Yr Amserau

FFRAINC. I Y mae llygad Ewrop wedi bod ar Ffrainc yn ystod yr wythnos hon. Yn 1852, oherwydd rhywbeth nad ydys eto wedi ei gllel nllan, rho,ld L,luis Napoleon bleidlais g\ffredinol o'r tn^el i hobl Ffrainc. Y cwestiwn cyntaf a benderfynwyd oedd mai Louis Nap Ileon oedd i fod yr Ymerawdwr. I^ywedai Punch ar v p"yd mai vote by buJtet oedd vn mmed yn mlaen yn Ff-ainc, ac mae yn debyg nad oell,1 yn mbell 0"1 le. Eth'dwvd rhyw fath o senedd ffngiol ar yr un pryd, ac am bum mlynedd bu yn gwneyd dim ond ewyllvs ei Meistr. Gan gredu fo-1 ei awdnrdod eto yn debyg o gario pob peth, Mdwodd Louis Napoleon at y c\fansoddiad a sefydlodil ar y pryd. nc apebodd at y whd i ddewis cynryehiolw. r newyddion. Edr- rchai llawer ar hvn yn ddi n amgpn na ffiirf gwisr. a phendcrfynodd Ilawer o*r rIiAi oeddent fwyaf yn erbyn y llywodraeth i beidio pleidleisio o gwbl. Ond cy hoeddodd y WASg, er mur gaeth ydoedd. y dylasa; gwrthwynebiad gymprvd lie. Enwyd lluawg o ym- geiswyr er mwyn profi teirolall y wla I. Yr oedd rhai o honynt yn ddynion enwog. ond yn gyflredin yr oedd anhaws ler i gael gan ddynion fel hyn wneyd I en hymddangosiad yn y fath le peryglus. Ni chan. iateid i'r anerchiadau ymddangos yn y newvddiadur- on, lie yti fynych oymerwyd y rhai oed lent yn ea wgosod ar y mnriaa i fyny; ond yr oedd yspryd y genedl pa fodd byna?, wedi ei envn. ac yn wir yr oedd y JJywodrøtb Ffrengig mewn af?ith yn cydna bod ei hanfodiad. Er na chanmt?i Louis Napoleon i Cavaignac gyhoeddi ei anerchiad yn y newyddiad- aron, eto evhoeddodd fath o anerchiad ei hnnan trwy gyfrwng y Moitilettr, a galwai ar Ffrainc i ddal i fyny Ivwodraeth ag oedd wedi gwneyd eymaint erddi. Enynodd hyn deimlad annghyflredin. Diswyddwyd llawer o'r prefect, am eu diffyg ffyddiondeh i'r llyw- odraeth. a thafloid rhai en swyddau i fvny er mwyn cael cyflsusdra i fod yn ymgeiswyr o blaid, neu yn erbyn y llywodraeth. Nid yw Ffrainc wedi gweled y fath gynhyrfiad er ys piirn mlynedd, ond ni ddirfu iddi erioed arfer ei hawliau cyfansoddiadol gvdamwy o drefnusrwydd a sobrwydd. Dechreuodd vr etbol- iadau ar y Sabboth, a tberfvnasant ddydd Llun, Yn Paris pleidleisiodd dwy ran o dair o'r etholwyr, a phleidleisiodd tua haner y rhai hvn yn erbyn v ltvw. odraeth. Y mae Paris wedi ei rhanu i ddeg o ddos barthiadau. N'r oedd ymdrpclifa yn mhob un o bon. vnt, ac yn y trvdydd, v pedwerydd, a'r seithfed nid oedd digon o fwyafrif i benderfynu yr etholiad. Yn y rhai hvn gan hyny bydd rhaid i elholialt drachefn gymeryd He. Y mae General Cavaignac wedi cael mwyafrif dros y trydydd dosbarth, ac wedi cael 1 '311'> o bleidleisiau; Carnot, yn y pumed, gyda 12,031 <» bleidleisiau; a Goudc aux, yn y chwecbed, gyda 13 042. Ar y cyfan y mae gan Paris le i ymfFrostio yn ei hannibyniaeth, ac os yw wedi dangos 1, fath yspryd o dan y fath amgylchiadau, beth allwn ei ddisgwyl yr ethqiiad nesaf ? Yn y taleithiau yr oe Id 90 o ymdrechfevdd, ond yn y cyflredin y mae y llyw- odraeth wedi cael y mwyafrif. Y mae pob He i feddwl fod Ffrainc ar fin cyfnewidiadau mawrion. ) TERFYSGOEDD YN INDIA. I TERFYSGOEDD YN INDIA. i NEWYDDTON PWYSTG. Mae y pellybyr yn dwyn newydrlion gofidns a thraphwysigo India. Y mae yr ysbryd gwrthryf- glir ag sydd yn ddiweddar wedi (langos ei bun yn ein byddin yn Bengal wedi tori allan yn wrth. j ryfel pwys'g a mawr, ac y mae llawer lawn o fyw- ydau Prydeinig wedi eu colli. Darfn i dair cat- rivwd Sepov, ar ol gwneyd ymgais aHwyddian'ts i godi yn Meerut, Iwyddo i ddianc i Delhi lie yr unodd tair eraill gyda hwy, ac yn ol yr hanrsiou diweddaral yr oedd prif ddinas yr hen Mogul yn hollol yn meddiant v gwrthryfetwyr. Yr oeddynt i wedi lladd yr holl Ewropeaid ymron ag oedd yn y He heb ofalu am o-d na rhvw, wedi yspeilio vr ariandy, ae wedi cylioeddi brodor yn fienin 1 neb amgen na mab y diweddar Mogul Ymerodrol. Yr ydvm hefyd yn clywed am <ierfys<™edd yn Ferc-z^poro, ac am gatrawd yn cael ei diarfngi yr. Barrackpore. Pari ddaw v newyddion yn llawn, y mrtp \n ddinmheu v bvdd genym hnnes mwv torealonus n India na. fu yenvin er v rhd:.l Aff;»haiiaidd ofnndwy ers rhai blynvdda.u yn ol Aehlvsir v terfvs^oedd hvn vn iii\-S" v nii'wvr j brn ■'iorjjl yw fod yn ca"l t-, ii v cartri<hjes y rhai y maeyn rhaid i'r milw\r e:1 rhoi yn eu safii'iii. J yr hvn s dd vn gmes i qref, (id yr Hin,looHid y rhai ydynt yn llysiouwyr trwvadl. Mae vn ddi- j aml.eli v bvdd raid i ni gvfnewid ein (Itill n we;thredn vn India yn lif)Ilol, onite irs g'11]WIl j au j;ifw'vi gadw ein h iwdurdod yno Mac vn 1111- mhosibl i ddyrnaid n Ewropeaid Ivwodraethu | evn;f'ei- o Gliynau o bobl t'-wy ryin y cleddyf yn j unig ac y niae yn ddacenym gan hynv fod nchos India yn cael mwy o sylw yn y Seuedd nag y bu era peth amser. I ITALI Mae llythyrau o Rufain yn desgrifio y teimlad drwg svdd yn bod rhwng y milwyr Ffrengig a'r rhai Pabaidd, ac y maent wedi bod yn brwvrlo a'n ) gilydd ar yr heolydr1 yn fynveh. Ar acblvsur cli. weddar clwyfwvd pump o Ffrengwy" r a chynifer a I hyny o'u gw)thxvynebw.vr. Yr oedd y Pab ar yr 22ain yn Bologna. j CHINA. HONO KONO, Mai 9.—Y mae trueni mawr yn 1Ciiina mewn canlyniad i hrinder ymborth. Y mae cytnydogaeth Foochaw vn parhal1 mewn I terfysg gan y gwithryfelwyr. Ofmr v bydd niwed mawr ya cael ei achosi trwy hyuv i fdsnach. NAPLES. Y mae gohebydd y Post o Paris vn ysgrifenu, Mae yr Opinione o Turin medd yr Itaiia fie Po- polo yn cyhoeddi yr hvn a ganlyn Y mae personau sydd wedi dyfod gyda'r agerlong Vesn vins vn dyweyd fod milwr wedi tanio ar y brenin yn Glteta ar yr lleg, a bod ei Fawrhydi wedi ei I glwdo. Dinystriodd y milwr ei hun yn fnlln ar ol hyny. Y mae ein gohebydd, modd yr Opinione vn ca,arnbiii v newydd. Nid oes genvf fi un hvsbysrwvdd o'r natur yma, nid vw fy ngohebiaeth arferol o Naples eto wedi dvfod i law. MEHEFIX 18—Y gwirionedd am yr banes nchod yw hyn :—Yr oedd tua 560 o fllwyr \n Gaeta Yn ol vr arferiad cyffredin vr oedd v rhai byn i gael 15 diwrnod o dal uwchlaw yr hvn a gaent ar achlvsuron cyflfredin, ond ataiiwvd hvn oddiwrthvnt gan y swvddogoedd uwchlaw iddynt. Yn en cyfyngder arosasant am ei Fawrhydi, ac amgylcliynasant ef, swnaethant eu cwvn yn hvsv bys iddo. Gorchymvnodd y brenin iddynt gilio. ac additwai wneyd y mater i fyny, ond yn fuan wedi hynv gosodwyd bwvnt yn y ddalfa, oud nid cvn i'r heddgeidwaid gllel eu llnchio yn dda a. cherig, ac i'r mitwyr gael eu galw i mewn. Nid yw yn anmhriodol mewn un modd i ddyweyd fod yi beddwch oyffredinol mewn perygl mawr.

MR. JAMES LAMB. Y mae y gwr hwn wedi gweled yn dda ofyn mewn cyhoeddiad arfill fel hyn: "Oa ydvw y Cymry mo: ffol a hookio Œvd,r agents vu Nghy mrn, byddai yn dda genvf wybod pwy svdd i ofalii am danynt pan ddelont i Liverpool ?" Geilw Liverpool, y lie peryghis yma." Gan fod Mr Lamb wedi gof'yn y cwest:wn, a dyweyd y "bvdd- ai yn dda ganddo wylod," y mae yn dda iawo genvm ninau roi gwvbodaeth iddo ar y pwnc. Bydded hysbys iddo ef ac i bawb o'r Cvmry svdd mor ffol a hookio gvdag agents" y White Star, ond iddynt ddyfod rhag eu blaen i swyddfa v White Star, f,)d yno Gvmro glan gloew yn cael ei gltdw vn bwrpasol i ofalu am yr vmfudwyr a ddeuant trwy'r agents, ond iddynt anfon yn mlaen i bysbysu yr amser y bvddant yn dvfod. ac i roddi iddynt bob cyfarwyddyd angenrheidiol tra bydd- ont yn Liverpool; cc nin oes neb a wyddai hyny yn well na Mr. Lamb ei hun. Yr ydym ninau vn Swyddfa yr Amserau yn barod i roddi iddynt bob math o gyfarwvddyd er eu cysur a'u diogel. weh tra byddont yn y lie peryglus ymlJ." Dymunwn hefyd argraffn ar feddwl Mr. Lamb, nad cadw y wlad mewn tywyllwch ar y mater hwn a barodd i ni gau allan yr advertisement v cyfeiria ato, ond am y barnem fod ei chvhoeddi yn annhegweb ac yn anghyfiawnder o'r fath iselaf a'r cwmni anrhydeddus, enw yr hwn addefnyddia ef uwch ben y gymeradwyaeth a rydd iddo ei hun. Nid ydyw yr Amserau erioed wedi barnu yn ,)reu gikdw y wlad mewn tywyllwch ar nnrhyw fater pwysig, fel y gwyr y wlad oil flynvdd'an lawer cyn iddi yn gyffredinol wybod fod Mr. Lamb vn bodoli. Pe buasai Mr. Lamb vn anfon i ni hysbysiad yn cynwys y fath ddifiiid ag a rvdd ef ar yr Am serau, ar nnrhyw gyhoeddiad arall. ni buasem yn ei gvbneddi, gfin yrystyriasm ein hunain yn ymylu ar fod yn eLOg o gabldraeth wrth wneuthur hyny.

AT OLYGYDD YR "AMSERE." Airwrii SVR.-Er pan fnm i yn sgrf mu atoch chi o'r hlaun yr ydw i wedi hod rn bur sal, ï" yn wir. vn sal iawn hefud, ac hfb fendio yn dda yto; rydw i yn wan iawn, ac yn gorfod stopio yn amal with sjrfenu rhiw hwt o lythur bich fel hwn. Ond een srofio, mge yr Amsere yn prifio yr wthnos ymn, ondyr ydw i heb i gaul n yto, felly mi yra i y nhvima1 am dano yn yr wpdd newndd v tro nesa. Ac hefnd yr own i in meddwl dyud y gnawn i ys cawn i fywud 9C iechid, sgrfenu rhw dipin n gyngorion i'r gwahanol raddau o ddynolriw i'r Amsere o dro i dro, a thipin, hwracb, o hanas vr hen amser stilwm pgn own i yn ifanc. Diolch i Dduw i mati llawar o'r dryge mwua evboiidduq wedi mund i ffwrdd o flaun yr ysgol Sul a'r pregethu a'r cyhou idiade. Ond yr ydw i yn merld wI nad ydi Cvmra ddim yn ]an iawn yt-, felln rydw i am pymrud v nydwydd i bigo y crediristid drwg yma i ffwrdd os galla i, ae wedun cyrarud yr ysgnb i sgubo ar i ho'e nhw, a gwilied y diafol ddwad ar y nhraws i, ne mi fydd y nydwydd a'r styllen a'r vsgnb o gwmpas i ben o. Ac i rydw i yn difgwil ys bydda i yn mund dros ben rbeswm y byddwh chi yn tvnu yn y rbaff rbag i mi nyud mwu o ddrwg nag o ida. Ond rhaid i mi dynu at y diwedd mau yn llaw i yn mund yn rba wan yr ydw i yn dymuno llwiddiant i'r Amsere newadd. Hwre blant. I Cofiwch fi at y propriators, ac atoch eich hunan hefud. Yr eiddoch, Penuoharffridd. RHEN WJIFFRE. I

MEDDYU>DRYCH Tr,ws.-Geneth fechan Swedaidd, tra yn rholio gyda'i thad ar noswaith serenog. a ym ddangosai fel wedi ei Ilyncu mewn myfyrdod pan ofvnwyd iddi am ba beth yr oedd yn meddwl, a atebai, Yr oeddwn yn meddwl os ydyw ta chwith i'r nefoedd mor ogoneddas, beth raid iod y tl1 dg." YR ARDDANGOSIAD,- Dydd Mawrth diweddaf aeth brodor o Oldham i arddangosfa y Celf-drvsoran yn Manchester, ac eisteddodd ar nn olr e;steddleopdd ile vr arosodii am gryn amser. O'r diwedd amneidiodd Ar iin o*r be.l,]g,pid waid ac anerchorll ef fel hyn Wei, yr hen facheen, pryd y mae yr arddangosiad yma yn myned i ddechreu. yr wyf wedi disgwyl yma am dano er ys awr a haner ?" RHEII.FFVRDO A l'ElROFFWYOOLIAETH,- Y mae y Reilffordd gynlluniedig tua'r India i fynei i'r Tir Sar>taidd yn Joppa gan fmell trwy Damascus ac Aleppo, nc felly yn miaen trwy yr h^n ymerodraeth Assyriaidd. Bvdd i gangen o'r diwedd uno y linell hon Az Alexandria yn yr Aiplit, gan fyned trwy Jerusalem a chan gofio nad oes ffyrdd ffiirfl,diq yn V ROrorau hyny, cawn felly wedi ei chyfltiwni yn Hytbyrenol am y waith gyntaf brophwvdoliaeth Iwinh A'r dydd hwnw y bydd prif-ffor-id o'r ( Aipht i Assyria, ac yr a yr Assyriad i'r Aipht, a'r Aipbtiad i Assyria: a'r Aiphtiaid gyda'r Assyriaid a a wasnaethant. Y dydd hwnw y bydd Israel yn drvdydd gyda'r Aipht. a chydag Assyria sef yn fen. dith o fewn y tir." Pen. 19. 23, 24. dith o fewn y tir." Pen. 19. 23, 24.

— ————————————————— ( FFEIRIAU A MARCHNADOEDD CYMRU. I Ffnir Caernarfon, Meheftn 26.—Cynhaliwyd y ffair bon ddydd Gwener diweddaf. Ychydig o ffarr^v a phoithwyr a ddaeth ynghyd, ac ni-d oedd nifer yr anifeiliaid ond bychan. Gofynid prisiau uehel, vr hyn a dueddai fod y fasnacli yn farwaidd, cwertbid gwartheg yn en proffit am Xg JUs. i X12 lOs, ceffylan da am JM9 i X-10, y moch a gofyn da arnynt Marchnad yd ddydd Sadwrn,-Nid oedd and ych- ydig o bobl gan fod y flair ddiwrnod cynt. Y prisiau heb gyfne** id, ymenyn 10c. i Is. y PW)", eto baHt 10c. i I I c. T pwyg; wynu 10 am 6c.; tstws newydd 2c. i 21'! v pwvs, eto hen 2 hwvs am geiniog. ff,ii Ilaf v D> fnewydd. — Yn bon arv 23ain a.r 21)iri o Fi'hefi:>. nid oedd nif-r v stoe n arddans.- OKW v-l vn f twr. Nif"r dda 0 brynwyr. Er pM?'t i. "wet-thixdm] nf???-.i? a moeh. cytner"yd [?ri?inn i^. NI(?ivn nn't?tHxii 0 b'di math cwn -ed tn'sn?-h '))? qni ttwn brsi?n. re?y?u a tnoJod da ?n ??ettho yn am ^i~im 1I(:h I. fCitir T,1at>i —V- oedd yna nrddango«»ad j ,A (1!1 ),1 o ai i-"eili«id, v rhai a we> thid oil am br'-i-ui trn U'-b<-l. Er ensra f!t s-wertbwvd dau eidion t>ycha!> y rh ii ni pua<;ent flvnyddan vn ol yn r\rchu Yr oedd • e'F-lau hefvd vn v/we t: u vn I iq. t'orwen. dydd Gwener. M-hefif 50 io, Marwai-ld oedd v fasna"h mewn gw^nlth vn pi II mar- hna I heddw. v pi is yn gytfehb i'r wythnos tiaenorol sef v pwn. B:dt. rtvdd o ofyn oedd am weni:h ) ma vw araf opil -,i y trweith iant. pris yr nn fath He wythnos i heddyw. Ychydig o ofvn am flawd ceirch, y pris o S7?. 1 :13. v pwn o 240Tb,

MARCHNAD Y GWLAN, LIVERPOOL, Meh. 27. Y mae y stoc o wlan o'r Ysgotland o feD y cyleh Ileiaf ag sydd bosibl dim ond gwlan 100 o ddefaid vn y farchnad o gwbl, ac y mae pob masnitch fRn. werthol sydd yn myned yn mlaen, am lawn brisiau Nid oedd dim White Highland yn y farchnad. Dim ond ymofyniad cymedrol am Cheviot a chroes, am brisiau a gynelir i fyny yn dda. s. d. s. d. Laid HigbIRnl Wool, per 211bs 16 0 17 0 White Hightanddo. IS 0 20 0 Laid Crossed do. unwashed 18 0 2 » 0 Do. do. washed 14 0 20 6 Laid Cheviot do. unwashed ..19 6 22 6 Do. do. washed 23 0 26 0 White Cheviot do. washe,l 38 0 41\ 0

31 ARCH NAD YR IMENYN LIVERPOOL, I Dyld -flun, Mehe/in 29. Ymofyniad gweddol am ymenyn, am brisian tra llawn am bob dessrifiad; y mae poethder vr hin i raddflu yn atAI bywiogrwydd yn y foin icti. Prisiiii Carrick a Clonmel, newydJ 92s. i 9Ss., WaterlorJ newydd !)Jq. i lito-i

I MARCHNAD YR ANIFEILI X ID LIVPRPOOL,ll I DYfl, Lhtn, Mehefin 29. I Cvflenwad eweddo] trwerthia l araf, am fod H j amser yn anffdfriol i ladd anifeiliaid. Pris anifeil- iaid 6le i tie.: defaid 7J«J.; wyn 71c. i 8e. y pwys. | t -1

I MARCHNAD YR YD LIVKRPOOL I Dydd Mairrth, M^h 81. n ) 1 cnydig opr-in yn bresenol yn y f.rchnai heddyw. Yr oed i gwjn th yn fwv gwert b d wy am hngiau I wvthnos l beldvw, yr oedd y tir a g dl.vyd ddvdd Gwenel wedi *i ademll heddyw. Geirch vn g;mud I yn 8r«f, urn bnsi«u blHenoiol. IL-tidd a phys heb I t-yfnewid. Ffa Aipht ii Id yn is o 1<. y cbwnrter. jBiawd ceiic i 'n sefydlog am brisiau hlaenorol. I Mwy vn cael ei wneathur mewn peidied, heb gyf. newidiad yn ei werth.

PRICES OF PETALS.—Liverpool, Meh. 80. 'LE?D.perton £ a. <L p?g 2.3 HO 23 n 0 Sheet ? 0 0 Pipe 26 0 0 Shot 27 0 0 Red Lead t 27 0 0 White Paint. 82 0 C COPPER, per ton Cake and Tile 117 0 I) Sheathing per lb. 0 1 1 BRASS, per lb Patent Yellow Metal () n lIt 0 0 1U Ordinary Sheets 111 Trv. per cwt. Block and Ingot 6 11) 0 Bar ■ • • 6 11 0 Zrxc, per ewt. Rolled Sheets lIe 0 IROV, per ton Pig 3 17 6 ? Bars 7 17 6 Sheets 11 0 0 -N*sil Rods 9 0 I) Hoops 1f1 11) n

IMPERIAL AVERAGES. FOR THE LAST Sa Wheat. Barley. Oat? f Rye ? Bna Peads' WEEKS: s. d. s.d? s. d. d. j*. ?.? d' Mayl6.1?7.57 ??. 6 ?4 i? tU 6 40 10 May?,1?7.37 9 42 8;2il ;g 743 812 3 May 30, 1857 57 8?4110? SM 9144 94-2 0 J ane 6, IR,57 51 9 41 6?6 2i0 1Q!u S tO 5 June 13, 11?,57 69 0 3 9?536?44 34-2 11 June 20, 1857 60 13-MH3 7 10 6??0428 Ag?ga?average?S 7 i 4,2 1 ;-25 239 m 041 10 Same time last ?. 6? 8 39 u ?4 < ?4 4 42 4 40 0

MARCHNAD YD LIVERPOOL. T)yM Mawrth. Gorph. lqf, 1857. GWENITH, y 70p. a. C. S. c. Lloegr, Gwyn 11 Coch 8 9 9 6 Iwerddon. Gwyn 8 9 9 6 Coch a chymysg 8 4 8 8 Canada, Gwyn 9 6 10 0 "Coch a chymysg 8 10 9 8 America. Gwyn 9 9 10 3 1. Coch a chymysg 9 0 9 9 Yr Aipht 7 3 7 8 CEIRCH, v 45p. i,loe,-r ae Yag 'otland 4 0 4 2 Iwerddon 3 8 4 1 Ail fath 8 8 3 9 HAIDD, Lloegr, at fragu, y ch. ym- erodrol 44 0 46 0 Twerddon, at falu, y 60p. 4 3 5 0 Tramor, at falu, y 60p. 4 0 5 3 PYS. y 504p. Lloegr aThramor..6r<aiw» 40 0 42 0 „ „ Cyffiredin „ „ 40 0 0 0 FFA, y ch. o 480p. Ewrop 40 0 45 0 Aipht 38 6 39 0 J werddon 40 0 41 0 Lloegr. v 504p. 41 0 45 0 PEILLIED, Lloegr ac Iwerddon, goren, y 180p. 50 0 54 0 Eto, tra-rhagorol „ 50 0 54 0 Ffrainc „ 54 0 55 0 America, Western Canal, y baril. 31 0 33 0 „ Canada „ 32 0 34 0 „ Ohio „ 32 0 35 0 „ Baltimore a Phil. delphia „ 32 0 33 0 America,Sura rhanol „ 30 0 31 0 „ Canada. extra,, 35 0 37 0 Ohin, eto BLAWD CEIRCH, y llwrth o 240p. Extra 33 0 34 0 Fine Cut. 32 0 32 6 Round Cut. 32 6 33 0 YD INDIA, gwyn, y ch. o 4901). 40 0 41 0 Cvmysg 36 7 38 0 Melyn America 33 0 38 0 Aipbt 1960 „ Ewropeaidd 38 0 39 6 BLAWD INDIA, y 198p. 19 0 19 6 BRAG, v chw. vmher. Norfolk a Suffolk 74 0 76 0 Devon, Inland, <fcc. 68 0 70 0 Llwyd 64 0 66 0

MARCHNAD LLUNDAIN. Mark Lane. Dydd Llun, Meh. 29ain. swllt y chwarter. GWENITH, Lloegr gwyn newvdd 54 i 6-5 Eto, goreu 68 73 coch newydd 53 60 Eto, goreu 63 67 HAIDD. newydd at fragu 40 41 Chevalier 42 4 D'stvllio 37 39 Malu 26 32 BRAG, Lloegr 67 72 Eto goreu 77 Wedi ei wneyd yn y dref 69 73 Eto goreu. 78 Rhuddgoch 62 63 RHYG. £ foreu 30 36 CEIRCH, Lloegr (feed), 21 26 Potato 25 32 Ysgotland (feed) 20 25 Potato 27 33 Iwerddon, (feed) gwyn 19 24 Da 24 31 Eto, du 19 22 Da 25 FFA, Mazagan. newydd 34 39 Ticks, newydd 36 39 Harrow 36 40 Pigeon 43 47 PYS, gwyn berwedig.. 40 44 Maple 42 47 Brvch'on 42 46 PEILLIED, y Sach o 280p. Town, Households,50s., da. 53 54 Country 49 50 Households 51 52 Norfolk a Suffolk, ex-ship 47 48 YD TRAMOR. swllt y chwarter. GWENITH, Dantzic, cymysg 75 77 Fehel eto 79 Goreu 82 Konigsberg. 71 74 Uchel eto — 76 Goreu — 80 Rostock 52 72 Da — 75 Goren. 78 America, gwyn 62 69 Coch ■ — — Goreu 60 65 Pomera. Meckbg., & Ucker- mrk, coch 57 66 Goreu • • 67/0 Silesian, coch 52 58 Gwyn • • e 6 5 7 -2 Goreu • • 65 72 Danish and Holstein 52 57 Goren 56 64 St. Petersburg a Riga 50 63 Da 64 67 llwsia. caled [14 66 HAIDD. at falu 26 31 Distvllio 35 39 CETRCH, Dutch, brew, a Po. lands • • 20 28 Feed ■ • 18 24 Danish a Swedish, feed 19 25 Stralsund • 22 26 JIM-is 22 26 FFA, Friesland a Holstein 37 39 Konigsberg 32 37 Aipht 37 38 PYS. porthi 36 37 Berwi da 40 44 YD INDIA, srwyn 36 39 Melyn 36 39 PFTLLIED, y sach. Ffrainc — Yspaen — — America, y baril. sur 25 30 IItli suro 33 36

LONDON CATTLE MARKET. Per 8 its to sink the Of\l. s. d. s. d. Coarst> a'ul inferior a 3 4 3 8 T'r'me lartre Oxen 3 10 4 2 Prime Scuts. < £ "C. • 4 4 4 8 3 2 Sei'ond quality, d:>, 3 4 3 8 Prime coarse wooded Sheep 3 10 4 6 Frne couth down Sheep t 4 10 I.irge Toarsp Calves 3 4 4 Priine lo. 4 6 4 8 Lsrse Hoes 3 s 4 0 N eat Small Porkers 4 2 4 8 Lambs. 5s. 6d. to 6s. Rd. Su.ltlins Calves. 21s. to 30s.; and

I BRISTOL COMMERCIAL MAR- I KETS. 1 I t s. d. s. d. I Muse. Sugar, per ewt, 52 6 to 61 6 Refined ditto viz: Lumps 67 6 73 6 Titlers 67 6 73 6 Double Loaves 67 6 73 6 Piece Lumps 52 6 65 6 Molasses 0 0 210 Carolina Rice. 0 0 41 n Coffee.. 38 0 100 0 Arrowroot, duty paid 0 4 16 Ginger, per ewt., ditto 50 0 100 0 Cocoa, in band 42 0 44 0

I PRICES OF BUTTER, CHEESE, I HAMS, &c. BUTTER, per cwt. s. s. I Friesland 92 to 9 i Kiel 96 100 Dorset 98 100 Carlow Waterford Cork. 88 100 Limerick 84 90 Sligo 90 100 FRF.I;T-I. I)er d,)zen Ils. Od. to od. CHEESE, per cwt.: S. 6. Cheshire 78 84 Cheddar 74 84 Dolible Gloucester 60 71 HAMS, York — new 00 100 Westmoreland 90 100 Irish 84 96 BACON: Wiltshire, dried. 84 R6 Irish, green 70 76 ENGLISH BUTTER MARKET. Dorset, fine per cwt. 106s. to lors. Ditto, middling 96s. to 9Gs. I Devon 1005. to 10'25. Fresh per dozen lbs. 98. to 13s.

I PRODUCE MARKETS. I COCOA, is, ewt., in bond, duty Id. i> ft), Trinidad 85 0 92 0 Guayaquil 9-5 0 100 0 Brazil, <tc. 80 0 00 0 COFFEE. 0 ewt., in bond, duty, on all sorts. •d. Jam., triage and )\ 65 0 6< 0 ordma" f "°0 ?0 Good and fine ordinary 70 0 75 0 Middling Good middling 90 0 95 0 Find m'ddling & fine 100 0 100 0 Ceylon, Native 65 0 66 0 11 Plantation 65 0 85 0 Mocha 60 0 85 0 J ra 0000 St. Domingo 590610 Laguayra 60 0 75 0 Costa Rica. 60 0 75 0 Braz;l, unwashed 42 0 54 0 „ washed low to ime 56 0 62 0 Maraeaibo 56070n Cntch. ewt.. 00 0 00 6 GINGER, 0 cwt., duty, 5s., po cwt. F. P.. 10s. Barbadoes 35 0 50 0 Jamaica 70 0 140 0 E. I. in bond, 20 0 3n (1 GT-AKO, ton Er,. i s. Peruvian 0001) Bolivian 10 10 11 15 Ichaboe 10 10 12 0 Other sorts 6 0 9 10 LnfSEEn CAKE. duty free America, thick 8 0 8 10 11 thin 00 0 Lisbon 80 0 s. d. s. d. LARH, America, cwt. 61 0 66 0 PETTER. ft in bond, duty 6d. & ft Black "0 5 0 5i White 0 9 0 0 RICE. p ewt., in bond, dnty, Carolina. id. evi-t., East India. 41d. Carolina, ord. to mid. 23 0 24 6 (rood to fine 25 0 26 0 East India, yel. cargo 96110 Broken and ord.. 9 6 10 0 Middle to g, w. 10 6 13 6 Fine 140146 Arracan 9 9 119 SALTPETRE. P cwt. East India 31 0 43 0 Bombay 18 0 28 0 Soutli America 20 6 23 0 SrnATi. tt ewt, duty. Muscovado 12s. Sd., Rrown Claved. 13s. lOd, White Clayed 16s.. Refined 18s. 4d. W. I. Muscovado s. d. s. d. Dabs to low brown 49 6 5 J 0 Middle to fine do. 55 0 57 0 Good to fine yellows 58 0 62 6 Crvstalized 566610 Mauritius Rks..to dbs. to low br. 48 0 53 6 Mid. brown to gray 546566 Good to fine yellows 58 6 60 6 Bengal Khaur to dry brown 47 0 48 6 Good br. to low yel. 49 6 55 0 Mid. to fine v. Date 55 6 59 6 Low to fine white 1 [ M „ 6 63 0„ Renares ??° ?0n Crystalised 556640 Madras Low to g. br. (Kat.) 4i 6 48 6 Manilla Uuclayed 49 6 50 0 Clayed 55 6 56 6 Havannah Brown. No. 10&11 00 00 Yellow, 12 to 15 0 0 0 0 White 0000 Brazil Rrown 50 6 52 6 Yellow 11)30515 6 White 0 0 0 0 TF-k, p th. in bond, duty Is. 5d. Congou, c. to f. 1 0$1 OJ Good to finest 1 2J 2 ti N'in, Yoiig & Oolong 10 1 10 Souchong. Common to good 12 16 Fine to finest 1 5 24 Pekoe, flowery 1 1P ? rl Caper, scented 11 110 Orange Pekoe, scented 1 5 2 4 Twankav 0 0 11 Hvson Skin 0 8 0 10 Hyson 1 ti 3 6 Young Hyson. Canton OP 10 T-vvankny and Hyson 1 0 2 0 Imnerial. Twankav Ar Hyson 1 6 2 0 Gunpowder, Canton 1014 Twankav A- Hyson 1 3 Ii TAT.UVVV. ewt. duty Is 6,1, ewt., British Pos., I" Petersburg. V C. 00 0 00 0 Odessa 61 0 62 o N. American 00 n (H) II I Bui'Tio" Ayres 60 0 62 0 SA-;o. duty lid. per cwt. Pearl per cwt, 22 0 21 0 SAX-TPETJIK. Benglp cwt 35 0 41 0 Ij English, refined 43 0 43 6 { NTTRATK Ct SODA 21 0 21 LEATHER, per lb. Crop Hides 80 to 45lb. 1619 do 50 65 1 7 1 10 English Butts 16 24 1 11 2 6 do 28 36 2 0 2 6 Foreign Butts 16 25 1 11 2 3 do 28 36 1 11 2 4 Cill Skins 20 35 1 9 2 8 do 40 6911028 d) 80 ioo1528 Dressing Hides 16 17 Shaved do 610 Horse Hides, English 1316 do Spanish, per hide 12 0 20 0 Kips. Petersburg, per ft 17 2 2 do East India 15 2 2 METALS—rorrER Sheating. bolts, <fcc. ft 1 1 0 0 Bottoms 1 0 0 ?d 0 1?0 0 Tough cake, per ton £11 ï 0 0 0 Tile 117 0" 0 0 IROV. per ton £ s. j £ s. .n ar;z. &-c.. British. 8 5 0 (I Nail rods 81500 Hoops 10 0 12 0 Sheets 10 10 12 10 Pig. Xn 1, Wales. 5 0 6 0 Bars. &c.. 7 ft- 7 10 Rails 7 0 7 5 Pig. Xo, 1, Clyde 3 18 4 0 Swedish, in bond 14 10 17 0 LEAD, per ton, Eng. pig 24 10 28 0 Sheet 25 0 25 10 Rpd Lead 27 0 0 0 White do. 27 10 30 0 Patent shot 28 0 0 0 Spanish p'g, in bond 23 10 0 0 STEEL. Swedish in kegs 21 0 22 0 in faggots 21 10 22 10 SPELTER, for. per ton 30 15 31 0 TIN*, dntv free Engh'sh blocks per ton 130 0 0 0 Bars in barrels 131 0 0 0 Refined. 134 0 0 0 Banea in bond none 0 0 Straits. do.. 1270 128 0 TIN PI.ATF.S per box s. d. II. d. Charcoal. I C S3 6 JO 0 Cote. J C 33 0 31 6 MOLASSES duty British <fe For. 5s. 4d, British best. d. p. p cwt 21 021 6 Patent. 19 6 20 0 R. P. West Indies 32 0 0 0 OILS-Fish ss. Cs. Seal pale, p 252 gal d.p.46 46 0 10 Yellow 44 0 44 10 Sperm 89 0 90 0 Relld matter 96 0 97 0 Cod 49 0 49 10 South Sea 41 0 45 10 Olive. Gallipolli per tun 57 10 58 0 Spanish and Sicily 55 0 55 10 Palm per ton 46 10 470 t Coca-nut 4L0460 Rapesep-d, pale ( foreign) 50 0 51 0 Linseed 40 10 0 0 Black Sea p qr. 65s. Od. 61k Od. St Petersbg Morshank61 0 62 0 Do cake (Eng.) p ton !Ol 5s. 01 Os Do Foreign. 9 0 10 5 Rape do 5 15 6 0 HIDES. Ox and Cow, per lb. II d. s. d. B. A. and M. Yid drv 10 13 Do. & R. Grande, salta () 9t 0 lOt Brazil. dry 0 10 1 1 drysalted 0 101 0 lIt 6alted 0 0 0 0 Rio. dry 0 10 1 9 Lima & Valparaiso, dry 0 0 0 0 Cape, salted 0 7$0 Kew South Wales 0 7 0 8 New York 0 7 0 8 East India 0 fi 1 4 Kips, Russia 1211 3 S. America Horse, phde 14 6 17 0 German 8 0 12 0 WOOL. ENGLISH.—Per pack of 2401bs. Fleeces So. Downhogs XI 10 19 10 Half-bred hogs 18 0 18 10 Kent fleeces 17 0 18 0 S. Down ewes & wthrs 17017 10 Leicester do.. 16 0 17 0 Sorts—Clothing, pklck 22 0 23 0 Prime and picklock 19 10 20 0 Choice IR (I 19 0 Super 170180 Combing Wether mat 22 0 23 0 Pickl oc k 19 10 20 0 Common 160170 Hog matching 23 10-24 0 Picklock matching 20 10 21 10 Super do.. 17 10 18 10 FOREIGN—duty free.—Per lb. Spanish :— Leonesa. R's, F's, &- S 0 0 0 0 Segovia 0 0 0 n Caceres 0 0 0 0 Toiia 0 0 0 0 SeviDe 0 0 0 0 Germ a'l ( lt.&-2dElect 446 Saxon, jpruna 2 4 30 and 1 Rerunda 2 0 2 4 Pnissian I tertia 18 I 10 Australian Combing A* Clothing 14 3 2 Lambs IRi221 Locks and Pieces 0 IQj 2 Ii Grease 0 10 13} Skin and Slipe 1 4 2 1 i S. Australian Combing Clothing 16 2 6 Lambs 161221 Locks and Pieces 111171 Grease 0 7J 1 4 Skin and Slipe 18-221 Cape—Average flocks 1 0.2 34 C-nibing & Clothing 1 12If Lambs 1 4i 2 li Locks and Pieces 1 3 1 10 J Grease 0 8J 1 5 PP,(-)N'l SlOq\ S-All articles dutv pa;(L Butter—Watrfrd p cwt. 8 » 0 A < >1 20 Carlow 100 0.100 2 C ork r!rds 90 0 0 0 Limerick 0 0 0 0 Trie si and fresh 92 0 94 0 Kiel and Holstein 0 0 O0 Leer 90 0 () 0 Bacon, singed—Waterf. 70 0 76 0 Limerick 0^ 0 72 0 T.imeri(-k- I1,s () "!20 Lard—Waterford A, Li- merick bidder 78 I 80 0 Cork tT Be'fast d 7(¡ 0 7K 0 Firkin keg Irish 74 0 70 0 American A'Canadian 0 0 0 0 Cask .1", d". i (\ 0 0 Pol-—Amor A- Can pb SO 0 0 0 Beef—Amer A' Ca ptc Itio 0 0 0 Inferior 1-200141) 0 Cheese—Edam 4 10 56 0 G0nd.i 42 5 0 0 Canter 0 0 0 American 66 0 0k T0BACC0, dntv 3. per it. Maryland, iirlb. bond; I j o ø Virginia leaf 0 S 0 ] 1 — stript 0 11 i 4 Kentui-kv i) 7* o J l "uipt 10 1 Negrohfad <» -H 1 CoJumhian lcaf tr 10 2 4 Harana 10 5 eigsrs.hd dufv 9« f 10 00 j

1 f- -— au oe pery y caledwaith hwn 9 n Tii< r. Ali '•—dyma r station ie, a da ei chael. Tocyn au ydyw y peth nesaf; a pha gnawd, yn nghgjj. ol y twmpath inorgrug hwn, sydd vn alluog 1 wthio ei hun i gyfarfyddiad a'r rhai hyny? r ihaid i ni ymrestru yn y pentwr, ac arc" ein tro- fl adaw. Y tocynan wedi ea ca]; J ffbrdd a chwiV^. yorofyn am v 1 cael yr cerbyd,r, Cer^« 2 'Nid oeq vmt.bOsil)] enel vr un cerbyd. A welweh cbwi fel y r fel y bvdd y ymanw i bob un o honyL' r> liv fel y bvdd y mor yn rbutbco i mewn pan gode r Y rhagd,d ? T mae pob* cerbyu >n yr holl dra- awn cy" perimvn —rdy w, ar mron; ao n 1 ar v i- ^e* ^rrr- J ^mon ♦■jpl « ? 0 Bont '??t?MpU? dndtmrrPa? ?.jft? a hynf, yn unig ??' beb i neb golli ei ywyd, on?4-4 iu i sgwm na cbaawd yr uo or boll nioedd g el ei ddolurio. Dyma'r Palas. Yr wyf wedi ceisio rhoddi dis- grifiad o bono pan oeddwn yma ar ei agoriad. Y ewbt a ddywedaf yma. gan hyny, ydyw, fod natur yn YÑfll a chelfyddyd wedi ychwanegu llawer -Iftwri at ei brydferthwch yn ystod yr ychvdig amser a aeth heibio er y pryd hwnw; a'r gwir- iionedd am dano ydyw, fod prydferthwch yr ad- eilad, yn nghyd a'r Uuaws o bob math o wrth- fldrychau sydd n'i fewn, a'r tiroedd -sydd o'i am- gylch, yn enwedig ar ddiwrnod ysrtenydd o fath y dydd bwln, itwbhlaw disgrifiaa. Bellach ni a ,wnPAwn -ard sitt lie penodedig ar yr oi iel. O'r ( lIe hwu y mae'rolygfa yn un wir odidog. Buasai yn werth dyfod o'Gymru i Lundain, a thalu pris ytodyn, er mwyn cael gwieled yr olygfa yn unig, a gadael o'r neilldii bob peth arall. Ar ein cyfer yn y pen draw, chwi welwch y mae yr orchestra. Yn y candl, afr y top. y mae yr organ, yn ym- ddangos fel casitell eerddorol, ac oddidani. ao ar bob Haw iddi y mae y cantorion a'r oflfiSrynwyr. Mae y lie hwn-y transept catiol--mor fawr fel y mae pob peth o'i fewn yn ymddangos yn linwer llai nag y mae mewu gwirionedd. Dacw r organ. Prin y gallai nn gredu wrth edrych arni o'r pell der yma, ei bod ond ychydig yn fwy na'r organau a geir yn yr eglwysi; ond y ffaith ydyw, ei bod yn sefyll ar fwy o dir na'r cyffredinolrwydd o dai, nid amgen 40 troedfedd wrth 36; a dacw yr orchestra, er nad yw yn ymddangos oddiyma ond bychan, y mae yn sefyll ar fwy o le, ac felly yn gyfaddas i gynwys mwy o gantorion, nag nnrhyw U neuadd yn y, deyrnas; nid oes un ystafell yn Mrydain a gynwysai yn y modd acw. ar un llawr, gycifer o ddynion ag sydd y fynyd hon ar yr orchestra; ac islaw i ni, ar y Hawr ac ar yr oriel. au, y mae He i fwy na deunaw mil i eistedd yn gysurus i wrando. Pa le, fy nghyfeillion hoffus, y mae geiriau i ddisgrifii golygfa tel hon ? Islaw yr organ y mae y tabwrdd mawr a wnawd erbyn yr amgylchiad ac islaw hyny, arlun ardderchog o Handel. Mewn naw o resau haner cylchog, yn y front, mae yr offerynwyr; ac oddiyno hyd yr organ, ac ar hob llaw, mae y cantorion, y Bass vn nesaf allan ar un llaw, a'r Tenor ar y llaw arall, fel y mae y Soprano a'r Alto o'r tu fewn. Mae v trefniad hwn, ac yn enwedig tra mao y merched wedi ymwisgo mewn gwyn, gydaganbell un, yma a thraw yn en mysg, mewn ysgarlad, gwyrdd a du, a'r meibion mewn gwasgodsu a chadachan gwvnion. yn gwneut^ur yr olygfa yn arin:s»rif iadwy dlws. Edrychwch i lawr ar y gvnulleidfn, eto-y goedwig yna sydd yn gorwe,id oddidanoch. a'r cwbl wedi ei fritho yn y modd mwyaf swynol- megvs gan law o'r fath fedrusaf, a. gwisafoedd am ryliw y boneddigesau. Ac er fod yr holl gefntor mawr hwn o fodau dynol i gvd mewn cyffro ac ysgogiad, yr hyn sydd yn rhyfedd ydyw, nad oes yn y cwbl yr arwydd ileiaf o ddyryswch ac an- nbrefn. Yn wir, y mae y trefniadau yn mhob peth, bron na ddywedwn, yn berfFuith. Y mae y miloedd yn ymsymtid ac yn cyrhaeddyd eu lleoedd, oddigerth fod ambell un yn fwy gwyrddlas na'r cyffredin. mor ddiwyro a phe buasent yn ben I jfyfarwydd yn y lie. Dyma hi o fewn yclivdig fynydau i un o'r gloch. Dyna'r organ yn arllwys allan ryw lifeiriant o seiniau, gyda'i holl nerth, ac y mae ei nerth yn aruthrol, nes Hwyr lem-i yr holl le; yna y mae yr offerynwyr yn gosod eu gwahanol olffervnau mewn fjwyl, gan gynyrchu S>b math, a math araU bef?d, o seiniau. Ust! Dyna glapio mawr (t chyffredinol. ? Pwy svdd yn y dyfod i fewn ? 0; Maaam Clara JTovello a Miss v -T Mr. Simms Reeves, Mr. Weiss, a Herr —v prif gatatorion. Yr ydych yn gwybod V lfW> titi o nnnvnt vn dda. fel ^tia raid7 yeb- d stfn.)gn Jfa'r o ddisgrilfad o hcnYbtVYna. Dyma F mawr drwy yr boll oedwik etc. Dyma y lost& y*g, *r.Iag svdd l arwain yr holl dyrfa « e yspieriydd acw; vn lteièWyrao yn offerynwyr, drwy y ^wait^i dihafal a gorehestdl Svdd o'u blaen A Yohydig i«wn ydyw bifer y* rhai a geid yn alluog -yt boll fyd. Distawrwydd a < ^Wnyddw h y bedd a ifêÿtsa dr6s yr holi le, a *"Ii, Otyderusa. Jeinw boo tnyi)wtrc.. Dacw Mr.; M' .-pt ar ei dreed. tie -ya rhoddi. ot AtWIdd i'r fintai- J'ypa bob Uygad ar ei lywffon. Dyta'r «. yn ymdreiglo, megys pe byddent yn ei wyda. Y gorchwyl cyntaf oil oedd canu '■yr Antbem Genedlaethol, Madam Novello yn •. ijMpQ v peniRcyntaf, fel arferol, yn solo, a'r chorus i:p øfodyn gyflawn ar ei bol. Canai y fonedd- ion yn lied debyg i'r modd y gwnai ar agor- yn niweld ■ yr J^tan olaf ond un, fel y pryd bwnw; ond yr • >■ymddangos i mi fod ei llais fel pe buasai iroulid T eb di q er y pryd hwnw. Ar ol 4 rffhen y sererponi hon, a chymeryd ycbydig ■ •eibiant, wele law Costa i fyny dracbefn, a ehyda 1 bod yn ysgogi, yr oedd bwa pob un o'r fiddles yn cydsymud, a'r cord cyntaf o'r overture wedi ei daro. Difyr a dyddorol dros ben oedd edrych ar y rbengau hyn o fwaau yn symud i gvd yn yr un cvfeiriad, ar vr un tarawiad amrant, fel cutrawd o filwyr dysgvbledig, a gwialen Costa fal Cndfridog anivnt. Chwareliid y symudiad cyntaf yn yr overture yn grvf, y tro cyntaf, ond yn nervous .a llawn teimlad, fel y bwriadai y eyfansoddwr; yr ail dro yn wan, ac yn rhy wan i ui yn y pellder bwn ei deimlo, Ofer yn y lie hwn lyddai i mi geisio rhoddi dvsgrifiad o'r modd yr aed trwy yr boll oratorio; nodaf vn unig ychydig o'r prif betbau. Mr. Simms Reeves oedd y cyntaf i ym- ddangos o flnen y dorf.yn y Recit. dra chysurlawn a hyfryd, Comfort ye," &e. ond yr oedd yn rhy wan i'r rhai yn v cyrau eithaf ei glywed. Drwg iawn oedd genyf golli amryw oï nodau mewn • darnau dylynol; ac yn enwedig y frawddeg fechan i c-f olaf yn yr Air, "Bebold and see." Cana Mr. Reevps y gan doddedig bono yn llawer rhagorach na neb arall a glywais i yn ei chynyg; ac anrheg o'r fath werthfawrocaf ydyw elywed ei ddarlleniad o'r phrase diiweddaf-" Like unto his sorrow; ond yn nnffodus, ei cholli a wnaeth miloedd y tro bwn. Y mae Madam Novello yn canu yn rhag- orol, yn ol ei harfer ond byddai yn dda, debygwn i, pe gellid ei pherswadio i ymfoddloni ar ganu yn unig, yn He canii a chyfansoddi; o'm rhan fy bun, nid ydwyf erbed wedi gallu ymfoddloni i'r cyfnewidiad y mae y foneddiges dalentog hon yn wneyd yn yr Air odidog, 11 1 know that my Re- deemer liTeth" Canai Miss Dolby yn rhagorol; yn well yn ddiddadl, nag y clywais i hi ericed. Rhy wan oedd hithau yn y eyffredin, ac vn enw- edig yn yr Air, He was despised." Yr oedd Herr Formes a Mr. Weiss mewn lleisiau rhagorol. a chanRi pb IIn vn dda; ond nid cystal ag v clywais hwynt o'r blaen. Efallai, yn y He hwn, y byddai vn tuddi'd Cvmervd nndi -d n'r cyf'newid:ad a win a Pl.N-n y caniadan. Y cyntaf oedd MiBS Dnlhv (Contralto) yn canu yr Ai, "Bitt wilt) milv 1,I)i(ie," vr a acnir.N-n tzyffi-e(lin fel Bass; a'r IjeiH oeddvnt Mr. Reeves (Tenor) yn canu He was cjjt n«" a Rut thou didst not cftnll lj(, wo, s?t a lea,ve, hat'n gpn?n gVfTredin gan Sfiprnn?, ermai??crybw?-dd?bw?Bt gan yr awdwr. Am v d yn dda, a rhai yn ardde?h?. <M?nys? ol?f Yr o?dd,? ?'c.r unto ua." Lift np your hpac?i'" fl!?)e)<'jnh,"? Worthv^ifftbe Lamb," &e. Yn y rliai hyn yr oedd jy holl nerth mawr a gaselesid vtl ncrhvd, yn cael cvfUwn yowirferiad, ac yr oedd yr eflaith yn wir arddunol, yn enwedig yn yr Hallelujah a'r Worthy is the Lamb." Dyddorol dros ben oedd odrych ar drefn y dyrfa gyda bod y gerddcriaeth l yn terfynu. Yn ystod y cyfarfod, yr oedd pob un yn eistedd ar ei gadair benodedig, a'r mynedfa- oedd rhwng y gwahanol flociau yn rhy ld, heb neb i'w canfod ar hyd-ddvnt ond y stiwardiaid ond gyda bod y gerddoriaeth drosodd, yr oedd pob Itinell gw ihaniaeth wedi myned o'r golwg, a'r holl dorf yn vmferwi fel y morgrug yn eu twmpath yn mis Mehefin ac yn mhen ychvclig o fynydiau, yr oedd y tiroedd prydferth perthynol i'r Pales yn cltel eu britho gan y miloedd pohl, yr hyn. yn nghyd a chwareuad y ffynonau tnawrion a dihafal 'ydd o flaen y palas, y rhai a daflent eu dyfroedd b entrych, a'r enfysion aneirif a ffurfid ar bob t w yn ngwaith y difer.vnau dwfr a'r pelydrau ?1euni yn croesi eu gilydd, a "ar-?ddent un '?' go ?fe dd mw-" ;?e?lwyd _e _l.. erl A ? B D A ? <- f» v ? i? A ?? h:" I.e-W" f W» T a*RW' HK. i. » t wT ? .??. ? ???\;T.?' a»fiv. ;♦*«•«» tyi. *m b- I Y F A -q¡ 'fnr. ■ "1\:01 a(Sl • Efal pobJog am roddi fu ■ northwyo i fcwy èTilJ yfk. fw. Tjp- aifl; nen yncw, A- jr oratorio hon oddiar v r?<trrtgvlcfirad gogyfer a pha un y'i c'yfanso,iaw.vrl: sèf buddugol iaeth y Tywysog William, Due Cumberland, ar Charles Edward, y Pretender, yn mrwydr Cullo. den, Ebrill 16eg, 1746; neu, efaillai mairhvwbeth arall a ogwyddai y meddwl brenhinol i ddewis y dydd hwn. Yr oedd yr un bywiogrwydd i'w ganfod yn nghymydogaethau y Palas ddydd Mercher ag ydoedd ddydd Llun, a mwy. Erbyn un o'r gloch, yr oedd yr orchestra wedi ymdrefnu, Costa ar ei gadair, tuadenddeng mil o wrandawyr wedi ym- gynuH, a phob llygad yn sefydlog ar y I!e darpar- edig i'r FreDbines a'i chymdeithion. Tua deg mynyd ar ol yr amser, dyma Costa ar ei draed yr hwra fawr galonog yn adsiin yr holl adeil ad, a'r cord cyntaf o'r Anthem Genediaethol yn mynegu ei bod o fewn y muriau. Wedi crymu yn serehog i'r cantorion a'r gyuul'eidfa, hi a saf- odd ar ei thraed tra y buwyd yn canu yr Anthem; wedi hynv. hi a gymerodd ei chadair. Yr oedd dau wedi eu hyebwanegu at y prif gantorion heddyw, sef Madam RuJersdorff a Mr. Moutem Smith. Yr oedd yn ddigon amlwg cyn pen ychy. dig amser, fod y gerddoriaeth i fod yn fwy effeith iol heddyw na dydd Llun. Yroedd lIelli o lït1.n wedi eu crogi ar hyd y nen, fel ag i wneuthur y lie yn fwy canedig; ac yr oedd y cantorion yn teimto yn fwy cartrefol, a'r prif gautorion yn deall y pe!lder ac yn medru mesur allan eu nerth yn llawer gwell. Yr hyn a'm tarawodd i gyntaf oedd y cyfnewidiad yn y Chorus, 0 Father, whose almighty pow'r." Ceuir y rhan gyntaf o hwn yn piano; yn He hyny, cymerai Costt y rhan hon yn 11 awn forte, gyda'r organ a'r tabyrddau. Canodd Mr. Simms Heeves ei hoff gan, Sound an alarm," yn dda ragorol, a gorfu arno ei hail ganu, ond nid eystal ag y clywais ef. Dichon ei fod yn cynilo ar ei nerth erbyn nos yr un dydd, y pryd y bu agos iddo ladd ei hun, a thynu Exeter Hall i lawr am ei ben, yn y War Song yn Eli Dywedir na chlybuwyd mo hono erioed mor ofu. adwy ardderchog. Yr oedd rhai o'r choruses yn myned yn rhagorol heddyw drachefo, megys, Disrlainful of danger," "Fall'n is the foe," "Tune your harps," "We hear," a We worship God. Yr oedd y symudiad olaf hwn yn wir ardderchog, ac vn enwedig o'r lie y cymera y Soprano i fyny y pedwar nod olaf o'r Canto Fermo, ar y geiriau, And God alone,' livd y diwedd; ond hoff ddern- yn y gynulleidfa oedd, See the conquering hero comes.' Nid oedd dim a'u boddiai tu yma i gael y dernyn hwn drosodd drachefn. Rheol Costa, pd. fodd bynag, ydyw peidio ail ganu dim oil mewn Orotorio, fel na thorer ar gysvlltiad y meddy^ddrych ac y mae yn hollol yn ei le, yn fy marn i ac nid cyn fod y band ac yntau wedi myned i ganol y march dylynol, er nad oedd neb yn clywed yr vn cord o hono gan drwst y gynull. eidfa am encore, y deallodd efe tod yno ryw ewyllvs fwy anhyblyg na'r eiddo ef ei hun yn gweithio yn ei erbyn, ac y trod 1 at y Frenhines i ofyn am gyfarwyddyd arwyddodd hithau yn ras lawn ei dymuniad am i'r dernvn gael ei ail ganu, yr hyn a wnaød, ae, os yn bosibl, yn well na'r tro cvntaf. Dybenwyd y cyfarfod hwn trwy ganu yr Ken nar.fed. Ar un o'r penillion canai pawb yr Air yn nnsain, gan adael yr offerynau i chwareu y gvnghanedi; ac yr oedd yr effdith yn ardderch- og dros ben. Dvdd (Jwener, pa fodd bynag-dydd Israel in Egypt'—er mm dydd Llun oeid dvdd v Mes- siah,' ac mai dydd Mercher oedd dydd y Frenhin es, oedd dydd matirryr-wyl." Yr oedd y gynull- eidfa y diwrnod hwnw tua dwy fit ar bymtheg a cha'wyd un prawf anwrtbwynebol yn rhagor, fod Handel yn bollol gywir yn ei waith yn ystyried yr oratorio bon yr ardlerchocif oi holl weithirit, FeaHai y gallech ffurfio burn well am sefyll fa PontFJundainydyddbwn.peadroddwn i chwi un ystori fechan. Trwy fod dwy foneddiges yn myned gyda n i y dydd hWn i'r Palas, meddyliasom mai: jfweil oedd cvmeryd cab o'r llytbyrdy i'r sta- tion I ffordd a ai yn Sin cerbydan, ond yr oedd 1 ein hysgogiad yn dyfod yn araf ryfeddol fel yr 6iii hyagogiELd )-I] (I .Vfod ?n eol y Brenin William. oeddym yn myned I lawr Heol y Brenin William. Krbyn ein dyfod' lit Bont Llundain. yr oedd ol- wyniooein cerbyd wedi dyfod mor araf fel y buasai malwoden yn sicr o fyned heibio i ni; ac wedi aros yn y oyftwr bwnw am beth amser, gorfu ar- nom ddisgyn, achynMryd y traed drachetn i groesi y bont, a thatu i'r cabman am ddvchwelyd. Dy- wedai y cabman y buasai awr o leiaf yn croesi y bont. Yr oedd trefniad yr orchestra yn dlysach beddyw, pe yn bosibl, na'r dyddiau o'r blaen. Yr achos o'r gwahaniaeth bedd fod y rhan fwyaf o'r cborases heddyw yn ddyblyg. Nid oes ond ychydig,"mewn cymbariaeth, o solos yn yr oratorio hori; ond canwyd pob un yn dra rhagorol, ac yn arbenig feFy yr Airs, The enemy said.' gM Mr. Reeves; Thou didst bll)w,' gan Madam Novello, a '-rhoti shalt bring them in,' gan Miss Dolby. Canodd Madam Novello a Madam Rndersdorff y Duet, 4 The Lord is my strength,' yn dda. a Mr. Weiss a Herr Formes y Duet, The Lord is a man ot war, yn lhagorol; ond nid yw y naill na'r llall o'r darnau hyn yn deilwug o'u rbestru yn mysg prif weithiau Handel. On 1 y prif achos o Iwyddiaut yr Oratorio hon yn fwy DlÙ lleill ar yr achlysur presenol, nine yu ddiameu, oedd ei bod mor gyfoethog o gydganau, a'r rhai hyny, bron yn ddieithriad, o'r dosl aith goreu a gyfansoddwyd gan ddyn erioed. Yr oedd yn amlwg, hefvd, fod y cantorion wedi cael eu dysgyblu yn fwy manwl yn yr oratorio hon nag un o'r lleill. Anhawdd fyddai nodi rhagorolion a rhagoiiaethau He yr oedd pob peth mor dra rhag- orol ar yr nn pryd, gell-d nodi, y choruses go- goneddus 'He spake the word, ilo gave them hailstone' (pa un a ganwyd yn fi-awychilti or dderchog, ac a ail ofynwyd gan y dyrfa) He rebuked the Red Sea,' But the waters over- I whelmed: Thy right hand, 0 Lord,' a'r Sing ye to the Lord,' fel rhai ag oedd yn cael mwy o effaith ar y dyrfa na'r lleill. I dynu yn frysiog tua therfyn fy Hythyr hwn, pa un svdd esioes yn llawer rhy faith, goddefwch oddiwrthyf ychydig o eiriau fel diweddglo. Mae yn anmhosibl rhoddi disgrifiad o'r lie nac a'r canu, oher-vydd nad oes genym yr im ffigyr-yr un cynelw, wrtt-,Lta un i dynu ein darlun. Yr oedd y 110 mer walianol, o ran. ffurf, scfyllfa, a maintiolaeth, i ddim a welwyd o'r blaen-tyrfa y cantorion, yn nghyd a nifer a nerth yr offerynau, mor bell tu hwnt i ddim a welwyd erioerl cyn hyn a'r gynulleidfa gymaint yn IIUOSOCKCII nag nn dorf a fii o'r blaen yn ym^ynulledig nr y fath achos, fel y niaer ffigvrau a'r cymh triaethau cvffredin yn gwjthod ein gwnSR\H10t'111 A In yr arddnngosiad. yr oedd hwnv yn llwyddiiiuns tu hwnt i ddisgwyiiad; p.m y Clln 11. yr oedd ar vr un pryd yn ffaele-d ac yn llwyddiaut. Ffacledd. ar v evfan, a. hynv oherwydd natur pethau yn fwy nq I1nrhyw d,iiffy yn y cantorion eu hunuin, vdoedd canu yr unigolion. Yr vd\ch yn gweled foe1 /IDR: y prif gantorion, o ran ileisi u, ag sydd ilr vr ,asv¡¡}aw" ;.a.{,ha.tl y byddent yn rhoddi ) alli.n eu llnwn nertVUV oeddvnt yn pern eu clyw ed a'u teimlo trwy yrboli tc; ond pan ganent' yn wan nc yn dyuer, yr oedd yr effaith yn colli et\ran wan nc yn d?e?y r oedd yr eftaith yn coiti pt\rnn helaetMawn o'r dorf. Yr oedd hyn vn boeiius amlwg ddydd Unn, yn V Meo1h, yn enwedig; y I dyddiau ereill, oberwydd y rhesymau a nodais eisioet, yr oedd yn llawer gwell, ond nid yn agos yr hyn oedd ddymunadwy. Yr oedd y prawf gyda golwg ar y cydganau yn hollol Iwyddianus a boddhaol ac ni raid petnjso moment ar ol ei wneyd cyn mvned yn rnhten i ddarparu gogvfer a'r Yylchwvl f6wr yn 18')9. Yr oedd yn h,)Ilol lwyddiauus, yn un peth, fel yn dangos fod yn bosibl cad tyrfa o aimai filoedd, o wahanol barth- au y deyrnas, i gydganu dan lywyddiaeth un person, yn herffaith unol, o ran ton, amser, traeth iad, a phob peth svdd angenrheidiol er datgan cydganau yn y modd mwvaf effeithiol. Yr oedd hyn i'w ganfod y tu hwnt i amheuaeth yn mhob un o'r chorines; ac yn wir, yr oedd mwy o unol- iaeth a chywirdeb yn ganfyddadwy mewu rhai o "K nynt nag a glvwais i erioed o'r blaen. Erioed -nis i y llithreni yn nechreu y chorus god- -I", t-into us a child is born,' yn cael eu i ?! v juol yr oedd en gwaith yn gosod 1i ar ^cyntaf o bob pedwar y gyn- I f ct in i hyn. Yr oedd yr effaith yn itih n odidog, tu hwnt i allu geiriau ei v desgriBad goren a al'af fi fertdwl am .Ido loan o gan y pedair mil a'r s iith a-f.. Seii^Jt}-—' Ac mi a glvwais lef --obt fel lief dyfroedd lawer, ac fel Ilef t-trnn Jr. ac mi a glywais lef telynorion vn canu ar eu nati." Dywedir mai yr ateb a roddod i Haudel rJàó ofynwyd iddo beth oedd ei deimladau pan yn cvfansoddi yr Halelwia' ydoedd, ei fod yn gwel ed y nefoedd yn agored, a Dnw yn eistedd nr ei orseddfainc, a ch-intorion dirifedi yn can" yn ddi- ddiwedd ger ei fron. Pe buasai yn bosibl ei osod ef ei hun i sefyll yu lie ei ddarlnn ar (Yrchpsti-a y Palas Grisial, mae yn anhawdd genyf feadwl na fuasai yn cael rhvw eiliw gwanaidd o'r un olygfa. Y nifer fel dyfroedd lawer," y nerth fel taran fawr," y pereidd-dra fel telynorion yn canu ar Pit telynau,' a'r cwbl yn gwneyd i fynu un 'lief.' Am Israel in Egypt.' maeyn bur sicrna chafodd yr oratorio hono gymaint o gyfiiwnder erioed o'r blaen. Amser a ballai i mi fanylu ar y pwyntiau a ddygwyd allan mewn modd arbenig yn y dat- ganiad hwn. Un o'r rhai mwvRf nodedig oedd y frawddeg 'Even darkness which might be felt,' pa tv a roddwvd gan y Bass, er eu bod yn rhan- edig ar bob ochr o'r orchestra, ac heb un oflervn i'w cvnorthwyo, fel pe buaspnt un gwr. Yr oedd yr effaith yn y frawddeg fawreddog He rehuk-d the Red Sea' yn dra ardderchog; ac uid llai dychrynadwy y nesaf, lie yr oedd y Mor megys yn (iiflatiti dfin v cervdd. Ond dyna, dyna, cyfrol fyddai ddigon bach i fanvlu ar holl ragoriaethau v dreithgan fawr hon. Yr oedd y prllwt yn fodd- haol, hefvd, tel penderfvniad ar y cwestiwn a god- asai yn fy meddwl i, fel yn meddwl llawer eraill, A eedd yn bosihl i seiniau a gynvrchtd mor bell oddiwrth eu gilydd ymnno yn y fath fodd fel ag i daro y glust yn mhob parth o'r adeilad fel un cord, ar yr un tarawiad. Er fod y pellder mor fawr, nid oedd un annghvd darawiad. yn y gradd Ileiaf, i'w glywed rhwng y seiniau. C ifwyd hefyd fod gweithiau Handel yn ddigon svlweddol a cbedyru i ddal yr boll nerth mawr a d lygasid i'w datgan, ie, a llawer mwy a hyderwn y bydd o leiaf fil o gantori,,n yn ychwaneg yn y gylchwyl fawrddy- fodoL Y mae digon i'w cael yn Mrydain. Gad- awyd allan y tro hwn luoedd o gantorion gwir dda, llawn cystal a'r rhai oeddynt yn canu. A dyma fy ngllir diweddaf heddyw, a diau y bydd vn syn genych ei glvwed, Er holl nerth y ddwy I fil cantorion, a'r pnm cant o offerynau, ynghyd a'r organ aruthrol, a'r tahwrdd, yr oedd y cvfan yn llawer rhy fvchan i lenwi y lie. A chadw hyn mewn cof, hawdd credu fod yn anhawdd i'r solos fod yn effeithiol. Lie i dvrfa aruthrol-ddsiii eymaint a'r hon oedd yn bresenol ar yr amgylch- hwn, i ganu y gerddoriaeth fwyaf cref, eang a sylweddol ydyw y lie hwn an at hvnv, transept y Palas Grisial yw y He mwyaf ardderchog yn yr holl fvd. A gidawer y tyner, y teimladwv, y mirain i'r neuaddau a'r ysta felloedd. Byddwch wycb, medd eicb cyfaill o galon gy- wir, ARTHUR LLWVD.