Seren Gomer

r'i\t/¡r"d.chrYllllfrl r' .<.(7/ ni2j?7yrld ta¡[(1jrd .yn yn LUCOJlw, !J Ta- Cog (Pacitic Ocean), Chwefror, 1814. y Swyddyn 1G17, gwnawd mynydd yn ;'1' ldt'<Ll g;o) ddaear-gryu yn yr yny. hon yu dillysti,iii,yd trydpdd ran y d(iittas gan un Pryd y coliodd 3000 o ddynlou cu byw- y)) yr ndfai), a bu un arall o !ai pwys y 'yddyn galllynol. y rhuthr tanl!vd di\vcùùaf <) f 1 1 J ) 'ynydd Aib;ty a gymmerodd tc yn 1800, pryd ¡W Jl wyd lla W8f o lud w, ccrrig, a thywod v rhai -,I d(ii, ,,iFaiit lawer ar y ppntrpfi r.:mmydogaethol.. Odd am fod cynnifero iiyti- heibio heb aduewyddiaù o'r ¡I. 1 I f :ryn nac un arwydd am ruthr d'ac he f n, yn ymygaroedd y ddaear, hyrtny teifynodd y (rigoiion fed pob aches e! symud, a.'r ta,u dan y ddaear -M edi llilfndd; a gwnaethant ardd hyfryd ar ben y :ynYdd gan blaiiiiu amryw i'ath o goedydd .1nvY'thau yndd:. {ll y cyt'wr hwn yr ccdd y mynydd ar y laf Ii Chwefror, 181--1. Yr oeddid wedi teimlo r!)y\v I /yWroadau bychain o ddaear grvn ar y laf e r JO<lawr, end wnawd faxi- o honynt, o yn !!ed gytti-edin oddi ar y \'ht\thl' b!acnoro!. Yn y nos aeih y daea:gryii II fwy dyclirynJlyd, ac ynghyich dau o'r gioch ) a y bore yn fwy brawychus byth. Ot'.d m Ollvyd bore teccach na'r terfyngyich ynf\vy :!yfryd eriocd, end yr oeddid yn canfod tarth ar } bl'yniall ryfagos 1'r mytiydd taniiyd., yr hwn a "ybtj oedd wedi cae! ei achiysur! gan dai a losg- 'd yn y nos. Cytt gynted ag y tarawodd yr 'r'a.is 8 o'r gloch ar y bore angiieuo! liNviiiiNv, y mynydd tanUyd yrru aUau Ia\ver r "lerrig, <ywod, a Uudw; y rha; a danv.'yd t fynu ''awyr ymheHach nac y gaUasat'r Hygad wc!ed, ',All ben b'aw a dychryn anfyucgol i'r trigoHon, '"at a we!ent ymddangosiad tra brawychus ar liviii(li-e(-Ii gyntaf oedd :¡Jw am ymgeledd Tad y Trugareddau, acyna i i ogofpy.id am gysgod yrnharthau peUenig y "ynyddoedd eithr bu yxidrechtadau Uawer yn 'r, y rhat a orddiwesv.'yd g:).[! gawodydd o 'rrlg a d' fnydd Uosged g, yr hwi, a yirat angau y bi-aw fefyr a swn tituadwy yn ;nysgaroec.lcl y dd:tcar. Pai-hacdd y rhuthr 'iyd dros 10 niwrnod a tb.ro. y pedwa.( cyntaf ;,1) t'huddwyd y ne a thy'.vyUweh dudew. 0 ¡ J ittu t2 o'r gtoch ar y <le.;feJ dyd! dechreu- 'd y swn tan y ddaeara. !iapsu. ac am ddau o'r i-)ch yr o)ùd y terfyngylch yo ddigym111ylau ao pglur, yr hyn a aiiuogodd y tilgoHon t ganfod ?.? d¡nystr pcbrnhn a::r ocdd v <ywyi.iwch wpdi tldw rh' gddynt. o drdi !?Gga;dd yft nh?aeth Cumarhif? n'r rhan ? ?u o Athay cyfrif\vyd ychwaneg nà ?2 cant o '?'y?'on ymhHth y mph"'vo'<; ac yr ocdd Hawcr ? i_ rhni byw wedi eu Uo?gt ncu eu c??yfo YU ? ?ydus. M?'r my,dd?yn ddtHpith?ch, a'r (1, f' 1' f. o" ?tnydd a fwrr.vyd o'houo sydd yn cudd'o?r ?!apar mewa rhat ntanneu o 10 i L2 Hafhc'1 o < .'yfuder, ac ine?-n p,ei:? y ?? cyfuwch a bri- ? iu')- coed Cocoa uche!af. Mae'r difrod wedi dros hoH daheth hyfryd Cuma.mes, :1 yr ho'; p:ui y gMp!ir prpn yn sefyll heb ei Mat) y .rhyd (c.h wech tro0dfedd Y IV g\rhyd) 0 ddy fn- I!"r, a th:; agor:ad o'r newydd yn ei ochor dde- o'r rhat y niae ychvd!g tud\v a mwg yn J t;yfod aUan yn ach!ysuro) hydyma(Chwefro< i, ] tel). Trigoliony Da!aeth opddynt 20-000: (\ifeddj¿u\}d h\vy oil o'r c\bl a feddbnncnt. i

i i OL-YSGMFEN. P., -y(.Iiili(iu!it Dydcl IUIAG. 21. I Yrydymncwydddderhyn papurau Paris t'r' .1Dpg o'rmishwn liysbysh'mewnuncyhopdd- it-' o eicido y Hywodtacth,yriiwnaa.mserwyd! :1:' yr l(¡e, fed Ha\vRr o iitwyr Ft'raingc Ni7edi !nyned i wasanacth gwledydd erein J!e;) awdr- <'i)d; gorc'.tymynir iddynt ddycitweiyd i Fframc C'yn y ] 5fed oEbtiil nesaf; eitiu- os methaut ?'?uthur i)y:i, bydd ;ddvut golli eub?int o fed y'ddtnasydd?nFfrengig. ????mewn erthygl o Dresdpn?hagfvr2, ? ? Brenin Saxony wedi c?l Gt wahodd I'r Gym- m.uua?vn??: ??? ? ?d? an tll;"lfa Yn ATieiiiia ? dteuwyr yn y gyn- ?aao dieedaddfi? ?t ,? Faes?ywyddion Ff?ingc, y rhai feùd¡allllcllt Qiroedd yn G? ermany, yr hL?tdta)t, "?oi" -nd ? ??' ?d iddynt e?ci eu cadw. ('1" d.1 I ,0) ..i;.i.roe d?d oec.d ? y rha: uchod a ?ddodd Bon? parte yn ?ob.wyon i'w ganiynwyr, wedi yspei!!o   ytit, ac ini ? perc h enoglou dechrcuoi o honvnt, ac am ?"y? Pr'n y gaihvn gredu y Toddefi?- i'r w). !IY51 ] 1 1 J v. vd ?A"' ?c?'" ?y?V'? a"g?'yopdd a ddyg-! i'rown -tc ?''?? ?" V ?""? ?? y Cadfndogion ,t'OWllacl ,J 1' ? chwythu ?''?''?' S?"? g??'chgLnvdd Erie. N?e(I l g, d?:iel wa,(,h!-I.,tivd(i ,i ch%vy.tilu 1 f)?llu ? dyc?wclydt iuestat dtos °rlUa \'WSO\} II' 'd blqc ?1 yr oe<M?? ?" y" ddi.. d d.rc_r blac? b 1 J 11 lyn )'U ( C I\reu ar 0 I' <. n, (,iitl yr oe(ld Y" gyll't na'r "?? y P'? ??""? i,l nad beth J Nv 37, aWr. Yegafael,N.d y r Americaic1(l y L-.cn, hon a dd ygodd gymuuÜnt „ ein Itoii,nau i, 1;1,n Yr herwIcng Gran!cus, y.hon a'idygodd i 'attar. -—- — ?eth y Uythyr-Iong ?Valsln??m 1 F?raouth "?'IIlta ??'?'??''? ?'?''? a her?ong Ame- -??. ddarpImotdaKhybiwydrasantdt-osbed?r '? P?n gm'wyd yr herwiong ymaith. .tnddcn: fed y gf,n diweddar ynghylch tW!ad Y1erawJr Russia 0 Vienna, a Sbed- o Madrid, ya anghywir; y e* yri aiir l i y w i r; y 'i cap! ei \I'thdd} 'we<vd gan yr hanesion I braf 0' r (: faud:r. b

JOSEPH WILLIAMS, ITiTUMBLY returns his thanks to the Inhn. jaLJSL bitants of CardiiF, and its ?Neighbourhood, far (he very iiher:') ciicotirzireiiient he has met with since he has taken to the School of Mr. L. REEs, which is now broke up for the Christmas Vacation; but, by the particuiar desire of a number of parents, will be RE-OPENED on Monday, the 9th of January, 1815. J. V)' with regard to his knowledge in Algebra, Geo- ntetry, Astronomy, &c. wontd refer to ttmse Questions by him answered in the Gentleman's and Ladies' Diaries, and sevcrat Questions at diHerent times proposed by him in the !atter; the )ast for the present year, dated at N ciitti. He likewise teaches Navigation, Short Hand, &c. A timited number of Boarders taken, to whom great at- tention HiH be paid. Ymae JOSEPH WILLfAMS yn dychwelyd y dioich gŒityngeidJiaf i Drigolioll (Jaerdydd, ChYIllIllJdogaeth, am y eefnop;aeth tra naelionus a gafodd oddi ar pan ddech- reuodd as; Ysgol Mr. 1'. REES, yr hon sydd yn awrwcdi ei thorri i fynu dros y Gwytiau NadoJig; end ar ddeisytiad amryw rieni, a ADAGOkiR ar y ')fed o Jonawr, 181.'). Gyda ¡!;o1wg ar wy'bodaeth J. W. me\vn Ritifyddiaeth Lyt!)yreno), Daear-fesuraieth, a Seryddiat'ti', & pfe a gy- feiria' at yr attebion a I'oddwyd. f.j"anddo ef i'r gofyniadan yn Nydd-tyfrau y Boneddigion ac eiddo'r Boneddigesan, ae attii-yw hojiadaua.rwahanolamseran a ofynwyd g.lHddo ef yn yr olaf; ydiweddafam y iiwyddyn hon, a. atnscrwyd yng NghasteUnedd. ) Y tnae cfe hefyd yn dysgn Llyn??:eswriaeth, Byr-law, &e. Uerhynir rhifedi pennodol o l''yrddwyr, atn y rhai y gofeiir yn ymotid tnanylaf. ?YNitALlR CVFARFOD TR?-M?SOL! -,) '\KS\t y DWYFU?DODfUD yn ?EHKU-! BARTH CYMtLU, yn yr HKN 1)Y-C\VRDU, yn yr HEOL-FAYVR, \ii AnERTAWE, ar DoYO!) MET!CHHR a DYDH JAU nesaf. Y i ddech.-eu am s::ith e'r lod! prydnha\\n dydd Mercher, ac am un-ar-ddeg o'r gtoch bore dydd iau. Rhaa;tyr22, 1814. THE DAY OF PUBLISHING rr£rt (Somr fPTLZ. BE CHANGED AT y/7R B'GINSI-G OF TIlE ENSULVO YEA fl, From FRIDAY to WEDNESDAY. will be Jaii.4,181,7). /yV?E 7?'o?/?o/? o/' 6'ERE? GC?fER -? /-<M7'?! <Ac/? g'?/'?/7f/ f/C/i'MOR.'??/MCK?' to their numerOllS Fdcnds for the vei-y .11(itteriii encouragement the.,1J h,ale receizied since the com,- mencemcnt f)/' the fJapcr,-and the:y beg to tiiz- MoM/cc, that for the ]JllJjJose of accommodating the Sabs;:ribcrs, alld in order that the publi- cation o/' the PajJiT ?ii(t.y nol iiitei:fere with that of otlta the DAY oj' PUBUSIlTN(; will be C/J.<;VR.ED, (it ihC beginning of the eiisititi, year, to IVlw.Y ES lU Y instcad ofFRJDAY. f" ]1,le,1) also beg le(lve to state, thrtt SEIŒN GO)1 En circulates ver,Y extensÙ.)cy throughout the whole < the ltnd is the best medium for Ad-ccrtiselitCJlts of an,J) of the killd ¿,¡"[hill </A' district: upon M moderate calculation it (it L'I(;]IT (ty?tl those thcr¡:furc, any .ldj)eïtiscmellt (l (i,i, nature iilitst {jí} ru[U(lll{a,g;colls tu //<<? Advertiscr ill SnlLN (}OMlR than o? any otlter Paper. /f' is jwrticular(y rcqucsted that the Sub- scribers I:ilt pay f/ ([rrcars at the end of this J mac }>erc1w11Jwgion .S'EREN 6'.9.wj::j: Yll </?/?? CM f-?f//?/?//fA//«(?/t ??c/?<A' <'M C?/f?'oM /?'i'0?' ?/ ? C/70/?/?? aM?O?'M;'<?0/ ? ????7? ilio,?o,, (itii. n)t??o-(t,thot ?f/)?;— ac ,1) mllcllt JjlZ celli/ad jl)negu, mai rliúcn i j;Hhlhall !t{W.Cl' o'i, Ttiiisri,- i, (ic fel na b,1jdi/o c,IjllOcddiad y Papllr anghydseinio M ei-eill a argrephir yn y ]),!lz,¿/SOg(/cI!I,:1) ]\" ElVl DI n l)ltDO ,Y C1:11{)jD[)1.J ar dJcchrelt'rjl<!J{Ül;ljn nestff, z Cl/ER ,In lie DrjRT) GWENEll. l'" J!I(lCllt hcfyd .líll dei.I/{/' ulIIiaUad i J)Jnegll, fod Siz. dra hetacth f,)C i Gojii?it ?/ii ín.lj'r hoU D,ljái,ljsogaeth, aii bod ;1j go}'(lJ. am l!tjsb!Jsiadrllt o un andt o'r fath o fewn i'ze,, cliylelt :yM ol c!ifriJiad. c,ymhcdrol fe'i ({{{¡-[lcuir gall, o lciuJ, 11' i"TIl IIIL 0 a'r W;'M jZ¡1,y{!l o llOn,1jJlt ,'1Jn gan /f/7?/J/ rhaid JJw fod liob lI.ysb,ysiad pcrthYllUl i AtJ1rlCth,'ljrldiaeth tii(tiztcisiol it- ],(iisb Ysltli- .Jill Sl' ,'IIEN Go;u ER, nag itlezzii iiii IVCZC- ytldion ,y;i neil/duol r/ fod ili, z:c !jt- ;Ill' hyit oll sydd dd!Jlctllls ar dcliwedd .'y Jfw,ljr/((U /I.

AT E!N CQHEmvYR. cçr Ciywsom foj arJmyniad yn hod amom, mown rh:n parthau, o itcrwydd na<) yw f':i.m.'sion Cyf'u'fodydd pob p'.nd yn cad en cyhoeddt gt'lmym; othr yr ydym o ddifrifyn tysi.iu ciu hod "Tili cyito<'ddipobhancs o'r f.ttii nddant'onwyd attom, oddigprt.har ycyntttf, pan w:'d)odaso)n ddan ncu d)'t o hanesion Cy'ddau tdmisol (pt'rthynol t watKuioI bleidlau), o hct-wydd tyhied & hono'.n, y pryd hynny, m:t.i mwy dewisol gan y Cyfrrcdin fuHsai cyhoeddi hanesio)) biynyddo!, agoriad !!e<K'dd o Addnliad, a neilltluaJ GWCÎll'Ídog1on yn nn!g; eithr pan deallaiom t'od Gwcinidogion yn dra chyifredtu dros gyhoeddiaù hancsion Cyfat-fodydd trimisol, nynt a am- Iyg:(.i:om yn gynnar yr Haf dt'.veddnf, y cydsymem hlu dyitiUtnad, N.c ymddy!;asom yn gyfattfbai fyth Wedi hynny; ac m fedr neb eill cyimddo yn gy6nwn !fJ bteid- > D;!cth Hythyr J. II. o'r Ge!!i,—aDau OfYluad W. R. yn ddiogcl i law. Yrnddc-ngys Hanps Cymdeithas Genhadol Lluudain, gan W. J. yn y npsaf. C.utf Hancs Theodorux, gall I'recman, ei gyhoeddi yn dra buan. Khuddir ile i Anncrcji C. E. yn y neaf. GORUClIWYLWYIt. CasteHNedd David Thoma3\ iOln\T CacrpfnHy Parch.J.Edmunds Pt."llybontarOgwr J),B.JtHlt's Dantrisscnt Walter Morgan Pontfat-))- Titos.Dewelyn,Postmaster Caerdvdd Post-Office Mcrthyr-Tydiil W. At. J)Av!s, rostmastcr A bpi-dare JohnHynon, Postmaster Cacrfyrddtn J.E\ans,Argrat!'ydd,&c. L!:u)eHy <- .T ohn Robertsj Siopwt CastpHnewydd yn Emiyn Ttmothy Thomas Lfaudi)') Fredo-ickEvalis Lhmymddyfn D<R.Rpes,SiopIssa Haus;adoc -ThomasThomas Ahertionddu,- G.North Cr'yhywel Jphn Price, Postmaster Hw\tl()j'drl -JamesThomas Trct'draeth David Thomas Ahergwaun Arhertit Parch. WHiiam Thomas Ab{'rvtwith Parch.JohnJames Abcrtciti Catch Lewis HanbcdrpontStcphcn -Jh!hJf)nt-s,Post-master (h!Jvwern" Ystrad Da\id!{,ichard'; Rhaiadr Edward J om's, Postmaster A<ni\vc!t Parch.JohnEvans Bodfdcrn Owen WfIHams, Postmaster Cwrg-yhi EcnjamiuJones L):mcrc!iymedd Evai! Thomas, Postmaster lirYlIsieugeyn W.Rohfrts RichardJonfs 13 a n r- tone's PwlUtely p,u-ch. Henjamin Jones ('aerntufbn Ricf Jones Tremadoc- 'Y¡¡¡i5m Williams Din'bych Y( Wr<-xh:un J. Pamter, Uyfm'erthwr Hatn-wst- -WHIiamDavies Rt't'tin P;(inijM, Llyfnvcrthwr L);utg:;licn -Johnr.dwards i lbla R. Sanderson, Arraffydrl t)o]s:(-i)uu- R:cbai-dJom-=,Ar.ratt\dd Parch.JohnJones Machy.dk-th- Richat-dJoncs IJaufyiMn I';(lward Price Danidiot's -AheIJonps CastU'wyddai'\Vysc Evan[,ewis,L!yfnvt'th?-r,a? .fohnTihhins,Ar?rajty(id! Pontyi;!):)! Parch. Ehcnc-zcrJones Lluudain- .?t'wton & Co.War?ick- Squarc; J.Whttc, Fleet- strict; aAf.Jones,Xo.5, Newgate-Street, Y mac ci Uchdcr Brenhinol Dug Estcx Prif Feistr Mawryddig yr lien &ymdeit!)as Anrhydcddns o'r Sciri Rhyddion Cyf'nno), wedi trcfm Benjamin Hall, Ysw. A. S. dros sir Forganwg, i fod yn Fcistr Mawryddig Tideithiol dros Ddeheudir Cymru, yn He y diweddar; T. Wyndham, Yswain. Yr wythnns cyn y ddiweddaf, d(,.i-bynwvd Ali-. Thos. Wittiam Thomas, o'r FiHdir Aur ger))aw y 13oiitfiiei), Morganwg, yn Aelod o'r Frawdoliaeth Frcnhinol o Lawfcddygon, Hundain,acynAe!od Fygcdawt (IIo- Feddygo! Yspytty Gny. DetbynwydEbenezerVaoghan, Ysw. o't- CasteHnG- wydd, swydd rynwy, ac yn ddiweddar o i fod yn aeiod o FrawdoHaeth Frcn- hino! y Liaw-feddygon ynLhmdain. NosLtinnesaf, bydd d!n'ygat-yl!euad yr) dcchren am 56 munud wedi 9, ac yn diweddu am 18 munud wcdi 1' ynweiedig, os bydd yr nwyr yn ddigymmytau. Nos Sut diweddaf, tort-odd ii)yw ddthu-yn neu dd! liirod y c)o yn y swy<!df.t a berfhyn i I.)dug Heant<JI't, wrth gamhisTrwyddfa; gfrDaW) drefhon, agosodasaut rwyd bysgotta agoedd yuddiar dan, trwy yr hyn vr oedd yr hoit dy yn ddarostyngedig i'r un ddamwain \r ydym yn deal! fod gwobr wcdi ei gynnyg mu hysbys- i iaethynghyIchydrwgweiUu'edwy)-. i Y mae'r gwiawogydd ma\v)'ion di\veddar wcdi gwnen- thari a)iu'yw o'r atbnydd yn y Dywysogaeth i <'h\vyddo gymmá:llt f('l na fUtd en ero('s ar brydi-.u. Bn't- b'.iut. at- yr afoii (I%vily gerUaw Cao't'yrddin, agos achae! ci !)uyr ddinysttio, ond yr ydys yu gobeithtO yr adciladir ,¡ I:> ,¡ eigwcllynt'nan. Dydd Sadwrn \vyttnws i'r dlweddaf, fe! yr oedd Ccrbydwr J. 0. EdwarJcs, Y.sw. o Lanmiio, gerHaw Lacharn, swydd Gaeri'yrddin, yn tacht cetryl lied fywing, efe a gafodd ergyd gan droed yr anitait ar bmthisafetgyUa,ielybufurwdrannoeth. i Cyf'go!!wyd Hong dan-hwy!ol'en, a berU)yna! i Aber-dnu-gleddyt arGoodwin Sauds, ar hwyr y 17eg o'r mis hwn. Achubwyd y gwyr y rhai a ddaethant mewn ba(t.i Ramsgatc drannceth, einir nid oes gym— maintadarno'rHoHgyna''os. Dydd L!nn wythnos i'r diweddaf, hoiwyd ar gyhocdd y p!nnt ag ydynt yn awr yn cae.1 eu dysgu yn yr Yxgot rad, yn Aberhonddn, yn LJysdy y drcf, ger bron Haucr o cdrydmyr; yr hy1forddj:;ulan a roddir ydynt yn ol y cynJllI1I IAlIH:astc1'aidd; ada:)gosodd y plant cn hyd<iysgrwyddmc\vn dariien, ysgritcnu, a rhii'ydd.aeth el' SYlHlù<! i'l' edl')'ehw\ï'. Yr Archddeacon Davies ocdd yn eu ho!i ar yr achos uciiod, yr hwn sydd wedi ymdrnc!tuHawermewnmoddc!odad\vy dros yr ysgot,! yi, hon a sefydhvyd yu y f!wyddyH 1809 er cof ain y JubiU. Yr ydym wed! cael-cryn Inwer o dywydd tymhesttog yn ddiwedd.u', ac yr ydym yn onu y clywir am tawcr o go!!c<!ion ar y m6r. Trwy Weithred ddiweddar o eiddo'r Seneddr y mac pob cynawnydd ewyHys, ?'.T?'u??-? gwragedd gwedd- won, ncu'r perthynasan nesaf, &c. yn agored i ddirwy o 50p.os esgc!uusant bron yr ewyllysiau, nu gymmeryd Gwemyddiad (AdministratiDn) 0 iewn i chwech mis wedi marwotaeth y Testamentwr. Hhybudd !'t- sawl « arfcrant (ldt-yn can7z?t-yllau allan i dai (mij'eiliaid.- Y I' 'ythllos cyn y ddiweddaf, Mosgwyd march-dy (stable), beudy, a rhyw gynunaint o wair &c. ar dyddyn ymhtwyf Llandilo, o hcrwydd i ddyn ag oedd yn trin cywarcil, mcwn modd amioeth i osod c:u]\vy)Iynsicrwrthynui'yrhonasyrtiuoddilaw)-, I a gosododd y cwbl o'i hamgykh ar dan. 11." 'ion-ou'f tan araH aitan ymhiwyfUangathen, ger- !)a'.vL!andiio, swyddGaetfyrddin, oachostwytno H\tn yn 'y boeth, yr hwn a ddinysttLodd vnn- hyd a rhyw gymmaint o wan'; ctthr a rwystrwyd I'lla, gwttcut!nn' ychwanego ddrwg, trwy ynidrechiadan At'g. Dillerwr, yr hwn a ddaeth i'r fan, a tfnwy yr angraiiTta't'cytm-wyddiadaun toddodd, dittbddw\d y Manuau. Too-odd tan dinysh'iol al)an yngwait!i Brcthyn hc!- apth Mr. Jackson, oUit'y, swydd Caerioyw, nos Fet- dtcr wyttmos i'r diweddaf, Uosgwyd yr IioU bcinannan, a Uawero wlan, adefnyddiau wedi ca gwcitino, ac nid oes dim yn arcs hebctddifa, end mui-iati yi, aticilia(l. Digwyddodd y ddamwam bruddaidd trwv waith nn o'r gwcithwyr, mcwn modd esgenlus yn tatiupen pahwyr- yn tanUyd i blitli,,(iefii3-ddiati ljylos Nos Sadwrn diweddaf, tra yr oerld mam-ynghyfraith S. Jones, Ysw. ac un o Yuadon ei Fawthydi yn v drcf hon, mewn ystafeii wrthi ei Inui, cymmerodd ei diitad Him am dam? trwy yr !.yn y Uosgwyd iu mor ecbt'vdus fel y bn farw mewn dirfawr been mown ychydig a:Hser. Tcrfynodd amser y nodan anan ac am- dydd Linn dtwcddaf, ac y ydym yn dealt y trefnu- mesurau yn gynnar yn y Seneddr uesaf, i Inddias y rhitedi ihcsog o Ysgrifau A'-iandar yn y wiad, a dywedir na oddefir i neb dan o punt i g:mt eu cynnyg wcdt hynny yn dated- igaeth am uwyddau. Ond yr ydys yn gobcithio gofaia'r Itywodi-.ietlj i yrm atian. arinn yn Uc y rhai a attaiiwyd. Y mae Cymdeithas Sal)bz"ll()i y Both, wedi dysgu j,)00 o hlant, a g07 o ddynion mewn-oedrun (ri)aimewngwthoed:'an) iddarUcn,ynyf!wyddyn ddiweddai. Dywedii fbd amryw lvvi, boneddi¡on o Piymouth ynghylch serydin Pysgodfa ar y Twyn Nymph, ar oror dehenot yr Iwerddon, a thybir y bydd yn dm uwydd- iannus. Chwythwyd rhai Hech-feini oddi ar dv George Spears yn Hammersmith yn ddiweddar, a thra yr oed:' dynyneugosodynot,acynsyh]udrhainechane!'ciH, efe a ganfn arch (Cfjill) a'r arysgrit'en gan]ynol ami— Edwat-d Manby PoweU pryce. nnig fab an ctifcdd Syr Edward Pryce Mauby, BarM'nig, o swydd Drefatd\vyn. Bu farw yr 28ain o Ebn!i, 1788, yti btunp :n!wydd a hartner oed.' Wedi agor yr aich cafwyd y cortr yn ho!!o! bcrtfaith, o Hynyddan. TOITodd 12 o anif<i!;aid corntog a berthynent i R. Owen, det!iad C. W. W. Wynn, Ysw. A. S. yn Mytbd, j swydd Drefatdwyn, i gae cymmydogot, lie yr oedd cangan o bren Yw w6dtcu torri ar y 3dd o'r mis hwn. Ar y 6fe<! yn yr hwyr yr oeddynt yn ddiogc! yn y cae; on<! yn fore ar y 7fed cafwyd cinvccil 0 hoiiynt yn fetrwon yn agos at y cangat). Wythnos i ddoe, ordeinhvyd Ynghyssegrfa yr Anym- (iflib y nkvvj-, Ynghaerfyrddin, Mr. John Evans, enw a raidfbd ynanwy! gan bob Cristion o bob cytndmthas; gwr icuaugc yr hwn sydd yn awr ynghy!h yniadac'I a mynwes ei dcnh), a chanu yn iach i'w gyfeiiHon a'i w!ad, gan roddi ttCtbio pob ystyrianth o fudd a man- teision bydo!, )ieb gats gan neb, a myncd yn gcnnad i'r tirocdd pei). Gan gael ei gynuat a'i gefnogi ganlfyrltl, gi)b;tith a charilld, y mae yn myncd aUan yn ddisgybl gostytigcdig i'r lesn, i dacnu goieuni gogoneddus yr efcngy! ymidtth eilnnadfiotwyt i fbd iddynt hwy yn Gyhoeddwr 'Newyddíon da;' i ddatgan iddvnt Ddttwa Gwaredydd, yr!)wn y mae yn ddyledswydd arnyntacynfudd iddynt i'wgaru, ei anrhydeddn, ac ut'nddhan iddo; gwasanaeth yr hwn sydd bofFaith ryddid, gair yr hwn sydd lusern i'w traed, a'r unig gytarwyddyd i ddcdwyddwch tymhorol ac ysbrydo!. Bydded y cynnyghwn o ciddo gwrthddrych ein canmol- iaeth, i gai-I ei goroni a Mwyddiant; bydded ei ncrth a iechyd yn gyfattebo! i'w anhawsderan; a boed iddo'n y di\edd dderbyn gwobr ddisglaeram ei lat'ur duwio!. Cynavnwyd y gwasanaeth dydd Mercher a dydd lan ynymoddcaniynol:—NosFercheram6,gweddioddv Parch. Mr. Davies, o Abei-teiti; pregetiiodd y Parch. Mr. Davies, o'r Panteg, oddi wrth loan iii. 6. a'f Parch, Mr. George, o'r Brynberian, oddi wrtt) Esay xi. 27. 23. Dydd lau am 10 o'r gtoch, gweddiodd y Parch. Mr. -,NN,e(. ] ( I io d d y llii-e l i. A l i- Harries, oPenfro, pregcthodd y Parch. Mr. Hovd, o Heniian,oddi wrth Marc xvi.l;');gor'ynwvdYrho)iad-! auarferotgan y Parch. Mr. Jones, nn o Athrawon \r At)))'ofa; gweddtwydyrurddwcddi gan y Parch. Mr. Evans o'r Drewcn, pregethodd y Parch. Mr. Peter, D\sgawdwr Dnwinyddiaetit yn yr Atht'ora, ar dd\ted- swydd y gweinidogienangc, oddi wrth Act. xxii. 21. a the)t'ytiwy(t y cytarfod trwy weddi gan y Parch. Mr. Jones, oDreh'ch. Ynyrhwyramd,pregethoddy Parch. Mr. Luke, o IIwHfordd, oddiwrth Eph. vi. 19. a'r Parch. !\h-. Price, o Lanedi, oddiwrtb Can. iv.l6.' athcri'yuoddtrwywcddi. Bn cyfarfod yn ddiwcddar gan yr AHymddibynwyr yn y Fagwyr, p)wyf Hangct'eiat-h, He preswyhod Mr. D. Otivcr. Dccin'cuodd yr addoUad am 11 o'r glocll tr\vy faw! a gwcddi gan y brawd W. Davids, Gower; prcgethodd y bt'awd D. D.tt. xvii. 4. "Y rhai ))yn a ryfetant;').'r Ocn, a'r Ocn n't: gøn:'H.fyga tmynt." Div/c'ddwyd tl"l\')' \veu(!i a mawl. Cadwyd f'ynnad!cdd wedi yr :)ddo!'ad, ))e ca<odd achos Mi'. Otivcr ci ystyrled K<!)i y Gweinido{,- ion ac aciadau gwa))anol egtv.ysi ag ucdd yt) brcst.'nno). Ht! 'Mr. 0. yr) Aie"nido, tld wy Hym.dd ar hymthe gyda'i' Hcdyddwyr uciH(h)o); wcdi hynny fc- gyfncwid- iodd ei farn, ac a fn yn Wi'tnidog ddeu(1(lc, m!\<iedd gyda't- thai a eiwh'Dwyi'undodiaid, dros rat biyoyddau yn Abcrdarc, ae wcdi hynny yn Gctn-Onncn, ond yH ddiwcdtlar wcdi en nadac), af yn dra diolchgar i'r Ar- g1wydd am ddyrhwciyd <!i enaid i'r iawn cyn niyucd vn rhy ddiweddar. Gufynodd I.). Havies rai cwestivnau iddo, i'ylwedd yr ymddiddan sydd fct y canivn :—Beth wnacth i chui ymadact n'ch iicn frodyr a chofieldio cs; wyddorion nior wnhanol? Attcb. Mewn gwrthgiHad cnaid oddhvrU) Dduw y dechreuais gad\v cyfeithKh a'r boM ng ocdd yn eu profTesn. 2. Beth yw eich barn yn bresennol am Ichn Grist, ai dyn yw ef? At. 0 na. Duw bendigc(lig yn ces opso"dd..3. Get!) yw cich mcddwl am y I;'wn a'rAbotharoddodd? At. Ar yr lawna roddbdd y ma' fy enaid yn mcddwt gorpiiwys bvih. 4. Hetii yweich barn mev.n pprthynasi'rangenrheidrwvdd o gyCnewic1iad 0 waith yr Ysbryd Ginn? At. Yr wyf yn crcdn ct fod yn hoHct angcnrhcidLot, a bod bywyd .o l a bod by%vv(l sanctaidd yn atig-enrbcidioi t bro<i gwirionedd y cyfne- ",idiad; accrmo!'bellyrydwyf\vedi bod vn ymdroi me\\n cyrci!tor))ad, etto yr wyfyn cutsio hyderu tbd \r ArghTyddwcdi madden i mi, oherwydd yr Yd-.vyfyn dpchrpn profi ychydig o'r hen gymdeitha? t'n rhYI\wyf a f\' Nuw, yr tfyn ni citcfais er ys (le(,(!(Ieg miynedd. 5. Beth yw cich rheswm na bacch yn dychweivd at cich hen frodyr? At. Yr nnigachos yw, fod fy niediiii yn sefydiog ynghylch hawt babanod i fedydd.—Cafodd pawb ag ocdd bresennol gyfawn foddionrwydd yn (-1 dystiolaeth, ful nas gaHase.nt ei wrthod ar dir efengvt, ac yn gobcithio fod Haw Duw wedt ymwelcd ag p f. Hwydd i'r gvvirioncdd i ddistrywio cytci!i.rnadan ac argybocddi ('yfciuornwyr. Enwan y Gweinidogion ag oeddyn bresennol:—D.'vid Davies, Abcrtawe; Daniel Evans, Mynyddbach; Roger Howei!, Baran; WHitH))) Davids, Gower; Wiitiam Williams, Llangcfelach; Da- vid Jone' Abcrdarc. Yn ddiweddar, yn swydd Fen, mcwn He a chvir y ¡ Brynsicnf'yn,yncittduwydiwaithyweinidopacU),y)n mysg y Bedyddwyr NoHduoi, y Btodyr canhno! Ro!)ert Wiiliums, a Robprt Ambrose. Gofynwyd rhai hotiad:m perihynot gan y bi:M\'d C. Evans cyHwynwyd i Ddnw y wcddi, wrth urddodi dwyiaw, ganddo ef ticfyd. y ar ddytcdswydd gweinidog yf eicngyl, n'r brnwd C. Evans, arddyludswydd yr cgj\vys. Ymhen ychydip: wythnosan ar u! y Cyfarfod ncbod ympg yr un btaid grcfyddo), nfiiidnwyd y brawd Richard Roberts, i waiih y wdnidogacth, mown tie a c!wh' y Capel-npwydd, yn agos i Amiwch. Cyt!awlnyyÜ y gOl'chwylioll peithyuot i'r achos yn yr un (hcfn, a c'tan yrun personan, gydfl hYIl yn !Illig o wahnmacth, t'o(t y bt-awd John Mtcitael gwedi ptcgcdm :u' ddvicd- I swydd y gweiiii(iog. Dilllch i Arghvydd v cvnha'taf am ddomo a õanfn!1 gwci!hwyr i'i- cynb:uiaf. 0 bid iddoytnhptapthuoforhydiGt'i Daeth nn o'r InddcYvcn o'r cnw Jo1m,lsaac !"vi, at clwys y Bedyddwyr N'<iidnol yn An.iwch, ya swydd Fon amtygodd ei ddynu)n:ad i J'nddi efud.i.dod i fed. yddCristianogol: ar oi t'hoddi o hono nyHcs iachu-so! o'¡ ffydd, yn nanfoniad, DIIWdod, a'' :awH, neu'rcyM- mod, yng ngwacd y Messiah, canmttawyd :ddo ei ddy- moniad, a itedyddiwyd cf, cyda pymtbea; «'<- cenhed!- j oedd, gan C.Evans. Y mae et'yn yn Dubho. Bydded..t ras Duw gael ei fawrygu yHddp <;t'! y dllamwain gynr&ns ganlynol yn MoUEhtre, ge!)!a\\ 'r Drefnewydd, swydd nos Sadwrn wythnos i'r ddiweddafj Liithtodd cryn <a\ver o br:dd, yr hwn a ryddhawyd gan y trymio!! ar hyd y dydd, yn erbyn ty BwtiJ3nWr Cotta gä) yr hwn a adeitiadnsid dun dwyn serth, a churodd y nun'iau i mewn; a gorchuddwyd ef a'i bump pientyn bychain gan it'rwd o laid m'n munudyn mogwyd dau ;/) plant, un o honyntocdd pleiityn wrth fron cL fant ar yr au)spr, yr hon a dGio(defodd yr ing a)]nf])'!)mjado! o dci'Hio ei nnorchestion diweddat; neb fod yn tliu,2(iig iddi i wRmt'r cynnottir.vy neiaf: gwtftiwydtii cthnn i'r tan, trwy yrhyn y Uosgwyd ei choesau yn ddrw: mv n. Gyi wyd y gwr o'r tu alian i'r tv, ac a sicrhawyd yno ?an yr adfait o'i amgytch yn edrychw)' pocnns ar ddiodddladan ei deult). heb aUa cyffro 0'1' frin i'w cynnorUnvyo. Ymgasglodd y cym- :nydogion yn cbtwydd, euht- ni eHasai eu hynidrfoh- iadauniwyaf cgniol eurhyddiiau o'n sefylttii beryglu mewn Hat na dwy a WI' o ams.et'. Nos Wcnc:-wytitnos i'd[\veddaf, yr!hy!ch salth o'r IoLlt, f<-I y)- oecld Mi'. V/m. Parry; o Pcntt'efi-:t.h, phvyi' o Gaergybi, ar gc<f' e!'casacth\"ydtrayrocdd yn agor pcrth (gate) yn- hylr.h dcgUath a dcngaul oddi \?tth ei dy'. Efe a syrthiodd yn ddiattreg oddi ai- ei geily!, a nesaodd y bfad-icfindd atto gydá'r ei11¡r gwaeddodd M)'. Pairy a!!an am syinhoi'th cyn uchckd ag y ga!!asai gan ausawdd dd.yiiiog ei t'neu; pan gtywodd ei wasanaethwyr y tijedd am gYiJ}!;orth ago'asant y dr\vs, ac ar hyn n'odd y di¡¡¡ryn a Aeth y beien tr\y ei enen, gan dawyn ymaith ddan o'i en isaf; jhai o'i ddannao, a rhwygudd gryn !av/er ::r cidafod. Y mae yn deihvng o syiwnad ce:'d v p;h dywpdedig wcdi caet ei si<'r))a't (YD, v noson ttchod, pryd yr oedd v.edi pi g'ymitm a c:tad\yj Y )]!ac B%tli)-iiwr segur, oi'er, o'r gyininydcgact: or enw David Owens, v.-cdicaeleiyrrt! i garchar "id Fjj¡nt, ar hv .\ir Parry, Jan y cyhnddiad o gy¡iav,¡ v vvelthred echiyslawn. Pi?eiifj;ij(. 1 v Y? mae ei Uchder Brcnh!:)?! y Tywyso"- Rh'??Ia'-v wedi trpfni Davitt Da-tcs, G\vrbonhcdd?, i fod Yn Gyfnerthydd yughatrod Ddwyretaio: ?ienvyr L?d Morganwg, yn He Stht?ng, yr hwn n roddes .s?.ydd i fynu. Atlisenvyd Go: ph. 8,1814.

ESCORODD, '\V\thnos i ddoe, yn Abo tawe. Boneddi?es T. Smokes Yswain,oHcanCastic,swyddBentro,n)t:jb. Cwrai? Aicxaxdc-i- Mac:h)natd. ?wetthnvr ttawd vn Kdniburgi),pyti)ch)osidd?e,ardait'mcn:));vn)ae\' 1),, y iii?tey faiii N,ii ,-Nv-el l al i I)ii,)b iiii o'i- I.-?'aiit ?ii ac ?ii cyij- tam yn ?weUa, a phob un o')' ?;!ant yn i'* yw ac ?n cyu'. Yn Pt,ti-,sels, y G\ir Anrhydeddus At-nhvydd John Thom:is H'-nry (br.iwd !;cm) fort), a'r Bende6ges Cmti:)iine An))c.sie\,)nerch {ani)Mo))))tntor)-is. Pythftncsi ddoe, Jiiiies Yswiiiii, o Litnda;ii, a Miss P!)i))ips,o Newton COllrt, go Haw J\Iyuwy, YnCitSi!;wct)t,sMyddFynwy,Mt-. Tll<linas Major, Arg:ratfydd, 0'1' drcf uchod, it l\Iiss Ann Barry, uQig fcrch Mis. Brooks, o'r Bctt Inn, Cjsgwcnt. HUFARW, Dydd L!un, T\Ir. Green, Go)-< uch\Yi!!wt- yng W. Dttiwy)), Yswaili, "n ydret'!ton,wedi!):)'gystt)(id. Dydd Mawtth, y l3etr o't- ntis hwn, ocd 83, josc-,)Il Davic.s, Vswam, o'r dref hon. Tacii. 't9.ynNhy Ciyttm, swydd Fynwy, Argtwydd IsiatH Avonmot'e, yn 5' oe' Ys\v. o Gruwan, g-er)!aw Mewn g'th ocdt-mi, M)'. Tiiomas P.icc, o CWIlIWy;;g, pIwyf DefYIlí), swytld Frcchciniog. DJwyreruioi, yn y 23aintn!vydd o'i o.d'an, \') li-i. aii- w) iad George V/t!Ha)ns, trydydd mub y '1 hus. ?'[itiants,Ysw.o'rFc))n Newydd, sw'vd.t P'rp<'heit)t.)'?. Ri)odd\vy() gah')t)aw)'td(fo?au yMiiwi'iadMiinex, f? swyddMH ieuan?c tra ?ohetduo). Pal-cit. J, Nlilwcl- Yn \crth Meois, yn? ??wynpdd, y Parch. J. Mawd- s!ey, yrtnvn?t'ttasai Gu)'<)'i c' ptwy't' iiwnow, ac 'm arait ychydig tiUduoedd od'Ji yno, d'l.0uitvnedd; ac yn yr atnse) hynny yr ydy< yn cyhii iduo ef ifp!(iJ<-d ychwanef; wi-til gyaawrll ei Swydd o gylchybyd. Wyth))os i ('doe, yn .53 nthvvdd oed, w; di }nr ;yst:HJl pocnus. Juries Wood, Ysw.un, o Wooitield, .vydd Fhnt,ac o \Voodviiie, swydd Sttgo, yn yr Iwcrddon.

LLOXG- E W \-J)j)ION. fl-- New Expedition, j;-?;). Hawkins; Ptuwuix, Dtafnond, o F.vsto, <un- rywi('thau; Dasher, 13(>1')', 0 Bideford, hm- ain; Cood Intent, B(im.u'd,o Frysto, b.tjasfirn. ilIYl/edÚtid, Bete!, Hancock, t St. Ives; Gonf!wH!, Lake Three Sistet s, Lee.worthv, t B¡¡mstple; Dasher, Berry, i Bidct'ord; Eliza, Chuk, i Pc))z<tnce; Vine, Mi!;er, i Yannouth; Hibernia, McCarthy, t YoughaiL a g)o.

PENLLANWR MOH YN MIIO?THLADDOEDD A PI!?IF ABEROEED CYi?RU. DROS YR ?Y'iii.\OS GANJ.VSOL. I r s" r & £ sT- fr DDD[AV. lkhntUbnIljl r- "3;S >> DYDDIAU. 2i^ ;ii ? 1t- S 2 .= I s 5 is £ g O •" • £ >*■; £ <-t: >, -f. ci T ~i b = ■ = is 3 f Jf fj:j?'J? ?" i'?' J? —1 I '1 :'1 -1- RHAGFYR. IA. M. A. M.L M. A. M.A. M. L M. A. M. A. M A M. A. M. S;A (I NN7 r 11 :3 T4 4 5111.5 24 5 546 5-1 7 3! 8 24 8 44 Sul 25 4 27 11, 11 5 12 5 42 6 L (j 42 7 '>i 8 22 9 1-2 9 3-2 LI mi 26 5 15 > 30 6 0 6 30 7 30 9 IctO 0 10 <J0 Mavvrth 6 3 6 18 6 48 7 11$: 7 41: (3 18 9 18 9 58 10 48 11 « I\!(')-t4ifr.??? 5t7 6 7 30, 8 ?8 3< 9 6 1" 0!0 4 11 3<!n ?o Ian 29 7 39 7 ??8 24j 8 5?9 ?49 M?? 5411 34 12 24 12 41 Gwencr ?0. 8 ?7? 4'? 9 1?9 4?0 1-LO 4lll 4,? 12 2=. 1 i?i ;?

) "I-if-1,TrEFoL. ARHRTA?E.?-G?nith, 7. J H?dd, S?.Od t-ei"' h ? s. 8 u. V !)'i..?. ceÂ' :.S:f;Y:i; d. H" d :¡: Ceirch,?.J<.??!s.ys,yt.<-?. Petn?.dt?,,7'?..7bs ?cK:hon,.oHs..<)?:i,)c;ti,;d U?i. 1 us. gd. Y 70pwy? Htnd(',5s.6(}.i<5s."d.y6t;pwvs. Cett-rh.S-.Hu. Hs. 9d. y 4, pwys. Py.s at 1n"j.' ÜS. Od. i 5os. ,(.,L,L ) r(rYllO,g. ¡¡. Od. 1 OOs. <)(. y 2HJ pwys. P"tn, .!0s. Od. i 43s. Od