Seren Gomer

An Eligible Situation for a Ta!low-Chand!cr} &;c. TO BE DISPOSED OF, In a SEA-PORT TOWN in GLAMORGASSHIR E,  ?USiNESS of a TALLOW-CHAN- TDI,FR, has been carried upon a lac;c Scale %.ipwardse,l,!Itr.Y ear;?. <p???"?'? of tue Printer of Uns Paper; u by letter, ANNERCHIAD CAREDIG AT Wrinidogion yr Independiaid. FaoorH, "'T ?"? yn hysbys ?mr"w 0 honoeh chw!, fod I y Rymmanta ag sydd yn carl ei chynnal yn flyhyddol i 1 %8 ?,r, i ??'! i chvuaal y tiwyddyn hon yn y Ci>»T1T ?lerc;ier a'r !;m yn wyt.hnos v Pasg; ond y m:? ??? -.ys KHYnMAinnv yn dyinuno cad rhan 0 honi, ?ic o ??'_iyii,ad bydd waith y dvdd cyntaf i gael ci ?ynn? yno, JGyfei1léicl¡ ncillduol rinvng y Gweinidogion i ddechrcu am ■ij *1' .P.S'oc'a pÍ1r¡r{ihl1 am dn; ynghyd a thaer J ddk^vJy y Md i ?-?'? <? hys?dwyrddvfod yno, canys  „ yuo Ie i daenu rhwydau, megis En-gedi neu En- ^"laim Y dwyf yn dymnno eich Hwyddiant, C¡nvf'f. LLE WEL YN AP HOWEL. HYSBYSLAD. Bydded hysbys i'r Cymry yn gyffredin, Yn enwedig Gweinidogion yr Efengyl, o bob gradd ac enw, Fod yn y Wasg, a Chyhoeddir yn fuan, DRAETHAWD GYMRAEG YNGHVLCrl CAiEllSAILEM NEWYBD, A'i IIATHRAWIAETII NEFAWJL; WEDI EI GYFIEiTHU LLADIJT, 0 TPaitk yr Anrhydeddus EmanuelSzacdcnborg. '? TRAETHAWD uchod ydyw y c'??a yniddengvs yn Gymraeg, on?!.a; Ysgrifennadau yr AWlwr rhythldo\ uchod: ac y mae yH deilwng o svlliad pH'ysfawrpol> gwir Grislion. dei[Ni'ti g o sylli,, ttl fw.¥| fydd Yl\,hykil Dan S:e?<, n?u D? o'r M??f; ac a -fdd ar wp?h (dros Gymdeithas yn Dund.im) Kan Mr. ,,E- HOD??ON, ilattllq Garden, a Mr. JONES, A-o. tr-st,'e,,t, LIundain: hef\d ?n D. JE-?K?, ?Krapnydd Sercn (.n?r, A bertawe; 'a Gwe?nyyi- Llyfr- ?eredl, yma, oh uparth o Gymru a Lloegr, Gwailh Beirdd Ilo"iz. CYNNYGIAD I GYHOEDDI, TRWY GYNNORTIIWY nIUGENWAU, TRGRAPIIIAD NEWYDD A IIA HDD O'R LLYFR (5WIWGLOD A ELW1R Dicici an wch Teuluaidd; HYN- CY?N?-YS ROTi L WAITH y dhv?dar Barchc? GORO\VY OWEN, LT':WIS MORRIS, Y?. tl' ?V I I ??'?'' ?' Mam Cymru, ac A?Jli?udau ? Lymdc).tha= y Cymmrodor:on. 0 Ca??ac: ?C?F ?OJ\'? o ?CH?!fM, C. C. C. AMMODAU. A t,?ephir y ??"'?' ?" ir & "y?'yeMnnc?ydd- toll, ar hapu¡' ria.. ?' ?''??"?"' ? ???' ? ?'rchcdi? GoRo??v O?n?. y?r??'d 'i 'lit_^ na4 0fdd >'n yr 'Argmphiad cyntaf, llg!iyd I EI FTVYU, &c. J dtThvr^-t'^i-* V" yr ArcjraplMvasj; mor fuan 9?? y ?-h?? "'?""<'t c enwaa cyHnortnwy?-yr: pi ^crth fvdd ?M" ?'' ?-? i r rhai arodd?tpur.cnwanff.! ?n?"?yy.Y? a phwy hynnag a ddcrhvnio chwech o lvfn a K?d y M?/t/c? vn w bi-. aofoj eSat a ('wyHysio:vnnorthwyo v Gwaith, ? ???' n ??'???'' ?'"y??-n?rthwyo v Gwaith, T0vrr ??'- ??'n ? y hyd.? ?odd C.en??, neu?.R.J.?, ??rn.n-fo)), Cinvefror, 1815.

II AT EIN CGHEHWYK. Anan"cU- oedd cyhoedii Llythvr Minimus yn y tt rhifyn nvvn, rltoddir He iddo yn y nemf. C:r Caj!l' Sylw;vlan y Pach. J. liowrn, Tegydon, T. ap { ac I'cuan, yrnddangos hcfyd yn y nesaf. Cywydd Amscr synliwyrol Dar. lev/ans, a Llythyr ) Carwr y Cymry, cyn gynted fyth ag y gcllir. I ^^rbyniasom Llytityr C. E. ac cidtio A.,Tones. A map testtiti Roda wedi myncd yn dra hen; onid Plvell peidio adnewydtlu dadl t'yddo wedi myncd yn hir 1 orphwys ?

K> Yr ydym wedi ctel ein evi-ni-nell gan gynnifer 0'11 Cohobwyr, caredig i ymdrechn ymhob modd gallu- edig i Seren rhag machlndo, fel yr ydym yn ymroddi pi chynnal am y pris arferol hyd ddiwedd tri mis hyn, sefy 29ain o Fawrth, a'i chynnyg am cciniog yr wythnos o hynny allan y Paptir cyntafam wyth ceiniog a gyhoeddir ar y pnmmed lJn"5 os cawn rifedi d?on? 0 dderbynwyr i'w dw yrnlaeu am y P' 's hwnnw, Yr ydym yn taer crt'vvj '.? ?'??'tienwy)- a'n hcwyHyswyrda ymhobpartl' i roddi ?" hcnw:un'n goruchwihvyr, ?en ead )]en Ctl danfon yo ?'?'<a'? ??om Hi, <'? tansgn? wyr G p??? ? ??" y' y'?'" ?" S'?? codi'r pris; eithr g?'vyr pawb ag ydvnt wybodns 0 nattur I P*»m a? «;Vyil'ii0"' »•* Belli.' ?-? „ dwyn y??aa?cn heb lawer 0 gelled, oddi cithr cad cryn ?'er o hysbysiadau, nen godi pris anarfcrol,- 1 iros cawo y rhifedi angeurljeidiol o enwau cyn !lechreu'r mis EbvtU nes;?', nyni a ymdrechwn hyd »af ein galln i foddhau ein cyd-wiadwyr hawdd- gar) trivy ell CN,iin à jjv.-ybodaeth.o'rhoU betha, I'Yno(tio It a a ttt(-Io o liyd oyrilac(ld bethau^ynodion a buddiol a ddda 0 hyd cyrracdd 1 D[, i\yS gennym, os ??" •b,U1 Y" Y ? gyn- nal cyhoed tlal C) eddiad wytbnosol yn y Gymraeg, ei fod yn fuù(j¡lach ac ?- "?' '? ?"'?yd??"?'" cenedlr na chvho.Q-f 1 If'V™01' ?' y '?''?? hwnnw t?i' y I)Yt i d,,ii Lwiin-,v 'Yti llaw-er gwell li?, t' yr Gau ein tod ? bwnadtt anfb.i ?'?''??'? ? ?'aethach at cm ^fnogwvr serchiis y,einK U<,nyniader tefnog%i,yl. sei-cliT,,s Yl'l e I11 rh,fyll ,iesaf, nyiii a dei?- fYnwn y walth hOll, h.wy f°,ba ?'' T ??y??- i iaith ei dadau i f 10 1 n cynnorthwyo a'i .enw, ??&" gy?? ?.r ';??" g?r.f. ? ? J,? ,iwydd ???' gyh;no^if l biaut em tad cyffieiJia Gomcr. ? 94nlynol i'r "ynafyucgwyd gan Mr. Vansittart \1,tQ Y 1' r re'U" y"?y?' y Dreth ar fcddlant, yr ?? ??.'?" ?? y ?'? diweddar o geisio gan k^1 Sirv^? Mv organwg i a?w cytarfod cyHred:n o'r i'V lV I T i y?y'ed y b?ddioldcb o d?ant¡o Svy<iad "-eue^^r ,n ei "9Ihyn, w?(U CMl ei roddi j j Wythnos i echdoe cyflwymvyd y Parch. John Lewis, yn ddiweddar o Goleg Iesn, Rhydychen, gan yrArgi-, wy ld Cartghelhvr, i Beryg!oriaeth Llanfihangel Pen bedvv, swydd Renfro, yr hon oedd oedd wag trwy farw- olaeth y diweddar Bareh. Lewis Davics. Ar y flfed o'r mis hwn cyfarfu llawer o dansgrifwyr a chyfeillion sefydliad ysgol rad yn ol y cynllnn Brytan- aidd, yug NghasteHnewydd ar Wysg, Mynwy; J. H. Moggridge, o Lanrnmney, Yswain, yn y gadair; hysbyswyd o'r gadair fod Syr Charles Morgan, o Tredegar, Barwnig, wedi danfon anrheg o gan pnnt tuag at y sefydliad. Dywenydd gennym glywed fod pob rhwystr yn ffordd yv ysgol hon wedi cael en syrnnd, a bod bwriad i'w hagor ar vr 28ain o Fawrth, pryd yr ydys yn bwriadn cael cmia.V cyhoedd ar yr achos. Enwyd Syr Charles Morgan a Mr. Moggridge i fod yn Liywydd a Rhaglywydd, gyda bonllef gym- meradwyol. Mewn araeth odidog o citi(lo'r Cacleirwi- canmolwyd trigolion Abertawe mcwn dyledus fodd, am eu hymdrechiadau cynnar a llwyddiannus yn achos addysgiud cytfrcdin, heb wabaniaethn rhwng sect na phlaid, gan alw ar drigolion y Castellnewydd i ddyn- wared yr engraff ganmoladwy a roddasant hwy. liigwyddodd damwain anghenol yn Llong-gadlas ei Fawrlivdi yn Aberdaugleddyf, dydd Linn wythnos i'r diweddaf, pan oeddid yn coed o'r llong ddieithr Satisfaction, o'r Baltic, torrodd y rhaff a'r hon -r oecidid vn co(li'r coed, a syrthiodd darn 0 bren ar ben cogydd y lIong, yr hwn a holltodd ei siol, fel y bu t'arw mewn ychydig amser wedi hynny. Ar yr un dydd cafwyd corph Patrick Roach, Llyw- iedydd yn y porth uchod, am farwolaeth yr hwn y crybwyilasom yn ddiweddar, yn agos i'r fan lie eafwyd corff ei gyfaill annedwydd o'r blaen—Rheithfarn, Manvolacth ddamiceiniol. Dydd lau diweddaf gyrwyd parth ol y George a'r Betsy, o Bridgewater, i dir wrth y Drefucwydd, Morganwg. Bydd y fynedfa dros bont Casgwcnt (Chepstow) yn rhydd i'r cyffredin hyd y 13eg o Fawrth, yr hyn a ganiatcir gan y Peirianwr o achos (Fair Brysto. Drwg gennym fynegu fod lledratta defaid, adar dofion, a ffrwylhan'' gerddi yn ffynnu i radduu mawrion ar lannau yr afon Wy, ar amser pan y mae boneddigion a c'nauol raddolion ein gwlad ynymroddi mewn modd diengraff i esmwythau ar y tlodion trwy amryvyiol sefydliadan haelionits, megis ysgolioa rhad, meddvg- feydd r' ad, a'r cyffeiyb, ac ar amser pan y mae ang- enrheidian bywyd mor isel bris. Dygwyd adar dotion Mr. Tibbs, ac agos yr hyn oil a feddai Mr. Howelj o Hadworth, gerllaw Mj-nwy, nos Sadwrn wythnos i'r diweddaf, i'r riifoen i'w gwerthn, fel yr ydym yn clyw- ed, yn hytrach nag i symud difiygiadau nattur; yr ydym yn deaH y eymmerir poen i ddwyn yr euog ger bron gorsedd cyfiawnder; a da gennym pe ystyriai ein holl wladwyr yn ddwys y gorcbymyn, na ledratta.' Yr oedd cynnifer o o deirw gwychion wedi cael eu dwyn o flaen Cyradeithas <\maethvddol swydd Hen- ffordd yr wythnos ddiweddaf, fel mai gwaith anhawdd oedd i'r barnwyr gyttuno i bwy perthynai'r gwobrau; ond o'r diweJd cyhoeddwyd mai Mr. Barncby, o Brockhampton, -),Ti-. Yarworth, o Brinsop, a Mr. Price, o Norton Grounds, gerllaw Camden, swydd Caerloyw, oedd yr ymgciswyr llwyddiannus. Cvttunwyd cyn ymadacl i geisio gan v sirydd i alw cy far fod cyffredin i'r dibcn i ystyried yr angenrheidrwydd o ddanfon Deisyfiad i'r SeK-edd-dai i ymbil arnynt gyrnmeryd prisoedd isel yr yd, ac amg?chiadaH isel y Tyddynwyr i ystyriaoth • buwyd ya Ûarad am gyfhewid:ad yiighyf-- rcilhau \kynHH1, a'r trethi ag ydynt yn pwyso ar ammaethyddiaeth fel peth angenrheidiol yagwyneb amgylchiadan Tyddynwyr yn awr. Mown cyfarfod cyffredin o drigolion yn BcaÍJ- maris, cyttunwyd ar amryw lawnfwriadan darluniadol o amgylchiadan cyfyng datwvr ar yr amser hwn, o herwydd fod pris yr ydan yn ihy isel i datu am eu trin,a phob traul angenrheidiol i godidefnydd bara; a chytinivvyd yn unfryd ar ddanfon deisyfiad i'rSeneddr i ymbil arnynt gymmeryd yr amgylchiadan hyn i'w hystyriaeth. Cynnygwyd y HawnCwriadan a'r deisyfiad i ystyrsacth y trigolion cynnulledig gan P. Panton, Ys- wain, a chefnogvvyd hwy gan Syr Robert Williams, llarwnig, y rhai a d'raethasant areithian perthynasol ar yr achos. Yr oeddid yn bwriadn ystyried yr angen- rheidrwydd o ddanfon deisyfiad i'r Sencddr yn erbyn pa rhad y drcth ar feddiant yn y cyfarfod uchod, ond gan fod CanghellawT y Trysorlys wedi mynegu nad yw y Llyvo lmeth yn rneddwl ei phavltau, barnwyd fod sylwi ar hynny yn awr yn hollol afreidiol. Dydd lau, y 9fed o'r mis lnvn, lladdwyd un Margaret Jones yn agos ilea clwir Brymbo, plwyf Gwrexham, swydd Dinbych, gan faciigen dwy ar bymtheg oed, cymmydog iddi, yr lrwn a dorodd ei gwddf ag ellyn, a rhwygodd ci chorph hyd onid oedd ei clioluddion yh dyfod allan. FcHy y cafodd ei thad afael ynddi rhwng wyth a naw o'r gloch y nos yn ci thy ei hun. Y mae y bacligen mewn dalfa, ac wedi cyfaddef, gan ddywedyd Nad oedd na dig na chariad rhyngddo a hi, ac nas gwyr bethcnd y diafol a wnaeth iddo wnend hyn.' II Hhybwldifod yn ofalus rlwg lll1dron.Yspciliwyd dros ifoti !Itt qfalis r h f  warth ngam punt onwyddan gwlàl1 oddiar ferchcd Mr. John Baker, o Felindre Sicncyn, gerllaw Castellnewydd yn Emlyn, prydnawn dydd ffair Llandysil (Chwef. 11), Yr oeddynt wedi eu gosod mewn ccwyll ar gefn y ceffyl wrth ddrws gwestdy; aetli eu pcrchennogion i dale, arian oedd yn ddyledus arnynt yn siop Mr. George Thomas, yn y pentref uchod, tra yr oedd y ceffyl yn bwytaceirch; y pryd, mae yn debyg, yr yspeiliwyd y cyfan o'r ccwyll. Aethant adref yn ddifcddwl am y lladrad, hyd nes y gwelsant y ce-wyll yn weigion bore dranoeth. Hefyd, yspeiliwyd gwerth pcdair punt o esgidian a phethau ereill, trwy csgeulusdra, yn yr un ffair, oddiar grydd o'r un gynimydogaeth.

SENEDD YMERODROL. I TV YR ARGIAVYDDL Dydd Linn, Chwef. 13.-Cyflwynodd Iarll Shaftes- bury ddeisyfiad oddi wrth Arglwydd Maer, Hcnadnr- i iaid, a Bwrdeisiaid Llundain, yn ymbil am ddilead. ysgrify Dyledwyr Methdalog (Insolvent Debtor's Bill) —Parwyd ei osod ar y bwrdd. CYFREITIIAIU YR YD. Cyflwjmwyd Deisyfiad oddi wrth d-ddeiliaid Royston a lleoedd ereill, gan Iarll HardvHcke, yn aehwyn ar drosghvyddiad ydau o Ffraingc i'r wlad hon. Dywedodd ei Arghvyddia'eth ei fod ef yn ys- tyried ei hun yn ddedwydd o hcrwydd ei fod ef yn gallu cadarnhau yr hyn a ddywedyd gan ei gyfaill urddasol, Iarll Lauderdale, arnosflaenorol, sef nad oeddid yn bwriadu i artnevvyddu'r eisteddfod ar gyr veithiau yr yd; canys er y gallasai hynny fod yn ang- enrheidiol mewn gwalninol amgylchiadan, ac i yni- holi yn fanylaeh i'r achos, ond yr oedd y trosglwyddiad i mewu helaeth a. gymmerodd le yn ei. wnenthuv yn af- reidiol, gan ei bod yn debyg y byddai i'r pyvngc gael. ei gymmeryd mewn Haw gan ereill (g^veinidogion ci Fawrhydi).—Parwyd gosod y Deisyfiad ar y bwrdd. Dadganodd Arg. Grenville yn y modd nnvyaf dibet- rus, ei fod yn hollol wrthwyneb i'r Deddfroddwyr i ymyraeth a'r pwngc yn y ffordd a fwriadwyd. Yr oedd efe yn.sgfyll ar yr angenrheidrwydd o gael I hysbysiaetb ychwanegol cyn ffurfio wn gyfraith o'r newydd yngliylch ffon cynnaliaeth bywyd; yr oedd y, mesnr a fwriadid yn tueddu i symud y baich oddi ar y rhai a ddylai ei ddwyu, a'i osod ar.ysgwyddau lie ni ddylai fod; efe a derfynodd ei araeth trwy alw am gyfrif o'r hyn oil a drosglwyddvvyd allan ac i mewn i Lloegr a'r I werddon, yn yd ac yn flawd, oddi ar y fiwyddyn 180f hyd yr amser diweddaraf ag y gelli-A gael y cyfrif. Wedi ychydig eiriau oddi wrth Iarll Lauderdale, yr hwn a haerai fod y Ty mewn incd(liant o hysbysiacth digonol ar y pen hwn; cyttunwyd ar gynnyg Arglwydd Grenville- ■ ■ TY Y CYFFREDIN. Llun, Chwef. 1:3.—Parwyd i lawei, o ddcisyfiadau y rhai a gyfiwynwyd yn erbyn parhad y dreth ar feddiant, i gael eu gosop ar y bwr:ld. Chweiinychai Mr. Whitbread wybod, pa nn a oedd yr hyn a glywsai efe yn wirionedd, sef fod Ysgrif-rag- law i gael ci ychwanegn at y draul o gynnal cennadwr- iaeth ddiles yn Lisbon, yr hwn sydd i gaei tal blynyddol o 1,200Z. ? Nid oedd Canghellwr y Trysorlys yn gvrybod am y fath Ysgrif-raglaw pertliynol i'r dywededig gennad- wriaeth. Mr. Whitbread—' A fydd i ryw nn arall ar faingc y drysorfa ein cynnysgaeddn ni ag hysbysiaeth ar y pen hwn, neu a fydd iddynt oil yn eu hattebion ddych- welyd ignoramus,' i'r gofyniadCh/tcch, clywch.'J Dywedodd Canghellawr y Trysorlys drachefu na wyddai efe fo, d un Ysgrifraglaw wedi cael ei drefnu i'r gennadwriaeth. Mr. Whitbread—e Nid oes dim dirgelwch yn yr achos hwn. A oes Arglwydd olr Morlys yn myned allan fel Ysgrifraglaw i'r gennadwriaeth yn Lisbon,—neu nid yw? Nis dichon fod dim elirgelwch yn hyn.' Wedi ychydig ddistawrwydd, cyfododd Mr. Pon. sonbv, a gofynodd, Pa beth sydd i ni i'w ddeall wrth eglurhad amherffaith y Gwir Anrhydeddus Fonheddig ar ein cN?Ccr P-A oes y fath drefniad i gymmeryd He— neu a ydyw hynny mewn bwriad ? Beth yw'r casgliad ag ydym i ffurfio ?' Canghellawr y Trysorlys—{Bydd gasglu fod holiad wedi cael ei ofyn i mi,yr hwn nad wyfbarod i'w atteb.' Cyfododd Mr. Whitbread i ahv sylw'r Ty at Gy- hoeddiad y Tyvvysog Repnin pan gyfeiriasai efe o'r blaen at y teshm hwn, dywedodd Canghellawr y Try. sorlys a'i gyfeillion na wyddent hwy ddim am dano, ac na ailasai fod gan Arglwydd Castlereagh un llaw yn y gorchwyl; ond gallasai Mr. W. baeru ar sylfaen dda,ac yr oedd yn rhairi iddo sefyll at hynny hyd oni cliaffai ei wrthwyuehu yn ffurfiol, fod Argl. Castlereagh ei hun wedi arwyddo gweithred y trosglwyddiad gvvarthns ag oedd mcwn golwg, ac wedi hynny, yn gaulynol i gyfar- wvddiadau a dderbyniodd o'r wlad hon, efe a ddanfon- odd ysgrif i'r gynnadleddfa i dystio yn erbyn y weithred ag y bn ef gyfraniiog ynddi A-),i- —Wedi hynny etc iL gyfeiriodd at gyho.eddiad" o eiddo Argwydd Wm. Bentinck, pan aeth efe gyda'i luoedd i Tuscany, yn yr hwn y galwai ar yr Italiaid i ysgwyd ymaith eu iau, megis y gwnaethai yr Yspaen a IIlioi-tii- gal, gan ymrwymo yn cnw Prydain Fawr i gyi^i al all- ymddibyniaeth a ffurf-lywodraeth y wlad. Penwyd ar y bed 0 Ionawr lQir;, i adferu i drigolion Genoa y rhvdd-did a'r breintiau o'r rbai y difeddianasid hwy yn iiir, ond ychydig ddyddian cyn hynny hysbyswyd ¡¡j¡I- ynt gan gennad, yr hwn a ddanfonwyd attynt o'r Gym- manfa, a'r h,ys'siae.t du a chreulon, nad oeddynt mwyaeh i fod yn anyraddibynol, fod yt. hyn oil a ddy- wedasid gan y Cyngreirwyr yn Paris yn arwynebol a dirym, ac mai hwy oedd i fod yr abcrthan cyntaf i'r ormes a ganlyri hynny. Yr oedd ymddygiad Awstria hefyd yn yr Eidal wedi bod yn dra rhyfetfd, cymmeroùÜ feddiant ammodol o'r wlad honno, credwyd ei chen- nadon gan y trigolion, ond er eu galar, canys meddian- wyd eu hamddiffynfeydd yn dra buan gan Awstria; lii a orcsgynodd Venice, Lucca, a Milan, cyn yr aiiiser pennodol; a chofier ein bod ni yn tal 11 tnag at gynnal 75,000 o wyr ar y Cyfandir, i'r diben i ddiogeln ac nid i ddinystrio talaethau. Cymmerodd Awstria feddiant o'r gwiedydd hynny y rhai na fuont erioed, ac nis gallant fyth yn ddyladwy berthyn iddi; a'r rhai a lwythodd hi yn drwn a threthi. Dyma ganlvniadan cyntaf y geiriau teg a lefarwyd gan y Cyngreirwyr yn Paris; dyma ffrwythau'r pren iec-hydwriaeth ag oedd i gael ei osod yn lie pren rhydd-did y mae Awstria yn cael ei ffieiddie trwy'r holl Eitial TerfNn,od(i y gwr bonheddig nchod ei araeth fywiog trwy ddywedyd mai prin y gallasai efe ddisgwyl am attebiad i'rsylvvadau uchod, gan fod Cang- hdIawr y Trysorlys wedi yftiroddi i fudaniaeth pa fodd bynnag, ni ailasai efe roddi lliw gweil ar ddistawrwydd y Gweinidogion, na'u bod yn addef cywirdeb ei haer- iadan. Dywedodd Mr. Vansittart na antnriai efe i derfynn l gyda pha gyfiawnder neu addasivrydd y dygwyd cyhnddiad ymlaen gan yr Anrhydeddus fonhcddig yn erbyn gwr ag oedd heb.fod yn y lie; efe a adawai hynny i deimladaiid^ii|^ "y c\ hi a ddywedai efe oedd ei fod yn credu fod SKymddvgiad yn nollol ddieithr i'r Seneddr ( Cli/icch, clywch!J Dywedai'r gwr bonheddig nad oedd efe yn disgwyl attcbiad, ac yn hynny yn sicr, nibyddaLiddo gael ei siomi, gan nad attebai efe ddim oil, o herwydd ei fod yn ystyried na d(iviailr pyngciau crybwylledig gael eu trin yn awr. Dywedodd Mr. Ponsonby, na ellasailr Gwir Anrhyd- eddus fonheddig fod yn anwybodus o ansawdd y petliati a grybwyllwyd gan ei Anrhydeddus gyfaill (Mr. W). cr y gallasai nad oedd efe yn dewis siarad dim yn en cylch. Ai gwir ai peidio yw fod Genoa wedi cael ci throsglwyddo i Sardinia trwy gymmeradwyaeth y wlad hon? "Mr; Rháglefurwr, (meddai Mr. P.) da fyddai gennyf pe gosodech eich elygaid ar y faingc aeew, a dywedyd a oes dyn yn eisted(i ami, ag a feiddia wrthddywedyd yr hyn a liaerwyd? Ac os gos- odwch eich lygaid arnynt, da gennyf fyddai gwybod pa beth yw eich teimladau, pa un a ydych fwyaf yn tostnrio wrthynt, neu yu eu heuog-farnu •" Nid oedd ganddo ef ychvvaneg i ddywedyd, yr oedd yr ymddyg- iadau yn maeddn pob darluniad • ac yr oedd efe yn sict-nad oedd dyn yu y dpyrnas yn disgwyl fyth gweled enw Lloegr yn cael ei warthruddo felly.—Wedi hyimv gohiriodd yT. Ysgrif Syr Samuel Romily dros wneuthur rhyddfeddiant -sitwi a fyddo marw mewn dyled yn attebol am eu dyledion neillduol. Mcrcher. 15.—Cyflwynwyd Deisyfiad oddi wrth Fwrdeisiaid Llundain yn ymbil am wclfiadan yn St. Martiu's-le-Grand, ac adeiladau lIythyr-dy newydd, traul yr hyn fel y rhag-gyfrilir fydd 800,0001. Iau, 16.—Dywedodd Mr. Vansittart, na allasai yr arian-d y dalli pob gofyn mewn arian bathol, yngwyneb amgylchiadau'r wlad yn awr, hyd oni ddelai'r cyfnevv- idiad rhyngom a gwiedydd traaior yn fwy manteisiol iui. Gwener:, 17.—Cynnygodd Mr. Robinson amryw lawn- fvvriadau yughyich cyfreithiau yi- gd, o herwydd fod mngvlchiaùauaminaethyddiaetil. mewn cyflwr isel yn y wlad hon, o achos fod cymmaiut o ydau tramor yn cael eu dwyn i'r wlad. Am hynny os na threfnai'r Seneddr ryw fesurau i ddiogelu y Tyddynwyr, yr oedd achos i ofni yr esgeulusid. trin y ddaear, ac y byddai'r wiad hon ,mewn amser prinder yn ymddibynot ar vvladvdd ereill, ac felly mewn perygl o gael bod mewn eisiau. Syl- wedd y llawnfwriadau a gynnygodd efe i'. Ty a gan- lyn:— Caniatter i ydau, peilliaiu, a hlawd, gapl eu tros- glwyddo o wledydd ereill yn ddidoll, pan fyddo pris- oedd cyfartal yr ydau gartrefwedl myned cyntvvch nen yn nwch i)ar caiilvnol -Gweiii.tii, 80s.; Rhyg, ■ Pys, Ffa, 53s.; Haidd, 40s.; Ceirch, 26s. y grynog; ond pan fyddo y prisoedd yn llai na'r symau nchod, ni oddefir i ydau trainor gael en trosghvyddp i mewn, nac i gael en cymmeryd allan 0 ystordai i'r <Iih ;in i'wgwerthu at gynnaliaeth yrna ond goddefir i yuan gaei eu dwyn i'r wlad ho# o'r Trefedigaethnu Brytauaidd yn yr Ame- ric, pan fyddo'r pris pyfai iaS fel y canlyn Gwenith, 6ís.; Rhyg, Pys, a Ffa, 44s.; Huidd, 33s.; Ceirch, 2 £ s. y grynog. Gwrthv.-ynebwyd y llawnfwriadau uchod gan Mr. Baring, yr hwn a ddywedodd v cynnygaiefe lawnfwr- iadall 0 nattur wrthwynebol pan ddygid y pwngc dan eu hystyriaeth y LIun canlynol. Yr oedd Mr. Rose yn hollol wrthwynebol i'r llawn- fwriadau, ac o'r fan: y dylai perchenogion tiroedd ost- wn yr ardreth er mwyn ga-litio,-ti'i- Ty(i-lyiii-yr i dalu, yll hytrach na gosod y baich ar y rhai a'bryncut yt yd. Arnuuill'ynwyd y llawnfwriadau gan Mr. Western, Brand, Elison, Long Welesley, ac Adkins; a gwrth- wynebwyd hwy gan Syr Wm. Curtis, Maryatt,ac eroill. Cyttunwyd i'r pwngc gael ei drin or newydd dydd LInn. ..t, .U. J

At Argraphisdydd Seren Gomer. 1 ANWYI, SYR,—-Mae eich rhifynau diweddaf wedi bod yn acios i lenwi y wlad a galar, ond bod petli Ila- wenydd yn gymmysgedig galar wrth feddwl am fach- ludiad Seren Gomer. Pwy gymro a alllai na galaru ag a ddarllenodd neu a giy wodd y fath newydd: ctto mae peth dyweuydd fod gobaith nad yw hi ddim i hvyr ddiflannu. Diammau fod rhai cannoedd yn y wlad o'r iiii profiad a Julius o'r Bryn 'leg, wedi inetliu attal y dagrau rhag llifo dros eu grnddiau, a'n hennid yn ofidus ac yn chwerw ynddynt, gyda'r son am dd i flanniad y Seren. Yr wyfyn sicr na chafodd un peth allanol agos y fath effaith ar fy meddwl i erioed; ac J chwanegu fy ngofid, gweled fy mhlaut o'm hamgylch yn wylo y dag- rau yn bidl, gan ddywedyd, 0 fy nhad, gwilenvell eich goren i gadw Sgren > Gomer rhag machhido.' Gwasan- aeth ddynion mewn lie arall yn dvwedyd, 1 0 Meistr, ymdrechwch i gadw Seren Gomer i fynu; dyma'f cyr. rwng ddaeth a ni gyntaf i ddecli.reu ymhyfrydu mewn darllen, ac o gael hyfrydwch i edrych yn vyyneb glill y Seren, yr ydym wedi dyfod i ymhyfrydu darllen y Bibl a llyfrau da ereill.' Bellach gofynaf, ai cyfiawn y gwneir a'r oes sydd yn cyfodi i adael y fath gyfrwng defnyddiol i ddiliannu? Beth! gadael i Seren Gomer a'i Hewyrch golen disglaer i fachludo, pan y mae yn I)OSibl il%v cli,.(,tw i fynti! Na atto' neioedd, meíldaf; byth na bocll i neb o blant yr hen Frythoniaid fod yn euog o'r fath warth a gwaradwydd mor gywilyddus, rhoddi lie cyfreithlon i'r genedl gymmys,cdig ort"oJ- eddn, a llenwi mynvvesau ein plant & gofidac a galar. Mr. Gomer, nid oes neb all ddywqdyd pa cymmaint y mae dcfnyddioldeb llewyrchiadau eich Seren wedi bod eisoes, a pha beth fyddai ei pharhad ond adgyfodiad ein cenedl megis o blith y meinv, Fy nghydwladwyr hawddgar, ymysgwydwyn o'm cys gadrwvdd, na ddio- falhawn pan y mac galwad arnom i ddyfod i'r maes. Chwi Offeiriaid a Gweinidogion yr efengyl o bob enw, goruchwylwyr y Seren, a phawb ag sydd mewn sefyllfa, gwnewch eich rhan i^lwvddo gyda boneddigion ein gwlad am fodd i gadw Seren Gomer i ymddangos. MaeHerwyr, fasnachwyr, Llieinwyr, Ffermwyr. Gwest- wyr, cScc. &c. gwnewch ddangos eich bod yn dwyn mawr-sel dros yr hen Omeraeg; itc os cydunir megis o'r un galon i roddi hir dynn, It mawr dvun, a thynnu gYlla'll gilydd, fe geir gweled wynrb siriol Seren Gomcr yneael ei Ianw a chytlawnder o Hysbysiadau, a'i go- ieuni yn ymddangos yn fwy disglaer nag erioed. Go- beithio yr ydwyf na wna y perchenogion ei rhoi i fynu dros ychydig etto; ac yn lie eu coiled, boed mil mwy eu hennill,fcl gwobr am eu sel dros yr hen iaith Gym- raeg loyw. Os na ymdrechir yn hyn, ni bydd nn Cymro, rhag eywilydd, ond y rhai haulier Saesonaidd, heb fod yn barod i goileidio cynllnn Julius, canys gwell fydd cael golwg ar lewyrch y Seren yn iisoi, na bod hebddi mewn tywyilwch parhaus. Ydwyf, &e. DKWI, Glanhafren.

At Argraphiadydd Seren Gomer* SYR,—Gan fod loan o Fynwy yn y fath betrusder o herwydd gwroiddyn y gair Capel, dymuuaf amochi hysbysu iddo, mai nid o'r Lladin y mae yn tarddu, ond o'r Fiythonee, Ilen'r hen Gymraeg Cufell, sef Cor. Eg- hvys, yr hwn a dro\vyd gan y Mynachod i'r ffurf Ladm. aidd Capellll; mcgis y mae ein hen air Cyck am Eglwys wedi cael ei droi i'r ffurfau Saesnigaidd Kbk a Church, Am y Geirlyfrau, digon ydyIV i ddywedyd fod yr awd- wyr yn ami yn methu cael gwir dallogaeth geiriau; ond buasai yn well i'ch Cohcbwr gredu uad arferasai yr hen gristianogion o air anweddol 11a chredu i dadogaeth an- synluvyrol. Fe a eill dyn fod yu ddoeth oraiod erddo ei hun ac ereill. Wyf, &c. POVVYSXENSIS.

ESGORODD, Dydd Sadwrn wythnos *i'r diweddaf, yn Del-Hat), swydd Caerfyrddih, boneddiges James Tbomas Mor- gan, Yswain, ar fab. Wythnos i ddoe, yn swydd aerfyddin, Mrs. Thomas, gwraig DaTid Thomas, Yswain, ar tab. Mrs. Rees, gwraig Mr. Rees, o'r New Inn, swydd Gaerfyrddin, ar fab. Wvthnas i heddyw, yn Nghaerfyrddin, Mrs. Thomas, gwraig G. Tiiomas, Yswain, Dirprwywr, ar efeiiliaid (merched). li,,vn, boneddiges Panton Coi-bett, Ar y 9fed o'r mis hwn, boneddiges Panton Corbctt, Yswain, o Leightou Hall, swydd Drefaldwyn, ar ferch. PRIODODD, Y 12fed o'r mis hwu, yn Eghvysilan, Jeffreyson Hol- lands, Yswain, o Caerffili, a Miss Thomas, o Gwesty'r Boar's-Head, o'r lie uchod. Yn Worcester, VIr. Wilmore, LIawfeddyf, a Sarah, merch henaf y diweddaf Francis Eves, Yswaiu, 0'1' Gejli, swydd Precheiniog. Yn Llanudevfi-brefi, Ceredigion, dvdd Maw-th f 7fed, g;w v Parch. John Jones, y Parch Jo!)? Dovd, Prtt Athraw Yss? Ietthaduroi Diubveh, swvdd D'n. ovxh, & Miss Mary Jones, aii ferch y diweddar Tiiomas n i o. Mr. John Thomas, Yssrifenydd yn yr Union Hank, Hwlffordd, a Miss Mary Lad, v ddau o HwitfordL Mr. Price, Llieiniwr, o Gaergybi, a Miss* Evans, merch y Parch. Mr. Evans, o Dt e'r CFof, Mon. Mr. John Turner, o R6s-y-rhedyn, gerllaw Gwrecsam, a Miss Peters, o Mmera. Mr. Jones, o WestdySt. Weonard, swydd tlenffordd" fi Miss Hooper, o Heol yr Eglwys, Mynwy, Yn ddiweddar, wedi garwriaetli o 15 m'lyneddj Mr. JahnRead, o'r Moor, gerllaw Flaward-n, swydd Flint, a Miss Perry, o Picton, swydd Caerlleou. BU FARW, Yn ddiweddar, yn y Drefnevvydd, gerliawT Bont- faen, ym Morgauw, W.liiam Gibbon, V>wain, yn oed; gadawodd yn ei lvtliv- cvl-.iiiiiin bump ar hngain o hunnoedd i weiniaid pedwar plwyf, set Llantrisaint pum punt, Llanharan pum punt, Llanharri deg punt, a Llanddiddau pum punt, i'w cyfiymuu yn OvnydJoL tr paihao'r byd. Y mae yn y plwyf olaf ciios <h!etijgain pnnt o arian o'r fath wedi eu gadael gall ddynion ag oedd 'vn chwennych cofio'r tlod.ion. Yn Y Bontfaeu, Morganw? Ann, ?wrais Mr. Edward Yii y Botitfacii, Wythnos i ddoe, yn Nhý Begely, swydd Pcnfro, yn y 69 ml wydd o'i oedran, James Child. Yswain, yr hwn a fnasai Ynad ffyddlon a chywir dros lawer o iiynyd :au yn y sir honno. Yn ddiweddar, Mr. Rowlands, o Hen!lys? gerllaw Aberystwyth. Yn LlanSlieni, Mrs. Sarah Pycfinch, gweddw y di- weddar Mr. Henry Pyefinch, 0 Stapleton, gerllaw Pres- teign, swyd(I Faesyfed. YmMabws, gerl aw Abc rgwaun, swydd Benfro, Mrs. Evans, gweddw y diweddar Mr. Jolin Evans, o'r lie uchod; yr oedd wedi bod yn gryn afiach ar amserau er vs blynyddau: bu yn aeiol o eglwys y Bedyddwya* yn Llantfloffati amryw tlynyddau galerir yn hir ar ei liot gan ei phlant serchus, ond wylofus yn awr, a lawer o berthynasan a'i chyfeillion lhoso, y rhai a wyddent nad oedll yn iingliofio Ilettygiii-wclj,l ac ahyderantei bob yn awr mewn dmas gyfanedciol, lie nasi yw Brenin y dychryniadau yn atlonyddu neb. o Yn Tearson, gerllaw Aberdaugleddyf, yn 42 'ulwydd oed, Mr. Wm. Harries, Tyddvnwr, o'r lie uchod. Ary igfed, yn nhy Mr. Goodman Roberts, yn Ruthun, Mrs. Catharine Jones, yn bO mlwyJJ oed.

MARCIINADOEDD. Ce'ryerriDFA rJ), llEOL/Y Mme, Cntrs?. 90. Yrdeudyma gyilawndcr o Wenith Lioegr y bore hwn gwerthwyd y goreuon yn ebrwvdd am o ddeutu 3s. y grynog yn ddruttach nag wythnos i heddvw. Haidd, gwerthiad marwaidd, o ddeutu 2s. yn is. Ffa a Phys, ychydig yn ddruttach. Yr oedd yma lawer o Geirch Lloegr, gwerthiad marwaidd, am Is. y grynog yn is. Y mae galwad am Had Ciofer. Prisoedd derby nad:jr I'd, Grynog, Hwpnith coch 4Ss i iû, I Gtvenitn gwyn 0s i 78s i jUs; Haidd ( Barley ) %s i 3%. Brag-gvvchvf Pale) 65s i 70s! Celrc¡) -2s i 2fis j Polaiids Ffa cpilylau .IP-.V. 27s i S3, Jfcn ifa celt'viau- 34s i S8 Ffacolo neiioti new. Jls Hen lia colomenod 3iis i 41's Pvs at fcrwi 42s i' 1!\ Pys Ihvytiton 33= i 3lis Pris cyfartal yr Yd yn Sghymru Q Grynog ( Eight JVinchct- ter Bushels). Owen. | Rhyg. JTaidd | Ceirch s. d. s. d. s. d. s. d. Swydd Forganwg 55 11 1 0 0 25 1J 2d g —Gaerfyrddin 61 11 0 0 3d 2 j 15 Id Benfro j 54 0 j 0 0 l2.i 8 | 13 0 I 70 Id I- o o o I. I Frecheiniog j 73 2 • 60 0 3d 0 18 8 j Faesyfed ( tj 1 0 0 0 23 3 27 10 6 6 i) d ——— D'r,¡"a¡dWY¡1 (iii 1 { 38. 6 J 28 9 21 7 ———— Meiri >n 63 4 0 0 3d 0 29 I FiJint :Vi .1 0 9 21 i Ddimbech :;1 4 0 3 22 H Caernarfon 31 0 0 of 29 4 21 0 ——— Fon 0 ù 0 0 j 23 0 j 13 0 Prig Pedliaid (Flour"), y$:tekaid 0 2R0 prys. 55s i GO Prit y T:*rayn Llundain. Dydd Mawrth diwteddaf gorchymynodd yr Argl. Maer i'r dortli bedwaran (quartern.) wenitii i harhau ain llid. Pris cyfarfaVSiicgr Gwuieu ( Brown j, Yn 01 y cyfrif a yr wytiwos a derfynodd Chwef. 15, yw i'j 11 9J y cant o 112 Jwys, Ileblaw yr Ardreth a dalwyd, nlI i'w thalu arld drosglwyddiad i Brydain FavM\ P.-is y Cig, hcMaw y lirlvc-ficyd, y Maen 0 8 pwi/s. Cig Eidion 4s Od i 5s Id j Ci? Maharen 4s 8d i bs 0d 1 CigLlo 6s Od i 8s M Cig Tvrchyn 5s 8d i 7s Od I Pri yr Ifopys (Hops), yn Southicwrh. CYDAU (HAGS). ti Kent 5f 10s i 8115s I. _I _1') Sussex 51 0s i 71 10s i Essex 71 Os i 81 12s tH.N\EA SA.CHAt7 (POCKET?. !Kent.???6!lJsi 9i ?s ^•■isset t'" «5! ? i 71 16s Farnham 111 (h i 131 0s Pris Y Ltedr yn LeadenhalL Crwyn Gwadnaji (Bulls) 50 i 56 pw vs y. un, 20d i 22d. Ereill, 24d i 25d. Cwirnd-?:yt)t'ith2;wyn (M«-c/;«??' ?nc/M?, 19d 19?.d. Crwyn U cjmfed {Dressing Hides), 13.j;i i ld. (.'crhyd-?t-vyntS? 19<i i 2djd. Crwvn tJi, 30 i'40 ¡my. 3f(i i .?. Erf-ill, 50 i 7d ];wys, 3-1 d i 35d. I ;;U: ¡: );ti i¡ SM. I Crwyn Mdrloi bYC'Jaill, (.?M/.t' Greenland).. 45,1 i 48d. Ereill, mawrion,ydwsin," 1'2i i Crwyn Ceilylau ()'¡ki¡¡Üedig (/a?'?</? —d i —d. j Pris y Gwer yn Llundain. I Is, d. I .?larelinadNV, ?t 9 ? 10 — St. dames 4 10 Clare 0 0 9 7 Cyfartalwch 4 9^  I I s. d. Gwer y dref v cant 82 0 —— meiyn Aussia 85 0 —— gsvyu Russia 75 0 -—— Sebon 7G () Defnydd toddedig 63 0 .———— 40 0 Greaves 2t> 0 'Riivtion da {Dregs), Id, 0 Sebon Colfran 108 0 Brvchlvd lOi. 0 ——— Melyn" 92 ij Pris Canwyllry.i—;Moldiau lj')s Od yddwsin. Ereill L3s 6d y ddwsin. MARCHNADOEDD CARTREFOL. ABERTAWE. Gwenith, 60s. 4d. Haidd, 25s. 8d. Ceirch, 20s. 8d. y grynog. ABERYSTWYTH.—Gwenith, 60s. Haiud, 28s. Ceirch, 13s. y grynog. BRYSTO.—Gwenilh, .615. i 64s. Haidd, 28s. i 30. Ceirch, 18s. i 20s. y grynog.. Peiiliaid teg, 54s. i 72s. ac Eilion, 46s. i 53s. y sachuid. LIVERPOOL.—Gwenith, 9s. Od. i 9s. 9d. y 70 pwys. ijlnidd, 4s. 6d. i 5s. ijd. y {II,) pwys. Ceirell, Ss. 9d. i 3s. Od. y 45 pwys. Pys at ferwi, 5Qs. Od. i 56s. od. y grynog. Peiiliaid teg, 5s. od. i 55s. Od. ac Eilion, 47s. Od. i 50s. od. y 280 pwys, Ffa, 40s. Od. i-42«. od. y grynog. Brag, 10s. Od. i 10s. 9d. y 9 gaIwyov