Seren Gomer

„ YIl ARCH A DAGON, YR Allcn A D\GON, 1 SA?r. iv, a v. o'tf S.HIFYW Dr.VSDDAF.] [:7.'E!j.;) 0' fcr::rfYN D:WEGDAF.] 5. Pan oddefo'r Jehofah i'w achos ei litin fyned i amgylchiadau isel, nid ei fwriad yw ga- daet iddo ares fyth dan warth, neu gael ei ddi- Tiystrio, ond fel y byddo iddo gytchu gogoniant ychwanegol iddo ef o'r ciyfnderoedd i'r riiai y darostyngwyd pf. Wele> Arch yn myised i Ashdod, oud nid i gydgynnal I)-, d a ffieidd-dra ])iiiiistia, ond i dinystrio Dagon duw'r wild- bu'r Gwaredwr yn wr gofidus cynnifen a. dolur, j eithr aid cr mwyn bod fyth yn nytfryn dtgrili, ond i symud achos poen, galar, ac wylofain, ac a-ijor fl'ordd i'w garedigion i drigfannau perffaith dc(\wydc\wc,iv—efe a fu ufudd hyd angeu, ie, angeu'r gvoes, eithr y diben oedd ]iwn oedd a. north marwoiacth gatidclo-,ic fel yr Arch ynheml Dagon, efe a gaethiwyd ynheml, s^igeu, sef y bedd, dros ychydig, ond i'r diben i yspeiiio'r anghenfil o'i golyn, a bod yn iiigeL, a¡¡eu ei hun-dygwyd Paul a Silas i'r carchar caetl), daethantaUan yn ebrwvdd wedi rhyddhau yn offerynol y ceidwad a'i deulu o garchar di- dduwiaeth—a darostyngir y gcrcu o ddytiion yn aiiii cyfftllfr, end can't "weled cyn hir nad gwaith ofer yw hyn, otici fod pob p^th yu cydweitliio er daioni iddyut. 6. Nid yw gorfo?cdd buddu?ot d)'y?!cnl a'i ymgeleddwyroud fra byr. Cymmcrwyd yr arch, mc?is y syiwasom c?op?, i demi .D:igo! ac wcdí i'r Philistiaid ei rLoddi yn ddioge!, j'u ei hryd hwy, dan gadwraeth eu daw, aethant i orphwys dros y ncs a'yda. s?rfo?dd ma\vr, abrysiasant yn y bore tua'r dRmI i gyfarch eu duw buddugol unwaith drachefn, end er mawr syndod ca-wsaut le i gasglu D, I wneiaPr un deml y tro i Ddagon a'r Arch wele Dagon ar ei wyneb yn ei hyd ar y liawi- gerbi-on yr A rell! Gorfoiedd byr yn vir.—Feliv s iii -1 yn ymroddi bu- ddugoliaefliu ar lais cvfiwybod a'r datgvsddiad dwyfol, a thnvy hir ymgaledn mrwh drwg, dyb- .icd fod yr Hollalloog wedi ci faeddn, nen o leiaf | yn foddlon iddyut; sawl a j mdrechant ymuno achos Duvr a Belial, trv/y ymddwvn fel dyniori crefyddol mewn addolfa, ae yn byw fel paganiaid gartref; yn canu clodydd y goruchaf Tnewn lleoedd o addoliad, ac yn canu gyda "Phuteiniaitl a meddwon mewn gwestdai cyffreùin pan fyddo gyfieus iddynt, wneuthur fawr o'u liamser, canys ni phar eu llawenydd yn hir; ac yn y diwedd byddaut mewn gwaeth amgylchiad nag arglwyddi'r Philistiaid, cariys er colli o honynt liivy dduw, galla-ent wneuthur arall cystal ag yntef; oud pa lesad i ddyn er ennill byd o ddi- grifweh a gnlud, os cyll efe ei enaid, ni bydd model i'%v a(iferli dracliefn. 7. Y mae tuedd mawr mewn eilunaddoliaeth "fephob drygionii hurtio a tfojpiddio dynolryw.— Wedi cael o'r Philistiaid eu duw ar y lIawr, gall- asid meddwl y buasai hynny vn ddigon i'w iÜïr. gvlioeddi nad oedd efe yn wrtnddrych addas j'w t addcli; canys pa fodd y gallasai'r hwn ag oedd anaUuog i gyn¡!()rthJ() ei hun, trwy sefyU yn ei Ie, a chodi wedi cwytftpo, eu diogeiu a'u llwyddo j hwy ? v. ele ef fel colairi ger eu bronau ac yn ym- j ddangos fd gwr yn d?i?yf mwy o gymhortn gan- ddyntnaga rorides efe erioed iddj'ht hwy. Ac j erhyn oil hv/y a'i codasant ar ei draed drachefn, ac yn 01 pob teby?o?apth a syrthiasant i lawr yn y He y bu efe) ac a'i haddolasant; yr hyn a ddangosvii mai rhaid eu bod mor hurt a'r garreg ag oeddynt wedi godi i'w He. Anhawdd meddwl ar yr ulwjj gyntaf ar bethau ei bod yn ailuedig i fodau rhesymol addoli pren neu faen; ond pan ystyriom fod myrddiy nau India yr amser hwn yn ei wneuthur; y rhan arnlaf o'r rhai a elwir yn Gristiancgion, sef yr hoi 1 Babyddion, yn ym- grymu ger brnn delwau, acer dywedyd ojionynt nad ydynt yn addoli'r delwau, addefant mai eu dyieds'f vdd yw gweddio ar Pedr ac ereill oJr j Gyfeilllon. ond os nad yw Pedr yn Dduw, cystal gwrthddrych addoliad oedd Dagon ag .yntef. A phan gofiom fod yr liudoles Johanna Soutiicotfe wedi enuiil miloedd lawer o dd'.sgybiion (heb i'r un o'i phrophwydoliathau gael ei gyftawni), YH Y 1ge" oe5,  prvdain, a lla \\81' 0 y 19eg oes, ym mhrifddinas Prydain, a Hawer o honynt yi'i ddynion dysgedig, hawdd yw credu fod dynoliaeth dan lywodraeth coelgrefydd a drygioni yn aliuog i gyflawni'r gwrthuni mwyal —a phan ddangosir cyssondeb ymddygiad y cref- yddwyr hYlJlIY ag ydynt yn prophesu mai'r Bib! yw eu hunig reo! ffydd ac ymarferiad, ond yn mddnvyii yii liollol gi-oes i'w di,eftiiadau a phau ellir roddi rhesymau boddlonol dros ymarwedd- iad llawer o bechaduriaid doethaf a dysgedicaf eingwlad, y rhai ydynt yn gorfod addef, mai Duw yw rhoddwr eu lioll fieintiau, ond yn ym- ddwvn tuag atto megis pe byddai ef ei gelyn peuaf, yaa hawdd fydd euog farnu canlynwvr Dagon fel y ffoliaid mwyaf, oud anhav.dd fydd hyn cyn hynny. 8. Y mae nattur vmgaledol ac anfeddygin- iaethol coelgrefydd α- drygioni yn dra rhyfedd. Gan nad oedd cwymp cyntaf Dagon yn ddigon i argyhodddi ei addolwyr o'u flolineb, penderfyn- odd y Duw byw na fyddai iddo gael diangc gyda chwymp dipiwed yr aiiwaith; wele'I' Philistiaid yn ymdyrru ar yr-ail f rou i'r (sevill i dalu ei haddoliad boreuol i'w harglwydd, ond er mawr n syndod y mae ei duw yn garedicach nag erioed, y mae Avedi dyfpd hyd at y dl WS i, gyfarfod a hwy wele rhyw ddanau gwerthfawr o bono yn eu cvfarch wrtii y trothwy; neu, mewn geiriau ereill, wele ei ddwylaw, a'i ben wedi ei dryllio yn ddarnau, a'r corpwys moel yn unig a adawyd iddo. Yn awrgobeithiaf y derfydd eu hyder mewn duw dryiiiedig, ar ben hwn y. gallant reddi eu traed heb ofui niwed, ac ystyried ei hunain yn eiddo Duw Israel trwy fuddugoliaeth. Na, na, nid inor hawdd diwreiddio coelgrefydd, yn lie hyuny, anrhydeddant y troth\vf ar yr hwn y gorweddai ei ben, fel na sangodd neb o'r addol- wyr arno hyd y dydd yr ysgrifenwyd yr ha nes. megis pe buasai danuiu gwasgaredig eu duw drylliog wedi c.ysscgru'r lie, ac mai rhyfig a ehabiedd "fyddai cyhwrdd a'.r fill Ond nid llawer rhyfedilach yw hyp. nac ymddygiad llawer o bechaduriaid afradlon ein gwlad, y rhai, er ymrcsymu ahwy, achwyn, bygwtti, addaw, gwa- hodd ac er gweled o honynt lawcr o'u cyf&i!'ion a fu byw fel hwythau, ar welyau angeu yu gataru yn ddirfawr o herwydd eu hymddygiadau, ac felly mewn ystyriaeth yn dryllio cu Dagon geT bron eu llygaid, etto, cyu tinted a'.r Piiilistiaid I., wy safant with eu lrachos dryiiiedig drachefn. I' 9. Gan nad pa rwysfrau n osodir ar fferdd cyfiawniad bwriadau Llywydd y byd, efe. a wna ei achos ei hun yn fuddagol yn v diwedd: er y gallai y dydd fed yn iiiivi,oa -t I etto goleuni a dardd allan yn yr hwyr. Rhaid i'r arch ddyfod adrpf: y mac IIaw Duw yo drwrn ar bersonau'r Philistiaid: os nad oedd dinystr yn ddigon i'w he tl u i 11 i ollvrng ei carcharot adlef, caitf dinystr ymaflyd ynddynt hwy; y rna-c clefyd angheuoi yn Ashdod, ond yn He daufon yr arch i dir Israel, fe'i gyrwyd i Gath, lie dilynwyd lii gan gyil'elyb ddinystr. ond yu hytrach na'i rhyddhau, gyrwyd hi i Ekron, megis pe buasai newid yr arda! yn eu gvvneuthur > n llai dinystrio!, eithr tarawyd gwyr Ekron a chiwyf y marchogion (piles, tiitierods, yn y Dibi Saesneg, Groeg aij^oppciois) fel y buont feirw. Wedi hynny cyttunasant i'w danfoh adref, gan nad oedd ond dinystr yn cydfyned a. hi ymhob parth o PiiiLi^tia ond rhaid i Dduw wneuthur un gwyrth yn ychwaneg cyn y cai'o pfe hi; yn He ei hchrwug adref eu cyii y call'o efe lii 'yi 'i !(, ?,i lilel)rwiig a(] I-of eu nc?ydd., a gosod dwv fu?ci' inu? yrhai oeddynt heb ymarfcr a' a u Hoi yn;u'fcr rhedeg a! eu hoi, i dynnu'r arch tiordd y mynnent hwy. heb un gyrriedydd, a'r Hoi wedi eu cau i fynu | mewn ty and yngu-i iicb yr hoil anfanteision hyn, yr hu n a ddinysiriodd Dagon, ac a draw- odd y Philistiaid "a ddysgodd i'r afresymoliou hyn fyncd ar hyd y 'fiV-.dd union tua Bethshe- mesh, megis pc yno fuasai Hoi, a h wy yn arfei- niyned yno attynt. Dichyn anhawsderau yn ffordd gwirionedd ysgrythurol, o achos Mahometaniaetli, Paganiaefh, Pabyddiaeth, Deistiaeth, a ciirdedrwydd calon dyu, fod yn fawrion; end <ligon o'annogacth i'r rhai sydd yn efengylu targnefedd yw fed Tywysog tlu'r Arglwydd wedi..dywedyd, 4 piegethwch yr efeogyl i bob hon am y deyrnas a bregethir trwy'r iioli fyd," <fcc. Mev/n liawer amgyIchuul dichon y ^iererir. frpldlolJaf fod mewn cyfyngder, o achos gorth- rymderau, ymosodiadau gelynion, a dychryn- iadau angeu, ond dichon pob cywir galon fod j yn hyderus fod yr hwn a ddysgodd grcaduliaid direswm i ddyfod ar hyd ?brdd anadf?byddus, ac yo wrthw yneb i aojan, a'r arch i Bethshe- mesh, yn ddigon,galluog, medrus, ac ewyllysgar, i'w dywys ef trwy bob a; h a thrwybob culni a gwae, nes byddo yn iaeh dihangol yn y trigfanau dedWydd tragywyddoi. Yma liefyd gallem sylwi nad yw amgylchiadau cyfyngy n golied i'r sawl a hoffo byi-tli merch Seion daeth yr areh adref o Avlad elynol, nid yn unig heb ei dryllio ond ar ei gwell, gan gynnwys offrymau auraidd arglwyddi'r Philistiaid; 1),-1 It -at-,igylcliii- yr hwn a ymadiriedo yn yr Argiwydd a. gorth- ryrnderau lawer, efe a ddaw allan o honynt yu "gyfoetheccach' mown profiad o ddwyfol ddaion ac a fedi,aTifo(i yn well ei rwymedigaethau i'r Hwn sydd yn ei gynnal bob amser. Pan fyddo raid iddo fyned i orweddyn ystafeiloedd tvwvIl y bedd, gwael iawn fydd ei wedd, eitiir efe a gyfyd yn ddisglaer mewn anllygredigaeth a gogoniant; lie, fyrdd o weithiau yn well nag y bu erioed cyn myned iddo. 10. Yn olaf, trwy ddinystr;ad ychwaneg na banner canmil o wyr Bethshemesh, am edrych mewn modd cywrein ymofyngnr ilr Arch, yr ydym yn dysgu fod crefydd yn gynnwysedig yn unig mewn ufudd-dod calonog i Dduw. I -s i-t e iaid, nev\ bobl ddewisol v Goruchaf, oedd y Beth- 1) (,b I d (ic, w i s ol v (-?o rii c 1,a f, 0 e(1 (I y 1,)(-, t 11 edd—gada?sant eu cynhauaf gwenith i'r dib?n i'w chroesawi adref, ac—oliVymasant aberth i'r Hwn a'i danfonodd adref; er hynnv gwelir hwy yn fejrwoii ar y o blegid ni phtrthynai iddynt edrych i'r Arch—ni ddylai y sawd ag ( sydd a'u cymdeithas fvVvaf yu y ner wneuthur mor rhydd ar eu cynnaliwr a throseddu ei air; ac nid yw ufuddhau i un gorchymyn, nsegis yng- hylch aberthu, yn iawn am, nac yu esgus digonoJ dros droseddu arall, pe amgen cawsai'r Bethshe- meshiaid fyw. Awdurdod y tief, ac nid anwyb- odaethj gorchymynion dyuion, na thraddodiadau tadau, pv. sail gwir grefydd. Nid oes!I- un dyn y radd lciaLo grefydd ymheliach nagÿ hy- ddo yn cydffuriio yn Úfuùdà Brenin Tragywyddoi?—pa beth bynnag a wneir dan enw crefydd liel) ,,Yda,wed(lu i,lieol hon," ang- hrefydd, neu goelgrefydd yw, a'r hyn oli a gy i- lawnir yn g}sson â threfuiada u'r nef, mewn model dyiadwy, c r ef y d d yw. Myn llawer ell bod yn dra chrefyddol heb ffugio cyilunio eu hymarweddhul a'r gwirioiiedd dadguddiedig ond J gyda'r uu cymhwysder y gallid galw Pensaer cywrain ar y gwr na feddyliodd erioed ynglivlch un math 0 adciladilcth, agwron ar y sa\d na .wi-(.,ii itr y sa-?t, [ III ddjclion oddef sain manguel, chwaethach sefylJ yn nydd y frwy-dr o iiaer) cnwodau o belau alig- heuoi, neu ddywedydfod byw a-marw, ac ufudd. dod ac anufudd-dod yn dynodi'r un peth, r n)negwrartdo yn well nag aberth, ac ufuddhau, na brasder hyrddod." "Os gwyddoch v pethau hyn, gwyn eich byd os gwnewch hwynt." Abel'tawe. ADELl'IIOS CniRAI:G. Abettawe. ADELrnos CYMRAi:c.

AT GYSGADURIAID YN ADDOLIAD DUW. Gyfeillion CYSGLYn,—Gan fy mod yn hyderus y.bydd eich llygaid yn agored tra fydd- och yn darllen hy.n, cynnygaf i chwi ychy dig e t u ar y pwngc o gysgu dan weinidog. aeth yr Y ma; yn ymddygiad a gyfrifir yn gytiredin yn feius athra.y mae yn atgas ac yn dosturiadwy yngolwg ereill, efc a ddylynir gan ganlyniadau niweidiol gyda golwg arncch chwi eich hunain. Am hynny chwi a fyddwch cyn fvpyned ag esguso(li,r riiydd-d-id ag wyf yn gymmeryd yn awr i'ch a fi, o, eich esmwythyd dros ychydig, gan fod fy swyddgarwch yn cyfodi oddi ar ddyminliad i'cil buddioli yu y tfordd oreu. A oes gotiiiich cl,.ii-i (I(Iiin am eich cvm- meriad fel dyuion? Oni fyddai cywilvdd t-ruoch i osod eich hunan mewll agwedd i gpg,l hanol un gymdeithas a fyddech yy barchu? Pa fodd gan hynny y dichon fod yn esgnsodol pan ymgynnuUoch rhai ag-\ydd a'u gorehwyl ¡ proifesedig i wiiio a gweddio fel nad elont i! brofedigaeth ? Beth raid fod teimladau eich gyd-gristianogion, pan welont chwi yn rhoddi eich iioil alluoedd i fc-.ddiant delw angeu? Oni frawychir hwy ajm e?ch cyilwr chw), gan fod yn baro?l i ? a?'ddu, ? Deffro d! yr h? n \vyt yn cysgu a gaLw ar dy Dduw?' I Kich gweiiiidog sydd ysgatfydd i-n da i lesu Grist, eithr meddyliaf nad yw ere etto (ld i d) o drosglwyddo ei amgyffredion i ddynion tra fyddont yn cy-sgti, ae. es nt ddichon efe wneuthur hvuny, 011, pa | beth yr ydyeh chwi yn ei golli? Yr vdych YII | colli geli,iiu'i, bjivy(i ti-,ig. Ni )-(I(Iol Och, ar- swydwch wrth y meddwl o foil yn ddifatter tuag [ at gennadwri bywyd a marwoiacth, a ddanfon. wyd gan Frenin y nefoedd. Ac n vdych chwi wedi meddwl am yr amgyflTredion.a gyfodant yn natturiol ym meddyliau y sawl a'eh gwelant. Panweloutchwl Yncysgu, yn neillduol yn y prydnawn, bydd rliai mor angharedig a meddwl eich bod wedi bwyta IICU yfed gormodd, a'cli bod yn garwyr eich boliau yn hytrach nag yn garwyr Duw. Ychydig iawn fydd mor garcdig a thybied i chwi godi yn foreuach nag arferol er mwyn bod yn ddiwyd mewn myfyrdod a gweddi ddirgel, cyn-amser yr addoliad cyhoedd- us, ac mai hynny yw'r achos o'ch trymder. Os yw eich cymhedrolder yn hysbys i hawb, ac nas gellir drwgdybied fod eich ymddygiad gwarthus yn ddyleclus i gymmeryd gormodd, ef allai y barnid" ei fod yn cyfodi oddi ar weudid eich corpls, neu glefyd marwaidd. Os. fel liyn y mae yn bod, tra y mae cich amgylchiad yn galw am gydymdeimlad, y inae Y'1 gweini rheswm cadaru pa ham y dylcch ymdrechu yn galed yu eierbyn, cany's y mae angeu ei hun yt, Itecliti dati y ef artioch yw'r achos o' hyn, a dichon syrthio arnoch a Eithr yr wyf yn ofui ei fod yn waefh anliwyl- dell un oicii clefyd ysbrvdol cahvs md wvt yn dealt eich bod mor dueddol i gysgu yngliymdeithas un o'clll cyfarwolion ag yr ydych pan fyddoch yn yr am- gylchiadau ag y dylech dda! c\mmundeb a Duw. b. ::>' Anfynych iawn,os fyth, y gwelir chwi yu cysgu- yn nhy cyfaili, ond y mae yp. beth c.ytiredin iawn i chwi wneuthur felly yn IIh; Ddun< Ai tybicdyr ydych na chyfrif cfe hyn yn i a gynnygir iddo ef, a'i wasanaeth, a'i bobl ? Pe gwahoddai eich cyfaili chwi i'w dy ef, gan hys- bysu i chwi ar yr un pryd, fod gallddo ryw beth tra phwysig i'w fynegu i chwi, a bod i chwithau, | cyn gynted ag y dechreuai efe ary pwngc, osod eich hun mewn agwedd gysglyd, gan edrych am le i osod eich pen plwm arno, ac,banner can eich I llygaid marwaidd, oni g ymmerai efe hyn fdy ùirmyg mw)af? Ond er hynny, ai yn y modd hyn yr ymddygwch tuag at Renadur y netoedd, a Gwaredwr dyuion, ym meddiant yr hwn y mae eich hnnfod, ac ewyllys da yr hwn yw eich unig obait,l), ? Onid yw meithriniad y tuedd cysglyd hwn yn dynodi enaid cysglyd, a'ch bod cinvi yn ddioial. yn gyffredin am y petliau a ddylent ddenu eich sylw mwyaf diwyd? Pan welwyf ddynion,yn cysgu dan weinidogaeth y gair.parod wyf i feddwl am yr athrawiaeth eruiid-gysgawl, pe cy'fyngasid hi at y fuchedd hon, y buasai yn dra chywir- Yn awr, beth a gynnygweh chwi yn esgus? A ddy wed well chwi fod cysgaduriaid wedi bod er'oed yn y fath amgylchiadau ? Gwir yw i ddyn ieuangc gysgu tra'r oedd Paul yn pregethu, ? ()11(1 dylecl) gone Fr bregefh barhau hyd hanner nos, ac nid oes achos i chwi achwyn o herwydd y fath bregethau hirion yn awr: ac hefyd ni ddichon yr amgylchiad hwn fed o fawr annog. acth i'ch ymarferiad chwi; canys syrthiodd y gwr ieuangc i lawr yn farw yn ei Jewyg cysglyd; ac felly y trigasai pe na fuasai Paul yn meddu'r (IlAi n I wneuthur gWrytliif n yr hyn debygaf na feddienn I gan eich Gweiuideg cliwi. | Myfi ft Ni-ii yn gystal a chwithau fed disgyblion vr lesu wedi cysgu, a bod y Gwaredwr tyner wedi eu hesgusodi i ryw fesur trwy ddywedyd, Yr ysbryd yn ddiau sydd barod, ond y cuawd sydd wan;" ond yr oedd eu cwsg hwy vneffaith gwiliadsvriaeth dibaid a phrin y gallaf feddvj fod eich gwiliadwriaet.il gweddiau chwi yn iclios o' cli bo(i l,'ij cys g lt ( i vti l' o( A cl ioti c? lioc J dLis achos o'ch bod yn cysgu daD foddion cyhoeddus (ran farnu y chwemiychech gael eich gwaredu oddiwith ymarfeiiad ag sydd yn dramgwydd i'ch Duw yn beryglus i chwi cit-li hunain, acyn tiiaidd ac atgas i'ch cydaddolwyr (os cymhwys eich galwyn addolwyr), gobeithwyf y cauiattewch i mi i arwvddo v tfordd i'w oi-chfy^u. I 1. Byddwch dipyn yn gymiiedrol with fwyfa y Peidiwch cadw o'cil tetilli ciuiaw twvm i chwi, a thrwy hynny eu dil'uddio o wasanaetti -y oy-segr yn y bore, fel y byddo i chwi ddangos eich hun yno yn y prydnawn yn wrtiiddrych marwaidd N Ile gWlcdùa'r corp.h, byddwCh Of- aius i wneuthur. y dydd yn ddiwrnod gwlcdd i'ch enaid. Newynv, ch a sy chedwch arn gyf- iawndcr feI y'ch diwellir. 2. At gymhedrolder ychw.anegwcb. weddi. Ff allai nad a y rhyw hou allan ond trwy ym- pryd a gweddi. Pa fodd bynnag, y mae gweddi wedi gvrnyuthur petliau rnawrion, ac os gweddi- wch arr; gael cadw rhag y drwg Imn, i gael eieb parotoi am fendiih yngwasanaeth y cyssegr, g,?ie! eich cynnorthwy-o yn ei addoliad, a'eh cy- slii,o y o'i fi-e i itll ?iii c),i?? i ;i suro yn y mwyjdiad o''i freiutiau chwi a brof- wchè:ih()¡Tejthi1U dyrn U 1\01. OJ]i :J¡ eir yi) gyn- redin, nad yw y sawI sydd yn cysgu Mawer yn nhv Dduw yu gweddio ond ychydig cyn dyfcd iddo: S. Ysryriwch i hwy yr ydych yn gyfrifol, a pha both yr ydych mew-n pevygl o'i goili. Po collech y nefoedd, neu hyd yn oed g^suron cre f- yddol trwy ysgu, oni fyddech euog o fvv'y flol- iueb na Dysimachus, yr hwn a goliodd deyrnas trwy yfed tr'atlwngcaid o ddwfr? Bydded i'r awgryinau hyn wasanaeth u ardiyp, o at- tebarit y diben a fwriad wyd,'trwy yrru rhyngoch. ag y marferiad ag sydd yn dirmygu eich gwein- ideg fel dyn, yn ei ddiystyru fel athraw, yn tramgwyddo eich GwnPuthurwr, ac yu perigotid Ili fydd i chwi glywed ymheli- ach yn y modd hyn oddi>vrth eich gostyngeiddiaf At'J.ON Y Di)TtVXl.

SENEDD YMERODROL. TV YR AUG 1JVYDDL Dydd Lhm, Chzccf. Arelwydd N.J. Ilixii a fciasai ymddygiad y Swyddogion Urytanaidd yn lIym, am roddi yr a tioiseiit i Gibralter am aoddfa.riiag Hid y O01 thrvniwr rfcrdinand, i fynn Pw ac o ganlvnind y yn awr yn dihocnu mewn dacrdai yn yr Yspaen. JJywedodd Argiwydd Bathuist ei fod ef wedi peri i'r ymofyniad liianvlaf i'r aniiryk-hiadau hyn gyinfjiti-yd lie; a tioci Llywodraeth Prydain wedi danfou at Lyw- odraetii yr Yspaen i geisio ganddi 1. dynion uehod, end drwg oedd ganddo fyncgn ei fod yn Leui y byddai hynny yn aflwyddiannus. Cviinvgotld 4rdatydd ]?u<-kitig}ia7rr ar fod i adysgrif-. an o gyhoeddiadan Arg, Win. Bentinek a'r Cadfridog Dalrympie, i drigolion Genoa, ,gael eu gosod ger bron y Ty, y naill a amserwyd EbriJl ac \'n en gwahodd i yimmo a Phrydain yr hon oedd yn milwrio dros eu rhydd-did, a'r ball, yr Itwn a amserwvd 27, 1814 yn mynegu iddyut nad oeddynt i gael bod yn rhydd end i rod tlan Ly^odiaeth Hientu Sardinia. Dywedodd Arg. Bathurst, y gellasai eu Harghvydd- iarthiau fod yn hyderus, nad oedd dim anghyttunol ag anrliydedd y wlad lion wedi cael ei wneuthur tnag at breswvJwyr Genoa, nac un addewid wedi eael ei riioddi iddynt ar nas eytlawnwyd ond am nas gailesid dwyn yr ysgrifuu dywededig ger brftn yn awr heb ddadglllldio pethall ercill perthynot i gymmanfa Vicuna ag ocddynt hcb eu terfynu etto, ae o gantyniad tra niweidiol fyddai en datguddio, nis gailasai efe ganiatau deisyfiad v lJendetig Urddjisot.—\ na yinranoild y TV, dros y cynnyg i3 yn ei rbyn 37. lartl Damley ar y fuddugol- iaeth ogoneddiis ddiweddar a ennillwyd gan y Swyddog Llvnsjeso^, Hope, yr hyn oedd ddigon i broii nad oedd yr atlwyddiant a'r gwarth ar ein llynges with fiwydro a'r Aincriciaid yn ddyledus i'r swyddogion nac i'r morwyr, ond fod y cwbt 0 achos trcfuiadau anghywrein a diJFygiot Arglwyddi'r Mortvs. Y peth a aciiwvnai ete arno fwyaf oedd dltlygiadau mewn <ivnion a pheUiau ereiJt yn eui eadiongan bychaiu, I) lierwydd yr hynmd oeudynt aliuog i Ytiltli-ecil ag lierwi'ongainyr Aineric. Ei twriad ocdd cynnyg ar fod i gyfr¡f gaelci roddi gcr bron y Ty, o'r iioil longau, ag oeddynt tai na ilongau'r gadres, eu gryrn, rhifedi eu gwyr, gan wahaniaethn j-hwng gwyr a bechgyn, a drefnwyd i ymladda llongau yr A me lie hyd y flwyddyn 10i4. Yr ocdd de yn ystyried gwneiithuriad Cill I llom'au vn feius, yr IINVII a'ti hanailuogai i frwydro yn liwyddiannus a llongau ein g"rthwynebwyl', y rhai oeddvnt wedi eu li'urfio yn well; hefyd, efe a acliwynai ai dditiVc nawdd i'n llongau masnachol ar oror yr Iwerddon, ae efe a adawai i'r Ty i farnu pa un a oedd trefnwyr ein aehosion Ltyngesol yn deihvng 0 ymddir- icd ond hynny ai peiuio. AmddHfvnodd Arg. Melville ymddygiad y Morlys; a chvfaddefodd fod cadtongau yr Amerie vn rhagori mewn maiut'.oli, rhifedi eu gwyr nevthol, a phethau ereill, 'ar vr eiddom ni, eithr hawdd oedd iddynt ragori mewn rhifedi eu gwyr, gau Had oedd ganddyut ond ychydig o gadlongan,tnt yr oedd yr eiddym ni yn dra fliosog; rlioddodd fyr attebiiid i sylwadau ereill larlt Darnley, a chyttunwyd yn ddiymrauiad ar fod i'r papuran dywededig gael en gosod ger bron y Ty. Cyfododd Arg, Grenvitle, I gcisio gwybod rhifedi'r mil wyr ag ydynt dan arfau yu awr ar y Cylinder, ac yn eael eu tale gan y wlad, hongan fod y rhyfel wedi ter. fynu mor ogonfddus cr Hes i Ewrop, naturiol oedd dis- gwyl y byddai i'r beichiau trymion a osodwyd ar ys- gwvddau trigolion y wlad hon i gad eu symmud mewn amser byr; ond yn He hyuny, yr oedd ychwaneg na blwyddyn wedi myned heibio heb argoel am hynny. Terfvnodd ei Arglwyddiaeth aracth hyawdl, trwy a: w am yr ysgrifau a gyunwysar.t yr hysbysiaeth uehod. Nid oedd gan larif Lerpwt un gwrthddadl i ddwyn y papurau dywededig ger bron pan ddelai'r amser addas i hynny, ac yna yr oedd efe yn barod i ainddiifyn )t) b rJ.. oymddygiad Ltywodraeth ei Fawrhydi. ^rth ?cMr, 32-Dywedodd la) n Grcnyi???? ,je(^ am gyfrif o'r mil wyr Brytauaidd V(]'eI 7,1' T" j ydd trauior? fod hysbysiud wcd; .) i and! f(.d ?:?'?yunngf!irhfidion?yn!:<'?' tiadheddwchynHynyddoL Aopdttyuthwy?'S? bod beth "(io(?(](] ar derf\l:1ad" y r!)y<'e) A'"? 1 aidd ? pryd yr oedd Ffraingc lawer yn gyfocthoc'SC" | iiiivy g?tiltiog nag yNv yr, oe(](Ivill gyugreirwr' yn boll Ewrop, a Holand wedi ( ?!it\vy?oodd!M)thym;et'}tynnvni<!oeddysciy?" .> nl' heddweh v pryd hynny yn bum miliwn a liiUincl flwyddyn. Ac wedi saith mlynedd 0 heddweh ryiinji wyd Heiiian 200,0001. ar v swm Invii. Nidocdt-fctey gweled un rheswm am ychwanegu llawer at yr hynf oedd ein sefydiiad yn 1T9-2. Yr oedd efe yu dealt ffoo bwriad i N- lioji N,ii tiil mawr, etfftys rti atlasai im dyn gynnyg .sefydiiad hetll, web o 19 miliwn heb feddwt eyfnewid tf'uri-lyws^'1'!16' Prydain a pha brj'd byunag. y byddo i Frvdai"'J'" mnrHH{ hwnnw bydd iddi beidio a bod yi) wlad 'r' a chyn gynted (meddai efe) .)? y tci'fynoch ?'? bydd i mi, yn im, roddi heibio fy hafur yn y 1')* litf| gellweh gadw i fynu eieh.tf'urf o ymddadleu, oiul ?' tf'tli-f 0 b yr eJfaiS'h o hynny, yn y byd, wedi ei golii dros fyth-' Attebodd Argiwydd Lerpwt fod yr arian eyiidi01' Aw-stna, Prwssia, • a'i* t spaen, i gael eu parhai' ddan fis, ac i Portugal a Kwssia bedwar mis, \vctl' ? vi- IINVII oe'LI(i heddweh, yr hwn oedd amser rhesymol i'r gwalutn0' oedd gyrhaedd eu tiriogaethan en lumain. Yr gennyrn drefedigaethan ychwanego! i'w lunnchJiffyiV H?-.ver 0 swyddogion a milwyr i ddcrbyn tat hfy'ny?' am eu gwasanaeth neu eu elwvfafi vn v rhyfeb :lt:  I fiII,l hynny yr oedd de yn barod, pan ddenai vr a;u?r,? dd¡Wyn y sefy(ilia(l ell, o 19 miliwu. Ni(! m-dd dim 0 hwys i'r cy&ediH yn Nhv 1'? f?'icnarydyddiuncanh'noi. TV Y CYFFREDIN, j Llll?l, Caicef.$i0.—Cyflvvywwyd anirviv ddcis*vfr* yn ymbil am gyfnewidiad ynghyfreitlum'r «d. ac c,'cl.J yti y (11-Ciii i'r 'I'V. TR I:THl N JiWV DDI ON", Dywcdodd Can^iicllawr y Trvsoiivs nad oedd !!wnadu cynnyg adnewyddiad v dreíh nr faddmnt; oli? vr oedd yn gobeithio na ?ydclii i'rTy ystyried en In'0**1); yn rhwymedig i beidio cyrcim atti drachefn pan fV?'1 amgyichindau-r wJad y;, gofyn hyrmy; wedi hyH 1 d I. J 1 r or,o, (I, 't- ?"Osod(i .n<n- a ?)?dd y\Y!.jdtr?'?"j northwy'r dreth uehod yr oedd wedi ?in?i P!?''? i snfv]I ac i ddwyn y rhyfel ymtaen hyd oni rvd<))'a? hoU Ewrop o'i ciliietli' ac wcdi ar!)"d<tyie<!? snt-edig o rhwng g a 3?),00?'00/. 'n gofyniad hly'iiy3'1! o N,CÖO,OOOI. Yr oedd y d..?h ur ?<!diant") hau '?" dwyn i mewn JJO",OOO,OOOI. ac wedi rtragdaenu ba'^1 180,000,000/. o ddyied, yn?hyd n 9/)uo,'o;'?. o d^' parhaus. Yr oedd yn analiuedig iddo ef fynegu'r H, pennodo] a fyddai ai?Mu?eidiofatwasm?n-th y?''? ddyn, hyd oni wypai pa un a ?idan)hnwyd v cytt?? heddweh â'r Amcric ai peidio; ond yr oedd yn cfl111 gan fod y dreth ar feddiant i beidio, y hyddaj raid i>cl' T' I 'II I I ''I.' I,] ¡iiI tiiycca cryn lawer—nis gatlasid talu'r milwyr ffwrch1/" drws! ac yr oedd y Hyngps wcd j () mhncdd 0 << ?"1 mewn d?Fyg Adgy?ciriad Ued Mneth, ac am l.y'W buldai r dn?!] yn ams?r uedd?ch o 18 i 19 000 O'T? J: 2,000,000/. c'r Iwerddon, a' 17,000)0"01. dros PrV^T F:swr. ugwyneb y di?yg hwn yr o?dd chwech ?'?. a ?a?ncr 0 dn'thi se(vdlog hJynyddol; ac efe a ?jin?' barhad y trethi rhyfel, toll a chyllidiaeth (excise) amser tertynol, yr hyn a ddyg?i ? m<?n 6,00<?oo0?; ? efe a osodai gvnllun ger b)&n v T? aiiiob, (ii-etlii lie%vvcidiotl, vi- oll a I T .5oo").?o v. "Vv ali',isi,i ti?zilli y ei'iliki c?! .J îlJ !pcdair Lty.?(td, sct- y flwyddyn 1819, ac i.vd? hydd a up; en benthycea ychydig bob bJwy"ddy"- o(,(Itl o'r ti,(?t!)i .vedi ed,li ar N*'1 j Ntdoedd efe yn bwnafht adnewyddu'r drcU¡ 'ir?'?) ( ?M7.-??a.-nwydda!! addyg.dsyd?'th- nacnr'?,. a drosglwyddid • mewn llongau Brytanaidd .?C ?', ?YHHp?u' ?i! .u' ?cncstri t.u tri?anoi; onf) ?-ec?U bwriadn gosod trcth gyfattebo! ar ffenpstn Kwy?t)' a thwvmdai ?-:cen houses MM? /M//iOMM), ?an, jry<V^  48 troedfedd pedronglog ( aqtiare) yu gyfartafi fi"eflC5t^ff S ?Stroedt'edd p''dt'onK]a?c.?Kfoc;yu gyf.ul?l ?? a thaI o 3s. (i?t. am bob nn o'r cyfryw, ae wcdi hY I efe a gyunygodd godi tal ar y ?.ncsti-i nsasna''1' nwydd-dai (tvarehovm) yn gyfattebol i 3S. 6d. y i!??' a tlii-etli ?,c]iNv!tnegot o ';o v caiit -,I t y (11-etil  a threth ychwanegol o m y cant at y dreth sydd y?f' ar dai anneddol a nwydd-dai yn yi un modd, y»  ardreth. YH nesaf yr oedd yn chwennych ych?''? ynghyteh 80 y cant at dreth ar ?'eision, cei-byd "1 chdfyJan pleser; nid oedd hyn yn cynnwys ?w?), ) etl' chefiyian a ddcfnyddid at wasanacth aniaethydil^j^ and ychwnncgid 30, neu 40 y cant ar getfylait» i(J nyddid mewn masnach ?."?'?. Ych?ancs'td y ?'" ai g?n, ac ar ys?ntan hctwn?t!) r?Mc ??''?]i Efe a ?ynnygai fed tal ychwanegol 0 ?0 y cant i g?i godi ar weision, cei bydau, a eheffylanjpob dyn a fl,(I, heb InioÜi, (cA!?)'?<MMt.'M); a thaI ychw:uu?goic? pwys ar fylys (tobacco). Tat ychwancgol ar ?'" ys?)-ifau-?oddt;f(?<.?cM) nte?vn moddion dan o?'?'.[)) |y cytlidwyr; a that o id. am bob papur newydt|l0' ,11 y (,ylll{lwy"; a thaI () 1<1. am bob papnr newy( ( n ddanfonidpyda'rHydtyi?efijyd. D??ii??'f IJcwyr (wn ('re¡ megls YII;h.vIch tal auityt)!y''?j) newyddion ereill, megis ynghyteh tal am I 'ra j'f India, i gael euhystyn<;drha?}aw. Yr ocd'1'' i bwjiadu ychwanc?n cryn lawer at y drcth am '? "I ¡(J'" nodau (?aM?),o))d nid y rhai a bert!)?ne))tiaci'o'? gyfrait.il. Terfynodd y Gwir Anrhydeddus F'?'?J ei araetb trwy ddarlnnio amgylctiiadau llwyddiii") wtad, a dcrbynwyd ei amcth gyda bonltefan 0 bob P i'rTy-. f Gwrthwynebwyd y cynllun gan Mr. TiernCV, Ponsonbv, y rhai na atlasent fyth roddi cu HalS 'j' drethi rhyfel mewn amser perflaith heddweh. j<' Gofynodd Mr. Frconantie, pa wobr o?dd yn c3e 3' roddi yn awr i bobl y wlad lion am cu gwroh|e| I-ocicti In awr i l,iobi y iviati lion -am Cilcl I ?o itilyiie(if] o 1'r I'll ig oedd 11,00(),000?. 0 drethi, achodt pris pi-if9y"1)31.1 010?? bywyd! W?di ychydig ymddiddan ymhd!?'' wyd cynuygion CangheUuwr y Trysotlys. ■ JfS ?«M-?/t '2:1.—Annogodd Mr. Lambton at' f? <?' ??' hocddiadau Argi\vydd Wm. Bcntinck a It. at] Dalrympie i drigohon Genoa, gad en gosod ger t\11 T "all fcio yn llymdost ar y:uddygmd Dyw?? P;llain tuag at breswylwyr y ?lad uehod; /J gwahodd yn ddichdlgar i gyunncryd ein "Jai tt"' erbyn Bonaparte, ae wedi Ly'my en bradyc????? ddodi megis pe baasentgynnifcro. tmiieiU?" J f ç: 1- ,AI sef ]lreiiiii S?li-tliniii.All Ch?nnychaFr MU?riad Wec.d L'l- Bcah? ,?))'? ¡ I I!. I' d I t "08.1 'J ,r!1 rhydeddus ohirio triniad y pwngc hwn ?''?)e)'e'? o ddyddiau, i'r diben i roddi cyfJe i Argl. C*s ?' ,ittel) (trosto ei Ac y:-oedd Mr. ?"? hyderus y byddai i'r achos hwn gad ei eglill 0I  '¡J. modd boddhao?pan ddclai'r amseraddas i'?   Yr aedd Mr. Maekintcch yn ystyried AIOej, I (,d' Jly" nIl! wnawd yN awr yn erbyn GwGinidogion y ???',?'r)t J! }' S, JinHl J.l 0" yn dm phwysig;d oedd ban' I erun Sa'di'T? ? ???t I'd 1.1 fl" 'J'  L di?ae,til.  Geno:\ P' ped? v oou yn ?(-[ddiQ ei Lywodr ? ?j, f yr oedd y ba; "'?'?' ci ber?eitftio, ac yr o?' c', T- gvfryngu f'yn tpt?'ni??Cy'nmnn? yje'1 I ar y 1. b gael e» gvviieuthnr stf0; ar ? y  cylfefyb gad 'u gwneuti'nr  ?("? Mr. W. Po!p, a d?vwodui v bvddai i'r ??f?? l' '}'.I l'IJ I, I A 'i'} CI\S' (fQ'' dnn gan y Ty, end disg?yt dyfodiad Ai?g td¡¡JJ",é yrhwuoedd.tryf}()rddtna'iu!ad,acyn?y?"'??)? i y» cgiuri b^twb nad oedd gogoniant y \via«l | Vi! fghu' i b?wb n?d oedd "?;<)g" ouia;jt y ?Viad h?  gyiumylu, )