Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

2 articles on this Page

(1 ANERCIIIAD I'R CYMRY. I

News
Cite
Share

(1 ANERCIIIAD I'R CYMRY. ti AT FONEDDIGION, GWEINIDOGION Y GAIR O AMRYW EKWAU, I JL'lt BOBL YN CRYFFREDIN YN NGHYMRU. 13 FHVTAUUJP nopp AC JlYGLQÐ, •  MAE H?wet- o i)onoch wedi ll?funo yn jt hir o dan lawer o anf.mtetslon, o ddiffyg f? moddion gwybod?oth o bethau yn gyffredin. Kr j, .ad jW Tywysogaeth Cymru yn he!aeth, etto '? dichon Ilawer o bethau llesiol 1'wgwybod fod fisodd a blynyddau cyn cyrhaedd o un cwr i'r Hall iddi yn ol y modd y mae pethau wedi eu ? dwyn In mlaen hyd yn hyn, odùieithr gan y ? fath drosglwydd na fedr Gomeriaid uumLth ddef- ? nvddio ei gynnwys!ad; o berwydd pa ham y rJ ?ae Uawe! g?r ag sydd ?L siol wedi ei, dryson ? n dda ? ymenydd wedi cael ei gyfrif Y? ddyn 1 Ira Hoi;—rhaid i wenyn wrth g-%V'ch-rhaid i 1 welthiwr wrtii arfau—a rhaid i ddyn ymofyngar \?rth gyfrwng gv/yWdaeth.  Ac er fod llawer o honoch yn hyddysg ddigon ,'i "w" tafod?th gymmydogol, ac heb doimlo yr  anfantais echod, etto y mae agwedd resynol yr hen iaith Gymraeg wedi peri i cbwi ddolur me- I ? ddwl, yr hon a fu unwaith yu iaith hoU ynys $ Prydatn? a rhanau hel&eth o ?yfandir Ewt0? yr hongyda golw^ ar Wntdiaeth^aarlygrwydd, a chryf-eiiiogrwyddj a ddichon roddi her (chal. lenge) i ieithoedd y byd;, ondnld nemawr o brcswyiwyr y Dywysogaeth hon a fedr ei siftfad heb ei cliymniysgu A geii-iau o'r dafodiaith Saes- Begj yr hon sydd wedi ei chlytio i fynu o bob j: iaith arall ag sydd yn adnabyddus ilw chote(id- > wyr, yn debyg i siaced caidotyn, fel mai an- j,1 hawdd yw gwybod beth oedd ei defnydd || gwreiddiol, • Y mae yn rglur os na wnaiff y Cymry ofalu J, am eu hiaith en huuain, na e'lir dysgwyl i neb & ereill i wneuthur hyuy; os gall y Saeson a ddelo B i fy? i'n plith i wneuthur eu bywioliaeth heb ■ ddysgu dn hi?h, feUy y bydd; ymdrechant ein t? hyspemoo honi, g&ngyMygi?a'ug'?tth yn 1 Ueir' • I' Peth mwygwrth?T?? hyn yw, fod ambeU C:ymro, yn ol treullo ychydig amser yn Lloegr, L yn ffwgio anghofio iaith ei fain: pan welo y gwr | (wedi dychwelyd o honaw i ymweled ili geraint) lyfr Cymraeg ar fwrdd ei dad, Poa ei gyfaill, efe n a'i hegyr, ond cyn darllen llinell, efe a'i teill i ^»&iwr ya^diaanserchog, (< 0[ Wi'lsh) Welsheb SKfe. Y. naae pethau fel hyn wedi peri i'r Gym- ii raeg i g^fittx ar rai ardaloedd, hcb fawr o ar- M urytidion y gellir ei, denu i ddychwelyd yno oncl n hyny. Y fatli oedd yr anmharch a gafodd pan m fu yn cyd-gynnal byd i thrL^olioh y parthau liyny. Pa fQ (la bynag, y mac perchenogion Srnrv OMEIt .wi pelldynu i cidiogelu ac ymgel- j: éadu y fam iaith, hyd ag y mae ynddynt, ac os na fydd. y Cyniry yn gylFredm i'w hesgeuluso, j# lfwy a ymdreehant i'w chadw rhag marw o eisiau [1 inagwri&eth yn eu hamsrr hwy. M- Bydd 1 SEUEN GOMFR wynebu ar derfynau M, anwybpdaeth, a gwahodd y preswylwyr yn gar- t, iadlawri i; fwynau pleserau gwybodaeth, bydd yn H cynnwys hanesion pellenig a chartrefol am ryfel I A heddwcJ), newyddion gwladol ac eglwysig; 8 crynodeb o'r cyfrt'ithiau newyddion a wneir yn g ?t hamser? ymdrechtada? a Uwydd!ant y cenadon ?. Ctist!an<?golynmhHthciIun-addoiwyr; pnsyr t f,. yd ac amryw bethau preUI; ams.r øeiriau yn y? ?: ?ywysogaeth) a phob peth arall a fyddo yn gyson moesoldeb tra byddo He; canys tra byddo yn ? ?ewyrchu ar achosion y fuchedd bresenno? fe rr yrndreehir ei thebygu i'r seren yn y dwyra.in i [i dywys! at Seren Jacob, neu at yr hwn a anwyd i H fod yn.Frenln yr Iuddewon. Saif SEREN GOMEJR, hefyd, yn yr ad wyau I' yr hoff-iaith Gym raeg a'i gelynion, trtvy f • innog a- xlenu pobl i ddarllen; hysbysu cyfan- tQdditidau gwerthfawr, a chefnogi ymdrechiadau s Wrddoiiol yn yr iaith hon ynghyd a. derbyn ?nfeiiaLd?u a fyddo yn tueddu i'w phuro a'i  ?y? "'? ivvr .JTrydym o ddifrif yn galw ar dn cyd w I.d wyr ??y?-ymdrpchu L'L B! yRhyno orchwy? trwv J.. roesawi llewyrch y Sereiidcithiol i'w tai, ik an- nog ereill i Wneuthur yr UIl modd, 'a danfoncyn- nifer o hysbysiadau ag y lyddo yn bosibl aom hyn a baiv iddi fod yn Seien barius. Yr yn hyderu y bydd nifer dlgonol o Gymry i birau i'w ddtirbyn ac ymgeleddt ein hiaith, yr anig etifeddiaeth, "ond gwylltWalia," neu Gynru dlawd, a oddefvvyd i ni fv^-uau ar ol eiu hy iaf- iaid. Y maer Iuddewon wedi ymdrechu'n llwytid- iannus er ys agos i ddwyiil o iiynyddau, sef oddiar pan goilasant eu jw'lad, ac yn parau felly, i .gadw eu hiaith hvy rhag. dinystr, yn ngwynob rhwystrau lliosoiach nag sydd yu tford(i y Cymry i ddiogelu y eiddynt hwy. Rhaid i ni gydnabod mai çorchwyl pwysig yr ydym wedi gymmeryd meWi Haw, gan nad oes genym yr un cynllun yn y iaitn hon i fyned wrtho—peth anhawdd fyddcadw, yr iaith yn ddilwgr, ac ar yr un amse ci gwneuthnr yn ddeailadwy i'r cylFrcdin; oItl mewn trefn i fy- ned dros ben y rlrwystr bwn, yr ydym yn bwr- iadu gosod y geiriau Cymra^ niwyaf anarterol yn Saesneg mcwu ymsangau,^ar^tr^<veij dros ychydig, hyd nes by ddo a yll ")-fai-- wydd ynddynt, oud nid, yn )arâus, oblegid ni byddai hyny end anffurlio'r gvaitli yn ddiachos. Gallwn ddysgwyl cael pepi gwrthwynekiad ond odid o amryw barthau, ysgatfydd odcli- wrth ddynion da ef aiiai y lyjd ambeil un yn meddwl mai Hid pcth d yw i'jrisfnogioii cywir ymyraeth a phethau gwladwjaethol; pa fodd bynag, yr ydym yn dra sicr fociuinesion gwladol ac fgUvysig wedi cael eu rhod y naiil yn ymyl y llall yn yr ysgrythurau sanctidd ac er nad ydym yn meddwl cystadlu liticsioji presennol a'r rhai ysgrythurol, y mae ynklilys genym mai pa fvvyaf a fyddo dynion ag ddyri ofui Duw yn wybod am helyntion y bj d^vi gyffredin, mai mwyaf i gyd y rhyfeddant aniinedd, trugaredd, adaioni Duw, ac y gwelant o ldnvg pechod yn ei effeithiau; ac fe wyddys )) gjttVedin fod y dynion mwyaf doniol a duwio yny deynvas yn" neillduo rhai munudau bob lythios i ddarllen papur neu bapurau newyddioq prtfiadau y rhai a dystiant fod gwybodaeth o bthau yn gyli'redin yn gynnorthwy iddynt yn fyjych ddvvyn yn mlaen waith y cyssegr, ac nyij a oljithiwn nad oes nemawr o'n cydwladwyr holf [ garant yr hen ddywediad pabaidd, u Alsmaetli duwioldeb yw anwvbodaeth." Ein hamcan yw ^wneuthur daioni heb roddi ? tramgwydd i iioli* gflt obeitilb y byld ein dar- llenwyr mor hynaws a chyd-tddef an anmher- lTeitfeiad{iu, a'n cynnorthwyo ilv ddiwygio. Nid ydym ni yp meddwl daiigos miiy o hyiawsedd a pharch i un blaid wladol a chrcfyddolyn y Dy- wysogaeth yn hytrach Ira'1' llall, ond hoddi ha- nes mor ddidtiedd ag y medron o'r cla ddelo dancinsylw. Gwii-ioneLI(lyw'rnod yc-j-cliir atd. Nis gallwn ymattal yma rhar talu (iiok-h ca- lonog i'r Marchogton dros y sir>edd a )>6neddig- ion ereill, y rhai a fuont mor jaredig a danfon euhenwau atom yn gynnar, nnw-n trefi i'n cef- nogi i fyned yn mlaen ilti bwrad, yr dym yn erfyn ii-iiyiit i barau cstyn eu hvnlgelpd^ i StItES GOMER gp-llant aniiog eu cydtadd i'wdcrbyn, a darifon cllhysbysitidall nOIi, ac er "3Jondid iddynt wncutliur felly, gallwji sicrau iddvnt (oddiwrth y i-Iiifedi o enwau a jawsom isoes) y bydd darllenwyr GO.MIL yn ddau cym- maintag ciddo un papur arall yii y Dywyjogaefh, a pha ryfeddod yw hyA gan vai Cymraeg yw iaith corff y bobl. Yr ydym yn teindo ein liuna ii o dan rwymau neillduol i amryw o weinidogio^ yr Eglvys sef- ydledig, yr Anymddibynwyr, y Brdyddvyr, a'r Trefnyddion, (Independents^ Ilaptisis, and Me- lhQdist$) ynghyd a. rhai ereill, a|a eu hyudrech- iadau llwyddiannus o blaid Serih ilr,Gomet-iaicl,, ac yr ydym yn ostyngedig i\!eisyf al'nYllt i hwyau eu caredigrwydd, canyser ein bod wedi llw)'<ldo tu hwnt i'ndysgwyliaQm, ettó, o her- wydd yr ardreth drom sydd ar Upurau o'r fath hyn, rhaid i ni, gael llawer ynYhwaneg o dder- bynwyr, os na chawn amryw o lysln siAdau, cyn y gcHVr myned.trwy'r draul. 1 Y mae ymddygiad cartIaiddaQlddewidion cy- surlawn y boneddigion sy'n peiiyn i gymdeith- asau y Gwyneddigion a'r Cyhreigyddion yn Llundain, wedi argraflfu dioHgarwch ar eiii calonau yn ddyfnach nag y gilir ei ddHeu yn ebrwydd: iiylli a drown eiiiolwg atynt lxwy yn ami am gyfarwyddyd mewl achosion dyrus, a derbyniwn eu haddysgiadai gyda diolchgar- wch. Terfynwn ein hanerchiad iyntaf hwn gycti dywedyd, Llwydded gwiri°%ld, diflaned an- wybodaetll a gormes, ymhety-thed cariad, bla- gured y cyfiawn, diwreidclgj- cynddaredd a drwg-ewyllys, ymeL?nged Peswylfeydd merch ion, teyrnased Tvwysog Ild well drbs y byd, preswylied purdeb a bcddloilwydd yn holl be- byll Cymru, cad wed y iaith ryunwysfawr Gym- ? apg e! thi! a dy weded po? C'mro cyw!r? ? Hawdd ammor i SEUEX GOMER i ''c?g yn ci chylchdaith o GAERD VOD i o ddvda y flwydd- | yn newydd hon Lyd y 'dy(d na byddo eisiau y filth drosghvydd gwybod^tlt ar hiliogaeth Go- in er; ardderchoged y bcirid ddosparthiadau ein dalenau â'u cyfanoddiau,pcr-ar()gled gweinid- ogiou yr efengyl ei hyatilaiigosiad a'u hysgrif- eI 0. ö J 0 enadau ac a,Li hanosion cyhmanfaol a chenadawl, eled y beirniad (critic) Mbio i'w mitiiati ty wyll, a cholied pawb y dichon ii fod yu sercu siriol fytli, er bod, weith ian, J suen dan gwmm,lI. i ''—

Advertising