Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

2 articles on this Page

I AT Y CYMRY.

News
Cite
Share

I AT Y CYMRY.  FRonvn HYGLOD, •' < r Mae un Hwyddyn wedi myned hcibio oddi .r pan ddaehreuasom ar .ein llafur trafferthus; l ac Wrth sylwi ar y gwahaniaeth sydd rhwng a.nI'1 I t >uia y byci ar duechreu r ilvvyddyn hon a'r oedd pan gyhoeddasom ein rhifynau cyntaf, lr ydym yn cael ein cyiFroi gan ystyriaethau tra diolchus. Yn nechreu 1811 yr oedd boll Evvrop m a r fo,, i yr oedd sain udgyrn, rhuadaa ?t'gneiau, .}. swn tabyrddau yu aiionvddu'r Prthau hyn o'r byd 0 Lundain i Pete:sburgh, ?o Stockholm 1 Hsbon: ac me?is pe buasai'r f H!H ? ? r ?erfysg yn fwy li? llonaid Ewrop, torrodd allan ymryson gwaedlyd yn yr Arncrie. Er nad ,Icl end bhvyddyn oddi ar ymddangosiad Seren (forner, Ilawer o ghvyfau anglieuol a rhai iach- a^wy, a dillad wedi eu liiwio gan wacd, a gym- rodd le wedi hynny, miJoedd ar filoedd 0'11 ICvdgreaduriaid a syrthiasant yn archolledig, ac y^ feirvvon. ar facs y gwaed, yn yr ysbaid hynny o,a.tnser. Llanwyd amryw o'n dalenau a hanes rivj drau pootbion a llofruddiog; ond yn awr y ?e'i- amser wedi cyfnewid er gwell mewn modd   ba-rij we.,I i c?-f- ?? dedwydd, gobeithiwn fod bara wedi cyf- ?n:e: gorchwyHen dinys?cl yn ber?nth, a Ilynny dios oesoedd lawer, os uld hyd y diwedd ), mae lIeddwch augylaidd wedi esgyn i'w gor- Sydd, a cli} mir.eryd y Cenhedloedd llidiog o dan >r hymgelcdd; mClbion Ewropia a drigant mewn fhgnefedd yn en preswylfeydd dymunol, a IlrigOlion yr Americ a fwynhant dawehvch am- lll)fiSadw\ wpdrr tymhcstlocdd brawychus a | |°TJIAIL helb?o. BU barn angbeuol ychwaneg :a 5 U gain lalvnCdd cyn gorphen tywaUt ei hoH cJ ?'"oiau bimion, a goli-.ng aUan ei boll saclhau ''?ychus, eidir gorphenodd tangnefedd ei ¡tvaith bendithlawn mown llai nag un llwyddyn r llid clychry tillyd yn nialurio a lladd plant ?-ropia dios l?a,- 0 ilynyddoedd, evn m?dru o ^ddeftroi march coch yr Amenc, ond yn }1,Wydd wedi esgyniad y dywysoges Ileddwch y d y w 3 ,so-(,,s ^gorseJd Kwropaidd, hi a hwyHodd dros yr ?"?? gores?ynodd wbd ebang mpbfon y q orHew;? yn .F Unol nÜcithau, derbyniodd 'I", .th' ? ?ythau rw breicinau, ?c mcwn ychvdig iisocdd gosododd ago.> hoU blant afrad¡n tevrnasocdcl d J iv C' ?yn-.vss-ymgeleddo!. Dichyn vr 'Jr ho)l a) ian a deHd gynt tuag at ddinystrio \'L. J 0 1 '■ y^ion gael eu defnyddio i weHa'r archoHIon a tYtlèlwnodd blinfyd, i ddivvallu'r igh(liltls" i ddysgu'r anwybocius, ac i gynnal ■j^ideiHiasau buddiol tWlg at helaethu fguydd- Jrlol1 iachusol y grefydd Gristianogol. Gan hynny yr ydym yn gobcithio trosglvvyddo hagorach newyddion j'n Darllenwyr o byn allan, S y galluogwyd neb i'w wneuthur er ys )!awcr ^Jnyddau a aethant heibio. Ac yr ydym yn 'Yderus mai nid clywed am ymorcbestion ang- ol) ?ryd!au o waed dynol yn Wfo, a miloedd y?da.u gvveithfawrusacb ua thlysaa penna'r "yd yn ?? eu cQ?; mewn ymdrechiadau mar- Lyd 3"l "el eu colli nie??rti ytiid reci);,i(i?iu inai,- r uniga foddil neb o'n cyd- t,lad\v}!r'. 0 d olr 1)3,d 3,11 .ti,os, t (I  ?? ? ?y; ond tra byddo'r byd yn a.os, a dyn- 11 parhau yr ? ag ydy? yn awr, nrs nwn feth, cael testunau addas i hyfIorddi'r edd\I, a ??" ?'?? synnu, tristhan a gorfol-  'Sy?ch; a thra byddo hynny yn bod, a Sylch; a thra byddo hynny yn bod, a ? ?  cael cefnogaeth digonol gan Ddarllen- \1Vyr tit'h'>. TV yr bt ??ystadau., cadi Seren Comer dro: yn ch 3"1-.Ch ?bywafyddom; ac ni a obeitbiwn, ??r' a?. r? aydefitt ..r. ] 1 1 ^a„:r:h zr!G> mru, y mnvy,iiheii, ei l1. yr oe d 1 11' ka es°ed(l a ddel, pan fyddom ui wedi f yd? 1 yr ddaear; os amgen, yr l?ytied iIfordd y r lioi,l d d ae-,tr; os iin gen y,, }Jll Vn I!a  f 1 1 '1' leI illd?, tn1 1 "-fu nad u, na cbailT y bai orwed d h ??y?u 11 i- i'nn fyddo newyddion  J ?ib? ? ??''?refo? vn bHn!on, neu yn hollol ¡ wYs Q', "1' wy ?ieir y d'?yg i fynu g«n draethiadau ohb ?cy!.y? ?'y! a phethau hynbrddiadol ereill 3c yr y^ b F ]" '1 C' (Irell?l f y? erfyn ur ein hen Go :c b wyr, ac A e{1ront" f 1 1 C Yu ?ucyf?,?.? ysgrifennu synwyr, rn hanrhegu J <lnsod' W ?dau ar b ? '?" Y" fynychacb. Y mae traeth- '# d au ar ^0|3 lr'utli o destnnau moesol, a'r na 1 ^ddont yn moeso), a'rna i r n Cyff J:tl ?rn?  ? dadleuon crefyddo!, nac u. r 1.1, r^id iddym- ? odracth,yn dra derby niol; ??iddyn?? 'd 10 bod yn anfoeso!? o herwydd iddyu t beidio b,d yil anfocsol 0 herwydd r y chwennychem wneuthur ein gwladwyr yn well yn hytrach nag yn waeth; ac nid ar ddadleuon crefyddol, am y byddai pob rhifyn yn dolurio rhyw blaid o ddynion trwy hynny, ac am y dichon pob cymdeithas grefyddol gyhoeddi a fynno ar y pwngc a ewyilysio mewn llyfrau, a'i hysbysu, os bydd yn dewis, yn Seren Gomer: I I ac nid yn erbyn y Llywodraeth, o herwydd na cbwennychem feithrin un egwyddor ag sydd wrthwyneb i roddi eiddo Duw i Dduw, ac eiddo Cesar i Cesar ac am na fyddai tueddiad yn ein cyhoeddiaJo fai, pe byddai yn bod, i'w symmud, 0 Iierwydd yr ydym yn ofni nad yw'r Tywysog ¡ ilhnglaw, na neb o'i gynghorwyr, yn darllen Sesen Gomer. Yr ydym wedi bod dan yr angenrbqidrwydd o gyfansoddi amryw eiriau newyddion, o herwydd nas gallasem eu cael mewn neb o Eiriaduron ein liiaith, megis Addulfa, neu AddoldjJ, am le o addoliad, yr hwn sydd fwy darluiiia(lol o'r c)-f- ryw le, na'r gair cyfl'redin Tj Czcrdd; ac yn fwy unol ag ansawdd ein hiaith na'r gair CifJcl; a Toll-ffordd ar y ffordd ag y byddo rhaid talu toll am deithio ar hyd-ddi; a Tholl-borlh ar y porth ag y derbynir y cyfryw (loll ileu daledig- aeth yiiddi, yr liyn sydd Iawor addasach na dysgu Cymro i dfly wedyd ffordd durnpike, a thurn- pike gate," ac amryw ereill; ein diben wrth grybwyll byn 37w, galw ar ein Cohebwyr mwyaf hysbys o'r iaith i ddal sylw ar bob gair a ym- ddangoso yn newydd iddynt, ac os meddyliant am eiriau addasach licu yn fwy cyttunola'r iaith, i ymbil arnynt i hysbysu hynny i ni mewn medd cyfrinachol, ncu os byddant amlicus yn eu gylch, gellai fod yn destun dadl yn y Seren, dros ych- ydig, ond os bydd a'r nattur hynny boed iddo gael ci roddi i ystyriaeth y cyffredin ac nid i'r ciddom ni, o herwydd ein bed yn ch wennyeh llwyr ymwrthod a dadlcu. Y mae etto amryw eiriau j-n ddiffygiol arnom, y rhai yn ddiau a ollid eu cyfansoddi o wreidd-eiriau'r iaith, ond o herwydd ein bod yn chwennych pwyllo cyn cyf- ansoddi gormodd o eiriau newyddion, ac am ein bod yn ewyilysio eynnorthwy ymgclcddwyryr iaith, ac yn caru fod ein Newyddiadur gymntaint yn eiddo'r cylfredin ag sydd alluedig, yr ydym yn ymdrechu bod yn ochelgar ar y pen hwn, ac yn gobeithio y cymmesir y pwngc i ystyriaeth gan eill Cohebwyr deallus. Prin yr ydym wcdi cael eiri boddio mewngair am Editor; amy gair Cj/boeddzcr, cyfatteb i Publisher y mae hwnnw; ac am y gair Argraphiadjidd, yr hwn a arfeiir gennyin yn awr, cyfodir amryw w:f'iddadleuon yn ei erbyn, buom yn meddwl am IVctsg-bar- t.rijdd, fel ell W addas, ond nid yw hwn heb ei feiau. Dymunol fyddai cael enwau Cymreig i'r Chinaeg Tea, a'r Arabaeg Coffee, ac amry w ereill: disgwyliwn glywed oddiwrth ein Coheb- wyr cyn hir ar y pen hwn. Dychwelwn ein cydnabyddiaeth diolchus i amryw o OlFeiriaid yr EgI wys Sefydledig, y rhai yn y modd carediccaf a'n cynnorthwyasant trwy dderbyn cin Papur, ac yn neillduol irwy ddan- fon attom eu cyfansoddiadau tra buddiol, a'n cynnysgaeddu ag Hysbysiadan, o'r dechreuad yr ydym yn erfyn parhad o'u cyrnmvyyuasgar- wch. Ymhiith C< weinidogion yr Ymneiilduwyr a'r Trefnyddion, y mae ein darllenwyr yn dra lliosog, yr ydym yn cydnabod ein rhwymau idd- ynt, ac yn dcisyf ar y dysgedig yn eu plifh i ddanfon attom fodd i ereill ddarllen, yn gystal a bod yn ddarllenwyr eu huiwin. Yr ydym dm rhwymedig i Gymdeithas y Cymreigyddion, a Chymry ereill yn Llundain, Bath, Brysto, Lerpwl, ac amryw dreti ereill yn Lloegr, y rhai ydynt wedi ein cefnogi yn y modd llydd- lonaf. Gosodwyd ni dan rwymau i fed yn dra diolchgar i amryw Peirdd deallus, ac yr ydym yn deisyf arnynt i'n galluogi i addurno ein rhifynau a'a hawenyddiaeth etto yn yr am- ser a duel. Nyni a derfynwn yr annerehiad hwn gyda, deisyf ar ein gwladwyr o bob graddau j'n cyn- nortlnvyo yn ol en galtu; a boed i gnriad, tang- nefcdd, a Hwyddiant, mewn pob peth buddiol, gael eu mwynbau yn helaeth gan ein holl wInd- wyr; os rhaid fydd i ni grybwyll ystrywiaui lladron, bradwriaeth, achreulonder llofruddion, ein gobaith ni yw na chair Ilawer o byn yn Ngbymru, ond y bydd raid i ni fyned i wledydd ereill am y cyfryw hanesion.

Advertising