr mewn I nemmawt- o iincH a nn pen o'oh aw"ti. Liyma ei:a)) I un o icirdd enwocaf Cynu-u am danoch, Yr ydych vn coiyn fy marn yngiiy:ch gwaith av.cnyddo! Y C G. nid ccs ;rennyf fi end dywcdyd fy yn nocth fc! hyn, na v eiais i erioed o'i efelydd i !)entyn-!t riies o eirian Jircswm; y mae'n di]yn y'rheoiau both yn t'wy gwcdd- aidd hyd a y mac'!t yn y Gi-aiiiade gyif'i-edin. Eich bcj;¡n cynghaneddol, mat y gwetaisar y cyutaf :haid a:!dcf, a darddur.t yn aMdach o dewder cinst nag auwybodaeth o reoiait Gl'aminadcg. Er i hyi;, pan fyddych yn chwennych pron pe)-or:aeth eich pcnnin, cynghor-vn i chwi ddysg't pennii) u waith Da- fydd lonaw, !c!o Mo'ganwg, D. Ddu, D. Ow"n Bardd ]Snntg)yn. G. I'cris. ncn ry\" brydydd:on enwos etCiH, a-'n !:ai! d:aethu i'ch Ill--I.13.n pan fyddych vn ci farchogaeth, adrodd eilwaith yn Hn:ongv:-ch iddo eich gwaith eich hun yna y me)!yn, a s'.vn peraidd eu pen- ndnon hwy yn swnio ptto yn ci s!St,afydd sicrofraw- ychu a lharfn os ciyv. wa!mn:acth maY/r yn sv.n eich cynghanedd iln-i, end os bydd eici) gwaith yn weddo! fctusia: fe a yr anifaii yri y biacn yn JJ01Jydd heb s'vn'- ro:. r-Icrtyn eich d¡cíiyn bach" bid dir t chwi \v -r unig ereadtn- a'ch dysg i brydyddu, canys ni ddyuion. I\1<í!1 i uffern, ond UJae'j) ejf;c-ff, ?-. Cudgno !:yd ejJro bywyd dUf¡ljth-ffr, ?'. DifTaithasHliawn! Di!csyn\virij;odaanunnau ddwynrheotau yn eich crhyn, cinysyrydycn yn sathi'n dun dracd bob pet!; a gyfi-ifdynicn 'yn an?enrhcidiul i jn'H!-i!aprydydd. Ystynwchy?ttmddyno!,druan!y ? mac ofn arnaf fod rhyw ddynion drwg-cwyilysiol YM j cei5:o etch fod i-iinw (Idyvl:oii (7tr%vg-ewyli?,siol -vti cei?:?o cieli Co f aiii *r r, y? yghyan'u yn ey?mwys yn yr un c?Swi- ? eh-?ithan. vn yr tip c, fi,vr u Fc ddcch.Mc.!d nn dl\vrnod ddar!!en d Png!yn!on fa' i gRd o bob! ag oeddcnt wcdi ynigasght i'w wcithdy. Dechreuasant er dignt'wch ei gatimo! yn fawr, yna yH- tan gan !awenyc!m a pyfranodd iddynt yn di'n he!aet!t focheidiati o ffNi-,o-xvs (tobacco), Y fioedrj rhc:{;ol'al, rI/.((![ orol, a gododd scith\vaith yn uwch, ncs i'r dihiryn dyb- Icd ei !inH yn \\Gn prydydd na nc!.) yn ei swydd, ac y n;ae, er pob rheswn! i'r g\th\vy:ieb) yn cyt'hf ei hun fe!)y hyd !ieddyw, mat Y ciywaf, cr na ,yr beth yn y byd yw prydyddiaeth iawn. Wpic fi v/edi dyvedyd w)-t!'yc!t Had y\v eich gwaitt: a\venyddo! yn ddcaUadwy i ddysgedigicn (ac y mae yn sicr na all y wet-in eich de:ii!), ac a fynn\('h chv.'t i ddynion dderbyn, darUci), í a deal! eich cyfansoddiRdan yn erbyn cu hcwyHys, eu j tnedr, a'u gaUu? Harddach ciy'.ved eleill yn caninol g\i' na'i fod yn ei g!odR)!'i ei hua. Nid ydycit vn gosod aHan eich meddyliaii mewn di. I gon o cidau, ac yn y modd yr e;lí1rech<yr unmeddyiiau mewll rhyddiaith (yr hy: medd aWlhvyr dysgcdig, ddy- lid ei citlir pa!iyn)acygynghaneddyn acth, chwi foddJonwch en'h hun osod rhyvv fat!i o eirian ynghyd. Digon ha\vdd i bob dyn bi'ydyddx fc! hyn, ond cufiwch a choctiwcu fod rh.ud chwvsu ac vm- boetu Hawcr i ochelyd beian o't- modd yma cvn haeddc yrcnwpryjydd. YmaeHuntsyncyughstigM'ri gadw ci gi\.n dros ¡WW mlfírJedd, a': dtfcto yn achiysnro! cyn ei gosod gej' bron y byd, end V C. G. a v. r weH eb etc, paddyim! nu gyfansoddais i awd! ar y pedM' mesur ar !wgain )nc\vn j)M'K!r c;N;' ac i hm'r y cattf fyned at Mr. Gomer mor f;yny!n ag y g<lJi pedlar ccHyi ei char:o, ac os dywed nub ddnn \'n ei hcrbyn, fe gai&' deimio bcth ddaw o alJCoddlon Cf.w'; )e, medd ef, os bydd neb yn methn y s:c.IiH! pereidd!ais, awcnyddol, a nictusber, g:uwžau.:¡¡, CnlCÙw.m, gwae i'w dalccn! Nid ?-yf yn ammeH Ha anfonwch fcl attcb I minnan rywbeth i'ch arnddifiyn eich hnn, net! ya hytrach t gymharn cich tywyiiwaith disynwyr i fcdrHswakh cad- di fei' dd, ac i farnu eich caniadau yn orchcstol, y rha! nid ydynt, trwy eisiau eghu'dcb t]'n !-yv/ aches ara!I amgyifrcdadwy t uu creadnt- dynol ond chwi ckh !tnn; ond byddedsicr i chwinad wyfyn amcanu tpymmcrvd y di-aiiertit o'ch atteb nes gwehvyf ryw al'wyc1dion iod eich <efyd wedi eich gadael. Pun dtlan,0;osodd f'vI tuill D. J. St. F.s:ns i mi eich rhyfygt.s atteb iddo ef, nlS gailwn !:u na thaihi fy iiyfra'i o' ii Iia\v i YliJgeisio, cr )}ps attal y Jht!¡ fydrwaj(h rhag ymddaugos yn Se.-en Goincr. A ydyw ei ddy\Ycd.nd ha!-dd:newn:i\Ydi\n Cristínnoglül1? Pa sa\')I s;w:uth yr n!'fci'a?och cn'.v y dK!\vi a'i- rl.cgt'eydd t dims vn awdi v Cv- bydd? a wyùdoeh chwi Sacso;laeg, rvw iattharaU:' DarHctr.vchgyfansoddiadau y p)'dyddion goren yn yi- ictthuedd Jiynny, a hwy a'ch dygant aUan o'r fante!: o dywylhvch ag sydd yn awt- yn eici! ¡torch- 'rhpsymolmewncai). Nmntpwyynybvd ydvch'na! pha fan y irigu-ch, a by'ided hysbys t chwf Y buasai H!- ?a!? gwcn ?eH!:yffi e;ch canmo: fp! brawd' vn vr awen i!:i'c:i diystyrn. Chwi fcdi-wch ys?nfciinn'rhvddia.th .t:dgad(-W(.}:brydyddiHcthin'ib<o,daciiui,dro3(!roa' baed i Scrcu Gomcr hir lcwyrchu heb c:cfj brvchan clnon, 17-stvi,iNTeli yn ddwy.s yr !tyn a d<!ywcdwyd <j)os j hodncth, a choftwch y disgwyl y byd gan boL prydydd i'y'.Tbpthidiiid(iant',acnidcan)oe'i;i-). Dy))!a fi yn cich gadaei. EwyHystaf yn dda i ho!' iY:i' btantyr awcn, ac i chwithau fal d\):. Rhydychcn. DAKtEL EvANs, o Gei-edi,ion.

Ai Argl'ujj¡/.i(J¡¡dd S'e;'CM Go.'Hfr. Mti. GoMsn,—Y rnae yn 'n, ac n!dn'<yfiynunig,ondcant)oc:o'mcvd\vL)-Y.)',gnn-! rod yn ('icll Sere!) gyml11aillt 0 wrthl'yfel ago :;yJd yn He c!I\vi ydyw dcrbyn ;'01> cyft'anayrrirattoc!), ba'-n't a ydyw y cyrryw yn wcddns i ymddangos vm' ngo!e:!n! y Seren ai nid yw; end yn n! barn amryMiui o d(:yniondy<gcdig,tefyddaiy)iharddach:!cvnf\vvj (-!odi'aW!-trai,pa!] ymaentyn ysgi-ifcnmt attJch, y- tyried gronyn pa beti) y maent yn et osod gcr b'-o)) a than ysty:'i::bthau cyn)"!a!nt o bob!, ag sydd vn barhaus yndifrifoif'.ythtarnscgisbobsiiiafynySeren. j Yn wrth syUu ar rhifyn 67 o'i- Scrpn wcnlb! tra muwr, difryg 'ynw.)T tra Neh)! a cl!ytiSgcnt!-a an!!ym!U)c), fc'! pe b'msai am ruthro ar ry:'v gladnr dan )"1' enw Pedl'. Y gwr dawHlIs a ys- grifenodd yr unmy\T a ddodudd ddwy Jythyren dall Y cyn-yw, fc! hyH, E. C. W)th ystyried yr ach!ysur ag ymae ()ncgts barctid) w :Pio i'w grafangc, uui feddyi:w!] ma: tro pur annocth a aymmcrodd i atteb Ped:' yn y modd y gwnaeth, er yn ddiau iiad adv.'aen i mo Pcdr nac E. C. end ctto nu aafaf !'h\?i)g y ddan, ac mi wnaf gyfiawnder & phob un hyd -,i,, y mae y)) f' ng:11Iu, Dywcdyd ygwira\vnactf) Pcdf', vi- litvji )ii ra:d iduo etna Heb gy'.viiydd:o o'i b!egid, am hynny y ymoi!yngodd cynutiHiHt arno. Am fynediad T. E. o'r Nant i't- drydedd nef, gweU j fuasa: hod yn ddista'.T ar y pen hwn, oddt eith:' fod prawf i-liesviiiol o hone; (tt-wy fy ny'.vediad vn y mod,1 hyn, na fydded i E. C. na neb and) fcddwj fy mod y" dh-mygu ym:u'w): <,t;d pan y dywedn- am i ddvnion fyned i't- di-ydedd nef, dyinuno} fydda: )'\v bttcheddHU a'n proves by\vyd tod yn dystiolacth o h" ynn' v, ici ybyddoeucoaadwria:'titynfet-!d.gedi,&c. i Pc buasai Dardd on y:) gadac! y b')njn)t'.d ran, ncu \vc:-s,o'iGa!c! Haf yn rhi,fyn 70, buasai CL Garoi yn na\ver nmy cyson a dcaijadwy. Ynawi-, ;h-. Go!ner, y n:ac yn rhaid i mi gyfaddef. fod Uav.'cnydd yn fy meddyhau wrth wetcd cynnnaint o gefnogrwydd ac eVi} Hys da gan bawb t!)ag at eich! gwaithani-hydeddits, ac ymae gobailhnad iiir etto yj dygi:' yfath etyniapth ymiaej] agsydd wedi bod yn ddi'- y CyU)" Wyf 'ic!i gostyngelddiaf wasanaetbwr didncdd, ivioiius.

GOLYGL1\VD BYR I 0 GYMDEtTlIAS GENHA.DOL Y Trr -In,rT> 'l.i. J.t L.l 'ÅI .t.l..4"').) .J I. jJ;Å). :Á.' ¡} ¡\ 1. (Pa:1wd c'n nhijiln dilCCé?Jd). I v China. fwy pa''Ha(ts.na't')'haicopd,y!-hair:do!'r.r:nn"bon- cyB1¿n. Me:wn argrdEad 0 lÓ,OO(}0 !yfran (aDd dic;:m) yr oddcfi 53,000 gaet en a gd<!cl fod t!'a! y yn g;rUcm hi gyfh.wta'r un pc'li x' 3ITT;WÍi- ;lod<111 me1tel á 15,0001..y !nae hyn yn cy['odi)'n i;e¡;J;lf oddi <lr ¡clbr¡s y ;;w,,¡th yu India, a bydd )'. ennillù'r ho:]ybyddc:s'eun)i'iwn:u;oFibim)yt) y dt\Yfdd, fpI III-,II pi-iii v citiclaetlil-wvd(l.-u nv, y mac'r g"wel!iant hwn yn uno, fig iselbris a hardJwch, ypcth Ni v ii sef hawdd-der cyf]eitnmd t' hohu-lh- rwydd n fynne! a rhy'Ja mvvy !iwyddtHeD nag f'r iiy- tuyret.nan Rhnt'c'inic'. Mc\vn cyScithu, i'iroUoi nr' n!'T;a{ru' ysgrytLnldll yn y Cj¡¡ni\g, y );!ac un at' bymtheg o ddyu- ion ar wnith. Anhawddywp)'i<oynddy!ad'A'yybnddio!dcboa' nnt)nichanmi!i\vnoddynion;ac yn!)eiHduoi'u 8er:t!))po!'e, y!' h\vn -,v(l, le pc.b :vvstran oddi\ïrlh ordinhadau a <led(H\I1 0 ChíWl, ac 0'1' ¡¡;j Y gc!)hda!)fo!)yt'ys:;)'yth))!'a)iCh!naegy)) fct!)tyddimi'i' y):.et'<;druct!) Btn'ii;ana:dd, Java, Amboyna, Pcn.u! ynyslwdd y mo! ac oddi yno i gad 8"ordd i gauo! y."i; odractli China. Am yr ieithocdd a v.' th c 1,0ryiit vii vti India, adc:iano hono. BrijhasKa, Orissa, K:u'n:)ta, a')' Giijmatt.'e. Y dc!j; creil! ydynt y Mahratta (yn m'iiidnoimewn arfpriad o f't, %I, ii &!atdiv!an B))!o:iee, PHsn.t.oo, Sink)), Assam, M:]yudhn,Bumta)!, I od ond tri heh fed yn y wnSR', y Cnjurattcc, Mi'!(ii\'t:n], a'r Magndha; ac i'r tair hy:] y mac y Ilythyrcnau nadl ai gweddi en gorphcn, neu yn cac! cu parotto!. t!'ITHOr:!)UCASS.\f,SIN!)H,AWUCH. ris;ion<.<iythyroddi\vrthyDt'.C:u'ey,aan!Sprwvd, U1¡ag, 11,1313. "Yr wythnos ho!! awsom ddyn i g\n- northwy!.) ynghyficithiad yr )'s![l'ythnrau i ¡aith Ca<,sa;, ac,yr\yt'yncrcd'y:'t!:ni.unyn yr hoB gcnedl honlJo a d Uchon ddarttcn neu vsgi-iteiiiiii. Cenedi anvniddi- byno! o wyr y mynyddau yw Lon, rhwng reiniol Bengal a chyffin gogledtlol Burma]¡. Yu¿;hYj(:j¡ pythfi'ncs yn cl cawsom ddyn i gynnorthwyo :(;!ti.i:td yr i'i- ititliocrid a It)d)ts,y!)?. !iy!h .i!0))itndi!o'n<)! ac yna yn'ac Wuct'y)) paril,lll Seiks. Y:' wyf yn credu fod gCIIllymyn Hwr hoii .Ctt)' ocdd y pm!h h\vnn\Y, oddi Cttin' eiddo Kucji, yr hon fci yr wyfy:) t;()betthio a ddygir yt; fnan o hyd cythnedd i ni. Nid yd VIÚ hyd yn hynwcdi bodynuHtiogi ddiogciit iettt'ocdd Hootan, Mnntycoi'a, a Siam, ac y:)g- iiylch pu:n ucu ch\vcch liwyth o \vyr myuyd(!ig, Hcbiaw i'rhon!)adywgatrDuwyncHftctgy!:e[thu. Yi ydyin vii a\Yi' a( waith yi) ci :y!ie:thn i HH < 0 ici:h:;eild, gan gynu-.vys y yrhun sydd \vedt Ct gn1'j¡hl'IJ." Pinion o hthvi' od.:U\rIh Dr. Carcy, a (iN I?' newydd dccht'en argrairu mc'.vn d'.vy iaLtit o'r :tcwydd, scf y H.u.lc¡u;a, yi- {jon a h'ar:r {:H)!!aw, ac yn Honfbi'.y; a'r CIlRsui, yr hott a tpfai'h- Ka'i lwyth o \vyr ll1ynyddj at- s;yii'm dwyt'cimc! Ben:a! Ymaehyuyucynuyddnrhifcdi'ricitho.pdd i lid!' :n' i'r rhai y mae'r Cennadon yn cytieuim yrysgrythnruu. o' a cirgi-(.Tzt-yd yn ddi. K6'f{ </M MK' y?; y !<-«.<?, y" ar d. u!f< y Fl'yiwurirld « I'hi-uitior, a Bibl GYIlIWI thll'yol CalClltta. l.TAMUL. Testament n'd wedi en hars:aff)t. Dirfystrhvyd y itythyrcnau a harottowyd i'r'c-y[¡eithiad !t\vn gan y tan a ddígwyddodd y" Scrampore <u' vr eg o Fawrth, 1C11. Jhvriwyd nif'cr cyftdtoo'rncwydd. a gorphcnwyd yr argrafHad o !JUOO o iyfian (gall it- nwys ynghykh 7CO o dx daienau wyH'ptyg), o feY\'n dens; mis \vcdi i'r ta)) ddiiwydd. Ptis y Testament hwi) p:an g-ynllwys tratd bwrw y ttythyrcnau, sydd ryw ychydig yn !!<n nag y mac')' Bibi Gymdeithus yu d:du aiu yf un taiut o du ystrydeb. 2. SIXHALrSE. Testament iYcu-y(ld.-Dv.-y fil wcdi eu hargraffu. 3. ARMEKtAN. Ty!edydd!on (pullches) wedi eu torn mewn rhan at arsratiu v) hoUFi! Yr ydys yn dwyn argraffi;ul hehrlh o-r B'b] ittvn trwyargraHwasi; :cn¡npGre. C'lllygodd Johannes Yswain, o CaicnUa, a'i gytÜlion, i dansgiitio o rupees tuag at y dr.wl. 4. MALAY. Tynicdyddlon ".Tedi eu toni mewn rhan ataygrafru yr ho!) F¡b!. Argt-cftir yr ysgrythurau yn y p(,,d,,tit,v 1. ddelsyfiad HiblGymdeithas Calcutta, Y fhai ydYlJt wed¡ na\vnf\v)iadn 4000 o ]yf''au yn a'-graQ'wasg Seramporc, o' holl Fib! y)i y Mulayaeg à ![ythyren,ni Ritufchug; ac argraamd o o lyt'rau yn argratrwas Scrampoi-c, o'rho:) Fibi yn y MaJayaeg n Uytiiyrenati Rhufeinn;; ac o'r Testament Ncw\dd ar ei ben ei hun, i Gristisnogion Amboyna. y m:'c Rhaglaw Java, a Chymdeitha dy,ge¡díaeth yno, wcdt ceisio arg'-athad o'r ysgt'ythmau Matayaeg, mown ifythyrenan Arabacg, at wasanaeth y C) t.sttanogion yn Java, cynsgrif (copy) o'r h\?H a ddes bwynwyd yn Se- ramporc. Caniattaodd y rlipria,.v CyfY'red.in mewn cyngcr 10,UOD o mpees, at draui yr argraffiaùau i'yn. (:'W BARHAV.)

LLONG..NEWYDDrON. LLO:;G.EWYImID. i ? ?  A c ERT \v H.— D?/<M/t?, New Expc'??" Hnv.- k n:s; Ft'i?ii(i?, Jcnkiiis; u Swansea T'"<t?' Huxtabie.o Ft',sco, unn-vwiactitm); Escape i)!t?)n!, Ann, Ha?'<s? 'U::a!Jiw.ty,'Crüokfürd, () M? hc.:J, brag a p(.'t!iiK<d y<r.uH)':ie? So!!t!:Kt)). o Gacrioy? l' r 'I 1 TT ,'I f hutc.i; M:ni;),Ti):!bc:!ake; EiiKaa:.d Jan") WiU!-? JU A. ,jT. l, !.I,ç,-4 4( U..i. c.¿.; D?na, Jot)t's;aiLu't'mt,H':?hcs,uA!ijtM'(-h; ??'' dpnce, Lewis; :t Evmts; n Princess of (!Ood Inte"t, P" .urnin; Bn:iks,o Fowcy, mM-vn ccpp! DJ, t.he)'s, Chapman, o G..<dydd; CaHon,t D<']yey 'a rel o a "hiP, Da\K-.s, o Ab(')!g!edd\f, 'Hsrmony, e tc'xj'.is, o 'Uiu('hcnd; EiiM, Dsvut!, o Urystl; h ,\tnplonth, C!)t!i.;rp, o ,v. CtDveiiy Anro. ;t, MHrvcV) o Weymouth; np.<ldo¡¡,He.J =.Dorf-h<sler, Hodgp., c 'LHndui"n; Frjrmony, 0 Hcitord Fo)'tit!i(!e, Taytcr, c Hope, Llewely,lf o Yoi!gi:M!i; Junp, Price a Henry, Davic.s, ? Wick!?' A; G?ci'?t?; n Strn?i'. Kd, Stttarde! o Newrv; i?''? E?ans,<)i))'c?!:cdn;M:nc-rv:),Whitty.Hop(.Fh.R?'? .J?:i.v,F?h;y?oD!:iuii:? oH ?b.u:uru. 4 ?????r?nd?jM???B???M?w???? C.i"n:!C, Ric'iards. n Heni'v, Dave's, j' A':iJ:'r¡eif!¡ lhlitiH' Hi;'an, I] 'OJ't ':J'nou j !:iwa¡¡,:JenkiIlS; Fd¡e¡,t)¡li' Mnxwi)-,tJ.y, i;et--(' i?<t)t?:cott',i j?)'nst.'p)c; S?' Ca?HtH«ui:)-y ;?' i;)us,in;i(';?e!(.'y.Moui'.hi?.?'?' E?u??u?????????t?????????' H:n?jki!!s n Bristci, Rccs? i Trcro; Jo!)n an< Ehx?be? ?H')atchet; Jej'p)t]!et'),I\'if'h<)ii.s; Johu:u)d]'.t'ts? ?nt):'dL')s; Commerce,Vinc;u!hit:)fua,Jones, iH''? to!d; Si?(.-<s, Ev?!s;aI,h, McH)n.s'),tF(.\TCY;?' tprfbi-d,Cut(-iir!c,inrrac<)n?e;G<.)ofiJ;ntcnt:,P()!i?' a Betsey, Ha!'()y, t iJ!y)nu!t{i) V cnns, Wiiiiun??.t i\f?" Tt)]ibc!'hikc, i AnHwhh; Mai-mony, ?c'-ttakc, i M'?' itcu' Anrorn, Ha!'vy,i WeyiuoHtti;Stavc)'tot),S'i)' 'an,:Du)tnu)uti);T)!on)as, Pacific, EI!¡s j Happy Couple, F:¡iiJips; ViJ!crs,Dalto: Fame, Cnrtts; R;(-ha)\is Tt'nc Uritot', Newtu!), D.!y; ViJI, Clarke; \VÙ¡iam, M'Df)ti:j!c; Ails; p!Ctou.s, J.ovenng j Cotton, Davy; Hope, Filmer;, oi mun:], Edv.ai-ds ih)y H Henry, D¡¡v¡es". St. Ives A-,ciioi-ip., Le Co<-q Hctst-Y, Ahcn', i J cre): Mathew, Fo!ey, i Y oughall;' Tyrone, 'Cantwci),iD" v 0 I i; t' W jxtord; Hope, Llewclyl, i!)ubi!n;M,u-y,M''C:r!y,i(jork; Catherine, Fame, Jf,o\t''(-')-; .SpriKiHh. Macy; i;.c[.suv, E\n; ;yia)y, !t gh. PY?LLA?' H. MO? ?? ?mo?'n?.M)T)OTL?T) ? Tru?-p ??A?MM) CYMRTJ. c 0 u, e ? ?i ? 0 if1 ? Z 0 -3 f-i ¿ .[-5 .1 I- I'- f ,I I '"2 £ o t K 5 k8 2 -= ¡ rr; •-• ~z, — £ .? I: 5 s "? <2 -^r- '— y "3 U-* » o (.) I. '-I o c s DYIH3II¡,U r- f CJ) I £ S « • DYDBIAU. 3 5 i. ;;5 « a § ?,. £ P« » "5 = I O 5 2 £ 5 2 £ |3 i |la|l| #^<;|<< **| «»«- aM" (| 3?s= Its A. M. MAI. IA. M. A. M. A. M.J A. 31. A. 1\1 V. 1\l.L.. M.II L M. V. M.JA. SI. Merchov ,311! 39 U 5;,112 24=12 54 1 2111 :)11 5? 3 3-1 4 3?4 44 la.i MEHIOF. 1 12 27 12 4?) ?1 ?3 1?? 42 3 J? 4 22 5 12 5 32 Gweimr ?t l.'> 1 39 2 Oi 2 30j 3 c? 30 4 30 5 1'- (5 0 6 ?0 S;.dwrn ? 3 2 ?82 40 J 1?3 48 4 18 a l'i.?.3?6 487 8 Si;l 4 2 .'>1 3 <; 3 gj 6 4 3i< 5 (i 6 6 6 4t, 7 ,•?(> 7 55 Lhin ;» 39 5 &ij 4 24j 4 54 5 s-t 5 5.6 5i 7 8 ?43 4? Mav, th 6 7 4? 5 5 4?.6 6 4i? 7 4?82?9 1? ? 32

GORUCHWYLWYR. CastpHNcdd Dnvill Thoms, Sinpwr 10 s Pt'nyhfiitar(),vr D.H.Jonc- LÎa¡¡Lrissent DavidJcnkins Puntfact)- PostiTit Cacrdydd Post-Oiuce Ahcrdaf'f'- -J<'hn!}yn<)i), Postmaster Sic. Li.m<)y LillI}':) Timotil)' TÜomas LiMfitiiio F)-(-(t!ji'f-k Ev!t)is fJanyniddyfyi siol) lsiii, l.t:utpM[oc -Tho:nasThomas At)crh')!td:iu,- n,.N ot-t.h Cry;¡y"el -Jui.n Price, Paymaster I hr IHordd Ja'nf.sT!i<)ttia.s Tn-t'di'aeth David Thomas Ahprgwaun Henry Evans Arberth Parch.WiJiiamTfioma.s AhcryxtTnt.h- Parch.JohnJautcs At)er:pi<t ('a)ehLowi-i HanbedrpontStfptH'u -J!{u;h.h)m's,Pogi-msstCf (T)atiywcrn-Ystrad- DavidRicharti'; r Riiaiad)' Antlwc!t Pm'ch.JohnEvans t B<)dc-dprn Oivkli \Vii)iams, Postmastel Capra;yhi- B'njam;nJM'cs I,!an<'rchymedd Evan Thuntas, Postmastet V. Roberts Richard Jou<-s t Bannor Davtd Roberts, f PwJllleJy Parch.Ht-njanunJoues Cacrnari'on R:ceJonfs 'I'roTadm- ?V)i!i?m Williams Di?bych Tho:?p(\ A rt;raS'Yaf?? Wic?tam J. p.untrr, Liytr-.?erth?'' L!nrwst -WiHiamDavics tbø1 Rt.titin Johf: Piutnps, L'yfrwe't', ? L!au2;(<i!cu Jo!m Hd?ants jj Hata' R.Sanderson.Ar?y D'??Hau- Richard J(tnes,A'?ratt'y?< Pardt.JohuJoftes Aia(,.Ilvlill(.tll Ridiaj-dJonc's Uant'y!!in Edward Price Llani'.not's AhpIJotips 'f'r.ø Casuc\< ydd ar Wysc Evau Lf'wis,L)yf)'w?!'t" ?? .ff-hnTib!)ins,Ar?ra? Pontvr?? P,u-ch.Eh(-i]t?erJo"?ic? -.Huuda.n ??wton & Co. ?'fi? Square; J.White. ?.? sti-M-t;a.M.Jo"<'?' Newgate-Street. ABERT}\. WE: Argraphwyd a ChyhocddWyJ .¡¡; boll JENHIN, i'rtiwn y dyalLIllir I MysbysiaL'tn gaclei ddanf?n, yn ddsdraui. ? ?' Dcf?./M2'r /7'?'?.'<M?t.(H ?c E;¡¡¡)(/U ?a/t A'E?'?'?'' .??' (?? Y'?vr.oH ? /V??ro?? No. 5, !'?,R?c? '???' VH?'n.?'J-7-HEF;T; 3?- ?//77'E, 33, /?E-S?"? a Afr. M. J?\Ej, 5, A?;?-G..?E-?JjREt.y, ??P???.. SWANSEA: Printed and PuhHshed by D. CASTLE-sTRME'r, to whom COMInU!-IL"CItit),s, post-p requested to bp addressed. r 1'1'°;' <3r?er.<! <!n? ??feri'ME?HeH.? refs't'e? ?/ ????' T???? ? j f:yi? CC. ("/r?<' X?r?o? n?? A'j'yro?? ? ? ji'fj;f,jl So!7.?n,N??(. <TE-ST7tEf:T; Mt- ????,.?'3'9,?'? j ? .!Y-7:EB?; ?- ?r.. M.J?Y7''?' ?, NjE?G?r?-????' ??? ? ?