Seren Gomer

1 11  I I1 4 1 | OL-YSG-RIFEN. I Prydnhawn Dydd MERC HER, JtiEfilil. I Y mae p-jpr-fa-u- Ptii-is ari yi, lleg wedi dyfod ¡h, ddinas y borb hwn. Gwnawd cyririyf, meilvii lthyw barthau o dalaeth Berne i adfyvvio'i' pym- ^eithusau Jacobaidd yno fel "yri y (lvvyddyu 17D8. i,f, goruchwi.hvyr p. nfiaf yn y. gorchwyl Irnn. ehvvy-droiwyr yr amscrhwnnw. a fodd bynnag rhwj'Strwyd cyflawniad eu bwr- Jadau, a daeth eu cyit,Iuti i'j- dim, trwy ddiwyd- rwydd y Liy wodraeth, ac y mae ta\Velwch ,yedi ei adferu. ■ Yr ocdd ymadawiad Talleyrand o Paris i Vteuna wqdi cael ei ohirio i'r Fifed. Ar yr 8fed rnis hwn, efe agyflvvynodd i Dy Cynnyrch- i°iwyr y bobl gynlluti y drethwrineth. fel yr °edd wedi eiddiwygio yn Nhy'rl Vndclkiro. Yn vstod ei nraeth Ur yr achos, efe a gymmerodd achlysur i vvneulhur y gymhariaeth ganlynol :— Ya ol y cyfriifad diweddaf, y rnae trigolioli gc ychwaneg na 28 myrddiwrr; ac os h 0 f h anvvn yr holl dreth rhyngddyiit, a gadael ci bod yn 600 myfddiwn o ffiancs, bydd rhan pob un yn llai o fl'rancs. Yn Lloegr, y mae'r tretJii, heblaw eiddo yr Iwerddon, o leiaf yn GO%jyrddi'\vn o bumiau; y rhai, os rheuin 12 niyiddiwn o drigoiion, bydd 51. neu 120 o fliancs yn dyfod i ran pob un. Dydd Gwener diweddaf glvelnvy-d llong dau- hwyljjren gerllaw Penytir, yn taro ar graig-a; clwir hundle Stone. Dechreuodd v llong a soddi: y» ebrvvydd, ac aeth y gwyr lr bad, end cyn inyned o hbnynt yn ddigon pell oddiwrth y Hong tarawyd y bad gftn un o'i h wykb awstiaU (j/arils)- yr h Nil a soddodd yn ddiattreg, a ooddoddy gWyr oil, y rhai oeddynt chwech o nifer. • r'Gwelwvd ymddangosiad tra hynod yng ^ghaerlleon Gawr dydd Sul diweddaf. Dech- reuodd ymddangos yu y Gorllewin yr ocdd yn ymddangos, ar y cyntaf, fel pen sercn gynffonog, ond ym mhctl ychydig amser ymipdadd arhyd yr holi nefoedd, gan fi'urfto bwa mawr o'j- Gor- 1 lew in i'r Dwyrain, yr hwnoedd gyfTelyb i fwa'r cyfammod tra'r oedd yu ei rym mwyaf; parha- Qdd yn y cyfi wr hWIl dros ddeng munud, ac yna diflanoddyn raddol. ———

DERCIIAFIADAU MlLWRAIDD. t'larcfiiicoeid o Rydd-ddeiliaid stcydd. Caerfyrdclin.— Edwards i fod yn Isgadpen; -—— "ftheli i fod yn Fanerwr. Illeiavyi- Lleol Go; llelcirwl $/yrld Fymvy.—B. Thomas, SWam, i fod yn Gaimriad, yn l]e Lewis, yr hwn a ro- d ei swytld i fymi; i fod yn Isgadpen, Mr. George unJayne; yn lie James, yr hwn a roddodd ei swvdd i tynu, a J. S. Phillips Mr. A. Jones i fod yn Fanerwr, yn lie Dnrcayne, yr hwn a ddercbafwyd. Meiicyr DicyreJrii'jl.—R. J. Aliard Kemeya, Yswain, i fodyn lsfiiwriad, yn lleTurton, yrhwn afnfanvj i 1'0(1 yn l.dpeiiiaid, G.-s. Bird, G Davies, ,yn He Parsons. Yswain-u Mr. G. Davies,

CARDIGANSHIRE. TO BE LET, And Entered upon at Michaelmas next /? Very Desirable FARM and PREMISES? '?-S. CALLED TALYFA N; Q??"S?fa new slated D-?e!lin?-housf, OntbuHdingsanf!  -tted D-,Vellin7-tio Iu, Ie, ai,,t l "? ?'? '?'?"? ?? Acrcs of rich Pasture and Arable L-li ?'y pleasantly situated near Talsarn, iii the Va!c o AYrnn,,td¡oim.n" tne Tnrnptke-ijad leading from the fffqu? I it(-il?' ,WLteriii'l- i-tee :u)d Murkct-?wn of ?"?'Tstwith to Lampeter, and an easy distance from the k'e?-portOfA?rayni. A rcponsihle tenant wiH meet ivit'?l every f-ncoura?- nvent-j ancl such may apply for particulars and terms to E. EvANs, at Pensarn, near Ystrad. September 12, 1814. HYSBYSIAD. j?AE HOMUJAU EGLWYS LOEGR yn ? ???T"???phu yn y. Iaith Gymracr" dan ojvfbid f'?-?'??ys.aifyt nc-wydd rp?) a pfiapur -1, i'w r i t -A (. I lica ) ,,i l ) fizi p tir ?d'???'r?r "?' ir ?" a ??' ?? ?'- ac a rodil"t- allan yti r, s?? i dewiso. '?'r Ph"n ??r? ?r ?raphedig, a ?orphenh- y?vaiih c??yM????r t?t? ? a,.I,n ruifedi a ?,t)rpheiiii- N'f7Ni,,iitli y I lytiir riiifedi'digo Ilol o clivs, tu Dymun:r i Lyfr-werthwyr Cymru dderhvn enwaurha?- t)r?.y,. a U haufon i'r?ra.phydd, R. JONKS, Du?.eu? ^'rhaSbiT'^vr o wythUyfr, a dderbyn y Hawfed t;?71- P.b o'wytli flyrr, a (idei, ) ) Y ll y ii?tiv-fe-d -CVLCHGRAWN CYMRU; NEC, WELSH MAGAZINE: CYHOEDDIAD CHWARTEROL, PRIS SWLLT, DAN OLYFTLAO AELODAU EGLWYS LOEGR. $yr hwn y tract hi r am bethau crefyddol ac ? ??"'ywiaetho!, obwysaUcs i'r wlad yn ytrn>djnol, ?.. "???y? neiUduol.—Rhan yn Gymraeg a rhan yn is y ?'? ?'? ? ?vhoeddwyd VB ddiweddar, ac a werthir r E?rKI?T' ?raphydd y 'Papur hwn,a T.J ENKINS, f?i-ddtn.?"- ?A?tEL, J. EVANS, a JON. HASH'S, (,'aer- F)'rddin. (> SAmmERsoN, BaJa; a. It. 06erystWyth: SAU.4Df?RSOIV, Bal??-; NEWYDD EI GVHOEDDI, Ar ar z"e"th -?rartM-?M-? rt ???? ??r?AytM y "?K?./tH? ac anrlJW m Un dl>sparthivyr Llyfrau yng Ngiiymru, R: PRIS V?TH CEINIOG, "? ?YDYDDOL Sio?; Lmw?LY?, ? 0 Gljcd-YCymme" yn y Fajijor, sir Freciieinifig, ??. N. So)1, < Difyrfwch diniwaid, < IMantrwhystynaid, I'w cwimu ar gynnydd, Mewn deall.a ciirefydd o Ar amryw-destunaii: VEDl Eu cyfjLNSODDI AR »ES»B CERDD. NAW o HYMNAU DUWIOL AR AMItyW DESTUNAU, Cvrnmv.ys i'w cam, mewn Addoliad cvhoeddus. 'eyllee ii, -hef,,d ynfuan, gm yr an Argraphydd, ■ PRIS WYTH CKfNIOO, lores Poäanult l^ritcaiuicQruM'? SEP, ^ODSUDQ WAITH Y PRYDYDDION BRY. o TANAIDD. •y ??M.J??Mje??.,s.jt?e?. Br. J. D.ns, ace'mll. y C.tp??cyn.Tnvyshpfyd 4LV¡; BAnonoNtAETn.o waith »U.IASI M!UULETON; ynghyd ag J?MLVNro-? gan a^rvv Awduron, a DIRIFAU ar aniryw Detunau,er ?''vynyrhnt "? ??? ayawyr y? fvyy chyughanedd, ga» ab |)c r ilYSBYSIAP.. "( N YNT.; y Tanscrifwyr, am ein bod yn wybodus. o'r buddioldeb o Hhrfio HlHL GYMDElTilAS GY'NNORTSIWYOL, dros ganol y Sirhon, ym MSlEN- Y-BON'f-AIl-:OGWR, a bod Y Parch. JO.lI\. O Wli-N, Ysffrif-raglaw y Fam Gymdeithas, wedi■ arwyddoccau ci fvyriad :;i fod ym M11 EN Y B (5 N T Dvdcl MA WRTHJI N ESAF, fo'n diieddol i gynnortlnvyo'r aehosv i gyfarfod yn y LLYS- ny, yiii MHEN-Y-BONT, ar y dydd uchod, am ddeaddeg o'r Sl0dl' TTIOS. WYNDTIAM, J5. P. TRAHERNE, >• TrIOs. HANCORNE, Clerk, WYNDliAM QUIN, HENRY KNIGHT. .-Pen-y-Bont. sir forganwg, —————:—— ———————— j HYSBYSIAD. lIT JUde PcrcJicnnoghn SlmEN GOM-EU yn hysbym yn ostyngedig i'w Tansgrifwyr Uiosog, bod y Try dydd Ckwartcr oddi ar ddechrewid y Papur'hwn- yn t.W- j J'ynn ar y 'z'Uihio'r this M-n.ac dm fod: y draul o 'ddicyn ym mlaen waith 0'" fath hyn yubwynig dros ben, gobcithiimt -na ihramgtrydda eu Cyfeillion, tra y deisyfir arrnjnt fod cyn garedicced a chain i'r Goruckivilwyr, yn eu gicrhanol !:JYJ), mydogkethau, yr hyn a fyddo ddyledtis w nyut ar yr amser. uchod.

AT EIN GOHEBW YR, 1 .1 Derbyniasom Lythy ran Urien Fyfyriol, J. D. ar Hanes lipmer, ac Ymofynwr er lies ei (jeuedl (-)iiiertidd,-y rhai a gfiat le v cytie cyntaf. I Gaili Awdl ColLidwriaetii y diweddar Ilarcli. Peter William, gan (,i,iffith Liythyrau J. Ill. ymddangos yn fuan. r- Y r' y dyin yn hysbysu yn barchus i J. J. yn rhaidj ni fyrhau ei Attch i ?L i'r banner, o leiaf, fe! 1 s.a?om gadw ein haddewid o beidio argraphu an il vth/r ar Jeithyddiaeth a gymrnero ragor o le nag tin colofn o'r Papur. |\ GORUCnWYLWYR. I GORUCn\VYLWYR CastfUNcdd David .Thomas, Siopwr Caernhi ily Piireii. J. lidiui>nds Penybont ar Ogwr I).B.Jones. Idautrisseut iValter fllorgan Pontfaen Titos. Llcwelyu, Postmaster C-aerdydd Post-O ihee Mcrtiiyr-Tydfil VV. M. Davis, Postmaster Aberdare .Jolm Bynon, Postinaster Gaerlyrddin J.J^vajis, Argrallydd, &c. Llanelly Jolm Roberts, Siopwr ^Castellnewydd yn Fanlyn Timothy Tlmmas. Elandilo Frederick Ev;u-s Llanytnddyfri I). U. R ei's, Siop Issa Llangadoc. Thomas Thomas AherilOnddu, (;. N,ortli Crygli.ywel John Price, 'Postmaster H witlbrdd I Jam.esThomas Trefdraeth David Thomas Ahergivattn Ileii-, Arberth Parch. WiHiam Thomas. A -Parch. Jolm J allies Aberleiii C'aleb Lewis Llanbedrpont Stephen Hugh Jones, Post-aiaster (ilanywern-Ystrad David Rlehards Rhaiadr lid ward Jones, Postmaster Amlwch Parch. John Evans • Bodedern Owen Williams, Ppstniaster Caergyb.i Benjamin Jones Llarwrch v mediI Evan Tivomas, Postmaster Brynsiengcyn \V. Koberis lilangeiiu Richard Jones Bangor Parch. Arthur Jones PwUiicly Parch. BcujaminJoÚes Caernarfon Rice Jones Tremadoc -;»• William 'Williams Dimbycli Thos. Gee* Argr?»ffydd, &c. Wrexham J. Painter, Liyfnverthwr Idannvst Williairj Davies Ruthin Joint Phillips, Llyfrwerthwr Llangollen • John Edwards Bala R. Sanderson, A rgraffydd Dolgellau Riciutrd J ones, A rgraii'ydd Newtown Parch. John Jones Machynlleth Richard Jones Llae-fyllin Ed •.rard Price Llaniciioes Abel Jones Casnewydtl ar'V ysc Evan LeWis, Llyfrwertliwr, a John Tibbins,.Argrallydd I Pontypool Parch. Lbenezer Jones I LUuidain ».- New ton. & Co. Warwick- Square; J.White, Fleet- street; a M. Jones, No.5, N ewgatc-Street. @ Y mae'a clda gennym fyuegu fod Bib! Gymdeithas G-ynnorthwyol i gael ei ifnrfid ym MItcnyboMt-ar-Ogwr I dros ganol y sir hop ac yn ol gweled enwau Bonhedd- igion nior barchns yn galw y cyfarfod ac wi th ystyried b a-" .T prespnnoMcb yrenwogareithydd, Mr. Owen, nid oes dad!, yn cin meddwl, na fydd y cyfarfod yn lliosog, a'v cynnorthwy yn peri clod t'r rhan hyttny o'r \\lad. Gicel Hysbysw'd. Cynlialiwyti cyfarfod blynvddol Bibl-Gymdeithas Gynnorthwyol Caerfyrddin, ciydd Mercher wythnos i'r diweddaf, Syr Wm. Paxton yn y Gadair, Ihuldiwyd ei Arghvyddiaeth Esgob Tyddewi gan anhwyldeb i flaen- ori ar yr achos. Darllcnodd y Parch. Mr. Owen, o Luudain Lythyr oddi vit-th ei Arghvyddiaeth i'r cyfar- fod, yn ddarluniadol o'i ofid o Iierwydd na's gailasai ddyfod, a r lnvn y cyd-ymdciinlodd y Parch. Mr. Owen, yr hwn a draetliodd y fath araeth bvvysig a ehyfft oiis ar yr achos, onid oedd calonn«m?r lliaws cynnulledig wedi eu tymheru yn addas i dderbyn argraph ci athrawiaeth, ynghylch niawr fuddioldeb "Cymdeithasan Bihlau. Am- lygodd y Dr. Morgan ei gydsyniad a'r hyn a drapthwyd gfai y Parch, Mr. Owen, a chanmolodd yn fitwr ei yindrechiadap Ihvyddiannns o blaid sefydliadau o'r fath; hj'vi. Helaethodd y ,Parch. D. Iletei. gyda llawer o ;.v.uesogrwydd ar liaelioiii-llr Ci-caNi-dwi- i'w greadnriaid, gan haeru mai'r Bibl yw'r aiirheg ardderchoccaf a roddodd Dii-W. i ddyn. A dyvvedodd i'r efengyl gael ei dw-yn gyntaf i GyUi-ru-. ynghylch v ilwyddyn 6o, gan Bran ab Llyr Llcdiaitb, tad Caractacns, yr hwn tra'r Odd yngarcharor yn Ffraiugc a ddychwelwyd i'r fFy dd, ac ar ei ddychweliad a ddygodd gydag ef rai gwyr I dIn/dol a doniol i bregetlm'r efengyl i'w wladwyr. Gwnaeth Mr. Owen y defoydd goreu o'r sylwaduehod, a dyyvedodd fod y C'yiiir'a lawer yn nyled y Bibl, gan iddo gael ei bregethu mor foren yn eti plith, ag "y dyl ent ddybbi en diwydrwydd i wneutlmr ydiffy,g i fvillt- Ymadawodd y gymdeithas yn dra siriol, di cael en boddhan-yn fawr gan Cyhoeddwvd amiercliiad cydlawenychol i'r Tywysog Ilhaglaw yn achos heddwch oddiwrth hregcthwyr y Trefuyddion Wesleyaidd yn Liysargralf nos Sadwrn yn yr hwn y r.tynegant 'eu gofid o herwydd vil, Ciltlivgi hynny-yn y eyt«Hdeb hddwch agsydd yn caniattau i I Ftraingc 4dwyn yin mlaen y fasnacli greulon liiewu caethioti dros bum mlynedd o-aniser. I Tansgrifiodd Cymdeithas Ieuangaidd Geniiado, Caerodor ynghylch 220!. y flwyddyu ddiwedtiaf, tuag ¡¡:t hclaethll'r efengyl ym isliiith- v' Ccnhedloedd eiiuii-j addolgar, ■ • i y bamn y gall rhai o'n eydwlaitwyr fod ya anadnabyddus â nattm a histori "Hümiliau Eghvys Loegr," ac ha fydd yn aiifnddiol adrodd yr haucs a roddir Hm danyxit gan yr Argrapliiadydd yn ei gynnvg- iadan :—Mae Hbmiliun Eglwys Loegr yn haeddu ein der- byriiad mwyaf parchhs, gan en bod yn cyí1Dwýsiithraw- Taeth osbdedig y'dey rnas mewn pyngcian c'efyddo!,a d?L vii i Nvii-c d y m'dau yr esg-obiou-duwio} a fcoh? yn birciyn&H wared y getiedl oddi wrth gyieiliornadau a chrcttlti'ldet Pab- yddiaeth: Tros hÜ cannocdd (t Bynyddbedd y bn y gi-efydd'lvgredig'bonno, ynghyd ili bon egwyddorion dinystriol,- yn sefydlcdig drwy hoil deyrn;;S Piydain. Pryd'hynny n'noddefid i neb gadw Bibl wedi ci gviien- thu i Iaith gyffredin y wlad; dan boen Hiarwotaeth.) Anvvybodaetli a gyfrinvvd yn rhinwedd dda, ac yn fanimaeth duvvioideb. Maddenant o'r lioil bechodau a wnelai neb yn hoH ystod ei fywyd,:ii'ea ddyfodfa buan o N,,i,id y poenaii (a alwent Pnrdan) awertiiid gan v/eini- dogion y Pab. Yn y gahrrf i.JOO, Dawynei faWr driigaredd a barodd i ole.uni'r efengyl lewyrchu drwy y cftddiig hwn o anwybodaeth, ac a gyfododd bobl n?wn set'yUfaocdd gorut')?! i fad yn ot?ryrimtn i ddi- ddymmn Pabyddmfth, tr?y gy?cnthtl y Bsb! i Iaith gy?'redm v w!ad, a -chyfranim iawn addysg i'r ge'nedl v ?via(li -a cfivt'i-itn?,iii i'r -,e.,ie d i yn nattura dyiedswyddnu gwir grefydd. Un aHaIfa ar Iwyddiant y- gwaitlrmawr Irwn ydoedtl dtfiyg o breg- etlivVyr cyinmwys ac addas: Gan fod offeiriaid plwy f- ydd unwaith onynBapisUatd,y!-bedd Hnwer o-lionynt yn parhau i gynnal en hen ddaliadau o'n harferion coel-grciyddol; a'r rhai o, honyiit a- jnvwrihedasant a hwyot, oeddynt ckliliygipl mewn doniaii a gwyb.odafith' iigoiiol iddysgu ac egiuro gwirioneddan piir yr efengyl i'w cynnulleidfaoedd. Er dysgis a diogeia i'r genedl oil yr nn athrawiaeth ddiiwgr ac ysgrj thurol, Pregethan, neu (megis.-y galwyrf hwynt gyntj HomUian, a-gyfap- sed<hvyd trwy gy?ahvyadiad Archesgob Cl'mlmer, ae a bsodvvyd ailan yn y fhY}ddyn ?.??, dan awdtu'd&d y: al.tati yti Y -547 a,,i, d tii-( I o,( l brenin Edward y chweehfed, i ofleiriaid phvyf'v<ld eu darllain nr gy hoedd i'\V Kyunu?euh'ao&f.U!: Yn nhcyr- nasiad y tremnes Elisabeth, "clatty,?,t lyfyr a'nno HomHiatt/agyfansoddwyd UHn oi-uwchwy!:aet!) ? Archsgob Parker. ¥r holi HonuHau hyn a sefydlwyd A I, c. I s, ,o b 11at ? kei,. Vi,, holl -?,Cfv(llNvvll Eglwys, i .Weinidogion Phryfydd' eu .daHtMn. • yn en Heglwysydd, os nafyddonf yn dewk yh?eif bi-cgetint "f" -ddarUaiii pregethau o'u cytansod(Rad en hunai/ Yr lioiiiiliau hyn vdynt arferol o.fod mewn mawr «ym- inenad gyda Ghristjanogion.oarnrywiol enwah a barnaa. il ()"I),;Iiaii 11,N", vti3"lt ?["fei-ol ol'cd nie?vii iiianvi, (jyill- Pyngcian svlfaenol erefydd, vij. gyttnn ag athrawiaeth Lg!wys,Loeg)-; a gynbwysir yn yr HomUiaH.' Mae'ii !Mth i'w afarn, fod Pregethau o gymjnamt awdnrdod a gwerth o ran en IiathraWiaeth iacli, a'-u buddioldeb i ddyrchafu gwir ddnwioldeb yng nghalonuan a buch- cddau Ci istianogi.on, mor-b.riii„yii yr Iaith Gymraeg, fel iiaf.i oes braidd.Llyfyr cyfan o honynt i'w gael yn un tie. Disgwylir i argraphiad newydd o !lmjyÜt, gnd i derby.niad cyffredinol gan Brotestaniaid sydd yn caru atln-awiacth iachawdwriaetii, wedi ei hndael/tdu ar suit yr Apusltillon a'r prophu:ydt, ac lesu Grist ei hunyn Ben Congl jacn.—•Gicel Hysbysiad. CYMDEITHAS GYFEILLACHUS FENYWAIDD 11 LLANGOLLEN A LLANTYSILIO. Dydd Ma wrth, y 9fed o'r nuis diweddaf, y crnnahvysi Cylchvyyl (Anniversary) y uchod. JJernir na pko blwyd Llangollen i mor lliosog an ardderchog yn amser neb sydd yn fyv/, Yn fnan wedi naw oi- gloch yn y boren, ymgasglodd nifer fawr o fci- bion a merched iehaingc o'r plwyfan cymmvdogaethol, mewn trdil i fod yn barod erbyn y Cadarnhad (Con- firmation), yr lion ddefod a gyilawnwyd gan y Gwir Barchcdig Dad yn Nnw, Arglwvdd Esgob LianeJwy, yr hwn a giniawodd y divrnod blaenorol yn y Newydd, gwir harddwych drigfa y Gwir Anrhydeddus Arglvvyddes Eleanor Bntler a' Miss Ponsonbv. Yn fllån wedi i ddefod y Cadarnhad fyned trosodd, y Bont- fawr, y pen gbgledd-orllewino'l a ddaeth y map o sylw tyniadol, lie yr ymgasgloddllnaws mawr o bobl o bob oedran, yn prydcrus ddisgwyl yr emvog; Swydd Gaer Wron, Arglwydd Comberihere, gyda goJwg ar ei (lyniiti ef tl.NVN"r lic-ol at y hrif gwestfa (inn) a'rwyddy Llaw. Ynghylch dend-deg o'i- glecli, daetli ei "kill" wyddiaeth- ac Arglvvyddes Combenriere, yn gvdym- aethol (accompanied) a FostKr CuuIilië, Yswain, o Blas- jn-din-bran (trigfa F. C. Yswaid), 3 n gan ei dybied y niodd goi an ym mha un y gallai eiArgiwydd- iaeth ymddangos ei hun er boddlonrwvdd y fath dorf liosog. Ar ddyfodiad ei Arghvyddiaeth-trxyy'r Bont, blaenorwyd ef gan gor peroriaeth (band of mask) rha- gorol, gyda baDenu yn y blaen (i gyd yn gwisgo lIed- rosyn awyr-las), gau eh waren" See the conquering Hero comes" trwy yr heo', hyd ncs daethant at y tu blaen i'r gwestfa, arwydd y Llaw, lleY ymgrynhodd yn y ffenestri blaen y nifer luosoccaf a pharcheûieaf o foneddigicn, boneddigcsau, eghvyswyr, ac ereill, i gydymlawenvchu a'r ardderchog Wron, gyda. blocddiadau gorfoledd a Huzza's, a hyn yn cael ei gynnorthwyo gau y lliaws mawr o bobl ymgyunulledig yn yr heolydd, a wnaeth i'r mynyddoedd oddi amgylch adseinio. Mewn dych- weliad i'r hwn gywaithasrwydd (compliment) darfu i'w Arglwyddiaeth, yn y modd. gostyngeiddiaf a siriol, irym- meryd ci llett oddi am ei ben, gan wnc-ath«r ei archiad i bawb o'i amgylch. ■ Ar ddisgyniad si Arl- wyddiaeth, dechrenodd y cor chwai-eu y beroriaeth deyrnasol a yr edrychwvr i adnewyddu en hiichel fonliefau. Mewn ychvdig fnnudau wedi hyn, yr Y'sgoldy mawr a ddaeth yr olygta ddeniadol, He yr ymgasglodd v « Gyuideithss Gyfeillachns Fenywaidd Llangollen a i gyd yr unwedd (uniform), i gerdded mewn rhwysgfawredd trefu-fynedfa (procession) odJi yuo i'r Eglwys, i gyd a gwialen wen yn en lUivv, wedi ei haddurno a blodau, a hed-rosyn sidaa ar y coppa), yn ol y drefn ganlynol Baner. Cor. o (ieiddorion. Y Parchedjgion -W. Jouesac E. Beans. Messrs. Morris, Llawfeddyg: a Jones, Trysorwr. BIr. E. Hughes, Ysgyifenydd, ei le yn wag (efe yn nn o'r cor). Mrs. Jones, Mrs, Roberts, a MissTlughes, Goruchwiliesau. Y Barchedig Sirs. Cunliffc, Noddwraiff (Pafronc;r;).. Y Gwir Barchedig Arglwvddcs E. Butler a Mi ■is Ponsonbv, Aeloda.ii yn ddwya dwy, yn agos i 100 o nifer. Y gweddiau a ddarilenwyd gan y Parch. W. Johns, a phiegethodd y Parch. -P. Roberts. Wedi i'r Bwyfoi wasunaeth fyned trosodd, cerddasant yn yr un drefn \n ol ill- lie yr eisteddasant i lawr at y giniaw mwyaf rhagorol, yr hwn, wedi ei arlvvyo a danteithion y tuuMr, a wnaeth gymmeradwyaetii mawr i Mr. Phil- lips, o'r gwestfa r.owydd arwydd y Lfew. Yrii faan i'r Eglwys, aeth Ar- ghvydd Combennere a Foster Cunliff'e, Yswain, i ym- clcd, ef allai, tin o'r adeifad'an saerniaeth godidoccaf o'r fath yn boll Ewrop, Cysyllte Aqueduct. Area dych- weliad yn of, ymwelsaatt a'r Plas-Ne\vydd rhRg-gry- bi,v ylie(]-i-, lie y eawsant eii lioriii a rhag-oerteithioiT' (collations), tra y chwarenai'r cor amryw beroriaethari mewn ystiluchel, ef hollol foddlonrwydd Arglwydd ac I Arglwyddes Conibermere, &c. &c. W cdi hyn dych- j weiodd y blaid (party) i -vi. -dill- b ruil. Caiiv,"Vkl y r ciych.u: y prydnba?n hwn n*r d!wrnod ran?ynoL Ond i ddycinvelyd yn bl i'r Ysgol-dy yr oedd y. fanlionnoj wedi ci lIenwi a'r meibion a'r mercbed parchedicat* yn y gynimydogaeth, yn treulio'r prydiiawn yn y raodd mwyafpiesernsganddynt. Ar-y iSfed o'r nn liiis, bywioccaWyd y dref hot) dra- chefii, trwy arwyddb ei Llywodraeth ffyddlondeb'(Loy-. ally) ar driyfodiad y Gwir Anrhydeddus W. Wellesley Pole, brts'wd i'r hardderchoCcaf, a byth 'goffadwwaethKS Wron, y Dug Wellington; yr hwn hefyd a ymwelodd a'r G^ir B&rchedig Foneddige^au yn y Plas-N'ewydd. Yr oedd blocddiadau lluzza's. y I-POLI, v rhai a Ian went yr heolydd, yhghyd a saiii y clychau yn canti, megis yn syfrdanu trwy'r holl einrog ddyfFryn. J. E. Bu farw dyn tlawd yn Brysto yr wytlinos ddiweddaf mewn canlyniad i sugno ruin newydd trvry wellten o fai'il tig dedd^ar y Lilwythfa (Quay), Dynystriodd dyti o Sodbtiry, swydd Caerloyw, ei bun yr vvythhos ddiwcd'Jaf trwy gymmeryd euriiiw (arserdc). Trwy afi-eoliis yr oedd v.edi treuiio llawer o feddiannau y rliai oeddynt ganddo yn el ieuehgtydj ac avh na cIiafwyd ci fod y? ymddifad Lli synwyrau cyn cyflavviu'r weifhrcd stngheuol, gorthyin- rnynwyd ei gladdu ar groes-ftbrddo • <' Cyttunwyd hiewn Cyfarfbd nfrifo1 0 I.iz6!ion Glas- U gow dydd Slercher wythnos i'r diweddafj ar fod i an- nerchia'd gos'tyngedig gael mddanfoll i'r Tywysog Rhaglaw, i yinbil alllynlgeledd j'h liopgau ar y mor rhag hael'llngrwydd herwJol!gaÜ yi-Arncric. 'Y rhesrtm a roddant dios aliiiel-cll y Rhaglaw, yn hytrach nag Arglwyddi'r SlorlyS, yw fod yr anhcrchiadaa a ddanfomvyd iddyht lfv,- N,obal-tii,,Iit ereiBYèdi cael der- byniad oei'aidd,' ac -esgeulnsw-yd yfltwni eu caisj gan fod ein llongaa yn cae! eu liysbeilib yii gartlynol i l.'ynny megisgyht. I C?/H?c?/M? GeMA??c? y PKnt/<7J:'o?!—Vn Rhufs!r: y mae Cy mdeithas, a ehvir, Cytndbithas.i?ciacthu'r Ffvdd," sef y ?yddbabaidd. At gynna!y gymdcltIwshon, yr oedd Spain ei hun yn arfer cyfVannu dau can' mH o bnnhan yii i!ynyddo! Y mae )!awcr o Gcnbtiddh. gan y gyfhdeithas honno etto yn China., &c.. ■ Y mae Iarll Rhydychen wedi gorchynimjm p.dgyw- eirio Castell Wigmore, yn swydd Heiifl'ordd. Y castell iiwn, yn nlieyrnasiud Hairi VI. oedd trigfa Mortimer, l'arll March, a Thy Lancaster; ae. xvecii hynny trigfa Dug York, yn: yr un teyrnasiad. Gerllaw'r fan honno y fy(.I(I'I ;n I,' tlaii lywyddiaeth Tu- dor, IarU Penfrb, yfl v fiw.yddyu ?460,g?in lad! Mareb, dor,, York, v f'Nv,?d?ivit ?146i-),iii iila,3 Y,,)i-k, ?,ic ?-?-ed:l lil'till?, Pansam?io ffrancs, n^u 17s. 6d. | Dydd Linn-wythnos i'r diweddaf cafwyl cryn lawer o greg-in rhython (cockles) wcdi troi yn gerrig. gall y gw-eithwyr, wrth •svinmud rhan o Bunker-s-hill, yn f Llong-gadlas PlyinoHlh; y rhai oeddynt ychwaneg nag 20 troedfedd islaw gwyneh y tir. ynghaiibl craig galed, y rhai oeddynt yno yn ddiammau oddi ar amscr y dilnw: Trigolion LJoegr, Alban, Iwerddon, a Chymra, Mai I 1, IBO'i:— ;i w I Meoywaid .4. 9 193,334 Blorwvr ni'ewn llongan cdfrestio] Drwgweitiiredwyr 3,410 Y c.wbl yn.Lloegr ••••8,301,923 Alban • ] ,700,000 Iwerddon 4,000,000 Cymru 541,516 Y cwbl,—15,013,546 Cyfrytigiad iteUldual 6 -icido Rhnglunforth.-r-Pigioxi o j lythyr o'r.Castellnewfydd (Lloegr), Ionavvr 18,1776:— i Yr ydym wedi derbvn yr hanes canlynol o Sander- land :—Yn ddiweddar yr ocdd gwr gvvledig yn codi clawdd gerllaw hen gloddfa gerrig {quarry), efe a aeth i fwytta ei giu law i wagie yn yr hen gloddfa, mewn trefn i ymgysgodi rhag y tywyddj ac fel yr oedd yn myned l'hagddo tynnodd ei fenvg, y rhai a wisgasai i d'diogeln ei ddwylaw rhag drain yn y clawdd, a thaflodd hwynt i r, un yma a'r Hall yn lies ym mlaen lei yr oedd yn cerdded tua'r cysgodte; tra yr oedd SiB bwyta ei ym, borth, efe a ganfn gigfran yn codi un nieiivg, gall ehed.eg yniaitli & hi; ac yu ebrWydd wedi hyn disgyn- Odd y gigfran ar y ddaear, a chododd y faneg arall, ac aeth ymaith a hi fel o'r blaen; efe a synedd, a cbyfod- odd i cdrych a eliasai efe gaelaiian v rheswm.am ddig- wyddiad mor Lynod, ac i edrych beth a ddueth o"i fenvg. Prin yr ocdd wedi ymadael a'r gloddfa cyn iddo weled cryn lawer o ddaear, yii gymmysgedig a darnau mawrion o gerrig rhyddion yu'evvympo i 'Vrared i'r fan lie y buasai efe yn eistedd i fwytta, a phe baasai ond aroS un lHunud yn hw) buasai wedi cael ei ddryllio yn ddarnau gan y cerrig, a'i gladdiv yn yr ysgarthion." Yn amser tcyrmlsiad Siarl II. dygwyd boneddiges, yr hon a gynhenasai ag Ynad eymmydogol, ac a gyhudd- asid o herwydd hynny o fod yn bleidiol i haoyddiaeth, o'i fiacn ef, yr lrwn-a fygwtliiodd ei gyrru i garchar i gael ei clnvilio yn y brawdlys nesaf. Pa fodd bynnag," i nieddai'r barnivr cydwybodol hwn ar feiau a' cham-ym- I ddygiadau," nid wyt yn caru bod yn angbaredig, am hyn cs gclwch chvvi'r Pab yn ddihiryn myfi a dertynaf y cynghawsi*' "Syr," cri hi," nid vvyf ii yn adnabod y Pab, ac am liynny" ni ddywedaf ei tod yn ddihiryn, ond pe buaswn yn ei adnabod banner ag wyf yn eich adnabod cluei, niyfi a dyngwn ei fod yn ddihiryn, ac yn garn-dihiryn hefyd." Achwynir gan y Cyfresthwyr ar drwg yn y rhan fwyaf o'n cylch-deithian Drygwyd y cyngbawsau (suits) gan y melwlith (mildew j, ac anI bynny y naae y gwobrau (fees) wedi malhu Ficar Bray, gerllaw Maidenhead, Berks.—-Yr oedd Ficar Bray yn Babydd yn nheyrnasiad Harri'r wythf'ed, yn Brotestaniad yn Pheyrrmskul Edward y ch^eched yn Babydd drachefnyn nheyrnasiad Mair waediy d, ac yn Brotestaniad eilwaith vn nheyrnasiad Etizabeth am hyn t>dwyd ef yn Hvmdost gan amryw, y rhai a- ddywedent ei fod yn waradwydd i'w aiv.'ad, am droi mor fynycli o fin grefydd i'r llali;" Ni a:mff' fi oddiwrtb hynny," cbe'r Fifel: eanys os fy nghrcfydd. yr w yf yn sicr i mi Jynu wrth fy egwyddorion, y vhai ydyut 1 ryw a Piarvv yn Ficar Bray."

ESGORODD, Ar y Sydrf o'r mis hwn, boneddigcr. John Jones, Ys- wzliil, o PRIODODI>, Dyd'f Mawrfh Wythnos i'r diweddaf, yn eglwys St. Pedr, CHerfyrddin,' Mr. WiUlam Thomns; Llieinvdd, a Mi?s Dorothy Willmms. Mr. Richard Rider, Oriorydd ( Jf atohrtiqker), i Miss Edwards, y ddan 6 Trallwn'swydd' Drefaldwyn. Mr, John Tantrani, a Miss Mary Pryse. 0 fiescin, gerllaw'r Trallwrt. I Yn Trelystoir, Mr. Edwafd Davies, o'r Trallwn. a Miss Ann Pugh, o'r un lie. YuWrexham, George Smith, Yswain, 0 Northamp- ton, a iss Roper, chwaer y dnVeddar Mrs, iSc^vton, o "EN erton, gel llany LerpNvi. EU FARW, Wvt?;ft3 i' Bt,- r'Lr{. Jorie- yr bytstif, G,J1\¡¡ ¡¡;I(:t'i; ¡:: 1.jj")1r ':s.>Z-i; t: yn a g os i'r dref bop.- ,Yr wythnos ddiweddaf. Mr. David Rees, mab-y.dlw: ec i d:u' M)'. Williau; Rees, Crydd, o'r dref hbn. :iE;¡: ,¡¡;¡ d,. TyiUV.ydd yn y i dref hon.. X\vdd Slercherhnos i'" (Hv.-Mhi.?f, ?-r:  i bir g1-s- j tudd p()C?nts, yr iiwn a on^ie bdu ej'c* ay da gyyrob! r ;cristianQ?bi, y t'?rci;:?n?V/:iU?:? CiVm: gwe:i;id-. -g I!1iJig;:ti: i1¡)": i' y" :c, ci (>l g?.n ei !>ertL,yn:i.sau a'i j^vfeillioh Iliosojr'. A,:y 5ed o'r )?i.s hwn, yn.Beanmaris, Mr. P. IL?;  .?.; J(m¿,<,0'r'l'olld.' M,r. Grantham, ysgrifenydd ?n lien Arlandy G'.vsr- a ?G!-?d?,Tr3!!Mn. Ar y r tfcog o'r mis diweddaf, gerllaw Croesi^onnn, swyh) Mayo, .yn y.r live.rddon, Thon1as Gaiighan, y-4 }"'> mlwydd oed: 'fe a dreuliodd )10 o llynyddau (': fy wyd hob Wybod, trwybro?ad, belh oedd defy a. fcHv yr o't!<! yn'?a!!t! cyfi'anKCp:) n'i- ier:atn?c yi??t.? iiiae;s. Alae ei i). n a i r -i i ?i 70 mlwydd cea.

| ivIARCHNADOEDD CARTR £ F0L, A RESITS WE.—Gwenith, 74:4d. Haidd, 36s. Cd. I ABERYSTWYTH.—Gwenith, 70s, Haidrf, 56s. Cem-ii, 20s. y grynog. BRVSTO.—Gwenith, 80s. i Sis. llaidd, 24s. i 3^ L Ceirch, 18s. i 26s. y grynog. LIVERFOOI..—Gw«eith, 12s. 6d. i 13s. Od. v 70pwvy. Haidd, bis. 6d. i 6s. Od. y 60 pwys. Ceireb, Ss. 7a. 3s. 9d. y 45 pwys. Pys at fervvi, 70s. Od. i 74s. Od: v <. grynogPeilliaid teg, 56s. Od. —s. od. i —s. od. y 2UO pwys. Ffa, 46s. od. 1 48s. Od. y grynog. IJ J