Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

8 articles on this Page

Advertising

-j Dydd Gwener, Mawrth 18.

GORUCHW YLWYR.

Detailed Lists, Results and Guides
Cite
Share

GORUCHW YLWYR. C^tell Nedd • David Thomas, Siopffr C-aerpbiliy Parch. J. Edmonds Penyboiit ar Ogwr D. B« Jonc* Llautrissent Walter Morgan Poutfaen Tiws. Lleweiyu, P()stmater Gaerdydd ■ Pest-Oflice Merthyr-Tydtil W. !Nl. I)avies,, Posttii,,it.er Aberdare John Ihnon. Postmaster Caerfyrddin J. Evans, A i Llaneily John Roberts, Siopwr Castelluewydd vu Emlyn Timothy Thomas Llandilo Frederick Evans Llanymddyfri D. R. Rees, Siop Issa Llangadoc Tiioijias Thoii-ias Aberhonddu, G. North 1 Cryghywel John Price, Postmaster. Ilwillbrdd James Thomas Trefdraeth David Thomas Abergwaun llenry Evans A i-bei-th Parch. William Thomas Aberystwlth Parch. John James Aberteifi Caleb Lewis Llanbedr pont Stephen Hugh Jones, Post-master Glanvwern-Ystrad David Richards Hhaiadr Edward Jones, Postmaster A: mlwch Parch. John Evans Bodedern- 0?vcn WHhams, Postn?stcr (Jac?ybi Benjamin Jones Uanerchymcdd Ean Thomas, Post.n?tpr feSr' ■"  Lian?fnr? ?'-ch.U.nstm?E.ans ?.u?n- Parch. Arthur JoMs }»,- Rice Jonrs f:aern:¡rf;m, t?"?.'???. Tremadoc ^IHam Williams bimbych Tbos. C»e«, Argraffydd^ &c. A?'.?Kun- IJyfrwertlwr' Ljanrwst — -1)?l 1):ivies Ruthin John PhiHivs, Llyfr«ertbwr Llangollen John Edwards Bala R. Sanderson, Argrafl'ydd Dolgellau Riehard Jones, Argrailydd Mew town Parch. John Jones Machynlleth Richard Jones Llanfyiiin Edward Price Llanidloes bcl Joiies Casnewydd ar W yse Evan Lewis, Llyfrwerthwr Pontvpool Parch. Ebenezer Jones Llundatn Newton & Warwick- Square; J. Wliite, i'leet- street; a M. Jones. No. 5, s /V^vrgatc-tHreet^ UruJ?-yd y Parch. Cco:?c Murray, nH n?b y di\v- eddar Arg. Geo. Murray, Esgob Tvddcwi, yn Esgob Sodor a.Mau, yn ddiweddar. Yr oedd amrywo wyr UrddussIyrEgIwysynbresenoIaryracho". Mas haenont ac ehisen?anvch Holland Onf?tbs, Yswain, Gal; -yd 'N711 ga!w yn uo?c! am en cof-npdi; mynodd ef, ar yr oerni mawrdiw£ddarj cj¡w¡¡¡( am, a cLyftann: bol..x tlaN-?-d yn N-ti (!IV d, a Llaufwrog, yn M? '?? chwn:t c .?wd a ('?lorbn .hwn? y pen-teulu, a chwart i bob plentyn, yn y i>lwyf eyntaf; dan ehwart a banner o bob un rliwng pen-teulu y ddau olaf, a banner ehwart ihob plentyn. c, Cvhbaliodd y Trefnyddion AnyniddilWiiol Calfiniaidd eu Cymraanfa yn Mbenybont, Morganwg dydd Mercber a dydd lau dn?cddaf; ynnihlitb y dmL a bi'egcthasant ar yr.achos, yr oedd y Parchedig Jclm Evans, Mr. Thomas Richards, Richard David, David Rees, Wiliam- Morris, Thomas Jones, ac Ebeuezer Morris. Yr oedd ynghylch 16 o filoedd yn gynnulledig. Dygwj ddodd y ddamwain farwol gan'ynol yn Llan- dilo, iios Sudwrn y 5fed o'r mis hwn. Llosgwyd Mrs. Price, gweddw Cyllidydd, o afchos i'w dillad gyrameryd tan, mor cchryslon fel y bu f'arvv yn mben 2,j, o oriau, ar ol dihoenn yn y poenan Uymdostaf dros liyny o aniser. i Ymddrecbodd saer ag oedd yn byw yn yr lill tv a hi ddiffofld an-rdd y tan, ond yr oedd yn rhy ddiweddar cyn iddo efe ei gweled; ac y mae yn ddrwg genyin gly- !Wpdtbdeifrcicbiana'idd\vyIaw vntef wedi llosgi yn I arswydus wrth geisio ci hacbub. Pa fodd bynag, gos- o<?wyd ca?!iad ,r drocd gan trigolion hacUonns Han- dilo, i gynncrthwyc a g?obiwyo y gwr teUwng hwn inn ei ymdiechiadan. ran ddyg?yddc un petji o'r lath, y I ffordd oren i ddiffod v tan ) wgosotl y person ar ci byd | '?'  ) ncu wrthban (??x/cct) ar y IhnH, a tbroi Uaw r-ien (e«>pet) Hell wrthban (bluuhsi) 1 neu unrbyw ddilledyn rnavi r a fyddo wrth law, am dano I yn ddioed, canys nid oes din: yn fwy efteitbiol i fogi'r ftlamian, oddi eithr fod digon b' ddwfr yn agos yn yr j hwnygeHiddodi'rpcrsonjnpwn mnnndyn. Yr oedd ¡ y weddw uchod ynghylch 76 mlwydd oed. I Llosgwyd plentyn tlawd i farwnlacth yr wythnos ddi- wedduf yn y Czls"lewY(icl, Pen-y-Bont, yr oedd yn yai. i drech a ph!ant cymniydogo! ynghylch rhyw flodau, pan I gymmerodd y tan afaeI yn ei ddiilad, acraevvn fl;laiuiau o dan efercdodd adref at ei rieni, ac a drengodd mewn ¡ yehydig orian. ¡ PARHAD O'R SYLWADAU AR Y MIS-REST YR | HINYDDIAETl-OL A MEDDYGOL I Dros Ijaxujrst, am Cinri:rno1814, Gan Mr. R. R. apr. D..R. IJf.oSG TAN .Nid oes vchwaneg o gyssyllfiad rhwng y ddamwain hon a'r tywydd "a b:)d in'y o dynfa at y tan ar bin oeredii nag aniser a rail; ac yn wir, nid oes nemawr i auaf yn ntyned heibio, heb i ni glywedac! ddannveinian cchrydus o'r achos. Yn nihlith benywaid a phlallt y niaent -,ii i gan nnvyaf, o hcrwydd bod en gwisgoedd yn gynnv. ysedig o dilefnyddian mwy hylosg llà'r rhai a arferir gan ddynion. Er ymogeliad rhag y damweiniau hyn, cynghcrwn y vheohiu canlyrsol i sylw neiilduol benywaid ac ereill;—(1.) I arferyd gv.-isgoedd o vlanen, byd y gallont; canys nid ydynt yn iinig yn llawer mwy o ia rhoddant rybudd cbrwydd o,ti cyftyi ddiad a'r tan, trwy yr arogl sydd yn dilvn eu losgiad. (2.) Llawer diogel- ach ydyw gynau ac arffedogau o sidan we o'wlan a sidan, na rhai o fain-liain, neu gotwm; pa rqi, nid yn iinig a gymmerantdan oddiwrth y gwreich- ioriyn lleiaf, ond a losgant gyfia'r tanbeidrwydd mwyaf. u thohtiad o faiutioli wv giar Ó ailatvg (uHum) mewn chwart o d(h>fr, te wneir y Hiain nieinaf yn dra anhylosg, fel 11a fydd perygl <> achos cyifyrddiad tan ag; ef. (4.)onyyvaid oehelyd f-Yiryrddiad tan ag,e i (-1.) t)y?i bciiywatd ochelyd !ba? dRvHain ncÜ wMo'\n a?xaty ganwy? 'pan fydd- oiit g)-givd; y mae eu pehwisgoedd yn ta?io yo ar.di'cHiyn, ercHtnaw?bM-ygt. ?.).m ddyhd, ych- '\Üiith,gadael t?ant/?'?H au:scr,Miewn tai puhunahl gyd? than o hcrwydd hyn )"mae Uawcf o ddamwcinmu c.chrydus wedi dygwydd, fel y gellir gweled yn am- rywiol golofnau y Seren hon. ]Si adawi un lain ei phlcutyn yn ddiymddiffyniad gyda blaidd; ria ef yehwaitli gyda than, canys y mae y ddau mor clyn- iacthol iddo a'u gilydd. (6.) Ymbeliach, niddylaiun letilu, ymha un y mae llawer o biant, fod heb ofin- werebyr; yr hwn hefyd a fyddcr diogeliad i gleifion nyclilyd, y sydd yn gorfod bod yn ami yn agos i'r tan.— Trwy ddal ar hyn o hyfforddiadati, arbedid bywydau iiawcroedd; end, os ei, gwaethaf pob rhagocheliad, y bydd i'r dillad gyinineryd tan, gellir yn and attal ei gyn- g y iiiiyic?i,yd t- in, 113 Cid tnvy ddai ar yr by fiorddiadau canlynol, pa rai a ddylaifod yn argiatiedig yn nglicf pawb, canys ni wyddiH i bwy, Bac m' ba amser y gall y fath anfiawd ddygwydd (1.) Galver am gynunorth trwy gaiiiiy gloch, gwaeddi, euro, &c. heb agor y drws na'r ffenestr a gochcler rhedeg o ystafcll i ystafell, yr hyn sydd yn cynnyddu y tan. Y mae yn angenrheidiol attal awyr atto i dditlod tan; heb awyr ni lysg y peth mwyaf llosgadwv (ymbroliad—gosod blyg o liain yn dra thyn ¡ am lwy, gwedi hyny dal ei chefn yn fflam y ganwyH, ac pi lysg; am nid oes awyr rhwng y lhvy a'r lliain.) (?, ) Yr ynidrecliiad eyntaf a ddylai fod, i rwygo ymaitb- y l'hai lIyny o'r dillad y sydd ar dan. (3.) Ymoroler am ddwfr, os bydd yn yr ystafell, a defnyddier ef i'w ddiffoddi. (4.) Gs yn y pen a'r ddwy law i'w roddi iilian. (5.) Os bvdd y tfin yn cynnyddu, a'r ymdrech- iadau eyntaf heb Iwyddo, eistedder, iitti gofeddcf ar y llawr; gau gofio y gellir attal ei gynnydd yn y gwisg- oedd iselaf, yu llawer gwell yn y moduion byn, ag y pcrai sefyll yn union-sytli iddo gyrhaeddyd y lhai neIlaf yn fwy cyflyhr. (6.) Yn y sefyllfa hon; os bydd llawr- len, nen unrbyw gryf-liain, gwlanen neu frethyn yn yr ystafell, gosoder ef am y dillad tantlyci, nen ymdrocr ynddd, ac fe ettyb yn dda i ddilioddi y tap. (?.Y Pan geif y triian anffodus yn y cyiiwr trvienus hwn, rhw* vgcr y dillad tanllyd oddi wrtho, troer petliau o'r fath iicliod--p"i amgyicii, a thywalitir belaetbrwydd o ddwfr arno. Ar ol tycio diftoddi y tan, y mae gwaith meddygin- iaeth ar y triian; a chan fdd y ddamwain yn dygwydd yn ami,, pryd na cllir cael Meddyg, rhoddwn ychydig gyfmwyddyd pa fotld i ymddwyn ar y fath amgylchiad. Y mae Meddygon yr ocs hon yn dra gwahanol yn eu dull o drin Ilosg tan i'r rhai gynt; ac nid cyfnewidiad yn unig ydyw en harferiad, oiid iiiawi- ddiwygiad; trwy y modd presenncl (yr hwn a gafwyd allan trwy y Dr. Kentish, gynt o Newcastle, yn y lhvyddyn 1797) y mae yn ciugartl1 iaehau Uosgiadau erchyll, mewn un dwy, tair, imu bedair o wythilosau, pa rai, yn ol yr ben drefn,- a lnasant gynimaint a lvyny o tisoedd yn iachaii; a iacht-ir i-liai yii y modd newydd, a fyddeiit anfeddyginitaetbol trwy yr ben ffordd.-—Yn ol y drefn hoiiy nid ydys yn defnyddio un niath o bethau ocr, me- gis dwfi-j eira, ia, na tboddiadau lmlenaidd, megis yn ). 'J yrben drefn; )-;ag yehwaith OLEW LMSHAD (Oleum Liui, vulgo Linseed Oil), yr hwn a arferir yn gyffredin "an y werin.Tri math ar losgiad sydd; l. Pan lidir y cnawd-yn nnig, heb ddifat y glas-groen. 2. Pangodir y glas-groell yn chwisigenau, yn cynnvvys dwfr-nodd; I jell, pan fyddo wedi ci ùdfa. 3. Pan fyddo y cnawd I wediei ddifa liefyd.Gellir eu gahv: 1. Y Uosg-Iidiad t 2. Y croen-losjgiad. 3, Y ciiawd-losgi;ul.—^Dau aman: í iad yn ngolwg y *SIcud\^ (yn 01 y npwydtl) at y o iaehan y ilosgiad 1. I iat'hau eyBroad y fan glwyf«»-yn raddol,- ac fiid yn fyrbwylh II. C; ftroi rliaiiaa ereill y qorff, i.gylarfoda chyfatteb a'r cyllroad I y ddaii yn gyfraddol, nes ydeloht i ysta'tt?chnsoL  I Y eyhtaf a aUehir tnn foddion &i!?no!; a'f ai!? il'-y I fed!ly[;in:aeth dut:l\-noL I 1. Os v llosg-liuiad (ydd y ddamtva?, thdicr v tan ?t y tan am ddogn o amser, mewÜ gw?e& a! ge!Ui' ei oddd, å chadwer cynhesrwydd iddo r;es yr I iachao. Ncu, golcher ef yn amI a, :;wh;<?'r cryf, cyn boethed ag y gellir ei oddef, ar y decbreuad, gan leihau ei dymher yn raddol. Os y croen-lcsgiad.-neu y cnawd- losgiad fydd, trwsier ef Jclliyn: Cymmerer cvvpan by- chan a doder ynddo Writt-wiu.v\vo,CoEi'H, (Rectified Spirit of Wine), CQETII-OLEW PIN-WYBIJ (Oleum Pitti purisjiimum, vulgo R'ectified Oil of Turpenthic), neu un i'hyw Boeth-lyn cryf (I.'raiidy, Rum, won Gin), a dod-jr hi i sefyll mewn d-wtr berwedig, nes poetlii y.g%vlyb ,t-: yr llyn a fcdr y bys ei .oddel-; wedi hyny, gyda dernyn o liain esn>y;-ii wediei wlychu ynddo, gqtyber y fan a lliwediwydag ef, yii bur dda, dair gwaitii drosodd aeyno doder yr Eli caulyaol wrtlie, wedi ci ciaeua yn i vveddol o'r tew ar liain:— Cvnimer Gwyr-eli Y star, 2 ran; Coeth-olevvpinwydd, 1 rhan Tawt-Ul y.Cwyr-rji, ac wedi hyny yebvvanega atynt yr o¡.w: a i' buy at. Take Cerate oïHesln (or basilica) 2 parts; Rectified Oil of Turpentine, 1 part; Melt the Cerate,, then add to it tile oil, aid mix them. j Oni fydd y cyfFeri i wneuthur y, Eli uchod wrth law, ettyb Scbon wedi doddi a'i daenu ar liani yn ei Ie, nc, j yceirhwynt.—Ar yr ail ddvdd y trwsir y bS'iwiau, y peth eyntaf a v. neir, ydyw taeni yr eli ar liain yn barod; gwedi hyiiy, symudor yrhen itn i un, gan ddodi rhai newydd yn cune (wedi eu tNi- lo wrth y tan) cyn gynted ag y gellir, rhag i'r wi"u gael i gwytit," fei y dywedir yn gyffrcdia; ond yn gyntaf, golcher bwynt y lro "ma hefyd, a rhyw boeth-lyn (brandy rum nen giit) yn gymiiiysgedig a'r un f-iiit ddwfr eyiiiies.—Ar y trydydd dydd, os bydd y cochini wedi cilio, a gwyrieb y briwiau yn crawni, ni raid ei drwsio yr un modd ag o'r blaen; gwneivthur niwed fyddai arferyd y nroddiou- hyn yn mliellach: yn lie yr eli uchod, trwsier bwynt, a Chwyr-eli vstor (basilic;n), wedi.ei gvd-doddi a'i- nfi faint o ymenyn gwyrf; ond os bydd bm yn rhy tidipg fyth, trwsier ef ag cii wedi ei wneuthur o dair rhan o a c. un rhan o r mclyn. Fan ddeclireno y briwiau beri yn ddir- iiiwr, yr vdvs i doi ell harwynob a haen o b: iau-galc.h -,vecii ei-,vi,.ellel y corff; ar bvnv, doder un or eiioa uchod wedi eu taenu ar liain. Fe wasvuiactlia byn i syehu lyfiu y-gor, ac i attal tyfiad y cig Lvlch. Os bydd daman o'r cnawd i dùyfod ym<iirh, ar ol rboddi y pridd-galdi o'u ham- gylch, ;1,1- cli ai- L? rhodder sn^aethan (poultice) o fara can a llaeW, mor dwym a? 3? gell;r ci p?Jei; dros y f?ti-a caii i Ilaeti., II. I ateb yr Ail ameaniad, megis moddion tufewnol, i yr ydys i roddi poeth-lynoedd rr-.lion i'r olaf, yn union J arol y ddamwain, a'a hadroddi dwywaith neu dair, yn y fath ag y bo'r niwed, am y deuddeg r gvveui hyny, rhodder g'v.in neu gwrw iddo yn ami, nes y cymmero crawni ad Ie; ar ol hyny, nid ydyw yi; angenrheidiol cyffroi y coiff ymhellae'i, ond i'r gwrthwyneb. dylid rlioddi c^'thai (ctrthurlic-, or pur. gaficej neu ddau i'r eraf. Trwy gctrff yr amser dylid cadw y corff mewn gwres tvmherns. Yr ydym wedi 'II bod yn belaethaeh nag y mynasom fod ar y testun hwn, o hervvydd amI ddygwyddiad y damweiniau byn, ac an- I wdiOdaCth y ",lad yn en (':vIch. "[1'<1 b:;dwlIfjn"ci¡¡RlIi!.i/llncsaJ.]

YMDDIDDAN PECHADUR AI ENAID…

|AT GVIlOEDDfVR SE, - I

Family Notices

" - LLONG-NEWYDDION.

.MARCHNADOEM) cARtREFCK: I…