Seren Gomer

HYSBYSIAD. At Gancjir Dilitoliaeth, a Chyfetlllon Cyin- deilhasau Cenhadvl. VR ydys yn bwriadu ffurfio CYMDEITIIAS I Jl. GKN II VDOL, cynnorthwyol i GYMDEITHAS GENI-IADOL y BET)Yf)DWYR, yn fuan yn ABER- TAWE, ac i gael CYFARFOD LLIOSOG ar yrachOs yn yr IIAF NESAF, lie y disgwylir amryw o'r Pregeth- wyr mwyaf doniol yn Lloegr ac yng Nghymru i bregethu ar yr aclios. Diben y rhyhlldd cynnar hwn yw rhoddi amser cyfaddas i Weinidogion yr amrywiol Eglwysi i wneuthur C'asgliadau erbyn yr nmser, a gwahodd pob ewyllysiwr da gatiuog i I.roddi ei enw fel tansgrifiwr (subscriber) blynyddol, i gynnal y gorchwyl canmoladwy o etengjleiddio CTuR-iiddolwyr, ac i ddyiriuno ar y rhai sydd yn efengylu tangnefedd, a phob cefnogwr gwaith cnhadol, i ystyried pa un gyinhwysaf fyddai uno holl Ddeheubarth Cymru yn un Gymdeithas fawr, neu ynte i bob sir ffurfio Cymdeithas Gcnhadol ar ei plicn ei hun. Mewn trefn i annog Cristianogion i ymdrechu yn ol cu gallu i ddanfon y newyddion da o lawenydd mawr i'w cyd- greaduriaid y rhai ydynt yn ccfnu ar amser ac yn brysio i dragywyddoldeb, ni'th raid i ni ond eu hadgofio rnai Cris- tianogion ydynt—fod y Grefydd Gristianogol wedi cael ei harfaethu i fod yn grefydd gyiri-e(liiiol, goan fod cyrraulwllaf y ddacar wedi eu rhoddi mewn addewid, yr hon nis gellir ei syflyd o'i lie, i'r Ciwaredwr, yrhwn a ragdystiolaethodd, y byddai i'r efengyl gael ei phregcthu trwy'r holl fyd cr tyst- ;ol,ieth i'r lioll Genhedloedd, ac a yshrydolodd ei was i ragddywedyd udganiad udgorn y seithfed angel, yr hwn a ddywed ar yr amser pennodedig, "Aethholl tleyrnasoedd y hyd yn eiddo'n Harglwydd ni a'i Grist ef." Y chydig hyddysgrwydd niewit hanesyddiaeth ysgrythurol ac eg- Iwysi. sydd ddigon i ddangos mai trwy ofterynal1 ac yr.L- arfer a'r moddion trefaedig, y mae'r Hollalluog arfevol o ddwyn ei holl waith arfaethedig i ben, a chytlawj'; ei holl addewidion grasol. Trwy bregethn'r efengyl Y mae gwy- bodaeth o'r Gwarcflwr i lenwi'rddaear; er liati yw moddion ddim hcbddo ef, etto gan mai trwy foddion y bwriadodd ddwyn ei amcanion i ben, ni wna yntef ddim heb y cyf- ryngau hyn. N id yw'r drefn addas yma ddim yn bychann gogollialltei ras, gan nad oes dim yn fwy cymmwys nag i'r rhai ydynt o dn Dduw i gael cytle i ddangos y tuedd liw Jinw. Y mae cymmaint o fawredd y Jehofah yn ymddangos yn ei waith yn peri i'r yd dyfu a llhvytho, wedi gwaith a llafur calcd triniw r y ddaear, a phe buasai yn cnydio'r ddaiar a lluiiiaeth i (Itlytiioii lict) eu traflerth a'u helbul hwy; canys wrth wneuthur y cyntaf, rlioddir prawf diymwad o'i alluog- n\ ydd i gyllawni'r ail. Trwy arddel a llwyddoV efengyl er iechydw riaeth dynion, y maeyn amlygu ei ras yn gyiiuoaint-, os nid yn fwy, a phe buasai yn ennill pawb i wybodaeth o'r gwirionedd heb ymdrechiadau dynol i ledu'r efengyl; o herwydd ni buasai'r peth yn ol yr ystyriaetli olaf hyn yn gadael cyfle i ddynion ddangos yr un graddaU o barch a scrchawgrwydd at y Goruchaf. Dylem gotio mai trwy ddanfon prcgethwyr y gellir pregethu, ac am mai nid angylion ydynt, rhaid cu cynnal, a rhoddi Biblau yn rhad i eilun-addolwyr y rhai ni's gwyddant en gwerth. YI1 ol y eyfrif cywiraf a fedrwyd wneuthur o drigolion y byd, nid odf ond un o bymtheg o honynt yn myncd dan yr enw Cristianogion Protestanaidd; dengys hyn fod y limes yn lielaeth, a digon o le i bob enw o Gvistianogion ym Mrydain, ïe, a holl Ewrop Brotestanaidd, i weithio, heb achos i un gyfyngu ar y Hall; ni'tli raid i neb ofni y dan- fonir gormodd o bregetlnvyr, neu y cesglir gormodd o arian i roddi Biblau i Eilun-addolwyr a Mahometaniaid tra fydd- ontliwy byw. Ac nid cysson yw i neb ddywedyd eu bod yn gweddio yn ddiragrith am lwyddiant gweinidogaeth y cymmod, tra fyddont yn esgeuluso defnyddio'r unig foddion a drefnwyd i helaethu'r deyrnas nefol, yn neilldnol pan fyddo Rhagluniaeth yn eglur ddangos fod y drws yn agored, Y wawr yn toni, yr anialwch yn dechreu blodeuo, a'n bro- j dyr ym mharthau pellaf y byd mewn perylon yn gulw arnom gan ddywcdyd, Gristianogion, cynnorthwyweh ni;" a ciiyflwr y byd gresynol yn cvoch-lloeddio, Chwi wyr hyddysg yn nlircfli iechydwriaeth, tosturiwch wrthym ni." Nid oes dimllai ym mwriad Cristianogion yr oes hon na Uwyr oresgyn yr holl fyd Paganaidd, a'i orchfygu trwy Dcluw; y niae'r rhyfel wedi dechreu; rhy ddiweddar yw gofyn yn awr, ai doethineb yw cynnyg efetigylt.i(id Eiiiiii-a(ldoiwyr-,ti peidio?-i-liy ddiweddar yw codi wrth- ddadleuon a dywedyd nad y vi"i* amser wedi dyfod, a lionni hawl i'r enw Cristianogol. Yr unig ofyniad tcilwng yn awr yw, Pa un ai o du paganiaeth neu Gristiauogaeth yr ydym ? Os y blaenaf, bocd i Ili setyll i fynu fel dyniou, a dadlu yn erbyn pob ymdrech i ennill Eilun-addolwyr i nydd Crist, ac ymorchestwn i haganeiddio holl wledydd cred; trwy haeru yn gadarn nad yw'r efengyl o werth ei chaeI,-mai gwell yw hyw mewn gwlad lie yr aberthir y plant i'r Sharks a'r A Jigators, lie y llosgir cannoedd o weddwon yn tiyiiyddol, ac y dinystrir lluoedd dirif dan olwynion pwysig eerbyd yr angheniilaidd Juggernaut; ond os o dti'r efeiigyl, dangoswn hynny trwy bol) ymdrech o'i phlaid yn ol ein gallu; nid achos yw hwn i tJd yn a in- hlcidgar yn ei gylch; melldigwyd Nicroz am fod yn am. hleidgar mewn achos lIawer llai ei bwys; os felly u todd y diangwn ni, os csgeuluswn ymegnio o blaid iechydw riaeth gyminaint." Ym mhlith amrywiol Cristianogion ercill, 1)1 bur Be- dyddwyr yn Lloegr gyda'r olaf i (idelfroi at y gorchw-yl teilwnghwn. Cyttuawyd ynghyninianfa Nottingham, YIy ilwyddyn 1784, ar fod i gyfarfod gweddi gtel ei gynnaI ar hwyr y dydd Linn cyntaf o bob mis, i ymbil am ledaniad yr efengyl yn gytiredi)), yn yr holl eglwysi, ac yn hyn yr ym- unodd Cristianogion o enwau ereill yn fuan, ac hyd y dydd lnvn y mae cyfarfodydd gweddiau yn cael eu cynnal ar yr amser dywededig trwy Loegr, ac mewn llawer o eglwysi yng Nghymru, megis Abertawe, alleoedd ereill. Yr oedd Mr. Carey, (Dr. Carey yn awr), Gweinidog yr Eglwys yn Moulton, yn mynych ddywedyd, Y mae eisiau gwncuthur rhywbeth gyda gweddio." Yn y flwyddyn 1793, tiriodd ef a Mr. Thomas yn Bengal; ac aeth cenhadon ereill ar eu liol, Mr. Ward, Mr. Marshman (Dr. Marshman yn awr), Mr. Fountain, Mr. Grant, a Mr. Brunsdon. Buont yn dysgu'r iaith, cynpithur BibI, a phregethu i'r brodorion dros amryw flynyddau cyn i'r weinidogaeth lwyddo. Wedi hir laturio drylliwyd cadwyn y cast, bedyddiwyd rliai o'r Bramins, neu offeiriaid yr eilun-dduwiau, y rhai ydynt yn awr yn breaethwvr o'r efcn<rvl. Y mae cenhadnn v Gvm- -1 ?, .1 ? deithas hon wedi ymwasgaru ym mhell oddiw rth eu gilydd, ac yn prcgcthu mewn dcunaw o wahanol ardaloedd, He y mae o 30 i 40 o bregetlnvyr yn ddyfal yn efengylu tang- nefedd; y mal" ychwallcg un phump canto Hindoos, Maho- metaniaid, Anneniaid (trigolion gwlrd Armenia), Portu- guese, ac ereill, wedi cad cu bedyddio ar broiles o'u fl'ydd amryw gannoedd o blant y brodorion yn cael eu dys-ni mewn ysgolion rhad; yr ysgrythurn,u wedi cael eu cyfieithu i amryw ieithoedd, trwy fawr ddiwydrwydd ac uchcl dysg- eirliaeth y cenhadon; dewiswyd Dr. Carey i fod yn Athraw Cadciriog (Profess'or) ym Mhrif Atlirola. Calcutta'; a gosodir yr holl genhadon ar waith i tc argraphu cyfan- soddiadau mwyaf dysgedig yr llindoos, gan y Gymdeithas enwoccaf yn y byd am ddysgeidiaeth Dwyreiniol, aelodau pcnnaf yr lion a drigant yn y He. Y mae Dr. Carey, Dr. Marshman, Mr. Ward, ac ereill, yn ennill rhai miloedd o bnnnau yn ilynyddol, trwy eu llysgeidiaeth, eithr nid ydynt yn cadw ceiniog at eu liachos eu huiiain, ond rtio adi'r cwbl at aehos y Gennadwri. Hawdd fuasai i Dr. Carey ddanfon ei feibion adref i brynu tiroedd helaeth, a byw mewn rhod- res fel bonheddigion goludog, ond yn He hynny, y maent, mor ew.yllysgar a'u tad, yn peryglu eu bywydau ym mhlith cilun-adwlolwyr; anlnwdù canfod y fath, amlygiadan 0 huuan-yanvadiad yn ein dyddiau ni. Dengys y jJigien can- lynol fa w r ddiwydrwydd a ine(IrtisriN,ydd Cenh. ie.,On y Gym- deithas hon, wrth y gorchwyl o gyfieithu'r ysgrl'thurau:- Y inae'r argraphiad mawr o'r Testament f (ewydd yn y Tamul, trwy ddiwydrvvydd (yr hwn sydd a,ros a bod yn anghredadwyr) y Cenhadon yn Serampore, wedi ci g\\h1 berlleithio."—" Nid oedd y Cenhadon yn !• frarupore wedi myncd rhagddyut ym mhell i wncutbva- llythyrcimau i'r Bibl Annenaidd (yn yr hyn y dywcjur cu bod wedi Ihvyddo mewn modd rhyfeddol), jian dd., od, gahvad oV ncwydd am ymdrechiadau Bihl Gymdeithas Calcutta o barth arall."— ,as (- a ctitta o I)artli Y mae deg argraphwasr ar waith yn gysson yn Seram- pore, a phrin y mae dnvvnod yn myned heibio heb fod rhyw brawf-len (proof shee\) olr ysgrytliurau yn myned trwy ddwylaw eu hysgrif--raglaw."—" Y mae eicli gweithredwyr (committee), gan 'ddcall fod mynedfa trivy Russia i Ymer- odraetli China, Vcdi gyrru am yr ysgrytliurau (VR iaith y Chinese) o Car, ton. a. Scramporp." Llythyr o<Jditr,rth y Dr. Carey, Calcutlh, Rhilg, 10, 1813." Y ma-c'r cais ychwanegol a tfiaer am yr ysgrythurau sanctaiMl ".Ior fawr, fel nas gdlir ei atteb, erfodgcnnyiu ddeg ur^raphwasg ar waith yu gysson. Yr ydym heb lyfr ° r testament Newydd yn y Bengalaeg a'r Hindaeg, er ys air;,)S i cliwech mis; y gfilWadau mynych a thaerion am da- nynt o amryw bartha'ife o'r wlad ydynt yn gyfryw fel yr ydym yn gorfod rhoddi Hyfrau'r Efengylwyr ymaith cyn argraphu y rhanau oreill-. Hcblaw'r cyfieithiadau a ddygir ym mlaen dan ein arolygiaeth ein littiiiii (y rhai ydynt yn awr yn un ar httgain o rifedi, o'r rhai y mae un ar bymtheg yn y wasg), yr ydym y\i argraphu'r Testament Newydd yn y Cingalese, ac argraphiad llindoostanaidd a llytliyrennau Persiaidd, gan y diweddar Ifr. Martyn; ac yr ydym yng- hylch dethreft dau argraphiad o Fibl i'lalay, un mewn Jlythyrennau Rhufeinig i Amboyna, a'r llall yn yr Arabaeg i drigolion Java: ac y mae llythyrainau yu cael eu gwneu- thur i argraphu'r holl Fibl yn iaith yr Aruici. ilid. 1:r yr holl gyfieithiadau hyn, yr wyf ytt gwybod am saith neu wvth o ieithoedd ar gyfandir Asia, i'r rhai nid oes sill wcdi ci gytieithu; ac at y rhai hyn gellir y^hwanegu o leiaf deg nett ddeuddcg yn yr ynysoedd. Am liy^ny, y mac rhifedi'r ieithoedd, i'r rliai nid ydys wedi dechreu cylieilhu gaiir nnW, mor lliosog yn y Dwyraiu a'r rhai ag- y mae ynddynt.Pa fodd bynnag, dygir y gwaith ym m'aen yn ddiammcu, hyd oni chlywo't' holl genhedloedd, yn cu hicith- oedd en hunain, fawrion welthredoedd Duw."—Tenth Re- port of the British and Foreign Bible Society, page 18,19, 20, 22, 132. Heblaw'r amrywiol gyfieithiadau uchod o'r ysgrythllran, cyhoeddodd Dr. Carey y Ramayuna o Valmeeki yngliyd a ciiylicithiad Saesneg, yn dri llyfr pedwar-plyg—Ieithadur (grammar) ac ymddiddanion yn y Bengalaeg—Ieithadur yn iaith Mahattra—Geiriadur Alaiiittrt-.tc Ieithadur Sungs- krit, pedwar-jilyg. Ac, meddai Arglwydd Minto, Rhaglaw India, o liaen Arglwydd Moira, yn ci aracth wrth ganu'n iach i India, yr hon a draethwyd ganddo, Medi 20,1813,- "Y mae efe (Dr. Carey) newydd gorphen argraphu Ieithadur yn iaith y Punjee; ac y mac ganddo yn awr yn y wasg leithaduron y Telinga a'r Carnatic. Ac y mae he- fyd yn ysgrifennu leithaduron i'r Kushmeere, y Pushna, y Ballochee, a'r Orissa. Mewn yciiwanegiad at y llafur hcl- aoth ac amrywiol Jiyn, bydd i'r Gweinidog duwiol, a'r ysgoliiaig diluddcd hwn, orphen ci Eiriadur Bengalaeg mewn dwy llynedd ym mhellach. Y mae Ieithadur yn iaith Burmah, gan ei fab Felix Carey, yr hwn sydd eisoes yn dilyn llwybrau duwiol a dysgedig ei dad, yn ajgrall'wasg y Ccnnadon yn Serampore, ¡' Y mac Dr. Marshman wedi dechreu cyhoeddi gwaith Confucius, ynghyd a chyfieithiad ac esboniad. Cyfansodd- (HM wailh dan yr enw C??M Sinica, ncu AUwcdd i Iaith China; cyhoeddwyd y rhan gyntaf, a bydd y cwbl o 4 i 500 o du-da!cnn?u pedwar ply: Y mae yr ymadroddion Chi. naeg wedi c* hargraflu ar lythyrcnnau symmudol, yr hvn a ddyg?yd g?n y Dr. Marshman a'i gydweith?yr, trwy y cywrcinrwydd a'r dyfitl barhau mwyaf clodfawr, i'r fttii bertleithrwydd ag oedd yn anhysbys o'r blaen. "CyllOeddodd Mr. Ward, hefyd, yn ddiweddar ail argraphiad o waith ar Grefydd, Ysgrifennadau, a Moesau'r Hindoos, yn bedwar llyfr pedwar plyg. Yr wyf yn proli'r dywcnydd mwyaf didwyll wrth ddwyn teilyngdod ysgolheigaidd Mr. Marshman, ac aelodau jiarchedig ercill Cennadwri Serampore, i sylw'r cytlredin; a dwyn fy ilhystiolaeth i'r gwaith mawr ac anarferol, ag y galluogwyd y Gymdeithas ddiuclielgais a chyfrifol ymli i gySawni. Ac nid liai boddhaol gennyf yw y cytle a rydd eu cyllawniadau dysgedig i mi ainlyxu fy sylw o werth pa- trynol eu bywydau, a'r egwyddor fuddiol sydd yn rheoli yr amryw scfydlludfii defnyddiol a flurfiwyd ganddynt, a'r rhai a ddygir ym m'aen ganddynt en huuain.Lord Minto's Valedictory Address, Sept, MQ, IS 13. Wedi dangos o honom yn y modd hyn gyfhvr gresynol rhan fwyaf o drigolion y byd, cymhwysder 'y Ccnhadau a ddanfonwyd allan, a lhvyddiant cu hvmdrechiadall yr ydym yn gobeithio na hydd. i neb o gyfeillion Cymdeithas Gcahadol y Bcdyddwyr trwy'r Dywysogacth, a swydd f Mynwy, csgeuluso casglu a dmns;rifioyn helaeth yn ol eu I sefyllfaoedd, a dwyn eu trysorau i Abertawe, i'r Cyfarfod cytlredin yr lIaf nesaf, pryd yr ystyrir y dull a'r modd. a | ymddangoso oreu i ddwyn ym miaen achosion y Gymdei- thas. Rlioddir rhybudd amserol am amser y Cyfarfod cyn y cymniero le. Gehvir yn ucliel ar drigolion Cymru i ddilyn anghreifftiau eu brodyr yn Lloegr; am debygoli eu brodyr yn India nid gwiw yngan, canys tybia llawer na fu ymddygiadall ac ym- drech nemmawr yn deilwng i'w cystadlu a'r eiddynt hwy wedi yr oes apostolaidd. Anhawdd gwybod am well tfordd i gytlawni y gorchymmyn, Try.sorwch i cliwi eich hunain drysorau yn y nef," na thrwy gynnal Cennadon a dosparthu Biblau ym miilith eilun-addolwyr. Yr ydym ni yn casglu arian, ac yn gyrru geiriau'r bywyd a phrcgcthw yr i India, a'r rhai hynny yn gyrru'r trigolion i'r ncfoedd, a pha drysor gwell a allwn fod yn ollerynol i'w ddanfon yno.

I T- Newyddion Llundain, S?e. DYDD IAL, MEDI 2'2. Ilancs yr Amerieiaid o frwydyr y 2;")(lill o Orphetihnf. Ad- ysgrifo hjthyr oddiwrth y Cuuwriad L. Austin, Cadwein- ydd i'r Cadfridog Jirowa {yr hwn ccd-J yn tyiilys yr Amerie- iaid yn yfncydr Iwrino) at Ysgrv-raglaw'r rhyfel. Cad-hjs, Buffalo, Gorph. 29, 1814. MEDDWYF yr anrhydedd Fch anncrch ar ddymnniady Cadfr. Brown, yr hwn sydd wedi ei gaethhvo gati ghvyfau a dderbyniodd mewn brwydr ^vaedlyd a'r gelynioiij ar bryd- HaWll a nos y 25ain o'r mis hwn. Yr oedd ein byddin ni wedi cilio yn ol i Chip- pa.wa. Cynnullodd y gelynion bob catrod a allent o Burlington a York, ac am na chwrdd- asant ag un gwrthwynebiad ar Lyn Ontario, ti os. glwyddasant luoedd o warchglawdd George, o Kingston, a Prescott, yr hyn a'u galluogodd i ddwyn lluoedd lliosoccach na'r eiddym ni yn ein herbyn, dan lywyddiaeth y Cadfridog Drum- mond, a'r Uch-gadpell ltiall. Cwrddasom a hwy gerllaw Aberoedd y Niagara, lie y cym- merodd ymdrech waedlyd le; safodd y gelynion gyda, llwyr-ymroddiad dros gadw en tir, etto gyrwJd hwy o bob sefyllfa a gynnygent gadw. Cymmerasoin eu holl fangnelau; ac er bod y fantais o ran sefyllfa a rhifedi o'u tu, dymchwel- wyd hwy yn hollol, ac arosodd ein lluoedd ni ar facs y t'rwydr heb aflonyddweh oddi wrthynt. Pa fodd bynnag, gau fod y Cadfridog Brown a'r Cadfridog Scott, wedi eu clwyfo yn llymdost, a blaenoriaid yr holl gatrodau yn agos wedi eu hanalluogi, a'r gwyr yn 11 wyr ddiffygiol, barn- wyd yn addasi gilio yn ol t'n gwersyllfa, yr hyn a wnawd yn y drefn orcu, heb gael ein dJ'ygu gan y gelynion yr oedd ein clwyfedigion wedi cael eu syinud cya hynny. Cymnierasom y Cadfridog Rial, a Chadwein- ydd y Cadfridog Drummond, ac ynghylch 20 o swyddogion ereill, ynghyd a '200 o filwyr yn garcharorion. Y niae'r golled o'r ddau tu yn ddtrfawr.) ond aid yw'r cyfrif wedi ei gael allan. Y mae Cadweinydd ac Uch-gadpen r haw tor (brigade) y Cadfridog Scott, wedi eu clwyfo yn llymdost, a Chadweinydd y Cadfridog Brown (wedi marw yn lied debyg) wedi cae I dwy belen trwy ei gorph. Y Cadfridogion Brown a Scott ydynt y tu yma yn gaethiwus gan giwyfau. Y Cadfridog Ripley sydd yn blaenori y tu arall. L. AUSTIN, Cadweinydd, Llundain Nezvjjdd A zest lo.-I)aetli anirywo longau'r gelynion i'r bas-for (sound) dydd Sadwrn a] dydd Sul, Eu rhifedi neith wyr oedd un ar ddog. Yr ydys yn son fod y llynges Frytanaidd wedi cymmcryd meddiant ffur1101 o Montank Plint yn Long Island, York Newydd, gan beri i'r teuluoedd ag oeddynt yn anneddu yno i gilio deng milldir o'r lie. Y mae symud- iadau diweddar y gelynion, wedi peri i ni ofni fod rhyw ymosodiad o bwys yn au bryd. Ymosodiad ar Stonington. Am wyth o'r gloch neithiwyr (wedi i'r papur hwn fyned i'r wasg) daeth brysnegesydd i gad-lys y Cadfridog Gushing o Stonington, ag hysbysiaeth fod d wy Ifreigad a chad-long fechan wedi cyrhaedd y llongborth hwnuw, a cheisio gan wyr y dref ei rhoddi i fynu; os amgen y dinystrient hi yr atteb a roddwyd oedd, yr amddUFynai'r trigol- ion eu lrael wydydd a'u bywydau* Parwyd i'r catrodau yr 8fed a'r 30ain ddyfod allan i amddi- llyn y dref. Saethwyd tan-belau C'ongreve i'r tir trwy'r nos, heb wneuthur niweid, a'r bore hwn, ynghylch Codiad yr haul, dcchrèuodd yr ymosodiad â. mangnelau, ac y mae yn parhau etto, am chwech o'r gloch. Y mgynnullodd y meiwyr mor lliosog fel na ellai'r gelynion ddyfod i dir, eithr yr ydym yn ofni y dinystrir y dref, o herwyddeu bod o fewn i liaiiner ei-gyd mangnel attoni, a'r unig amddiffyn a feddwn yw dau fangnel hirion. Tywy sir y gefynion gan y Mor- j raglaw Hardy.— Papur Llundain Neuydd. Hysbysir mewn llythyr arall oddiwrth wr bonheddig yn Llundain Newydd, eu bod yn ofni nad oedd ymosodiad y Mor-raglaw Haitiy ar Stonington, ond ffug ymosodiod, mewa trefn i ddenu'r gwyr arfog ynghyd;: tra byddai rhyw lynges arall yn danfon ei gwyr i dir mewn rhyw barth arall. Hysbysir mewn erthvgl o York Newydd fod amryw o drigolion y ddinas honno gwedi eu carcharu dan y eyhnddiad o deyrnfradwriaeth, o herwydd rhoddi o honynt ymborth ac angen- rheidiau ereill i lynges Prydain, amryw weithiau wedi cyhoeddiad y rhyfel. Dengys y pigioti uchod o bapurau'r Americ, fod trigolien yr Unol Daleithau mewti brawpar- haus rhag cael ymweliadau. dhvahoddiad oddi wrth wyr ein llyngesi, y rhai ydynt yn gwib- hwylio yn y parthau hynny. Y iniae'i- hanes a roddant am frwydr y 25aino Orphenhaf yn dra chloff a diffygiol'; haerant iddynt ennill buddu- goliaeth, a chymmeryd ein holl fangnelau, ac wedi hynny ciliasant yn ol i'w hen wersyilf;), o fewn j'w tiriogaetii eu hunain. Addetir vn hy•- bysiaeth swyddol y Cadfridog Drummond, idd- ynt gael meddiant o'i fangnelau ef dros rai mu- nudan; ond angholiodd yr ysgrifenvdd Amerie- iaid fynegu i'r Brytaniaid eu cymmcryd yn ol ymhen ychydig amser, ynghyd a dan o'r eiddynt hwy gyda hynny. Y mae'r llythyr can,lynol a dderbynwyd oddiwrth wr gwybodus, o Kingston, yn y Canada Uchaf, yn cynnwys rhai pethau ynghylch y dywededig frwydr, ar nad ydynt NTit hvsbysiaeth swyddol y Cadfridog Drummond:- I PIGION. Queension, Gorph. 22.—Y m-,ie'r i-bN fe-I yn y dalaeth hon yn dra bYWlOg yn y pythefnoi'diw- eddaf, ac ymddengys fod hadlugrwyùcl y gor- esgynwyr gelynol yn debyg i gael y gospecligaetli llym hwnnw, yr hwn a ddylai bob amser ganlyn y dinystr a'r chreulondeb di-achos a gyflawnpdd yr Amerieiaid yn y dalaeth yma. Llosgasant St. David's, Erie, a Chippawa! Ymchwyddasant ar gyfrif eu llwyddiantyn erbyn y Cadfridog gwrol ond atlwyddiannus, Riall, cychwynasant gydag haerllugrwydd yn erbyn gwarch-glaw dd George, ond aeth y Milwriad Tucker ag ychydig wyr allan yn eu herbyn, ac ymosododd arnyntgydi'r fath fedrusrwydd a gwrolder, fel y gyrwyd hwv yn ol gyda cholled fawr, dioddefodd eu IndiaJd gyrnmaint ar yr achos hwn fel y ciliasant odd. wrthynt, gyda llawn-fwriad i beidio ymyraeth a'r rhylel yn Canada end hynny. Ar yr 20fed symmudodd y Cadfridog Brown ymlaen drachefn i yrrosod ar warchglawdd George, ond parodd y derbyniad a gafodd gan y gwiUfyddin (picket) a'r gwarch-glawdd iddo gilio yn ol fit o lathenau oddi yrio, lie, yr arosodd hyd y 22ain, ac wedi hynny aeth ymaith. Ar y 24ain daeth y Cadfr. liruminond i warch-glawdd George, ac am fod y gelynion wedi gadael Qaeenston, efe a lawii- twriadodd i'w hvnilid. Vroedditl yn tybied eu bod wedi ci-oesi flaiver o'u niangneiau a'u clud. wrth Le.viston, lie yr oedd gvversyllfa wedi ei ilurlio; i luddias hyn, ac i ddangos i'r gelynion y byddai i'w tiriogacth eu huuain Tod yn sefyllfa rhyfel, nt^I: y Milwriad Tucker cyn belled a Lowiston yii yr Unol Daleithiau, a meddiannodd eu gwersyllfa yno; aeth y Cadfridog Drummond a'r 89 catrod ymlaen yn ddioed ar hyd gian Ca- nada o r afon flodd y gel), Liioll yn ddiattreg o'u gwersyllfa i'r uchelderau, gan adael eu pebylL a'u clud, (baggage) ar eu hot; a dihangasant er fod y Milwriad Tucker yn eu dilyn i fynu i'r bryn, lie yr oeddid yn tybied y bUilsent yn s :;f- yll a gwthwynebu, ond yr oedd braw wedi eu mdelianllu, cymmerwyd yr ucheidcrau, Uosg- wyd eu gwersyllfa, a dinystriwyd cymmaint o'r arlwy ag na allasid eu cymmeryd ymaith. Parwyd i'r lluoedd groesi'r afon mewn trefn i ymuno a'r Cadfridog, ac ymosod ar y gelynion yn Chippawa. Yr oedd hon yn noswaith ogen- eddus i'r Brytaniaid, er fod ein colled yn fawr. Bu'r 89ain catrod a rhai ereill yn ymdrech a'r gelynion wrth y dryll-fidawg (bayonet) amryw weithiau. Ymladdodd yr Amerieiaid y n y modd dewrwychaf defnvddiwyd y dury n oer yn fynych, ac ymddygodd yr holl luvddwyr yn dra. gwrol. Cufodd y Cadfridog Drummond belen yn ei foch, yr hon sydd heb ei thynnu allan etto, oud nl chiliodd efe o'r maes o achos ei glwyf, yr oedd bob amser ymhoethder y frwydr. Y mae y gelynion yn cyfaddef iddynt golli 1,500 o filwyr; yrmosodasant ar ein rnangnelau a chym- merasant hwy bedair o weithiau end fe'u had- gymmerwyd yn yr un modd; collasom amryw Swyddogion; ymddygodd yr l'ndiaid yn ol eu harfer, yn y modd mwyaf anwraidd—ciiiodd y gelynion ddwy filltir; ond cychwvnasant ymlaen diannoeth gan fygwth ymosod arnom, eithr bar- nasant yn addas i adael eu bwriad heb ei gyflawni. Safodd y Cadfridog Drummond yn ei sefyllfa rai oriau wedi i'r gelynion gilio; ond wedi hynny aeth yn ol i Qaeenston, gan ddisgwyl y daw Llynges yr Americ a chyfnerthiadau i ymosod ar Varchgloddiau Niagara, Mississaga, a George; yr ydys yn disgwyl y llynges honno bob awr, a. plian ddelo bydd yr ymdrcch yn waedlyd mewn. gwirionedd. Cynnwysir cofres yn Uys-argraph nos Fawrth, o cliwech llong dau hwyl-hren, pum' Ffreigad, a thair ar ddeg o longau'r gad-res, i gael eu gwerthu. Ym mysgyr olaf y mae'r Marengo, o 80 mangnel, yn yr hon y gwnaeth un o Lynges- wyr pennaf Ffraingc, Linois, lawer o ddrwg masnach yn yr India Ddwyreiniol. Mewn Llys neu gyfarfod tri-misol cyffredin o Lywydd a Chyfarwyddwyr Arian-dy Lloegr (Bank of England) a gytmaliwyd y dydd hwn, hysbvsodd y Idywydd i'r perchenogion, fod y Llys o Gyfavwyddwyr wedi penderfynu fod d rhan o 5 y cant ar arian parod (capital) y gym- h deithas, yn rhydd oddi wrth 10 y cant o dreth ar feddiannau a bod i arwaesafon (rcarrants) is y rhannau gael eu gyrru allan ar y JOfed o'r mis nosaf. Cyttunodd y perchencgiou a'r cynnyg, s; ac ymadawodd y llys yn ddioed. Mewn tymhestl fawr o'r Dwyrain Ogledd, i: cyfododd y mor yn uwdi o gylch ynysoedd