Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

8 articles on this Page

'?"c?'tra?'?'?'?T ' , J1_…

[No title]

Advertising

AT ELN COHEHWYR.

Detailed Lists, Results and Guides
Cite
Share

AT ELN COHEHWYR. J:11 H. Williams, ar Garikd i>:awdol, yii y ncsaf. .V^r' Rhoddir lie i Ach'tvyniad Cywir vn fuan. ar Hanner Nos Gabn ddhycddnf yn y »e:.at'.—Gofynir barn LI n am P—s A—11. Y inao..Llythyr ('arwr y Cvmry at I.lcwelvn yn dder- bynio!; cair yaddaw;()s yu cbrwydd. fjCf* Hysbysir i'n .C-yfeiHion yn jjvlfredin, nad oes dim í dah.! «\tn ro<!<ii iKities PriwJasau a -Vfarwolaethau Vll ein Papor, and yn univ- l-ilu Ilythyr-d'oli eu Uytiiyrau. Da gennyrn gly.ved fod Benjamin Kali, Ysw. A. S. dros y sir lion, wedi prynn Llysdy Hcnsol, a'r Dref- ta'.iaeth: trig fa avddcrehog y diweddar Wiliam Iarll Talbot, yr hwn mcgis y dywe-dir a dreuliodd 60,0001. Wrtli wella ac atldiirno y lie hytVy<J hwA. Rhoddwyd llwyth pedrolfen o lo i'r earorbnrorion yn .ngharchar Caerfyrddin, yn ol ei arfer fiynyddol, yn ddi- weddar, gan JOlnl Jones, Yswain, o'r Yslrad. Parotid y newydd dyniunol am Iseddw; a'r \merle • bris y mwvn-coppr sod; yn Cornwal yinddoi!»ys fod liawer o. goppry wlad hon yn caei ei drotyluyddo yno iillsLi. Gan fod ariandy Llocgr wedi gyrrn allan rifedi digouol o Arian-nodau, ynghyd a bod viio lawcrr yn jstor, yrydyni yn deall fod y Idyvvo-iiraetb yn bwriadn ;alw yr lioll hen avian bathol i niew« vn lied fuan, y rhai ydynt wedi trcu!io a gwaethygii wrtll en hiv ddel- GWïthddywedir yr lisnves a gymmerasom o'r Globe ynghylch bod gwraig o Shorediteh wcdi adfvwio vn v bedd p'an ocddid yn {j d:laddn; end ni ddaetil Y g\ rtl- v I-Iiiiii o') sydd yn eynimys yr banes a ngh ywir, v.edi nn^ncd i'r wasji', pe amgen ill chawsai yniddangos. LUuklwyd buwch erbyn Nadolig gan Mr. J. Gibbon, o Gaerdvdd, yr lion a lnvys«dd 45 o ngeiniau, a g«o pwys o wer. r oedd yn dra byehan, ae o irerwydd liyimy rliiig-gyfrifwyd gan f'aruv/yr da ci bod amrvw ngeitiiau o bwysi yn Hai na.g oedd; nid ydy.s yn eof'o g we led anifaii brasach o'r maiutiol; b.ynny, yr oedd j J modfedd o gig bras, neu wyn ar ei hasenan, a'r boll rannan ereill yn gyfattebol. Yr oedd 0 rywogaeth Hen- i iionld, ae a borthwyd yn y Splott, gerllaw Caerdydd. Dydd Ian diweddaf cynnaliwyd ail gyfarfod biyny- ddol JiihJ Gynmiaufa Brj-sto; J. Smith, Ysw. yn y air. Yr oedd y eyfarfod yr. lliosog, ae yr oedd yr ysbrvd eariad ac ag sydd mor hynod yo pertliyn i GY:1!- deitbasau BiblaWd, yn disgleirio yn dra anihvg ai yr achos hwn; atmcrchwyd v eyfarfod ga» -amryw ae w; th Fynegiad y Gweithredwvr, yr hwn a ddarllenwyd, vinddesigys fod cryn lawer o les wedi caal ei wneutliur y y mwyaf, ynghylch 1,500 o Fiblan a Tiicstninentan, yn ystbd y ílv¥}ddyn; HC \H:di sè\(v(:!¡,ltd y Gymmanfa, er ys dwy fiynedd, dosharthwyd a,700 o'r ysgrythunm sanctaidd, oil i deuluoedd ag oeddynt heb Fiblan o'r blaeii, ac ymddengys fod rhifedi J tenlnoedd ag ydynt hl.b eu eHel cttn, yn fwy na'r I'hui ag ydYl1t wedi ell caei y ddwv fiynedd a aethant lieibio. Cynnaliwyd amryw gyfarfodydd yn ddiweddar gjui Olleiriaid Berks a Ihidks, i'r diben i fhutio vs.veliun • plvryfoJ, i ddysgu y tlodion mewn oedran i tldarllen yr ysscrythuran. Holwyil plant ysgol Radnor Newydd yn gyhoedd m- y s*jain o'n»is diweddaf; pr'yd yr oedd Percival Lewis. Niiiii O'i,iw.s I)i"- ti vi- o("I(l YS\V. vr y P?,11-cli. It 11. dywedyd fod yr ysgoibeigion yn Ian ac yn weddaidd; ae y mae yr esniwythyd ag yr iiciii llawer 0 honYHt trwy en gorchw\lion yn brawf o'u diwydiwydd ae o fuddiohleb y sefvdliad. Bore ddoe too-odd dyn o'r eniv Wi liam Jones, yr hwn a roddasid yngharchar y dref bon dan y cyhuddiad o tl,,Iwvii ei wLJdf vnewn modd tra arswydus, ag licn gyllell a gafodd yn y carchar; eitill- gvyniwyd y chvyfi fynu gan Lawfeddyg, ac y mae yn fyw hyd Vr oeddid yn bwriadu myned ag ef i Gaerdydd i- gael ei brofi yn y brawdlys nesaf. Ar yr mi dydd, daliwyd dyn o blwyf Lhui-atlien, swydd Caerfyrddin, yn y dref hon, dan y oylmddiad o ledratta arnryw orioran (watches) oddiar Oriorydd yn Dandilo, tra yr oedd efe yn chwilio am wydryn addas oriawr yr yspeiliwr. I'rynwyd auiryw o'r orioran gan (hlynion ya y gymmydogaetli He y lledratwyd hwy. Nid llawer o ddyddiau sydd oddiar pan ddycjnvelodd efe adref oddiwrth filwyr y gad res yr oedd wedi bod lawer o ilynyddau ar y Cyfandir, a lleoedd ereili, yn i.v("(Ill;IWN ki ('f o wasan- aeth et Frenhin, dechrcuoJd yn cbrwydd a cholk'dn ei wladwy". Nos Ian dhveddaf, rhwng pump a,ehweh o'r gloch, yspeiliwyd dyn i.eaangc o'r enw William Mathews, saer meini, o'r Castellnewydd yn Kmlvn, o ddeg punt ar hu- gain, ganddauddyn mewn dillad niorwyr, ar y fiordd rhwhg y Boncath ac Eglwyscrw: ar ei waith yn gwr- thod traddodi iddynt yr hyn a feddai, daliasant law- d ti i- I I I t i- fe i- ei fynwes, a dywedasant wrth yniadael y dyiasai ystvried ei hun mewn anigylchiad da o her- in,y(ld i'w fywycl g,,tel ei, J)\!atteithwyrofa:u bod yn eu tai yn gymiar ar yr amseroedu hyn. Llwyr gyfrgollwyd y Friends, Cadpen James Broad, yr hon ocdd yn rhwyin o Biymouthi Lerpwl, ar fas-for Cbur) Caernarfon, dydd Sadwrn wythnos i'r diweddaf. Ae!iub\»yd y gwyr oil, a thrwy ymdreehiadau cainwol- adwy Mr. Humphreys a'i gyfeillion aehubwyd llawer 1 o'i llong-lwyth hi, yr hyn a gedwir yn ddiogcl i'r pcrcheuogion. Dagennyni hysbysw, er fed glan y mcr wedi ei orehuddio gall ddryllian o'r Hong a'r mvyddau, na wnawd y gwvthwynebiad Heiaf i'w diogelu i'r iawn bcixhcnogion, yr hyn sydd er clod i'n brodorion Cymreig, y rhai yn gyflVcdin, a ystyriant:, megis ag y dylai pawb fod vspeilio nwfddau Hong It. i mi mor warthus, afvesvmol, ae annnwiol, a lledvatta dodrefn. tý tm fyddni ar dim, yn lie cyniiorthivyo. dilfodd yrelfen ddinystrioi, neu syaiud y moddion i ic diogeJ. Bore dydd Ian, y 22aiii o'r mis diweddaf, meWIl ystonn ddychrynliyd, yn angorfa Youghall, y Weaz-lc, o Bwllheli, Cadpen David Jones, ar ei nier- daiiii gyntaf o Ea.uiii i Cork, yn ddryiliau man, a galarns adrodd, trengodd y gwyr oil, chwecli o niter yn y dyfroedd golchwyd eu cyrti i dir, ac y nraent wedi eu claddu Ynghylch nus eyn hynny yr oedd y Cadpen wedi priodi yn Llanelli. Y mae y Sir. Marsh, Deane,a'u Cymdeithion, yn Reading, welii pcidio talti oddiar dydd Iall dm- eddaf. Dychyn fod yn foddhaol i'n y rhai sydd a'ti perthynasaw yn v 25am o Farehiuoedd Cyflyin ci Fawrbydi, yn awr yn Ban#;olore, yn yr India JJuv.y- reiniol, i glvwed fod y gatrod ncliod wedi dcrb) u gor- cbyimnyn i ddychwelyd i Loegr. Sylw a wnaed ?;. 3' t .?'. Entn Thomas, o'r Chwmx'l, a? hcil- <7/m;'? ???/7Ja?:i;'c/?<? yn swydd Jjfen. .J .1" Mlwijdd out. Claudwyd Harri Erans, Ionawr 1, 1813. M 80 Robert Hughes, Ionawr 29, 1813. 71 Jane Eilis, Mai 8, 1813. 55 Catherine Williams, Mai 15,1813. 7 6 78 Moses Thomas, Mai t'0,1813. 77 | Morris EHwards, Mehefin 8, 1813. 84 Ni chladdwyd un yn y plwyf rhyngddynt hwv. Mae ctto yn (yw yn yr un plwyf yr henariaid can- lynol:— Richard Thomas, o'r Coed 74 Elizabeth Williams, o'r Coed H l-lizabeth Evans, Lhvynpenddu 90 Edward Evans 81 ) ljugli Dafydd, Wern bach 8(5 John Price, Cwlyn 80 John Pierce, Abercaseg 80 John Hughes, Gwern Saeson as Richard Williams,LIwyncelyn 137, Han i Dafydd, Pentrc isaf 80 Mary Edwards, Brvn 80 j Elcn, Cae'r ftynnon go Pl-ys, v fi-itli 80 Mr. Thomas Hnglu-s, Capi-1, wedi TO. mi a wn. I La belli y priodolir iecind a north cynniter o hen ddynion, mor agos i'w gilydd yn yr un Mae yn debygyr ystyrir awyr iacii yr ardal, a chymhedroldeby j bohl oncst yn eu bnchedd. Mawr y fraint a fyddai i bob 1111 i golio ei nyddiaii ei iellengetyd, Coron aiirhydeddus yw pcnllwydni, os bydd mewn Diai-. Cynnysgaeddir r:i yn fynych àg hancsion ynghylch j synwyroldeh rhyfeddol <fwn gan hapur«tu Seisnig. Eitlir pa hetli a ddywed ein brawd-G\hoeddwyr wrtir ym, pan hvabysoni iddynt (heb ofni gwrtliddywediau; fod cwn yn eael eu cadw gan Yv;r bonheddig yi) y parth llyn o'r- Dywysogaeth, y rhai a ddaliant, nid yn uuig iwynogod, ysgafarnogod, dvvrgwn, &c. &e. ond a neidiant i'r afon ac a ddaliant bysgod i.;og.S. Wains: Gazcl'v. Gcllir adferu cig afvddo yn dechrew llygrn ac arogbi yn amheraidd, i'w Has a'i bereidd-dra dechrcnol, trwy oi gladdu mown lliain garw yn y ddaear, yngliylch troedfedd islaw'r wyneb dros ychydig ddyddiau, gan 1 nad pa un a fyddo jvedi ei halitu yn airdierffaitii, ntu heb ei halitu oil. Gweliom y eyfarwyddyd uchod mev.ii amryw ysgrifenadaw Seisnig, ae us jnuldengys yn annhebygol gan rai o'n darllenwyr, in byddant goil- edwyf wrth wneuthisr prawf o bono, yn neiliduol os bydd y cig wedi Uygru cymmaint fel nas g.ellirei fwy fa heb h\ miy. {:!eddwch c(mcw¡¡ He fei 1m ddichOJl c';Ù¡ a chaihau c i gloddio i f-, nu. Y niddangosodd Ilysbysiad tra hynod mewn un 0 ba- 1 ,,I. Li%vll I ';mmerw y rJ 0 tll;dl gw r bonhed dig )11 ('ÎJ wp 'it(,r;¡ Druvy-lane, pa« un o Iwyth N,Yl gvmmaint a bod un gwr .bonheddig wedi rhoddi ei law, i mewn cammjnied yn ilogeil gwr fconhedjiig aralJ, yn He yn yr ciddo e: hun, a chymmerwyd oddi yno Drewtlwch Aur, ac felly mewn brys, a auglwftodd ei roddi yn ol i'w iawn bcrchen hyn sydd gan hynny, mc*vn modd moes. gar, i ddeisyf ar y dywededig ivr bonheddig, ddanfon y bhveh yn ol gan ei v as pan fyddo yu berti'aith gylleus Os yw'r amgylcliiad wedi diangc o gof y bon- i heddig teilwng, bydd i bercheu y blwch, y tro eynlafy j ei Yr ydvm yn fynych vn clywed am gvfnewidiad vn vr 1 iynr.eroe.dd, eitlir nid o | dra gan wvr mawrion. Y yn awr, a d<.u'-ymprydiant am dri neu bed war o'r gioch, a giniawant am wytii neu naw, ae a fuit i'r gwe'y yng- i hykdr eodiad yr haul. Ar ddechreu'r unfed oes ar bymtheg yr oedd pethau.yn dra gwahaaul, arferai Louis XII. i giniawa alll wyth yn y bore, ond diLcn 1 j foddhau gwraig ieuaugc, yr hon a briodasai efe vn ei hen ddyddiaw, efe a oedodd ei giniaw hyd adeuddeg o'r I gloth: yr oedd yn arfer myned i'r gwely am chwecls, ond yn ebrwydd wedi priodi, etc a ddenwyd i arû5 i i fynu hyd ddeuddeg yn y nos! BpyWYCIIU ANGHREWMVK. Fel yr oedd S. F; Bancrod't, Yg^vain, a Sir. Isaac Weld, yr ieuengaf, yn croesi un 0 lynnoedd helaeth yr Anieric, mewn Hong, yo yr hon yr oedd Voiney, dyn hynod yn ei ddydd am egwyddorion Atheistiaid, yn y rhai' yr ymiiVcstiai efe yn fynych, cvfododd ystorm dychrynllyd ar y dyfroedd, yn gymanunt a bod pawb yn disgwyl i'r llestr fyned i'r gwaelod boh munnd, yr oedd yr.hwylbren wedi torri yn agos wrth y bwrdd, a'r llyw yn ddilywodvaeVh hollol, ac o ganlymad yr oedd y i cwbl yn olygfa o derfysg a dychryn. Yr oedd amryw fyncdolion benywaitld yn gystal a rhai gwrrywaidd "11 yoe(l(l t'atii ii, cedyru 0 anobaith brawycluss a Voiney; yr hwn a gwympai ar y bwrdd yn ei hyd, ac weithiau yo yinbil, ilt! gin ei fod I wedi ymrwymo i'w drosglwyddo ef i'r San a rail mewn dic^elwch, ae, mewn modd byrbwyll ya ei fvgwth yn c li N fl a iv i I i ?; c t'e (.?,?v i (I. O'r iliwcdd, fel yr. oedd y tebygoliaeth iddynt fod yn ?o!!udi? yu cynHyddn, dcchrenodd y y'?'yd hwn a 1 llwytho ei holl logellan (pockets) a'r ddur$oedd yn y llestr, nes oedd ganddo-rai cannocdd 0 honynt; (Ie yn y modd hyn, fel y tybiai yr oedd yn p'arotoi i noiio ain ei fywvd, os digwyddai i'r'Hong gael ei dryliio. Y:n- resymodd Mr. Bancyofit .ag ef yn-.hylch ifolill!:Í.i y fath weithrcd, gan ddywedyd y byddai iddo soddi fel Uarn o biwni fath hwysan mawr o'i amgvlch; ac o r diwocld tel yr oedd yn myned yn fwy tiystlkwr ae anesnnvyth, i raddan mor bell a hod yn rhwyslr i'r niorwyr, gwtlnodd Mr. Baucrolft ef i lawr i'r Hong od<li ar y bwrdd. Daeth Voiney i fynu drachefn y¡¡ikr1 nian, wedi gadael o dolars ar ei ol, He mewn dirfawr ing syrtliiodd dracliefn-ar y bwrdd, gan waeddi allan, a. ddwylawwedi dyrcliafu a dagran yn llifo dros ei wyneb —" Oh, mail Dieu! taon Dieu 1 (pie'st ce «}«« je.frrai !'> a beih a wnat'l" I' it tel aa slla^ai ymattal rhag ei aimerch yn y xnodd e:mlynol; cr nail oedd yr am^yichiad yn cydweddn ag yasadrotldion difyr- Eh done un Dieu a present. We!, ?»sr. Yolssey { both y mae. gen- i, E;¡:n ;í:' i' ;S'& ?yda'r dychryn nwyaf crynedig, Oh, oni! oni — Q oes! ct's!Pu foddbJJJnaJ,at1- y 110ng yn diogel i dir' a chyhocddodd cy(". nahvddiacth Yoluev 15{hl 0 DUaw ymLob eymdeithas H'ordd yr elai. Yrr o c, cL i cymmaint o ofid-ar Voiney dros gryn amser, am y gv.cndid hwn °'r t-idco, luegis y geiwai e ?'ei ymddvgiad brawyches, le.i yr oedd arno gvwilydd 1'fôf.Df:f:Y;'ij;l:tfi¡iii ond wed ? hyH"y, 'n?g.s Amronydtl l fren?i? divvedd- arach, efe a ddyweaeihi tod- .y. geirian uchod wedi I'diangc arno mewn ini.nuu, 0 traw; r.ml nad oedd un ys- ty); i.ddy?.? a sni??'i -?'e? ?i hen cg\vy«dork»« dracUtfn. I 'A A c, ,v At Ajgraphhdydd .?CK CfMHO'. SvR,Fel ag yr wvf yn• dderbynvdd a darllcnydd Set-ell o osiad liyd yma a da iawn gennyf fod y fath lewvrchiad biuhliol i'n gwlad wedi tywynnn arnom, a hynny 0 fewn ein cyrhaeddiad ein lmnain, i'el 11a raid i ni ymofyn am gymmorth astronomvdd na deonglyd: i ddeall yr ar- wyddion; a.mhynnydymunafci pharhad a'i llwyddi<mt. Y iii,-e iin pet!l z)eill(iiiel .,Il fN I vii I' ? 11 dynmniad hwn, sef am ei hod yn diwedda ei {hro L1y- -,i!ii ei -ii di%e(](Ii c.-i arwyddion yinrysonan a Hid, nag Oedd we.'edig yn ei hwynebpryd ar ei chylclnlroiadau cyntaf, canys ni l yn unig fe welodd yr hwn sydd yn Ilywodraetim ym mren- hiniaeth dynion yn dda, beri i rvfoloedd hcidio i raddan mawr, onj hefyd t'c. welodd yr ysgrifenwyr <lysgedig a doniol yn well, o'r diwrdd, i hcidio a'u cccraefli yinry- songar ynghylch llythyrenan ft chyfansoddiadan yn ein iaitii, yr hyn nid oedd fiuldiol i <kl:sn ond i ddadvm- chwelyd y darllenwyr, a pheri i lawer ffieiddio eich Se- ren inrwn llawer ardal, a'r dai llentvyr mwyaf difrifol a dealius o fewn fy nghydnabyddiaeth i a edrychant gyda diflasrwydd ar yr hoii ddadl tra y parhaodd, fel y gwna dynion sylweddol ar y coeg a'r g-.vag ddigrif«cha ehvir Puppet Show. Da iawn gennyf fi, H llawer o'ni cydwlad- wyr hynavvs, weled eich Newyddiadur yn caei eillenwi a chynuyfer 0 sylwadaii bnddiol ar achosioji erefvddol, ynghyd a hariesion am lwvddiant. sisilios Crist ym gwlad, yn gystal tramor a chartr.eibl; ae yn wir plcserus a bnddiol yw geiinvm ddarllen yr hyn a gawn gennvch anj v tnag at ei gynghorion buddiol iawn, o'r fath a gawsom yn eich rhifyn diweddaf o ciddo Llewelyn, vu erbvii man lwon halogedig pill hoes. Gobeithiaf v cyfoethogir eich Se- I-ell o'l- titti! N- ler fod ymddiddanioa eyffredin y Cvmry vn fwv gweddaidd, gan gael cn harwain i hynny yn i llew- yrch hi. Ond wrt's ddarllen yn ddyfal eich rhifyn diweddaf cyfarhiHj a tiiraethawd ma ith, yr hwn a enwodd ei aw- Jwr (AsJaticns) yn babijll i het St. Martin, ac fc! v ba vr ysgrifenydd, rnedd ef, yn ymofyngar iawn, gan i deithio yn ddyfal trwy goedwi^ Geirlyfrau ac ieithoedd. i ac en wan anirvw leoedd addohad yu ein livnys, a chvm- meryd ei dai'b cyn belled a'n prif ddinas (Caci iudd) i ymofyn ystyr priodol y gair Capel; ac fyth er ymufvn a chwilio, heb gael boddlonrwvdd, nes eyfarfod a'r gwir vstyr, medd ct, yn yr Encyclopedia Britajmica. Minan wrth ei ddilyn, a chrali'u ar y 11s am bryf mor riia.gorol, ei orchcst a'i lai'ur gotidus (etto di(iino) trwy y fath unialwch o ieithoedd, a gwahanel feddylian dyniou dysgedig, actlmm innau y;i ymofyngar fin ddau be!h yn ei gylch 1. Pa ham na bnasai yn ym- olYn yu gyntaf yn ei ymyl, yn ei dy, o fewn ei Fib), os meddai ar un, lie y mae gwybodaeth am bob peth ana- em heidiol yn rbwydd ac yn rhad i'w cue!, ac yna gall- asai weled' y gair Capcl yn ei briodol ystyr, sef C\>se<r»', Amos vii. 13. arwyddoccad y gair Bethel, ynghyd a'r nod ar ymyl y ddalcn v u o, a'i deugys yn egiyr, yn c I'- ach, a mwv ardderchog 0 hynaliaeth nag un Encyclo- pedia 11a St. ?v!artin ycliwaith. z. Bu ymofvn gennvf yn fy moddylian pa beth a aliasai diben y fod pan gymiiierodd y fath ytitli-ecii ai-u c Yii o beth: gobeithiaf aad oedd yn bwriadu trwy y peuderfyniad (1 oi hwnnw, roddi anfri a dirmyg ar leoedd neu gyesesr- 9fdd addoliad Duvv yn ein gwlad, ond daifu i mi yi] oi fy arfer benderfymi gyda'r vneddvvl careiddiaf, fan i ddywcdyd yngeirian yr hen ddiareb, Rhaid i bob segm- gael peth i'w wneuthnr. Knmney, I lOAN. I G- A ?,.

1 GOFYNIAD. j

[No title]

Family Notices

i . JI.AHClIXA DOEDD. I