Llangollen Advertiser Denbighshire Merionethshire and North Wales Journal

TEN DAYS' FREE TRIAL. Despatched from factory on approval. British-made Coventry Cycles Warranted rL* fifteen years; best tyres. coasters, variable- > r^uTjni speed gears, and all latest improvement; XtJZf irti3 new models. wfnfil 1 A *m 1*% Packed free. A, From Carriage paid. JSSSSL (Jld machines tafcen in part exchange OCO/ msrOUNT for Cash. Easy nPr m V, pv\ /O payments at. IO% discount off 386 iilifci Lvi catalogue prices. Kvery transaction in con* TwwBT fidence. No deposit or references required. mxrT Thousands of testimonials from deliglited customers. and Second- «ttab» hand Cycles, all makes from SO/- 1 \™ TRADE TERMS each district who W gg s mm e AH CYCLE CO. D»pt..A Wl CAKv 91-95, P»radi*e St., IITERPOOL, london: tt, > harinfi OrotKhd. Manchester: #«. OIMIOW: JJuchanan St. JHm> £ riO0tSI

TO DOG OWNERS-WHAT IS K0380LIAN ? It is the finest Blood Purifier of the age for Dogs and Puppies, and Cures all Skin affections, Blood Disorders, Sluggishness, &e. For preparing Animals for Show er Sale it has no equal. Price 2/6, Post free. Advice and Price Lists free Irira Day, San and Hewett, 22, Dorset Street, London, W. Special Agent for L anollen, Mr. B. D. Joxas, M -dical Hall. (100S] IHIKOBIAI. OAXDB of the newest palterns pointed on the ihortast notice, in beautiful typography at most reaaonable onargee ntQa "ABTJutnaBB" OAm.

H VN A'R LLALL. Y m'1oe gan Ganghellydd y Drysorfa saith o 11 yagrifeuwyr preifat. Y mae mitosdd o filwyr yn y wersyllfa yn Nhrawsfynydd y dyddiau hyn. Dywedir fod 230 o dai gweigion yn Ffestiniog, ond y mae y faanach laobi ya tuaddu at wella. Didirchucldir cofgolofn i Haw Morua yn Mhonfc- y-Meibion, yr wythnoa hon, gan Syr Marchant Williams. Mr. F. N. Pryse, B. A., Tral171rn, a banodwyi yn athraw yn ysgol sir Dolgellau yn olynydd i Mr. Roberts, Llangollen. Ymwel Dr. Palloch, yr h va sydd yn 91 mlwydd oed, ac ar hyn o bryo ym Mitwa-y-coed, a'r lie ya j flynyddol, heb ball bron, era haner eaa' mlynedd. I Dywedir fod cwmni o'r enw y Mri. Aoe a'i Givmni, o Gymru, wedi rhoddi archeb am bedair o aeroplanes." Paratoant adailadau cymwys iddynt ya Abertawe a Tenby. Aeth canoadd lawer o ymwelwyr i Fettwsycoed yr wythnos ddiweddaf. Dydd Ian, gyda'r tren arbenig sydd yn rhedeg yn ddyddiol, aeth o leiaf fil o deithwyr. Ni fa tren mor lawn yn yr orsaf er's ilawer o amaer. Eiilloid Liwri Catheriae Roberta, msreh ion- eangif Mr Pierce R )berta, dyatysgrif canoiraddol v TriniEy College of Ma-iie Llandain, gydag aarhyd- edd, yn yr arholiad ar chwarea yr organ, cyn bod yn llawn pymbheg mlwydd oed. Rhufcbrodd eu modur i niier o ddefaid partbyool i Mri. Ja ret Humphreya a John Jones, eigyddiou, Penrhynd .a'jraetih, ar y ffordd ger y Wern, Porth- madog, yr wythnos ddiweddaf, gaa laid rhai o honynt a phe i called o rai panodd. Yn ystod y mia diweddaf yr oedd 64 o achosion y frech goch yn Ffestiniog, pedwar o diphtheria a phump o dan lddwf—gymaint arall ag oedd yn y mia blaenerol. Nid oedd yr un achos yr amser hwn y llynedd. Ganwyd yn yatod y mis 16, bu farw 15. Ymosododd tarw yr wytbnos ddiweddaf ar Mr. Morris Jonea, Bod Iaa, Aberdaron, ac ymosododd un arall ar Mr. J. Joaes, Penybont. Llangwnodl, gan eu anafa yn dost, ond v mae y ddau yn gwella yn dda o dan ofal Mr. Richard Evans, meddyg esgyrn, Pwllheli. '° r ,Ynj ya,tod yr wJthnosau diweddaf galwyd Mr. Lloyd George gan rhai siaradwyr Toriaidd yn 14 Dick Turpin," Sacond-rate Jack Cade," ac "Ugly Duckling I" Beth nesaf? Oad o ran hyny beth gwell allesid ddisgwyloddi wrth ddiagynyddion ein gormeswyr crenlawn. Dywed gohebydd Ffestiniog Drwg gan ei lu cyfeillion yn ei hen ardal oedd derbyn y newydd fod y brodor adnabyddus, Mr. R. W. Parry, Tany- marian, wedi cael colled fawr drwy dan eto yn America. Trwy chweoh o danan o bryd i bryd y mae wedi colli eiddo gwerth tua chwarter mili wn o bunnau. Y mae Cor Meibion y Moel wyn wedi penderfynu derbyn gwahoddiad i fyned ar daith drwy Amerioa y flwyddyn nesaf. Yr arweinydd yw Mr. Cadwaladr Roberts. Cychwynant y cyngherddan yr ail wych- noa yn Ionawr. Eisoes y mae ganddynt gyn"- herddau am dri mia. Bwriadant adael y wlad hon ddiwedd y flwyddyn. Er pan ail gychwynwyd y mudiad i wneyd glanfa i agerlongau ya Mhorthdinllaen, y mae Mr. A. Ivor Parry wedi derbyn ceiaiadau gan nifer o bob! o Lundain i wneyd ffordd haiarn o Bwllheli i Porth- diallaen yn rhad. Bydd Pwvllgor Seneddol a Di- benion Cyffredinol y Cyngor Sir yn cyfarfod yn fuan i ystyried y mater. Rhoddwyd ar ddeall i heddlu Dolgellau, ddydd Sul, fod rhywrai wedi tori i mown i'r caban refreshments sydd ar ben Cadair Idris. Ymddengya i nifer o lancian fyned i fyny noa Sadwrn, yn ol yr arferiad yr adeg hon o'r fl wyddyn, i weld yr haul yn codi. Gin nad oedd neb yn edrysh ar ol, tor- asant i mewn i'r eaban gan helpu eu hunain. Yn ddiweddar yagrifenodd Brenhinea Roamania at dirfeddianydd adnabyddus yn Ngogledd Cymru, yn datgan ei gobaith y ca yn fuan ddyfod i Gymrll eto, i dalu ymweliad. Y mae yn wybyddua iawn gymaint o feddwl sydd gan y Frenhines hon o Gymru. Hysbysir ei bod yn bwriadu dwyn allan gerdd hanesyddol yn ymdrin a hen chwedlau Cym- reig. Rhoddir gwell parch i Gymro yn awr nag a wnaed ddeuddeng mlynydd yn ol. Dyna oedd barn Mr. S. J. Evans, Llangefni, wrth aelodau yr Ysgol Haf, yn Abartawe. Yr oedd ef yn cael ateb mwy parohua gan Gymra pan siaradai Saesneg a hwy ddeuddeg mlynedd yn ol; ond heddyw yr oedd y moesgarwoh yn fyw pan y cyfarohai hwynt yn iaith eu mam. Corwen eto ar y blaen L Cyhoeddir map ym mhapur wythnosol at wasanaeth modarwyr o'r enw Autocar, ac amlygir y lleoedd sydd wedi eu boy- cotio oherwydd y trapiau (fal y dywedir) a osodir yno gan yr heddlu, gyda blotyn d i. Ceir Surrey, yn cynwys Llundain felly, Sir Gtorhirfryn, yn eynwys Lerpwl, rhano awydd Warwiok, a Meirion- ydd, yn cynwys Cor wen. Cwmni go urddasol, onide I Brafo, Cot wen 1 Gwahaniaeth rhyfedd (medd y Gwedl) ydyw hwn^ rhwng pobl y De a phobl y Gogladd. Dywed y Gogledd IVr am bobl y De ell bod yn debycach i Wyddelod nao i Gymry, ac y mae hyn yn wir, y mae'n sicr, am drigolion Morganwg a Mynwy. Ar y Haw arall dywed y Deheuwyr fod y Gogleddwyr yn debyoach i Saeson nao i Gymry, am eubod yn ddistawach na'r Deheuwyr. Ond y mae'r Gogledd- wr yn dal ei afael yn ei iaith er gwaethaf pob ym- osodiad, hyd yn nod ya ngolwg mwg Larpwi, tra y mae'r Deheuwr yn rhy barod i'w cholli, a dysgu Saesneg bratiog, isel, y fintai gyntaf o Saeson a ddaw i'r ardal. Hysbysir am farwolaeth Mr."Hugh J. Williams yn 81 mlwydd oed, ar ol rhai misoedd o gystudd. Ganwyd ef yn Llandegai, ger Bathesda, Mai 25ain, 1829. Aeth i America yn ddyn ieaano, gan ym. gartrefu ar wahanol amaerau yn Fair Haven, New York, Granvill, a Poulney. Teithiodd hefyd lawer yn Wisconsin, California. Panama, Mexico, Awetralia ac Affrica. Croesodd y Werydd naw gwaith. Pan yn parotoi ergyd mewn ohwarel yn Fair Haven, Hydref 17eg, 1869, bu ffrwydraid anan- setol, gan ei anafu yn ddifrifol a'i wneyd yn ddall am y gweddill o'i oes; eto llwyddodd yn y byd a daeth yn werth cryn eiddo. Deil tyrfaoedd o ddieithriaid i ymweled a Bedd- gelert, ac amgylohoedd y Wyddfa, y dyddian hyfryd hyn. Gwelir prysurdeb a bywiogrwydd mawr yn y pentref oddeutu ganol dydd a'r nawn. Byr yw arhosiad y Uuaws. Y mae Pont Abefglas- lyn ar ambell i haner awr yn debyg i'r Strand," yn llawn o foduron, beisyclau, cerbydau a phobl- oedd. Y mae gogoniant Aberglaslyn yn atdynu mwy o edmygwyr sylwgar bob blwyddyn. Dywedir fod y lie yn fwy poblogaidd eleni nag y bu yn nghof llawer o'r brodorion hynaf. Yr oedd yr holl gerbydau i Feddgelert yn orlawn o ymwelwyt bob dydd yr wythnoa ddiweddaf. Y drwg penaf g p .-if yw fod hen ryddid urddasol y "ffordd bOBfi" ya cael ei ddinystrio gan amlder y moduron obwyrn- beryglus, gan godi y llwoh badr, a gadael eu harogl anymunol ar ea hoi.

Hen Gerddi Cymru. CXVIIT. GLAN FEDDWDOD MWYN. [H'laes d'tu bladurwr yn Ikdd haidd, a ffrwyth" yr heidden yn en tafla hwy i lawr]. Fy Ifrins a'm cymdeithion rai mwynion eu moes, Mae gennyf gerdd newvdd, anedwydd yw'r noes, 0 hanes gwr trwstan nid purlan mo'm pwnc, Pladarwvr sychedis;, a llithrig eu Uwno Dau oedd o honyn' &e'n sydyn i swvdd, W.yr dewrwyoh, hwy doren yri heidden yn rhwydd; Bob dyrnod yn gelain fe'i lladden mewn llwydd, A'u meistr da 'i natur, ei synwyr a'i swyn, .1 A gariai iddynt licer yn dyner ar dwyn, Heb feddwl eu canfodjmawn glan feddwdoi mwyn. A'r ddeuddyn oedd ddygyn ddiwagi'n eu gwaith, Yn lladd, ond eu oamol, 'nghyleh cymaint a saith, Ni safai 'run groriyn na blewyn o'u blaen, Hwy dorent y cerig er cynnyg os caen A'u meistr nodedis; caredis ei rodd, Er spigot yn amI ar dreial a drodd, I dendio'r gwyr gwrol yn reiol fe vmrocld, A hwythau pan dvnenfc eu danaadd o'r ffrwyn A yfent nes dyfod v cyrcbiad o'u orwyu, Heb feddwl cyfarfod a glan feddwdod mwyn. Wrth weled y meistr mor ffri ao mor ffraeth Hwy gestient eu gorau, fel lloiau mewn llaeth w, Hwy teutreut eu ceulan a'u penau heb ddim pwyll, Ni chae fod i'w boliau na thyllau na thwvli; Fe dybiai'r pladurwyr fod synwyr eu siad Yn grvfach na chwrw teg loyw tai gwlad, A daed anrhydedd a. diod yn rhad Hwy yfent farilaid os oaent wrth eu trwyn, Ni ohymrent na. chvngor yn sobor na chwyn, I nerthol ymwrthod a glan feddwdod mwyn. D'a' i'r bendro yn sydyn i'w coryn mewn our, Ni fedrent hwy ddwylath mo ddilyn y mur, A llewyrch eu llygaid gan brined oadd braidd Na wyddent hwy ragor rhwng gwenith a haidd; Hwy aethant i ddwndro, ac i ruo'n ddi-rol, A'u rheswm yn yufyd un ffunud a Sol; Yn yfed cryn becaid a'i bicio fo'n ol, O'r diwedd yr oedden' ddwy gelain ddi-gwyn, Mor ddinerth a'r prenau sy'n llenau'n y llwyn, A'u penau yn fabanod mewn glan feddwdod mwyn. A'u meistr nis gwyddai pa foddau'n ddi-fai, Ceid hwy at eu gwragedd mewn tuedd i'w tai, Ni wnaent hwy na sefyll na cherdded yn awr, Na threiglo na rholio, na llusgo hyd y llawr. Fe gododd oym'dogion a digon o aed, Wrth weled gwyr egwan mor drwstan ar draed, Cryn ddwsin o bobol go wrol a gaed, A'r rheiny'n dyfalu ac yn synu am ryw swyn, Pa fodd yn ddigellwair y galleat hwy'a dwyn I'w hannedd breswylfod mewn glan feddwdod mwyn. Hwy gawsant gar llydan a gwadan o goed, A'r ddeuddyn penfeddw ar hwnw fe'u rhoed, Nid oedd yr un ceffyl ar gyfyl y ger, Daliasant ddau lenoyn yn sydyn dan ser, A'r rhai'n ga'dd eu gyru gan dynu llwyth dwys, Fel dau eidion fanog da bronog dan bwys, I fyny ac i waered yn cerdded eu cwys, A'r gyrwr mileinddu'n eu braenu a brwyn, A hwythau yn tynnu ac yn crymu'n eu crwyn Wrth lusgo dau geudod mewn glan feddwdod mwyn. 'Roedd yno gladd'digaeth go helaeth o hyd, A llawer pan glywsant a ddaethant yng nghyd, A rhai'n canu salmau, man diwniau mwyn don, Mewn llawer o fannau am y siwrnau mae son A gwaeth gan i'r ddeuddyn 'roedd pwys ar eu gwar, Oedd ormod o gariad i'r gaseg Ystar A hwythau ya oysgu, ac yn chwyrnu drwyn- drwyn," Y ddau mor ddiniwed gan fwyned a'r wyn, Wrth ddyfod o hafod Syr Glan Feddwdod Mwyn.' Hwy ddaethant o'r diwedd yn rhyfedd eu rhyw; Wyr taiog i'r teiau lie byddai nhw'n byw, Fe'u rhoed hwy nos hono i orffwyso'n eu llau, I gysgu am beth synwyr a chywir iachau; Ond tranoeth y boreu un ddwedai: Pwy ros A ganol y buarth gar diarth er doe?" A dyma'r atebion gan ddynion a ddoe- Nid car sy' wrth eich rhagddor ond elor fu'n dwyn Eich cyrff yma neithiwr gan gyflwr di-gwyn Mewn tromfrad-gyfarfod o lan feddwdod mwyn." Os dyma wirionedd mae'i svlwedd o'n syn- I b'le'r awn ni bellaoh, pa beth ydyw hyn ? Ni fvddwn yn bricsiwn gan rocsiach y wlad, Ni thawant hwy flwyddyn fnnudyn a'u nad, Yn wir ein oym'dogion ni fedwrn ni lai Na d'wedyd hyn wrthoch-" Chwi fuoch ar fai," Am fod mor ffwdanus, e'n tywys i'n tai; Pe cawsem ni gysgu mewn llety'n y lIwyn, Wrth ochr y falwen ar laswellt neu frwyn, Ni buasai'r fath anglod i lan feddwdod mwyn. JONATHAN HUGHES, Llangollen, sli Catat. Diliwvd cynifer a 2,500 o fecryll dydd Gwener yn Mau Pwllheli.

BROOKLYN, REGENT STREET LLANGOLLEN. MRS. M. S. JONES BEGS to inform the Inhabitants of Llangollen JD and District that she has opened a First-class Pork and Home-made Confectionery Business, And hopes, by having a good supply of Home-made Goods, to have a share of their kind patronage. Roast Pork, Brawn, German Sausage, Roast Beef; Pressed Tongue, Yorkshire Polony Boiled Ham, Glazed Tongue, Pork Pies, Pressed Beef, I Sausage, Sausage Rolls, Savolays, Real Bury Black Puddings, etc. Please Note the Address- Brooklyn, Regent Street. (19410) THOMAS JAMES, BEGS to announce that he has Commenced Business in SANITARY PLUMBING, HOT-WATER HEATING and ELECTRIC LIGHTING, And hopes by strict personal attention to merit a share of the public partonage. ADDBES8- 21, Brook Street, Llangollen. Agent for V OSRAM" ELECTRIC LAMPS, from 30 to 600 Candle Power—great saving in ourrent guaranteed. [19335] Cash Accommodation, itO to £1,000. INTEREST, 2/6 in the £ for agreed period. W. JACKSON, 120, Brook Street, Chester, (19443) ntlGB JOMBS, "Advertiser" Offioe, has now on view a large and varied stocfc of. Ariieles suitable for Wedding and Birthday Preeenl*.

r CAPEL A3 EJLNfj. 848'3JrQ. V"T"'VCViotoriari pr» m Is) Parrfw Giblnn irrifK'hs, Gwersyilt. B^orr> > Tapet HeoI-y-Oast-jll: Parch. D. Jones, PaDdy'rcipsl. BQ-TIWT8 SEFYDLEDltl. EglwyB 7 Drlol rioaa Saatj: (} t-aaieth »», am 10 3!.) an 2, t sroso?r n, 01.V1 >. g Ovumun yr ail 8 it yi v aim y borem a'r ^8twe— (J 8nI ya yr hwyr. Fioar, PMoh. L. D. JqtiWi H A enradliaid. Parchn. J. U. Howlanig VroncvgyHtvi) T a;" Morgan, B.A., a J. E. Hughea. B.A.. Oanel vr gglwvsez Santas Mair): Gfosoer a phreeefch a is 6: Gosper pregath a'r Oymmni a a 2 30 y Sill olat yo y mis. Lantveilio: Gosper am 8 a'r cym nin y 3y 3d Sal ya y rnÍ'1. Parch. J S. Jones, B. A., fleer. Glyndyfrdwv Qw^asanaeth borenot a-a tOgt y Sul cratstf a r pedwervdd ya y mis. Gosper bob Sal am 1. gy-urwg 10 7'; yr,h /• Oymmuri-S 1 cyataf yi v nig aat flee tr.>rdy'i<i Sal am 8. Parch, d Trsvor Haghm ('r,Ii'Yv' rr., ^crfair P»rih. H P. Roberts. B A.Coedpoeth. Bala a Hanfor: Parch. J. H. Hughes. Parch. R. Kishards, Rhyl. Oefamawr (Saron): Parch. J. W. Jones, B.A.. Oeryj?ydrn'dion a nhn(nbrifh: Paroh. J. M. Jones. Corwen Parch. William LI 'yeI, Rhyl. Oynwyl: Parch. J R. Jones, LI mgwrn. Eirianallt: Parch. D. Hughes, Trawsfynydd. PVoucyssylltau: Parch. ^arlh a Pbenybrvn Parih. J. Hughes, M. A Pwllheli. Glyxicainosr a Nantyr Pared. R. Williams, M.A., Bala. Glyndyfrdwy a Carrot? Parch. E. G. Jones, Peonal. Swyddelwern a Moeladda Parch. W. W. Lloyd, BatbescTi. Llanarmon. Tregairiog a Llywarch: Parch, J. O. Tho*ia» M.A., Bala. Llaadegla a Phentr» Par-h. Thomas Jones, CoecllUi Llandrillo: Parch. E Edwards, Carrog. Cilaadynan a Phemredwr Parch. CI -ment Evans, Buckley, jjlaiisfollen (Rehoboth): Parch. D. Hughes, Trawsfynjrdd. Llangollen (Penllyn): Pam.s. d. Jones, B.A., Rhiwaboa*- Llwyrimawr: Parch. R. Willi uns, M.A., Bala. Poneiau (Bethel): Parch. J. Wiiliams, Corwen. Pontcyssylltaa Parch. R. J. Jones, Llaneli lan. RhiwabonaT Oefn: Parctl. Evan Jones, Adwy'rclawdd. Rhoa (OH.nel Mawr) Parch. John Pritchard, CroesoswalK. Weston Rhyn a Bronyparth Parch. Ezra Jones, Prestatyaw, WBSLBTAm Acrfair: Parch. D. D. Jones, 1,1 tngollen. Black Paric Wharf Mr. T. Roberts, Plasbenion. Cefn: Mr. T. Evans, Stryt Isa. Jerysyaruidi n Parch. R. J. Parry. Oorwen: Parch. Huarh Evans Styndyfrdwy Parch. A- W. Davies, Llangollen. Gwyddelwe n Parch Hugh Ev ms, Corwen. Johnstown; Mr. E Jones, Stryt Isa. Llandrillo: Cyfarfod gweddir). Llangollen Mr. E. S. Price, Rhos. Pentredwr Cyf irfod g veddio. Plasbenion: Parch. D. D. Jone-i Llangollen. Pontfadog: Cyfarfod blynyddol — Parcn. 2. N. Roberta^ Trevor Isa. Rhewl: Parch. A. W. Davies, Llangollen. Rhos; Salem, ger Oorwen Mr. J. Williams, Llandudno. Stryt Isa Cyfarfod gweddio. Tynant, ger Oorwau; Parch. R. J. Parry, Ceryg. Hysbysir fod egl wys Caerwys wedi rhoddi galwad i Mr. T. R. Jones, Felinheli. Mae y Parch. J. Phillips, gweinidog y Badydd- wyr, Maentwrog, wedi derbyn galwad gynes eddi- wrth ddwy eglwys barchas yn Lleyn. Yr wythnos ddiweddaf bu farw y Parch. Thomas R. Davies, Burnley, yr hwn a fa am dymor ynglya a'r wasg leol yn Mlaenau Ffestiniog, ac a aeth oddi- yno i Glandwr. Deallwn fod eglwys y Tabernael, Bangor, wedi penderfynu cyftwyoo tysteb i'r Parch. T. J. Whel- don, B.A., ar achlysur ei ymddiswyddiad o fugeil- iaeth yr eglwys, ao fel cydnabyddiaeth o'i wasan- aeth. Dewiswyd pwyllgor i wneyd y trefniadau. Haedda Esgob Bangor gydymdeimlad yn y prawf roddir ar ei amynedd a'i ras gan fioer Caergybi. Hwyrach y tybia rhai fod ysbranciau fel eiddo y ficer yn rhoi boddhad i Ytnneilldawyr Cymro. Camgymeriad hollol ydyw hyny. Nid yw-dynioo ewerylgar, cecrus, yn gwneyd lies i neb, a lleiaf oil i grefydd. Mae Esgob Bangor yn profi ei fod yo foneddwr.—Ooleuad. Y mae y Parch. Jenkin Jones, cenhadwr y Methodistiaid Calfiaaidd yn Llydaw, vn awr ym treulio peth amser yn y wlad hon. Y mae Mr, Jones yn Llydaw er's saith mlynedd ar hagaia, so er ei fod yn siarad Cymraeg pur (purach nac ami i un na fa erioed allan o'r wlad) sieryd hi gydasr acen dramor drom. Nid rhyfedd hyny pan gofir mai Ffrancieg a Llydaweg yw ei ieithoedd ef a& wasanaeth dydd Sal. a dydd gwaith er's blynydd- oedd lawer. Yn y G-oleuebd y mae gan y Pirch. Evan Jones, Caernarfon, ysgrif purddyddorol arb^n-seiricapeli. Nid yw'n rhyfedd fod cymaint o'n capeli yn debyf i'w gilydd, canys oynlluniwyd llawer o honynt gan yr un rhai. Thomas, Glan Dwr, oedd pen-saer oyntaf yr Annibynwyr; Richard Owen fu mewu bri gyda'r Methodistiaid Calfinaidd a Mr. Richard Davies, o Fangor, gyda'r Wesley aid. Adeiladenfc gapeli cysurua, ond prin y gellid dweyd eu bod yn hardd. Y mae eglwys y plwyf fel rheol yn llun- iadwy. ond am y oapel mewn ardal nid yw oddi- allan yn ddim amgen nag ysgubor gogoneddna ya ami iawn.

FISHING Isltjlll TACKLE J (Flies,fGut, Hooks, Rods). W. A. CLEATOR, Hairdresser & Tobacconist, 66, REGENT STREET, LLANGOLLEN. CHILDREN'S Picture Toy Books from Id. to 3/6 each, at HUGS JONES'S, Castle Street. IAA GREASE PROOF SANDWICH, 1UU PAPERS (large size), 6d. HUGH JOKE* Stationer, Llangollen. THE "REGOL" SELF-FILLING SHILLING- i. FOUNTAIN PEN. Try one. HUGH JONBS'S^. Castle St. THE Paragon" Budget Letter Cards—packet of 6 cards for Id., at HOOH JOXES'S, Castle St. WEIS' Brash Tube Mucilage, » perfect Photo Paate, and for pasting everything, 2d. each* at HUGH JONES'S, Castle Street. i?YE-GLASSES, and Spectacles (Lauranee's) J at half prioe, at HUGH JONES'S, Castle Street, TRANSPERENT Adhesive Tape for repair- ing Books, Musio, <feo., 2d. eaoh, at HUGH. JONES'S, Castle Street. GLACIER Window Decorations — Latest Patterns, at HUGH JONES'S, Castle Street. MARKING INK-Black (" Melanyl ") and Poppy Red (John Bond's), sixpenny bottles, at HcoH JoNEB's, Caetle Street. THE Llangollen Illnstrated (Five Viewgy LETTER CARD, 6 for 9d., at HUGH JOKIS'S, Castle Street. WOOI> PLAQUES with Local View* all sizes, te be oleared at Sid. eaoh, at lomis's, Cattle Street.

ARAETH FUDDUGOL EISTEDDFOD CORWEN. Fel y mae eisoes yn hysbys, Mr. J. W. Kyffin, Llaogollen (allan o saith o yuageiswyr), enillodd y wobr am yr araeth orea ar Wladgiirwch Cym- reig," a draddododd mewn pum munyd o amser. Y beirniad oedd Cyafor. Wele'r araeth :— Gwladgarwoh, beth ydyw ? Egwydior fyw a'i char* tref yn uu o ystafelloedd eyssegredicat y galon, a'i dylanwad yn cerdded yn egnion ysbrydoledig trwy holl s'yflawniadau ardderchog bywyd Gwhd arwc'i, beth ydyw?—efwvddor gimesbJiiiwyd lawer tro gan feddvliau arwyuebol we :i cyuhyrfu eu hun iin h d Willlgoffwydd o'r bron, a gwelsom engreiphtiau cyffelyb heb f jd nopsll yn ol yn hanes ein gwlad. Meddylg trwoli gynyrcha wladgarwch, ac os e Irychwn yn ol i hanes arwyr Cymru fù, cawn weled Ar un. wiith f d athrylith a gwladgarwch wedi bod yn preswylio yn babell, ac wedi cydweitliio yn hyrwvd liint lliwer RYLoudiad ar daith ein cenedt ni i gyfeiriad bri anfarwol. Nid oes am- heuaeth nad yw gwladgarweh, ytureig wedi byw, a'r tan wedi para i losgi heb ei ddi a, fel y berth yn Horeb gynt, a chredwn mai yr un gallu dwyfol sydd yn eyfrif am ei birhad. Erbyn bed lyw mae Cymru wedi cliffioi, ac y mae swn hyalu gorth- rwtn y 1 syrtliio ym tith, fel niiwsig yn disgyn ar ein cluqtiau. Mae hunanymwybyddiieth Cymru yn fyw heddyw, ac nid oes amheuaeth ptrt ed ei h iwi i ystyried ei hunan yn g }"edl a i- rhydeddus yo mhlith eenhedloedd g vareiddiedig y byd Beth ydyw ffrwythau gwladgarwch? At ibwn mai g^asmaeth h b ymgais at huna giod a hunan-les. Lie? cyffredinol cenedl yn lIYlVodraethu aid igarweh y gi'on, gvcroldeb ysbrvd, pen- d rfyuiad di ildio, y parodr vydd i redeg i'r gwddf a phob rhivystr, a marw wedi i elyniaeth (lwyo hoelion i diaed a dwy- la v, wrth geisio gw isanae hu gwlad. Dy na elfenau gwir wl dgarvrch. M te croes ar lwybrau y gwladgarwr, a rhaid iddo ei chario, ef teimlo yn lluddedig dani. A a lwn l i fel Cymry ymffrostio mewn cytneriadau cyffelyb? Dywedwn yn ddinetrus, gallwn. Nt welodd Cymru oes yn cer ided heibio tieb fod rhyw arwr Cymreig y cydgerdded gyda hi. Gait am- bell geuedl ymffrostio yng ngnrohe-tios ni gwladgarwyr irfaes y gwaed gall Cytaru wneud hyny, a mwy na hyn gall ym ffrostid yn ei chenedlg rwyr ar feusydd tangnefedd yu ogygtal. Nid anuhofir Llewelyn eiu llyw olaf, Glyndwr, ac arwyr eraill, ar feusydd ttngnefedd. Y mae gaaddiei Vav ,gsor Powell, John Penri, Daniel Rowland, allu eraill—se disglaer Duw fu yn g leuo ei chamrau i gyfeiriid uc ie diwydianc, pan oedd y nos fel w di ei hamgylcliu. Nis gwyddom am unrhyw wlad dan haul a'i phreswylwyr wedi cadw yn fyw gymaint o'i nod- weddion ceahedlaeth d yng ngwyneb trais a gorthrwm gelyn- ion dienwaededig. Gwladgarwch yn ddia nheu dan fendi h fel y mynyddoedd, a didroi yn ol fel llifeiriant dyfroedd mawr- I ion. Er aruchel d prif leoedd ein Tey-'nas, m te gwladgarwch I Cymreisr wedi sroleuo'r ffordd i rai o'i nhlant i'r uchelderau I I anrhydeddusaf. M ent yno heddyw yn anrhydedd i Gymru, ac ni chyrhaeddasant yno drwy wneud grisiau o yddfau ei cyd- idynion berthynant i ger¡hedloedd eraill..M Ie rhai ohon- ynt a chyfandiroedd yn seinio ei chlodydd. Saftnt ar y mur- iau i gyhoeddi mai prif UJd Cymru heddyw ydyw yn mlaen at berffeithrwydd. Dyma bnwf ar unwaith mai gwladgarwch fu wrth wraidrl ei holl egnion. Nid oes angen gofyn a ydyw Cymru ya werth ei charn. Mae prydferthwoh naturiol ein gwlad yn deffro y gerch dyfaaf, mae ei beirdd wedi cinmol ei gogoniant drwy yr oesau. Y fynedfa i baradwya," meddai Islwyn. Ond y mae prydferthwcfci dyfnach a mwy arhosol, y prydferthwch nefol hwnw sydi wedi aros fe' Seciaah Duw drwy yr oesau, yn arwydd o sicrwyd i y cyfam >d rhyngddi a'r nefoe Id. Hawdd c iru gwlad mae Duw yn ei charu. Gwlad y diwygiadau a'r ymweliadau nefol fu yn gwisgo ei brjyd i i sancteiddwydd. Mae grym ei phwlpudiu a chenhadaath ei hysgolion Sul wedi d rchafu ein ceaedl ni i uchelderau y breintiau miwr. Gwladgarwoh Cymreig: cedwaist lamp ein gobaith i losgi ar lawer tro pan nad oedd weledigaeth eglur, arweiniaist dy blant yn [ddiogel pan o dd mellt dialedd yn g ileuo llwybrau canrifortdd. Yr ydwyt bellach yn hen, ond y mae ieuengrwydj tragwyddol yn ysgogi dy symudiadau. Plygaist rwystrau fyrdd, a cherddaist drwy ddcy->ni llawcr anial i gyfe riad dy amcanion. Mae dy fynyddoedd yn para i alw arnat. "Dring i fyau yma," a thra bo tonau neifion yn ca u aathemau rhyddid ar dy draethau, caiff dy galon ditbau gydganu aithema rhyddid wrth deithio'n mlaen i gyfeiriad dy hawl freintiau ardderchog. Ac nid oes amheuaeth fod y dydd yn mhell pan y elyw engyl nef y gefddoriaeth felus ya disgyn dros wefus pob Cymro, nes ddeffro adseiniau hyd gyrion y byd tragwyddol. Fy laith! Fy Ngwlad! Fy Nghenedl:" — 4 TORIAD Y DYDD. Yo ol pob argaelion mae Cyliideb Mr. Lloyd George ya berffdith ddiogel. Gwir fod yr Ar. glwyddi wedi bod yn bygwth dialedd ond mae'r wlad yn hollol unfarn o blaid tegweh ei gynlluaiau, ac wedi sylweddoli eu bod yn ddechreu cyfnod newydd yn hanes ein teyrnaa. Byddai anturio i'r wlad am farn yr echolwyr ya beth rhy beryglas i'r Ty Uchaf ar hyn o bryd, canys os llwyddai y Rhyddfrydwyr i ad-enaill en safle yn Nhy'r Cythedin, byddai gallu yr Arglwyddi wedi ei gwtogi yn hollol am saith mlynedd o leiaf. Cyn gwynebu barn y cyhoedd, rhaid i'r Toriaid wrth gri mwy poblogaidd nag achos y Daciaid tyiawd' a'r tit feddianwyr torcalonus ? Felly,; oredir yn gyffredin yn y cylchoedd Sjneddol na wna'r Arglwyddi rhagor na datgan ea protest uaol yn erbyn y gwahanol drethoedd, tra ar yr an pryd gydnabod nad doeth o'u ta hwy yw ymyrryd a safld arianol y deyrnas o dan yr amgylchiadau presennol. Pan ddechreuodd Mr. Lloyd Geerge ar y Gyllideb hon ni freaddwydiodd erioed ei fod yn ymaflyd ym mhrif dasg ei fywyd. Oad dyna yn sicr fydd hanea yr ytngyrch hon. Dangys y gwrthwynebiad yatyfnig roddir i'w gynlluniaa gan bandefigioa ao uchelwyr y Diyrnas eu bod yn dachreu sylweddoli fod eu gallu 8'U dylanwad mewn perygl. Er yr adeg y diddymwyd gormes yr hen farwniaid, ac y cled rhyddid i werin y deyrnaa hon, ni fa erioed y fath ymladd dros hawliau y gwyr mawr so ni fa tymor erioed yn fwy ffafriol iddynt nag yn awr, pan y mae y fath aflonyddweh ymysg y gwledydd, a'r fath ddioddef ymysg ein gweithwyr a'r doabarth isaf mewn cymdeithas. Oad yag ngwyneb yr holl fandeiaion hyn mao'r nahelwyr wedi methu ya hollol a chreu un math o frwdfrydedd yn erbyn Cyllideb Mr. Lloyd George ac mae'r prif gyfarfod- ydd protest sydd wedi eu trefnu ar hyd a lied y wlad wedi troi yn gymanfaoedd o fawl i'r gwr ieuanc sydd wedi dangos y fath feiddgarweh drwy ymosod ar hen hawliau oadden;, hyd yma, yn feddiannau cyaegredig i Dduciaid ac Arglwyddi y deyrnaa. Mae'r diwygiadau a seilir ya awr yn nhrefniant newydd Mr. Lloyd George yn sicr o gael eu rhestru gan haneswyr yr ossau a ddel ya gyfochrog a'r gwelliantau a gaed yn adeg y Brenin loan, nen yn nyddian Cromwell ei hun. Ac maeia werth adgoffa fod, gan Gymru ran ntenHaw yng nghyflawniadau y diwygiadau rhyfedd a bendithfawr hynay. Cymro eedd uu o'r rhai cyntaf i arwyddo y Magna Charta, breinlen rhyddid yr oesau borea; ae ouid Cymro o waedoliaeth oedd Cromwell ei hun? Dan chwyldroad gwleidydddol mawr oedd ydiai hyn, a ba raid eu siorhau drwy rym arfan a brwydro oaled. Ond hedyw, nid nerth cledd, ond nerth egwyddor, sydd yn ennill. Gwir fod yr hen arfau wedi eu taflu o'r neilldu, ond nid i'r Arglwyddi y mae i ni ddiolch am hyn, canys byddent hwy mor barod i ormesa a gorfodi y tylawd eto ag yn yr oeaoedd gynt. Ar yr un pryd, mae'r frwydr yn llawn mor galed, a phrofir hynny yn y cyndynrwydd a ddangosir gan y tirfeddianwyr, ac eraill, ar lawr Ty'r Oyffredin ac ym mhrif gynnadHeddau y wlad. Oad er waetha pob gwrthwynebiad ennfll tir mae'r Gyllideb, 80 mae'n argoeli bod yn Doriad Dydd ar hanes trefniadau, arianol y deyrnaa hon. 0 hyn allan, daw cyfran haeddiannol o'r baioh ar yagwyddau y cyfoethog fel ag ar y tylawd, a bydd raid i bob deiliad gyfrannu yn unol a'r safla a ddelir ganado. 1'r hwn y mae ganddo y rhoddir iddo fu yr hen arferiad ond o hyn allan rhaid newid yr ymadrodd a dweyd mai i'r hwn y rhoddir iddo y derbyunir oddiwrtho, a dyna ydyw hanfodteyrnas lwyddiannua ymhob oes. Ac yng Nghyllideb Mr. Lloyd George y ceir yr egwyddorion priodol hyn, y rhai a wedd-newid:ant eia oyflwr maenachol oyn y daw cenhedlaeth, arall i reoli ar Drysorlys Prydain Fawr.-Oelt Llundain.