Seren Gomer

?f?srp ?iM? ? :.Uítiar!, (b{e ocietpi: ro .1:ridgnd" and tlt, 'Ccn(re,' of  .??'??? ?<? ?? Cc,?re ? G???aM??'?. AT? GENERAL MEETING of the fiends -4-JL "r ? ?????" ??? FOREIGN BIBLE sorn ??.? ? Totv?-ifALL, at HmnRE?, on  .to Ad- ?S?t? '.?? ????iMR. 1?1? pursuant to Ad- Vel?tisciiielit, E.? 7? r?M CH?K, TVI",VDfl-i,-rr, E,,2. 1, T]fF Cirilit, ??'???.?.??? ??LESOCtRTY F0!? B!UDG- ??,?' ? ?HC??TRE ?? RLAMO?ANSIURE, ??? ??" formed. Rcsoi"tions simitar to tho<e usu?ny -,? Y °'\s?? occasions were entered htto, aud the con- aduMc?t ? of the Itt?ituttoa was undertaken by T. Wl.NDi,IA.Nl,, Es, M. P. for the County; 'T'b HOIi. WINDHA:1 QUI, M. P. (01.. KMGHr, Md ?Oi?AN POL'KIN TRMIERNE, Esq. <"o!.K.XYGriT,TREASUR:R. Col. RN!C,?TIT, TTIEASTJR,-K., ?c\. JOHN HAHD?NC, Rev.F,i)WARDPICTON, ?!?VILL!AAtLLEWELLYN,3pd Mr.-H.OSLRTDA?E, SHCHEAmES ?? ? Co)tnnitt<:<* of tWi'nty-two Gt'nt]eiTt?n, with liberty to ? ? <?"' m?hcr, five of whotn consi)iute a Quorum. ?ubscrtutiocs and Donn.tions were entered into, a List of "I!lch ?'" '?P?cat- next wt'ek. me )t.e?. JOliN ();vKt. on" of thR !ndcft),i?aMe Secrcta.- tit's of the Parent Ir:oftution, rec:'ïvcd the 'cordial Thanks "t t..tc ins ()b¡igjn a.ttendn.ncc, and f;)!' the cncr- gl"tic and aMc maum')' in 'htch he assisted t-hc. imBOi'tant <)Mtof the MN'tjll. 'ritRTh.inks of the Mcethig were t tho 1;) the acntif'mcii who so kindly and 'pr<<.)npUy i talle th<- Mt-oUH: a.).d to the Ili-Iily t-cspcctt-d Chairniaa the inipx'st he comiocrd iu the ohjt'ct of the Mectui°" and for his ah)p :u:d obliging conduct in the Chair. Signed, TfIOS. HANCORNE, JOHN HA?'M?G, ) ? EDWAR!) PtCTON, ? Secretaries. Setreta ries. ?OBI.RT DAtU? ? "f B. Bonks for Subscription:- are !yin? at thf Wvndham A Ili-id-?-en-3 arl(i anv ol. lItleititti d(,Slrt)ti;? of "t'cc?;,? Mpn)bprs an- ?q'ic-.i.f'd to signify their mte-nUon M'ot:p,?'thp!'teerct:].i-ifs. NEWYDD El GYHOEDDI, -j -4icr werth ríin D. Argrap!tydll y P«;)K)' hwn, ocM?y:c?d???/A;<-?r?:?<,MM?-A'g-AyMrH, PHf5 Tt'YTtf CEtK!OC, ?WAITII PitYDYDDOL ?.o? Lr?w?LY?? 'J1j o Goed- y- C ymmer, yt: y Faynor, sir Frccheinio?, 0 Gocd-y-Cymmer, J n y FaYl1or, sIr 1< rechclOlOg, pi. fyrrweh dini'.vaid. ¡ ;,biauti'w:)ystyriaid, fb't?, ewlinu ?l,i- MpwadcaHacfircfydd; S"f !)pn:. ".v o G:)nnni;i.u, At-ai?rywd?stunau: wn'u Eu c.YFAxaons! Art rcsun. CEnon. AR Cymmwysi'wcanumewnAddoiiadcyhocddus. l"!f!ltl yn fuml, M. CH Argmphydd, t'K!8 WYTH Pvetarum Britannicryrwn: SEF, BLODEUOG WAITII Y PRYDYDMON BRY- TANAH)!). o diu:eddai' .Sa;'C/ ]Jr. J. D,l!' TS-, ac c/.tilt. j y ?? y't cynnM'ys hc'fy. Y,t.7Fn. HA?nno?tARTft o wnli.h y ;oapte-n ??'?? MnJU'.ET-.?; ynshyd :? K?<f:L\-?to\ ? K?'m!n?'' A??"<"? ? ?t?FAU ai.' anu-yw !)?tu;).), cr :;)7ry?'??"? sy'n c&ru syn\vyr yn fwy n& chynghunedd, ganj' '-I Ia.?)? HYS?YSIAD.. '?T'?M Pcrc?e?o?.-? ?i:EA'.(?o.j?R ??; ?. Ay?ysM. ? ??..?:?. :'M ?,???. ??? ? y f '??C/m-?To?f?d???? Papw'/mm" ? ?, "fYIl-U ? 2?? o? :?? ''K?:; ac c? ? y ?-aH? c ddK???M 'I I'JQf?n Width 0'" fath hyli Vil bu'ysig dros litn, gobeithi ttit n;t ??? '???f! ? C??K, ? y ??. ?;y?? t?M II ?.?-c? a ?.? ?,- Go-K?-??. ?:?.?-?'M?? ?M. ?ydos-'??s? „ ? Jya?n ??„ ?'ffi<s <tfK?K? ar ?- a?Mei' r l ? =-=.

I' ?. ?- I t A.' AT EIN COHEHWYR. ? Derbyniasnm Lyihyr Inan, yn chwcnnych dcon?ind.o j ?, ""Itil & ?iwy? ar ochr i''i'cncstt- yn Hant'or—dei-hyn- ? ?mhcfyd Y?rifcn-fcdd G? ? LIadii) cddiwrti. B. ? '?hrydyd-.liaeth Robert Gwitym- y rha; ydynt dei- ??I'K.tTcagaatlt'ycyaccYutaf' ? H?tbUylhyrhvanthi'.v? ??b?<?? ? ? ? ?," y?''? cyn?afeistcddM, nf? wetthre?wyr ?ib C-110 CynicrtliN,yolntit weitliretlwvr ?? '°?''Sa?wg,g?det ?ynna! dvdd L:nn nf&ar; y't- y? ? f r'où ",J'in ') tObeithio y ?edt'wn roddi hancs y cyfarfod 1 n d.Ql'Unwy¡, ? ein"l'hifYJ] nesaf.G'K-? ??-M? S,,d,,vy(I y ??' ?''? ??'?-?'" ??"? rkasant, t:rll(\w ;rf?'l'ddin, Fieur Lianarthney, yn y ?dd- t.o G<1p'1nahLI?ng-gad!as ?'? Sheernes,, i ?1. yn nniY? ?? C?rlc. Mcr,.n, Y?a? }"I. 1) 'Y.n nnfrY.d 1 foù ??" ?????" y'? ? ?- G. WJII. "<IVai", ?er yr hwn yn y ?ydd ? } t!cl'fynasat.. ? ?''?' ?P?'Hs, Pch';a?w<- r?'g-?c."?, &'r <h-cf !in, wed: codi Hawer o'p coppr u SOt1dt) d,d ?ln:lllOrf: ¡ ?;-rddi!],yrh?'-n?ystynd yn ungha??adw? Yu ? ??th amtyw o Hwsmyn deaHus, yr ydym .)? n uTeai?od cny,{ia,t ? v ?wvdd-.n hon yn ?.yndte-.trai 'wyr than ?fl?Y?if o Irliali ?-ii Ilyttlyr o Corn,? ? ,??,? g,? ?,?? ? ???' ? P?t?. J.r ?iadhouno/.y ihvyd? ?-eddus fyddal hys?, ;? j?.???-,? ?? p? i hon. fo(I y 'Dol- ?' Yspaenaidd, y d?u a ?U-fathwyd ..n y w!ad hon, a? ??yd yn garoMu ?wy?? ? ??? ?,?y ? g?j? 'vYd i 58. 6ct1, yn-cael eu gwrthod mown t-hni parthau C' t)4. 6ch orid yn??eHder?yn yn He corona! P? (.vm??'y'"??'?"?'? (B<m?) yn rhwy? t'w ?vd t??? ?" ?' ?' caHys ?f yr anamod hon y cud- eviijluvrytl ain Ss. 6eb. eaiiys -,tr yr aualao(I liun y (;od- Q??Syctfti'i'rpnshynny, l G 11 )'llgwyÙ 11on'" newydd?yrhon?elwlr HOPE, i'r "Oil' Yn dd ,j,{lù ?ia?s o ? ???'?.y?'ddtn wythnos t ddoe? yngwjdd 41a\'i 0 bOb1, Y rhai ? ?ddii?wyd yn i'.twr wrth et £h2lufod Yn. ,p ¡ J' dl I ehanibd v&?' ?'?eryd y dwnr yu y fath fodd gwych. Daiu'd ?''? ?y ?? yn ddl?eddar yn ?e?hu? .w??"' ?? hcnno heb d?n toM i'r L:yw- fdraeth dun "a' nâsG 0 bRrau 0 hoqanau sd3n a gym- ?wvd ? ???? b?uohosanM s!dan agym. Illerlv'vd 3,r wythll()s cyn y ddiweddat' yn Portsmonth, y ?i add S?twyd mewM to thau o fara Ftraingc, y rhat a 6' ?'- ?'' SWe! thwyr a ddygasent yaQ i WMtbu, I J5!b! Gy!ndp!thaS Gynnorthwyo! HwiSbrdd, ynTLtys-dy't- dref, pythefnos heddyw. J. H. AHen, Ys.w. o Cressp.!Iy yn y gadair, yr hwn a dd.n'Inniodd nattur a diben y gyntdeithas. Tracthedd y Parch. Mr Owen, un o Ysgrif-rag!awiaid y fam Gymdeithas, araeth hyawd!, gy:ihwysfawr, a thra ("iyfTtous a scrchiadol ar yr achos, yr hon a roddes fawr hyfrydwch a dywenydd i gyrinulleidta !iosog a chyfrifoi. Pregethodd Mr. Owen ar- y Su! canlynot yn yr Eglwys Fair, bregeth ragoro} i !!aws o \vl"ándawYl', y rhai a ymdyrrent o bob parth t'w wr&hdo, ac yr ydym yh deaH fod amryw o'r YmneiUduwyr wed! cyttHno i beldio cynnal eu cyfnrfodydd at' y pryd hwnnw, fel y gallasai en cynn'u!eidfaoedd gaet 6ync i wrando'r dielthr parchedigacenwog. Cynna!iwyd cyfarfbd b!ynyddo!, Bfb! Gytndpithas Gynnorthwyo! Caer!oyw ar y 7fed o'r mfs hwn. yn Tannton. Yr oe<!(! ychw aneg na 3000 o Fiblau a Thcs- tamentan, y rhan fwyafo hbnyHt a!' lythyrennan mawr- ion, wedi caet eu dosbarthn oddt ar y Cyfmfud b!v- nyddoio'rbiaeUt Ymae Cymdetthas y sir hon wedii <'asg]u ychwanego ariana'ngyrrN i'r tarn Gymdetthas nag uh o siroedd Hoegr, ond HuNdain a swydd York. YsgrifcnwydMyt))yraryr8fed o'r Mis hwn atfae!. icrwyr Abcr-dau-gteddyf, gan J. W. CrokC)-, Ys\va:n, i hysbysu iddynt, fod Argiwydd; Mor.!ys wedt gcrch- ymmyn i'r Llynge,yed Sawyer, yr hwn sydd yn Cork, iddiogclH'rnongau masnachut yrha: ydynt yn hw\Ho Q'r aber uchod ;'r Iwcrddon, ac y byjd nawdd.tong (coK)-fy) yn barpd t'w hymgetcddu c\-n gynted ag y cynnuUno dfg o lopgan yn Aber-daii-gled(lyf, gyda'r diben ihwynotrosoddt Bl'ad-glled\\tyd'il'eh wr, o 70 i 80 oed, yn agos Gaoiyt-ddin yi-wythnosddtweddat' Yr oedd yr hen wr yn cnnit! m fywtoHanth mewn rhan, ery.sbtynyddau ra!,w'th w.i-thu !tosannan, ac mewn rhan wrth gp!sio e'Hsen. Cyttunedd ybrad-!cidr, yr hwn oedd yn ym- dd.tngos yn ddyn gweddaidd, ag ef:tm bar o'r hosanau,. a)hf)ddod() i<;do ysgrit, yn arwyddo ei boti ?,n ysgrif Arian-(!y Arboth,am If?. ae wedt ?tyn o')- Gwerthwr t )-yw ddyn a dyb!asai c?add.tcthaiynoynachhssnrot,' ?ct)ac!pidystioiaeth fbd yr ysgrifvn dda, rhoddodt! a, ellael rod ,v r y.,grif vii ( i ( l a, yrystn'an iddo wyth s\vnt yn n.'wtd, ac fcHy co))edw\d ct'mcwn l()s. GcbeHhi:- i bydd hyn yn foddion i dynnu sy!w'r Ynado!) t,wy'r Dywysogaeth, yn fwy npniduotatgrwydn&tdo'rfitthbyn. o -w,-i-tit gostyngo! th-ofdd yn awr, ge!!ir sy!wi fod dcgymman p)wyf gcr))aw Hhnthun, swydd Dinbyc!y thai a werthwyd y uwyddyn ddiweddafani 1,8001. wcdi myued y Qwyddyn hon :un i/iOOi. set'700!. yn Hai na'r Hwyddyn flacnoiol. Trwy o!)wng ca)ch uewydd trwy ogr teg i !awr i bv- dew, cyn byddo i un dyn ddtsgyn iddo, bydd i'r awyr ynddo gaet ci buro a'i mchctddio. Yhtddengys had ywteithwyr yngyfTrcdin ynewybod fod tt'ordd gerbyd dda i Caei-licoii G-,twi- heib:o Capcl Cmig, R!;nthnn, a'r Wyddgrng. Gatiwn sict!):iu i'n darHenwyrnad yw'r<ta.dd ynfwy mynyddig, fn.!y Gwcst-dait:ystat,acnad yw oii(I dwy'fllldii-, ncu o c .!eh iiynny, ym nuteiiach, a thrwy tyned ar hyd-ddi go<'ht'iir yr angbytieusdra cyd-fynedo! a chroesi'r dt-os- C:'fu yd !!cstr prtd(!, dydd Ian pythefnos i'r diwcddaf, g&t!!a\v Uppingham, gan wraig d!awd a'i mhab, y i-bai eddynt yn casgin cnau gcrHaw yno, a darnau arian Kcufc.hair, y ) h.u a fathwyd yn :unser yr Ymerawdwyr Yalens, Grittian.TheQdosius, a Maxirninns; 1 yrhiuganhyjuty ydynt OJ4JO i 14:50 miwydd oed y )!)aent on wedi cadwyft dda; rhannodd y wraig !awfr rh.-ng ei chymmydogioh pan ddychweledd/a gwrthod- odd gymmeryd 201. ant y gwcddii!, scf ynghylch 300. 'Tybn cu bod yn 600 pan gafodd hi hwynt. I Biin gennytu fynegtf <od yr arre.r o dorri pcithynnau (frames) yn p::rhan yn Nottmgham. Aeth ynghyich 30 o. ddryttiwyr PeHbynaH; ynghytf-h 13 o'r gtoch. no<; Su!, wythnos i'r diwedat i dy Thomas Ford, o Basibrd, a diny:,tnasaut b'nnp 0 beithynan gwel'thfawl'¡ odeli; yuo acthant rhagddytit i dy James Smtth, yn yr un pl,f !ie y dryniasant b-.Tmp o bcithynan cottwn; Wedi hyn cychwynasanti dy Thomas Garton.oDastbrd Nswydd, lie y tonasant chwcch o beithynau. Yrydv. wedi'dala nn dyn, yr hwn a dybid a bertitynai i'r nntai- ac y mm') Ynado!) wcdi pert i'r tni!wyr,a'rswyddogion gwiadol i wiUo yn y nos,yr hyu t'cl y gobetthir, a csyd dt;) tyn ar y gwuith. Cynnatwyd ymefyniad Ynad LIofrnddtaeth, gan 11. Purnptt, Ysw. swydd Mynwy, ar y 27ain o'r nus diw- 'I' cdd.tf, ar gorph Elizabeth Charles, yn Lanarth—Yr ocfM son wed: ymdaenu ei bod wedi cymmcryd gweu- wyn, ond wcdi'r ynjofyniad manytaf cafwyd attan fbd hyuny ynddi-sait;—Rheit)!farn, Af.n'!t' tnp!f ymweliacl DMM'. AcaryrSOain ar goph dyn cstiono), yr hwn! a gafwyd :n- tan yr Hafren—Itheitht'arn, tfdMKU<?CUtM/, trœy fcddi. Cyttunwyd mewn cyfarfod cyfrifbl o Ynadon swydd j Tippe) ary, yn yr Iwerddon, yr wythnos cyn y ddiw. cdtfuf, i osod Gweithred y Scnef!fh-, a eiwir, Gwcithred Mr. Peeic, mcwn grym, yh erbyn Harwniaeth Mid<Uc- thi) d yn y sir honno, o herwydd barnu o honynt ei bod mown cytiwr terfysgtyd. Cynhwysir y dymmnniad caniynol ynghyfaddenad Ethv:!idC!arke,yrhwn a (tdih.eHyddiwyd yn Chehns. ford ar y 1::zfed o'r mis diweddaf. Yr ydwyf n Ed. ward CInrke (yr hwn wyfyn disgwyt marw ym mhen ychydig oriau) yn dynnnuno yn ddi.dwyH, fcl fy nghais d:weddnf, arfod drt o'm byscdd gae! entorri ymaith, a'u rhoddi i'm tri pMentyn, fet rhyhudd iddyut h.wy, mn mai fy tnyscdd fu yn achos i'm dwyn i i'r crogbren, a'n) ptunt i dtodi." Cynawnwyd y dymuniad hwn gan y Haw-i'eddyg. Dywedir fod deuga!n mi! o Saeson yn awr yn Paris yu.edrych aryramryw bethnuhynodionyno; ond o'r tn a:aHhaenrfodtrigo!ion Paris yn boddio fu cywmin- ymofyngarwch yn barhans, trwy cdrych ar M?t gwrlh- ddrych yn ddi-inino,sefilogcHau y dieithriaid. Fe! yr aedd gwr bon!tcddig pcn-goch, yr hwn a w!s- gsi ddi)!ad gwyrddibn.yn niynedtrwy t:n'c!tnad Covent yr wythnos ddiweddaf, gwaeddodd Gwyddcies, yr lioil oedd yn gwerthnUysian gcrddi, allan arCI t.hymmydo¡,s, Arrau, Nety, a wel%veli tli,wir 11101-Ollyn Mch (carrot) hwnnw, a'r p?n go chwith i fyun, yn rhedeg S'wrdd o'i- ardd." iltcnj?ddiad. Bore dydd L!H" y cynaw'nwyd dedfn d y gyfraith ar y llofruddioa Mitchct! a Hothns..Y fat!) oedd cywrain ymofyngarwch y cyS'redin i weted y drwgwt'ithrcdwyr annedwydd yn dioddeY, felyroedd yrOIdBaney, a heot Gittspuf, wedt enUanwmewn modd tra anartcro! gan ddynino am sa:Ui o'f giach yn y bo:e. Riioddwyd nawer o arian al-n teoedd t eistedd ar ncnnau'r tai, ar fennau, a phetha.u cyflens ereUt yng-. olwg y ddiheuyddta. Yy ydys yn Credu fod Mttchei! I dd 1 'f "0 yn gobcithto cael ci ryd.than, o herwydd ctywyd efyn i'.yny(.it yn dywedyd "-nad oedd Mn prawfwedt et ddangos iddo efsact)m't-aw-Mryt! Dygwyd y :11 i charorion allau ychydig cyn wyth o'r g!6ch) i'r diben d." 11 ,Parch gymmRryd yr hciytn oddi am danyht; yrbedd y..I- Mr. Cotton a'r Parch. Mr. Freyre gyda b\výnt, rosoad yro!af ohonynt ifynn trwy't: Hog gyda HolllJJ, gan (hfnuo yr amsermcwngwcddi, a't hwnyrnnoddefe yn daer. MitcheH oedd ycyntafaddy§wydaHaa o'i ) geit, yr oedd yn yinddango yn wyrieb.!a!, ct ddywed- odd air Wrth neb, ac ni ddangosodd yr arwydd Heiaf o deimtad am ei sefyHta arswydns. Yr oedd yn edrych At wrtbddrychau o't amgyich gyd&'r difaterweh mwyaf, \Vef!i i'w heiyt-n gaet eu tynnM ymaith, a'r ddefbd: ddychrynHyd ai ferol o glymmu y dwy!aw gaei ct cliyt*- !aWni, efe addyrchaffJddeidùwylalv cyfu.wch agy 'gaUasai, edrychoddiiynn, ymgrymodd, ac ymddang- osai megis pe buasai yh gweddio. Annerchodd HoMins y bobt yn y modd canlynoh '< Ytna yr ydyeh yn fy ngweled yn sffyH yn aberth i nwydaf a chrenlondeb t'y mhechod s.dd fawr, ac yr wyfyn cyfaddcfun:ondeb t'y nedryd Ond ch y fcrch annedwydd a gerais, my<i a'i haddolms fctuno'mtteiddo iyhun; yt'wyfwedi edifmhauachctsio mad'jeuant;yr wyt' yn rhoddt t'v !mn i fynn, gan obeiUno fod Dnw Hot)a!!uog wcdi gwrandol' ngweddi, ac y maddeH efe i mi: geHweh chwi,adichon ybyd?ymmetyd rhybndd oddiwrthy?- y!-wyt'yn cyfaddcf(;y?a\v.n<!er fy nhynged—derbyn fy en;t!d, 0 Ddnw!" ac yna etc a wviodd. Yroedd Mit- chct! yn ymdd?tTgos yn Ued ddtfattcr, hyd omd acthant !'t- ghvyd (SPft!oldK end yma yr oudd dychryniadaM i angan yn ddavlunicdig yn ei wyneb buyh hir cyn ma- il'l'W' a chuiodd angau cated. Ysgydwodd PMHns ddwy. taw a?yddogipn cyBawnder, ? dywedodd eifod yn gysu.ras. .? ? LAMBETH, I 1 Cynha!iwyd yn Lambeth, yn agos i Lundain; ar y ?ain o Awst, 1814, Gy?artbd.yr hwn a c!wir Cymman? FibHard<), sef -cangeno'r Gymmanfa.a (}'urnwvd yn Hc<)t Gui!nord, yn Etnhdain. Y mae'yma bedair ,Y:' .mae? y tia be?lai,l. 4. gaet eu ifut-ao mor fH:fh ag y'gellir yn'.bN,rwydd e'u sef- ydtu. Y lJ1âeiif õH)'1! cydymdrccli o dan, a chyda'r Bib! Gymdeithas Gymraeg A ffitrfiwyd. ac a gynhaliwyd yj3fed 0 fis1\1:ai,8f3, }"11HcoiGat(:aton, yn y ddinas hou. Ond j&m y Cytartbd soniedig, David Davies, Ys- wain, yw artywydd y Gymmanfa hon yd) yn Heo! Gui!- irord, u'r brawd-JohH P. D:ivn'$, gwemidog y Bedydd. wyr yn Deptford, ydoedd y Cadeirwr yn y cyfarfod hyn, yr hwn a ddeehrpuodd trwy ddarlien yr nnfed bennodnr ddcg o Esay, ac yn gantynol gweddiodd am gytarwyddiadau yn y cyr'arfod; \yedhhyn gosododd ddib< n y cynmdiiad g<r bron y gynnuHeidfa, Cantyn- odd y brawd D. James, !ietatW) yt-Anyniddibynwyr.at !wcri:h yBib), a.eiraitbg]-ascIarenetdiaH dymou, yr hwn sydd yn awr yn we:! ganddynt Oa mHoedd o aur ac o ariun. Cautynodd y bi-tw(i 'Joli'rlio%iias, yr hwn a berthvii t'runcorph t;refyddo!,acaosodpdd a)tan rag- bhaet!) cntuth y Btb: trwy wait)) yr Ysbt-vd Gtan a- yr enaid, uwctdaw pob ttyfr ara!t. Yna cantynodd v brawd T. Jones, gwehndog yrAnymddibynwyr yij y dywed- edigle (Lambeth), yr hwn a osodo<M aHan ogoniant y i nibl felgair DIlW,yr hwn sydd yttbyw ac yn parhau <hos a!Hseracyn d i-anwy (Idol,, yn et effaith natm-io!. Yna cantynodd y brawd lago Hughes.nefarwr y Tret: Hyddion Cymraeg, yr hwn a ddarluniodd gydawnder y Btb!, trwyeifod yn alioogiatteb i'rpcthausydd yn tynnu meddwt dyno'ryw yn gyn'redin, scf Difyrrwch Ceifyddyd, a Marchimdacth. "Yn y BiN y mae y <<v.l M\?A gorcn; mac ho:t bm-th athrawia&tho: y Bib: yn difym yr enaid sydd yn ei adnabod. Mac hoi! waith Duw ar pnaid y saint yn rhoddillavvenydd i<ldo ;rncdd Hn o hnnynt, L!awenychaf yn yr Arg!wydd, byddhf hyf)-yd yn j\uw fy iechydwriaeth, a' gwait! yw yrhG- swm, 11 Canys gwisgodd fi a gwisgocdd iechydwriaeth ac a mante!! cyliawndcr." Y mae y o grefydd yn dify) u y duwio!; Y mae ei Jry dti yn hyt: rydwch, a'i Ilit?ybi,au yn hcddwch. Y gelfyiJdyd oreu ydyw cael rhyw both i wneud a'r Bibt; ci ddarilen, ci ddea! <;< wncuthnr, a'i brcgeth! a rydd f\vy o wir ogoniant i ddyn na dfaH athrawiaeth, moryddiaeth, nac un geityddyd sydt! dan yrhafd oteu; ym mhobmarclmadth araH !u Mt dyngae!gwerth gi arian a'Uat'ur; gwa)'i(wos.n am yr h-ytlnidyw figra, a\t l'iafitr iiii y-r liyn -z;I d yw y?:t,g-o?i: ytnaent. OHd yn y Bibt y tnaf y {J1vi¡jil!;a a ddaeth i. wared o'i' ncf: yn y Bibt y tnae y brasdet yr bwn sydd yn Uwgr cldiga.ni y saint. Ynoiaf ycunlyuodd ybruwdJ.P.Davies yr" hwn a ymdrechodd osud nUan heddychot dnedd v Bibt a'r tnodd yr una y ttytr hwn hoH'deuht y d-daear a'n gil- ydd, er yr h.oit ymntfae! a gymnKrodd !e o gyntatanedig Adda, yr hwn ocdd yit fi-iiwd-lei(idia(l, hyd yr ainser hyn,mae y byd wed< bod yn oiygfa cssineb, ei(t(iigedd, ac ymrafaei.a thrigoiion y d.htear wcdi rhc(!di euserch arnynt en /H«MM!, ya He earn D:)\v a'u éynllnydog fc! eu httnain, ac y ntae bywvd teutuaidd a chymdeithasol wedi ei wenwyno, a'i ,chwerwi &g ymraniadau a ther. fysgan; cy!yma<t tynergwaed yn caeicu di-yHto; rhv- fetocdd, ytniaddau, athrais ynmyned trwydrigtanau dyn; ac er pan t cfnwyd y byd yn genedtaethan, aeth cened! yn crbyn ccned!, a theuht yn teu!n, &e. ac am fbd c:u ia<! at Ddnw wedi ciUo 0 bob mynwcs, a hf!- tmn.gatiad yn iiywodraethoi, y mac hwnnwfei poeth wety (/<? &c</), yn addfedu dynion i dt!Inystr, ac nid Ocsmoddion o eiddodyn addichonheddychu dvnion a Uadd en Hid at en gllydd, a'n gciyHiaeth at Dduw er y i geiU ntoesgar addysgtadan wneud Hawer, ge!Ud d?<'w?i' ? itefyd tawer oddiwrth fed pawb a'n pwys y naiit ar y ? tta!i i fyw yn y byd, tel nas gciH brenin fed mewn goJ goniant heb ddfitiaid, na dei!iaid mewn trefn heb f)c.! j nin, ac e!w pob dyn yn-pwyso ar ei gydgreadnr. GeUid disgwyt U.iwer oddiwrth bsrtbynas a chyd-waeduiiacth at ddwyn hedJwch a thangne<edd, ond v mae v Pei-- thynasanagosttfmorílygredig fet nasdichou hyh ddwyn yr cn'eithiau dymunoi: ac er rhoddi y moddion hyn o!t t gydwcithio yh ot eu natur a'n hoU north, er hyn nis gaUanttwyddotunotctdu ymrafaetgarAdda. Cnd y mac nioddion a ddtcuou wneuthur hyn, sefyw, y Bibi. Dymaduedd naturio! yr efengy!, er y gei!: fod ynachos ymraniad a chwct-wedd yn y digred, end ei tiitieti(I ddamwcinifd yw hyn, sei rhoddi tan ar y ddaear; da:fn i'w syiwedd (Ctist) dfiifl'od(i Ilioll dan y net yn erbvn pawb a gredant, a dtwrctddir eu digotaiathwythan ary ddaiar, a pluannir yn eHe garia-d, yr hwn yw blaguryn par&dwys. Athrawiaeth yw yr efengy), hoitoi grocs i dymur hunat'-gartad dyn, yr hwn yw prif achos ym- raniadau. Yr ptengyl sydd \vedi darparu ca'hfM (af'g'. nejjuhl, heb yr hwH y mae dynoh-yw tei y tywod, heb ett'en p dyniad ynddynt, end gesyd efengyt y tangnefedd gwiwtn ar tnoedd Q drigoUpn ymrafaelgar y ddaear, nes peri iddynt Ylilgyj.(/,jQd mewu wZû£ú itydd." Pryd hyn ni byddganbawbbob caches, agwahanolfeddwt, a gwahanolgariad, a gwahauo1 gaion ac enaid, oud gwna yrcfcHgyl hwyutoh OMK meddw!, o KM cariad, o un gaton, ac o ttM eil;iid. Ac i osod aHan yr unoUaeth yh yrhwancg, ni bydd yntul' ddynol yn wahan bey-sonau pan dde!o tuedd heddycttot ac nnot yr efengyi i gyd i'r golwg, ond bydd ytcutu cadwsdig "ya M?t new- ydd." ran y bydd Tywysog tangnefedd wedi gyrru ymrataei ac ymryson p.fyMwes ei ddeiiimd, rhyfedd y <ath gwmpeini hardd a tyddant y pryd hyo, pan y geill yr -oen dintwaiddrigogyda'rHew ysgtytaethns, ymynn 'cuangc gyd-orwetfd gyda'r itewpard, y Mo, etnaw y Ife\v,a'ranifaitbrasynghyd,apht<'ntyn bychan yn eu harwain, ,y fti vv, c11 a,r arth yn cyd-b.or,a'l Uydnod yn cYd.orw(id a phtcHtyn sugno (Seion) yn chwaiae wnh'dwU y' asp, a'r hwn a ddtddyfnwyd (oddiwrth t''onnauybyd)yn estyttetiaw ar tran y wiber. Ni bydd yn aW na drygn na difetha yn hoU eghvys Dduw, Esaýxi. Gwawrio wnelo'r dydd, yr Argtwydd a', pry- snra,a chwithauaymdrechotuewugweddi a Hafur o ,at ui.arall a'N i'r ddedwydd awr i ddyfod. Ames. yrârfod cwartcrol y Bejyddyr net! d):ot ynCwmsarnddndydd Mawrth a Mercher, Awst 16,17, 1814. Dcchrenwyd bt'ydnawa dydd Mawrtt] am ddau o'r gloch; gweddtodd y brodyr U. Witt:ams, p Saieni, a D. Davies, Abcrduar; pregcthodd y brodyr W. Rfchards, Penyparc, oddiat' 1 Pedi' v. ,1J.a B. Da- vies, Ciifowh', oddiat- Mat; vu. 26, 27. DactH y gwein- idogioh ynghydam wyth o'rglpch bored dyddMetchef i gymdetUtasao'rneHmu. Decbieuodd y (-yt'artbd cy- hoedduSamddeg; gweddtoddyhrodyrLeWt&LtWts, o Wanngiyntaf, a D. Grt'ifHths, o Gwmifor; pregelhodd y bi-odvr J. Morgan, B!aenyiios, odd!ar Mat. xix. 37. a W. Evans, o Gwmfeiin, oddiar 2 Pedr kin oddiar Heb. iv. 6. Dibenwyd trwy fawi a gweddi. Ca"¡somarwyd¡;Hun () foddbnnvydø yG\nH:êd\,i' yn y gwaith.—Buom yn meddw!tat!u Cymmanta banner b!y- rtyddbt Uangadcg ddiwrnod ym robeHilch, end wedi hynny pendertynasom t'w chadw ar y dydtHatt a gry- bwyniryn L!yt:iyr y Gymmant\ set' l\1e: rthe X a. lau, y pummeda'rchwecbedoHydref. At 5'<CK i3 clina 'I l? S\n,—-Dichon yr hancsbvr cariT.jnol wch trai o'cti darHenwyr, a'u tueddj i cbwitio i aches a diben yr ann'yw garneddany rhai ydynt iAr'beaI,ti lily- .nyddoedd Cymrn ymmhobparth; y ddwt fod gwyt' mawr neu frenbinoed« eH chdduttanynt.Fel yr tau, ym mbiwyf Unnddansaint, swydd )Eaet'fytdd)n, wedi auad i mewn gae newydd ar beniy}\hiwil\llc yr oedd caniedd nen gryg o gerrig o gryn faintioU yo ci ganol; wrth et waith yn symnd than o* garaedd ym- atth efe a gafodd garrpg d ddwy droe,dtdd a banner o Hyd, ac un a lia-tiner o tcd, ar y ddaear dan y gatnedd, t ac wedt iddo €tsymnd, cafwyd twM yn y ddaear, a c!ies tig wedi eu gwthio o'i amgylch,. ac tdw dii ynddo, l ac yn yr utw esgyrn, rhan o siol, a gwaUthtr, a? eha!rpg bedair ochtog dan yr ulw; a cbasghvyd rhai o'r esgyrn gan nn o'r dyMion ag oedd yno, yr hwn a'n golchodd, yùå bwtiad t'vv dangos i Lnwt'eddyg; end efe a'u cad- wodddrosddwy noswaith yn eidy. Ondgorfu arno fyneda. hwynt yn el, ac ynit. cafodd esmwYHider. J P. T. T. '——— PSALM XXHI. YRA!'gtwydd,Oddedwyddddnwn! NtadgiasornefolNat, Oey-nychddwysetsitfuaraaf; Cyt'eirianycat'orwiedd Mewnpotfafraswiw-laswedd; Ete 'n dda gn fi 'n ddige!, Tywys i'J' dyfroedd ta\ycl, YntwyntUddiawnfyenatd, O'i rin, dychwet wrth raid I Iganna.idIwybrnncyntK's Cyfiawritier, er Ilawnder lie-4: I Er 111W)'I).'cael clod, g\viw-glod gtftn, Hynod.i'wenw'thunan. dwyi Pe fhodnvn g!yn dyfTryn dwys Y trocdi? angeu tra-dwys, ? Nid ofnat*f:'ad draviad diwg Y gelyn, er ci gilwg; Wvt gvdá mi, fy Rhi rhad A -goi-%tycli, yn dy gai-,a(1; Dywialen dâg, dawelaf, A'thitbn,but'gySonagnf; Ii Fh'anwylyn fot'wym&u, I GaLserUwydd Trefni'th was, ford fras ar fryn; Yngotwgdigiyngclyn; Iraistty)Mhen,addienIor, Yndra-sywagotewdrysor; A'tnphioto'thradotrodd, GwhvIon-wychaguIanwodJ. Da10ni;¡ D\lw anwyI I A'idrHga!cdd,hcyw-wedd hwv!, Da lonaidd, a'm dylynant, Naws otau bur nes elwy t bant: A'tnt:igta,byth,!tawna'Uwydd, T'H èurglod, fydd Tj'l' Arglwydd. Meii-toa. W. EuWARD. CHWIBANOGLY DR. FRANKLIN. -1 P:tnoeddwnb!entynynghy!ch sattb m!wyd<! oed, I Hanwyd fy tlogeliau gan fy nghyfeiltion, a)' ddydd gwyt a dhnptam Acthnm yn ddioed i fasnach-dy !!e yr oeddid yn gwerthu tpganau i blant, acam I nu gaet fy moddhau yn fawr gan satn chwibunog! f gyfartyddais :n' y nbtdd yn Maw bachgenyn araH, myn a gynnygais fy hott fwnws, ac a'u rhoddais yn wtrfoddot am Hn. Ac wedi hynnvafthum adref, a cherddais dan chwiban ar hyd yr ho!! dy, gan gae! fy moddhaH yn fawr yn fy chwibanogl, end yn anonyddn yr hoU dcutn. Wedi i'm brodyr, ¡y chwtOi'ydd, a'tn perthynasan ddeall pa fath bwrcas awnaethum, dywedasant wrthyf L tni roddi pedwar cymmaint am dani ag a da!a!. Gosododd hvn n ntcwn cof o'r pethau gwychion a aKaswn bt'ynu a'r than araU o'm ha! ian: hwythau a chwarddasant gym- maiut am fy HbHneb fet yr wytais gan ond, a pharodd yr adystynaeth o hyn fwy o ninderi mi nag a roddodd ychwibanogloddywenydd. Pa fbdd bynnag, bu hyh o fndd i m: wed! hynny; arosodd yr pnaith ar fy meddw!, fol pan fyddwn yn fynych yn cael fy nenu i brynn rhyw beth dtratd; dyw- cdwn wrthyf fy hnn,—na ddyro ormodd alii,y clûL'ibanogl, -<-ac felly arbedais fy ai,ian,. Pel yr oeddwn yn tyfu i fynn, ac cdrych ar y byd, a sylwt ar wetthredoedd dynion, cwrdd&is a Uawer te a Hawer tawn o'r i ha! a roddent otnrodd ameltchiiJibanogl. Panwelwnun ynrhyuchelftydig am.turhvdedd yn y Llys, fifradti ei amser 7 t ddi!yn cynnwyre'r (Le8) Uys; aberthu ei esmwythyd, ei rydd'did, ei tinw-edd, ac 'Jsgatf).dd ei gyfeillion i !yn" wrthynt, dywedais wrthyt fyhnn—y mae'r dyn hwn yn rhoddt gormodd am ei èlw.ribanogl. Pan welais arau yn ymhoni poMogrwydd, bob amse! 'f'n ymyraethathran'erthion gwtadot, gan es-zeuluso ei achosion ei hun,a'n dinystrio trwy'r esgeutusadhwnnw, —y mae efe o ddtfrtf, meddwn i, yn tatn gormodd am ei chwib((,llogl. Pan adwaenwn gybydd, yr hwn a rodda: i fywu bob math ofywioUaeth gysnrus, pob hyfrydweh i wneuttmr daioni i ereiH, a gorfoledd eyfeingarwch haehonus, er 'mwyn casgta Hawer o gyfoetS ynghyd; yr ystruan, meddwn i, yr ydychchwimewngwirionedd yn tiitu gormod am etch c&!t':<'<!tNg'<. Pan gwrddals a gwr a ymhyfrydar mewn mctns- chwantau, ganaberthn pob gweuiant meddwt a medd- tannau, ifwynhad corphorot yii tinig, ae yn drygu ft iechyd wrth fn dtiyn; ddyn camsymot, meddwn i, yr ydych yn rhoddi gonnodd am eich,-Ittcib(tilog.j.. Os gweiwn un a ymhyfryda)L mewn gwisgoedd teg?tai teg, dodrefu teg, addurmadnu teg, y cwbt yn ttwch na'i I scfyitta, o herwydd yr hyn y mae yn rhedeg i ddyted? ac yn terfynu et yrfa mewn carchar; Och! meddwo 1 ¡ efe a daiodd y< ddrud, yn ddrudiawn atn ei chwibapogl. Pan we!a!s ddyties brydWedd{}l, da e: thymhcrau, \(di pl'Í'ocU á tuB dryg-mnvs futh drueni yw, tneddwn i, iddt da)n cymmatnt Yn t'yt-, deaHais fed than fawi- o draHodton dynohyw yn caelen dwynatnyht gaIt y ihagbrisia<(cyfcniorn!.s:t wnaediant o werth peUmu, a tth'wy roddi gormod am eti Ot&ibanogla?t;

I.Jl'dda1'1trap'L At/KOd KtCK'M illonieetit yn -S'!<)!/<M York, At' fedd dyn o'r enw John Ehhcd, yt hwn a bar&toisai ci Gart eg-fedd ei hut), ynghyd a'r Argraph cyn e! fa)wotaeth. Here ttes the body of .101m E!dred, At least, he will be here when he's dead-, Butnow.atth[stirnf',heisaHve, F'oUrtëenth of Augusf, sixty 6ve. YNGYNRAM. l;orph John Eldred s' yma'o trigo, 0 Ifiaf, yma bydd pan drengo; Ottd 'nawt-tnac'n t'yw, Awst y ddeu sehhred, Y ihtydd pump' thrugaih, yn anaeddtedt .———- ??————

ESGORODD, WYthrios I echdoe, boneddiges Robert Eaton, ArimmYfld,yn Abertawe,a¡' fåb. IV vtljiios i echdoe, yugNghaerfyrddin, Mrsi Jon{'@-, gwrats; Mr. D. Jones, Lheiniwr, Heot-Awst, ar fereh. Wythnos i neithiwr, Mr- Gri8iths, gwraig Mr. Wm. Griffiths, LHe:m\vr, Caerfyrddin, ar fab. Yr \'ytht1osddi\\7eddaf, gwralg Mr. Einon Watkin', <oLm)gadog,ariub. PRIODODD, Dydd Mawrth dlweddaf, Mr. Robert Withccombe. f1. Miss Pilillips, y ddau o'r drcfbnn. Yh Do)ben)naen, swydd Caci-nat,fon, Mr. G. Winiams, Masnachwr, o Beti(.Igel,ert, a Miss Jennet Owen, merch Mr. C. Owen,q'r Pi&s Dotbenmaeti. Yn Eiifield, Mr.>E. Bough, yr leuangaf, Cefn-feiin- garth, Bernew, swvdd Dfetk)dwyn,_ & Mis.s Martha. Whaiey, nnig ierrh John '\Vhalcy, Yhlw. o Holy tdt!. EnSeid Chuce, Middtesex. y Mr. John tiecn, o Wrexh&m, & Miss Rogers, o Hafo-d y b'ach. BU FARW, Yn Wmchester, er pa!ar trwm i'\v theh!!) ali h\'f'eiH- ion, Mis. MaryHuntinstord.gwpddw y Parch. TIollla Hnutiur,ford, o Warminstp! swyddAVitts, yr liwii oedd frawd i Esgob prescnnoLGaertovw. Yr 3'ain o'r mis diweddaf, vM Nh9 We!6e:d, sWydd Facsyfcd, David Yn ddhveddar, y Parch. Thomas Oough, Pcr:g-Itj[' Dinbych, yn y 57 mlwvdd o'i oedtau. Ei wraig a'gh'dd- wyd yughylch tri mis o'i Hapn.

LLONG-NEWYDDION. sr AnERTAwE.DIl{odi{tÍ,d, New Expedition ??? Hawkms, o Frysto John &- Betsy, Sminders, o ?MB!? Bideford; Thoo?ts, Prance, o Bridsewatc<, an.rywiaethatt; Good Intent, Lo!?,oBidefbrd, H'.ng Neptune, LeGres,o Jersey, dn; Witiiam, Riehani.s, & Pcolc, ('crrig fflínt Fortitudc, SfniU'; Freonan.Stc- vcns; Henry, Davies; Integr.iy, Rosscr; Pt-ovidencf, Lewis; Lewis, o St. I-'es; Princess of Waies, N01 nt.m; Litttejo!u), NernKUian, o Pfymwth; Mary Ann, Williams, o Con.way' mwyn copi Watermonth,Cut!iifc, o Comb S<s\f!n, Bryant, o Bl'idgcwatcr; Brothers, Benin; Dasher, Borv; L:iy,Gnaiths; En€n,B&vm!,oBidetbrd; John & E:i- sabeth,NtchoUs; AHH. Raw.s, o inlitielead; Jane and Ann; HosMns; Abeona, Bidder, oSt. Ives, SatBpsoH, Morgan, o Cardigan, ba'asarn. ,,Iy?tediaid, Mary, Harries, i Frys)x); Fame. WiJIiams, iGacrtoyw.amrywiaethHU; EHza, Oark; Assiduou, Jenkins: Phitippa, liad-ge HannoHy, Truck; Under- hiti, Trick; Providence, Jones; Ame)ia, Couch; True Briton, Thamas; John &: Mary, Harries; Dasher, WiUiams; Samuel,Lover:ing; Hart'ord, Walters; jane ..š Maay, Reynolds; Snsan & Mary, Evans Fortitude, Simth; Moity,Sui!y; George, Sincock; Union, Lewi' St. Ives, Stephens; Freeman) Stephens; Auspn'ions, Levering; Susan, Harvey; James, Bayant; Intem'Hy, Rosser; Friends, Tucker; Fortune, WtH'ams Rich- mond, Jenkins; Providence, Lewis; a Loveiy Emity; Sydall, iSt.Ives; L6nisa, Conci); MariRcr, Banks, t Fewcy; Lively, HeweUyn; Maria, Timber!eak,iAta- twch Recovery, Concese, 4 Exeter Conmerce, Vine; Dasher, Berry, WiifiaxtHedry) Mmiam' Jane, Red- more Good Intent, Ponigt-ain, i Bideford; Zephyr. Davies; Forest, Hawkins, i Truro; Expedition, Jcaes, i PwH'ieM; Friends, Reed; Ann, Hawks; John and Etizabeth, Nicholas, i Minehcad George & Betty, Da- vidge; Friends, Hole; Wi!)iam & Mary, HoweH; Mary,Rces; Providence, Webb; Severn, Bryaut; Betty, Croker; FarmeT's Adventure, Mngford, i Bridg- water; Fc!icity,Muxworthy; Good Intent, Laoncey,! Harnstspte; Stifficielit, pe,ce; Devonshire, Day; Se- lina, MtHcr; Dutchess of Somerset, Levering, i P!y- m&utu Patience, Best; i Pat\sto\V.; S\\ ift, Harris, Ann 6: Betty, Watkins; Industry, Richards; Unity, L!oyd; Providence, Davies, i Cardigan; Watermonth, Cuti iffe, tUfracombc; Henrv. Grant; Zcna & IIarhett, Har- ris Brothers, Griffiths, t Fahuonth Cambria, James, i Milfbrd; Mary Ann, WiUiatus.iConway; Providence J&nes, t Youghalt; Veuus, Lcwther; Ceies, Owens, t Waterford, gio.

MARCHNADOEDD CARTREFOI<. ABERTAWE.——Gwenith, 70s.!0d. Haidd, 369.0<L Ceirch, 24s. Od. y g'ynog. ABERÜTWYTH.-Gwcnith, 70s. Hatdd, S6s. Ceircb, gOs. y grynog. BnysTo.—Gwpnith, 74s. i Bts. Hatdd, 24s. i S6s. Ceirch, 24s. i 28s. y grviieg. LiVERpooL.-Gweiiith, I is. od. i 12&. Od. y 70pwye. Haidd, 5s. od. i 5:i. 6d. y 60 pwys. Ci:rt':h, Ss. 3d. i 3s. 6d. y 45 pwys. Pys at ierwi, 43s. od. i 50s. Od. y srynog. PeiUiaid tég, 68s. Od. i 66s. od. ac Elliozi,. 5js. Od. t 56s. od. y SSO p'nys. Fta, 46s. od. i 4$t. Od. y grynog. Brag, IQs. Od. i lls. 9G. y 9 gaiwyc.