Seren Gomer

-—;— CYWYDD Y GREABIGsAETH. Fyvvluniodd fesmodd ser, Ae a ledodd y golywder, Mftr didor mawr, dywedwch, Oddiar traeth a'i ddw'r trwcti? LhlUio daear 11 awn dyallt j Creua hwn y croyw a lialit; Car le mellt yn eyflym was, Ymeiliant a'r cymhylan; Difeth gorchymmyii Dofydd, Eiiw y i-haiti i oleu riiydd; Dywedant, Nid da oedi, (l'w wiw lan arch) wele, ni, Pwy biau'r llais pybnr llawn, A rwygodd i lawr eigiawn, Trwst oerlais inal ti-ist erlid, Trwy un lef taranan Hid ? Pwy law fu'n llnniaw ilennydd, Glana' des goleuni dydd, Haul, lloer, ser pob aderyn, Gwyllt, gwelll gwar, daear, a dyn-t Lliioc,id cafi'r ffurfafeii, Cynt yw en rhwysg cantwyrhën Torf hygar, adar, ydynt Troen, o gylch tra yn y gwy.ntj Heigiau'r m$'r hygar en modd Pellenig, pwy a'u lluniodd? Ufa luniodd filiynan ■■ Afrifaid o bryfaid bran; t-cli 4 Cedyrn ymlusgarid eeedydd, ■■■ Lie mae rhai'ii Ham yr h £ dd; Carnoliou, gwyllticn, a gwar, Dian er luiiaw daear, Khoes y rhai'n, cam, fyrdd, canf, I gynnal ei ogoniant, Poo He'n deg, pob llwyn adail, ft -n-r -.dail, Y Hiwiav, Ihmian llonwych, -Gwyrdd, rhuddion, gwynion a gwych Boiyriu a'r coedydd deiliog, Y bronydd a'r ctreigydd crogj Mynyddaa, snal tyrau teg I'r adail hardd oreu-deg. Ti yw'r Pen, wyt Aer y parch, *| A gafodd neb dy gyfarch, Am euro nef ma^vr iawn wyd, Dy waith adwaen, doeth yd wyd, Yn etal y sei- (ly latv rvdd, Mawr, a man, nitir, a mynydd. Gianach y w dy raglnniaeth, ? Llaw'n awr sy'n lliwio a wnaetb "« Maith helynt y trym-wynt trodd' A?y ddwrn, a gaed oddi aruo(ld Gosod ir môr wregysan, (A'i ddw'r gwyllt) dy ddor i'w gafc, Cadwyno'r tan glan dy glod, Rhoi o mewn a 1 kwymynod; lUiwymo'r gwres yn haul tesn, Hoelio ynghyd, y byd, Dy gyfoeth diau gafwyd Met, a tl;ir, byrddir, a bwy<J Porthi a bwyd fo perthyn (Awdwi doetti) adar, a dya Gwiwlys, a diogelwcli Y pryfaid yw lhiid y llwch Crcigiau anaeddaw i'r aaiU, Y gweryd a gai craill; Pawb i'w J'e, a'u cyfle, caf Ddewiswyd yn addasaf. Enwog gyfoetbog weithydd, Llaw y Saer yn liywio sydd; Cyfyd i'r lan fo gv/anaf, I li w r vii dwyn ca, r y caf, Dial y trais a'i dal trwin, I't- ccdyrn yn rhoi'r codwal Cadaru yr wytvn barcu Dcwr a-IIt., daear, a'i Iln, Sait neb a'th wrthwynebydd, Lie byddych, a fynnych fydd Doi a niwaid dil newyn, Baich yw tost am bechod dya; Rhii1 i gledd y rhyfei, Ac wrth dy air y sai'r sel; Agon ddrysan gweryd, I gnddio gwe:lch, oeíkM y byd; Pob awdnrdod, pob dewrder, ABu a nerth, sy'n ilavv Ner Da a fydd dwyn dy fodd di Da i tiloedd dy foli; Am eglur waith mawr-faith mad, Oil 6'r bron, a Iiwvr bryniad, Pwy rydd ei glod peraidd glan, Di golliantya deg allin P Testnn cadeir-ddyn dewr-ddoeth? A thrig hwn i Atbraw coetb j Pob tafod i'w fawr-glod fo, J\ cblon í wyc!t eiIio, Dyfal i foli Dofydd, Rhedo Ciawii ar byd y dydd. S. LL. I

At Arg-rapkiaiiydd Seren Gomer. I SN-R,Fe allai y byddai yn dda gan rai o'ch coheb- wyr mwyaf ynriofyngar gael ychydig o banes y Macn Cbwyf trwy gyfryngdod eich Seren oleuwych, amgylch yr hwn y cvnnalwyd Cadair ac Eisteddfod, ar Feirdd a Phvydyddion, ddydd yr Alban Arthan, 1814. Y Maen Chwyf sydd anferth ddarn o, graig, o rywog- aetb lleclifain. Mae yn sefyH ymbhvyf Eglwys-Ilan, swydd Forganwg, at ael y graig, yn agos hanner y ffordd rhwng Caerdydd a Merthyr, sef y tu dwyrain i'r ffordd honno. Darn y rhan fwyaf yw, mai gorsedd Dder- wyddawl ydoedd yn yr ainser gynt: y mae yn 34 troedfedd ei amgylehiad, ac yo agos i gant troedfedd j arwynebol; ac yr ydys yn dywedyd y saif cant o bobl llawn faiirt ar ci wyneb; Aiae ef tn a llathen o drwi h yn gyfartal, ond yn llawer mwy yn y canol, ac yn deneuach tnag at ei oclirau, ac y mae yn gorphwys ar ei dorr, ar graig noeth, er ys oesoedd lawer; gall dyn ei ysgwyd yn dawel a'r neill-llaw. Mae yr cuwog Iolo Morganwg yn dyst o hyn, pan oedd yn- ysgrifennu Brno, ddydd yr Eisteddfod, nid oedd yn bosibl cadw y bob! i ifwrdd, beb iryw un new gilydd ymrwbio ynddo tra yr oedd yr hen Fardd yn ysgrifenmi, er syndod i bawb ag oedd yno yn wyddfouol, with weled bwrdd mar gadarn mor sigiedig. Mae ar donn Coed-pea-raain ddan facn ereill, yn gyf- agns, i'r llali, a ciierllaw cyiamaint eu maintiolaetli, me- ddylir fod y rbai liynny yn sigiedig yr amser gyiit, evii i beth gasglu o'i hanagylch, ac attal eu cyffroad. Wyf yr eiddoch, &c. G. MORGANWC. PENILLIOX lt MAEN CHWYF. I Tnwy fenditli yma 'n fwyn-deg, Os gwnesveh chwi eiste' ar osdeg, Mi rot' benniliion fwy na saith, O r goreu waith i'r ^arreg,. 'R,wy'n chwenny ch gwnsud ychwaaeg, Os gwrandewch hyn mewn gran-deg, Gan eithaf Saer beb wneuthur seno, Uu gair ar ben y Garreg. Bob ardal ddaeth yn burdeg, I wrando mor gy wveindeg, Gon brydyddion yn ddiwad, Y geiriau wna'd i'r Garreg. Yn EglwyslIan landeg, Mae'n bod heb wadu 'n wiwdeg^ Si wtlir ddim tn yma'r mor, Gwn mor rhagorol Garreg^ Ydwyfar bob adeg Am gael llawenydd Uawn-deg, Os digwydd can o 'mhen i dd'od, Mi gara'i fod i'r Garreg. Nid oes dim eisiau Saesneg, Ar hyd y wlad i redeg^, :1"" Lhiniwn odlau heb fod yn faith 0 gywrain iaith i'r Garreg, j Chwi sydd ddynioQ Uyfn^deg, A medrus niewn GraniniAdeg, Gwnewch eich goreu bawb 0'1 byd, I gyrraedd hyd y Garreg. Cewch yno hardd lythyreg, Heb rwystr yn rymesdeg, Wedi ei saethn nid yn swrth, JNa gwyro oddiwrth y Garreg. Os canmol rbai'r Wyndodeg Yn fwy na'r Ddeanbartheg, Deued yma heb eirian semi, Fel gwr i ben y Garreg. Mi welais fwy na phymtkeg, Pob un inewn cryfdwr croywdeg, I gyd yn canu o eithaf nerth, A gwirio gw|rtli y Garreg. I'r iinrhyw rhowch yn anrheg, Mewn gloywder ddynion glywdeg, Wedi eu llunio yma 'n liawn, Rhai gwrol iawu i'r Garreg. Cewch yina 'n ddiddig ddenddeg, A thynau 'r iawn Fry t lion eg, Wedt eu dodi 'nhardd eu drych I wir rhagorwych Garreg. I IFAN Cul.F, a'i Cant.

r" At Argraphiadycld Seren Gomer. Sytt,Gan fod llawer yn ei gymmeryd yn ganiattaol fod y gair myrddhtm yn y Gymraeg yn arwyddo yr un peth a'r gair million yn y Saesneg, meddyliais y gaHasai y llinellaa canlynol fod yn dderbyniol gan rai o'ch dar- llenwyr. Mae cyfieithwvr y Bib1 yn nrfcryd y gair myrddiwn rai prydiau i arwyddo torf aneirif, ond yn fwyaf cyff- redin mae yn dynodi rhifo ddeng mil. Gen. xxiv. 60. Bydd di fil fyrddiicn, See. Be tliou the mother of thou- sonds of millions, &c. Mae yma lawer o wahaniaeth rhwng y Cymraeg a'r Saesneg, ond fe debygid nad yw yrymadrodd yn pennodi un i Iiifneilituol. Niiin x. 36. Dychwel, Arghvydd, at fyrddiwn miloedd Israel. Return, 0 Lord, unto the many tkouscmds of Israel. Nid yw yrymadrodd hyn yn peilnodi Jin rhif bendant, ond yn unigeu bed yn llawer o iiioodd. Dent, xxxiii. 2. Ac efe a drtaeth gyda myrddiwn b'i saint, a thanllyd gyfraith ei ddeheulaW iddynt. And lie came with ten thousands of bis sa ints; from his righnd went a fiery law for them. l Sam. xviii. 7. Ll iddodd Saul ei Jilneddy a Dafydd ei lyrddium. Saul hath slain his thml- sands, and David his ten thousands. Gwel hefyd adnod 8, a peii. xxi. ii. Sahn iii. 6. Nid ofnaf fyrddiwn o bobl, &c. I will not be afraid often thousunds of people, &c. Salm cxliv. 13. A'n defaid yn dwyn miloedd a myrddhen, yn ein heolydd. That our sheep may bring forth thousands and ten thousands in our streets. Micah vi. 7. Afoddlonir yr ArglwydJ. a miteedd o feheryn, nen a myrddium ..0 ffrydiau olewr Will the Lord be pleased with thousands of rams, or with ten thousands of rivers of oil? Loc xii. 1. Yn y cyfamser wcdi i fyrddiwn o bobl ymgasgln, &c. In the mean time when there were ga- thered together an innumerable multitude. Mae myrdd- iirn yma yn dynodi llu mawr o bobl heb benderfynu en rhif. Act. xxi. 20. Ti weli, frawd, pa sawl myrddiwn sydd o'r Iuddewon y rhai a gredasant, &c. Tlion seest, brother, how many thousands of Jews there arc which 'believe, &c, !ae yn amlwg wrth yr ymadrodd hyn fod nailt ai'r Cymro neu'r Sais wedi camsynied, canys ainhosibl fod mil a myrddiwn yn arwyddo yr un rhif. I Cor. xiy. 19. Na myrddiwn o eiriau mewn tarod dieithr. Than ten, thousands words in an unknown tongue. Heb. xii. 22. Ac at fyrddiwn o angylion. And to an innumer- (lble.company of angels. Dat. v. 11. A'u rhifedi hwynt ocdd Iyrtldiynml o fyrddiyiuai a miloedd o filoedd. And r the number of them was ten thousand times ten thousand and thousand of thousands. Pen. ix. 16. A rhifedi y lin o wyr meirch oedd ddiryfyrddiu-n o fyrddiynau a miloedd a filoedd. And the nnmber of the army of horsemen were two hundred thousand thousands. Mae'n ymddangos i mi fod cyfieithwyr yr ysgrvthurau yn fynych yn ar- feryd y geiriau mil a. filoedd, milo fyrddiynau neu fyrdd- iynau o &e. i arwyddo torf nell In ancirif, ac Did i arwyddo un rhifedi pendant. Ond beth bynnag, mac yn hysbys ddigon bod cymmaint o wahaniaeth rhwng my-, dditt-n a iniiju-a (million) a bod un y can cym- maint a'r Hall; canys can myrddiwn a wna un filiwn. Rhif o ddeg mil yw 7nyrddiu-n, ond miliwu sydd rif o ddeg can mil; ac y mae'n rhyfedd i un dyn erioed gym- meryd un o honynt yn He' JIaB. Gwel pa beth a ddywaid yr awdwyr caalyool am ar- wyddoccad y ddau air. Myrddiwn, ten thousand, a myriad (Gr..Myrias). T. Richards. Myriad, myrddiwn, myrdd, deg mil. W. Richards. Million, buna, miliwn, rhifo gan myrddiwn,neu ddeg fhnallu, nett til o filoedd. W. Richards. Myriad, myrdd, myrddiwn. Million, miliwn, buna, rhif o gan myrddiwn neu ddeg can mil. W. Evans. Myriad, the number of 10,000. Million, [Millione, Ital.) the number of ten hundred thousand. N. Bailey. Myriad (ten thousand), myrdd, myrddiwn, deng mil. Million (a thousand times thousand), mil o filoedd, deg can mil, deg cant o filoedd, cant myrdd (myrdd- iwn), can myrdd, deg rhuallu, buna; t-ulg. a iiliwil. Walters. W. O. yn ei Eiriadur yw vr nnig awdwr yn yr oes- oedd diweddaf sydd wedi cymmeryd deg mil yn lie deg can mil, ond pe byddai hwnnw yr unig gawsynied o'i eiddo, buasai deUwng o bob parch gan ei gydwlad- wyr. Os gwelwch y llinollan lichod yn deilwng o le yn eich Seren, wele hwynt at eich gwasanaeth. Ilyn yn breseinol oddfwrtli Eich ufndd was, Rhandir y Mwyn, Q. At Argraphiadydd Seren Gomèr. j Rta. GOMER,.».With syllu ar rifyn 56 o'ch Seren, mi a welais achwyniad Cywir, oblegid fod rhai o'i gym- mydogion yn haeru nad oedd dim dynion o gynneddfau godidog (genius) yn Nghymru. Amlwg yw nad ydynt hwy eu huuain yn odidog iaurn yn hanes eu gwlad (Lloegr). Nid ydwyf, fe allai, yn gwybod am y ddegfed rhan o'r dynion envvog ag sydd wedi tynnu eu hanadl cyntaf yn y Dy ond gobeithiaf y bydd y rhai a enwaf yn ddigon i brofi nad oedd, ac nad oes, prinder o'r fatttyríêiõ gwtâd. Fel Deddfwyr, yr oedd Hywel dda, a Haril .4e}fhfecl, brenin Lloegr, yn en- wog. Cyfl-eitilia,il .y. cyiitaf sydd mor gall, a bwrw go- lwg aryr oes dyvvyll yr oedd yn byw ynddi, fel y mae yn cael yr enw o'v Wrlsh Justinian. Yn nheyrnasiad y llall dechreuodd gwybodaeth daenu ei hesgyll; iddo ef yr oeddynt yn ddyledus am rai o'r cyfreithiau goreu, o blegid caetli-wasanaeth (vassalage) a masnach. Fel Gwladwriaethwyr ac Ysgrifenwyr yr oedd y diweddar Dr. R. Price a Dr. J. Tucker, Deon Caerlcyw, ymysg y rhai mwyaf cyfi-ifol; David Williams, a wdwr Hanes swydd Fynwy, Darllead ar Egwyddorion Gwladwr- iaethol, Llythyrau at Dywysog ieuangc, ac amryw lyf- ran ereill, sydd yn cael ei gyfrif gan y Saeson yn ddyn o dalentau anghyffredin. Fel Barnwyr, yr oedd Da- vid Jenkins o Bendwyllwn, a'r diweddar Arghvydd Kenyon yn rhyfeddol. Edward Llwyd, Humphrey Llwyd, David Powell, Sir John Price, a Henry Row- land, oeddynt hynod fel Hynafiaethwyr. Yn yr oes bresennol y mae Edward Williams, ym mysg amryw ercill, i'w nodi: nid all y senwyr y mae Cywir yn aeh- vvyn arnynt wadll nad yw ef yn berchen o gynneddfau godidog gwreiddiol (original genius) pan ystyriant y cymmylau yr oedd yn gorphwys ar ei darddiad. Fel Gwroniaid y mae Harri y pummed, Owain Glyndyfr- dwy, David Gam, yn ddigon i'w nodi; ernad oes diffyg yn yr oes bresennol, yn enwedig y Llyngesvvr Matthews o Landaf, Arglwydd Comber mere, a Syr Thomas Pie- ton. Fel Duwinyddwyr yr oedd Charles Owen, Henry Owen, John Evans o Wrexham, Daniel Williams, a Dr. Morgan; ac yu yr oes bresennol y mac John Evans, ;avvdwr Hanes Pleidiau ac amryw lyfral1 cyfrifol ereill. Syr Charles Hanbury Williams, John Owen, a John Dyer, oeddynt Brydyddion enwog yn Saesneg. Wilson y Lluniwr ocdd mor odidog fel y gahvyd ef The Eng- lish Claude. Fel Swyddwyr gwlatlol, Syr Leoline Jen- kins, yr Archesgob Williams, ac Arglwydd Herbert o Cherbury, awdwr Hanes y Brenin Harri yr wythfed, oeddent yn fawr en hystyriaeth. Fel Icithwyr y mae William Salisbury, Richard Jones, John David Rees, William Owen, ac Edward Walters, ym mysg amryw ereill i'w henwi. Fel Hanesydd yr oedd y diweddar Mr. Pennant yn sefyll yn nchel. Mae llawer o ddynion cyfrifol iawn yn Lloegr o liil Gomer, fel Mr. Waitliinaii, Mr. Wardie, &c. &c. Nid wyf yn son am y dirif cnwan o Brydyddion, Ha- neswyr, Dnwinwyr, Gwroniaid, &c. y sydd ac a fu yn Nghymru, gwaith y rhai a barha eyhyd a'r iaith; ond vn unig yn enwi y rhai ag y mae pob Sais, ag sydd ryw faint yn gyfarwydd o hanes ei wlad, yn gwybod am danynt.. Hawdd iawn fyddai nodi lliaws yn rhagor, ond gobeithiaf y bydd yr enwau uchod yn ddígOlJ i ddangos fod rhai yn ein gwlad heblaw diiynwyr cre- adwriaid. Ydwyf eich ufadd wasanaethwr, Caciifili. E.

I At Argrapkiadydd Seren Gomer. StR,—Gyda chariadlawn wresogrwydd y galwyd ar hil Gomer yn v Seren ddiwetkhtf; gan Garwr y Cymry, i sylwi ar un o'r testunaU teilyngaf ag a roddvvyd i'r Gomeriaid mewn unrhytv oes. Yr wyf yn tebnlo fy hun yn liawn awydd am glywed'#y»«M^dyr, y Cyiiny, yn calonog cilio ei gynhygiad ag.un lJ^fjafiyleithadnron a Geiriaduran Hebraeg a a Chym- raeg; yr wyf yn anturio dywettyd nad oes neb ond y I rhai-sydd yn earn y tywyllwch yn fwy n'r goleuni yn berchen gallu i wrthwynebu y cyntiyg clodfawr hwn. Meddyliwyf mai buddiol fyddai cyhoeddi llyfrau by- chain i agor y ffordd i'r Ieithaduron a'r Geiriaduran a'r rhai hynny yn cynnwys yr egwyddor, sef v liythyr- enau, ynghyd a gwersi byrridn, hawdd i'w dysgu a'u cofio, tebyg i'r rhai camlynoll:- Hebraeg, Ecs. xx. 1 t;. L,o thagnaneh beregneca gncd shaccr. Yn Gymraeg, Na ddwg yn erbyn dy gymmydog dyst- iolneth dwyllodjus^. neu gam dystiolaetb. Y mae yn afthalvcld dvtrllen Hebraeg yn gywir ac yn hyawdl heb y nodan ilafaraidd dan y cydseiniaid. Engraifft o'r Groeg, loan i. 1. Ef o Aoyor, yai o Aoyos vv <}T £ oz En archei £ >n ho Logos t cai ho Logos in pros Tov 8õov,. y.xi r,y a Aoyof, ion The on. cat Theos en ho Jjogos. Ar ol yrengratftiau Groeg, ynghyd &'r drefii .o'u har- seinioyn ein lIythyrenau ein hunaln, ajigernhaid yw rhoddi ychydig ddesngliad, megis, Fv, .yn)' (¥g-Xl1, deehreuad, w, y 1/R Asyor, Y mae yr AVglwydd wedi addurno a thafod v Cymro a chymmwysder rhagorol i arsemio yr uchod, yr hyn Had altun Sais ei wneuthur yn hyawdl. O fy mrodyr Gomeraidd, deffrowch! y mae dysgeid- iaeih a gwvbodaeth, yHrei}wedig gwybodaeth Fiblaidd, yn deilwng o'i eheisio fel arian, ac o chwilio am dani fel am drysor caddiedig. Llwyddiaat i bob peth ag fyddo yn tueddu at ddaioni cyffredin, yw gwir ddymiiniad Eich ewyllysiwr da, Ionawr 24, 1815. I PHUEPHOS* I

I At Argrapkiadydd Sei-en Gomer. I MR. GOMER,—Gan fod un o'cli darllenwyr yn chwen- nych cap! l'hyw wybodaeth yngbylch yr y.adan, os bydd yr ychydig lineliau caniynol yn dderbyniol, mi a erfyniaf arnoch i roddi He iddynt yn eich sirio! Seren. Ydwyf eich cysson ddarllenydd, Henllan, louawr, 1815. T. D. Y mae dysgedigion wedi sylwi fod yr ysgadan vn dyfod allan o'r ociii- ili- Atlantic, nen yn hytrach o-r.»Mf>fc .gogleddol, o udeutn mis M eh ein:, o amgylch ynysoedd Chetlnnd, pryd y macnt yn cychwyn i lawr i'r Orkneys; yna y maent yn yniraunti, ac yn Fef Mor Iworddon, &c. yna y maent yntroi yn 01 ac yn yimmo wrth y He a chvÎr Pen y Tir, yna y mae'r lliaws unedig yn cychwyn dean orllewinol, yn croesi'r Atlantic, ac yn cyrraedd cyfi- iniau Georgia a Carolina o ddeutit divvedd-lonawr, a Virginia yn Chwefror, gan gychwyn tua'r dwyrain yn gyfagos i Loegr Newydd; yna y maent yn ymiar.nn, ac ynmynedi bob gilvV.cli, hyd yn oed afonydd bychain, I gan barhau i groenellio ar'hyd yr afonydd hyd ddiwcdd I Ebrill, yna y mae yr hen bysgod yn' dyfed yn ol i'r mor gan gychwyn tna'r Gogledd, ac yn cy;rraedd cyffiniau Newfoundland yn mis Mai yna y maent yn cyfeirio tu | a'r Gogledd-orllcwinol, acyn croesi y lUèjl; Atlantic dra- chefn. Y mae en bod yn dyfod i tviii o afonydd Ame- rica yn gynnar neu yn ddiweddar yn sefyll ar boethder ncu oerfel y tymhor; os bydd ychydig ddiv.-niodau twym yn eu tynnn i fynn o'r afonydd, athywydù ocr yn caniyn, y mae yn c-wbl rwystro en mynedfa, hyd oni i ddychwelo ychwaneg o dywydd teg. Y mae yn ddi- ammau mai tywvdd twym sydd fwyaf cymmeradwy ganddynt, oblegid y maent yn newid en preswvlfa fel y bavil yn pelihau odrli wrthynt. Yr ydys yn eu cael allan yma yn mis Medi, ac y maent yn troi yn ol pan y mae yr haul yn pellhau pan fyddo y tywydd yn America yn rhy dwym ym mis Mai, y maent yn symnd tua'r rnoroloJdd gogIeddol, ac felly y maent bob amser ynmvvynhau lie tymmerus, pa un sydd fwyaf cymhwys i'w natur.

Gadawodd un o Frenhinesau Babilon, yr lion a i ddrv. gJybiai fod ei mab o duedd gybyddlyd, v eyfilk- wyddyd hwn ar ei hoi, sef, mai os byth y chwennychai ei mab ychwaneg o gyfocth nag oedd ganddo, am ilhto: ymweled a'i bedd hi; yr hyn a wnaetb ynteu ryw ainSer wedi hyn, pan gafwyd yr arysgrifeo hon ar ei'hatch, Oni buasai dy fod yn adyn cybyddlyd ui ddaethitfytli i ehwilio am gyfoeth ymhlith y meinv. -c' Dichon diwygiad gyfodi oddi ar drais neu ofn. Y cyf- ryw ddiwygiad a ddardd oddiwrthrwystrau ac nid tuedtl. Nid yw torri ymaith csgyll adenydd aderyn yn cym- meryd ymaith ei duedd, ondei allu i ehedeg. Nid yw torri dannedd a chrafangau Hew yn dinystrio ei nat- tur lewaid'd. Ofn a gadwodd Herod rhag rhoddi loan i farwolaeth pan oedd ei ewyllys yn tueddni gyflawni'r weitlned. Dichyn ofn dorri ewinedd drygioni, ond grasyay galon yn unigaddichon luddiasei dyfiant, neu gymmeryd ymaith ei fyvvyd nid yw'i- cyntaf ond rhwystro'r tTrwd, ac nid tisgu'r iFynn on.—Charuock. Bu caeth-was Mahometauaitld mov annedwydd a goll- wng disgyl ag ocdd efe yn estyn i'r Caliph Hassan, i gwympo, trwy'r hyn y gwlyb-Iosgwy.d ef yn arswydus. Y creadur dychrynllyd, gan ddisgwyl niarwolaeth neu garchariad diattregj a syrthiodd aresliniauyn ddioed, gan ddyfynu ymadrodd o'r Alcoran, efe a wacddodd ailan—' Addewir Paraduys i'r sawl a attaliant ddigof- aint.' Nid wyf fi yn ddig Caliph, gydftg addfwynder yr hwn,oedd rnor hYlIod ag yw yn betrynol. Ac i'r sawl a faddeuant droseddau,' ebe'I' caeth-was. Yr wyf yn madden i ti,' eb y Caiipb. Ond uchlaw'r e\vhl, i'r saw! a roddant dda ain ddrwg,' meddai'r caeth-was. < Myn a'th pMyugaf yn i bydd, a« a roddafi ti ddeg dinar,' ebe'r meittr. Pa gyniniaint ar- dderchocach yw rheolan'r efengyl nag eiddo'r Akoral, ac etto anand yw' r Cristianogion a ymdrechant drechu I di? mewn modd mor g?odtawr ag y gwnaeth y Maho- metaniad ucbod? )e'n dysgH HI 1 faddl.U i'n gilydd 'megis v maddeuodd Duw er mwyn Crist, i r.innau!' Ni raid i Gristion end yn unig bod ei ymarweddiad yn addas i'r Efengyl, ac ("fl a ymddengys yn fwy ardder- eliog va ei yauddysiud aa'r Caliph crybwylledig. t j Syr Isaac #?tcto)i.Dy\fredai'r gwr hygtoif hwn; ych- ydig,cyn ci farwolaeth, ''Nid wyfyn gwybod pi fodlt yrwyfyn ymddangos i'r byd; ond i mi fy hun vr NN-ye yn ymddangos megis pe buaswn oud Habgc yn chv. i i« ar Jan y mor, ac yn difyrvn fy hua ag aii,)cll LaO-e,,an mwy llyfn, neu gragen barddaclt na chvilftedin, oedd holl gefnfor gwirioaeckt yn govwedd yn ananvlwg tf fy mlaeft."—< Turner s Collections for a Hist, qf GnmtlUlIIl; MYNE?IAD AMAETHYDDOL MISOL AM I IOAWR. I Y mae'r gweithiau Aniaethyddol wedi cael ei. cvr.- yngu yu agos trwy'r mis, i ddwyn tail od'iiwrth y Üii i'* caeaw. Cyn yr eira, yr oedo y Gwcnithan ieaaingc yis ymddangos yn dra gobcithiol yn gvffredin; a rhuid fod y rhwystr diweddar gan y rhew idyfias.it gwyrdd-lysiarf yn dra ilesiol iddynt. Attaiiwyd y gwaith o ban TV Ffa gan y tywydd. Y mae cuwd Gvveaiih y ilwyddyj* ddiwcddaf mor ddiffygiol, fel nad yw ddigon i dalu'r gweitiivvyr ar y tyddyn. Teimlir y diffyg hwn yn fawr yn nhretiry tlodion yn ddiamnieti; a rhoddir heibio tria y tir i'r un belaethr'.vydd'yng ngvvyneb anigylchiadau vr yd yn awr. Golwg dda ar y Mciliion icriaingc cyn y rllew; Maip heb waethygn llawer; y Gwair yn codi yn ganlynol i lymder y tywydd, yn neilldnol yn y gogledd- Anifeiliaid culion am lai pris; a'r Anifciliaid UmsioaT a'r Gvvlan, yn gostwng. < 'r r

LLONG-NEWYDDION. I ABERTAWE.—Dyfodimd, Swansea Trader. Huxtable a Felicity, Stevens, o Brysto De., a Li-l'tot 'trader, Storbling, o B^stfeple, ag amrywiaethau;. Friendsltip, Whcddon.; a PtJole, o 'Mniehead, a pheilliaiti a brag; BVlffmtt:i;Bf:rt, o Padstow, il brag Good Intent, Lane<y, o Baaatiiple, h gwenith a brair; William and Mary,'Bryant; Hopewell, Fr.J=riev a Pro- vidence, Webb, o l^;dgewat;:r, a phcillillid) Jolirv Stroud, Wilkius IiittgrityvRosser; Amity, Crocker; J,m and Mary, Keynoids; Binnin.'ihani," Rogers; a Friel I eker, o St. Oes; Sophia, Melbuisli; Maria Guy; a Boulton, Sanders, o Fowev, k iawvn coiipr- lanny aiiti I?ciitioi.,A of)(I ac Eliza, N'owlan, o Brysto; Swan, Jenkins, o iiarn- staple; Mnrf Ann, Maddocks, o Bridgewater; Dasher Minehead; a Margaret and Is-abel7 Sfllitb, o PlJ ymouth^, balasarn.

  !? P3 o P3 ?s w § Ss p3 iw c a .5 g t;1 > :• > w M pa o I, M f. i Y.R-,VYTIIN,, GA\J,UXOL.. v I. U :f I I. U 5 — I '<C. ,S J j: :;j !Æ :S <e: i1 i • ?- £ £ £ D\'DDI.AU. "C m .1.. oI' .oJ" c ..¡;" > DYDD.AU. ?J ?Jr? ?? p* ?? j^3 0 £ 55 £ ? T: ? ?? < ? ?' a -? i? ?':? t' ?: ?.? ? i* '? + yi la :=. 1- ,.i' C)  < <  ?.?  < ?' ?u ? ~j J — "3 ? < ? -? ? .? ? '? j .CH\YEFJ10n. IA. 1>1.IA. m.J- EH A» JwJa. M.A. M. 4. M. A. »j. M. A. M. Mercher 8 5 15 5 3D G Oi 6 80: 7 0 7 3°18 30 9 1C 10 0?0 ?0 Iau 9 6 3 6 18 6 4«| 7 18 7 ? 3 1? 9 13 9 5 10 48'11 8 Gwener 10 6 51 7 67 ;S? 8 8 '3,i9 6 10 010 46 11 S?ll .?6 Sadwrn 1 1; 7 :E)117 5! 8 H¡ 8 5-?9 2-! 9 64!l0 54 11 S?t? 24112 44 Su? 12 8 27 8 42 9 l'2 j 9 4210 I?).0 4'<|ll 4i 12' 2- 1 1? 1 3? Linn t;¡ 9 1;19 JOIO 0!10 S011 0111 i t)'l 2 30 1 1'? 2 8j '? 20 Mawrth H 10 3110 18 10 4 3111 1811 4?t? 1&1 1 181 1 8 2 48 3 0

—————  GORUCHWYLWYR. "?J Castell N edd David Thomas, Siopwr Caerphilly Parch. J. Edmonds Pcnybontar Ogwr D. B. Jours Llautrissent Walter Morgan Pontfaen Titos. Ltcwelyn, Postmaslcf Caerdydd Post-Oflke Mcrthyr-Tydfd W. M. Davis, Postmaster Aberdare John Bynon, Postmaster Caerfyrddin J. Evans, Argrattydd, &<?* Llanelly. John Roberts, SiopfcT Casjtelhieivydd yn Emlyn Timothy Thomas Llandilo Frederick Evans Llanymddyfri, D. M. Rees, Siop. Ism r-l.inga.kic Thomas Thomas Abemonddu,- G. North Cryghy wel John Price, Post.inast«* livvUlordd .Tames i'iio-nas David Thomas Ahergv.aun Henry Evans Arheilu Parch. William Thomas Aberystwith Parch. John James Aberteifi Citleb Lewis Llanbedr pont Stephen Hugh Jones, Post-master Gianywèn\-Ystrad. David Richards tlhaiadr Edward Jones, PostmasM* v. JParch. John Evans- Bo c?rn' Ow<'n.\ViiiLnns,Posttaaste?' t, en?yM;r.?'   Rcn?min Jones L?n-c?ypedd  Evan Thomas, Postmaste1, BryiisVepijcyii  W. Roberts .Li?r&u- Richard fons .J .:?r?', D.?id Roberts, BookbiO^ V"Iiiil?ly 5-, Pardt.Bc?MhtJoBes C?rnarfon Rice Jones Tr??doc-—— William Williams  DiJbych Thos. (?e, A reraffyffc. Wrexham J. P?att-r, Hyirwer??? 1 Dam-wst William Davies ,t!JW, Ruthin John Phillips, Llyfi"WCJ t%Jf HaugoUeH JobnI.dw?u-ds Bala R. Sanderson, A.g!?yC,? 1 Do?cllau- Ric!?'dJ(tncs,Argr?yC?' Newtown Parch. John J01îe K Machynlleth Richard Jones 3 L!anfyl!in ldward Price Llanidloes Abel Jones >4 f Casnewydd ar Wysc Evan Lewis,LlyfmettifA John Tibbins, Pontypool Parch. Ebenezer Jofi&jcV LUuidain N t'wtou & Co. r, je e,t' j. • > Square; White, 5: street; a M, Jone» j ) Newgato-Street. I

P b: AHERTAWE: A?rapnwydaChyh?ddwy'?i ? JE? K.IN, yll i'r iiwii y 6yujullic Hysbysiaeth gaelci ddanfon, yn ddidraul. cd' .Dc<'??:r ?R?'M?M ac Enwau ?an A'E?y? ? j. C"' ?//M< TAYIOH NEWTON), A?.5, ??jt??K Sf/flPP' (0. IVETVTON), IVO..5, fV?4RWIC'C J''o'i ,<, lO /t'ES 1\ S 1{J,,n,l', (jt a?r? M.-JOA?S, 6, NEWGATE- ?'?JEJ-, J??f?? ? ) ?' ff¡ P'q JiJ> (,\ SWANSEA Printed and Published by D-??,? k? CASTLE-STREET, to whom ComtanNicnHolM, posH' J ki o requested to be addressed. -¡rff1 I Orders ?M? ?<:y<?t-/i!.<CM:eM? rfM?e? ?'/ ?c??- -t????  receiurd bl .111le5srs. fll  ?Hf? C?. r?? 7?f-j.on HK? Af;?yo?.), ?-? ? .??'/ 18l)c!Áll.E, NfèWGA1'Ihl'nEET; .1 -111 -.J,.Fp,) ii-Tr, 33, ?HEET; S; Mr-M.J&NES,5, NEWGATE-ST^7' £ 9^ j