Llangollen Advertiser Denbighshire Merionethshire and North Wales Journal

HUGH JONES, "Advertiser" Office HAS now OR \View a large and varied stook of Artxolos suitable far Weddiag and Birthday Presents.

MEMORIAL QASDS of the newest patterns printed on the shortest otioe, in beaatuul typography at most reasonable charges at sha AovaaxisaB Office.

Hen Gerddi Cymru. cxxv. Y BL WGI-I TOB.ICCO. CTDGWYDWCH i'r prydydd argynyddrhowchganiad, Y n awenud os geliwch o achos ei goiled; 'Roedd ganddo fe bocecl i gadw tobacco, Ei flwch a'i ddiddanwch a gollodd oddiyno; Fe aeth mor segur gyda'i saig, Ar lanw draw mor Ion a draig, Am beuwaig i ymbwnio, Un rhvdost am en rhwydo, A'i ryfedd nerth i rwyfo, Mor eigion yn ymrwygo, A'i ddeanydd ciniaw fewn v cwch I ddenu ei flys oedd yn ei flwch; Wrth weithio a mwrio ar y mSr, A chadw stwr, fe aeth ei stor A'i anwyl drysor drosodd, J O'i boced draw fe biciodd, I A gofid mvwr a gafodd, I Pob gronyn drwyddo a grynodd, j Yn uchel cwynodd yn y ewch j Oerjalar bliu ar ol y blwoh. Aeth blwch y mwyn brydydd mae'n g'wilydd i'r gwaalod, Fe hedodd heb esgyll i wlad yr holl bysgod, Beth bynag na. soniwn, bydd peuwaig yn synu, Aeth dail yr hudoliaeth i blith yr heu deulu: Daw pob paaogyn wydn wangc, A physgod cregin a phob orange j A'i grafaugc mor ddigrifol, J Diw'r salmon dewr rhesymol, I A'r morfil llwyd o'u liedol, j Pysg brithiou man wmbrethol J Fydd yn eu caalyn hsb uu cwoh, | Yn mynd mewn blys am adail y blwch Ni rhiid i'r prydydd, ddedwydd ddyn, Ond meindio ei hwyl a myn'd ei hun Mewn oyohyn, heb waeyd cuchia', I t i o 'r ger bysgota, Caiff gwrw a bir a bara., A dillad hardd heb dylla', Ac aur mewn coda' lona.id eweh, lihag braenu a blys caiff brynu blwch. » CAPEL AC EGLWYS. MODDION Y 3ABBOT1!. AsmtBrvwYii. ")1'1)'" fpwydd Rlan'rafn' ir>svti Promenade): Parch. Robert Jones, Penycoed, Mo ganwg. CapeIHerI.y-Oaar.ei Parch. D. Jones, Marilyn. E&LWY8 SBffYDIjEOm. Eglwys y Ddo' (loan Saat): Q v i -a aeth a ohrer th am 10 SO ysgoi a ti 2, a g-cspsr a p' re?9ch a a 6. Oy n-nuxi yr ai: S..1 yn y mis v i y boreu a'r peiwerfdd Bill ya yr hwyr. Ficer, ParoLi. L. D. Jenkl'i- B.A.. :Parchn J. Row'a ds Yrono.vsyll a'i E. Morgan, B.A. a J E. Hughes, B.A. Gape! yr Enlw-ses? 8au>,aa Mair): Oosper a pbregeth a-o 6: Gosper pregath a r Oymcaua am 2 30 y Sal olaf yn y mis. Larstysilio: (Josper am 6 a'r oyorunn y 3ydd Sal ya y mis Parch. J. S. Joaes, B.A., fleer. CHyndyfrdwy Swasauaof.ti horennl am 111(1) y Sill cyntaf a'r oedwerydd ya y miS. Gosper bob Sut am 6. Oymraeg an It) yn yr » f. Cyull.D\1n-.¡ S .1 cyntaf yn y mis am 10 30 a r trydy ld 3111 am 8. Paren. d. rrevor Hughas, ficer. un c 0\ f,Ii'r'l3' H \) ',), Acrfair Parch. Joseph Jenkins, Dolgellau. Bala a fJaafor Parch. J'. Howell Hughes Brynet'lwys: Parch. E. Isfryn Willi ims, Ponciau. Oefnmawr (Saron): Parah. J. C. Rowltnds. Gwrecsam. llerygydraidioa a Oh«f' i i; P^,r ■ J. Morgan Jones. Oorweu Parch. John Davies, Bnntddu. CJynwyd Parch. W. M Williams, Cwmtirmynach. HJirianallt: Parch. Owen Owens, Rhyl. Froucysnyllta i: Parch. A. W. Jones, B.A., Garth, Gartii a Phaaybryn: Parn i. R. L. Roose, H ilt. GHvncainog a Nantyr Parch. H. O. Morris. B.A. Llangollen. Glyndyfrdvvy a Oarrog Parch. H. Edwards, Bettws. Svry Iciatweri a Moeladda Parch. Ejlanarmoa, Trogmriog a. Llywanh • Parch. W. R. Jon-g. ulandeatla a Phautri Parch. Pierce Owen, Llanberis. Llandrillo s Parch. J. Williams, Corwan lilaadynau a Phernredwr Parch. G. S. Griffith, Llmgollen ijlatigoller: (Rehoboth): P'rcn Owen Owens, Rhyl. Llangollen (ilenIlyTi) i Parch. R. Morris, M.A. Cerni. Lilwyamawr: Parcb. H. O. Morris, B.I., Llangollen. Pouniau (Bethel): Parch. J. Lloyd Jones. B.A., Bwlchgwyn. Pontcyaay'itaii: Parch. T. R. J Lerpwl. ',1.hiwaooJl f{\' r Oain: Paroa. W. Rowla ids, Acrfair. <1.h08 (,Japel :na.wr) Parch. Gwynoro Divies, Abermaw. 'T1 Rnyn a Sroxiygaron: Parch. G. G. Owen, Bontcys- sylltau. WllSWATl), icrfair" Mr. E MorrM,J)hnstowi. Hlack Park Wharf Cyfarfod ?weddio. Cefa: Parch. C. N. Roboroa, Trevor Isa. JeryKydruidim Parch. R. J. Parry. OorweD Parch. Hugh Evms. Glyndyfrdwy Parch. D. D..Tone-i Llangollen. Gwyddelwern Mr. J. Phillips, Llandrillo. Johnstown Parch. W. Price, Rhos. Uandrilio: Parch, Hugh bivaus, Corwen. Llangollen Parch. A. -n. D ivias. Pentredwr: Parch. D. D. Jones. Llangollen. Plasbenion Parcu. IY. Prion, Rhos. Pontfadog: Cyfarfod gweddio. Rhewl: Parch. A. W. Davies, Llangollen. Rhos: Parch. T. N. Roberta, Trevor Ift. balein, ger Oorwn: Cyfarfoi gweddio. Stryt Isa Mr. W. Lloyd, Stryt Isa. Tynant, sfer Oorwen; Parch. Li. J. Parry, Oeryg. Yr oedd cynifer ag ugaia o bobl ieoaiac yn oael en derbyn yn gyflawn aelodau yn Nghapel Bryu Mawr (M.C.), Bettws-y-coad, ua nosoa yr wybhaos ddiweddaf. Dydd Sadwrn, aeth Mr. George Wise, Lerpwl, i Garchar Walton, am bedwar mis, yn hytrach nag ymrwymo i gadw'r hoidweb. Dilynid ef gaa orymdaith o 100,000 o bersonau hyd borth y carchar Yr wyf fi, meddai John Newton unwaith, yn meaur pregsthwyr fel byrddau, wrth eu hyd a'a lied. Nis gallwn gael syniad am faint bwrdd wrth ei fesur an ffordd. Felly rhaid i mi gael gwybod both yw y pregethwr yn y pwlpud ac allan ohono, ac yna gallaf ffurfio birn am ei faint. Y mae Mr. Robert Owea. Pen'rallfc, Peaygroes, wedi rhoddi ei alwedigaer.h f al eaer heibio, ac wedi pendaffyna parotoi gogyfer 4'r weiuidogaeth, perthynol i BgLwya Loegr. Hafyi, y mae Mr. W. Lewis, Victoria Cottages, Penygroes, wedi llwyddo i basio i Goleg Birkenhead, yntan yn parotoi i'r un cyfeiriad. Casglwyd fel y canlyn yng agwahaaol gapelan Pwllheli ddyddLlaa (dydl diolchgarwch):—Pealan (A.), :£65; Oardiff-road (A), A14 10 I. 40.; Salem (M.C ), £105 7s. 4J.; Panmouat (M.O ), £ 68 18s. 5o.; Tabernael (B.), £ 48 SeiOti (W). £26 15s.; Sonth Beach (M.C.), A16 13a. 3o.; Oapel Isaf, Abersoch (M.O.), A46 18a. Tarsis (M.C.), P.9 12a. 60.; ya gwueyd cyfaaswm o £391 16s. lOo. Bu farw un Jane Roberts, gweddw y Parch. Robert L. Roberts, yn Rorne, N.Y., y dydd o'r blaen, yn 95 mlwydd oed. Yr oedd hi yn enedigol o Drawsfynydd a'i gwr o Faentwrog. Aethont i'r America yn 1842, mewn llong hwylimu-yr Hindoo —a mordaith helbulns ydoedd, ar y dwr am ddeg wythnop. Anghysurus hefyd fu'r daith o New York i U dca, mewn eweh ar yr afoaydd a'r camles- oedd gan f wya f.: Yn un o olipyrau Liindain. ceir llan ac ysgrif ar y Parch. J. Westbary Joaes, M.A. sydd eleai wedi ei ethol yn llywydd Oyfuadeb Iarlles Huntingdon. Ganed Mr. Jones yn Lerpwl, eithr symudodd ei rieni yn gynar i lanau'r Menai. Oafodd ei ddysg yu Ngholegau Bangor, Aberysbwyth, a lthydychen. lie y graddiodd gydag arirhydedd mewn duwinydd- iaeth. 9C y mae hefyd ya B.D. Prifysgol Llnndain. Yn 1923, fa'i hetholwyd yn athro Groega Hebraeg yti Ngholeg Harley, Llundain. Yn Ngh^snewydd y bugeiliodd gyntaf ond or y flwyddyn 1900 y mae'n fugail eglwys Cyfundeb ladles Huntingdon ya Lloyd-square, Ponton villa, sLi.aadain, lie y ro.!e'r gwasauaath yn llibhol, a lie yr eir drwy wasanaeth y Llyfr G weddi Cyffredin yu liawa bob Sabboth. Y mae Westbury yn bregethwr ituaac o ddysg mawr ac arddeliad amlwg, ac yn wr y clywir rhagor am dano maes o law. » Dywed gohebydd o Ffestiniog S#a adfywiad sydd i'w giywed o bob cyfeiriad yma. Y mae rhai o'r chwarelau yn pavbau i gymeryd gweithwyr i mewn, a llwytho parhaus ar y llechaa. Disgwylir, at ddechreu y flwyddyn, y daw yr ardal fel y bu, mewn gwaith a bywyd. Dyna farn y rhai sydd yn deall arwyddion yr amaeraa.

HYN A'R LLALL. Daliodd booediwr sydd yn arcs yn Sfefctwsycoed, eog yn Afon Conwy yo pwyso 42 pwy,. Sais, Edwyswr a Bargyfreichiwr yw tri cym- hwyster Mr. Corbet i fod ya ysgrifeaydd y Ddir- prwyaeth Eglwysig Gymreig. Heddyw (ddydd Gwener) cynhelir cyfarfod cyhoeddus ym Mangor i ystyried y priodoldeb o wneyd cais am yr Eisteddfod Genedlaethol ya 1912. Cwympodd darn o graig y Clogwyn uwchben y ffordd haiarn ger Harlech, i gyfeiriad Penwa, ar draws y ffordd haiarn, ac ataliwyd y tren am tuag awr. MiLe y mudiad i wella glan yr afon uwchlaw hen boat Llanrwst yn myned rhagddo ya brysur, a'r cam nesaf fydd cyflwyno y cyallun at ystyriaeth y gwahanol awdurdodau y percbyn iddynt. Bydd careg syml, fynegiadol ei chofnodiad, ar feddrod yr hen fardd-lenor Glaslyn ac Elm, ei briod, yn mynwent Beddgelert, yn fnan. Y mae Mr. T. E. Roberts, Plas y-Bryn, Cynhaiarn, a bon- eddigion eraill ya symud yn mlaen gyda'r matar. Ba y Dr. Gomtir Lewis yn Ffair y Byd, Chicago, bymtheng mlynedd yn of. Wedi dyfod adref. gwnaeth ddartidi ar yr hyn a welodd, a glywodd, ac a ddychmygodd, ac y mae wrthi ya traddodi'r ddarlich byth. Traddododd hi 525 o weithiau. Rhaid fod aoiynedd pobl y De ya hir ac yn helaeth iawn. Fel yr oedd Mr. Morris Thomas. Sgubor Newydd, Pentrefoelas, ya mynd ar ei feisicl i Bettws-y-coed, aeth i wrthdarawiad a cherbyd modar ddigwyddai ddod o iard Waterloo Hotel. Tarawyd ef i lawr, a derbyniodd archotlion lied drwm i'w drOAd a'i law. Yr oedd y beiaicl ya falurion. Cat wyd dsangfa gyfyag iawn. Aeth y Barnwr Satow, Dolfriog, Beddg-.lert, bythefnos i'r Sul diweddaf, i Lundain, gyda'r bwriad o ddychwelyd at ei ddyledswyddau yn Cairo. Cymerwyd ef yn waal yn Llundain. Gwnawd gweiohred law-feddygol arno. Gwaeth. ygodd, a bu farw nos Wener. Gadawodd weddw a phedwar o blant. Yn Yaadlys Chwarterol Meirionydd, dydd Mawrth cyn y diweddaf, cymerodd y personaa can- lynol y llw fel ynadoa newydd :—Mri. Thos. Jones, L'aamochlyn Dr. Hugh Jones, Dolgellau J. W. Roberts. Barwynfa, Bala; Wm. Jones, Aberdyfi Hugh Evans, Abermaw; a Cadwaladr Roberts, Blaenau Ffestiaiog. Y mae gwahanol farnau yn bod am y tywydd. Tybia y rhan fwyaf ohonynt na welsom auaf gerwinach na'r Hydref hwa fawr erioed, ond ya ahueddau Caeraarfon y mae iar a cheiliog bron- fraith o'r fara ei bo-I ya amser cyfaddas i ddechreu cadw tt. Y m\\e'r iar yn eistedd ar nythiad o wyau, a phob golwg ei bod ya bwriadu dal aoi ht hyd y deor. Ua medrus am gael brawddegau ac ymadroddion hapus i egluro ei feddwl yw'r Canghellor. Yu Tre- orci soniai am yr Esgob Owen iddo gael yr holl ras oedd yaddo o gunnog y Methodistiaid, ac y buasai wedi cael ychwaneg onibae iddo roddi oic i'r llestr. Hwyrach fod eisieu esponio i'r anghyfarwydd mai milk pÛl yw cuanog, ae mai un o loiaa Lleyn" yw yr Edgob. Ua diwrnod yr wythaos ddiweddaf daliodd Mr. John Jones, cigydd, Waenfawr, gymaiat a deugava o lygod mawr ar unwaith. Ymddengys fod ganddo gasgen ac ychydig o geirch yn ei gwaelod, a bod y llygod yn en gor-awydd am dano wedi disgyn i'r gasgen y naill ar ol y llall, a diau ei bod ya wlyb y tu fewn methasant a dod ohoni, Y caalyaiad fu ei lleawi a dwfr nes boddodd yr oil. Haner can mlynedd i ddydd Mawrth suddodd y Royal Charter, ger y Moelfre, Môa, ar ei thaith gartref o Australia, a boddwyd 459 o fywydau, er fod y lloag o fewa ychydig latheni i'r Ian. Cariau y lloag hefyd £ 800,000. Tybir fod y rhan fwyaf o'r trysor hwaw wedi ei adfer. Y fath oedd yr ystorm ofnadwy bono fel y collwyd 106 o longaa ar lanau Prydain Fawr. Yr oedd aelod o Gymdeithas Ryddfrydol y Merched, Kirkby Stephen, yn gwerthfawrogi araeth Mr. Lloyd George, yn Newcastle, cymaint fel yr anfonodd g.yda chyfeilles wniadur arian hardd i Mrs. Lloyd George am ei Gyllideb. Atebodd Mrs. Lloyd George yn cydnabod y rhodd. Ychwan- egodd ei bod wedi derbyu llawer o roddion gan rai yn derbyn blwydd-daliadau, a'i bod yn gwerthfawr- ogi pobpeth a gaffai gan y tlawd yn fwy o lawer na rhoddion oddiwrth y cyfoethog. Hyd 1888, gwlad Masaach Rydd oedd Sweden. Er yr adeg hono y mae wedi mabwysiadu Diffyn- dollaeth, er mwyn, meddid, peri i'r tramorwr dalu. Beth yw'r eSaith ? Rhaid talu prisiau uehaf gwesty ffasiynol ya y wlad hon am fwyd a llety cyffredia yn Sweden. Cyst het galed bunt, coler gyffredia swllt a gr6t, a siwt o ddillad o 45 i j68. Ond, medd rhywun, oni chodold y cyflagaa yn nghyfer hyny t Naddo. Cyflog creffdwr yn Sweden ydyw chwe' oheiniog yr awr. Y tlawd, ac nid y tramorwr, sy'n tala dan ddiffyndollaeth. Bu farw yr Arolygydd R)bert Roberts.Ffestiniog, yn sydyn prydnawn Gwener, trwy idoriad gwaed- lestr. Yr oedd yn 48 mlwydd, ac yn ddibriod, ac wedi gwasanaebha yn yr heddlu am 28 o flynyddau. Bu ya Rhingyll yn Abermaw, yn arolygydd yn y Bala, ae mae yn Ffestiniog er's un mlynedd a'r ddeg. Yr oedd ei dad yn yr heddlu o'i flaen, y Rhingyll Roberts, Aberdyfi, yr hwn oedd frawd fr diweddar Rhingyll Roberts, Towyn. Yr oedd yr ymadawedig felly yn frawd i'r Prifathraw Francis Roberts, Aberystwyth. Yr oedd Gwyddel unwaith ar daith yn y wlad pan y daath tarw gwyllt yn ddisymwth ar ei warthaf, a chan ei gipio ar ei gyrn, taflodd ef dros y gwiych. Adfeddiannodd Pat ei hun yn ebrwydd, a gwelai y tarw yn y fforcd yn crafu'r llawr a'i draed blaen ae yo rhwygo'r ddaear a'i gyrn (fel y gwna tarw wedi digio). Ar hyny, gwenai y Gwyddel ar yr anifail, a dywedai wrtho, "Oni buasai am dy ymgrymiadau moesgar, a dy 'apologies' gostyngedig, buaswn yn meddwl yn sicr mai fy nhaflu o bwrpas a wnaethost, yr hen f wyatfil gen' ti 1" Mewn cyfarfod o Fwrdd Undeb Pwllheli, ddydd Mercher, eyflwynodd Dr. R. Evans adroddiad Pwyllgor y Ty ynglya a sefyllfa y rhai oedd yn y ty. Dywedai fod amryw o ddynion cryfion iach yn y ty, ao fod yn gywilydd iddynt bwyeo ar y trethi. Yr oedd y rhai hyn yn cael lie rhy esmwyth ya y ty o lawer. Cynygiodd John Williams en galw gerbroa y bwrdd i'r Oadeirydd roddi cerydd iddynt. Daeth nifer o honynt gerbron, a rhoddodd y Cadeir- ydd wers lem iddynt, gan eu rhybuddio i chwilio am waith. Yr oedd un o honyat ya feddyg o Safle uchel. Yn Mwrdd Uadeb Ffestiniog, ddydd Mawrth, adroddwyd am ddynes oedd yn myned a dod i'r tiotty, 1t(J yr oedd pawb ya methu a chael trefn arni. Dywedai parthynas iddi ei bod ya cysgu allan yu ystod y nosweithiau ystormus, ae yn byw ar fwyar duon, a thra y bu nn Samaritan trugarog yn Ffestiniog yn paratoi tamaid o fara ac ymenyn iddi syrthiodd i lawr raewn llewyg. Dywedai o Meddyg o'r Meistr fod y ddyues yn gallu gweitbig yn rhagorol, ond ei bod yn cael ysbeidiau o ddrwy dymher, ac nis gallai neb ei threehu. Penderfyn- wyd ymddwya ya llym ati.

MR. 0. Emm BI1LEY, MU3. BAG., F.R.C.O. MEMBER OF THE IXCOB. SOC. OF MUSICIASS, ORGANIST, &C., LLANGOLLEN PARISH CHURCH, EEGEIVRS PUPIliS in PIANO, ORGAN, SINGING HARMONY, COUNTERPOINt &o., &o. Psipila prepared for the best examinations, including I.S.M" Trin. Coll., Associated Board, F.R.C.O., A.R.C.O., A.R.C.M., L.R.A.M., L.I.S.M. 2, ARVRYN, LLANGOLLEN. (16971) CHRISTMAS, 1909. Preparation for a Rainy day should be the motto of every' Individual. Well, Christmas is Coming, and Everybody looks forward to a Happy time, but you wont be Unless you have Groceries of the Highest Standard. Everything I sell gives the greatest: zn ID Satisfaction. Join at once Price Hughes's Xmas Ciubt Pay what you like, Have what you like. PRICE HUGHES, GROCER, 11, QUEEN STREET, LLANGOLLEN. :¡ BROOKLYN, REGENT STREET LLANGOLLEN. MRS. M. S. JONES BEGS to inform the Inhabitants of Llangollen and District that she has opened a First-class Pork and Home-made Confectionery Business, And hopes, by having a good supply of Home-made Goods, to have a share of their kind patronage. Eoast Pork, Brawn, German Sausage, Boast Beef, Pressed Tongue, Yorkshire Poloay Boiled Ham, Glazed Tongue, Pork Pies, Pressed Beef, I Sausage, i Sausage Rolls, Savolays, Real Bury Black Puddings, etc. Please Note the Address- Brooklyn, Regent Street. (19410) THOMAS JAMES, BEGS to announce that he has Commenced Business is BueinQss is SANITARY PLUMBING, HOT-WATER HEATING and ELECTRIC LIGHTING, And hopes by strict personal attention to meriC ft share of the public partonage. AB-DBESS— 21, Brook Street, Llangollen. Agent for OSRAM" ELECTRIC LAMPS, from 80 to 600 Candle Power-gre. saving in current guaranteed. [19S36] OJ: NEW STOCK Of the Latest Inventions, Direct from the Continent, IN MECHANICAL TOYS, Etc., Etc. Flying Machines, Motor Trains on Rail, Motor Engines, Motor Trams, Motor Oars, Motor Boats, Motor Rollers, Steam Engines,1 Acrobats, Performing Bears And a long range of other novelties. SEE WINDOWS. HUGH JONES, "ADVERTISER" OFFICE, LLANGOLLEN. p A rpQ "RODINE" RAT POISON slangbi- JL ers millions of Rats. Certain death. Extermination sure. Acts like magic. Kills on the spot. Never fails. 6d., 1/ 2/ 3/ 5/ post, 24# HAKLEY, Chemist,, Perth. Agent—E. D. Jo* Chemist, Llangollen. (19§29|

I CLEIFION Y LLAN. Mae'n ddrwg iawu genym gael ar d leall mai gwaethygu y mae iechyd gweiaido,^ pobiog ii Id y Belyddwyr Uymreig yn Llangollen, y Pwch. Alo^es Roberts, ac m ti ychy (ig iawn o obtith a tf^riad a goleddir gan ei fed lyg, Dr. Freatii, a'r ddau "specialist" a alwyd i'w olwg. Hefyd, gwaith blin ydyw gwneyd yn hysbys d iarfo i i'n hen drefwr hynaws a diddan, ,\1.r. W. H. Dodd (tad Mr. XV. C. Dodd, draper, a'r Jienadur W. G: Dodd) gael ei gymeryd yn wael nos Sal, ac ei fod wedi ei gyfyngu i'w wely mewn cyfl vr lied ddrwg byth er hyny. Y mae eiu cyiymdeiinlad llwyraf gyda'r ddau deulu. RICHARD OWEN A'R DDAU LEtDR PENFFOltDD. Dyma. stori a adreddir am Richard Owen y Diwygiwr, ac os oes rhyw amheuwth yn ei chylch, y mae yu werth bId ya wir :-Dych- welyd adre ar drael yr ydoedd o oedf.) dd: vyg- iadol yn sir Fon; y nosori yn bur dywyll, yr adeg yn hwyr, ynfcau ei hua ac heb nab gydag o, a'r ffordd ya troelli drwy geauant trymaidd ac aabygyrch. 'Nol cyraedd trofa neillduol, dacw .Y ddau leidr pen ffordd ya neidio i'w wegil; a chan ddal ffroen dryll yn ymyl ei wyneb, yn hawlio pa beth bynag oedd gauddo iddynt hwy, oaide y Dyddai'a gelain ya y fan. Yntau, druao brawychu? a chryaedig, y;i tyau ei oriawr a'i estya iddyat, ac yna'r ychydig arian a ddi- gwyddai fod yn ei lo^ill. Wyt ti'n siwr nad oes gau ti ddim byd r'a<»gor i'w gynyg ini?" ebe'r carniadron, heb fawr ddych<nygu na gwybod ptvya ysbeiliaut. uOes, yrnie gen i un peth arall, ac anfeidrol fwy ei werth na'r watch a'r tipyn pres vna—-ft/ Ngwaredwr! Gymrwch chm Of eb,'r D:«rygiwr, a hyay gyda'r o"le£ ddi- angof h mo, nit ddisgynodd ei tbyuerach ua mwy toddedig a g ■vahoddgar erioed ar gi ust pachadar. u 'Kargid-.j! Richard Oven! llefai'r lladron gan naoud y llais. A chan frysio i estyu iddo'r oriawr a'r arian yn oi, neidiasant aoi y cyntaf tros y gwryca, ac i'r coed; a'r ddau, er eu caletad cyat, yuirou parlysu bellach gan fra w wrfch fyfyrio am a wnaethent, ac & phwy. "CHWAREUON DIRADDIOL." Y Parch. T. E. William?, Drefnewydd, a lywyddai dros gyfarfodydd blynyddol Undeb Bedyddwyr Cymru, a gynhaliwyd ya Nbreorci dydd Mawrth. Cyflwyawyd adroddiad y Pwyll- gor Dirwestol gau y Parch. Hugh Jooes (Llan- elli). Argymbellai fod yr Undeb ya galw sylw y blaid Gymreig at y dymuaolrwydd o basio Mesur Trwyddedol Cymreig trwy y Senedd y tymhor nesaf, y mesur i gynwya yr adranau perthynol i Gymru yn y Mesur Trwyddedol di- weddaf. oad fod yr adranau dewisol yu cael eu gwneyd yn orfodol. CymheUid hefyd fod awdar- dodau addysg yn mabwysiadu cwrs dirwestol mewn ysg jlion dvddiol, ac ya ei woeyd ya or- fodol. Cynygioid y Prifathraw El wards ben- derfyniad, yr hwn a basiwyd, yn go&iio ffyniant cymiint o fediwdod a hapchvvaren; a p-iobloo,- rwydd hynod chwareuon diradiiol, megis ym- laddfeydd, a ddiraddient ieuenctyd y wlad, pan y gwneid yr ymladdwyr yn arwyr, ac y cofaodwyd hanesion mmwl a miith ya nghylch yr ymladd- feydd mewn colofnau amlwg ya y wasg. Gofynai y penderfyniad hefyd fod deddfau mwy llym yn caei eu pasio i yuidrin a'r drygau hya. Ethol. wyd y Parch. T. E. Williams, Drefnewydd, yn llywydd am y tl vyd lya ddyfodol; y Parch. W. R. James, cenhadwr yr India, yu is lywydd Mr. J. P. Gibbon. Maesteg, yn drysorydd; y Parch. E. Edmunds yn ysgrifenydd, a Mr. Gwilym Tre- harne, Caerdydd, yn archwilydd. Cynelir y cyfarfodydd blynyddol y fl vyddyn nesaf ya Blaina, sir Fynwy. Yn nghyfarfod yr hwyr cy- flwynwyd anerchiad a phwrs o aar i'r Parch. Dr. Morris, Treorci, ar derfyaiad ei ddeugeiafed flwyddyn ya y weinidogaech. Darllenwyd papur dyddorol hefyd gan y Parch. Hector V. Thomas. Manceinion, ar Y mneillduaeth yn yr ugeinfed ganrif," ac un gan y Parch. Peter Jones, Colwyn Bay, yn ymdrin ag adnoddau yr egl wys i gyfar- fod ag angenion yr oes. ♦ MR. BALFOUR A MR. LLOYD GEORGE YN "CARU." Cynbaliwyd gwledd flynyddol Cytadeithns y Cyminrodorioa yn yr Hotel Cecil yn Lluadain, nos lau. Iaril Plymouth oedd y llywydd, ac ya mhlith y rhai oedd yno yr oedd Mr. a Mrs. Lloyd George, Arglwydd Kenyon, Bsgob Tyddewi, Eigob Bangor, Eggob Llanelwy a Mrs. Edwards, Arglwydd Glan. tawe, y Barnwr Vaughan Williams, Syr Herbert Roberts, A.S., Syr Ivor Herbert, AS., Syr Francis E lwards. A.S., Mr. J. Herbert Lewis, A.S.. Syr Alfred Thomas, A.S., Syr Hugh Owen a Mr. E. Vincent Evans. Mr. Balfour oedd y prif westai. Wrth gynyg iechyd da Mr. Balfour, dywedodd Mr. Lloyd George fod pawb yng nghyfarfodydd y Oymmrodorion erioed yn gallu cyfarfod ar wahan i bop plaid ae enwad. Yc oedd ell hymwelydd y noswaith hono-Mr. Balfour—yn addara i Dy'r Cyffredin. Nid oedd Mr. Bilfour ac yntau yn cyd- weled bob amser—(chwerthin)—ar bobpech, ond credai yn sior fod hyny yn ddyledus i gamildeall- twriaeth a symadid yn ei amaer—(chwerthin). Ba'n ddyledswydd boenua iddo ef droion feirniadn Mr. Balfoar, ac yn ddyledswydd boenusaoh fyth iddo wrandaw ar Mr. Balfour yn ei feirniada yntan (chwerthin a chymeradwyaeth). Ond y rhai a'i cafodd waethaf gaaddo oedd yn edoaygu ei fedr fwyaf (clywch, clywch). Yr oedd llawer o ddiffyg- ioa yn perthyn i'r Cymry—o leiaf, felly y dywedai eraill (chwerthin)-ond yr oeddynt bob amser yn barod i roi pris ar athrylith lie bynag y caent hi- (clywch, olyweh). Byna a'n dygodd yno y nos- waith hono i anrhydeddu Mr. Balfoar (oymeradwy- aeth). Wrth ateb, dywedodd Mr. Balfour^fod teyrnged Mr. Lloyd George iddo yn un llawer rhy hael. Nid dyna'r tro cyntaf iddo, sut bynag, gael y cyfle i weled nad oedd gwahaniaeth plaid yn effeithio ar gyfeillgarwch personol ymhlith y Cymry. Oofiai ef am Mr. Lloyd George yn yr Wrthblaid, yn ymladd yn erbyn Daddf Addyg 1892, pryd yr oedd yntau mewn swydd. Erbyn hyn yr oedd Mr. Llayd George mewn swydi, ac yn gofalu am Fesur mawr, ac yntan yn yr Wrthblaid yn ymladd yn erbyn. Ynghanol y ddadl addysg, gwahoddwyd ef i ginio gan y Seneddwyr Cymreig, ae nid allai fod dim mwy caredig a goddefgar na hyny, oa nad oedd araeth Mr. Lloyd George yohydig fuuydau cynt (cymeradwyaeth). Yna aeth Mr. Balfoar rhagddo i dala parch i Gymdeithas y Cyaamrodorion a'i gwasanaeth, ae i ddywedyd ei fod ef yn credu mewn cenedligrwydd. Byddai colled y byd yn fawr iawn pe buasai pob oenedl ya union yr un fath a'u gilydd. Cydymieimtai ef yn fawr ag ymdrechioa y gyaideiohas, i gael goleuni ar hanes Cymru, a dwyn gwaith Cymry enwog i'r amlwg. Rhaid i'r rhai a fynai anerch y byd ei anerch yn Saesneg. Yr oedd ef yn myned yn mhell y tu hwnt i derfynall yr ynysoedd hyn a'r ymherodraeth hoa, a rhaid ell bod oil yn gweled, pa beth byaag a fyddai dyfodol y byd, y byddai iaith yr ynysoedd hyn yn iaith flienaf y dyfodol at amOitnion lien- yddol a gwyddonol (cymeradwyaeth).