Seren Gomer

ENGLYiVION I SEREN GOMER. Chwy-chwi'r glan Frutaniaid tyncr—cod web vr .v'dyrn o'ch tr\mder; » '• ~)encli 5'rawen bunven b$r, XJ^arimol Seron Goiner. 4 •! f-fsfi :->inor ei fanor ddan* fynu—Screa'-ii: Amscroj sy'ii t'vv'nnu; Caiinodd sydd yn amcann, Ctwir ititit -viv, roi gai roli tilu. O'i thu credu inae cri-gwlaa iluodd Yn llfiwenei iiolfii T ii )nil()tld tan v-'jnliol;, HJ bur fynyth i'w hedrych hi. in bellach a grybwyllir—ijau Feirddion Gwii favvT-ddys^grtglcdd-dir; A diau drw j'r dehcu dir, Rhi!wm i lioii anrkegir.. Anrap^ir rhoddir pob r!vy^—nevryddloa Mae'n weddaiy cyfryw { O du iaith dda, odiaeth j'W, Haeddai'i haurhe,-u heddyw. Ilcddyw ac anfjiog iddi-dyfod Wua Datsdd glan teifi Eto, d.Itw ctiwane- atti, L Diarauien mat hcisiaa lJi. I DAnroo Glaw %sm. j

t I PSALM LXXIV.-30. IEarych ar y cyfammod cant/s Maten y?o tywyti-tcodu y ddaear t o (trigfanats traiesder, Ifta^ Ut-Odd tywyll y bycMnvn, f Llc'ji graft'edrychivn iddv: t» I Yn llan n pob 4fvgau rhif y ser, Tri,fan, iu trjiVfsdeir ydynt. Dan dracd y baleh mCWn lly3 a Han, Mae'r duwiol gwan Vn <jorwcdd; Hcb ttii iV tnian dan ei t'aich, j Yn es^tyn hraich amgek*dd. j Maeyr bydol-ddoctWos hyll eu gwaith, A clirafanc anrait'i ^rrnlon, Yn divyn ci ran, ageifJia biir, Otitliar y gtvar;ir giv iritml I Mae lleng v crihddail yn ein plith, Ag fel y gnlith cu r^forfd, Yu arwain ditrod yn cii filth Uros m j neb Hfeith pin tirodd. Crcufcrtideb jjwardipu- gi-lyn ht»d«l, A 'idaii a'i ^lt'tfd yn tvrdded, • Yn ngiiyrcii ei nvysc ui ystyr ef y Mac dydd jti Daw'u cl farn A gyrch yn gatlarn arnynt j Yn us i'r tan efc a'u rhydd, Arsirydus bydd eu ltebynt. I Iolo Moroakiwc a'i cant, I I  .? :? ;l

Ltys- Ar gruff Anarferol JJundainy j L lys-.4 r,,ar a IAU, RHAGFYR 30, 1813. I Heol-Dotvning, Rhagfyr 29. I Y mac Uchgadpen Hill, Cadweinydd i CadfridawgHill, gwedi aytod a chennadwri oddiwrtb Maeslywydd Welington, syhvedd yr hon sydd fel y canlyn, gwedi ei hanton at larU Batliurst:- Fy Auglwydd,—Wedi i'r gelynion gilio o'r Nivele, hwy a feddiannasant sefyllfa o ilaen Bayonne, yr hon a ymgloddiasid (entrenched), gydà Hawer 0 lafar oddiar y frwydr a ymladd- wyd yn Vittoria, yn Mehelin. Fe yniddengys fod y sefyllfa lion o dan dan gweithiau y lie hwriw, y mae'r aden ddeau yn gorttwys ar yr afon Adour, ac y mae y gyntorf (front), yn y parth hwn yn cael ei diogelu gan gors; ac y mae tu deau y ganol-fyddin yn gorfl*w s ar y gors hon, a'r tu aswy i'r afon Nive, Y mae'r aden aswy rhwng y Nive a'r Adout, Yr oedd eu gorsafwyr allanol (out-posts) o'r aden ddeau o ttaen AdgIet a thu a Biaritz. A'r aden aswy yr ymdditfynent yr afon Nive, ac yr ymgyssJlltellt a dosparth y Cadfridawg Pari s o fyddin Catalo- nia, yr hwn oedd yn St. Jean Pied de Port, ac yr oedd ganddynt cryn gorff yn Vile Franclie a Mouguerie. Yr oedd yn anmlxosibl i ruthro ar y gelynion .yn y sefyllfa hon, tra yr oeddyut yn aros yn tliosog y to, Mi a benderfynaswn i groesilr Nive yn ddioed wedi myned dros y Nivele, ond fe'm lluddiwyd gan ansawdd ddrwg y ffyrdd, a chwyddiant yr holl afonydd bychain mewn canlyniad i wlawog- ydd mawdotl yn nechreu'r mis; ond o'r dfw- edd galluogwyd (i, trwy ansawdd y tywydd a'r J ffyfdd, i ga,«glp defnyddiau, ac i ymbarotoi i liurlio pontau i fyned dros yr aron iiono, mi a symudisy lluodd o'u trigleodd ar yr 8fed, ac a l borat's i aden ddeau y o dan Cadfridawg Syr Row land Hill i fyned ar y 9fed ti wy gyni- jnydogaeth Cambo, tia y hyddni Lly\vydd ^yr VVrillian> Beresford i gyiitiorthwyo ei yindrech- iadau, trwy fyned a'r chweched tlospai th, o dan Cadfridawg Syr Henry Clinton, heibio i Usta- ritz llwyddodd y ddau ymosodiad yn berliaith. Gyrwyd y gelynion yn ddiattreg oddi ar lan aswy yr afoii bono, a hwv a giliasant tua Bay- onne. BuAfytl yn ages t ddala y rtiai a orsafwyd a r, g, y yifer Cambo gan y 6ff.d dosparth, a gyrwyd on fyddin oddiar y tiordd, a gorfu ami gyciiwyn ar groes i'r wlad. ■ Ymgasglodd y gelyi.ion yn lied Hiosog ar res o uchelderau ar gyfer yr Adour, ae etio'ii cadw Vile Fi-anche ar eu deau. Ennillodd yr 8fed fyddin o'r Portuguese o danMHwriad Douglas, a'r 9fed C-aeadores o dan Milwriad Brown, a'r byddinodd bychain o m yv traed, pertliynol i'r 6red dospai,tli Bi,utai-,a i ac l V. 6fed dosparth Brutauaidd, y pentref hwn a'r uchelderau yn y gymmydogaeth. Yr oedd y gwlaw ar y nos o'r blaen, ac ar fore'r wythfed, wedi dystrywio'r ffordd gynddryced, fel yr oedd y dydd gerlhw a darfed cyn y gallasai holl fy- ddin Syr R. Hill ddyfod yn mlaen, aeam hyny boddlollwyd ft ameddiant o'r tir'ag, oedd genym yn awr. Ar yr un dydd, symudodd Cadfr. Syr John Hope, Ag aden aswy'r fyddin o dan ei reolaetii, yn mine11 tua Bayonne, tic a olygodcl y gwersyll amglawddedig o dan Bay6nne, a rhedt'a'r Adour islaw'r firer, wedi gyru gorsafwyr (potts) y gel- ynion i mewn o gymmydogaeth Bearitz ac Anglet. Symutjodd y dosparth gyilyni (light Division) p dan Cadfr. Alten yn tnlaen hefyd o Bassuasarry, ac a olygodd y rhan hyny o amgloddiau y gel- ynion. CilioddSyr John Hope It Cadfr. Alten yn ol yn yr hwyr i'r tir a feddiannasent o'r blaen. Ar fore'r lOfed. deallodd Syr R. Ilill fnd y gelynion wedi cilio o'r sefyllfa a feddiannasent y dydd o'r blaen ar yr uchelderau, i'r gwersyll amglawddec" ar yr ochor hono i'r Nive; ac efe gan hyny afoddianoddy- sefyllfa a fwriadw,yd iddo, a'i aden ddeautua'r Adonr, a'i aswy yn Vile Franche, ac yn ymgyssylltu a chanol y fyddm o dan Syr Wm. Beresford, a thynwyd y Ilu.Id a" oed? odanocfdrache? i du as?Y'r Nive. Gosodwyd dorparth Cadfr. MorU^wyr (ra^ Yspapnaidd (y rhai a arosaseut g> da r !'■ IH 1 wedt rrUuodd Yspaenaidd ereil'  parth(:mau ?ca?o?cM?) yn ,? rhawter ?/'tg'</??? marchoglu m:. ?t yn Hasparren mewn trefn i sylwi ar I y gelynion o dan Cadfr. Paris, y rhai"v,póllllùYIIt. i fyned dros y Nive a giliasent tua SL 1 Ar y lOfed. yn y bore, daeth y  o'u gwers? l? amglawddedig ^0.'U )I oddi eithr y rhai oedd yn ygwei?'S??N? sefyllfa Syr R. Hill; ac a ytasent iFg- Wilwyr ("of?Mcc? ?an7?) y dosparth gyty. ac eiddo Muodd Syr John Hope, ac a wnaethj? y rhuthr mwyaf Hyrntg ar sefyllfa y blaenaf,?? y chateau ac eg!wys Arcangues, ac ar y gorsaf- wyr (putts) nesaf yn mlaen o wyr Syr John Hope, ary ffordd o Bayonne i St. Jean de Luz, gerilaw ty Maer Bearitz. Ond gyrwyd hwy yn ol yn y ddau rathr,yti y modd mwyaf gwrol; a chymmerodd Uuodd Syr John Hope ynghylch 500 0 gnrcharorion Cwympodd pwys mwyaf y frwydr ar allorsaf- wyr (out-posts) Syr John Hope, ac ar y rhawter (brigade) 16 o'r Portuguese, o dan Cadfr. Camp- beU, ac ar rawter Cadfr. Robinson o'r 5ed dos- parth, y rhai a ddaethent i'w cynnorthwyo. Y mae Syr John Hope yn canmol ymddygtad yr holl wyr a fu yn yr ynigyrch yma- cbefais i lawet o foddlonrwydd i weled y cynnyg hwn a wnaeth y gelynion ar ein aden aswy, mewn trefn 1 beri i ui alw4r aden ddeau mewn, yn cael ei hvyr drliddymu gan ran fechan o'n lluodd. Nis gallaf ganmol digon ar fedrusrwydd ac arafweh Syr John Hope a'r holl swyddogion o dano ef. Cafodd Syr John Hope friw llymdost, ond ni ddifuddlwyd fi o'i gynnorthwy ef dros funndyn o aclios hyny. Yn ebrwydd wedi'r frwydr, daeth eatrodau (regiments j, Nassau a Ffraacíoo-t oddiwrth y Igelyiiion atom ni. i Ynghylch. tri yn mhrydnhawn y dydd nesaf, gyrodd y gelynion ragwilwyr Syr John Hope i meirnj ac ymosodasftnt ar el orsafwyr, eithr hwy a yrwyd yn ol drachefn gydii chryn golled. Adnewyddwyd yr ymgyrch ganddynt ar fore y I? fsfl, niidgyd,a'rnudiffvgolw),,ti(lia.utaiiwy I giluant i'# gwerSyll amglawddedig yngynnar y nos lino; ond ni adnewyddasant eu rhuthriadau ar orsiwyr y dosparth gyflytn fyth wedi y lOfed. Arbs y 12fed, gyrasant lu mawr trwy Bay- onne, e ar fore'r 13eg, rhuthrasant yn y modd mwyaHfyrnig ar Cadf. Syr R. Hill. Gan fy ar Syr\dr' ysgwyl yr ymosod:ad hwn, dymunaswn mod y ef a'r 6fed Beresford i'w gyffierthu ef a'r 6fed dospar?; ond yroedd yg?yragoedddano ef eihun edi maeddu'r ge!ynLon,?ugyru yn ol gyd? cUled dirfawr, cyn iddynt hwy ddyfod. Cymierwyd dau fangnel a rhai carcharorion oddiar 3gelytiion, y rhai, yyedri idttyht gael eu maeddu r bob tt), a dyoddef colled fawr, a orfu arnynt lioynol ar eu hymgloddiau. j Y ma ycaiilyii ccpfres o'r Swyddogion y Thai a ymenwo^ssint eu hunain yn y brw ydrau uchod. Cotlcd g Brutaniaid, Ltad^vy.—l niilwi iad, 1 uchgadpen, 3 cadpen, 10, is-gadpen, banerwr, I licbel-swyddog, 8 rhingyll, 2 dabyrddwr^jo baranves; IsiS ceffyl. Clwyt\vy<—f gadfridawg, 3 milwriad, 6 ncligadpen, SO cadpen, 7 isgadpen, 22 banevwr, I nclielswyddog, 131 lbingyHfiO tabyvddwr, 1,904 ba ran its; 40 cettyl. Ar gol!—lucligadpen, 1 cadpen, 5 isgadpen, 1 baner- wr, uchelsMyddog, 10 rhingyll,i>tabyiddwr, 188 baian^ res; 1 ceffyl- Colltul y Portuguese. Liaddwyd-1 milwriad, a uchgadpen, 6 cadpen, 3 ls- gadpen, 1 banrwr,7 vhingyll, dii.byrddwr, 399 bavan- res; 1 reflyL Ciwytwyd-H gadfridawg, 5 milwriad, 8 uclielgadpen, 34 cadpen, SSiRgadp^n, 33 banerwr, 8 ficbelswyddog, 84 rhingyll, 4 Plbyrdifwi-, 1,488 baniniv.s. i uchgadpen, 4 cadp€?», 2 baner- Wr, 4 rbingyll,) tabyvddwr, 277 Ijaranres. Colltd r I'spacniittdt 1 Lladdwyd, 5*-Clwj fwyd -21. 1 Yr holl gollcdi 3 nchelgatlpen, 3 cadpen, 15 isgailpen, 4 baO<Vr, 1 ttchelswyddog, 15 rlaiigyll, 4 ta- byrddwr, 599 ba^mes.; 13 ceffyl. Clwyfwyd—4 (Ulfridawg, 8 milwriad, 14 ncbela;ad- pen, 64 cadpen,S'i issadpen, 45 banerwr, 9 uchel- swyddog, 215 rb'^vll, 2Lo tabyrddwr, 3,434 baranrcs; 21cefiyl.. Ar goll—1 mil^iad, t lie. liciga ti Pell, 5 cadpen, 5 is- gadpen, 3 uanerw" 1 uchelswyddog, 14 rhingyll, 6 ta- byrddwr, 467 barges; 1 cettyl- Dy wedir i'r gu idon golli mewn lladd., clWyfo, a chymmeryd Ym gai-c!itroi-ioil) o ddeg i ddeu- gain mil. • »■ ?

DECHREUAD A LWYO DIANT CYMDEITHAS I GENAlHVLy UEDVODWYR. FAILODD yi- ystyiaeth o lawr resynoiueo pres- wylwyr y gwledyd ag oeddeut heb yr efengyl, i gymmanfa y Bfd;ddwyr yn Nottingham, Me- helin 3, 1784, gyuo i gynnal cyfarfcd gweddi er lledaniad cyffWdn yr efengyl yn hwyr y dydd Llull cyntaf 0 bob 4is, a'r hwn yr unodd crist- iaaogiou o emvau < siroedd ereiLl ytt ebrwydd, ac y maent yn parai felly hyd heddyw. Yrig. liylch t?ir blynedd wedi Hyn, feOldeiniwJd Mr. Carey yn ^ei^dog ar yr eg)ivys sydd yn Moulton. Y mae'n lebyg fod cyflsvr y lJyd. pa., ganaidd wedi gwasgu n lied forau ar ei feddwii gan hyny efe a astu?od? ddaiar-ddarluniaeth, rhifedi tngoHo?, & ?atur crefydd am:yw'ol  y ddaiar, c ymdrechiadnu cri?ian- genhedlodd y ddaiar, c ymdrechiadnu cristian- ogion yn yr nen am>toaa, a ni«u umcuum, I I daenu'r efengyl; a <iyrhaeddoild wybodaeth gryn helaeth o'r ieitliovi* tlygedig., Y r oedd y pwuc yn llenwi cymni^ut o'i feddAvl, fel y by. ddal yn ymddiddan yi, lynycli a gweinidogion ereill vii ei gyl(-,h., 0, uiwedd, wcdi bod yn gweddio saith mlyneddltTflledaniad yr efengyl, dechreuodd rhai deinilo^yda Mr. Carey, y dyJ- asent wneuthur rhyw bh gyda gweddio. Pre- gethwyd dwy bregeth giii Nlr. Sutcliff a Mr. Fuller, ar Zel dros Ahvydl y Uuoedd," a'r llall ar 44 Effaith niweidcl gohiriad," y rhai a wnaelhant beth o'u hoi. \rgraffw)d y.rhai hyn, ac a gunlyuwyd gan Ynofyniad Mr. Carey rwy meiiigaethau crist'nog^u i arfer moddion tu ag at ddychwelyd y pf^iniaid." Pregethwyd pregeth argraffiadol dros belhefyd gan Mr. Carey j yn nghymmanfa Nbttiligilim, ar Helaethiad Sion," acysgrifenwyd llytl'fr tra dwys atyregl- wyn ar u Zel ddùwiol," &n' Mr. Rylaud. Y canlyniad oedd i Gymdeithis gael ei ilurfio yn Kettering, Hyd. 2, 1792, t tdanfon yr efeijgyl i blifh y paganlaid. ) Nt wyddal y gyindeitljas, ar yr amser hwnw, am un rhan o'r byd paganaldd ag ocdd yo fwy agored na'i gilydd, y cvvbl agoedd ganddynt i'w wlleud oectd gweddio am ddwyfol gyfarvvyddyd, a dy-gwyl km agoriad rhaglu\iaeth« Ynghylch 6 wytlmos wedi'n, clywsant f*d Mr. John Tho- j mas, yr hwn a fuasai yn Bengal mewn galwad meddyg, ag oedd wedi dy*gu'fiaifh, a dechreu ,ma d lq g na oedd wedi d y pregethu i'rbrodorion, y prydltyny yn Llunclain, yn ymdrechu sefydlu trysorfa iinfon cenadon i'r wlad hono, a'i fod ynevvyllys»Ofael cydweithiwr i ddychwelyd at y gwaith. YstJlriwyd y casgliad hyn 0 ddygwyddiadau yn waith, rhllgluniacth, a phenderfynwyd ei anfon ef a Mr. Carey yn go. nadcu o'r gymdeithas hon. Nid oedd ond ych- ydig o fisoedd o amser i osod y penderfyniad hwn mewn ytnaferiad, ceisiwyd cymliorth gnll I weinidogion a chynuulloidfaoedd mew n amryw barthau o'r deyricas,.yr hyn a gafvydheb blin- der. w Ceisasom 5001. medd y gymdeithas, a hwy a roddasant, i ni 10001. Eithr fe wyddai yr hwn ag oedd a phob ettion yn ei law ein hangen yn well nà. ni ein hunain,canys w.edi i'r cenadon fyned Pr môr, nid oedd fawr o'r casgliadau dros ben talu y draul." Yr oedd hyn yn Meh. 1793. Yn hydrcf y flwf dtlyn hono tiriodd y cenadon yn ddiogel yn India, ac o'r amser hwn hyd yr hydref 1799, buont yn dyb'gu'r with, prëethu trwy v wlad o'u hamgylch, a chyficithu y Testa- ment Newydd, ac yn y cyfamser aeth Mr. John Fountain drosodd atynt. Yr oedd amryw o ym- ddangosiadau gobeithiol o ddychweliad yn nihlith y brodorion, ond ni throdd yr un o honynt allan yn dda. Yn 1799, aeth pedwar yn 'chwaneg atynt, sef Messrs. Ward, Marshman, Grant, a Brundson ouclo cisiau cenad gan drefnwyr achosion Cyweithas yr India Ddwyreiniol gar- tref, ni oddefwyd iddynt fyned at eu brodj-r, oiid gorfu arnynt aros yn Serampore, He a berthynai'r pryd hyny i'r Dan in id, y canlyftiad oedd i Mr, Carey,ddyfod o -gytn'dogael It Malda atynt hwy 1 hy;4 oedd yr achtysur a symudodd y cenadatl i'r J He yma angherirheidrwydd yn unig o'u tu hwy fu'r achos, ond gwplwyd Haw Duw'n eu dwyn o dan yr anghenrheiclrwydd hyny, yn amhvg yo 01 llaw. Yn ganlynol i'r tro hwn y tarddQdd llwyddiant y genadwri. Bn Mr. Grant farw y'mhen ychydig wedi myned drosodd. Wed! ?f Testament Newydd gael ei gpeithu i'r Bengalaeg gan Mr. Carey, gosodwyd aFgralf- wasg i fynu, acargra?yd y b?pur<!en ?yntafo hono Mai 16, 1800. Yr oeddynt, hefyd, yn pre?ethu y gair yn y drcf a'v ymmydogaeth yn ddyfal, ac yr oedd yn mnlwg fod ysbryd taer- weddi am fendith wedi ei dywaHt arnynt. Bu Mr. Fountain farw yr Awst hwn, Ac yn mis Hydref, (yn mhen y weeki myued yno) dechreuodd Mr. Ward a Mr. Marshman i bre- gethu i'r brodorion yn eu hiaith eu hunain. Ytig. hylch yr un amser, ymwelodd Mr. Thomas k Serampore, yr hwn, ynghyd a'r brodyr ereill oedd yn dymuno dychveliad y paganiaid yu awyddus.—c baruu.

ttYTnyS. Y DItEN1\\f POMAKUE AT Y CENAD.VU j r-VEXGYLAinn. d w Papeite Taficite, D/dd Gtcencr, Medi is, Y6lt* "A.NWYL GYJEH..LION,-ByddNl i Jehúfah a lesu Grist, bydded i'r Tii-Un, ein hunig yinddi- rted, a'n Iliachawdwr, eich bendithio chwi. Bydded fy enaid i gaduedig trwy lesu Grist! Bydded i ddigofaint Jehofah tu ag ataf ymlon- yddu, yr hwn ydwyfddyn euog o feiau Iliosog- o anystyriaeth ac anwyUodaeth o'r gwir Dduw, ac o baraad gwrthnysig mewn > auwybodaeth Maddened Jehofah fy loll fTolineb, anghrcdin, iaethva'm gwrtModiad o'r gwirionedd Rhodded Jehofah i mi o'i ysbrjd daiomis, i alTdeiddjo fy nghalon, fel y carwyf yr llyn sydd tda, ac fel y'm galluoger i IodH ymaith fy holl ddefod- au drwg, a dyfod yn ui o'i boblef, a chael fy au di-Nv g a d?-t'od Nii iii o'i bobl' ef, -t cliael ry achub trwy lesu G!tty etn h'uug Iachawdwr! Clizei ytt wir a gedwir yr ydych chwi wedi dy- j fod yn hobli lJduw; ond myti a ellir ei alltudio i i uft'ern: dichon Duv beidio edrych arnaf fL- D) 11 drygionus ydwyf, ac y mae fy tnhechodan yn fawrion ac yn bentj redig ond, 0 na byddem oil yn gadwedig tny lesu Grist! Bydded i ddigofaint Dow tu Ig atom oil i ymlony<!du, canys buom oil yn aiufydd iddo ef lei ein liar- glvvydd a'n Hathrawi Edrvchwch ar yr an if. citiufdy y maent hvy yn ufydd i ddyn fel cu harghvydd a'u meisr; eithr ni ufuddha'om ui I i'n Harghvydd rrn INeistr ni. Yn sicr ynfJdion ydvinni! achubed iTri-Un ni. Cymmerwyd ii yn glaf yiigliylcil ti-i orr gJoch bore dydd Ltn (Iiii, eddaf. Y mae fy ad- fyd yn fawr; ond o gallaf gael gras Duw cyn fy marw, mi. a yst riaf fy hun- yn ddedtvydd. Ond, 0 pe goriydlai arnaf farw a'm pechodau heb eu maddeu, gffyriol a fyddwn yn wir. O bydded i'iii pechodu gael eu maddeu, a'm hen- aid g-tel el achub txvy lesu Grist. A sylwed y l Jehofah arnaf cyify marw, ac yna mi a hiwen- ychaf, o herwydd'y mod wedi derbyn gras Je. j hcfuh. j t ?Bend!<:hk'd?of:tha?eSuGristn!o!h I ? ?PoMARRt: j? ..I. I 'I-

DEILL\DWRTHEWYLLYS. | I Y wae rites o ii. yn ,y dref ag yr wyffi yn byw-ynddi, wedeu hadeiladu mcwn lie a elwir y Fordd ledan. \c am fod Arglwydd y tir yn bwr'mdu gVvn^utKr cyfnewidiadau yn ei dyddyn, a'i well au, ti wy^-nu y ta,i Ityii i lawr, efe a aii. fonodd rybiuld e- ys cryn amser yn ol at y tri- golion, fod .yn fuid* iddynt ynibarotoi i ymadael litib vybudd nf^iaci; ac yn awr y-maent yn ÐdeiJ. iaiil œrthccyi!Js. Y mae ofn lai-tiaf y byddwn yn rhy hir-tiitii pf'rhoddwn i ehwi hanes am ym- ddygiad yrhdl d«ynion ag sydd yn hyw, yn y rhes, gan lyny c/yngaf yr hanes at un dyn ag- oedd yn lyw gerllw canol y rhes, enw yr hwu [ oedd DioiiL 1 _L;' j Fan dferbynioil efe y riiyo»u" gy^ia», m wnaetli ysylw lleif-o honaw, u Canys,, eb efe, 44 ni's gnlaf gredvfod fy Meistr o ddyfri, a'i fed ef yn ci«gollwair yn meddwl tynu lawr y fath adeiladu g, ag ywr y rhai hyn ac hefyu y mae y tiliy i Midi ei "adeiladu mpr gryfed fel na's ge;ir ei ddinstrio mewn diwrnod, a bydd yn eithf ddigon ynar i mi edrych allan am un ani! pn (lderhrao hwn adfdlio. On?'. D?abetrusoddychyd!g ynghylch )" dybwn, pan yhvodd efe yn ebr?ydd ,r ol hyn, od y ty lefmt ar y Haw aswy wedi ei  wueutur yn gy wastad a'r Hawr mewn un awr. ra)dd'byn:?'mpdd<'fe) henadeiHaddi- ncrth edd hwn, eithr fy nhy i yw y gorau >'111 y rhef' 94-IL-1 Ycydig yn Chyn, brawychwyd Mr. D!'o?7 yn fo? iawn u?iwrnod?''?" bwyill a morth- wyHo uch ei bt? ac mewn ystod chycljg oria", yr opti ho!!  ?yncd. Yna. cfe a Yl' c)('O 114 t ? V?* e(lii ytic(l? Yna efe a lefod^ Wek 'yr wyf yn tybied y rhaid i mi i yn air i ymhii am breswylfa arall; fe ym-, ddc?'s fod ? tir ?cdi ymroddi i dynu hon lawr." bnd?ed?ystynedyu!!)Iip!iach, ¡' efe bcnderf?odd nad cedd achos am ./? mam; cany," eb efe, "ef allai a( f c!?' Hen y??cwhi a o!yg!r."—I fod y n fyr, dinytriwyd yty ya hoHp'; tr6w,d ?'- Ihofal i'r ltol ac nitbosturiodd un yn y mesur lleiaf wrth; canvs ywedid, "efe a gafodd rybudd ¡ teg, ic. am hay y mae yn cyflawn haeddu yr hyn 11 ag y :nyn ddyoddef; ac am fod y tym- hor 31 llym iavn, efe a drengoddgan anwyd a d:ti'y. d ,%v y t y fi b aro(l ilw y t b o D!(r!!pnydt! Omd yttwy? yn barod hvytho M/D?/ a (rm?, ac ddywedyd, n.d uedd y fa? 'mddyd yn esgusodol mewn neb ond me? dyn ?!!gof/' Oeda- dy senau dros fu- nud?, g f, ,I, catiys y mae yn dra tbehygol mai ti d)hun yw'Hytt. Y byd yn yr h?yr yd?yt yn bw yw y tes yn y Ffordd ledan- Arglwydd nef idaear y- dy Feistr tir. Y iy y J drigfa hon< o bridd n yr hon y mae dy cnaid yn pre- swyh-Trw arwyddo i ti ei bod wedi gosod i ti faw, ac maiyn yr awrtia thybid > daw Mab y dytiere a'th fl-uddiodd i ymadael heb rybudd pellch—yn mrwolaeth ereill, ti a welaist y itai cymiydogol in cael eu tynu i lawr; a thrwy gle(d ac ychfanegiad o ddyddiau y mae angen wti dechreuii rathr at dy breswylla dy, ]inn.- Osia fynet t gan hyny i gael dy gyfrxf gydag yni-dion k gmHsofiaid, edrych yn ebrwydd am addiad well,tfnid b walth llaw, tragywyddol yny tiefodd,il pm fetho dy breswylfa bresenoi, y Vddo getly, ui Dragywyddol yn barod 1 th ddrbyn. i- (b*ldd*dod a Glodde#(f Dattimeg.— Yr OCi daurmesiMr tra galluog mewn ifhyfel baraus ■« nailyn erbyh. y llall; enw', cyntaf oedd (ilo dde, It ir ii-,tg Uu- beretlv gyllVedinol d'ros galonau dynot-rvw oed aracan pob un o'r dda 11^ Y* oedd i,,n i: Lowest lawer Cadfridawg o dano ef, y rhai ;<t wnint iddo lawer o wasanaeth, megis Pleser- Liaenydd, RhwyscfawredtlTa l)efod. Yr oed. Cyldd-dod, hcfyd, yh drm grymus yn ci sm ddoon, angacl ei wasanaetha yn Neyny Diwydrwyddy GofaF^a G vvilmlwrmetl yr edd ganddo hefytf ddiyg(-t gynghorwr, l hwbedd yh wistad wrth ei beu-elin, ac -ti sibid fhyw beth ueu'r llall yn ei glust diril gynghorwr hwn oedd Tlodi. Megis yr oci Cybydd-dod yn ymddwyn yn gyfallobol I gyihorron Ttodi, felly'r oedd ei wrtliwvnebu r yiuel ei dywys yn hollol gan gyfarwyddiadau f,lviiier, yr hwn oedd pafif-gynghorwr a gvtci- nid; ei dey rnas, ag oedd y ii ti-efitu ei holl fes- uraiddo, ac heb ymado fyth ori olwg. TraV OE'( y cyd-ymgeiswyr mawriori hyn yu ynidrec!i, ammer.odrae)h, yr oedd eu btiddugoliaetha yit anrwiol. Meddianuai Gloddest un galon, a Clibydd-dod y llall. Byddai tad teufu'n f r- nyi yn rljesu ei hun o dan lunirnanau Cybydd- doi a'r mab o (hlll eiddo Gloddest. Gwyr a gwgedd a ddatgniient yn ami eu bod yn per- thjwahanol bleidiau; ie, byddai'r un person ynthru ydiÙ: naill yn ei ieuencfyd, a gwrth- giliat y Hall yn ei henaint. Yn wir yr oedd gw; doethion y byd yn sefyll yn anmhk5idgar; otioch nid llawer oedd ea rhifedi. O'r diw- edewedi i,'r ddau Benadur galluog livin i fliuo- ar ift,ll Afu gilydd, a gweled nad oedd yn bosibl j'r dll na'r llall i ennill ymerodraetlv gyffred- inpcytunasant i gwrdd a'u gilydd yn abseiiiioi- tiel,u cynghorwyr. Dy wedir i Loddest ddech- reu gylafaredd, ac wedi darlunio 0 honaw y cyfr diderfyn o ryfel yr oeddynt ynddu, efe ,1 ddje<!oddwrth" ei gyda'r fath rwydd-der ca I, ag sydd yn naiwriol iddo ef, ei fed yn credit y bldont hwy eu dau yn gyfeiliion da iawh oni bytai annosiaduu Tlodi, y cynghofwr niweidjol hwr, yr hwn oedd yn g\Vllcutnul" dernydd dn, o'i glust-ef, ac yn ei tenwi ag ofnau a rhag- fariu disail. I hyn yr atebodd Cybydd-dod, ei fa ef yn edrych ar La wilder, prif-weinidog el wrkvynebwr, yn gynghorwr mwy dinystrio)r 11a hfodt, gUll ei fod ef bob amser yn nodi allan bleirau, gan alltudio pob gochelfadau yn erbytu eiflii, ac o ganlyniad yn myurcl & dan wraidd yr (wyddodotl hyiiy ar y rhai y sylfaenwyd j?ybdtaeth Gloddest. O'r diwedd, meuu 11*01 i ymcymmodi, cytuniisant ar y rhag-ammod hyifod i bob UIIO hony nt i ollwng ei ddirgel- ),inaitli'yti We(!i i I)ethau gaeeu trefnu cyn belled a hyn hlagat heddweh, tei'Miw*yd pob ymra faelion ereiH yn lied eh. fW'd, yn, g.vmtlllÍ,nt g..r.l'endc:f'ynnsnt o i hyt allan 1 fyw lei cyiciiiion a chyngreirwyr j hecjychol, ac i ranu rhyngddynt y taleithiau' a i gyinerasent y naill oddiar y llalt., Ac am y rhOvvm hwn vr vdym yn cael fed yr un galon yttcvel ei meddiallllu gan Loditest a Chybydd- do, a an ranu'r un person rhy ngrfdynt. Ni cliaf Ion ycliwanegu, mai oddiar y trowyd y rha, grjjwyllediggynghoriaiJ ymaith, y mae Cybydd- dd, Y11 gwasanuethu Gloddest yn He Uawnder, a (10(idest yn gweini i Gybydd-dod yn 1I Tlodi. —idrii/sg. Gyred ,y Cybydd ei of (a (Ci ofnuit, dntid' Gloddest gar ei ficriadaa afrudlon « dits (it-ov jj drrss allan, cai¡jJ'.Y daaufj/wioliaetb resjimolion, a chaiff Haver o rai ang. hauls ac 0 achosion da eu cyhnal. .J

J :> I j marchnadodd LLUiN-I)A,N.' 1 1,' 7.' 1 I d'FSBtriDPB lra> Tinotjy Mstiii, IonaterS. I f nlRC paraud y tywydd. niwlog wedi ca(lw yr yda*. Llci-'iaidd a ddysgwyliasid rlmg dylod i mewn nid oef loll y cyfnewtdiad lleiaf wedi cyranioryd He oddi ar yr Wthnos diweddat'. Pi-isodd tterbynadivyyr Grqnog. f1n:,uith corl1 (i5s ¡ 713 Cwcnith gwyn 6bs ] l^A(Hai-ley). 31 i | I'rcig-gwelw ( Pale) GIs « 76S Ceirch 2{)s ¡ 3tlg i ><ls Ff« ccJ!ylau new. ? i 4* J jt-n H'a cc'lylan i !& 1' fa coloincnod new. 4;>s i 4'?'? lien ll;i colomenod 52s i bdw ? I' PJs at fend. 6tis i 74* Pys !!wy<Hon 44? i 48" :¡'rij c!J.fartal!frY d jjn l"ghymru,1/ a",l/liol/ (Ei&lLt Willche,. cyfartalyr ]Yd yn Nghymru y Grynog (Might ?C&M- tir Jiushel*)> # I Gw?K. ii"y.v Hamil LeIN- ",yJddForgan\}' 78 9 0 O. -to 5 25 0 3fin*- II s s s i lis ^d?Sy 4 0 () 38 6 18 l? ?B? ? 4 0 () 38 6 M a I A bcrtcifi 87 4 0 0 43 0 20 0 Ficchciniog 81 5 57 0 48 0 M 0 Fa?yfed 7K 8 0 0 47 10 ? 0 Fvnwv 1 4 0 0 43 10 U. b D ?ld ?w ), "n 7 7 () 0 48.0 32.tO ?_-S? 9 0 0 0 ?? 3G 1A SMreti-rriiofn n 1 0 0 49 b 0 fjv wh I ??7 0 0 45 1 I 2-1 V e^rmfifon 84 8 0 0 50 8 27, Foil 1 t 6 0 0 0 42 0 24 0 Pris Ptilliaid (FIDur), y.Sachaid o M ptoys. Peilliaid teg, 60s i 65s Eilion, 555 i 60s Peilliiiii A uierica, y Faril 3% i. 42s Pi-is y Cig, heblawy B riw-jivyd, y Maen 0 8 pwys. Cig Eidion bs 4d i 6s 4d I Gig Llo 7s Od i 81 4d Cig Tyrchyn 7s 6d i 8k 6d l'ri, yr I-loppys (Hops), yn Southward CYDAU (BAG). Kent 61 0s i 91 0s Sussex 61 69 i 81 Os Essex 91 Os i 111 0s I HA.NWER SACHAU (POCKBT?). Kent 81 8s 1 121 fis Sussex 81 0s i 101 0* Farnham 141 6s i 161 0* Prisy Girer yn Llunddin.  s. d. Marchna?WMtochapcI 6 4 St. James )4 1 ? -Clare 0 0 :1 I 12 8 I Cyfartalwch 6 4 t. ■ »• Gwcr y drcf y cant 109 0 —— melyn llussia 105 « gwyn Russia ? 0 Sebon Rustia 100 0 ScbonR?? y,- 's'- ? ? Defnydd tod 61 0 ————?gar? -?n Rhytion ?'-i 13 0 SehOD Colfran 128 ij l*SS5!W-: 1?? 0 j MeIYJl ?0 ABERTAAVE: Argraphwyd a Chyhoeddwydl n D. JENKYN, ya HEOL-y-Casieix. Dtrit/nir fl^nadau ac F.num sm&BITTOTI ? ('il?, ?< 7'.? ? ??c?? ?,5,  ?. ?7?TE, 33, ?EBT-?KEBT? ??. M. ? ? 5, XKrraATX'SrRSBT, LivsDi'