Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

8 articles on this Page

[No title]

II BARDDONIAETH.

LLYS-ARGRAFFNOSSADWKN.

IIAT GYIIOEDDF-VR SEREN GOJffER.

News
Cite
Share

I AT GYIIOEDDF-VR SEREN GOJffER. MR.Gt'MER, Y mae Cader Idns,meddant, ynhen syUfa seryddion a minnau, ar ddisawyt ymddanghosiad Seren Gomer, a ddringais yn fy meddwt i ben y glogwyn, i gt-af". ar ci Uewyrdnad cyntaf: a chan droi tua'r dehau, g'welwn For Hafren fel ewydr ysptenydd, a'r th' etto yn !!ed dywyll. Yna, meddwn, mor yw y parthau disglaer yn yUeuad, a chyfaadti- ac ynysoedd yw <' y gwr a'r baich drain." Ar hyn, gwelwn yn egiur Gernyw, Dyfneint, a Gwlad yr Haf, o'r tu hwnt i't- gbywtb! a chnbau my- nyddoedd Cymru otyno!yn golcuo, yngyntaf,Bannau swytid Gcer a Brychpiniog, yna Pumtcmon, Cader Id- ris, yr Aran, Eryri, &c. Gwelwn e8'aith y seren yn ym!edu fwyfwy i'rgwastad<dd,megisy goletiiii cannaid ar donad ywawr: yrestmniaith, wedi unwith oresgyn vn !te!aet!t, yn cUio yn 01 dwyram, Yngwent, Ewyas,. Ystrad Yw, Mti: lienvdd, Ccdewain, a Maelor; a'! hen gyfHnian, o Gaer Dydd t Gaer Upon Gawr, meg;s !!i- nyn ycyhydedd yti tei-iynti rhyiig11 tlii aitywodracth y Ft\thoneg. T'biwn hefyd, yn Uewyrch eich Seren, y byddai nndeb a brawdgarwch yn cynnyddu mwy n& chvnt rhwng amrywtot Metdlan, fel "nacheufigennai Ephraim mwy wrth Jnda, ac na chyfyngai Judamwyat Epbratm:" gwelwn; ynyrysbryd,ogan ymbleidlol ac ertedtgaethfeIgwibRrod anferth yn tynnu eu cotynnau attynt, äc, a'u cynffonau rhwng en gatiau, ya dinannu i't- tywyllwch, p gyraedd Uewyrch y Seren. Amen: feHybo. Dvmunaf eich nawdd i sylwi ychydig ar ansawd,d a tbrefne:igaeth Y Seren. Nt welais etto end nn goiwg ami; end ychwaneg o sylw a ydd ychwaneg o gydna- byddiaeth. Nid hunan serch/ nid awydd i feio, sydd vn fy nghymmeU t hyn end awydd i gymmeradwyoun-1 deb o bob rhvw; undeb mown brawdol gatiad, undeb hefvd a chydffurfiad C)'ffl'edi1:o1 yn y ddutt otythyreg, nen y dl'efn /) ysgrij'ennu Cymraeg. Yn awr neu byth i Ddehan a Gwynedd fod yn aniatth. Mae antan anes. mwythynomnh hawddgennymaino afbethauarfero!, er bod eu buddioideb ynparhan: bunoddAddayn ym- attaIvnEden: yrIsraeUaid aninasantar y tBanna: y R-hiifeiniaid a flinasant ar eu hendduU oatfaucedyrn, a hynny a fu achlysu! el t'w distryw hwynt gan y Bar- banatd; a getUr chwaaegu befyd ibd rhan fawr o genedt y, Cymry wedi btino ar y Uythyrennau mwyaf cynhwys- rym yn yr erwyddor. Yroedd yr hen Lythyreg Cym- rcig yn caet ei barchu gan y dysgawdwyr mwyafenwog er pan gvtietthwydyr ysgrythuran,hyd ynddiweddar, pan roddodd prysuideb lyffethair ar bwytt a syhwyr, ac y dedneuoddyr arier o wanhau ynaith tanesguset harddn hi. Pa ddyn caU a gymmerai ei gynghori t dyanH ymaith v cotofnau o'i adeilad er jHwyn boddio iJYgad 'blysig?P,'¡y a brysurat i harddu pont, tt-Wy daOa i iawr e; chanHawiaH lii P Mae'r;a;thGymiaegyn fwY trefnns a pherafaitli ei c!tysH'awen, nac un iatth araH, fe aMai, yny byd: y maefclcotfT eyf',Ing,bl,, lieb un aelod ofer ynddi; t.fH feI ei biuddpaiaeth ei hun, hebtyth\ren ynddi a eHu' ci hepcorheb adwy neu ad. fili).. Yn y Frythoneg, mae pob Uun y!) arwyddo sam; a pøb slÙn, unigoll1eu'ssylltedig yn cyftwyno ystyr i'pntpddwi. Mi a .c1at eich bod chwithau, Mr. Gontcr, yn deot h aUan o'r gèirla parhgu, trymiliu, i)iunj)lllazt, &'< gan eu hysgni'ehn pádtll, tI'Y1nÛU, mwynúll, £'. Nid yw rhat yn cyfnf A yn Uythyreh, ond yn hytrach yn "arwydd ucbenaid," and beth bynag ydyw, mae mor anjiepcoi,ol,jn ei He priodot ag HH arwydd neu tythyrec araM yn yr cgwyddoT. N!d yw yld' gennych, set'y bachell florchog XA) _y.n', hard<iu yrargraftnac yn Ueihan ilafm y čyssod)'dd a phe byddal yn :rwneuH yr nn ncu y ddau, b:yddílil\rth hynny yn ystyr y ga;r i'r Uygad wrthei wded, i'r gtust wl:.th-e g!ywed, ac t'r meddwLwrth .ei aingyft'- red. Rhoddwch gennad i mi newydd pa:HH yttbarhans, nad yw eteh gair,tryum9i' drw!? ag y dylai fod, na'ch mwynau yn at-wyddoccau d!gon o t'wynhad. Ia:th anian ei hun W7y-?l,,?, i?i-aeg, ac ni ddteddy ei chaboli, ei darnio, aíLchly,t,tiQ,JeFy m,eiddiec,li wneud a'r Sacsnaeg, y Ffrarigaeg, neu y Wyddelaeg, gan fod yn y t'hai hynny !ythyrenau scgHf y nifer a iynoeh, i chwarae tawHiwydd liwynt, yn axvr eichmadrondod: oud Hid i'cHy y GyHu'acg odidog ei cliyfan-soddiad;-cyffelvbywitivxihyxiii yiaAvi-litiscvNv-,Il. cywrain; os tynwch oiwynat!ano hono,dyn&efynfnd. Nid yw cich bai thwi, fy nghy1Ïtill, yn hyn o gysscBT- ledrad, yn gynnwysedig iiiewn dnnond eichbod yn di- !yn y Hiaws; ond na ddUynwchy Hiaws i wneuthur drwg, trwy annhrefnu eich mamtaith. Gadewch ei chyfansoddiad mor ddHwgr, ei hymadroddtad mor eg- nioiagyrysgrifenwyd hi gan eich tad, acy Ueiarwyd hi gan eich mam. Na tin-owch yr hen briod ddiwair, h, aUan o'i meddiant, er mwyn ,])ioddi ei He i un goegen drythy!ifa!chat-a! Prin ysoniafam eich gwmth yn ,;wi-ttiod y Uythyrcnddwyot ynhottno,7tyKMy, mae 7MKo eisns yn y Gymraeg, a pl:a wahaniaeth a wnewch rhyngddynt? a pha fudd, pales a gynnygwch i'ch dar- tienwyr yn y fath fasnach dibwyUF Na fefnwch6 yn thy Hym conwch 'fbd cerydd ff-dalon yn wcU ni ctfitsan y digasog, yr hwn sydd dwYHpdrns." S'(mf} t'a bai araii yn eich !!ythyreg newydd: nid ydych yn gwahahiaethn rhwng oedd ac odd yn nhérf)'nfud gemau; yn yrunddniLyrysgrirenwch teyr'1)a.Sodd (he feigned,of did reign), a tlwyrnasoedd (kingdoms). Sain datgron yw odd i derfynn gair gwneuthnro! (t'<y& actiep), a sain ieddf yw oedd, anghenrheid,iol i derfynn v rhif, liosog, megis rniloedd, cantoedd" 'pobloedtl, moroedd, §-c. Rhodd- wchgrebwy)! yn y gadair, detiwch gymmanfaguheb- wyr, a phenderiynwch ar hyn o sylwiadau perthynol i iawnysght'enyddiaeth. Gair ncu ddan etto ynghylch Bai-ddoni(ictli. tiialio- ddasoch y prydyddion o AberTawyi Aber Cvnwy, ae o Aber Tem i Aber IIonddn, i ch\yarae yn Uewyrch €ich Scren, mort!iosogamon,rugyn yrhaut; nen grethylty bodiauoamgyich abwyd bacit y pysgodwi: ond hoff ¡ genyf weied yn eich Rhif. 1, cich bod yn medru goll- wng y Her t!-wy y rhidyt): parhaed y tIynau rhawn ar barwydydd en gwBeuthmwyr, ac na fydded i awen gael ei hanurddo a serthedd a gogan. Yn eich Rhif. 1, dylasai dan fardd Morganwg gyfncwid eu sefyUfan- noedd; dylasai lolo gynghaneddu ar y pedwar ar hug- ain, a Gwi!ym ar y mesnrpenrhydd; and na ddiga!on- ned Gwilym, fe ddichon prydydd o hono, end Iddo sytwt mwy arreolan y cynghaneddion: darHencd waitheij wiadwyr, Lewis Morganwg, Meurig Dafydd, ac Ed- ward Dafydd o Fargam; a bodd!cned bod yn ddisgybl am un dydd a btwyddyn. Nid oes dim gwedify annog i'r sylwiadau hyn,.JUr.G. ond ewyUys da i chwi, i'ch darHt'nyddion, ac i'ch cy- hocddtad cymmeradwy: adymunafarnoch,osgwolwch y Hythyr hwn yn wei th ei gyhoeddi, ei argrann yn yr henddtuio ysgrifenyddiaeth t'cl'ag y mae, canys ni fynnai henwr o'm bath i ymddaagos yn y ddul! newydd mwy nag mewn penwisg ynf'yd, a ehtychau wrth ei sodian. Wyf yr eiddocli, &c. Ion. lofed, 1814. iDRtS FYCHAN. Yrydym yn ddiolchgar ildris am eisylwadanhy. naws ar ein Llythyreg, er nad ydym yn meddw! cyf- newid em dnll o ysgri.fenu, o leiaf Iiyd cni we!om bcth sydd gan goteddwyr gwresog, yr hyn a cilw IdriB yn d;c/'NKCM'y<M, t ddywcdyd drostynt enhuham; ac am fod mwy owaith at tawL!ywyddSerenGomcrnag a ddichon efe yn rhwydd ei gyflawni, nts ga!! hebcor amser i gychwyn niewn agwedd fllwi,tic'.d 'i facsy ddadt hon yn baraus; o gan!yntad y tnae gwrthblai.d hkis, yrhon yr.ydym niwcdiei dyiyn-o hube!o dan yr, an,,eni-Iteidrwydd i ddyfod yq miaen i an;ddiffyn eu hachos. Bydd dosparthiadau tu-daienau ynagored tdraethladan byrion ar ddau tu y ddadL Yn y cyfamscr, nyni a adgof,wii Uris, mai nid .dýlyn y MM!M" yn enig ".i U"íl£uthurdrwg," (pe drwgfyddai), a wnaethom, end cydymfrurfio a thai o'r ysgr:fenwyr mwyaf dysgedig yn yr iaith Gymracg; gwyr ag sydd wedi cymmerydpoen dirfawr i chwHiol, a myfyrio ar, ansawdd y iaith; enwau y rhat sydd mor adnabyddHS felnadoeseisianenhenwiyma. Gan fodMr.ldl'isyn 110ffilD,1main(. gofidns fydd:Ü genymci!)a!!tudioo'n Hytiiyreghcb aches; a fodd byn- ag, y mae yn cgtnr ddigqn nad yw A yn Hythyren ohoni ei hun,ond yn arwydd y dytid rhdddt pwys ychwanego! ar y Hythyten a iyddo yn ei cKantyn; ac er ein bod yn cydnabod y cyfryw, neu y cyffelyb arwydd yn ahg- enrbeidiol, ctto yr ydym yn diS\a cyrnhwysder arwydd arall; end pa un a bod yr arwydd aarferirgenymnt yn achtysurot, ae a sgynmnn- gan ldris, yn un addas ai peldio, nyni a adawn hyny i gael e! arnddinyn gan ei ddyfeiswyr a't goleddwyr cyntaf. Y mae yn ddi!\s fod cymmatnt o etsiau A yn y Groeg ag sydd ya y Gym- raeg, eitht' md oes yn yr iaith gynhwysfawr honq end arwydd mwy distadi t ddynodt pwyslais na'r hwn a ar- ferir genym ni. Ac wedi'r cwb!, nid yw A ond fstt'ones i'r Gymraeg, nid oes yn yrhenFrythoneg yr arwydd ttetat'o hont, n&c un Uythyren aral! yn eyfat6b iudi, fet Hythyren ar ei phen ei hnn; y Khufeiniaid gwaedtyd a'i gwthiodd !u gyntaf t'n hegwyddor ni. Fe gamsyn- iodd Idris yn ddirfawr pan ddywedodd nad yw ein du!! ni o roddi iÎ yn Heiau lIafurycyd-, ydd," canys y mae yn ei leiau i'r haner. Yr ydym yn cytnno &g Idris mai iaith anian ei hun yw'r Gymraeg," ac y dylid ei hysghfenu yn gyfattebo!' i'r modd y Hetarir hi; end er bod hon yn l'eot"gyffred; inot odiaeth, etto fe we!ir fod eisiau !heo!an cynnortJI- wyol mewn trefh i ddwyn ynmiaen nntrurnactb; canys pe ysgrifenai gwyr o fro Morganwg, a rhai parthau o swydd Fynwy, y geirian <<}?t, tad, MMtA, c. yn y modd 1 ag y Hefarir hwy ganeu mamaa, byddai raid iddynt eu hysgrifenu tean, tead, meahl 4-c. Ac yn swydd Benfro, dysgir y plant gan eu mamau i seinio coed, cocs,: troed, iityityddi Coeifyi-ddin, 4-c. fel hyn, med, culei, ti-it?ed, mtr- ny, Caerjiv,.ddin, c. Ac hefyd, fe ddysgwyd Idris i ystyried Llythyreg yn yrhyw wrrywaidd, gan ei fed in dy-oedyd, « Yr oedd yr hen Lythyreg yn cael ei &are/tM," &c. end gan e!u b6tt ht wedt cael ein dysgn i resH y gair uchod yn y rhyw fenywaidd, nynl a ddyw- cdem, 11 Yr oedd yrhenLythyregyncaeteip/Mr&'tM." YnmheUach, os yw y* i-licol ,YtYrtdinol uchod yn ddi- gonol heb rai ychwanegot, megts yr arwydda getriau Idt is, y cantyniad yw, na ddylai efe ein beio ni am bei- dio gwahaniaethu rhwng terfyniadan geuiM Uiosbg a'r rhat aamtygantweithredu; canys yn yr un ntodd yn gymhwys y dysgodd ein ntaman nt ya y deh'udir..i sei- niaw, «Efe a deyrftqsodd" a "ho!t detji,iwsodd y byd." Nyni a awn l1eib1o it sylwadau ereilt ein senwr caredig ar hyn o dro, gan obelthio y bydd ryw pn medrns a gan'o ychydig seiblant i'w wynebu ef yn, y iraes ar frys; ac yn y cyfamserrii ddymnnem i Idris bar&ad o iechyd dtgon paraus, a digon o fwynaad o'r holl tenditition mwyaf an¡renrluJd¡ol. j eyHOMDI)va.

?lftJ'ÏTmùÆ:;'fVf'mf',;V'-'"M:…

i .;¡ PIODDEFIADAULEIP8IC.I

[No title]

MARCHNADODD.