Seren Gomer

YR ARCH A DAG ON, j 1 SAM. iV, A V. Getymon anghymmodlon Israel oedd y Philist- hid, yroedd y brwydrau llofruddiog a gvm- meredd le rhyngddynt yn dralliosog. Yn yj pennodau uchod cawn hanes ymladdfa newydd rhyngddynt, ynghyd a'r canlyniadau gwaeth wyd j Israel ar ddechreu'r ymdrech, a syrthiodd yng- I hylch pedair mil o honynt—ar hyn ymgynghorodd y Blaenoriaid ynghylch achos eu dytnchweliad; canys rhaid i ni ddeall fod rhyw achos heblaw j ditfyg cywreinrwydd yn Nhywysyddion eu llu- oedd, gwrolder a medrusrwydd y gwyr, a bycli- andra eu rhifedi, neu fod eu gelynion yn meddu y pethau hyn i raddau helaethach, yn peri i Israel, "pobl gadvvedig gan yr Arglwpld," i droi eu cefnau yn nydd y frwydrupcnderfynwyd mai Arch yr Arglwydd yr hon oedd yn Shiloh, oedd yr unig beth angenrheidiol i ddwyn buddu- goliaeth 6'u tucyrhwyd yr Arch; bloeddiodd plant Israel o orfoledd ar ei dyfodiad, megis pe buasent sicr o'r oruchafiaeth, a dychrynodd y' Pliilistiaid yn dùirfawr-pa fodd bynnag, wedi i'r frwydr gael ei hadnewyddu gorchfygwyd plant Abraham, y rb-ai a ii'oisant i'w pebyll; lladdwyd meibion EH y.r])L)i oeddytit g),dA'i. Arch, a chymmeryd yr arwydd yma o'r dwyfol gydrycbokleb yn garcharor, a dygwyd hi mewn modd buddugol i Philistia, gan ci gosod ynheml Dagon Diixv,r Philistiaid yn Ashdod.—Gwnawn ychydig sylwadau addysgiadol oddiwrth yr am- gylchiad o gymmeryd yr arch, ynghyd a'r Gan- lyniadau o hynny. I. DicJiyn yr Hollalluog oddef i'w achos tC-i- enw ei hiiii fyned yn dra isel yn y byd hwn, a gaùaeI i'w bobl neillduol fyned i gyfyngderau inawrion., GweIwn Israel yn lladdedigion, neu yn a'r arch, arw ydd o,i g ,yelioldet.) cf, yn myned yn gaoth tuag Ashdod, a'r gelynion yn barod i. bticdoli hyn i wen did y Gorucliaf; canys y maent yn dywcdpl mai Duw'Isnd oedd yrarch; yr oeddynt wedi buddugDliaethu ill' Y\ n Hwyth rai gweithiau o'r blaen, eithr yn awr dychymmygant eu bod wedi maeddu Dii w"'l Israeliaid ei hun. "ywedai gwraig Ph?ehast wrth farw, fod y gogoniant wedi ymadaei o Israel, eithr tybiai'r Philistiaid fod y gogoniant wedi cilio addiwrth wrthddrych addoliad hiliogaeth Jacob--Dagon a gorwychder Philistia oedd testun yr holl orfoledd y pryd hynny—felly y mae amser wedi bod. pan oedd tywyll weh dudew yn gorelig(ldio'r lioll genhedloedd, ac eilunaddol- iaeth mewn bri mawr trwy'r holl wledydd cen* hedlig; eithr raegis y gyrwyd yr arch yn 01 o dir Philistia, felly ynghy tiawnder yr amser gorfu ar yr anwybodeeth caddugol floi a rheddi lIe i'r gwir oleuni—-bu'r Pab a phabyddiaeth mewn cymmaint cymmeriad yn yr yliys hon, fel yr oedd rhydd-did cydwybod yn cael ei alltudio o'r deyrnas, a holl echrysdod erledigaeth yn cael ei fawrygu gatt beniniethiad y bobl, hyd oni ymrysonodd un Pab a'r Hallj set', Ilarl,i,r VlII. a'r Pttbo Rufain, ac felly mewn modd annvs- jgwyliadwy rhyddliftwyd y gwirionedd yn caddol ¡ o d'daeardai'r Chwil-lys, blagurodd achosiawn- ¡ derau cy dwy bod trwy'r deyruas-ynghylch 20 mlynedd a aetliant lieibio, mavvr oedd y clodfori ar Twm Pain nn lawnderau dyn, a'i Oes rhes- wm," hyd oni thybiai'r gwir grefyddol y gor- i fyddai Cristianogaeth i ffoi o (jaen Deistiaeth ac anghrediniaeth, eithr gosododd Duw ynghalon y Cymro teiiwng) y diweddar Barch. T. Charles, B. A. o'r Bala, i ynnyg sefydlu Bibl Gym- deithas yn y Brif-ddinas; Hwyddodd y cynnyg, a dcrbynwyd y cynilun.gan Foneddigion, Pcri- detigion, Tywysogion, Brenhinoedd, ac Ytner- awdwyr, ac ebrwydd gorfu ar Oes Illieswm" T; Pain, roddi Hbi-dd i I Oes Biblau' T. Charles, gwas y nef. Dichyn anfoesoldeb fod yn fuddu- gol dros ychydig; geill y goreu o ddyniongncl i achos i ofyn a angliofiodd yr Arglwydd drugar* hau a dywedyd, "0 na wypwn pa le y cawn ef," &c. Er hyiiny nid byth y JTynna trawsder, gwirionedd ac uiiiondeb calon fydd ar y tir uchaf j yn y diwedd. AnhtHvdd yw i ni wybod bob" amser pa ham y caniatteir llwyddiant amserol drygioni, ac y goddefir i'r cyfiawn fud mewn trallod, eithr nia gawn wybod ar ol hyn"— Ac os goddefodd ein Lluniwr i'w Arch fyned i Philistia, ac i'w cnw ei hun fyned dan Warth; ni ddylid rhyfeddu am fod ei bobl amherflaith yn cael ei dwyn i gyfyngdcrau weithiam 2. Pan welo Duw Israel yn dda i gadw yn ol ei alluVi'lywodraeth attaliol ar y byd, nid oes i ni ddisgwyl end y golygfeydd mwyaf annym- mol a phoenus; cyliawnder yn enel ei chaeth. iwo gan gretilonder, alltudio trugaredd gan anhynawsder, a dirmygu rheswm gan ei fcddian- nydd, canys w-ele'r arch yn cael ei hebrwng i gadwracth eilun mud, cerubiaid yn Hedu eu hadenydd ger bron flieidd-dra Philistia,' ac arglwyddi dienwaededig y genedl dJiras yn buddugotiaethu ar y drugareddfa a Heciau'r cyfammod, ac yn barod a dywedyd efe yw y Duw cadarn arbeded ei arch.'—-Wedi hynny bu Tywysog y bywyd yn wrthddrych givawd a dirmyg y wcrin, y rhai a ddywedent wrtll bur- deb ei hun, Os tydt yw y Crist disgyn, oddi ar y groes, a ni a gredwn ynot.—Llusgwyd rhai rhagorol y ddneal" i garcharau, a gosodwyd llawer o honynt i'r marwolaethau mwyaf poenus a gwarthus, am eu cymrawyna-sgarwch, yn dan- gos llwybr bywyd i grwydriaid geJynol-ooi byddai llywodraerh attaliol Llywydd y bydoedd, torrai llygredd calon dyn allan fel dilyf gorch- uddiol, gan ddwyn diniweidrwydd ei hun yn ysglyfaeth gydig ef; ac ni allai'r goedwig ddwyn allan y fath anghenfil a dyn dan lywod- raeth ei anwydau diuystriol ymddahgosai y byd yn fuan fel (fai o lewod neu drigfa dreigiau, byddai cyfiawnder ddisglaer mewn perygl o gael ei llofruddio ymhob heol a phresw) Ifa. Ac wrth fyned heibio, nid hawdd gennyf ymattal rhag crybwyll, fod y rJwj a enllibant, ac a ddrwgliwiallt eu cymmydogion yn euog o dclau ddrwg mawr, niweidio cyd-g :)dur a chYllnyg lladd cyfiawnder—ef allai fod gwrthddrycii yr cnllib yn ddyn drwg, ac o herwydd hynny dyw- edir yn fynych, rii's Lettir dywedya yn rhy ddrwg am dano ef.'—Gwir, os efe a haedda yr hyn all a ddywedir am dano, ond cofied pob absenwr, fod pob dryg-air a ddywedir dros ben y gwirionedd am y gwaethaf 0' ddynion, Ïe'r diafol ei hun, yn cyfeiiio at fywyd cywirdeb ac hanfed cyfiawnder eu hunain; er fody dyn yn ddrwg, ac yn eithaf atgas, erchyll waith fyddai lladd cyfiawnder ddiniwed, er mwyn y fath ddi hi ry n ag ef; ceisied pawb ras gan Dduw i arbed cyfiawnder tra fyddont yn euro dyniou beius; os amgen dialeddir am ei llofruddiad gan Dad y goleuni. IIcfytl y mae pob ymdrech i ddistcwi rhybuddion cywir cydwybod eifro, yn crgydio at hanfod gwirionedd ac uniondeb. 3. Pan gatlo drygioni ei Hordd yn rhydd, nid oes un dratferth yn ormodd i'w achleswyr wrth ddwyn ei achosion ymlaen. Gwelwn yma fod y Philistiaid, er mwyn gwneutliur buddug- oliaeth Dagon yn fwy gogoneddus, yn mmer- yd y boen i arwcdd arch Duw Israel i Demi en heiljin eu hunain a hyn oil cr mwyn gwag ogoniant yn unig, canys ni allasai eu bod yn golygu buddioji eu hunain trwy hynny; os lIa allasai'r arch achub Israel a'u llwyddo, na diogolu ei hun rhag myncd yn wrthddrych gwawd iddynt hwy, afresymol fuasai tybied y diogelasai hi bpft^wylwyr Philistia. Eithr os aethant hwy ,i H^allerth o ddwyn yr arch am ddim i'r lie ddylasai fod, dylai hyn ein hanog ni ilynu Wrthi (neu wrth achos y Goruchaf) yn y man y dylai fod, yn neillduol gan fed bendithion aneirif yn cael eu mwynhan yn ei hymyl. Bu yn ddinystr i'r Philistiaid, ond diogelwch a fydd i ni. Dylai brys y d rygionus i fyned i ddinystr i gael ei ystyried gennym fel rhybudd i frysio tua pharadwys.—Pan weloch ddyn yn caddugo ei gymmeriad, newynuei deu- lu, aberthu ei amser alli ie,ciiyd, a llofruddio ei enaid wrth ddilyn meddwon, a phob drygioni, on id yw hyn yn llefaru wrthych mewn ctfaith, mai gwarth i chwi fydddai peidio hebgor ychydig amser a golud iddwyn ymlaen achos Tywysog y Tangnefedd. Pan glywoch ddyn yn tyngu a rhegu yn echryslon, onid yw yn dwyn ar gof i chwi y dylech daer weddio.-Os efe a eihv ar Ddnw elch damnio cluvi, not! ei enaid ei hun, beth yw hyn amgen na'ch adgofio y dyleeh chwi ddymuoo ar y Jehofah i'eh beudithio eich dau? 4. Y mae Duw Israel yn meddu'r fath reol aeth ar bob peth yn y byd, fel nad oes raid iddp ef liosogi oHeryuaH i gospi ei elynion a cheryddti ei feibion, eithr yn fynych efe a wua i'r un offeryn, neu weithred i wgksanaethu'r ddau f.1di.. ben dywededig. Trwy ganiatau i'r Philistiaid gymmeryd yr arch yh garcharor, efe a gory dda odd Israel ac a gospodd y Philistiaid, fel y den.; gys rhan olaf yr hanes; galarai'r naill am goiied y gogoniant ymadnwedig, a graddfanai'r lleili dan bwys cospedigaethau angheuol, ac felly attebwyd dau ddibon trwy un weithred. Os gofynir pa eisiau ceryddu Israel oedd, gan en bod wedi cyichu yr arch mewn cyfytigdcr, ft gorfoleddu pan ddneth i'w mysg ? Yr attob yw byderasant yn yr arch, ac aid yn Nuvv'r arch; a thrvvy hynny gwnaethant gymmaint eilun o'r arch ag a wnaeth eu gelynion o Dagon. Yr un peth yw gorphwys ar y moddiqn, i'e'r rhai ydynt o ddwyfol osodiyd, a phe ymddiricdem fel eilunaddohv) r mewn coed—yr un peth yw addoli y naill eilun a'r ilall; gvvelwvd yr arch, gan lawer o'r rhai na charr-sant Ddnw eiioed; a llawer a ymlynaut wrth di-cfniadau efengy laidd heb fod fymryn gwell er hynny, yn g^rando bob amser, ond un amser heb cldyfod i wybod- actli o'r gwirionedd.— Yr oedd angen cospi trigolion beilchion PUlistia am orfoleddu o honynt ar Lywydd 71" bydoedd, a thybicd fod Duw Israel wed} ci faeddu, o hcrwydd iddynt lnry gymmeryd yr arch; angenrhaid oedd profi mai efe oedd Dduw, megis y gwna ere i bob gwrthwynebwr cyndyn yu gynt neu yu hwyrach* (I'W BARHAfi)

I OL-YSGRIFHN. ■Pnjilnhawn DyddLLUN, CIKVEF. '26. rb3-iw3,d papurau Paris ddoe a heddyw i'r lSfed. Nid ydynt yti cynnwys hysbysiaeth di- j weddarach o Vienna na.'r hyn a gryhwyllwyd. eisoes. Dywedant nad yw DllgWellington yu cael ei ddisgwyl yn Pa ris drachefn, end y bydd Arglwydd Gower yn debyg i gymmeryd ei le yn Paris. Crybwyllasom ei soes fod y Sultan wedi dyfcd trosodd o Jamaica ag hysbysiaeth o'r Americ. SWill yr hyn a ddygodd ynghylch yr ymosodiad ar Orleans Newydd, sydd fel hyn; deallwyd fod y Dictator wedi gadaci Syr Alexander Coch- rane ar y 4y'dd o lonawr; ac ar y pryd hynny yr oedd y fyddin Frytanaidd o fewn pum milldir i Orleans Nevvydd, ac yu ymbarettoi i ymosod ami, yr hon a amddiffyuid gan y Cadfridog Jacksona 15,000 o \yyr. Llicliodd yi, Americiaid yn fawr wrth ein llwyddiant," a dywedir iddynt osod rhai o'n swyddogion i farwolaeth a gymmerwyd ganddvnt yn garchaiorion. Yr oeddym wedi cymmeryd majignelfa noiindwy, ag ocdd yn dwyn 30 mang- nel, a Myngcsan o sait.li Cadlong ereill, wedi brwydr waedlyd yn yr hon y collasom ynghylch 90 o wyr. ———— Cynnwysir yr hanes swyddolam ysgafaeliad V President, tfreigad Americaidd, yn Llys-argraph nos Sadwm, yr hwn sydd gyti'elyb i'r banes a welir mewn parth arall o'r papur hwn gydil hyn o wahaniaeth, fody frwydr wedi pnrhau dwy awr a hanner, ac nid dwy awr, a hod 11, ac nid dcg-, wedi cael eu lladd yn y llong Frytanaidd,-— Hwyliodd y President o Y ork, ynghyd a'r Ilong arfog Macedonian, dan dywysiad y Mor-raglaw Decatur, pan oedd rhyferthwy wedi gyrru ein llongau ni, ag oeddynt yn gwarchae'r port!), oddi yno. Deallwyd yn lied ebrwydd patFordd yr oedd hi wedi myned, a thrannoeth hwyliod<l y Uyngea ar ei hoi, sef v.Majestic, Cadpen Hayes; Tenedos, Cadpen Hyde Parker; Endymion, Cad. Hope; a'r Pomona, Cadpen Lumley. Gwnacth y President yr hyn olla fedrai i ddiangc, trwy dorri ymaith ei hangorion a thallu pob peth hep- goradwy dros y bwrdd i'r mor, ac ymdr('('ho(H pob nn o'r llongau Brytanaidd hyd yr eithaf.iM* gorddhves; ond 'n fedrodd yr un end yr Endy. tniou o 48 mangnel (nid 44) neshau atti, yr borl a'i gorddiwesodd ynghylch pump o'r gloch yn V prydnawn, ac- vvedi y-mladd yn agos i'w gilydd dros yr yspaid uchod, sef dw.y awr a hanner, pryd y dangoswyd llawer. o wrolder o'r ddau to, torwyd hwylian yr Endymion odclinrth ei thraw- hwy lbreni, aeth y President ych)dig o'i blaen, a thra'r oedd y Cadpen Hope yn de fnyddio'r cytfe hwn i osod hwyliau newyddion i fynu i'r diben i'w alluogi i fYlled i'w hyml drachcfn, a pheidiodd y frwydr, hyd lies daeth y Pomone i fynu am hanner a.wr wedi 11 o'r nos, ac wedi saetbu o honi ycliydig ergydion, gwaeddodd Decatur allan ei fod cf wedi rhoddi'r ymdrech i fynu eisoes, Yr oedd y President yn un o'r llongau mwyaí a yrrodd yr Unol Dnleithau hyd yn hyn all all i'r mor, ac yn cael ei thywys gan un o'u swf- ddogion goreu; nid oedd yr Endymion yn gyf'" artal iddi nac mewn rhifedi dynion, mangnelfy! na phwysau'r pelau; ni's gellir, o hCl'\fyd,C distawrwydd y gelynion, wybod yn gyV.ir faint oedd eu colled hwy; eithr yr ydys Y" casgru ivi-iii gymharl1 llyfrau'r llong a rhifedi gwyr a adawyd, eu bod gant yn ?' "?S ddechreu'r frwydr. Neidiodd l^eg 0 ld '1" 'J d(h'chrcu'r fr.dr. Neic1iodd 13eg 0 L eld!lJ cncDiedig Prydain i'r mor oddi ar fwrdd 1. President cyngyn?edag y gorfu ami roddi ^$' fynu, i'r diben i ddiangc rhag marwolaeth nt? -gwartlius. c Rhifedi mangnelau'r President oedd 59, ¡t o'r rhai hynny yr oedd 20 yn cymmer),d peli'll o 42 pwys: tra nad oedd un gan yr EndymiOfl gymmerai fwy na 32 pwys o bel, a'r Ileill yn llai mewn modd cyfattebol.—Gwyr y l'll sident oeddynt 490 o rifedi tra nad oe dd yr Endymion ond' 340. Y President Oc 1600 o dunelli, a'r Endymion 1377. ,d1f Co/?s o'r ?Mt a ?J?:fya! ac a glwvfivyd ar ?!(.v? yr -?? MMH, miwn brwydr ?'r /'rcMjfM? 7<w. 5, 18J.5- ? /.M?f-t/? J.eed, S. Mnrphy, J. Fn!r, W. AShcow Norton, H. Jenkms, R. Mitchell, R. ikniiard) APs,l'C,ol)- nel), W. Hope, a J. Smith oU, H.C7?M'y? >■ vair,J.?nsHtey, R. Lyons, J. Bailey, J. Cole, a J-1*icc, vn !!ymdost: T. Dtik a W. Lane. yn arswyd, Mitford, J.GoodaU, J. Ea?a?R.Jutlm?T.?' J, Evans, yn ytg?'a; aU, 14. 4

IAU, 16. Dychwelodd r Hong y Lady Wellington i Fal- mouth, m-edi bod ary mor un mis a dau ddiwrnod; gan geisio myned i Halifax. Hwyliodd y llong a ddygodd y cyttundeb lieddweh i'r Americ, i'r diben iddo gael ci gadarnhau gan Madison, o'r v lad hon ar yr ail o'r mis diweddaf. Yr ydym L, yn ofni gan hynny ei bod wedi cael mordaith lied aft w} dd, gan fod llongau ereill wedi cyfar- U fod a chynnifer o a;nhawsderau a phcryglmn yn y mor Atlantaidd. Daeth y Palma, Cadpen Worth, ? mewn i Bfÿ- riouth o'r India Orllewinol, ymaduwodd o St. Thomas ar y 22ain o Ragfyr, eithr ni ddygwyd neb newyddion ganddi. Y mae'r llythyr-Iong Princess Mary hefyd wedi dyfod i'r wlad o Jamaica wedi movdaith o 42. o ddyddiau. Cyfarfu lii a thywydd drwg iawn, ac mewn gyrwynt tarawyd hi a mellten, yr hon a laddodd un o'r gwyr, a glwyfodd un arall, ac a wnaeth gryn lawer o ddrwgrr Hong. Y mae'r arian a gafwyd trwy dwy 11 o'r dry- 3orfa y llynedd, o achos chwedl anamserol Berenger ynghylch marwolaeth Bonaparte, i gael cu rhannu rhwng amrywiol sefydliadau elusenus y Brif-ddinas, megis Rhag-feddygfeydd (Dis- pensaries ), See. bob yn hanner canpunt, neu gant, ac uchod, yn ol y byddo'r achosion yn gofyn. ———— Derbynwyd hysbysiaeth o Pensacolaj y rhai a fynegant fod y rhuthr-fintai dan y Lhngpsydd Cochrane wedi ymddangos ger bron Orleans f Newydd ar y 9fed o Ragfyr. Cymmcrwyd mediliant diattreg gan y Llyngesydd o warch- glawdd yn y lie, yn ddi wrth wynebiad, gan rod y Cadfridog Americaidd Jackson wedi ciiio o hono. Yr ydym ncwydd dderbyn papurju Paris am ddydd Llun y 13cg o'r mis hwn, y rhai a gvii- liwysant yr hysbysia-eth canlynol:— Vienna, Chrcef. 1.—Dygwyd gorchymyn gan frys -ncgesydd Urytannidd, yr hwu a ddaeth yma ar y 20ain o'r mis diweddaf, i abv ar Arglwydd Castlereagh dd)cliwc!yd ad ret' yn ddioed, y m6nud y delo Oug WeUington yma; ac yr ydym yn disgwsi Dug Wellington y foru, neu dren- ilydd. Y briodas rhwr Dugcs Oidenbnrgh a j Thy wyscif Breuhtuol -Wirtcmberg a gymmer le yn lluocdd Naples j tvedi trouddio i'n dinas ni etlo, eithr y maent yn v ei chadw mown cyfiwr o AvarcJiae. Y raaeoddi- r amg\ 'ch i Ruiait) 25,000 0 wyr; ac yr ydym yn sicr ?od rhai o iilwyr Awstiia yn eu n)"?,, GaHwu weled y Ne?poti?iaid yn eu gwprsyU oddi ar furiau ein dinas y mae eu cylcli-filwyr wadi cychwyn hyd at ein pyrth, ond er cu bod yh agored, a nittnau yn ddiamddillyn, nid ydynt i1 wedi cynnyg d v fod i niew it. ) Naples, Ion. 28.—r-Y mae ein Llys ni yn ym- ,I roddi mynnu iawn am y dirmyg a wnawd i'u ) ? ceanadwr yn Hhutain. be d ,,vra,, Gwerthir cwrw yn Dublin am v bedwrau r (quart); y mae'r brandi wedi gostvvng cryn :] lawer mewn pris, eithr nid llawer sydd yn cael it ei werthu yn gyfanwerth, o hcrwydd fod dis- gwyliad am i'r pris ostwng yndielluch. l! (ji Y mae sen yn ymdaenu yn awr yn Llundain a fod yno ddynes a gwyneb lied atluniaidd, c}tretyh !(i eiddo mdchyn, olld yn meddu cyfoetli mawr, ac fel y tybir, yn angheAus mewn eisiau o'r holl l gVileusderau a'r cyssnron perthynol i'w hystlen J sefvllf-I iiiewil bywyd. CynnnySir hysbysiad u mewn rhai o'r papurau oddiwrth ddynes ienangc, ) n yr hon 'syf-ij yn cynnyg bod yn gydymnmifh iddi; )1 ac arall oddiwrth. ddyn ieuangc (a phen Ho, de- "f bygid) yn Cynnyg bod yn wr iddi. Prin y dichon pobl y wlad gredu fod Llundain yn cynnwys 0, o tfoliaid pa fodtl hynnag, yr ydys yn credu yn y gwyneh mochyn gan lawer, mor ga. j n darnac ym rnpichiogiad Johanna Southcotte; a I }i\n yw testnn y gyfrinach yu awr wedi maj-w'r 01 hii doles, a mi lord d yn crcduyn hanfod y ddynes fOchenÚ<ld., ond rfid oesun Tozer o arch-offeiriad Wedi sefyl! i fymi etto ibregethu'r wynei) mochyn. is Eithr ni a wyddom mat hen chwedt yw hwn a iVurfiwyd ynghylch 50 mlynedd yn ol ac a ad- f fywyd ynghy lch 30 o flynyddau a aethant e])io, I y ond yn awr y mae yn ymddangos yn ei holi '? ? ognniant iCynti-dd.(l -dyn wneuthur cafn 0 ¡fori iddi yn 1764, yn g)dfelyhi'r modd y ri gwnawd cryd (cradle) arian i etifeild Southcotte yn 1814. Terfyaodd llec^resiad ctbolyddicti Sontllwark lieddvw; y rhifedi orddynt, dros C. Barclay, Y swain, 1661 dros W. Jones Burdett, Yswain, 424; ac o ganlyniad cyhoeddwyd fod Mr. Barclay wedi ei ethol yn ddyladw}, GWENEIl, 17. I Daeth y Sultan o 74 mangnel, Cadpen West, i Bortsmouth ddoe o Jamaica, o'r hon ynys yr hwyliodd hi ar y 12fed o lonawr. Ar y 27ain hi a gyfarfu h'i- Favourite, yr hon oedd yn myned a chyttundeb hcddwch Ghent i'r Americ i gael ei gadai-nhau gan Mr. Madison^ ac yroedd hi y pryd hynny o fewn wytlinos o hwyliad i'r Chesapeake. Cynnwysir hysbysiaeth ymhapurau Jamaica y rhai a ddygwyd trosodd gan y Sultan i'r 3ydd o lonawr, yr oedd y Llyngesydd Coch- l'ane wedi myned ar gyfer Orleans Newydd ar y gfed o Ragfyr; yroedd ganddo lu n ddengmil o wyr, ac yr oeddid yn casglu ei fod yn bwriadu ymosod ar ynys Amelia a'i meddianriu dyyv'edir 1 fod gan y Cadfridog Americaidd Jackson frddiu go gref a,')' hon yr oedd yti bwriadu amddiffyn I Odeans NewydJ. Yr oeddid wcdi gyrru ymaith yCadfridog liavaysse, y Dirprwywr Ffrengig yn St. Domingo, o Port-au-Prince, ac y mae efe wcdi dyfod trosodd i Loegr yn y llytliyv-long o Jamaica. Yr oedd amryvv drosghrvdct-Iongall a milwyr i gyfnerthu'r rhuthr-flntai yn erbyn Orleans Newydd, wedi myned i Port Royal. Bil farw Dug Dorset yn ddiwrddrir yn y 22atn mlvvydd o'i oedran achlysurwyd ei Fanvolaefh gan gwyjM) oddi ar ei genyL tra'r oedd yn hela; ac am idao farw yn ddietifedd y mae ei dirioedd a'i ditlau yn digwydd i'w gefnder Is-iarll Sack- ville. —— Derbyniasom bapurau Frankfort i'r lOfed, eiddo Brussels a Pharis i'r 14eg o'r mis hwti. Cynnwysir erthygl yn y Gazette de France o ) Rufain, yr hwn a amserwyd y 29ain o lonawf, yr hyn sydd bedwar diwrnod yn ddiweddarach na'r hysbysiaeth a dderbynwyd oddi yno o'r blaen, yr hwn a gadarnha'r hyn sydd mewn parth I)Iaetiorcl o'ti papur, sef fod byddin Naples, yng- hylch 25,000 o wyr, yn gwarchao ar ll'iufain^ ond nad oeddynt wedi myned i mewn er fod y pyrth yn agored. Yr oedd Argl. Wm. Bentinck wedi dyfod i Rhufain ar yr 2taiii o'r mis di- weddaf 5 cesglir mai diben ei ymweliad yw cynnyg cymmodi'r Pab a Murat. Mynegir gan yr hys- bysiaeth o Rufain mai braw ym mynnes Murat, yr hwn meddant sydd Dywysog ar nad yw yn parchu dim, yw'r actios i fed yn pcidio medd- iannu Rhufain, yr hoii a alwant yn brif ddinas Cristianogaeth mewn modd ymflrostgar; er fod lIawer yn tybied y byddai prifddinas crculon- deb, trais, a melldith, yu addasach cnw." Y mae llongborth Hull, weidicael ei gyhoedd i fod yn bor-th rhydd i fasnach yr India Ddwy- reiniol. Argraphwyd y cyfrifon Canlynol ar orchymyu Ty'r Cyfhedill :—Rhifedi'r dolars, nen'r darnau arian 5s. 6d. a yrwyd ailan o Ariandy Lloegr, o'r laf o Fawrth, i814, i'r 9fed o Cliwefi-or, i 1815, neb. Arian-nodau 3s. yr un 437,1 SI I. 9s. Darnau Is. 6d. yr un, 108,6 WI. 10s. ô<L.Y.¡ cwbl yn Swm yr arian a daJwyd i LyM'odraofh yr Ys- paen wedi adferiod Ferdinand, mewn dolars, 15808,7641, 17rls. 33mX. Swm cynnulledig mwyaf yr ysgrifau uriandai o bob math a fu ar led ar yr un amser o'r laf. o Fawrth, 1814, t'f Slam o lonawr, 1815,— 31,301,5107. Y swm eviinulledig lleiaf yn yr ull RhifedPr llongau a ysgafaelwyd gan yr Ame- riciaid, a chennym hiniiau j a'r fcarcharorion, Americiaidd, &c. I Cadlongau, a Uongan arfog a fymtricnVyd gan yr Americiaid:—Dwy o 38, chwecli o 16; dwy o 12; dwy o 10; a thair o 4 mangnel, yn cyn- nwys 2,015 o wyr a bechgyn—Y cwbl 15. Cadlongau, a llougau arfog a gymmerwyd gan y Brytaniaid odd! ar vr Americiaid:—42 o gad., longau'r wladwriereth, a 228 o gadlongaii a ber- thynent i ddynion neillduol (megis herwlongau) —yn cynnwys 2,960 o fangnefau, a. 11,268 o wyr, Rhifedi'l* morwvr a ddalwyd ac a gyiptnerwyd 20,361. Rliifedi'r maelierlongau Americaidd a grm- merwyd, 1,407. Ymhlith y milwyr a hwyliasant i gyfnerthu'r Llyngesydd Cochrane, yn erbyn Orleans New- ydd, yr oedd y 43ain catrod, neu, Buan-filwyr j swydd Mj nwy ( Monmouthshire Light Infantry), ( y Dr. Murray heb gael o hono altebiad pendant gan y Tad Sallctaidd, ynghylch ei ran efyn y Veto. Esgorodd Pendetiges o'r Iwerddon, Arglwydd yr hon sydd ymhell oddi cartrcf, ar fachgen du tlws y rheswm a rydd y Bendefiges am y dig- wyddiad rhyfedd hwn i-w ei bod dan lywodraeth Cywrein-ymofyngarwch, ac na ellasaI ochclyd edrych yu graif yngwyneb gwas du ag oedd ganddi bob amser y deuai efa i'r ystafeli.— Freeman's Journal.

tuww—. Park ad o Sezcyddion lJunaain, 6jc. tn ddigon cyfoethog, gan ei fod wedi trysori llawer o olud yn amser ei Iwyddjant, tra'r oedd Bo naparte, ci hen feistr av uche-lderan mwyaf ci egoniaut. Nid vw Ardalyddes byglod o'r Alban, er bod yn awr mewn gwlad estronol, wedi anghotio tlodion ei gwlad ci hun yn ddiweddar parodd i banner can puut gael eu rhannu rhwng tlodion Aberdeen. Yr ydys yn cyfrif fod deuddeg bonyw yh Aivr yn Ffraingc am bob gwrryw dianaf, ac incivil i maintioli. Ymdddngosodd yn y Llys-argraph ncithhvyr waharddiad i drogl wyddo o'r deyrnas, ncu ar I y rnvr gydi'r tir, uu math o arfau rhyfel, pylor, neitr (saltpetre) ac arlwy rhyfel, dros chwech mis, ond yn unol ir gorcliymyn am yr 20fed o Fai, 1813, i dueddau'r Afl'ric-. Corchymmvn arall yn yr un Llys-argt-aph sydd yn gwarafun trosglwyddo o'r deyrnas hon, haiarn, cywarch, pyg, pyg-gw!yb ??)'?). ystawr Cro?!? turpant, aughor!on, rha?tau, hwyl- brenni, rhwyfau, a thrysorau Hyngesoi ereiU, gyda'r eithradau (exceptions) cyft'rediiij dros chwech mis.