Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

7 articles on this Page

ta I - ,g !!M)j - - I -.

AI' GYl/OEDDfVR SEREIV GO.IIER.

News
Cite
Share

AI' GYl/OEDDfVR SEREIV GO.IIER. ATTED I LYTHYR MR. J. J. OR B.L. -7 Noinmus Leges LiBgnié Britannicsc mutari. 2Vi.fyn?itm ni ddim t IJyfrøítldall yr laith Frytaizaidd gael eu ci exid. SyR,—N: aHaffi ddim H:u nag annerch fyng\v!ad,a'i <;hyrrtt yn ddedwydd tu hwnt i bob dysgwyhad o her. wydd yr afonydd o anrhydedd sydd yn dyiifo iddi o bob part)) yn br< sennoi. Y mae nid yn nnig Frenhin- Oedd a Thywysogion wcdi dytbd o wiedydd pe!) i ym- 'wpJcd a hi, ond dyma un Had oes dim gwatiaiiiaeti) rhyogddo ag Æneas, ond cym!naintag sydd rhwng dyn bywa dyn marw, wedi anrhydeddu ei hardaioedd a'i bre'-pnuotdeb. Dyma )ie mae achos i waeddi aiian, 0 rhyfeddj'yth! Y mae yn wir, trwy ryw ddamwatn, nad oes gmMtdo ocd cieddyfpten with ei gllln, cud fe ffdt, iely"gw!' a'rsi<tced fraith yn ychwareudy, wnenthm -gwyrthian anrhaethadwy a hwnnw,fefedr ag un ergyd <') ertvn twnnw droi y fert' yn enw cadarn, a'r enw ;carlarD yn fe\"t a gwnentbuj mewn mynyddoedd gyt'new- idiadau, na ddaeth i ga)(M] dyn erioed o'r biaen en dy- citynimyg. Ond na feddyik'd gweith) edwr rtiyfeddoduu m(n faw) ion ei tod yn cynroi ein Uid, y n'ae yn bytrach mewn ystyr hetaeth, yn chwaliegn at ein dignfwcf), ac I yn achos i ni o'r difytrwch inwyat. Fa n.or fuwr yw j .tnarttt y ..aith, ei bod yn caet ei cho!eddn gan un o <1doniau n:o)' arddei-cliog, yr hv.n <-ydd yn abi, nid ya tirtig i roddi i ni rcoiuu eifteitijiol pa todd y dyiem ysg) i- fejsuu, ond i roddi i ni <u' ddy.s.!l h-e(vd, wrth ei siampi ei hun, pa fodd KM ddyleiii ysgj vennll. Fe aHasai t-bai, t'e aitui, ieddwi nad oedd dto.scdd yn y byd i son am v geir-Iyfr.l\l sydd yn cael eu argratfu Y11 Nolgellal1, nag yn nnpechod i roddi ?air o gantnoiiaeth iddynt; ond pan ystyrier yckydig' )nor hoHwybodoi yw y gwr rhag- .Otot hwn, oni ytnddenKys yn bt'th ofer i aRturio rhoddi iddo nn fath o newydd? a pha achos rhoddi y fath hys- .hy.siad i'r w!ad? neuc!twennyftfirebod)igo!ionytir i dùerbyny tath eitlyfrani'wtai? pan yr oeddynt yn caet c;nnyg ar ota( tau anffaeledig y gwr i-hyfeddot hwnn\Y, yr hwn afedr weithredui'ath gyfnewidiadan bHddiol ym mYllyddocdd Cymru.' Rhyfedd fed Myrddin heb.agoTeitygaidettoigan- fodrtMgoriaeth gynxnaint! a thyfedd ei fodmor ddi- gywHydd a dywedyd fod rhyw beth mor dywyU yng- hyich Uythvrau Mr. J. J. na waetb iddo agor ei tygatd Dít phpidio! Pa fbdd y ga!!asai ysgrifenwyr bywyd y Dr. Johnson ddywedyd oi fod yn dyat! Cymrafg gysta}, fe! pan yr cedd yn swydd Ddinbych, y dmJu iddogyneithu ysi;ri- fen tedd yu well na Chymro yr hwn oedd yn b! esen'ioi, ag a tynnai ei hesponio iddo? Pa tbdd y galiasai eraiit hafru iddo roddi annogaeth i'r Parchedig Mr. Evan Evans i gy6cithn gwaith y b(*ndd ? a pha fbdd y darfn i eradt sibi-m d iddo antuno annog amryw o fonetMigion Cymrn i gYÍeithu a chyhoeddi pigion yr i)en ysgriten- nadau Cyml'eigaidd? aphe bnasai ya gwneuthnr fetiy pa !r!od oedd iddo ? pa gtod y gall Sais fod yn haeddian. no) o hono? pa wybodaeth, pa ddysgeidiaeth a ddichon fod mewn Sais ? Na feddyUed neb fod y mesnr !Jeiaf o raa:farn,aen o gyfyngder yspryd yti perthyn i Mr. J. J. Dia)t!)nan mai uwchder ei gyritaeddiadauac ehangder ei ddf-aiidwriaeth, a ddatguddiiisanti. iddo y gwirion- eddaa hy)t! "N-iii' oes aêh yn 'y'byd i Adynio'! o ddon!an anghyn'- i'fdino! iymddwyn yn o)a) fe]'on pobi yn gySredin. Khan! i famwr cynr'pdin iwybod ychydrgo'r matter sydd o'i flaen cyn rhoddi ei farn %rno. Rhaid i farnydd cytfredin i wybed ychydig am rinweddau, neu ddysg- etdiaeth dan ddyn, cyu rhyfygu dywedyd pa uu o hon- ynt sydd yn ritagori mewn rhinwcddau neu mewn dysgeidiaetb, end fe fedr Mr. J. J. roddi c: turn at un waith pwy 'sydd fwyat' ei wybodaeth, pwy sydd yn rhagori mewn dysgeidiaeth* a phwy a ammau ei dded- ryd ef? am hynny nid ?hyfe<td ei fed yn'cyngho: i Myr- dd:n, druan, allan o Homer i beidio ymryson a'i we)). Draohefn/rhaid iddynion cynredm i ymddwyn yn oi rheoiau moesa'u a phrydferthwch ymddygiad, ym mhob _dadt, oni chwennychent gaef en cyfiif yn fat baraidd, end nid oes achos yn y byd i ddymon o gyrhaeddiadau anghynredinol i gymmeryd eu tiyftetheirio gan reoian o'r fath, am hynny y mae Mr. J J. yn ddtfeins, er y buasai yr ymadrodd yn feins mewn araii, pan y mae ere yn dywedyd, Pa ham na safasech yn o!, gan atta! cich tafod yn y dechrpu." Ystyiier p' ydferthwch, a hardd- wch, a chymmwysder yr ymadrodd, yn enwedig gan "me y pin ysgrifennu, ac nid y tat'od oedd yn cael ei arfer, canys ic! y mae y tafoci w eithiau fel pin ysgrifen- nydd buan, pa hamnaaHpin ysuritennydd buan fed fet y tafcd. Gan hynny, Nynnag pa ymadroddton t'ydd- ont yn ymddango.s yn anweddaidd :'r anwybodus, y mae Mr. J. J. yn ei harfer, y maent oH yn hoMo! e'-sns- odol ynd<!o ef, am hynny md am dano ef yr oedd Ho- nter yn prep'-wydoiiaethu pan yr oedd efc'n dywedyd, eSPO-i-rr,S- hi (,:¡jo) ÈxÛ\dJa t.)y 9r E Z E C-,4 y 17¡ jOT'"P M XZT& -xoo-luoy I/ B. 212. "Yr oedd Thers;te.s etto yn uni yH terfysgn yn aini eirioc, yr hwn a wyddai yn ei feddwi lawer ac annher- fynot eiriau, ac a fedrai ymryson yn fyrbwyU ac an. cyntr!f Homer, lUw. gi2. Am y ga4'l'digywilydd fel yr ai ferir < f mewn perthynas I i angan, yr ydwyfyn meddwi fud yr ssponiad yn ddigy- u'¡lydd. Yn Yllvfi, L!adin o gyfcnwau cymmwys (epi- thets) y mae trugain yn cael eu rhoddt i alJgau, un e bonynt, iatl)i,ovida, sydd yn attcb t dilryl, nel! heb wvlio, rhag neb, apharatd i qtJg-an i btydcrn tien wyiio rhag mawrion na chyfoethogton, am hynny fc ddichon gau drysau paiasau \n gystl a bythau y tiodion, am iiynny y tnae y cyfenw during yn cael d, ,-oddi mcgis yn yradysgl'ifcn ar )',r Al'glwydd KHdáre, "Vlm killed who dared Kiidaretot.i!!? Death k<Ii<;d Kildare, who dares kin whom i)e will," Nid )'W iawr 0 -a'l1-rhydedd i 1'i1wr i rod yn er y dichon fod yn gtod iddo ei fod mor gaionncg tet nad oedd yn gwylio nac yn meddwi am be! vg: yn y frwydr,ondos ydychchwietto yn rneddwl fo y gau- ittil,,itdetit, yn i\\ycyn:n:wys, dywedwch wt'th y cadpcn cyntaf' a wetoch yn dychweiyd o Ftfainc, yOM <t?C t-C/</ impudent, you are a MMK f!/ tilE 'uw,çt ,cJns!mmate imJludence; "-Syr, dyn djgywilydd ydych, y! ydych yn w) o'r digywijydd-dra mwyaf," ac os diangwdl chwt heb droediad, dlVlii ellwch "Yfrif eich hun yt) burddcd- I wydd. Gehiau Horas, < Puiiida mors n'q<K)pu!sat pcde panperumtabernas, Regunmne tunes, A:c. A gyneithu gun ht-n Ficar Lianymdtfyrji, heb soa vn v n!e!-urneiaf am ddigYlcilydd-dm <hlgan, B'eiydamsangmeirchrttyfeiwyr Taneutraed bob math ontwyr, Feiiy damsang angau d'riatd Y Í>rellhinoe<ld feI bege,"luid. Yr on aw(wr hefyd mewn He arali a rydd ar ddva!! fed angau yn ddibryder ucu yn tieliti-yi, a bod dyn.on \n amharod rhag dyfbdiad angau Fel y tery gwr a th) yfer Bysg tro 'n g0tph\vys. yn ddibryder, FeHy teiy a';gau ddyrnod At biant dynion n.or amharod. Os wedi'r cwbl, y byd<t y dadlenwr rhagoro!,a soniwyd am dano, o'r t¡:rH mai digywilydJ yw ystyr y gair diwyl; ar yr a( hosion hyn, nid oes dtm i'w wneuthtu, ond ad- rodd wrtho y gpiriau a arfcrir mewniiythyrn.a rliwedd y iiyfr y mae ef yn cyfeirio atto, Grotins, ,si qu:s putet, .<? ineiiiis ?iosse,ti-tiattii- sua ipsius opinione, scd non muttos habebit sibt ad&enticntis." Od ces ryw ddyn ynnieddwteifod yngwybod gweij.niwynhaed ei jar:] ei Iwn, ond nid Hawer a fydd iddo o ganlyn- wyr." Can fbd cymmaint c ddoniau gan y gwr da liN,rri ym- dd.nyn yr hyn -yclil yn y'uddangos yn feius i erei!) fd- ryched a tvdi- efe btoti rhagoriaeth y gciriauur a argratlwyd yn Liusdain ar eiriyfr y parchedig T. Rtchards dan ygeiriau Aeg,Andras,&c. a than y gail- lien Ddihellydd, yr hwn hynod air y mae y cyntaryn ei ddettho o'r geiriau di a hanu, he th(it is u,iiliout or<g!M or proceedetlt not; ond ni hysbysir i ni pa tbdd yr aeth yr e yn ll, a'r gair /(c?<K yn/w.nu;l na pha hyiforddiad yw, nad yw Dnw', yrhwn yw yr achos gyntafo bob peth, yn deitho o neb araU. O'r tu araH, y mae y parchedig T. Richards o'r farn fod y gair yn tarddu o di a hcnd, neu heneiddio, yr (Jngogoneddus hwnnw, yr hwn er ei fod o bob tragywyddcldeb, ac yn parhau.i dra: ywyddoideb etto nid yw etc byth yn /tMCMM«); yr un yw efe, ddoe lieddnlw, ac yn dragywydd. "Hwynt-hwy a ddar- fvddant, ond tydi sydd yn parhan; a itWynt-hwy oH fGt dtiiedyn a heneiddtant, ac megis gwisg y ptygi di hw ynt, a hwy a new idir; ond tydi yr un ydwyt, a'th nynydd- ocdd ni phaHunr," Heb. i. 10, 11, &(-. Y Hiae y gair lIen Ddiíœnydd, Dan. vii. 9. yn caei ei gyneithu yn Saeaonaeg, Ancient of dr!ls; yn Fi'rangaeg, l'Ancien des: joUl'S; yn Liadin, Antiqllus diermn; yn y Groeg, yn ol y deg a th) ugain, DaÀiXlo) p.;ZJ, ac feHy mewn amryw o ieitli",dd ereili heb i un o honynt ddyfod mor agos at y iaitJt wreiddioi a'r Gymraeg, canys yn 01 espon- iadK-obertsonyncieirtyfr HebrnegaHadin, ystyr y gah' yw. 4,1 peruiauens diebus. is, cnjus dies manent, nonnniuntur, sed semper pcrgunt," Un yrhwn ymae ei ddyddian yn parhau, yn arcs, heb derfynu,ond yn was- ta>&'01 yn inytied ym mtaen rhagddynt; Hen ddihenydd a arfehrmewn ystyr gyife!ybiaethot,EccIesiasticns xti. 2. am ddyn, fo wedi byw cyhyd, heb heneiddto mewn ymddangosiad a dynion eraiU, nes y byddo yn itiraethu am angau. Cud pa fbdd y getiir dywedyd am ddyn, nad yw yn AoMM, pen yn deiliio o neb? neu pa rbdd y cyniiijei-odd Awdwr y Gem«UM'- lrsgiyihyr-ati-I ei gyich arwain gan awdwr y gf.iriadur Cynnaeg a Saesotmeg, te adewir i erein i farm Mewn perthynas i'r geir!yfr a argraffwyd yng Nghaerfyrddin, yr hwn a ddyrchafir gymmatnt mewn unHythyr, ag a wadh' yn hoUol eiduyrchath erioed mewn Uythyr ara)!, y mae rnyw esponiadau rhyfeddot yn cael eu < hoddi ynddo o rai geiriau, megis o'r gair Te Deum.o'r gairFast.Day, &c. ai prydferth, ai guedd- aidd dywedyd, Dydd ympryd, gwyl y brcnhin, diwr- nod nche!wyt arierot i'w gyhceddi gan lywodraethwyr, a') gadw gan en deihaid, pan y digwyd4o fod neb rhywfe- surau mwynMUdigedig na chyttredin yn tiaw gan y Uys, dicheit yw.i ddaUu y werin, apheri iddynt dyb- ied fod en meistfiaid yn chwennych rhyagH bodd Dnw, pan fo'nt ynghanot y gorchwyt o addon yr ysbryd drwg. Cyhoeddodd Jesebei ympryd, pan oedd yn myned i yspeitio Naboth wirion o'i fywyd a't dret'tadueth. Pwy o holt D'yywgion Cred, y dydd heddyw, oa's gaUir < i gyfnf yn ddIsgyM I S!ors III. grasnso! Frenhin Prydain, Ffraingc," &c. Yn yr bolt ymadrodd- ,ion catiadus' a gty,Vodd PennaetU)aid,Tywysogion, a gwai-edwyi- Etirop a ddaethantyn ddtweddai i ymweied a ni, pa ymadToddion debyg i'r rttai !)yn a ddaeth i'w cI'ustitH)? paddeiiiaidoetddoein hen Frenhin dnwtoi ae oedrarmus yn bresennoi a garM glywed cyi-filiai-iactli iiior gyfi-wys ac mor anhaeddianhot mewn peithynas illdo? pwy na feddyliai fod peth pe'rygl o ddyrchafn ymadroddion o'r fath, rhag tynH y feilten ar ben y dyr- chaTydd? Pa fciiten? y feilten o crgyd ei gydwybod ei hnn, os ydyw yn ei chyHawn rym-yfeHten o fmn Duw am ddywedyd yn ddrwgambennapt!) pi bob!—y feHten ó!wialen cyfraith y w!ad, yr hon sydd wpttinan yn syr- thioarwarrau y rlmi a ddtfenwant tywodraethwvr y deyrnas. Ondamun feUtfn arali, ni feddytiodd neb am dani, am hyntty yr byn o!Ia ddywedir yng ngbyich j i!id personol a'r post dut-, &e. nid yw ond dychynnn\g pen gwan, a <-ha!on coog ofnns, yn breuddwydio am ryfe! yngnghauoi heddwch,acyn credngweled brwydr a chiywed terfysg a swn aifau ganol nos yn nistaw- rwydd a diogeiwch ystafeU ei weiy. Mewn perthynas i dtiysgeidiaeth nid yw ond pet!) cymharol)'ll (ynych; fe ddichon UIl fod yn ddysgedig Íawn pan gymharirefag un dyn, ac yn bn) anwybodnsmcwn cynihariaeth i ddyn aiaU; y mae gwahnno! tarn gan ddy- nion yn fynych yng nghytch ypethan !)vn, fet yng nghytch pethau eret: Fe ddichon yrun Uygeidiog fod yn Fienhin yn nhcy) nas y deiHion. Os t'hagori') au.t Cyinro yw titdgo-t mewn ynfydrwydd fe! y Htae yn rhagori mewn oedran, y )nae yn bosibHbd t'hai o'r un oed yn blaencri. at- eraill, yn \)- vstyriaeth hyn, am hynny nn ddiga!b;!n\vch, canys cs 'ydych yn i'teddiannn cymma:!it o'r rhagorfraint hon panyr ydych chwiyncyfhf'eichhunynicuangc, pa faint tydd eich cyrbaedd:adan y ffordd hon panfyddo eraHl yn eic!i cyfrifyn tiec ? Y mae Hawpf wed! da)l!a:n Testament newydd Wit- I Ham Salisbury yn bm- ofatus, heb criocd ganfod yy a-ig- .cn: heidt wydd o t oddi (,tiv yn He o, yn nherfyniad ge! <au, na gweicti bod hyny yn y mcsHr IIeiaf \'i fwy cyttunet ag ansawdd y iaith. Pe buasai hynny'n bod, a fuasat gwr mot- ddyath)3 &f mor ddysgedig a Dn Morgan yn csgeutuso ysgrifenlJÜ fcily yn ei svneithad o'r ysgrythurausanctaidd? Pe buasai g-waith WI:itam yndderbynio) gan yCymry, acyn ddpaHadwy iddyht yn gyafredino), a fuasai dim ga'wad am arg:-amad ara! mewn ngain miynedd ? canys y?- oedd cyifmjaint a hynny o amsei rhwng gwawrddydd Testament SaUsburv af-hyfodiad haul cyneithad y Di-. Morgan. Y g\v!rion. ("dd yw, nad oedd y cynredin bob! yn dya!} na'r dysg- edigion yn parchu y gwaith ttafurus hwnnw o herwydd ei fod yn ólduIl- Y1" ysgrnrcnnadan mwyafanghywir yr amscrhwanw.amhynnyMi utt fod ineb gydâ chvrn- iei, yn 1'he"l ysgnfennyddiaeth, nac yn angraiíh o bertteithrwydd iaith cr fod !!awer yn chwennyc!] pe)-- chennogi yHyfi-, oherwydd amryw cirianacymadrodd- ion angiiynicdino! a arfcrir ynddo, l}¡gis, "Ete a fii.ddeu0-,Id," yn Ue Efe a iillyngodd y gyhhuUpidfa ym- atth." Fcddyweditnadoeddnn fainmorddisail nad' oedd rhy\-v nn o'r Phitosophyddion yn barod i'w ham- n a tellil' dywedyd nad oes braidd nn modd mor feius, o ysgnfennu geirian, na ei!ir ei ymddMvn &t!an o waith Wifham SaUsbury. Kid yw to'fynn y fcrfyn wr ddim yn rheot wastadoi ganddo cf, c8nys nid oes nemmawr o einan uad yw yn en ysgrifennu aniryw Syidd, a chan fod y rhan fwyaf o'r oes ddiweddaf o'r fain fod io yn nherfyniad gchian yn hyf'ydach gain i'r chtst nag ifIlv, nid ywun rheswm i'r gwrthwyneb fod rhai nad ydynt yn earn hyfrydsain, o ',rahanol fYmpwy, mwy nad yw yn brawf nad oes fatb bcth a iaeth, am fod Hotspm-, yn o! dariuniad Shakespcm- \-n itaei u fod cystal ganddo g!yw c:) y maen Ityfnhau garwaf yn gwichio a cbtywed swn y delyn hyfrydafar y ddaear. l1'¡o, ba,dall, 'j

I ORDEINIAD, -

[No title]

————— AT GYll-;;;;-R SERENG01[ER.…

————————— . , ? MARCHNADOEDD..}

Advertising