Seren Gomer

EAGLE INSURANCE OFFICE, TRWY ACT Y SENEDD, LLUNDAIN. Y Marstelsiou a geir yn y ddiogelfa Uchod L sydd gyawysedig yn Nhaledigacth y Rheat o nn rhyw Dai neu bethau ereill a losgir gan Dan, ac yn Ieihad o'r Adegfod rhan o'r Wobr (Premium) a delir yn arferol i Swydddai cram. Gwncir yn dda goiled trwy Leched. DigoVediml Byioyd (Life Insurance) ar dUerait RJicsijmot. Adnowyddir pob ysgrifen JMiogeliad (Policy) a dderfydd y 25ain o l'awrth, o fewn pymtheg dhvrnod ar ol hynny. GORXiCHWII.WYR, Mr. David Jenkin, Argraffydd y Papur hwn; Mr. Lewis Davis, Perlysieuwr, Abergele. ■]

AT EIN COHEBWYR. (?f Cymmerasom ein ccnnnd i gyfnewid ychydi? eiriau yn lll.?t.liy-r?iii rli:ii o'n 't y Rhifyn hwn, 0 hcrwydd fod yr ysrifenwyr yn anwy- bodus pan ysgrifenasant o'n bwria<? i harhau'r CyhoeJd- iad; ond yr ydym yn goh,'ithio na wnadhom un cyf- ncMtdiad ond yr hwn a 'ddangosai tlwdd y l!ythTall a ne ",i(litd (iii(i vr ltwiz t y I?vLli?'rati t r eu liiiiizliii, pe i)uas,ilt ii y ,I) y s o'r 0^* Os bydd Tdwal Iwrch boddlon, dymunol gennym fyddai gadael allan y rhanau hynny o'i lythyr ag ydynt yn cyf- eirio at (Elau wr a gurwyd yn ddigouol eisoes, yn ein barn ni; ac y mae gennyin lythyr'oddiwrth nn o lionynt ■. yn aivr, yr Invn a wrthwynebodd ei gyfaill yng Ngwy- nedd ond o herwydd fod y ddadl yn lien, gwcll germyni beidio cÎ hadnewyddii, ond yn hytrach nathrumgwyddo eefnogwr inor galonog, nyni a'i cyhoeddwn. G:I- Tra derhyniol, a buddiol i lawer o'n gwladwvr fvdd Llytliyr I'enan, ac ereill ar gyil'elyb (testuiiziu. N id oedd lie iddo yn y Rhifyn hwii.

Yr ydym yn teimlo ein hnnairfdan rwymedigaethau neill- dnol i iawer o'n Cohcbwyr caredig, a'n Darllenwyr fiyddlon a diysgog, am yr annogaeth haelionus a'r ain- lygiadau dyinunol o aaian y Cymry dilcdryw agawsora yr ydym wedi derbyn llawer o lythyraw tra annng- i aetholo amryw barthau, hehlaw'r rhai a gyhoeddwyd, yr hyn a, ddengys mcwn modd diymwad fod llawer o'n cenedl yn dra gotidtis wrth feddw! am drangcedigaeth buan yr unig gyfrwng hy>bysiaeth eyirrediii yn y hyd yn iaith y Cymry. Gan hynny, nyrii a ymdrecbwn ymhob modd i gadw Sereii Gomer uchlaw'r tcrfyngylch cyJiyd ag y byddo alluedig i ni, os daw rhifixli digonol o'n gwladvvyr hoiV ac anwyl ymlaen a'u cefnogaeth yn yr ffordd ag sydd wedi ei gadael i ni j'w chylwcddi. CaiiT y pris fod megis y mae yn awr hyd ddiwedd y tri mis hyn, ac ar y pummed o Ebrill, ac o hynny afian, bydd y pris yn wyth ceiniog y papur; dymimir yn daer ar y sawl a. chweimychant ein cefnogi yn y ftbrdd hyn, i roddi eu henwau gyda piioh brys i'n Goruchwilwyr, neu en danfon attorn m yn ddidraul; a gwahoddir ein Goruchwilwyr i fod mor iiyddion ag y medront i ga'sglu eawau'r tansgrifwyr, a'u danfon attom tua chanol y mis Mawrlh, fel gallijui wyhod me\vn amser prydlawn- a fydd modd i'w ddwyn ymlaen ymheilach. Y mae amrvw o'n ewyllyswyr da yn arwyddo y byddai ein cyhoeddiad yn fwy derbyniol gan amryw o'n gwladwyr pe byddai rhyw ran o hono yn yr iaith Saesncg, megis o un tu dalen i ddau tu dalen, gan gynnwys yr hanesion ag sydd yn awr dan yr enw Newyddion Liundain, a'r ychydig Hysbysiadau a. gaffer naill ai yn Sacsncg neu Gymracg, neu yn y ddwy iaith, yn 01 ewyllys yr Hys- byswr; a'r cwblarall, ynghyd achrynodeb cvflawn o'r Kewyddion o Bapurau Liundain, yn y fiymraeg. Da gennyin fyddai gwybod barn ein cyfeiiliou mor gyli- re din ag sydd alluedig ar y pen hwn. Gan nad ydym yn amca ai at ddim ein cyhoeddiad ond budd Yn (;rJ1('dlac nid ('idau unblaid YII hytradl (la'" Han, heb ewyllypio adnabod Eglwyswr nac Ymneillduwr fel y cyfryw, ond Cymro da, gan nad pa le y caffom afa¡>} ynddo, gan ymdebygu i Lefi hyd y mae ynom, « Yr hwn a ddywedodd am ci dad ac am ci fam, ni wclais ef, a'i frodyr nisadrsabu, ac nid adnabu ei blantei nun," Deut. xxxiii. 9. Y mae gan bob plaid hawl i gyhoeddi eu meddyliau, a gwasgaru eu llyfrau yn eu plith eu hun- ain; ac y mae gan lawer o bleidiau gyhoeddiadau misoi, a sefydliadau buddiol iddyat eu hunain fel y cyfryw ond dylid ymdrechu hyd y diwedd i gad trysor i'r Cymry fel Cymry. Yn Lloegr y mae y rhan amlaf o dyddynwyr, masnachwyr, ac, yn wir, liaws o weithwvr hur. mor wybodus mcivn armrvlfVi;inM g?leuyddatty?-odracthan a phe byddent aelodan o'r Scneddr; nid ydynt hwy yn ystyried cu hod yn cael eu hangcnrheidtau yn gy?awn oddigerth fod ganddynt fodd i gael rhyw gyfrwng gwybodaeth ne?'r Ila!I; ac o ganlyniad y mae Ilaiver o'r dynion iselradd yn eumysg yn gywrciniach, yn gallach, ac yn fwy beirniadol na'r rhan amlaf o ganol-raddolion Cymru, er y gallai fod cynneddfau amryw o honynt yn wanach na'r eiddynt hwy. V farn gyffredin yw fod Cymru o ieiaf SO mlyn- cild yn ol i Loegr mown gwelliant moesgarwch a chyn- nydd gwybodaeth (neu gymmaintag y mae gwledydd arferoi o wella yn yr yshaid uchod o amser). A pha fodd y diction pethau fod aingen tra na fyddo ganddynt foddion gwybodaeth iiiewn iaith a ddcallont? Gwir yw fod lliaw's y Cymry, o herwydd hir ymgynncfino a diffyg moddion gwybodaeth, yn draboddion j'w cyflwr bcbddynt, a rhai wedi eu llemvi ft rhagfarn yn erbyn pab cyhoeddiad dan yr enw Papur Newyddion, gan dybied fod y cyfryw yn cael eu llenwi a phethau ang- hywir, er mwyn "cuuiH y geiniog ryw Hbrdd;" ac ambcU un mor liaised, nc u gybyddiyd, fel y macnt dra gofalus i gadw cu eeiniogau iddynt eu hunain. Ond o/cair rhifedi digonol o Gymru fiyddlon i gadw'r Sercn I rhag machlndo dros ychydig llynyddau, diammau gen- nym y symudir y rhwystrau uchod yn raddol, a bydd mor anhawdd gan Gymro fod hebgyfrwii, gwybodaeth parhaus yn ei iaith ei hun ag sydd gan ddynion mewn poh gwlad wareiddiedig arall. Yr ydym yn rhoddi hanesion megiyr ydym yn eu cael mewn" papurau ereill, neu gan ein Cohebwyr, ac yn gwahaniaethu yn fynychaf rhwlIg yr hyn sydd amheus, a'r hyn a fyddo wedlei sylfaenu yn dda, a phob amser yn gahv yn ol yr hysbysiaeth anghywir a roddwyd o herwydd amher- ffeithrwydd y papurau tramor. Am ennMl llawer o ai-iqti ivrth gyhoeddiad cylchiol yn y Gymraeg, ni'th raid i neb ofni yr a eu Cyhoeddwyr yn rhy gyfoethog wrth hyn, caiiys ni ellil- cael engrail'o'r fath yn hanes ein cenedl, oud pob cyhoeddiad a fwriedid i fod yn bar- haus hyd yma, yn rnarw o eisieu cymhorth i'w ddwyn ymlaen, ac y mae Perchcnogion Seren Gomer eisocs wedi colli amryw gannoedd o bunnau, a phe gallnogid hwj' trwy garedigrwydd eu gwladwyr gael y golled yn ol, nid llawer fyddai'r nrwed. Blin, a thra blin gennym fyddai gorfod gadael i'n ncwyddlcn ddarfod, er rhoddi ymborth i wrtiiwynebwyr ein iaith, a gwawdwyr ein cencdl; ond yr ydym yn gobeithio y cedwir ni yn hir rhag y blinfyd hWlIW; ac yr ydym yn deisyf ar ein dar- llenwyr i ystyried llythyrau annogaethol cin Cohebwyr yn y rhifyn hwn a'r rhai diwcddaf, ac os na fedr y rhai hynny eu deffroi a'u tueddu i sefyll dros yr eiddynt eu himain, rhaid i ni anobeithio eytlawni'r gorchwyl, trwy ddim a aBom ni wneuthur. D. S. Er mwyn arbed traul a thrafferth, hydd i ni ystyried pob un ag sydd dderbynwr o'r Seren yn awr, yn ,dder- bynwr rhagliaw, Nvedi codi'r- pris i wyth ceiniog, oddi citlir cael o honom rybudd arnserci 1 syaied yn amgen. e Cynnalwyd urddiad gweinidogion djrdd Sill diwedd- af, yn Eghvys St. Pedr, Caerfyrddin, gan Arghvydd Esgob Tyddewi, pryd y derbynwyd y Parch.'William Richardson i urdd sauctaidd OttíÚdad. Y mae'r Parch. Ebenezer Morris,,Curad tJandilo! Talybont, Morganwg, Gweinidogaethwr yn Llanedi, svvydd Caerfyrddin, wedi Cael ysgrif-oddef gari Arg. Esgob Tyddewi i Guradiactlj barhaus Llanon, yn y sir olaf, ar annogaeth Recs Goring Thomas, Ysw. o Toot- ing Lodge, Surrey. Dydd Sadwrn dirwywyd no o gigyddion y dref hon mewn 5s. am osod rhyw ddefnydd brwnt o dan arenau'r Iloi a laddwyd, fel byddai Iddynt yiirddangos yn frasacb. Vapdiiad haerlk'g.™Wytlmos i ncithiwyr aeth rhyw ddihiryn i dy Mr. Thomas Barthanij Heol-y-Bout, Hwlifordd, trwy ffenestr ymharth ol y tj" ac aeth rhagddo i ystafell wely Mr. Rogers yr Jnvn oedd yn llettva yn y ty; clywodd Mr. R. ryw drydar yn ei ystafell,. allcidiodd i lawr o'r gwely. nr hyn ciliodd v lleidr yn gydym i'r heol, gan adael si esgidian ar ei ol yn y fvnedfa, a myned ag oriawr Mr. R. ac ychydig ddiilad gydag cf. Yr ydym yn deall fod yr oriawr a chrys wedi eu cae! ar yr heol wedi hynny, and nid ydys yn gwybod dim yinhellach am y lleidr. lvytljnos i'r Sadwrn diweddaf terfynodd Elizabeth Roberts, gwraig John Roberts, gynt o Blaencynnon, plwyf Llanfihangel y Croyddyn, swydd Abcrteiri, ei heinioes trwy ymgrogi. Ganwyd hi Ymlaeneynnon, ac yr oedd yn floffi,r lie yn fawr. yn. y' mis Mai diwcddaf gorfu ar ei gwr i symnd oddi yno, wedi cael o bono rybudd blaenorol. yr hyn a gafodd y fath effaith arm, fel yr ymddangosodd arvvyddion gwendid synwyr ami yn lied ebrwydd wedi hyn. Ar ddycbvveliad ei gwr o Aberystwyth y dydd nchod, hysbyswyd iddo gan y plant fad etr-niam wedi cynnyg ymgrogi amryw weithiau yn ystod y dydd, a'i bod newydd myncditllan y pryd hynny ond nas gwyddent I ba le. Wedi clywed y newydd hwn brysiodd y gwr dan wyJltn tua'r tai alian, ac mewn nn o honynt y cafodd ei wraig yn hongian gerfydd ei gwddf, ac mewn ymddangosiad yn farwj eithr wedi iddo ei thorri i lawr hi a ymcstynodd ac mewn ychydig funndau a drengodd yngwydd ei gwr a saith o blant-Rheithfarn, Gwallgofnvydd. Trodd y Fortune, Cadpen Llewelyn, o Lerpwl i Brysto, i mewn i Aberdaugleddyfmewn cyflwr peryglus, yn ddiweddar, gan ei bod yn goUwng y dwfr i mewn; rhaid fydd ei dadhvytho mewn trefn i'w.:chyweirio. Torwyd a chynhauafwyd cnydian rhagorol o'r borfa a elwir Fiorin GraSs, yr wythnos cyn y ddiweddaf, ar dir yr Hafod, swydd Afi^rteifi. Y mae Samuel Flumphreys o gerlIaw Gwrexham, wedi cael ei garcharn dan y cyhuddiad o Iofruddio Margaret Jones, o Brymbo, marwolaeth yr hon a arybwyllasom yn eiu rhifyn diweddaf. Rhoddodd George Meares, Yswain, 0 Dollys, gerllaw Llanidloes, swydd Drefaidwyn, ran o'r ardreth am dir. yn oj i bob un o'i ddeiliaki ar y dydd ag oedd ddiw- eddaf yn derbyn ei flrdretll, o herwydd y gostyngiad ymhrisoedd anifeiliaid ac ydau. Syrthiodd John Jones gyrriedydd cerbvdan i Mr. Jackson, Irosglwyddta Bangor, dydd Sadwrn wythnos i'r diwedcJat oddi ar ei eisteddle tra'r oedd yn gyrrn cerbydy Mwythig dros y bont ar gyfer Lime Grove, aebi yr olwynion ar draws ei wddf, a bn farw yn y fan. Cynnalwyd ymofyniad Ynad Llofrnddiaeth yn ddiweddar, yn nbref Beaumaris, ar godf Wm. Owen o Tan y Marian, ymhhVyf Lungoed ymddangosai trwy'r tystiolaethau a ddygwyd ger bron y Rheithwyr, fod cryn lawer o ddynion wedi ymgasgiu i'r gwcstdý dan arwydd y Ceffyl Gwyn ar yr hwyr o'r blaen, pan yr ymrysonodd y trengedig a dyn o'r enw Wm. Jones, y rhai a aethant allan ac ymladdasant, pryd y derbvn- iodd y trengedig ddyrnod erchyll ar wytbien ei wddf yr hyn a achlysurodd ei farwolaeth yn ddiattreg, gan adael gweddw feichiog alarus a thri o b!ant ar ei o). Dychwelodd y rheithwyr y reithfarn o Lofruddiacth GunrMdol, yn erbyn Wm. Jones, ac ar hynny tradti-, odwyd ef i garchar y sir, i gael ei brofi yn y brawuiys nesaf.Rhybndd galarus i ddynion ymgadw rhag ymrysonau a dyrnodian. Y mae Deisyifadau mown dwy dref boblogaidd yn swydd Caerloy w, Cirencester a Minchin Hampton, yn card ei harwyddo gan y trigolion, y rhai a ymbiliant am barbad y dreth ar feddiannau, yr hon a ddarlunir fel un tra chyfiawn pc rheoleid'did hi ynaddas. DigiryddiaS angheuol.—Yn ddiweddar aeth gwasan- aethyddes Mr. Thomas Bennett, o Dartmouth, svvydd Devon, i geisio baleiifivyn, (ritrhl) ynghyd a dan o blant Mr. B. Ar ei dychweliad adrcf syrtbiodd nn o'r plant i ifos, ac ar waitii y ddynes yff brysio ei godi, rhoddodd y gostrel a'r halenfwyn i'r plentyn henaf, gencth dlws ynghylch pedair blvvvdd oed, yr hon a'i hyfodd yn ddiattreg; dangosodd yr effaith yn ebrwydd, a chyn pen pedair awr yr oedd y plentyn wedi marw, ac agos pob gwythien yn ei chorff wedi rhwygo, Ar y 22ain o Ragfyr diweddaf, aeth Wm. Hanmer, o Landdewi, swydd Faesyfed, i farclmad Knighton ac am na ddychwelodd adref feI yr oeddid yn disgwyl, barnwyd ei fod wedi ei gladdl1 dan yr eira trwm a ddisgynodd y noson honno, a chwiliwyd llawer am dano y-n afiwyddiannus; ond ar yi* ileg o'r mis hwn, pan oedd yr eira wedi cilio, cafwyd ei gorlF ynghylch tair milldir oddi wrth ci dy ei hnn, ac ychydig bellder oddi wrth y ffordd fawr; efe a adawodd wraig a phedwar o blant tlodion i alarn ar ei ol; yr oedd wedi bod saith wythnos a diiii ddiwrnod ar goll. Barnwyd gan Gymdeifhas y Bath a Gorllewin Lloegr er cefnogaeth Anunaethyddiaetb, Celfyddydau, &c. i John Bennett, Ysw. o Pit Honse, i gael eu gwobr anrhydeddus penaf, am ei draethawd ar Newidwriaeth Degyinau; ac yn unol ag egwyddor y Tiaethawd uchod, y maent ynghylch danfon deisyfiad i'r Seneddr dros roddi tiroedd i gynnal Olfeiriaid pIwyfuIYll He Degymau, y rhai meddant, ydynt rwystrau i ammaetii- yddiaeth, ac mewn ystyr grefyddol yn achos ymneill- duaeth oddi wrth y grefyddsefydledig,acymgyfieithio yn hytrach nag un gosodiad arall o'r eiddym. Dydd Sul wythnos i'r diweddaf, aeth corph Dug Dorset, yl* liwii a fu farw yn yr Iwerddon wrth lJela, trwy'r Bangor, a lleoedd ereill yngogledd Cymru, ar v tfordd tua chladdfa ei dylwyth. BIBL GYMMANFA ABERTAWE. I BIBL GYùDiANFA ABERTAWE. Nos Lnn diweddaf cynnalwyd cyfarfod blvnyddol BibI Gymmanfa y dref hon; L. W. Dilwyn, Yswain, yn y gadair, darllenwyd mynegiad. y gweithredwyr gan Mr. J. Radclifie (yr hWlJ, ynghyd a Mr. Jenkin argraph- ydd y papur hwn, ywyr Vsgrifraglawiaid); trwv yr hwn y deallwyd fod y swm o <2391. 2s. (id. wedi cael ei gasgln yn y dref hon wedi'r cyfarfod diweddaf, trwy danscriliadan'r tlodion o geiniog yr wythnos a bod 315 o Fiblau a Thestamcntau wedi cael eigwerthn iaelodau y Gymmanfa yn ystod y flwydddyri. Traethwyd amryw araethau buddiol a bywiol gan amryw, y rhai a dderbynwyd gyda ciiymmeradwyaeth neillduol. Dywedodd John Grove, Yswain, ei fodyn hofFi sefydl- iadau o'r fath hyn 0 herwydd eu he/faith ddymunol ar y tlodion, y rhai ydynt Jawer swell eu moesau a'u hym- ddygiadau na thlodion gresyiioi yr Iwerddon, y rhai ydynt ddieitbr i raddan galarus i wybodaeth ysgrytlmrol; a phccaffai tlodion yr Iwerddon eu dwyu i ymlIyfrydn yu y fath sefydliadau a hyn, yr oedd efe yn barnn y byddai byimy fil gwell iia-, nii rhyddfreiniad arall a allasentgael—(Cymmerudwyaeth), Darllenodd y farcli. Mr. Kemp, ynghT)ol ei araeth, adysgrif o lythyr cysnrlawu oddi wrtl^ Frem.n Persia at Syr George Ousdey, yn yr hwn yr aml'vf gaBi ibl Fawrhydi ei gymmcradwyaeth o gyti?thiad y ? Bibi gan y Parch. 11. Martin i iaith y Persiaid, (got/oledd). Canmolwyd y BonptMigesan mewn Aodd teilwn^ gan Mr. RadclifFe, yr hwn a etwiti ar. y cyfarfod i gydnabod en llafur cariad gyda diolcligarwch,, gan ychwanegu fod cn diwydrwydd mewn gorchwyiion (ta vii rhagori ar eiddo'r gwyr, ac os lnvy a gvmm^rent y gorchWyl mewn liaw, y byddai Iwyddiannus, ond y rhoddai cte hèr j'r bvd i brofi llwyddiantun achos da o'n hanfodd hwy yn gyffredih, (canmdiacth) DyWedodd y Parch. J.Harries ei fod yn hofB llwydd- iant cymdeithasau neu gymmaufaffedd tJ'r fath llyn, o herwydd en bod fel ncfoeddau byclniiii, lie yr oedd y tlawd a'r cyfoethogj yr Eglwysvvr clnwiol a'r YmneiH- duwr cydwybodol yn cyfarfod ynghyd, megis yn ddi- anuneu y gwnantyu ol hyn fely nsfoedd y mae rhifedi eu haelodau yn cynnyddu yn flynyddol: áC fel y nef- oedd, cariad. gorfoledd, ac tmoliaeth sydd yn cael y flaenoriaetii. Dymunol ganddo ef oedd meddwi am amrywiol sefytlliadau haelionus y dref hon, un Rad- feddygfu, un Gymdeithas Gvnnorthwyol, ac arall yng- hylch cael ci ffurfio; dwy ysgol rad yn ol cyniiun Lan- caster, ac llego ysgolion Sabhathol; Bibl Gvradeitlias a Bibl Gymmaiifa gan yeiiii-,inegti, one( igesiii a Boneddigion, ewch ) iiagoch, ac yn y-modd hyn, er yn waethaf i gybydd-dod, chwi a wnewch Abertavvs aè Haelioni yn eiriau cyfystyr; o hyn allan, pan fo awdwyr Geiriaduron a Pharthsylliadau yn dyfod at y gair Aber- tawe, rhaid fydd iddynt ei csponio a-r geiriau hadiviiif serdiaivgnvydd, ac dusenganceh, Szc." (gorfoledd). Ychwanegodd y Par A. D. Davies ar sefydliadau haelionus Cymru, gan ddangas full y rhan fwyaf o hon- ynt yn y Dywysogaeth wedi dechreii yn Abertawe: ac wedi cymharu breintiau y Cvmry yn awl' a'r eiddynt yn oesoedd tyvvyll Pabyddiaeth, efe a derfynodd ei ai-actli dderbyniol trwyadrodd bancs dadl rhwng Offeiriad Protestanaidd ffugiol (untJ Pabydd oedd) a'r Pabyddion j gynt; yr oeddid. wedi trefnu y ddadl.yn y fath foelfi ag y byddai y Protcstaniad mewn rliith sicr o golli bob pwngc, eithr rhyw ddyn ieuangc ynghylch 17 oed with wrancio ar y ddadl aiilicg a anturiodd i wynebu'r dadleuwyr; gofynwvd iddo gan Eabydd fiVomuchel,— ymha le yr oedd eich crefydd chwi cyn amser Luther?' eb ynte, os caf genuad i ofyn dau holiad i chwi yn gYII- taf, myfi a'(!Ii attebaf," cewch yn sicr,' meddai Pabydd. a olcliasoch cliwi eich wyneb heddyw ?' meduai'r lianc, Beth sydd a fynno hynny a'r pwngc? ond cewch ateb, Do.' I Y)iiiia le yr oedd eich gvvyneb cyn hynny ? Yn yr un man ag y mae yn awr bid sicf-.1 Wei, .(meddai yntef) yroedd fy nghrefvdd i yn yr un man erioed ac yw yn awr, sf yn y Bibl, ni wnaeth Luther ond symnd ymaith y budreddi a'r allendid a roddodd eich tyhvyth chwi ai-iii,1 (gorfoledd). Llefarwyd yn berthynasol gan J. C. Collins, Yswain. ac ereill ar y pwngc, a gwresogwyd caloiiau'r IHaws cynnulledig; eithr nid oes gcnnym le i ymheiaethu. Prydnawn ddoe, cynnalwyd cyfarfod blvnyddol Bibl Gymmanfa'r Dreforris get-ilawi- dref bon, pryd yr ym- ddangosodd fod y swm o eat. 4s. 3d. wedi cael eigynnull yn ystod y flwyddyn ddivveddaf, i brynu Biblau a Thes- tamentiiu oddi fewn i'r gymmydogaeth.

At Argrapkiadydd Seren Gcmer. I MR. GoatEft,Mi dybvgnf yn awr fod eich Seren yn ddiberygl. Mae yr lioil wlad mewn cynnwrf, Yr ydym yn barod i aberthu ein hamser, ein holl feddiannau, ac hyd yn oed ein bywydau, i'r dibeniaehnhrhagdinystr vi- livbai-eii Omeraeg, a'i tlirosglvvyddo yo ddilvvgr i'r cenhedlaethau sydd i ddyfod. Oil! awelon liyfrycl y nef, gwasganych hob cwnmnd o'n hawyr-gylch moesol (ow moral atmosphere), fel y byddo Seren Gomer i lew- yrchu gydamwy o ddiglcirdeb nag erioed. Yu ddiweddar iawn mi gefais fy aflonyddu yn ddir- fawr wrth ganfod ar eich Seren frycheuyn o faintiolacth arswydus. Fe gafodd rhvw wr bonheddig el gynhyrfu, mae yn debyg, i wthio ei hunan ger bron eich darllenwyr mewn siaced Saesneg. Nid wyf yn bwrsadu i ymheiaethu ynghylch ei aratth, ond yu unig i wrthwynebu ei gvnnvgiad cyfrwys adinvstriol. Alac y gwr rhyfygus hwn, heb nn gronyn o betrnsder, yn eidi nnnog yn union-gyrch i gyflwyno dalen gyfan o'r Seren i'r iaitii glytiog, oblegid fod y Cymry diledryw mor anaml, lei nas gcllir fyth ddwyn y cyhoeddiad ym- laen, heb gynnarthwy oddiwrth y rhyvvogaeth gym. niy,,qg! Ymaith a'r fath gvullun annheilwng oddiar v ddaear! (l Fwmm hubct in czqm. Pwy a ddichon sef- yll i fynH, am un munudyn, dros y fath gymmysgfar fidh sydd i ni a wnelom a'r Saeson? Mewn perthynas i reolaeth y Se1'n, y mae yn ddyledswydd ar bob Cymro i ddyfod allan o'u canol hwynt, ac, ymddidoli," ac fel yr Iuddewongynt, i beidio ymgyfeiilar.hu a'r Samai iaid. Os bydd i'r cynnygiad hwn lwyddo, ni ddvlid mwyach ei galw yn Seren Gomer, ond yn Seren Hengist.' Os mabwysiadir cynllun y gwr bonheddig, ni weddiwn yn daer ar i'r Rhagluniaetb gladdu o'r golvrg bob Powvs- iensis, ac i ddarparu Cohebwyr y l'hai a fedrant. ysgrif- ecu yn fwy cyvrir a doeth. Ond yr wyf byderus na fyfid ix Cymry fyth gefnogi Mr. Powvsiensis. Gair neu ddan yiiiiiellacii: mi ddymunwn i 1. Ieuan, o Ferthyr, gotio y dylai pawIJ yn yr amgyleh- iadau presennol, megis yr Atheniaid gynt; Trs^'ilo^rts ctvruv XXT T'V a-yoAiyerxl TI KAINON." Yr ydwyfyn gobeithio y gwel Mr. I. ab Ieuan bi-iodoldeb yi- ymadrodd uchod. Llwydd i Seren illedli JULIVS O'R BRYN TEG.

C YLCII- DEITIIIA U Y BARNJFVR. I BRECHEINIOG. Yr Anrhydeddus GEo. IIardinge—Abet, Moi sey, Ysw. Cacrdydd, ùydd Mercher, JYíawrth 1. Abedumddu, Mawrth, Mawrth 28. t'icsteign, Llun, Ebrill 3. 1. -1 I CAERFYRDDIN. Samuel Jfvriroon, Uchraddol-Gyfrirthiisr. Jons Balguy, Ysa-avi. Ahe tcifi, Me.rche'r, Mawrtli 52. Hwlifordd, Mawrth, Mawrtli 28. Cacifyrddin, Llun, Ebrill 3. GOGLEDD CYMRU. IICGIl Lvvcester, law.— If illiay, KEVRTCIC, M(>n, Mawrth, Mawrth i4, ym Meauiiiaris. Cuemarfon, Llun, Mawrth 20, yng Nghaernarfen. Merion, Sadwrn, Mawrth 25, yn y Bala. C A ER T.T.r.msr Yr Anrhydeddus 8yr William G.innoir, Marchogi P. y, Yr Anrhydeddus Mr. Huhto'?', Ynad, Drefaldmin, LInn, Mawrth 13, yn Nhrallwm. Dinbych, Sadwrn, Mawrth 18, yn Ruthin. lyint, Gwener, Mawrth 24, yn y Wyddgrug. Cueiileon, lau, Mawrtii 30, yng Nghastell^ Caerllepn. FFEIRIAU CYMRU YM MIS MAWRTH. Swydd Morganirg.—Liangyfelacb, Mercher, 1; Pont- faen, Mawrth, 21; Llangarfan, Mercher, 22; Treforris, Atei-elier, 29. S'wydd Caerfyrddin.—Llangadog, a Meidrim, LInn, 13; Llandilo-fawr, Llun, 20; Cross-inn, a Chasteil- SwWid Penfio.—Maenciochog, Gwener, 10 Arberth, Mawrtli, 21. Swydd Aberteiif.—Llanarth, Linn, 13; Tregaron, Ian, 16; Aberystwyth, Linn, 20 Llanrhystcd, lau, 23. Swydd Breciieiniog.—Aberiaonddu, Mevcher, I Tal- garth, Llun, lJ; Pontnedd-fechan, Sad wrn, 12 Gelli, ¡ Llun, 20.. S?'?ft ed.-Tre'r-Cla%vd(l, Ian, 23? .?,ii ?? D/p/??cyM.—MachyHtieth, Mercher, 1; LIat? brynmair, Gwenen, .3, Danfy?m, inn,9; Tt'niiwir? L!un, 13 ? Trefaldwyn, Llun, 8? Trenewydd, Mawrth,  28. Swydd Meirion'-Co rw n, Llun,.13; Bettws GWers y n-I! goch, a Towyn, Ian, 16. &t'ydt/ F/?.—Caerwys, Hun, 6; Hanvrgatn, M?wrth, 14 YWy(idgi-tig,?,llawrth,2liRliyddi?l?,Sadwi;n,25;,? Llanelwy, Mawrth, ^8. > Swydd Dinbych.—Llandegleu-yn-Ial, a Rhiwabon, Gwener,l0; Lianufudd, Sadwrn, 11; Cerrig-v-DiUid- ion, Mawrth, 14; L,anllidian, Iau,16; Liangoiien. Gwener, 17; Ruthin, Llun, -0; Gwrec?am, laf, Gwe* uer, Sadwrn, 23,24, 25 Clocaiiog, a Llansilyn, Mawrth, 28 LIangeruiw, Mercher, 29. I Swi/dd C(tei,nuifoiz.-Ciei-ijarfon, Ian, 16. Swydd 3J3«,Abci-ffraw, Mawrth, 7.

1F.SC OR ODD, Wytl-.nos i heddyw, yng Nghaerf' rddin, Boneddijes John Rees, Ysw. o Clilmaenllwyd, swycld Gaerfyrddin, ar fab. Yr un dydd. Mrs; Lonelier; gwraig Mr. W. Lcucher. Tafarnwr, o Dreforris, gerliaw'r dref hon, ar fabi PRIODODD, Wythnos i heddyw, yn Eglvrys St. la go, f.lnndaiiij gan yr Anrhydeddns a'r Parchcdig Augustus Lcgge, yr Anrhydeddus Syr Edward Paget, brawd laril Ux- bridge, a'r Bendeliges Harriett; Legge, thwaer laril I Dartmonlh. Yn ddiweddar, yn Egl wvs Llangd&r, swydd Gaer- fyrddin, Daniel James, Saet Erydr enwog gynt, a Ann Abel, eill dan o'r plwyf uchod yr oedd y prioti- fab yu dri chymmaint o oedra.i a'r briodas-ferch ond ymiien 21 mlynedd etto, os byddant byweyhyd, byddv briodas-ferch-wedi cynaedd banner oedran ei gwr. Yn Robeston Wathcn, swydd Penfro, Air. James Rogers, o Minewcar-hill, ag Elizabeth, tnerch ieneBgaf Mr. John Rees, o Ca¡¡eston, gfirliaw Arberth. I Dydd Gwener wythnos i'r diweddaf, Mr. Richard Edwards, a Miss-Sarah Walker, y ddau o'r Bangor) swydd Caernarfon. BD FARW, Vn Lacharn, wythnos i echdoc, mab bychan WiH. Skyrme, Yswain. Yn ddiweddar, merch fechan y Parchedig Daniel Evans, o'r Dreforris, gerliaw'r dref hon. Dydd Sul .wythnos i'r diwedlaf. wedi hir srystnd?!, yn Dale, gerllaw Aberdaugleddyf, JUr, John L<-wis, or lie hwnnw, yr hwn a fu dros lawer 0 llynyddau, yn feistr y llong Jol,,ii, 0 Gas'gw.ent, Itiynwy. Ar y 15fed o'r mis Iiwn, yn Beaumaris, \a 71 m'wy.ld oed, Mrs. Price, ail ferch y R, ("i (i.- r j;i (-,s I v ( 1 ,l Yswain, cynnuliydd y gy-llidiaeth yn Boaiintar.s. Mrs. Owen, gwraig Mr. Owen, o Tret'ai'ivn, Ca»r. narfon. Yn 16eg o«d, Miss Elisabeth Davies. nicrch <u ;in Mr. Daviefe, o'r Bala. Mrs. Eleenor Charlton, gerllrtw Hfxbai'i, yu- ledd Lloegr, yn 99 oedd. Bn rn bvwd iddi fanv yn 103, un arall yn 97, a chwaer yn 100 oed.

:MARCHNADOEu,). j CrFSEWinpA Yds HBOLAX Marc, Currs?. 27. Yr oedd yma gynawnder o Weiutu v o >n- hwn o Essex a Kent; cafodd v goieuon g\n>Ythiad marwai id 0 ddeutu 2s. v grynog ,) ac nid oedd dim gwerthiad ar y gwaelion. Vr oed vr Haidd a'r Brag yn rhattach. Cadwodd y I vs Pi, dvdd Llun diweddaf—»nid oedd ond ychydt.g yn vfutvl>- nad. Ffaoddeutii Is. a Cheirch 2s. yn is naf v. uMios i heddyw. Yr amryw Hadau am brisoedd yr wyiuiios ddiweddaf. Frisoecdderbifnadivy yr Yd, y-Ghjnog. Gn-enitii coch 42s i ??s, };l: ;1 = t.l fU.v?- ?s 3i)s I i a iid B,,t?-le 3b Bn'?w?'.tC ??''e) ')as i 7'J ¡ Ceirch '2? i 2?? i;¡; = Hen lia ceiiylau- J'U i S3 Ffac()l(>nv. :iod new. I :);")8 Hen (fa. colomenod 3Ss i 4 hi Pys nt ferwi 42s i 4S Pys liwydloil 33a i 36a Pris cyfacial yr Yd yn Kghymru y Grynog ( Eight frincheS' ter Bu-tfiels ), Swydd Forgamvg — Gaerfyrddin ——— Ben fro • ———— A berteifi i-Yechciniog ———- Faesyfed ———— Fymvy < ——— Drefaidwyn —,—:— M cirion ———— Ffiint 4 — Ddimbech ——— Caernarfon ———— Fon (', !v ci f, S. rt. 65 11 61 11 5-1 0 70 id 73 2 64 0 you 66 4 6S 4 55 0 51 4 (it u 0 0 Rhyg. s. (i .i 0 0 o 0 0 0 (j d, 60 () d 01 0- 0 38 6 0 0 j o 0 i 0 0 0 0 0 Of i S; ;) J) 3d 2 23 8 | 3J ?! ?.) ? 2b S I 26 28 3d 0 i :H 8 30 i 29 4 ci3 0: Ceirch s. d. 2 S Id 10 1 0 15 1 18 8 27 1J 0 a 21 7 29 i 21 4 22 8 21 0 16 J Ptis Peilliaid (Flour), y Hac.hitid 0 280 pteys. Peilliaid teg, j 60s i 65s [ Fiiion, 55s i 60 Pris v Bara jn Liundain. Dydd Mawrth diweddaf garcliymyi.odd yr Macr i'r dorth bedwarai! (quartern) wenita i bariiau am li J; Pris cyfartal Siu-gr Gzeincn (Brown), Yn ol yeyfrif a wnawd yr wytbnos a derfynodd yw seSgiO 0-y canto li2 pvvysj Heolaw yr Ardreth a dal wyd, nen'Sydd îw tlialn ar d r drosgiwyd'diad i Brydain Fawr. Pds y Ct'g, heblaie y Britv-fwyd, y Macn 0 8 pwys. I Cig Etdion 4s Od i 5s 4(1 (;'?L!o- 6V :)d i'1?s 04 CigMa.h?rcu4s3di(jsOd)Ci?Tyrchyn ss8dt7s?d I Pris vr Ilovi/s (lions). utl Southlcnrk. I V" oJ I CTDAU (BAGS). Kent 51 5s 1 81 8s Sussex 51 Os i 71 Os Essex 71 Us i 81 10s i HA?NER SACITAFT (POCKRT? Kent ? (it I'?s i -!4t os ? st!?sex 61 0s i 7j i6s I Farnllam 111 0» i 131 ?i I Pris y Lledr yn LeadenhdU. I Crwyn Gwadnau (Bulls) 50 i 56 pwys yr un, 23d i 22d. Ereill, i 25d. Grwyn Uciiafed (Dressing Hides), 18^1 i liid. Crwyn Lioi," 30 i 40 pwys, 32d i Stid. jjreill, 50 i 70 pwys, Sid i 38d. Ereili, 70 i SJ pwy, J,td 1 3;Sd. CrwyU Morioi bychain, (-<iis Greenland).. 45d i -6d. Ereill, mawrion, y Crwya CeliVlau cyft'eitiiiedig (tanned) —d i —d. ——-———— I Pris'y Gteer yu Liundain. I s. d. MarchnadWhitechapel 4 7 St. James- 4 9 Clare 0 0 9 4 Cyfartalwch 4 8 I | L d Gwer y dref y cant 80 i -——- meiyn Russia rU ( gn'.Ù¡ Ruia. 7? I Sebon 74 ( I)e fnYdd tOdd,¡g "O garw 43 Greaves ?i Rhy tioii da ( Dregs), JO Scbon Coif ran ] 08 Brvcidyd 1? Melyn; 92 I I Pris Canwyllau:o1?¡au. l?S Oy :]ws!n. _I  Erel;ll 13i*6??,? 'y tid"lsiii:-I I MARCHNADOEDD CARTREFOL. I ABftRfAWE. Gwenith* 00s. 4d.' Haidd, 255,8( Ceirch, 20s. 8d. v grjhog. CAERFYRDDiN.-i-Gwenith, 52s. i 565. Haidd, 26s. 28s. Ceirch, 12s. i 14s. 8d. y giynog. AEERUAL'RLEnuYF.—Gwenith, 44?. t 5M. H:!? 124.s. i Ceirch, lùs. i 24s. y ?''v!)p?.—C?' ELi u; 6d. i 8d. Cig Maharen, 7d. Cig JLlo, 0d. Ymenvi Is. 8d. y pwys. ABer■«stwYTtt;—-Gwenithr60s. Haidd, 28s. Ceirc1 18s. y grynog. BHYST0,-GweÎ1ith, 61s. i 64s. Haidd, 28s. i 30 b.1S. i ac Eilion, 46s. i 53s. y sacbaid. LIVER POOL.—Gwenith, 9s. Od. i 9s. 9d. y 70 p Haidd, 48.6(1. i 5s. od. y 60 pwys. Celrch, is. 9,). 3s. Od. y 45 pwys. Pys At ferwi, od. i Sbs. 0(1- grynog. PeilUaid teg, 5-29. Od. i 55*. 0d. ac Filioi 47s. Od. i 50s. od. y i)%ry, I'fi, !.Os. 06. 4-;v. cc y gryncg. Brag. 10s. O(L i 10s. 9d. y 9 gaiwve.

tVeui i Mr. \Hutbread a Mr. Horner ddadlcu dros y cynuvg, a irli. Bathurst a Mr. Stephin yn eierbyn, ym- ranodd y Ty -Dros y cynnyg 60, vn ei erbyn 115. Dywedodd Mr. Vansittart ei fod yn bwriadu gohirio y duadl ar y trethi newyddiou dros bum niwrnod, ond am y dreth ar win, mygty.s, a thai am gario papnrau newy(Hion, 'r oedd efe yn mo?dw! na ellasai fod nn V,i i i syttiu>0 a1'O}'l1t y nos houno ac yn 'gyfa?- ?? ??.,n?d :u hyn, a gohh-iwyd y trethi erctUhyd ddyJd L' i 31c, deisyfiadau o amryw le- cedI! yneroyn cyfncwidiad yngliyfreithiau'r yd. Dar- eiiivyd yr ysgrif am ddileu gwohran-mcwn carcharau Yn wedi ychydig wrthwynehiad, gan aelodan brif ddinas, yr ail witith. Dywedodd Mr. Vansittart y byddai y trethi newydd- ion y rhai a godid dros bedair biynedd yn ddigon i daiu traul bcnthyg o bum milium bob bhvyddyn. ^nncgodd Mr. Pole Carew ar fod i'r geiniog a fwr- l. edid gtli am drosglwyddiad pob papur newyddion gyda'r llythyr-gerbyd gael ei gosod ar yr argraff-nod (stamp) yn bytrach nag arcn o herwydd trwy i'r papurau addadlcnir yn Liundain a pharthan ereill, a'r nad ydynt yn cael ell danfon gyda'r ed,-gydd; i od yii d(ILti-ostvi)gol i'r di-etli' CYFREITHIAU YR YD. At. aii vstyriaeth o gyfrpithiau yr yd, dywcdodd y lVIilwriad (;-8re Lar;gton ei fod efe yn ofni canlyniadau cyfnevvidiad yn y cyfreithian hyn, ac am hynny efe a ^rtliwynebai y cynnyg ar fod i'r Ty fyned yn eistedd- fod i ymdrin a'r pwngc; eithr dywedodd amryw ael- odan en bod yn dwénnych i'r pwngc gael ei drin yn y 11lodd manylaf, ac yn ganlvnol ymranodd y Ty. Dros gymmeryd y pwngc i ystvriacth mewn eisteddfod ("i- holl Dy1, 197; yn erbyn hynny, 6. AVedi myned yn eisteddfod dywedodd Mr. Baring ei fod ef yt ystyried amgylehiadau trinwyr y ddaear yn gyfyng, ond dylasai u- hyn a drefnid ttiag at es- Inwythan arnynt fod (ii-os aitisei- ac yn gymhcdrol, ac an, Ilynxiv efe a gynnygai ar fod i ydau o wledydd tt'amor gael en trosglwyddo i'r wlad hon yn ddidoll, pan fyddai pris cyfartal y gvvenith yma yn 76s. ac niil cyfnwch a 80s. Areithiodd Arg. Binning, Mr. Ponsonby a Preston, o blaid v llawnfwriadau cyntaf, a Mr. Whitbread mewn. araeth fywiog iawn yn en herbyn, ei- ei fod yn gwybod fod pris ymddiftynol yn ddyledus i drinwyr v ddaear, ond etto dylasai fod yn gymhedrol.—Gohirwvd y ddadl am ddau o'r gloch yn y bore. Ian 23.Adnewyddwyd yddadl ar Gy'freithah'r Yd Araothodd Mr. Calerafft, F. Lewis. J. p, Grant, ac am IT cyntaf; a thraeflxxld Mr. Horner araeth ardderchog yn erbyn ymvraeth a phris yr ydan fei Sencddwyr, a therfynodd trwy ddy- wcdyd os oedd rhaid llnrfio cyfraith ynghylch prif-gyn- naliaeth bywyd, y dylasid ymhob modd enwi 72s. yn lie 60s. wedi cryn ddadleu ymranodd y Ty—dros ganiatlau i ydau tramor gaet en trosglwyddo yn ddidoll i'r wlad !?.? pan iyd(hu pl?i ('><rtal y gwenith ?a yn 80s. v ?rynog 209-dros 7Ss. yn He 80s. 65, ac o ?aniyniad cn- n" 2! }\P'mjyg cyntafo eiddo Mr. Pvobinson, yr hwn 5!Wyd yn cin rhifyn dbeddaf. V- 1u'1 ^.ener cyAwynwyd deis^ yfiad gan Syr S?nd R??'y ?ddi?rth nn John Penv, vr h?n agvhuddai un \u<\i on Caerioywo ymddvgiadanaddas, acheidwad y caicaai o grc1dúndeb; a pharwyd i ysgrif o fynegiad a ?naed gan Mr. Halifax, Ynad, ynghylch pethau an-  ei osod gel" bron yiigliat-cliai. Cacrloyw, gael ei osod ger bron