The Llanelly Mercury and South Wales Advertiser

Y GALLUOEDD YN DYFOD I'W SYNWYRAU. Y MAE y Galluoedd wedi bod yn gofyn yr hyn oedd yn annheg ac yn afresymol pan y ceisient ac yr hawlient i'r catrodau Groegaidd ymadael a Crete, a gadael y Cretiaid at drugaredd y Tyrciaid. Y mae yn ymddangos nad oedd y Galluoedd, ar y cyntaf, ac yn y cynygion cyntaf a osodasant, yn ddim amgen na phawen cath i dynu y cnau o'r tan i fwnciod ymerodrol Rwsia a Germani. Ond erbyn heddyw, y maent yn dechreu dod i'w, hiawn bwyll, ac yn dechreu meddwl drostynt j eu hunain, er nad ydym yn diolch iddynt am hyny, am mai eu gorfodi gawsant gan leisiau gwerin y gwahanol wledydd. Y mae lleisiau y Rhyddfrydwyr, yn y Senedd ac allan, lleisiau y werin yn y cyfarfodydd, lleisiau yr eglwysi Anghydffurfiol, a'r wasg,wedi llwyddo i gael y Seneddwyr, y gwledydd, a chyn- rychiolwyr y Galluoedd i ystyried yr hyn y maent yn ei wneud. Y mae y llyngeswyr wedi gweled mai ofer yw ceisio gwasgu ar y Cretiaid eu cynllun yn mhellach, am eu bod wedi cael ar ddeall na wna dim eu boddloni heblaw Ymreolaeth, neu gael eu huno a ■ Groeg. Y mae y llyngeswyr wedi dod i'r penderfyniad mai ofer fydd pob ymgais hyd nes y gellir sicrhau i'r Cretiaid y bydd i'r catrodau Tyrcaidd gael eu galw o'r ynys. Y mae y cydgord wedi dod i deimlo mai yn ofer ac am ddim y maent yn treulio eu nerth hyd yma. Y mae cadw yr Ymerodraeth Dyrcaidd yn gyfan yn ffolineb yn yr argyfwng presenol. Y mae wedi cael ei chad w yn rhy hir, ac oni b'ai fod gallu oddiallan yn ei chadw felly, byddai yr ymerodraeth fudr, lygredig, wedi myned yn chwilfriw. Y mae yr Ymerodraeth Dyrcaidd wedi cael ei chadw gan gylchau o aur a roddwyd am dani gan Brydain Fawr, yn fwyaf neillduol, ac er mwyn y cylchau, yn benaf, os nad yn unig, y dadleuir ac yr ymdrechir ei chad w yn ei chyfander. Cyn y ceir trefn ar linellau teg— trefn a chyfiawnder a rhyddid, a dynoliaeth i gael ei pharchu-y mae yn rhaid i'r Cretiaid gael Ymreolaeth yn yr ystyr eangaf. Y mae y llyngeswyr yn edrych ar y cynyg a rodd- asant i'r Cretiaid fel un anobeithiol, ac y mae y Uys-genadon wedi dod i'r penderfyniad nad oes gobaith am heddwch yn Crete hyd nes y ceir sicrwydd ymarferol fod y Galluoedd yn amcanu at wella eu cyflwr a'u hamgylchiadau hwy, fel ynyswyr. Y mae llongau y Gallu- oedd wedi bod yn tan-belenu y Cretiaid, ond nid ydynt yn gwneud hyny a deiliaid y Sultan. Nid oes gan y Galluoedd ond un llwybr i gael trefn deilwng o'r enw yn Crete, a hwnw yw trwy alw ar y catrodau Tyrcaidd i ymadael aIr ynys, ac yna gofyn i'r catrodau Groegaidd ddilyn, ar yr amod y bydd i'r Cretiaid gael perffaitli ryddid i ddewis eu Llywodraethau eu hunain. Y wp.3 yn debygol iawn, yn bresenol, y bydd i'r Cretiaid gael yr hyn a geisiant, a phe deuai y Llywodr- aethau i ganiatau hyn yn fuan, byddent yn Ilwyddianus i gadw heddwch Ewrop, a byddai atal y rhyfel yn fendith annhraethol i Groeg yn ei hamgylchiadau presenol, ac yn sicr, y peth goreu i'r Ymerodraeth Dyrcaidd, yr hon sydd yn awr yn methu cwrdd a'i gofynion. Os parha yr heddweh am ychydig ddyddiau, yr ydym o'r farn yr osgoir rhyfel, ac y bydd Crete yn Grete rydd, a Gro&g yn Roeg fuddugoliaethus, a chyfander yr Ymerodraeth Dyrcaidd wedi ei dori.

Y mae y Mesur Addysg i gynorthwyo yr Ysgolion Byrddol angenus yr un mor gam- wrus ag yw o Doriaidd. Y mae y llywodr- aeth wedi bod yn hynod o haelfrydig tuag at yr Ysgolion Enwadol, ond yn hollol fel arall tuag at yr Ysgolion Pabyddol. Yr hyn a gynygir yn y Mesur Addysg presenol—Mesur Ysgolion y Byrddau, yw a ganlyn :—Lie mae treth addysg o dan 4c., y mae y gyfraith i aros fel ag y mae yn bresen- ol. Lie mae y dreth yn 4c., rhoddir 7s. 10c. yn lie 7s. 6c. Felly pan na fydd y dreth o 3c. yn dod yn 7s. 10c. y pen daw y llywodr- raeth i estyn cymorth. Pan mae y dreth yn 5c., mae y cynorthwy yn cael ei godi i 8s. 2c., a thrwy lath o lithr- fesurydd, codir 4c. am bob ceiniog hyd nes y bydd y cynorthwy yn cyrhaedd y swm o 16s. 6c. Y mae y mesur yn dangos pa fodd y mae y L gwync yn cliwytfiu, a pnwy sydd wrth y llyw. Nid yw y mesur yn amcanu estyn i'r Ysgolion Byrddol ond un ran o bump o'r hyn y maent wedi ei estyn i'r Ysgolion Enwadol. Y mae yn Nghymru a Lloegr 69 o fwrdeis- drefi, a 700 o blwyfi, lie y mae y dreth addysg dros 9c., ac o'r rhai hyn, bydd 5b5 yn cael cynorthwy tr.wy y mesur. .— Y mae 21 o fwrdeisdrefi, a 348 o blwyfi, lie y mae y dreth dros Is., a chaiff 324 o honynt gynorthwy oddiwrth y mesur Tori- aidd hwn. Yn nghanol y dyryswch sydd yn nglyn a'r mesur, y mae un peth yn ddigon amlwg. sef nad yw yr hyn a gynygir i'r Ysgolion Byrddol ond £110,000, ar ol rhoddi y swm o < £ 6C 0,000 i'r Ysgolion Enwadol.

TABERNACL, PENBRE. I Nos Fercher, Ebrill 7fed, cynaliwyd cyfarfod cystadleuol perthynol i obeithlu y capel uchod, o dan lywyddiaeth y Parch. W. E. Watkins, ein gweinidog llafurus. Beirniadwyd y canu gan Mr. D. Owen, arweinydd y cor, a'r darllen a'r adroddiadau gan Mr. D. Williams, stationmaster. Cafwyd cwrdd ardderchog, ar y cyfan. Yr oedd y cystadleuaethau fel y canlyn :—Am ganu yr Emyn 1,060, D. John Davies a George Jenkins, a gwisgwyd hwy a medals gan Mrs. Watkins, y rhai a roddwyd' gan fechgyn ieuainc y gobeithlu; canu yr Emyn 1,055, pump yn cystadlu, R. H. Hughes (goreu) a (Sophia Aubrey (ail-oreu), a rhoddwyd medal i bob un adroddiad rhagorol gan Tom Thomas; adrodd Salm 1, Luther Howells (goreu) a May Ditvies (ail-oreu), a rhoddwyd medal i'r ddau fach adroddiad campus, John Henry Davies; anerch- iad eynhes, Mr. W. D. Williams, y beirniad; adrodd Emyn 346, pump yn cystadlu, Lizzie Ann Howells (goreu), Sophia Aubrey (ail- oreu), a John John (trydydd-oreu), ond cafodd yr oil medals. Yna adroddodd Mary Rees ddernyn rhagorol. Canwyd yn ystod y cyfarfod amryw weithiau gan gor y gobeithlu, o dan arweiniad Mr. Harry Phillips. Cafwyd ewrdd ardderchog drwyddo oil, cynulleidfa ragorol, a chasgliad mwy na'n dysgwyliad at drysorfa y gobeithlu. Bwriedir rhoi treat i'r plant ddechreu yr haf gyda'r tren i rywle atdyniadol. Gwnaeth pawb eu gwaith yn rhagorol, a theimlad pawb oedd, Melus, moes eto." Cynelir cyfarfodydd blynyddol yr eglwys nos Iau, Gwener y Groglith, a Sul y Pasc, pryd y pregethir gan y Parchedigion J. Williams (Aberteifi), A. Williams (Nebo, Ystrad), a R. Owen (Pwll).

HYNODION 0 GWM LLETY- FEDACH. Mr. GOL.Yehydig ofod, os gwelwch fod yn dda, i draethu fy lien am y rhai sydd yn pro- fresn bod yn aelodau o'r Gymdeithas Ddirwestol sydd yn agos i'r Owm. Os dirwestwr, dirwestwr, ac nid proffesu bod felly, ond yn mynychu synagogau Satan i yfed ginger brandy a port loine. Y mae y rhai hyn fel had wedi syrthio ar y creigleoedd. Yr wyf wedi gweled rhai o'r proff'eswyr dirwestol yn fwy meddw na'r rhai a elwir yn sots yn y gymydogaeth hon. Os yw y Gymdeithas yn gwybod hyn, ac heb eu diarddel, buasai yn well iddi gyfnewid ei henw o fod yn Good l'emplars i Good Tiplers. Dywedaf hyn am fod un o honynt yn aehwyn yn eich rhifyn diweddaf fod rhai yn eu bychanu ac yn dweyd pob drygair am danynt am eu bod wedi gweled ei bod yn well iddynt bleidio dirwest. Os mai dyma beth yw dirwest, sef cael bws bob nos Sadwrn ar ginger brandy, a port wine, byddai yn well, ac yn iachach i ni o lawer wrth yr hen enw, sef Cymedrolwr. Credaf, syr, mai nid y medd- won a'r cymedrolwyr sydd yn eu difenwi, ond eu boliau ea hunain. Os yw proffesu bod yn ddirwestwyr yn llesol, yn sicr y mae bod felly yn rhwym o fod yn llesol. Felly, bydded i'r rhai sydd yn proffesu dirwest i fyw i fyny i'r hyn a brofiesant, yna ni fedr neb bwyntio bys ar eu holau, Yr wyf yn bwriadu myned am dro drwy y Tumble y Sabbath nesaf, ar fyffordd i Bethania. Prin wyf o gredu fod yr oil a ddywedir am y gwragedd yn wir, ond caf weled droswyf fy hun y Sul nesaf. Hyd hyny bydd- weh wych. SOLOMON.

EIN DYLED I'R YSGOL SUL. I [PARHAD.L I Dyledswyddfawrpob Cristion yw deall a gwneu- thur ewyliys yr Arglwydd; ac yr ydym yn fwy hyddysg ac yn deall yr ewyllys ddwyfol yn well drwy offerynoliaeth yr Ysgol Sul. Chwiliwch yr Ysgrythyrau," medd y Gair, canys ynddynt hwy yr ydych yn meddwl cael bywyd tra- gywyddol." Bu amser pan nad oedd mantais i wneuthur y cynghor uchod, end y mae y drysau yn awr led y pen i dderbyn pawb a ewyllysiant. Dylem ni, fel Cristionogion, o herwydd yr addysg a gawsom drwyddi, a'r egwyddorionafynwesasom ynddi, gymhellpawb i dderbyn o'r un breintiau. Trwyddi hi, y mae miloedd wedi eu harwain at grefydd. Fel y llances fechan o wlad Israel, bu yn foddion i ddwyn llawer Naaman gwahanglwyfus at y Proffwyd mawr. Rhwystr benaf llwyddiant yr efengyl yw diffyg meddwl. Dylid bod yn wyliadwrus iawn a pha peth y porthir ef, o herwydd ymddibyna ein meddwl yn llwyr arno. Y mae natur ein cymeriad gerbron Duw yn ymddibynu ar natur ein meddyliau. Dylid myfyrio pan yn ieuanc. Y pryd hwnw, y mae y meddwl yn ystwyth, ac yn fwy parod i dderbyn argraffiadau. Dywed un awdwr, An idle man is Satan's football," ac fel Cristionogion, dylem wneud yr hyn a allom i gael ein cyd-ddynion i fynychu'r Ysgol Sul, fel y byddo'u meddwl yn arfog i gwrdd a'r gelyn. Pob meddwl da, dylem ei drosglwyddo i ereill, a hyn yw gwaith yr Ysgol Sul. Haiarn a hoga baiarn"-meddwlynawchlymumeddwl. Rhydd hon y trysorau mwyaf gwerthfawr y gall y meddwl byth eu derbyn. Y mae llawer un a fu unwaith yn ddinod heddyw yn seren lachar yn ffurfafen yr efengyl, a'i feddwl eryraidd, wedi ei fagu a'i feithrin yn yr Ysgol Sul, yn awr yn taenu ei belydrau ar led. Dywed y gwr doeth, Hyffordda blentyn yn mhen ei ffordd, a phan heneiddia, nid ymedy a hi." Y mae dylanwad mawr gan ymarferiad, ac nis gall meddwl plentyn gael ei hyfforddi yn well nag yn yr Ysgol Sul. Y prydferthwch penaf vn nehvmer- iad Timotheus oedd ei fod, er yn fachgen, yn gwybod yr Ysgrythyr lan," a cheisia yr Ysgol Sul wneuthur plant o bob gradd a sefyllfa fel efe. Prydferthweh mwyaf Cymru yw ei chapeli a'i chymanfaoedd, ac y mae yr olygfa ogeneddus a geir ynddynt i'w phriodoli, i raddau helaeth, i waith yr Ysgol Sul, o herwydd cyfyd y plant o'u mebyd "yn addysg ac athrawiaeth yr &.rglwydd." Planigfa yr eglwys Gristionogol yw hi, ac oddiwrthi hi y mae yr eglwys yn dysgwyl am bileri cryfion i gario'r achos yn mlaen yn y dyfodol. Hi yw gobaith yr eglwys, a dylem oil, fel Cristionogion, yn ngwyneb yr holl ddaioni a ?, I yn ngwy gawsom drwyddi, ac yn ngwyneb ein dyled- swyddau gerbron Duw, wneud pob peth a fedrwn er hyrwyddo ei llwyddiant. Chwifiwn ei baner dros ben y mynyddoedd, canwn ei mawl ar hyd y dyffrynoedd, myner pawb i sugno o'i bronau. Am yr Ysgol rad Sabbathol, Clod, clod i Dduw Ei buddioldeb sydd annhraethol, Clod, clod i Dduw Ynddi cawn yr addysg oreu- Addysg berffaith Llyfr y llyfrau Am gael hon yn iaith ein mamau. Clod, clod i Dduw NAZAREAD. I

CWMMAWR, CROSSHANDS. I 1 Gan mai dydd Linn Gwyl Mabon nesaf, Mai 3ydd, y cynelir yr eisteddfod fawreddog yn y lie uchod—ac yn ol pob argoel bresenol, bydd y cystadleuwyr" yn lluosog iawn—a clian mai lie cydmarol wledig yw Cwmmawr (et ar ochr y brif- heol o Gaerfyrddin i Llanelli ac Abertawe), gal], o bosibl, fod amryw ddyeithriaid a fwriadant ddyfod i'r eisteddfod o dan yr argraffiad na fydd yma le cyfleus iddynt gael lluniaeth (refreshments), &c. felly, Mr. Gol., caniatewch ryw hyd bys o'ch gofod i mi er hysbysu pawb a fwriadant ddyfod i'r eisteddfod nad yw y pwyllgor wedi axbed traul na thrafferth er daparu digonedd ar gyfer dyn ac anifail dros y dydrl. Bydd digonedd o luniaeth, a hyny am brisiau rhesymol, i'w gael mewn pabell ar y cae, a hefyd yn Ysgoldy'r Bwrdd. Yn awr, ynte, foneddigesau, os am gael y ddalen o Hong Kong yn ei gogoniant! Hefyd, os yn angenrheidiol, bydd yma le i ystablo tua chant o geffyian. Llywydd y dydd fydd J. Lloyd Morgan, Ysw., A.S. beirniad y gerddoriaeth, D. Emlyn Evans, Ysw., Cemmes, Mont; beirniad yramrywiaeth.ac arwei n- ydd y dydd, Watcyn vVyn (Ammanford) beirniad y brass bands (chwech o'r cyfryw wedi anfon i fewn yn barod), J. Bailey, Ysw., Ferndale; beirniad y preliminary tests, Wm. James, Ysw., (Eos Morganwg); cyfeilyddes, Miss Annie L. Thomas, Llanelli. Yn yr hwyr, cynelir cyngherdd, pryd y gwasanaethir gan y personau canlynolSoprano, Mrs. Thomas, Llanelli; tenor, Mr. Wm. James (Eos Morganwg); bass, Mr. J. Thomas (Llew Gwen- draeth) cornet players, Mr. J. Bailey, Ferndale, a Mr. Tom Harries, Cwmmawr Lodge. Hefyd, bydd i'r Cwmmawr Brass Band chwareu amryw selections, a bydd i'r Capel Seion Glee Party ganu amryw ddarnau. Felly, rhwng pob peth, credwyf y caiff pawb a ddaw i'r eisteddfod lawn gwedh eu harian. ( —Ydwvf, ar ran fy nshvd-aelodau ar v nwvlln-ni-. Tumble. •JOHS TKBHAEXE.

PEDAIR HEOL. Anfynych y gwelir hanes y lie uchod ar dudalenau y MERCURY. Pa beth sydd i gyfrif am hyn, tybed *? Ai dystawrydd y trigolion, yntau diffyg ysgrifenyddion yw'r achos ? 0 dan yr amgylchiadau, efallai y maddeuwch i mi am gymeryd yr eofndra o osod ychydig frawddegau at eu gilydd parthed yr hyn sydd yn dygwydd, ac yn (Idyddorol i ni, fel preswyl- wyr y He hwn. Efallai nad ydyw yn wybodua i'r byd i gyd fod genym gor ardderchog yn y Pedair Heol. Y mae yr arweinydd yn ddyn talentog a deallus fel cerddor, ac y mae y cor, felly, yn dwyn nodweddion yr arweinydd. Bassers first class; tenors sydd yn canu fel eos- iaid, sopranos Pattiaidd, ond am y contraltos, nid ydynt, meddir, yn un peth na'r lIall, a hyny am nad ydynt yn cydleisio, ond credaf y gwellir y diffyg hwn yn fuan, o herwydd mae gwyr y dis- cords yn myned i gael y cold shoulder, ac ereill yn cael eu gwahodel yn eu lleoedd. Wedihyny, bydd y cor yn ddiguro, a bendith y mamau fyddo yn dawnsio ar eu penau. Cawsant wobr ychydig amser yn ol, ac y mae llu yn eu haros yn y dyfodol. Dymunwn i'r cor bob llwydd. Y DDAU GYFAILL. Yr wyf yn cael ar ddeall fod rhai o brif ddynion y lie yn bwriadu helaethu y capel. Y maeyjplan wedi ei dynu er's rhyw ddau ns, ond y maent yn methu cydweled a'u gilydd yn nghylch y sliding-door. Yr oeddent, un noson, yn dod allan yn gywir fel pe baent wedi gorphen y gwaith, ond y mae wedi myned yn dra distaw eto, am fod rhai o'r arweinwyr yn bwriadu ymadael a'r lie. Dywedodd hen gadno wrthyf, y dydd o'r biaen, ei fod, un noson, yn myned i chwilio am fwyd, a thra yn myned heibio i dalcen rhyw dy neillduol, ei fod wedi cael ofn dirfawr, am fod yno fab a merch ieuanc yn pwyso yn erbyn y talcen, er ei bod yn rbyw dri o'r gloch y boreu. Credai y cadno eu bod yn lied gysurus, drwy fod ynddynt ddigon o dan cariad o'r tufewn, a than naturiol o'r tuallan. Er hyny, cilio wnaeth yr hen frawd. GOHEBYDD.

LLYFR MORMON. [PAR. HAD.] Ac felly y mae y ddau lyfr. y nail! fel y Hall, yn tystiolaethu y naill am y llall, fel y cawn weled oddiwrth yr Ysgrythyrau a ganlyn:— Gwae Ariel, Ariel, y ddinas y trigodd Dafydd ynddi! Ychwanegwch flwyddyn at fiwyddyn; lladdant ebyrth. Eto mi a gyfyngaf ar Ariel, a bydd galar a griddfan: a hi a fydd i mi fel Ariel (Esaiahxxix. 1,2.) Mae yfrawddeg, ''Ychwanegwch flwyddyn at flwyddyn; lladdant ebyrth," yn arwyddocau y caniateid iddynt fyned rhag eu blaen am lawer o flwyddi i offrymu eu haberthau, megys ag y gwnaent y pryd hwnw, cyn y buasai y broffwyd- oliaeth hon yn cael ei chyflawni. Er hyny, y mae yn cael ei sicrhau iddynt y bydd iddi gael ei chyflawni yn yr amser gosodedig; am hyny, efe a ddywedodd, Eto mi a gyfyngaf ar Ariel, a bydd galar a griddfan." Cafodd y geiriau hyn etf cyflawni i'r llythyren pan amgylchynwyd y ddinas gan y fyddin Rufeinig, ac y rhigolwyd yn ei herbyn nes iddi o'r diwedd gael ei llwyr lorio, ac y lladd- wyd ei phrif ddynion, tra y gwasgarwyd y gweddil o honynt yn mhlith y cenedloedd, lie y maent wedi bod yn crwydro mewn tywyllwch hyd y dydd hwn. Y mae y rhan olaf o'r ail adnod yn llefaru am ddygwyddiad arall, yn hwn fyddai yn gyffelyb i'r un a ddelai ar Ariel, neu Jerusalem. Y mae rhediad y geiriau fel hyn "A ki a fydd i mi fel Ariel." Nid yw hon yn cyfeirio at Ariel ei hun, ond at rywbeth a fyddai i'r Arglwydd fel Ariel." Ofer fyddai dywedyd, "Ariel a fydd i mi fel Ariel; am hyny, y mae y gair "hi" yn cyfeirio at ryw genedl arall, yr hon a dderbyniai gyffelyb farnedigaethau ag a ddygwyddasent i Jerusalem. Ac y mae yr Arglwydd yn rhoi desgrifiad mwy cyflawn o'r ail ddygwyddiad yn yr adnodau canlynol. Efe a ddywed A gwersyllaf yn grwn i'th erbyn, ac a warchaeaf i'th erbyn mewn gwarch- dwr, ac a gyfodaf wrthglawdd i'th erbyn. A thi a ostyngir; o'r ddaear y lleferi, ac o'r llwch y bydd isel dy leferydd dy lais fydd hefyd o'r ddaear fel llais swynwr, a'th ymadrodd a hustyng o'r llwch. A thyrfa dy ddyeithriaid fydd fel llwch man, a thyrfa y cedyrn fel peiswyn yn myned heibio ie, bydd yn ddisymwth ddiatreg. Oddiwrth Arglwydd y lluoedd y gofwyir trwy daranau, a thrwy ddaear- gryn a thwrf mawr, trwy gorwynt, a thymhestl, a, fflam dan ysol (3-6 o adnodau). Nid yw y proffwydoliaethau hyn o eiddo Esaiah yn cyfeirio at Ariel (Jerusalem) o gwbl, canys nid yw hi yn "llefaru o'r ddaear," nac ychwaith "o'r llwch yn isel ei lleferydd." Nid yw ei hymadrodd ya hustyng o'r llwch." Eithr cyfeirir yma at weddill llwyth Joseph, y rhai a ymadawsant a Jerusalem tua chan mlynedd cyn Crist tuag America, ac a gynyddasant nes dyfod yn genedl gref, ond a ddinystriwyd yno tua phedair canrif ar ddeg yn ol. Ac y mae Llyfr Mormon yn desgrifio eu cwymp, ac yn wir, yr oedd yn fawr ac yn ofnadwy iawn hefyd. Yn amser croeshoeliad Crist, bu i dyrfa y cedyrn fod fel peiswyn yn myned heibio," a hyny hefyd, fel y dywed Esaiah yn mhellach, yn ddisymwth ddiatreg." Gofwywyd hefyd trwy daranau, a, thrwy ddaeargryn a thwrf mawr, trwy gorwynt, a thymhestl, a fflam dan ysol." Cyflawnwyd y geiriau hyn yn llythyrenol, fel y gwelir yn Llyfr Mormon, tud. 38G. Tua phedwar cant o flynyddau ar ol hyn, neu wedi dyfodiad Crist, syrthiodd y genedl drachefn i ddrygioni, a bu rhyfel mawr iawn. Miloedd lawer a syrthiasant trwy fin y cleddyf, a dyoddefasant fel y dywedwyd trwy Esaiah: Gwersyllaf yn grwn i'th erbyn," &c.; ac fel y daeth dinystr ar Ariel drwy ymosodiad byddin Rhufain ami, felly yn gywir y gwnaeth y genedl hon alanasdra o honi ei hun. Priodol iawn y gallai yr Arglwydd ddywedyd am dani, A hi a fydd i mi fel Ariel." A thi a ostyngir; o'r dclaear y lleferi, ac o'r llwch y bydd isel dy leferydd," &c. Nid Ilei na phedair gwaith y mae yr nn geiriau yn cael eu llefaru yn yr un adnod. Ni lefarwyd proffwyd- oliaeth fwy eglur erioed, ac ni chyflawnwyd proffwydoliaeth yn fwy llythyrenol. Cuddiwyd y coflyfr yn y ddaear gan un o'r profitwydi diweddaf a fu yn eu plitb, a chymerwyd ef oddiyno yn y flwyddyn 1827, yr hwn goflyfr yw Llyfr Mormon. Y mae geiriau y bobl hyn yn llefaru o'r ddaer y maent "yn isel eu lleferydd o'r llwch," neu yn "hustyng o'r Ilweh," i'r genedlaeth hon. EZEOM. (I'w barhau).

I CROSSHANDS. M n. GOL.Mawr iawn yw y cvnwrf yn y gymydog- aeth glecog hon o herwydd fod fy liythyrau wedi dechreu ymddangos yn y Mercury. Yr oedd yma ofni mawr a chrafu cernau pan ymddangosodd y Lodger yn ei lawn arfogaeth, ond y mae yma fwy o ofni a dychrynu yn awr, am fod un wedi ymddangos yn eich papyr fel Shon Chwareu-teg. Y mae llawer yn ofni eisoes rhag iddynt gael eu trafod genyf. Rhaid eu bod wedi gwneuthur rbyw ddrwg rywbryd, neu ni fuasent yn ffoi heb eu herlid." Ochain wnaf—nid heb achos." Nid yw pregethu yn effeithio fawr ar y benywod, gallem feddwl. Nis gall neb ddychymygu cynddrwg y maent yn y gymydogaeth hon. Y maent ar y drysau pan fyddo yr haul yn ei wres, a'u dwylaw wedi eu plethu, neu yn magu'r gath," ys dywedai yr hen bobl, a dyna lie y maent yn tyni yn ngbyd yn ben-ben, gan ofyn, Pwy yw hwna ? a Pwy yw hon ? Diwyg- iwch, fenywod, onide tynaf eich lluuiau ar y Mercury. Ni fydd augen eich fframio, waeth yu firam y drws yr wyf yn eich gweled bob amser Yr wyf yn bwriadu ymweled a Crosshands yr wytb- nos nesaf. Byddaf ar y sgwar oddeutu amser ciniaw dydd Iau, ac os ydych chwi, fenywod, am fy ngweled, deuwch i'r fan bono, fel y gallora setlo heb ysgrifenu rhagor, neu os na ddeuweb, byddaf yn gosod y lie yn y Mercury yn yr agwedd y gwelaf ef ar y diwrnod apwyntiedig. Hoffem yn fawr gwybod os ydyw Mab or Cwm ar dir y bvw, neu Lais y Wlad. Y mae y Lodger yn eaclw ei hun yn fyw rywfodd o byd, ac yr oeddwn i yn credu ei fod wedi lladd y rhai yna, ac yn byw ar yr ysbail. Boed hysbys iddo yntau fy mod yn ei wylio bob dydd rhag iddo wneud cam a rhywun, ac os dygwydd hyn yn ei banes, byddaf finaii yn cyfranogi o'i ysbail yntau. Nid wyf yn hoffi gweled un yn cael cam, am nad wvf yn hoffi cael cam fy hun.—Yr t eiddocb, SnON CHWAREU-TBK.