Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
6 articles on this Page
£ SU1Ii LLUNJDAIN, SADWRN,…
£ SU1 I i LLUNJDAIN, SADWRN, EBIULI, 23. 1 €AWSOM bapuran Paris, yn cynnwys hys- bysiaeth i'r l9eg, y bore hwn. Buasent yn dyfod i'r ddinas neithiwr, oni buasai i'r genad oedd yn eu dwyn, gael ei luddias ar y ffordd o Dover, o herwydd prinder celFylau, o achos y drafferth fawr ag oeddid ynddi i ym- barotoi i dderbyn Louis X Vill. yn yr holl drefi ary fforddoddi yno i Lundain. Mynegant fod Ty wysog CorouogSweden i adael Paris yn ddioed, a dychwelyd i Sweden, lie y gel wir ef, o achos gwrthwynebiad trigolion Norway i utio a Sweden, ac ymadael a Llywodraeth Denmark. Y mae Joseph a Jerome Bonaparte yn Orleans, ynghylch 60 milldir i'r Gorliewin-deau o PaFis, lie y maent wedi cynnull amryw o'r rhai na fynant gvdfforfio a threfn newydd pethau yn Paris, aT yn dwyn ynmlaen fath o ryfel ysglyfaethus, gan rutliro yn ddi^mmwth ar ryw bentrefi diymgel- edd, a chodi symau mawrion o arian oddiarnynt. Y mae lluoedd yn myned i'w hymlid, ac i rydd- han'r wlad oddi wrthynt. Y mae hyn yn dan- gos y iheswm am fod y dramwyfa wedi ei chau i fynu rhwng Paris a Toulcse, lie yr ymladdwyd brwydr y lCfed rhwng Welington a Soult. Cinodd y Cardinal Maury yn iach i Paris, wedi derbyn o honaw ei drwyddedi, am bump o'r gloch bcre dydd trwener. ^Vrth ystyried yr awr ar yr hon yr ymadawodd, ymddengys iddo ym cael yn ddirgel. Wrth yr hanesicn diweddaf o Italy, yr celd y Pab yn Valerbo, taith niwrnod o Rufain, lie yr oedd-efe yn medd wI aros, hyd oni ddeuai'r holl Gardinaiiaid deoledig (exited) ato, ac yna i fyned mewn modd rhwyscfawr i Rufain. Nid oedd y Cadfridog Carnct, Rhaglaw Ffrengig Antwerp, wedi agcr pyrth y ddinas hono ar y 15fed, yn ol yr hanes ddiweddaf; canys ar y dydd uchod efe a yrodd allan gy- Ifoeddiad, yn yr hwn yr adroddai'r Ordiuhad Ymerodrrtl (eiddo Bonaparte) ynghylch lleoedd gwarchaedig gan ddywedyd ei fod ef yn atebol i'w Benadur, ac am hyny na oddefai efe'r cyf- liewidiad lleiaf, nac arddel un awdurdod arall Olld yr hon oedd mewn bod pan ddaeth efe yno gyntaf; y mae yn gorchymyn i'r ddyseyblaeth fanylaf gael ei chadw, ac os bydd tyrfaoedd yn ymgasglu yn yr heolydd, rhaid iddynt gael eu gwasgaru gan luoedd arfog. Trysorfeydd Ffrengig, Ebrill 18, ffrancs, 61, ———— ) 1 Ymadawodd ei Fawrhydi Breniu Ffiainc a'r dtLras y bore hwn, ynghyd a'i gymdeithion, Snew-n niedd anghyoedd: pa fodd bynag y in gas- £ lo<!d tyrfa faw r yn fore iawn, ar gyfer y Gwestdy yn Heol Albemarle, i edryeh arnynt yn ymadael. Nid oedd ond tri cherbyd yn y linfai, y rhai a warcheidwid gan ddydoliad o farchluoedd. Àelhànt dros bont Westminster ynghylch naw o'r gloch, a chanlynwyd hwy gan y gwerinos, y rhai a dynent eu hetau, gan floeddio mewn modd gorfoleddus. Yr ydym yu deall fod y Brenin i gtniawa yn Amiens, dinasyn Ffiainc ynghylch 75 milldir i Paris, ar y Sabbath uesaf. Daeth Mr. Pylvester, cenadwr y Brenin, yr hwn a ddygodd lythyrau oddiwrth Syr Thomas Tyrwhitt a Brenines Wirtemburg, yn hysbysu nad yw ei Mawrhydi yn meddwl ymweled t'r ■wlad lion yn bretenol, o achos ei hanhwyldeb, o (ieimany dydd Mawrth pythefnos i'r di- weddaf. Acyr oeddid yn dys-gwyl Syr Thomas Tyrwhitt i'w ganlyn wedi ychydig ddyddiau. Y mae Duges Otdenburg, chwaer yr Y mcrawdr Aleiande-, yn ddyfal dros ben yn agos bob dydd yn ymweled a golygfeydd hyuodion Llun- ain, av yn derbyn pob arwyddion parch gan y Teulu Breninol, y Pendefigion, a phob gradd o"r bob]. By wedir fod Lucien Bonaparte, brawd Na- poleon, yr hwn sydd yn y wlad hon, wedi cyf- ansoddi Pryddest Arwraidd (Epic Poem) lied NVYCII, am yr hon y cynnygwyd iddo bris tra -uchel gau lyfr-wertiiwr, ond am na dderbyniodd efe y cynnyg y pryd hyny, pallodd y Ilyfr- wei-tiiivr ei roddi drachefn, gan ddywedyd, *•* Pan wnenthym y cynnyg yr cedd eicli trawd yn worth coron :-onù ya awr ni roddwn haiiner un am dani." Yr yclym yn deall trwy lythyrau a dderhyn- lwyd.yn dtlin%eddar o Persia, fod gorchwiliwr i Bonaparte wedi cael fToidd i fytied i Brif-ddinas y wlad ficrio, ac iddo ymdrechu cael gan y Lly.. "WoSiaeth hono i yru fin Cpnadwr ni oddi yno, trwy gynnyg gwohrwyoti hdaeth i'r Prif-weini- Jogtonamfiadychu i r achos a ymddiriedwyd iddynt; fend trwy ddyfalwch Syr Gore Ouseley, ein Cenad wr, efe a dderbynicdd orchymmyn od;K"With y Brenin, trwy yr hwn y gosodwyd y ancwr yn hollol yn ei law; ac am ci fod ef I-edi ffuefio cynllun i frad-I'jfruddio ein Cenad- wr, yr oeddid yn dysgwyl y cawsai ei ben dalu am hyny; ond ni cheisiodd Syr Gore fwy o ym- ddial na'i yru o'r deyma-s dan gadwriaeth gwyr arfeg tuachyffilliau Turkey. Pan oedd Bonaparto ar ymadael tuag Elba, tlywedir iddo geisio tair llyfr-gell fawrion, a'i holl gerbytkui, 160 o rifedi, i fyned ganddo. Y mae yn ddilys fod rhan olaf y cais hwn yn nes- hau at wallgcfrwvdd, gan nad oes gymtriaint ag un lfordd i gerbyd yn ei holl deyrnas newydd. Nid oes dim hysbysiaeth ychwanegol wedi ei gatrl yn oghylch y rhuthr a wnawd gan y Ffrancod o Bayonne, ar y 14eg o'r mis hwn. Yr ydym yn deall fod y Llywodraeth wedi der- byn hanes yr ymgyrch, ond nid yn wahanol oddi wrtli yr hyn a^gynnwysir yn y llytliyr o Ports- mouth. nhalwyd Cymmanfa gyffredin gan Fwrdeis- aid a Henaduriaid Ulundain dydd lau diweddaf, yn yr hwn y cytunwyd ar i anncrchtad 0 gyd- lawenychiad gael ei roddi i Louis XVIII. 71e- n'ln Ftiainc,, ar yr achos gorfoleddus o'i adfer- jad i orsedd ei liy nafiaid nc heddyw gosodcyd yr anerchiad ger bron ei Fawrhydi, yroedd yr boll wyr ag oedd yn arwedd yr anerchiad yn gw¡p.ó yr hed-rosyn gwyn. I'rydiann dydd lau urddwyd ei Fawrhydi, ilt-uts X Vill. ag Urdd y Gardas Aur,gan y Ty- wyj^g Rhaglaw, ac ereill o'r Tywysogion Bre xriSol, ynghyd i liawer iawn o Bendefigion y rhai ydynt Farchogion f Gardas Aur. Wedi hyny cymmerodd Louis yr Urdd Ffrengig, yr hwn a elwir yn Gymraeg u Urdd yr Ysbryd Glan," oddi am ei bersoii ei hun, ac a Urddodd Ddug Caerefroc (Yore) ag ef. ■<
[No title]
25. Nid ties tin hanes swyddol wedl ei dderbyn ynghylch y rhuthr o Bayonne; ond y mae'r hanes ofidus a dderbynwyd eisoes wedi ei cha- darnhau gan amryw lythyrau, ac yr ydys yn dysgwyl hysbysiaeth swyddol bob dydd. Yr ydym wedi derbyn papurau Ffrengig i'r 22ain o'r mis hwn. Dywedant fod Bonaparte, yr hwn a yrasant mor fynych i Elba, yn aros yn Fotitaineblieu ar y 19eg, er dywedyd o honynt ei fod wedi cychwyn oddi yno ar y 17eg. Y mae y Cadfridogion Ffrengig, Augereau, Soult, a Suchet, wedi bod yn cyfrinachu ag Arglwydd Welington, ac wedi hysbysu eu cydsyniad a threfn newydd pethau yn Ffrainc; a mynegaut fod y Rhaglaw Ffrengig, Carnot, yn Antwerp wedi gwnetithur yr un pe-th. Ilysbysaut fod yr I Arch-Dduges, Maria Louisa, i ddechreu ei thaith tua Vienna, gyda'i mhab ar yr 21ain. Cryb- wyllir y frwydr annedwydd yn Touiose drachefn gan y papurau hYIl, ond nid ydynt yn son am amgylchiadau n'eiildaol yr ymdrcch. Dywedant i Soult felldithio y Haw feius ac euog, yr hon a attaliodd yr hysbysiaeth a ddanfonwyd gan y Ltywodraeth; ac fe ychwanegir, pe buasai gorchymyn y Llywodraeth wedi cyrhaedd Toulose wyth awr a deugaiu yn gynt nag a wnacth, ni buasai gwaed liawer o iiloedd o wyr, y rhai a ymladdasaut yn ogoneddus o dan furiau Toulose, yn cael ei dywallt yn ddiachos. Dengys hyn mai y rhwys'r a roddwyd gan ryw rai yn ffordd y brys-negeseuwr (courier) oedd yr caches o'r frwydr lofruddiog hon. Gobeithio y gelwir yr euog i gyfrif, ond nid yw yn bosibl rhoddi hwn am y fath erchyll waith, oddi eithr fod gan yr euog lawer o filoedd o fywydau i'w rhoddi i lawr. ———— Cawsom bapurau Ellmynaidd y bore hwn, y rhai a hysbysaut fod morwiiaeth yr Elbe yn rhydd i diigolion Prydain, a bod Gluckstadt yn llong-borth rhydd; y mae Hong a gwirod j wedi cyrhaedd ytio cisocs, ond ni cliaiiiatair i luniaeth fyned i fynu ar hyd yr Elbe. Dysg- wyl! r i'r Ilelder reddi i fynu yn ebrtvydd, gan fod y gynnadledd ynghy lch hyny a'r L'ynges- ydd Verheuil, yn myned ynmlaen yn y modd mwyaf llwyddiannus. Tiriodd dydoliad o fit- wyr Brutanaidd yn Cetle, ac unasant a rhes o fiiwyr Awstria, yn agos i Valence; ond nid oes son am y gwrthddrych neillduol a ellasai fod yn eu golwg. Y mae ,dinasyddion Bern wedi cym- meradwyo y Cyngrair rllwng taleithau Swisser- land, ac wedi danfon Cenadon i'r gymmaufa ag S)dd i gael ei chynnal yn Zuiich. Del bynwyd Llythyr-god ddoe o Rio de Ja- neiro yr oedd y tfreigads Tagus a Niger, wedi cyrhaedcl yno, ynghyd a'r llynges ag oedd dan ei nawdd, ar yrail o Chwefror. Cymmerwyd y 1freigad Ffrengig Le Ceres, M6r-rag!aw Bou- gainville, ar gyfer yr ynysoedd Gorllewinol, ar ol brwydr fer. Yrydym wedi cnel papurau o Cadiz .hefyd, yn cynnwys hysbysiaeth i'r nawfed o'r mis It .v,ii ac o Coruhna, i'r 15fed. Dywedant fod Ffer- diuand y VII. wedi cyrhaedd Spain; a chael ei dderbyn yn y modd mwyaf anrhydeddus a gor- fo!eddus gan y tiigolion. Ysgrifenodd ei Fawr- hydi lythyr bywtog at Ddug ardderchog Ciudad Rodrigo (Arglwydd Welington) gan ddiolch yn y modd mwyaf gwresog iddo ef am ei wasanaeth i'r achos cyifredin, ac yn arnlygu ei ofid am na allasai ei gyfarch ef ar ei waith yn dyfod i Spain, ond ei fod yn gobeithio cael y pleser hyny eyn gyntedag y byddai amgylchiadau yn caniatau. Cynnw ysir hysbysiaeth o Mexico hefyd, yn y papurau hyn: mynegaht fod y gwrthryfelwr Morelos wedi cael ei faeddu mewn tiii- ulwydr walianol, a cliolli 1,500, meivn lladd, dros 200 o garcharorion, 'a 30 o fangnelau, a'i holl bed- & ( SactliNv?- d amr ) 7,tv o'r rolieni, cad-drysorau, &c. Saethwyd amryw o'r carcliarorion, y rhai oeddynt encilwyr oddi- wrth fyddiu yr hen Lywodraeth, er dychryu i creill. -———- Ymarlawodd Louis XVIII. o Lundain bore dydd Sadwrn, ac yr oedd ef a'r Ty wysog Rhag- law wedi cyrhaedd Dover am naw a'r gloch yn yr hwyr, ac aethaut yn ddioed i fwrdd y ffrei- gad Jason, lie yr oeddynt i giniawa; peth an- hawdd yw darlunio y gorfoledd a amlygwyd gan bob graddau o ddynion oLu ndain i Dover ar yr achos hwn tybir na welwyd y fath beth erioed yn y deyrnas hon, ond pan diriodd Charles yr ail o Iloland ar ol hir alltudiaeth. Ilwyliodd ei Fawrhydi o Dover yn y tlys-fad (yacht) Royal Sovereign am un o'r gloch brydnawn dyddSul, a gwelwyd hi yn angori yn angorfa Calais am bedwar o'r gloch y dydd hwnw, sef y 2-tain. Cynnwysir Hysbysiaeth Arglwydd Bathurst, i Weinidogion y galluoedd sydd yn heddychol i'r wlad lion, yti JJys-argraff nos Sadwrn, sef, fed holl long-byrth Italy, ar nad ydynt yn gwrthod derbyn y faner Frutanaidd, yn rhydd- ion i holl ddeiliaid ei Fawrhydi, ac ereill, i fas- nachu ynddynt. Tyngwyd y Gwir Anrhydeddns Syr Alexan- der Thomson, i fod yn perthyn i Drysor-lys ei Fawrhydi. Y mae llythyr yn y Llys-argraff oddiwrth Cadpen W illiam Hoste, yn darlunio y modd y ■cymmervvvd meddiant ganddo ef, a'r Cadfridog Awstriaidd Milutinovitch, o Ragusa, yn Dal. matia, yr hon a roddwyd ifynu gan y Ffrancod, ar ol gwithWynebiad byr, lied fywiog, ar yr 28 o Ionawr. Ysgafaeiwyd 127 o tangnelau yn y dref a Fort Lorenzo, 21 yn Fort Imperial, ac 11 yn ynys Croma, a 500 o garcharorion, yn nghyd a. lluniaeth dros chwcch wythnos: ac ni chollodd y Brutaniaid ond un morwr mewn lladd, a deg a glwyfwyd. Gwedi i Ragusa gwympo, syrthiodd yr holl leodd yn Dalmatia, Croatia, a'r Frioul, ynghyd a'r hollynysoedd yn y mor Adriatic, i ddwylaw y Cyngreirwyr. Cymmerwyd y lleodd canlynoj gan y Llynges sy4d dan Lywyddiaeth Syr E. Freeman tie:—Agosta a Curzola, yn cjriiiwys 12 i o fangnelau, a 70 o wyr; Zupana, a. 39 o wyv Fiume a Porto Re, a. 67 o fangnelau gO o longau, 500 o arfau tan, heblaw cad-drysorau Farazina, a. 5 mangnel Ynys Mezzo, 3. 6 matig- nel, a 59 o wyr Ragosuizza, ag 8 mangnel, a 66 o wyr; Citta Nuova, a 4 mangnel; Rovigno, a. 4 mangnel; Pola, a 50 mangnel; Stagno, a 12 mangnel, a. 52 o wyr, achad-diysorau J Lesina a Braiza, a 24 mangel; Trieste, a 80 mangnel; Cottellazzo a Cavalino, a 8 mangnel, a 90 o wyr Pedwar gwarchglawdd yngenau'r Po, a 69 mangnel, a 100 o wyr; Zara, a. 218 mangnel, a 350 wyr; Cataro, a 130 mangnel, a 900 o wyr Ragusa, a 138 mangnel, a 500 o wyr; a Carlo- bago, a. 12 mangnel, a 150 o wyr. Daeth Arglwydd Paget i'r ddinas ddoe, o Moulins, yn Ffrainc, lie y buasai efe yn garch- aror. Y maeef yn dywedyd, fod pobl Ffrainc yii cael eu cadw yn y fath berftaith anwybod- aeth, fel na wyddai'r carcharorion Brutanaidd fod y Cyngreirwyr wedi croesi'r Rhine cyn yr lleg o'r mis hwn, er eu bod yn meddiannu Paris ar yr olaf o Fawrth: ond ar yr lleg o Ebrill, ciywsant am yChwyldroiad newydd. a gollyng- hwy o'u carchar. Yr ydym yn deall fod amryw o gad-longait ei Fawrhydi i gael eu talu ymaith yn ebrwydd ac y mae llawer o longau by chain wedi eu rhyddhau o'r gwasanaeth eisoes.
[No title]
MAWRTH 26. Daeth Arglwydd William Russel i'r ddinas neithiwr 3, Chenadiaethau oddiwrth Arglwydd Welingtou, yn cynnwys hanesgyfinwn am frwydr y lOfed, y rhai a gyhoeddwyd y bore hwn, mewit LLYS-ARGRAFF ANARFEROL. Rhan gyntaf y genadiaeth a ddarlunia yr an- hawsderau oedd yn ffordd y fyddin o dan dyw- ysiad ei Argl wyddiaeth, i gychwyn tua Toulose, y rhai a achlysurwyd gan wlawogydd parhaus, ac ansawdd ddrwg y ffyrdd. Yr ymosodiad cy-ntaf a wnawd gan y 18fed Bloeddlarchlu, o dan dywysaeth Milwriad Vivian, ar gorft llios- ocach o farchluoedd y gelynion, y rhai a ynv) d ganddynt trwy bentref Croix d' Orade, a chym- merwyd yrnghylch cant o honynt yn garcharor- ion, ond clwyfwyd Milwriad Vivian yn yr ym- drecii. Y mae tref Toulose wedi ei hamgylchu ar dair ochr gan gamlasau, ac yr oedd y gelyniou I wedi amgaeru eu hunain oddi arngylch mewn modd tra chadarn, ac wedi dystrywio yr holl bynt ag oeddynt wasanaethgar i ni wrth eu hym- lid; nid oedd lie i'r Marchluoedd ymosod ar- nynt yn eu sefyllfa gadarn. Y cynllun y n 01 yr hwn y pendeifynodd ei Arglwyddiaetli ym- osod arnynt oedd, i Syr William Beresford, yr hwn oedd ar lau ddehau yr afon Ers, yn nghyd i'r 4ydd a'r 6fed dosparth, groesi yr afon wrth Croix d' Orade, meddiannu Montblane, a; throi aden ddehau y gelynion, tra y buasai Don Ma- nuel Freyre, a'r lluoedd Yspaenaidd o dan ei lywyddiaeth, y rhai a gynnorthwyid gan y marchluoedd Brutanaidd, ymosod ar eu tu blaen. Yr oedd Syr Stapleton Cotton i'w ganlyn efi, ac Arglwydd Edward Somerset t'i farchluoedd, yn nghyd a rhawter Milwriad Vivian i wilied syin- udiadau y gelynion ar lanau yr Ers. Ac yr oedd y 3ydd dosparth, a'r dosparthiadau cytlym, dan Svr Thomas Picton, a marchluoedd y Barwn Alton, i wylied symudiadau y gelynion ar barth isaf y camlas, tra yr oedd Syr It Ilill i wneuthur yr un peth yn y pentref ar du aswy y Garonne. Croesodd Syr VVrm. Beresford yr Ers, a cliym- merodd Montblane yn ddioed; yna efe a gych- wynodd i fynu ar hyd glanau yr Ers, ar hyd ffordd dra dyrus, ar gyfer sefyllfll amgaeredig y gclynion, a chyn gynted ag y cyrhaeddodd efe y fail, lie yr oedd i droi, efy a gychwynodd i ymosod ar eu sefyllfa. Cyn gynted ag y gwel- wvd fod Syr W. Beresford yn barod, ymsymud- odd. Don Manuei Freyre ymlaen i ymosod arnynt hcfyd. Cychwynodd yr holl luoedd yn y drefn oreu, o dan gafodydd o belenau drylhau a mang- nelau; pa fodd bynag, gyrodd y gelynion ran o luoedd y Cadf. Don Freyre yn ol, a defnyddias- ant eu llwyddiant gan droi ein haden ddehau ar y ffordd o Toulose i Croix d' Orade, apharasant i'r holl gorff hwnw gilio yn ol yn ebrwydd. Pa j fodd bynag, ymfyddinasant yn rhpolaidd dra- chefn mor gynted ag y daeth dosparth gyflym i fynu i'w cynnoiihwyo; ynHlrechodd ]>on-Ma- nuel Freyre yn y modd mwyaf tanlnoladwy i ymfyddino ei wyr wedi iddynt garf eu bwrw i annhrefn. Clwyfwyd y Cadfridogion Mendi-; zabel ac Espeletta, ac amryw swyddogien ereill yu yr ymdrech hwn. Safodd catrod Tirad de Cantabria yn ei sefyllfa dan amgtocldiau y ge- lynion, hyd oni pharodd Arglwydd Welington iddi gilio yn ol. Yn y cyfamser, ymosododd Syr Wm. Beres- ford ar yr uclielderau ar du dehaluli gelyt)ioti, ac ennillodd hwy, ynghyd a diogelfa (redoubt) a berthynai i'r aden hono o'r eiddynt; ond yr oedd y gelyrnipn etto mewn meddiant o bedair diogelfa, ac amgloddiau, a thai amgaeredig. Yr oedd ansawdd drwg y ffyrdd wedi tueddi Syr W. Beresford i adael ei fangnelau yn Mont- blane, ac aeth cryn amser heibio cyn y gailwyd eu dwyn iddo, a chyn y gallwyd drefni lluoedd Don M. Freyre, a'u dwyn yn ol i ymosod ar y gelynion drachefn; ond cyn gynted &g y gwnawd hyn, aeth Beresford. rhagddo, ac a ennillodd ddwy o'r diogelfeydd penaf, a?r tai amgaeredig ag oedd tua clianol y fyddin elynol. Gwnaeth y gelyllion gynnyg o'r fath ffyrnicaf i adennill y djogelfeydd hyn, ond gyrwyd hwy yn ol gyda chryrr golled; ac ynmhcn yehydig gyrwrd hwy o'r ddwy ddiogelfa a'r amgloddiau ar y tu aswy, a meudtannwyd yr holl uchelderau gan ein llu- oedd ni. Eithr cawsom golled llymdost wrth ennill y sefyllfaoedd hyn, yn neillduol yn y 6fed dosparth. Lladdwyd y Milwriad Coghlan o'r 61ain, a chlwyfwyd y Cadfridog Pack, a'r MiU wriad Dougtas a gollcdd ei glun. Collodd y catrodau 36, 42, 79, a'r 61 cryn lawer o wyr, a hwy a ymenwogasant ei), liuriain trwy yr holl ddiwmod. Ymddygodd yr holl swyddogion a'r gwyr, Brutaiiiaid, Portugiiese, ac Yspaeniaid, yn y modd gwrolaf thvy yr holl ymdrech. Tra yr oedd y gweithredoedd a ddarlunir uchod yn myncd yn y blaen, gycdd Syr R. Hill y gelynion o'u gweilMau ncsaf attanyn y pentref, oddi fewn i'r hen furian. A gyrodd Syr Th omSs Picton y gelynion- o'u sefylla ar y I Camlos nesaf i'r Garonne; ond pan wnaeth yr lluoedd gynnyg i ennill sefyllfa gref ag oedd yn hes i mewn, gyrwyd hwy yn ol, a chawsant beth colled; clwyfwyd Cadfridog Brisbane, a lladdwyd Milwriad Forbes. Gwedi i'r fyddin gael ei sefjdlu yu y modd hyn ar gyfer tri pharth Toulose, gyrwyd march- luoedd i gau yr unig ffordd ag oedd yn agored i'r gelynion fyned a menau ar hyd-ddi, nes cael amser i barotoi i ymoscd ar y dref drannoeth ond ciliodd y gelynion yn y nos, gan adael y Cadfridogion Harispe, Burrot, St. Hilaire, ac 1,600 o gareharorion yn ein meddiant. Cym- merwyd un mangnel ar y maes, ac ereill, ynghyd ag helaethrwydd o bob math o drysorau, yn y dref. Cyfiif o'r holl Golled yn myddin Arglwydd Wellington, o'r 2 2ain o Faw, tjt hyd yr 8/id o Ebrill, 1814. Lladdwyd, 3 baranres, a 3 cheffyl. Chvyficyd, 1 inilwriad, 1 cadpen, 1 isgadpen, 4 rhing- yll, 24 baran-res, a 30 ceffyl. Argoll, 1 rhingyll, 9 baranres, a 9 ceffyl. Colled y fyddin dun y Maeslywydd IVelington, yn yr ymos- odiad ar sefyllfa amglawddedig y gelynion, y 10fed o Ebrill, ivrth Toulose. v Colled y Brutaniaid.—Lladdwyd, 2 filwriad, 6 cadpen, 5 isgadpen, 3 banerwr, 17 rhingyli, J tabyrddwr, 278 baranres, a 55 ceffyl. Clwyfwyd, "2 gadfridog, 3 milwriad, 4 uchgadpen, 31 cadpen, 69 isgadpen, i2 banerwr, 3 is-swyddog, 86 rhingyJ1, 11 tabyrddwr, 1,564 baranres. Ar goll, 1 cad pen, 2 banerwr, 14 bai-arres, de 1 ceffyl. Colled y Portuguese.—Lladdwyd, 1 milwriad, 1 isgad- pen, l banerwr, 4 rhingyll, 1 tabyrddwr, 70 baranres, a 5 ceffyl. I Clwyfwyd, 1 milwriad, 2 uchgadpen, 6 cadpen, 5 is- gadpen, 9 banerwr, 37 rhingyll, 4 tabyrddwr, 465 baran- res, ac 1 ceffyl. Colled yr Yspaeniaid.—Lladdwyd, 2 milwriad, 1 cadpen, 5 isgadpen, 3 banerwr, 1 is-swyddog, 193 baranres, a 2 geffyl. Clwyfwyd, 2 gadfridog, 10 milwriad, 8 nchgadpen, 18 cadpen, 22 isgadpen, So banerwr, 5 is-swyckk>g, 1,631 bai anres, a 4 cctiyl. Ar goll, 1 baranres, ac 1 ceffyl. Derbyr.issom bapurau Ellmynaidd ybore hwn, yn cynnwys hysbysiaeth i'r Slain o'r mis hwn. Y mae ilyngeswiiaeth yr afon Ilelder yn rhydd i longau pobgwlad, ond Dougau rhyfel; dyrch. afodd Devinter yr hed-rosyn gwyn eithr y mae Rhaglaw Naarden yn dal allan yn gyndyn Efe a saethodd at Iledd.faner, ac a wnaeth. ddau ruttirallaii o'r am(tdi'fyiifa, ac y mae yn tystio na wna efe wraudo ar un gelladwri, end ar or- chymmyn ysgrifenedig 6ddiwrth Bonaparte' ei hun, yn cael ei ddwyn gan Swyddog Ffrengig. Cynnwysir llythyr yn y papurau Ellmynaidd, oddiwrth Dywysog Rhaglaw Norway, at Frenin Denmark, yn yr hwn y mynpga efe, ei fod yn ei ystyried yu ddyledswydd arno gynnorthwyo trigolion N< rway yn erbyn Sweden, yn gym- maint a bod ei Fawrhydi wedi eu rhyddhau oddi wrth y llwort* o ffyddlondeb iddoef. j Cawsom bapurau Paris if: 23ain. Nid ydynt yn crybwyll y rhuthr o Bayonne; eithr darlun- sarit y derbyniad croesawus a gafodd Arglwydd Welington gan drigolion Toulase, end nid yd- ynt yn darlunio brwydr y lOfed. Derbynwyd Dug df., Berri gyda mawr orfoledd yn Paris. Dy Wedir yn bendant beilaeh fod Bonaparte wpdi cychwyn o Fontaineblieu ar yr20fedTo dan ofal 150, neu 200 o fvlwyr; yr achos iddo gael aros Cyilyd oed'd, ei bod yn angenrheidicl tre'fni'r cyfielyb osgorddion, heb fod ynmhell oddiwrth eu gilydd, ar hyd y ffordd o Fontaineblieu i St. Tropez, lie y mae efe i gymmeryd Hong. Y mae swyddog Brutanaidd, Awstmiddy Rus- saidd, a Phrwsaidd, yn myned gydagef; a dy- wedir fod dau o'i hen gyfeillion i aros gydsg ef yn Elba, sef, y Cadfiid. Bevtrand a Dulaulay.
SENEDD YMERODROL.
SENEDD YMERODROL. TY YR A HQ L W YT>DI. loot; 21.—Wedi i larll JLauaeruaie wnetitliup rtiai SyJwadaii ar Ysgi-if) r Aur Mai (Gold Coin Bill) hi a aeth trwy Eisteddfod heb dim diwygiad. Darllcnwyd Ysgrif Ysgar Cadpen Green yr ail waith. Greener, 22.Cyfoddodd larll Stanhope, ac a ddyw- edodd—" Fy yVrglwyddi; y mac Deisytiad wedi ei osod yn fy nwylaw, yr hwn wyf yn bwriadu ei osod ger bron eich Arghvyddiaethau ar fyrder, a phan ddarllenir, ef a rwysa enaid pob dyn onest. Fy Arghvyddi, y mae'r deisvfiad hwn yn perthyn i Rydd-did Gwladol; ac ar Ddydd Lh'n wythnos i'r nesaf, pryd yr wyf yn meddwl ei osod ger bron y Ty, inyfi a wnat gyanyg ar y pwnc hwn, o'r hyn yr wyf yn awr yn rhoddi rhybudd."—Cy- tuuwyd. TY Y CYFFREDIN. J_,ji — fi.r .i T\ A iriainew ijueisyuau ger broil yT^ oddi wvth Babyddion un o Wledydd yr Iwerddon, yn ymbil am rydd-did i'r Crefyddwyr llyny. Ond am fod y Pab yn awr yn dychwelyd i'w awdurdod, a'i fod yn barod i ganiatan yr hyn a fyddai yn ddigonol cr diogelwch Protestaniaetii yn y wlad hon, yr oedd efe o'r farn mai nid anftiddiol fyddai gohirio triniaid y pwnc hwn dros yciiydisr—darUenwyd y deisyfiad, a pharwyd eiosod ar y bwrdd. Mevvnateblad i ymofyniad i un o'r aelodau, ynghylch priodas y Dywysoges Charlotte, dywedodd ghdlawr y Trysorlys, nad oedd ganddo ef ddim i fynegu i'r Ty {¡yd oui chaffai awdurdod gan y Goron. Arglwydd Morpeth i wneu- thur y cynnyg, am yr hwn y rlioddasair),.Oud'd olrbiaeii, mewn pertliynas i Araeth y Rhaglafarwr {Speaker) o flaen yr Arglwyddi yn niwedtl yr eisteddfod diweddaf. Wedi cymmeradwyo o honaw amry,.iol ranau o'r araeth rag-grybwylledig, efe a ddaeth at y rhan hyny o honi, ag oedd yn cael ei ystyried yn feius, sef nid ydym wedi cydsynio i ganiatau awdurdod i weini cyfreithem'r wlad i'r rhai sydd yn addef hawl gan allu tramor i a,tv(lurdodivnia"(Vpaby(ldion). Yroedd,cfeyiibeioli- riiati iivn o'r araetli o herwydd ei bod yn anweddus i siarad am beth a berthynai i'r Tp hwnw, yn y cyfryw lv, fel wcdi ei gyflawni pan nad oedd y TV gwedi dar- fod ag ef, ac o herwydd fod tnedd yn y fath ymddygiad i alw awdurdod y Goron i ymyraeth a dadlenon y T9 hwnw. Am hyny efe a gynnygodd, Ar fod i'r hyn a ganlyn gael ei yserifenu ar Ddyddlyfran'r Tj1, set' na byddai r Rbaglatarwr, heb ganiatad neillduol, yn ei araeth ar ddiwedd eisteddfodau, gyfeirio at ddim a gymmerodd le yn y hwnw, oddi eithr eu bod wedi eytnno arno." Gwnaeth v Rhaglafarwr araeth faith a chynnwysfawr mewn amddlffyniad, gan ddangos rheolusrwydd ei ym ddygiad addefodd ei fod yn was i'r Ty; ac os oeddynt yn dewis gwneuthur rheolau newyddion, fod yn rhaid iddo efo hyny allan gydymagweddi i liwy; oDd ei fod wedi cydtfurtio a'r hen reolau. VVedi i amryw o'r aelodau wneuthur areithiau hirion a bywiog dros. ac yn ei-byn y cynnyg, ymranodd y Tf.—Dros gynnyg Arglwydd Morpeth 106—Yn ei erbyn 274—Gwahaniaeth 168. Gwrthodwyd cynnyg Mr. Whitebread, yr hwn oedd yn beio y Khaglafarwr mewn modd uiwy uniougyrchol, heb ymraniad.
Advertising
OL-VSGRIFEN. MfiXlCHER, 27. | CYNNADLEDD HEDDYCHOL RHWNG FFRAINC A PHRYDAIN. ''f DANFON\VY"D yr hysbysiaeth swyddc4 ■ canlynol y bore hwn i'r Arglwydd JVUier S?rr?DF? DRAMOB, EBRILL 26, 181. i Fv ARGLWYWU,—Yr wyf yn meddu y pleser iliy.- bysu i'ch Ar?wyddtaeth, fod cytundeb i ymattal od<?- s "tth frwydro, ar dir a mor, wedi ei ..wydd.di gau Arglwydd Castlereagh, yn Paris,ar y 23am o'r mis hwn, ar ran ei FaV/rhydi Brutahaidd, Ydwyf, &-c. &c At HATHUBST. ?4? Y Gwir ?Mr?yJcfMKS yr ???ryd? Muer. Cyhopddwyd Uys?rgraif Anarferol araU< r bore hwn, yr hwn d hysbysa fod cenadiaetk arall wedi èi ddwy-n drosodd gan Arg. George j Lenox, oddiwrth Arg. Welingtorij yn darlunio | y rhuthr o Bayonne, ac yri liy spy su fod Soult a I Suchet, wedi cytuno a'i Arghvyddiaeth i ym- adael oddiwrth ymladd. Gwnaed y rhuthr o Bayonne cyn dydd. ar y I4eg,gan luoedd tra jLiosogo'rgciymun, Ond iii ennillasant ddim wrth yr ymosodiad, ondaberth- !ad diachos o ddynion, canys gyrwyd hwy yn ol cyn gynted ag y daeth lluyddwyr cynnorthwyol ynmlaen i gefno^i'r tiaen fyddin gyfunol. Yr oedd fin colled ni yn Bed fawr yn yr ym- drech lladdwyd y Cadfridog Hay a'r M!lwriad Sullivan, 7 o swyddoglon Ereill, a 131 o wyr; lladdwyd ceffyl Syr John Hope, a chlwyfwyd mewn dau fan, ac wedi hyny cymmerwyd ef ya garcharor, a chlwyfwyd 33 o swyddogion ereill, j ac ynghylch 400 o wyr a 6 swyddog, ac 227 o wyr ar goll. Nid yw y Llys-argraff yn mynegu fod Rhag- I law Bayonne yn gwybod am y cyfnewidiad yn Pa ri s. Derbynwyd Louis XVIII. yn Calais gydS, y ] gorfoledd mwyaf; nid oedd dim i'w weled ond taff o safnau cannodd o fangnelau ar hyd yr holl oror.
I GEIRIADUR BYR.
I GEIRIADUR BYR. CVMRÂÉG, SAESNEC. EU HYSTYR. Adgytlenwad Supplement Ail-lenw i peth Agerdd- Viipour AiygdartU j Atcan. Tin All-wsaiwyr_ Out-posts Ychydig fdwyr yn sefyll I Arf,r;iff Stamp. print Ariiij^d y Bank I Ariaiiydd Banker A tiironiaeth Philosophy Awciitfre Palisadu. Amddiffynfa a wneir & 'j pliolion, &c. Awyrysydd Barometer PClfiitnt, neu offerya- athi-oiiyddau I Banerwr Ensign- YgwrsyddyndwynyfiUiey ilaranrfs .— I' ai. k (4r file itlies u iilwyr (iiiw,ydd,%vV Braint-ysgr# Cnarter Brcsycli Cabbages f "i Brys-gcnadwri Express Buanioiig Gutter Byddinan I)cta-ciiment Yehydig iilwyr Byr-gyngra.i-r Armistice iiechiweft byr Cadt'ridawg. General Cad-lys Head-quarters C a (i p,-t i' Captain Cad-res JAue of hattJe, Rhesowyrnetilongaurhyftl Cad-weinydd, Aid-de-Camp, Gweinyddwri beuaciii byduin j Camlos Canal Cangraddatvi Centigrade Perthynol i offer ath rouyddion Canol-longydd. Midshipman Catrawd Regiment Ynghylch l,000o wyrarfogf- Chwibol Tube iUathobiUi ll Cloron Potatoes Cyfegydd Pickaxe, vufgo Picas i' wyr.. Patroles Y grtilwyr neu'r milwyr' a f'yd()'ll,mytledoddi amgyl. o le Lie, i edryeh a fydd pll' peth yn iawn. t €yllidydd y tonf,, Cartel Cyngreirwyr Allies.. G,tvyr mewo cyiigr.ir;A'tt gil;(dd Cnw.ibanoglydd Pife* Darlunlen May Dengwriad i'^orporal- r Ditlyn-lu. Lite huards Diodgell Cellar Dydoliad. Detackment, party Eangwyr Yeomanry (ipiyr rliyddiosk Efelyciiiad Iinkation cfisglwyf. Pleurisy Fferyll Chemist Deals Gewynwst.. Rlu'umattsm Gosgorddfeii"ch.Horse guards Gosgorddion Guards Gwarcti-glawdd Fort, or In-trenchment Gvv 41 Picket guard Gwiliadur Ceittiliet Gwirawd Spirituous Liquor Gwlawfcsuryid Pluyiatneter Peiriant athronattf1'. • Gwnlidawg Bayonet, vulgo Bagiiiet Gwn-llaw Pistui Gwron Hero Dyn eithaf gwrol Gwyntfynegai Anemoscope Ceiliog y gwyut > l Herw-long Privateer iiinyddiacth Meteorology llysbysai- Telegrapil Is-gad pen. Lieutenant, neu Liftletiant Isiarll Viscount t^laithddangosydd iiygroscope Oli'eryn ivthTOnydda-wi. •Mcwyg Fit < t. Catarrh r Lloiigborth Harbour Llopgrwystr Embargo < > Llongwriaeth.. Navigation v. Lluesteiwr Quartermaster Llynges Fleet Llyngesydd.— Admiral f. Llys Archuu. Arches Court l,lyshenadtir I\;ang s Hench i,lys-argratr Gazette PApiir a,,o. ytioedilirginy IIN-wodracttiiietiwyr y Ily.s Llythyr-long Packet Llonayn dwyn lly tliyrau Maes-lywydd Field-intaishat Llyvv yctd ftrjaesy gwaed Mangnelglawdd Battery Meiwyr Militia Methdalwr Bankrupt Mdwriad Colonel, neu Cornel Mor-ladron Pirates Mor-lys .Admiralty Mor-raglaw Commodore Ol-lyngesydd Rear-Admiral Penbadwr Boatswain, nen Jiosn ——* Penciwdawd Generalissimo, or (Jorninandcr in Chief Penlluesteiwr Quartermaster General Pellllynydd Lord high Admiral Pylor Powder Riiaglyngesydd Vice-Admiral IlhagwilWyr". • Advanced gnard 1 Rhawter Brigade Rhan o fyddio Rhgstrfa Pa. Rhingyll Serjeant TabyrddtWr. Drummer Tolil'a Customhouse Tollborth Turnpike gate. '.CoiltVordd Turnpike road < Traedtarchlu Dragoons f' ■ Gwyr relTylau yn ym- laddardraedacarfeirch Trosglwydd-long Transport Trwyaded Passport Tymherfesurydd Thermometer Olferyn athronawl Uch-gadpen Major Ufeltesurydd Pyrometer Offeryn athronawl Ymarferfa Parade Ysbyt^ Hospital >• •• •• Ysga.fael çapture- Ysgarmes lnnISO: '1 Ysgrif-oddef. • • Licence Ystlen Sex y tlenai4d Suu¡;¡,l