Yr Amserau

'( i Ymt\1d rl' Amserau." we.?erbyn cymbelliadan Ua'Mf'? & thMrioni ? ."#In SWYDDF? YMFUDUETH &Y. J t GYM ■* yr j*- oydsynio i i 4-vr T" ly Llywodraeth, a 'h iLl' diau wedi owblhau M tjtJ1J'1'U a- qC. IpSl^ ? ? ? ?o. j V J&OYD, BLMS, ? Li ?-BitoTH y Amm-au Ojfice,>* feVEBPO^Bk j I

A* AYFKILLION YB AMSERAU." WELE sin belaethiad o'r diwedd wedi dyfod s. yn ffaith, ac yr ydym yn sicr nas gall pin derbynwyr Ihmsog o bob dosbarth lsv na gweled mawredd a ft werth y cyfnewidiadau a wnnethom yn yr Amserau, y rhai vdynt wedi acbosi i ni gryn lafur a chost. Nis gallwn lai not theimlo ^tragwyneb yr eirchion (trym. <ufi ion o tai manau) sydd wedi dyfod i'n swydd- fa yr wytbnos hon, fod yr Amierau yn parbau i dderbyn y gyfran belaeth hono o gymerad- wyaeth y cyhoedd ag sydd wedi ei hanalygu tuag ato yn awr er ys llawer blwyddyn. Yr ydym yn ychwelyd ein diolchgarwch diffu- &fli i'r rhai byny o'n cyfoillion syJd wedi ym- drechu mor egniol ac mor llwyddianus dros ei gylchdaeniad. Ein prif aracan a'n hastud iaeth fydd parhau i deilyngii y cyfryw gefn- ogaeth. Nid ydym heb deimlo pwysigrwydd ein sefyllfa. Y mae meddwl fod y wasg yn allu mor nerthol i ddylanwadu er drwg neu dda, a bod Rhagluniaeth wedi ein gosod mewn cyfte i ddwyn y galhi aruthrol hwn i weithredu ar nifer go fawr o filoedd o'n cyd- genedl yn wythnosol, a meddwl y gall y bydd genym ddylanwad yn tfurfiad nodweddiadau crefyddol, moesol. gwladyddol, masnachol, a chelfyddydol miloedd o'n eyd-ddynion, vn peri i ni edrych ar ein sefyllfa fel un ofnadwy o bwysigacbyfrifol. Byddyn ddagenym ddwyn yn mlaen yr Amserau yn y fath fodd fel ag y byddem nid yn unig yn boddhau ond hefyd yn llesoli ein cenhedlaeth, oblegid gellir dy tyru cenedl heb wnenthur unrhyw leshad iddi, ond nid ydyw yn ddigon genym oglais ein darlleowyr a rhyw goeg ddigrifwch, na chynffoni iddynt i gwoniaith. Ein safle di ysgog ydyw gwirionedd, oblegid yn nghanol ein boll rwymedigaethau i'n cenedl, credwn hefyd ein bod yn gyfrifol i Dduw, nid mewn ystyr gyffredinol yn unig, ond hefyd mewn ystyr neillduol fel rhai yn dal perthvnas a'r Amserau, a charem fel y cyfryw roddi ein cyfrif yn llawen ac nid yn drist." Os bydd rhai o'n darllenwyr yn gweled rbywbeth yn ein taflenau marcbnadol, neu mewn unrhyw gyfran arall o'n cyhoeddiad yn ddiffygiol, byddwn ddiolchgar iddynt am grybwyll hyny, a chymerir eu cwynion dan ystyriaeth. Bydd hyny yn llai o drafferth iddynt hwy, yn fwy llesol i'r wlad, ac yn fwy manteisiol i ninau nag iddynt rwgnach yn hir iawn yn erbyn yr Amserau, heb hysbysu i ni pa beth sydd yn eu hanesmwytho. Nis gallwn beidio diolch i'n gohebwyr ffyddlawn a galluog y rbai sydd wedi bod mor gynorthwyol i ni hyd yma. Yr ydym yn dy- rnnne parhad ou eynorthwy. Gnddefer i ni ddwyn ar gof iddynt hetyd, er fod genym barch dwfn i'r awen ai chynyrchion, a Hen yddiaetb yn gyffredinol, eto dymunwn ar- gratfu ar eu meddyliau mai hanesion byrion, cynwyafawr, ac eglur o ddigwyddiadau pwysig a dyddorol, marchnadoedd, &c., yn nghyda Uytbyrau cyffrous ar rai o bynciau cyhoeddus y dydd, ydynt y petbau cyfaddasaf i newydd ladur, a mwyaf cymeradwy yn em swyddfa. Rhaid i ni ddywedyd^ rhai o'n gohebwvr, j sydd wedi addaw eln cyn^rthwyo fel hyn, yn dra, anffyddlawn, tra y maa eraiU ya teilyngu ein diolchgarwch >gwresoeaf ni a'n darllen- wyr.

I AT Y DERBYNWYR. I 1'- Y mae yr It HELAETBUD" wedi ei gwneathnr yb angenrheidiol i chwala as adgysodi llawer o bethaa, M felly wedi achosi mwy na dwbl y Uafur arferol yn ein awyddfa, fel nad oedd yn ddiohooadwy i ni anfon allan yr Amserau i bob man yn ei amser arferol yr wythnos hon, yr hyn ni cbymer le eto gan ein bod wedi cael pob path i drefh i weithio allan ein eycllan newydd*

AT EIN GOHEBWYR. IW LLYTHVB o AWSTBAIIA.—Diau fod y llythyr hwn yn ddyddorol iawn i deulu a ohvdnabod y neb a'i banionodd, ond nid oes ynddo Demawr o. newyddion a allcnt fod o un adeiladaeth i'n dar. Ilenwyr yn gyffredinol. IW Wx. LtEWELYN. Cynghorwn y gwr hwn i ddarllen yr aracth y cyfeiriaati drosodd draohefn. Y mae yr araeth ger ein bron yn bresenol, ac nid opfi gair o son am Ystradgynlais o'i mewn. ff* Yr Hat," gan Thomas ab Morgan wedi dyfod i law. LLYFRAU A DDERBYNIWYD. y The Household Cyclopaedia: W. Kent & Co, Plain Instructions for the management of the Aquarium Dean & Son. Vacation Thoughts on Capital Punishments, by Charles Phillips, A.B. W. & F. G. Cash. IW Governmentil Gan-making. The Financial BeCor n Associatio I: How are Increased supplies ot Cotton to be obtained ? By J. B. Smith, Esq.. M.P.

YR WYTHNOS. Ar Ffrainc y mae llygad y byd gwleidydd- f ol wedi bod yn sefydledig yr wythnos ddi. weddaf- Nid mor hawdd ydyw gweled pa- hatn y darfu i Louis Napoleon benderfynu cael etholiad cloni. Gwir fod y tymor a benderfynasai efe, o'i ewyllys benarglwydd. iaetliol ei hnn, i'r Ty i aros wedi dyfod i fyny; ond beth er hyny ? onid oedd gallu gan y gwr a gyfansodd y Ty, ac a osod. odd derfyn ei barhad, Testyn ei einioes cy- hyd ag y byddai yn dewis ? Yr un peth yn hollol fuasai iddo orchymyn fod yr hen Senedd i aros am chwech mlynedd, neu ddeng mlynedd, yu ychwaneg, ag ydoedd iddo ei sefydlu ar y cyntaf, a nodi y nifer o flynyddoedd ag yr A,td i barhau. Meddwl yr oedd efe, mae'n ddiau, na fuasai neb y pryd hwn, mwy na'r pryd hwnw, yn meiddio d.os ei ?rthwy?ebiad i'w ewyllys ef, ond idi ef?gan yn glur a phenderfynol; ac Ao??maid mai gw,ll oedqgwneyd y siaDJ.o II ???? ?wlad?a Sug o elholiad cyffredin- "? o?B? ?&?er w.rUys Lenarglwyddiaethol J ? yn ddi-r^iudd. Can e?od yn hyderus mai ei ewyUys efittyd?M j?ru?haf, gwell ir tyq oedd ^gosod mewn grym dan orchudd cy 01 y bobl. Nid aanhebyg ydyw ?od i erbyn hj? wedi cy?ewid ychyd- i?. Y mae Paris wedi amty?u idc? <bd an. sawdd y teimlad o'i mewn ychydig yn wahan-j ol i'r hyn a dybiai e?e. Er pob lly?etheir- iau a osodid ar y bobl er pob dat?aniadan I' a bygythion a gyhoeddid gan y Ilywo.iraeth,, er pob caethiwo a wnaed ar yr argraffwasg a I gwylioa Wnaed ar yr esgynloriau, dangosodd Paris fod dychryn yr 2il o Ragfyr wedi cilio, a bod yspryd annibyniaeth heb ei llwyr adael. Penderfynwyd sefyll brwydr, a gwneuthur yr etholfraint yn sylwedd, ac nid ya ffaf. Daeth allan ymgeiswyryn erbyn ymgeiswyr y llywodraeth yn mho' uu o'r deg ad ran i rai y mapPax; A1t.S. barthu; yro edin in Ban fa ei Jpkftifilil o • britstru eu y bygythion vatth yn fwy y* ymgeiswyr v fgytfrecHtr -wedi cael eu betn- Ofnir mai dechreuad gofidiau yw hyn i Napoleon, a Lid naill ai ail coup d'etat neu sefydliad llywodrajfth gyfansoddiadol yn rhwym o gymeryd lie cyn hir, oddigerth i ryfel dori allan mewn rhyw barth i gymeryd sylw y. bobl oddiar helyntion cartrefol. Nidoes dipi o bwys wedi digwydd ya an o wledydd eraill y Cyfandir; na dim neill- duol wedi dyt(% drosodd o China. Daeth newy." gyda'r telegraph fod gwrth- ryfel wedi tori\Jlan yn y fyddin yn India- fod amrai gatroJau o'r milwyr brodorol wedi I tori allan-fod ymladdfeydd dychrynllyd wedi cymeryd lie, a llawer o golli gwaed ar bob llaw—bod hiab yr hen Ymerawdwr Mogul wedi ei osod a'i gyhoeddi yn Frenin gan y milwyr.- Nid yn hir, wrth gwrs, y bydd Brydain a'i braich haiarnaidd heb ddiddymu y gosodiad hwn. Nid oes un wybodaeth sicr pa beth a arweiniodd i hyn, na pha nifer o fywydau a gollwyd bydd manylion helaeth- ach wedi cyrhaedd erbyn ein nesaf. Y mae gorchwylion y Senedd yn cael eu dwyn yn mlaen mor ddwl ac annyddorol ag erioed. Er pob gwrthwynebiad a ddangos- wyd gan yr Uchel-eglwyswyr a'r Pabyddion -rhyfeddol mor fynych y mae y ddwy blaid hon i'w cael yn cytuno-pasiodd Rheithsgrif y llwon yn llwyddianus trwy Dy y Cytfredin, ond nid heb ychydig o gyfnewidiadau, er tawelu ychydig ar eglwyswyr tyner eu cyd- wybodau. Rhag y byddai i Alderman Solo- mons, neu Baron Rothschild, neu ryw Iuddew arall ddyfod rywbryd yn brif weinid- og y deyrnas, a thra yn y swydd oruchel hono i benodi Rabbi Lefi neu Rabbi Moses, neu ryw Rabbi luddewig arall yn Archesgob Caergaint neu yn esoob, gosodwyd penran arbenig yn y rheithsgrif er rhagflaetiu hyny, ac un arall er lluddias unrhyw lu.ldew i eistedd ar y sach wlan, yn Arglwydd Gang- hellydd y deyrnas. Treuliwyd y rhan fwyaf o'r amser gydag amcan-gyfrifon a threuliad- au y wladwriaeth ond ni fu dim o ddyddor- deb anarferol dan sylw. 1

CYNADLEDD ADDYSG. I Bu nifer o esgobion a gwyr blaenaf y deyrnas yn eistedd mewn eytiadledd yr wyth- nos ddiweddaf, dan lywyddiaeth y Tywysog Albert, yn darllen papurau, ac yn cydym- ddiddan ar y pwnc mawr a phwysig o Addysg y genedl. Da genym weled pob ysgogiad yn yr achos hwn. Oddigerth ei gadw mewn sefyllfa o gynhyrfiad parhaus, mae y meddwl cyhoeddus yn rhy barod i fyned i hepian ar y pwnc. Wi th ddyweyd fod yn dda genym weled pob cynliyrfiad a wneir yn yr achos, pell iawn oddiwrthym fyddai arwyddo trwy hyny aiD bod yn cydsynio a'r gwahanol olyg- iadau a draddodii-. a'r cyfundiefnau a gynygir tuag at wneyd i fyny y diffygion. Yr ydym yn llawenhau yn hytracli wrth feddwl fod y cynhyrfiadau hyn yn cadw y wlad yn effro, ac y daw o hyny, yn raddol, lawer o fuddiol- deb. Nid oes un cwestiwn i fod mwy, debyg- em, o bertbynas i fuddioldeb dysgeidiaeth; y mae pawb ag sydd yn meddwl rhywbeth ar y pwnc, erbyn hyn wedi dyfod yn unfrydol. ac yn barnu mai llawer gwell, ar y cyfan, ydyw dodrefnu y meddwl a dysgeidiaeth a gwybodacth na'i adael mewn tywyllwch. Y mae, aryr un pryd, gryn lawer o gam olyg- tadau yn cael eu coleddu a'u taenu gan wahanol ddosbarthiadau o berthynas i fudd- ioldeb a dylanwad daiopus dysgeidiaeth a pjirin na feddyliem fod rhai pobly dvddiau hyn yn myned mor bell i eithafion o barth i werth gwybodaeth ag y byddai rhai o'r hen bobl o barth ei haflesoldeb. Wrth wrando ar rai o'n newyddiaduron a'n gwleldyddwyr, gellid meddwl mai ychwaneg o ddysgeid- iaeth, a hyny yn unig, sydd yn eisiau i rag- daenu pob drwg a enwir yn mysg dynion, ac i ail-greu holl wyneb a chalon y gymdeithas ddynol. Os siarad y bydd un am Ddirwest neu y 31aine Law fel moddion i lanhau y wlad oddiwrth ei hannghymedroldeb; 0 medd dadleuydd dysgeidiaeth, cwbl afreidiol ac aneffeithiolywy nailla'rllall; nid oes dim addawn'rbobi iymwrthoda rdiodydd meddw- ol, ac i fyw yn sobr ond ychwaneg o ddysg- eidiaeth. Diffyg dysgeidiaeth yw yr achos fod y bobl yn meddwi. Os cynyddu y bydd rhyw ddosbarth o droseddau yn y tir, diffyg dysgeidiaeth yw yr achos-nid oes dim a wàghlÎ y carcharau ond dwyn y plant yn fwy cyffredinol i'r ysgolion a than addysg. Os tlodi a thrueni fydd yn ffynu, yr unig feddyg- ¡ iniaeth ydyw darparu mwy o foddion gwy- I bodaeth i'r werin. Yn y modd hwn, y mae addysg ac ychwanegiad gwybodaeth wedi myned yn Haw rhai pobi y dyddiau hyn, fel pelenau y crach-leddyg. yr unig gyfferi ag ydynt yn effeithiol i wellhau pob afiechyd, naturiol a moesol. A nnghofir yn rliy fvnych nad ydyw dysgeidiaeth ac ychwanegiad gwy. bodaeth ond moddion-moddion a ellir eu troi i gyrhaedd amcanion daionus a goruch- el, a moddion a ellir eu defnyddio hefyd i gyflawni drygau ag y buasai yn anmhosibl eu cyflawni heb eu cymorth. Y mae hanes y teulu dynol yn ein cynysgaethu a digonedd o engreifftiau o'r naill yn gystal a'r Ilall- dynion. ar ol cael gafael yn mhen y ffordd i ddysgeidiaeth, yn dyfod yn addurn i'w gwlad, eraill, er meddiannu mesur mawr iawn o wybodaeth yn dyfod y cymeriadau gwaethaf o fewn y fro-yn bla ac yn felldith ar gym- deithas. Y'mae digon o engreifftiau i'w cael hefyd ag ydynt yn dangos pa mor ddisail ac annghywir ydyw athroniaeth y rhai hyny a godant ddysgeidiaeth i fyny fel y moddion i adferyd a dyrchafu cymdeithas yn gyffradinol i rinwedd a dedwyddwch. Mynych yr estyn- ir bys at Brydain fel y wlad fwyaf diddysg yn holl deulu cenhedloedd gwareiddiedig. nir ei bod ar ol pawb yn y peth hwn— Ar ol America, ar ol Ffrainc, ar ol Awstria, a llr wer iawn ar ol Prwsia a Thaleithiau by chain yr Almaen. Y casgliad naturiol oddiwrth hyn, gato hyny, ydyw fod Brydain ar ol pob un o'r gwledydd hyn mewn moes- oldeb a rhinwedd. Ond beth yw y ffaith? Cwbl groes. Tra yr haerir fod Brydain ar ol y gwledydd cymydogaethol mewn modd- ion dysgeidiaeth, y mae'r ystadegau cywiraf yn profi y tu hwnt i amheuaeth fod yma dra- chefn lai o droseddau yn cael eu cyflawni. E irycher am foment i Prwsia. Dyna. y wlad a y mae ei chyfundrefn addys yn cael ei dyrchafu yn barhaus fel cynelw i Brydain ei hefelyebti-Ile y mae ysgolion dyddiol wedi eu sefydlu, ac yn cael eu cynal, gan y Uyw. odraeth yn mhob tref, llan, a chwmwd, ar pfant yn cael eu gorfodi i atendio, fel y mae y nifer yn yr ysgolion yn un o bob Wcl, ft" beth, atolwg, ydyw effaith y fath drefniant ^ithiedig ar foesau y boblogaeth ? .d& un yn mysg effeithiau eraill o gyffelyb .Vogaeth-y mae tuag 1 o boh 13 o'r plant a enir -,vno yn annghyfreithlawn. Dyna Satnny, drac&efn, lie y gorfodir pob plentyn i atendio'r ysgcd ddyddiol am wyth mlynedd. Yno y mae un o bob chwech o'r boblogaeth yn yr ysgol; ïe, ac yno hefyd y mae un o bob ?>$• wedi eu cenhedlu mewn godineb. Yn Bavaria yr un modd, lie y mae pob plentyn yu rhwym o atendio-yr ysgol am chwech mlynedd, neu ynte fod y rhieni yn ddarostyngedig i ddirwy. A pha beth yw y daill ? Un o bob saith o'r boblogaeth yn yr ysgol, ac un o bob 5 wedi eu geni yn an- nghyfreithlawn. .Nid ydym yn gwneuthur y sylwadau. nac yn difynu y ffeithiau hyn, mewn un modd, er œ\sio darbwyllo neb fo 1 gwybodaeth yn fiiw eth i anfoesoldeb a dwieddau-nid oes dim a all fod yn mhellach oddiwrth ein meddwl; yr ydym yn eu crybwyll, yn hytrach, er mwyn dangos fod rhywbeth gwahanol, annibynol ar, a llawer iawn mwy nerthol nar wybodaeth a gyfrenir mewn ysgolion dyddiol yn angenrheidiol tuag at wneuthur trefn ar y gymdeithas ddynol, mai nid dysg- eidiaeth yw y gorchwvlydd hollalluog sydd i fyned dan wraidd llygredigaeth y galon ddynol, a phuro cymdeithas o'i sorod ai hal- ogedigaeth. Gyda phethau eraill y mae gwybodaeth o ddirfawr werth; ond ar ei phen ei hun, nid yw o werth dim, os nad gwaeth na hyny. Yr ydym ni yn Lueddu i wneyd gwahaniaeth o bwys rhwng dysgeid- iaeth, yn yr ystyr y defnyddir y gair yn gy- fFredinol, ag education, neu addysg. Addysg, yn yr ystyr hwn, ydyw tynu allan, neu roddi mewn ymarferiad, holl alluoedd yr enaiù- y galon yn gystal ar mcddwl-y serch yn gystal a'r deall. Nis gall addysg felly lai na bod yn fuddiol; ond y mae yn deilwng o ys- tyriaeth fod y gwaith hwn, addysg mewn gwirionedd, yn cael ei ddwyn yn mlaen trwy holl ystod yr oes, ac nid am ychydig amser yn mlynyddoedd cyntaf ein bywyd ac nad oes oud nifer fechan o alluoedd dyn yn cael eu tynu allan yn yr ysgol elfenyddol. Gall dwyn y meddwl ieuanc i gyffyrddiad a dyn o gymeriad moesol cadarn, cywir, uche fod yn foddion addysg llawer mwy effeithiul iddo na'r holl wersi y byddo vn eu dysgu mewn llyfrnu. 0 hyn y tardda y dymunol- deb, yr angenrheidrwydd, yn wir, o gael dynion o'r cymeriadau uchaf i lywyddu ys- golion. ac yn enwedig i fod yn athrawon ar ddynion ieuainc ag ydynt yn bwriadu ym- wneyd mewn modd arbenig a chymeriad moesol y byd. Ni fu erioed un syniad mwy cyfeiliornus na bo I rhywfath o ddyn os bydd yn "ysgolhaig"—hyny yw, os bydd yn gwv- bod rhyw nifer o bethau neillduol am yjh- ydig o icithoedd, ac yn fe-ldianol ar ryw í nifer o ffeithiau mewn perthynas i ychydig o'r gwyddorion—y tro yn athraw ysgol. Od oes eisiau dyn o gymeriad yn rhywle, y mae ei eisiau yma yn bendifaddeu. Ond dyma ni yn myned i grwydco. Ymddeng- ys i ni fod y Tywysog Albert, yn gvstal ag eraill, yn y gynadledd yrwvthnos ddiweddaf, wedi syrth io ar y prif auhawsderau yn ffordd dysgeidiaeth. Y cyntaf a r penafoll o ba rai ydyw, diofalwch ac anystyriaeth y rhieni mewn perthynas. i roddi ysgol i'w p'aut. Y itae pswb ag sydd wedi cael dim profiad yn yr achos wedi cyfarfod a hvn yu nn o'r rbwystrau cyntaf a mwyaf anorfyddadwy. Ac nid ur unwaith, nac ychwaith trwy gyfraith wladol, nac unrhyw foddion treisiol ereill, y symndir yr anhawsder bwn. Mae y drwg yu gorwedd yn rby ddwfn i foddion arwynebol felly, pa beth bynag fyddo eu nerth, i'w gyrhaedd. Y mae rhai pobl dda eu bamcaniona'u dymuniadau yn y byd, y rhai ni welant ddim mor dda a deddf seneddol at wueyd i fyny bob diffyg, na dim braidd yn ormod i'w ddwyn oddiamgylch trwy rym cyfraith, tra, mewn gwirionedd, nad oes dim mor ddinerth gyda golwg ar gynyrchu dylanwad moesol a chyfraith y tir. Ac oddiar law y teulu byn, yn hollol anfwriadol efallai, y mae achos gwirionedd wedi derbyn llawer o niwed. Heb ystyried natur na threfn gweithrediadau egwydd- orion mawrion a thragwyddol y byd moesol, ac heb feddu digon o amynedd a ffydd i weithio a disgwyl, ceir eu gweled yn rhedeg ur draws pob peth, ac yn gofyn am gymorth y llywodraeth, neu ryw alluoedd anianol neu orthrechol o'r fath, gan benderfynu llusgo neu wthio yn anamserol trwy drais yr hyn nad yw yn bosibl ei ddwyn yn mlaen yn llwyddianus ond yn araf a naturiol. Or dosparth hwn yr ydym ni yn edrych ar y rhai a aBonyddant ar v llywodraeth yn barhaus yn achos addysg. Wrth edrych ar y cynydd sydd wedi cymeryd Ue yn nifer yr ysgolion a'r ysgol- beigion, yn gystal a natur yr addysg a gyfrenir, yn ystod yr ychvdig flynyddoedd a aethant heibio, mae yn anmhosibl i'r craff ei lvgad lai na chan- fjd fod y gwaith yn dyfod rhagddo yn dra dy- munol-yn cynycidu yn raddol a naturiol; a hyny trwy weithrediad haelinni a chydymdeimlad y bobl, er ac gwaethaf llawer o anhawsderau deflir yn ei ffordd gan "bobl y gyfraith." Dyma yr egwyddorion mawion cydymdeimlad, cariad, a Haelioni Cristionogol, yn gweithredu yn rhydd, dilyfethair, a diorthrech yn y f, nwes-dyma yr egwyddorion, meddwn, ag ydynt i lenwi Brydain a. moddion addysg, ac i lenwi y sefydliadau ag ysgolorion. Ac i'r graddau y byddo y naill gy nhyrfiad ar ol y llall yu cadw yn effro ac yn euyn y pethau hyn yn ein gwlad, y maect o wir Jesiant Er nad oes unryw ffrwyth uniongyrcbol iw ddisgwyl oddiwrth y gynadledd, mae yr ystyriaeth y mae yn ei alw at y cwestiwn yn addaw yn dda am gnwd toreithiog yn y dyfodol. j —_

Y DRETH EGLWYS. Wet, wel! Rhyfeddol yw twyll a siomedigaeth- au y byd yma. Gynifer o bethau heb fod yn wirinuedd a draethir, a'r ffugyiaddangosiadau a daenir dros b,)b peth, i dwyllo y gwirion a'r di- feddwl drwg. Fel y mae yr ychydig benboethiaid hereticaidd sydd yn siarad ac yu ysgrifenu yn erbyn y Dreth Eglwys wedi twyllo y byd yu ystod yr ychydig fiynvddoedd diweddaf, gan haeru yu y modd mwyaf digywilydd fod y cyffre^inolrwydd o'r wlad yn erbyn y trethoedd hyn, a bu agos idd- ynt fachellu hyd yn nod Arglwydd Palmerston i'w rhwyd—i gredu fod eu hachos mewn gwirion- edd yn gyh'yw ag oedd yn gillw am svlw y llyw- odraeth. Dud ar yr unfed awr ar ddeg, megvs, cyn :'r amryfusedd gael ei gario yn rhy bell i'w adgyweirio, diolch i Arglwydd Cecil ac eraill o gvfeillion gwirionedd a'r Eglwys Sefydledig, dyma ffrwd o oleuni ar yr achos ag sydd yu rbwym o osod y Dreth Eglwys uwchl iw y perygl lieiaf oddiwrth ei dyruaid gwrthw\nel»wyr yn yr oes hon. Y mae Arglwydd Palmerston a'r holl wind bellach wedi cael eu goleuo sim wir sefyllfa y cwestiwnr fel na raid teimlo yn bryderus uiwy am un oes, o leiaf. Lled debyg i hvnvna, feddyliem, y tein lai um- bell un o bleidwjr crefydd y dreth ar rl darllen banesy ddirprwyaeth a fu gydag Arglwvdd Pal- merstou ar y pwnc, ddydd Mereher wythnos i'r diweddaf Dangosai yr anerchiad a gyfiwynwyd i'r Prif Weinidog fod 4850,000 o arian yn oael eu codi ?b b!wyddvn trwv dreth eglwys yn Mryd- ain; th 9 672 o b?wyf?dd wedi anfon Pt?biadau, ac nad oedd ond 408 o houynt wedi gwrthod v dreth: ac felly, fod y plwvfyM sydd vn parhau i dalu tretti eglwjs yn fwy na 95 y cant o'r cwbl. Os fellv. mewn gwirionedd, y mae'r nchos yn sefyll, rhaid fod gwrthwynebwyr y drpth eglwvs wedi hod yn hvnod Iwyddinnus i dwyllo y wlad a phr'n na thybiem mai rhv fvchan o goshojig- neth arnynt fyddai eu gorfodi i dalu y dreth eg IWJ s am un densr mlynedd yn rhagor. Und beth vw y ffaith ? Troed y darlleuvdd at lytbyr y Dr. Foster, pa un a welir mewn colofn arall o'n papur heddyw, a chaiff weled yno, yn mvsg nifer o beth- au eraill ag ydynt yn dangos anngh vwirdeb cyf- rifon a gosodiadau pleidwyr y dreth, fod holl nifer y p'wyfydd yn y deyrnas. yn ol y Clergy List, yn 16,543, yr hyn a ddengvs na chaf)dd y gwyr ds hvn yr un ateb ad o gwbl oddiwrth fwy na saith mii o blwyfvdd, ac nad yw nifer y plwdydd svdd ya talu treth eglwys, set 8,280, ond ttia baner nifer y piwyfydd yn y deyinas, yn lie 95 y cant. Gadawn i r datllenvdd farnu pa un ai pleidwyr ai gwrthwynebwyr y dreth ydyw y twvllwyr yn yr achos bwn. Nid oes eisiau i ni syhvi yn y lIe yma ar dwyll honiadau eraill a osodir a!lan gan Syfedlion y dreth; y mae Dr. Foster, yn ei lythyr eglur, penderfynol, ac anwrthbrofadwy, wedi gwneyd byny, debvgem ni, i foddlonrwydd pob cydwybod ddiragfaru. Prin y gallwn letya y meddwl fod haeriadau y ddirprwvaeth hon wedi gadael un effaith ar feddwl y prif Weinidog, yr hwn nis gallai fod mor an- hysbys o wir sefvlifa vr achos ag i gredu y fath dwyll; ond wrth ystyried fod G-rpbonaf wedi dyfod i fewn heddyw, a'r eisteddiad presenol, felly, yn prysuro at ei derfyn, prin y gallwn dybied fod lyn ei fryd i basio, os i ddwyn i mewn, unrhyw tesur ar y pwnc y flwyddyn hon. Addawebau taladwy yn Chwefror 1858, mae'n debyg, raid i ni gymeryd y flwyddyn hoo, am reithsgrif y Dreth Eglwys yn gystal a'r Rheithsgrif Diwvgiadol Ond pa bryd bynag y daw, mae yn hollol eglur fod pleidwyr y dreth—ac yn bynv gelynion eu 'heglwys'—yn penderfynu ymladd brwydr ben. derfynol cyn ildio'r dydd; a byderwn y bydd y ffaith hon yn foddion i ddeffroi cyfeiliiou gwir foddoliaeth, ac i'w gwnenthur yn fwy egniol nag erioed; ie, i ddyfod allan, gan na fyn pleidwyr y dreth gynnl en haddoliad mewn un ffordd mwy anrhydeddus a gonest na thrwy yspeiboeu cymyd- ogion, nid yn unig yn erbyn y Dreth Eglwys, ond hefyd yn erbyn yr 4 Eglwys Sefydledig' a phob peth sydi yn perthyn iddi lei y cyfryw.

Y PARCH. SAMUEL ROHERTS, A.C., GYNT 0 LANBRYNMAIR. Yr oedd yn dda genym dderbyn oddiwrth y bonedd- wr nchod hanes cpflawn o'i 11 Daith o Lanbrynmair i rincinatti." Da genym ddeall hefyd foil y Parch D. Price, gynt o Ddinbvch, wedi cyrhae Id Utica, ac ymddengys fod ei dalpntau yn uebvg o gael eu mawr werthfawrogi yn y g rile win. Y mae y sylwadau can- lyuol o eiddo Mr. Roberts, yn dra theilwDg o sylw y rhai a fwriadant ymfndo :— "Cyn tarfynu hyn o lvthyr, gallwn nodi, ar ychydig eiria-i, rai pethau eraill ddarfu daro ein meddwl yu ystod ein teithiau. 1. Y dylai pob ymfudwr fynu boxes cryfum wedi eu rhwvmo yn dda i ddwyn eu clud. Mae porters y HuilflFvrdd a'r llongau yn Huchio y cistiu mewn dull didrugaredd; a phan y bvdd clo neu hingcs' yn tori, v niaent yn uwaeddi Ginger bre d box. Ha ha, ba I" Torwyd cloion a hinges dros hancr ein box-e. Drjiliwyd rhai o bonyi t yn chwilfriw; a gwnaed difro I ar lawer c'.i cyn wysiad. Yr oe fd clud wr yn Buffalo, wrth Jwytbo ei hen bir gert gracing, yn iboddi y hox 8 lleiuf a gwanaf yn ngwaelod ei gel t a'r boxes trymaf arnynt. yn yr osgo mwyaf dilun a'r a fad rai; ac wrth yru ar hyd heol anwastad ar draws y dref, tr6 Id ei lwyth. ac aptli ei olwvnion ar draws rhai boxes, ac ni buasai byth yn gailu eu cludo i'r station oni buasai iddo gael Uymry deheuach nag pt i'w gynoithwyo. Yr oedd yn ofil genvm i ni adael ein box derw mawr gaitref, ar v oybiaeth ei fOIl yn rhy drwm. Bnasfii hwnw yn ta-ymno pptb arnynt ac yn debyg o ddal heb eu gwaethaf. Gofuled ymfadwyr am gael boxes cryjion: a'r ffordd hwvlnsaf i cario fLifinixa. fi;wrthban»u, dillad, a phob p. th ellid blvu felly, fvuidai ei rholioi fyny yn dtq, a'u pwyth < i fyny. i^^a'vu cortynu mewn llieiniau bras, yn lie mewn cist. 2. Pasiodd y Circattian laweroedd o hwyl longau vn ystod ei moidaith. Dvmunodd un long fawr o Glasgow am i'r Circassian hvsbtsu pan gvrhaeddai Portland ei bod hitman yn dyfod. Yr oedd yn lle<' hawdd d'rnid cyfti/mder yr atrerdd long wrth ei gweled yn gadael vr hwyl long ar ol. Yr oedd y Circassian weithillu fel rhyw forfil birfawr yn ymrwyfo drwy y tonau, ac weithiau fel march porthiinus yn carlamu drostynt. Gallesi(I meddwi nmbell dro ei bod yn chwythu, ac yn tuchan, ac ,n ehwysu wrth ymdynn yn mlaen, ond nid oedd yn blino nile yn diffyaio, na nos na dydd. Teithiodd unwaith 275 milldir mewn pedair awr ar hugain. 3. Yr oe Id yn dda iawn genym weled y Circassian yn codi baner Undeb i ben ei hwylbren wrth basio un o hwyl longau hyehain Ffraini*. Buasai yn hawdd i'r aserdd-long fawr, ot-d troi ei magnet at long fechan Ffrainc, ei suddn i'r dyfnder; ond yr oedd yn hyfryd gweledy fach a'rfawr yn cyhwfanu baneraa eyftittgar. lock or gyfer eu gilydd. 4. Yr oedd rhai o'n cydymfu Iwyr yn ein b <io ni, dipyn bach vn rhy diinctoraicld, am fynn tickets yn Liverpool i flnpd drwodl yr holl ffordd i Cincinatti. Mynent hwy fod yn bobl ryddion, annibynol i bigo e i ffordd wrth fvned yn mhen. Gall hyny fod yn hw\l us mewn umbell i amgylchiad He na bydd ond mintai fechan gyda!n gilydd, a'r rhai hyny yn gyfarwydd a theithio; ond gorfa i'r rhai oeddynt yn ein beioni dalu mwy na ni. eisiau eu bod wedi cymeryd tickets vn Liverpool; a buasai-raid iddynt dalu mwy eilwaitb. oni buasai iddynt, mewn mwy nag un man, cael svmud eu luggage yn ein cysgod nijar araul y Com. p.my; a chawsant hefvd dan ein haden ni, gerbydau 7well, am ganoedd o filldiroedd. 5 Yr oo4d rhai o'n cvfei!!ion yn Nghymru ac yn Amenca, <y& ein beio braidd am g?meryd y NOTth At!tnt'o f,m Navigation Line i Portland, yn He y New Yo, .a Philadelphia Line. Buom yn ofni unwaith ain bod wedi camgymeryd; ond wrth adolygu v daitb o'i.dechreu i'w diwedd, yn y dull tecaf ar a fedrem, yrfydym yn ctedu y buasai yn bur anhawdd i ni gael Line well. Cawsom bedwar can milldir llai o forio nag sydd i New York, a bron chwe chan m;U. .:ir yn llai nag syad i Philadelphia; ac y mae taith y tir hefyd yn fyrach o Portland i Cincinatti nag ydyw o New Yoik i Cincinatti. Cawsom braidd ormod o &o,.i ac o orphwys ar y ffordd yn Montreal, a Toronto, a Niagara, a Buffal", a Cleveland; ond nid oes genym nemawi o acbos i gwyno pan y cofiom i ni ddyfod vr holl ffordd o Liverpool i Cincintitti mewn ugain niwrnoi, ae i ni a) pedwflT o'r ugain yn amserau i orphwys; ac yr oedd Mr. Bebb, pin y gwelodd Di, yn arwyddo y buasai yn bur anhawdd i ni gael yr un tfordd i ddyfod yn hwvlusach. Nid hawdd ydyw i foneddwyr ucbaf y saloons a'r first cabins, ddyfod yn llawer cjflymach nag y daetbom ni. Nid oedd ein 'long-'og ni gyda'r agerdd-long ddim ond rhyw ddvy bunt yn fwy utlr tal uyda'r hicyl long, y rhai a gymerant yn gyffiedin dros gymaint arall o emser or y mor. Dichon fod yr hwyl yn vsgwyd braidd llai ar y llong nag ydyw yr ageidd, ond y mae mwy o lun iaeth yn yr agerdd-longau nag sydd yn yr hwyl.long- au. I weithwyr ieuainc, y rhai y mae eu hamser o werth iddynt, yr at/erdd longau ydyw y rhataf. 6. Yr oedd iyflawnder o luniaeth ai fwrdd y Ilong. a hwnw o'r defnydd addasaf. Eu bwyd blawd oedd y mwyaf blasus nt ein harchwaeth ni. Yr oedd hwnw yn llawn cystal a dim uwd a siwgr a gawsom erioed yn N ghymrn. Yr oedd eu te a'u coffi yn gryf, ond yr oedd rhywbeth yn nhrefn cadwraeth y dwtr. neiiyn y dull o'i ferwj, ag oedd yn ei ddrygu at archwaeth s Cymry. Yr yJym yn meddwl y dy lid cyraend mwy o of.il i gael dwfr iachusol a g:oyw i'r llongau ymfud- ol, ao i gadw y dwfr lestri a'r berw lestii yn lit). Nis gwyddom paham nad eliid cadw dwfr mor lui/w yn y Ilong ag ydys yn ei gadw yn y bwthyn ar ael y bryn. Yr oedd lliw y dwfr yn creu peth rhagfarn yn e' erbyn. Yr oedd cig y Circassian yn bur dda. I dichon fod peth o hono wedi ei halltu braidd yn uchel. Yr oedd ein llong wedi cael rhy fach o amser i ragbar atoi er ein derbyn iddi, ac wrth fod ein mintai mor lluosog, yr oedd grnd 1 o anhnwsdra i ranu y bwyd n riieolaiild i'r fath nift-r, yn plIwcdig yn nyd ti«»i cjint.ni y fordailh. Yr oedd y Parser wedi dobbart'iu yr y.niu'wyr yn ''messes'' o ryw ugain in mlll't. dosh.irth a byddai «»» o'r cyfryw yn ca..¡ ei beno i i ddyfod ya miaen i dilcrbyn cytani y dosbarth hwrnv. Yrydym yn gw,bod f(, I y lurser yn brydems an. railll In g..dhwn, ond DiJ yJvJn yn s'cr tid po > un o'r is ran wyr i nor dt'g a gotalus ag y dylasent fod. Yr oedd yno amrai o'r I-veiddon, ti ilitti o Lf>egr ac o Ys>;otlaiid, a dichon ambell nn o (hmnt, yn b«\t i gormod er eu lies. Byddai y Cymry ambell dro, ar adeg y pryd bWld, yn hollol diiihwyl at a byddai arnynt L-hal,t nc eininu bwyd cyn a ot i pryd j diivnol. Pe buasai y Cynny yn cael \n eu tai byc-.ain yn MaMwv.i. y Idarpj ri'teth at fwyd ag oftddyLt yn I gael yn y Circassian, a pbe buasoni J n caA oi yu:;int:< yn eu dull eu liauaiu. buasai digon, a mwy na uigon ganddynt. Y uiaejri y llou?.°'.i yrafudol laver o j wastraft. Yr oedd yno Lit, cr o ddarnau go dvyiuion a go freision o gig ac o eagyru vm cael eu taflu dros y I bwrdd-darnau ag*a fuasent yn gwneyd chicken broth, neu mutton soup, neu beef-lea rhagorol, pe buasai merched Cymru yn eu cael i'w berwi yn eu crochi.n iu bychain plan, ar ochrau pistilloedd y Newydd Fvnyddog. Nid ydym yn gwybod paham na | fddrid cael mewn llong ymfudo', ond rboddi rhybudd priodol am hyny, gwpannid o de neu goQi, neu soup, I neu gazo, neu arrowroot, neu gruel, neu uwd, yn yr un modd a y gelli I caal pethau felly yn y d'tfarn fwyaf r eolaidd; nblegid beth ydyw llong vmfudol 00.1 tafarn yn nofio; ac nis gwyddom pabam na fedrid cael pot) cytleus Ira yn nhtlf Irn y mor ng a geir yn nhafarn y tir. Y mae treuti-au tafarn y tir mot drymion ag ydjw treuliau tafarn y mor, yn enwedig pan ystyriom y rhcit a gofynion eraill. 7. Un trymllyd brwnt ydyw clefqd y mor am ddi- galoni dyn. a i ddadhwylio at bob bwyd, a phob j gwaith, a pboh cyfeillHch; ond yr ydym yn credu y geliid, trwv ofal an yr iechyd cyn myned i'r llong, a thrwy vrnwro!i ar y fordaitb, ymarfoji yn ei erhJD. Yr oedd yn dda iawn g'nym weled rhai o fechgyn Cymru yn bur fywiog a llawen yn cynorthwyo dwyiaw I y llorig gyda'r rh ifau a'r dodrefn, ac yn enwedig ar adeg sy nu 'itd y boxes. Peth dymuno' iawn ydyw gwelo I dyn ipuane yn ceisio gwneyd rhyw lee, yn mhob man y byddo. 8. Yr oedd cryn lawer o blant ar ein llong, ac yr oedd y rhan fwyaf o honynt yn iachach na'r rhai oedd mewn oed ond yr oedd clefyd y mor yn etf eithio yn lied drwm ar rai o honvut, Pan fedd\liem fod plant y rhan amfafyn lied anturiaethus a diofa!, y mae'n rhyfedd genym iddynt oll gyrhaedd trosodd yn ddiogel. Yr oedd yn dda iawn genym i deulu lluosog o blant fel teulu ein cyreillion o'r Cwmcalcb, gael dyfod dros for a thir yn iach, ddianaf hyd yma. 9. O'r bobl a anwyd yn L?nbryr:mnit yn yr haner can mlynedd diwe Idaf. y mfle llawer mwy yn byw yn America nag sydd yn Unnbrynmair. Y mae vn SYD j genym feddw! fod cynifer o honyntjodde tu Ebens- burgh, a Pittsburgh, ac Utica, ac vnllinois, a Iowa. Wisconsin, ac yn enwedig tuag Ailen, a Putnam, a Paddv's Run, a Cincinnati. Ac yn wir rha;d i'n h nwyl gyfeilliou yu Llanbrynmair ymroi ati o ddifrif, onide bydd eu ceraint yn yr Unol Daleithiau yn sicr o'u gadael ar ol ar yrfa JJwyddiant a (leffiykld. ioldeb, ac o ragori arnyot gyda phethau y byd hwn, a j phettlau y byd a ddaw. 10. Y mae cryn ymfudo vn awr yn America, nid yn lunig o'r parthau dwyr, iniol tua'r gorllewin, ond o'r Taleithiau gogleddol i lawr i'r Taieithiau delietiol. Y mae llawer iawn yn gweithio eu ffordd yn y dydd iau hyn i diroedd hyfryd Missouri. Y mae hyn yn beth newydd, ond yr ydym yn credu ei fod yn argoel er daioni. 11. Y mae yn dda iawn genym lideall fod cryn srvnhwrf yn awr yn ninas Cincinatti. hm orphertiad diod y Railffordd o Cincinrtti i KnoxvilTe yn Ten. nessee. V mae befyd argoeliun gobeithiol y dechreu ir gweithiau UTo yn bur fuan ar y Cumberland Mountains. Y mae glo yr ho!l gylchoedd yno yn un o'r fath oreu ac y mae yn dnbyg y ce r marct'n id dda iddo nid yn unigyn Nashville, a threfyJd erail y De, ond befyd yn Cincinatti, yn enwedigdrwy svehder yr haf, pan y bydd dwfr yr aLiI) yn rhy isel i'r agerdd fadau, a thrwy oerder y gauaf. pan y bydd yr afon wedi ei chloi i fyny gan rew. Ni bydd ond gwaith esmwjth i'r Cymry ymdeithio o Brvnvffynon, Tennes see, i Cincinaiti, pan y bydd y Railffjrdd gr) bwy 1. edig wedi ei gorpnen 12. Yr oedd yn o effeithiol i ni nos Sul diweddaf glywed Mr. Price, o Paddy's Run, yn C} hieddiy bydd i y S.ibboth nesaf yn pregethu ar achlysur marwolaetb ein cefider, y OHreh. Geo. Roberts, o Western Reserve, Ohio. Yr oedd yn wemi leg llafurus, o ddylanwad a defnvddioldeb, yn dwyn llawer o nod weddiadau cymeriad ei ddiweddar dad anrhydeddus ac anwvl, Geo. Roberts o Ebeusburgh. Bu farw vn lied sydyn, yn llawn aeddfedrwxdd ei broflada'i ddefnyddioldeb, in haner cant oed. Yr \dym, er pan dd,tethom i'r ardaloedd yma. wedi cyfarfod a, chynifer o'n hen gyfeUliou, fel ag yr oedd yn unhawdd iawn i Di gaeil hamdden i vsgrifenu y nodiadau bxrion byn. Yr oeddym dan orfod i ysgrifena ar tjryn frys. Dichon y cawn gyfleusdra i belaethu ychydig ryw dro eto. i mae yn beth fel breuddwvd genym ein b jd yn ysgrifenu yn awr ar Ian yr Obio, a n bod yn cael bob dydd yu y news-rooms yma, newyddion mor iawn ac mor ddiweddar o tarcbnadoedd a senedd dai Prydain. SAMUEL ROBERTS. J I CtMCtHMa? Me?K 2, 1857. 

I AMRYIYJ!ETHAU. lliNES EHYFEDD MRFYRAWA o TImE ATHB^FA C»MBRIL GE. — Henry Hay, AiiRFI Priitgle, Aim. Mwnay, Alias White, ac Alias Witkins, a gimer wyd i fyny yn d'liweddat' yn Sunderland am god arian trwy gam hysbysrwydd. CyfarsoddoOd ddltu hthyr, yn cymeradwyo ei hun i foneddwr, a'i fo I Nedl ei fwriadu un djidd i fod yn ado urn dysglte- yn eglwys Crist." Anfonwyd ef i garchar, aj fel r oedd yn fiael ei ddwyn allan i gael tynu ei arlun i'w ledaeiiu me wn trefydd eraill adnaby Id wyd ef gan heddgeidwad, Merrit, yr hwn a tu vr. filwr, fel cyd. tilwr gyut yn y 8)tin g^trawd. Ar y cyntaf, ceisiodd wadu yr adnabyddiaeth ond yn ^wel-d hyny yn anmhnsilJl dywedai, Wel! ni wiw hym- byio, ni waeth i mi wneyd brest glirohoniar unwaith." Yna dywedodd Merrit wrth yr a. ol vg ydd ryw fanylion perthynol i fywJd ei hen gydfilwr yn yr India DJwyreiniol, a llanwodd y carcharor ei hun i fyny \r hyn oedd yn ddiffygiol yn y byw- gr ffiid. Y mae, fel yr ymddengys, yn tab i berson o Elwys Loegr, ac wedi ei ddwyn i fyny yn Cam bridge gyda glllwg ar yr eglwys, ond i adefnyddio ei iaith ef ei hun, aeth braidd yn wyllt," aeth i'r chwareudy, a mwynhaodd ei hun yn ol dull dynion orer yn gyffredin. Diarddelodd ei gyfeillion ef, ac aeth yntau yn ol yn y byd. Ymunodd a'r 85in gatrawd o wyr traea, a desgrifiai Merrit ef fel un o'r vsbrydoedd mwyaf annghyffi edin yn mysg y milw\ r. Pan oeddynt yn St. Vinceat yn yr Inuia Ddwyrein. iol, mynodd Watkins wn clerigawl wedi ei wneuthuf mewn trefn i fyned allan i bregethu yn mysg y brodorion, ond ni th lodd ond un ran o dair o'r pris, a charcharwyd ef yn y gwarchawd ty am amryw ddyddiau.amdwylloyteiliwr. Pan orchymyn wyd y 85ain adref, caniatawyd iddo uno yn wirfoddf 1 ag un o'r catrodau brodorol, He y cafodd ei alluoedd iddo y swydd o ysgolfeistr, ond o'r diwedd aeth allan 0 le a rhyddha?yd ef o'r fyddin. Yna daeth drc-sodd i'r Ysgotland. Ile yr uno 'd a'r 71ain gatrawd, ond enciliodd yn fuan ar 01 tno a hi. Collwyd golwg arno am beth amstr, ond daeth i glustiau yr aw durdodau ei fod wedi troi at bregethu, ac weii cael allan lie yr ydoedd, anfonwyd gwarcheidwad ymnith i'w ddal. Digwyddodd ei fod y bore hwnw wedi ymrwymo i bregethu yn un o eslwysi Glasgow, ac aeth y swvddog a anfonasid al an i ofalu am y milwyr oedd i'w ddal i'r elwYII pan yr oedd y gwasmaeth ar ddechreu, ac eisteddodd o ILel1 y pwlpud. Adroddai \V~tkins gy,ta digrifweh yn y 8 ttle yn Sunderland mor wrol yr aeth yn mlaen a'i tJregeth, er f wyddiJj o h v,i yr hoelid el mur fuan aa y gollvngai f gynullai tfa. Ac felly y bu- gyda'i fod wedi dweyd y bendith ad, a dyfod i lawr y irisiau, cymerwyd ef i fvny. Bu hyn os ydym vn cofio yn 'awn yn ngau^f 1847, ac yr ydym yn cofi > yn dda y syndod a grewyd yn y ddinas pan welwyd gweioidog (fel y credid ei fod y pryd hwnw) yn cael ei drwy yr heolydd mewn llawn A-i-igoedd canonaidd, yn ciael ei Bmayl-hu gan fintiii o filwyr. Ar y 27ain o Fawrth 1849 ihyadhawyd ef o'r Pimn yn Dublin, a dychwelodd i Glasgow. Anfonodd Mr Gilford arluniau o hono i amry wiol fanau, a derbyn iodd ddydd Llun o Liverpool yn dywedyd fod y dyn hwn yn adn^byddus ynn fel v Parch 11. C. Stewart, dan yr hwn enw yr oedd wedi cael deg punt gan Mr. Jeffrey, masnachydd cyfocthog, i'r hwn y protfesai f jd yn genhadwr o Cevlan. Wedi derbyn yr hvs bysiwydd. amlygodd Nlr. GitTor d y pet h i'r carch\r- yr hwn a sylwai, "Ah 'r wyf yn cofio Mr. Jeifrey yn dda. Bum yn byw gydag ef ddnu ddiwrnod. Y mae ganddo dy fel palas, ac fe "ttorbiodd allan y pres yn siriol. Gallaswn gael can punt ganddo pe buaswu wedi meddwl am ofyn cymiint." Wedi ei gloi i fyny ar yr I leg, g >tynodd am gelfi ysgrifenu i orphen llyfr a ddechriuasai yn d'liweddar dau yr enw "Am heuoi v galon." Yn y llyfr hwn y mae wedi dwyn i mewn hanes ei yrfa ei hun, yr enw dan ba un y mae yn myned ydyw Henvy Thoiton Hay," Cymerwyd et ymaith i'r Vs-o land bore dydd Merc er, cyn iddo sins* r i orphen t i a;iiO loiiid. Dywe.i vn yi h nes ro 11. T. II ty" yn f.ib i ofTeiiiid, fo I gaa ei tam dd^u 0 hiniit Henry a M-tivaret, dewis td-l Henry > r eglwys lei -i tl-e itiatth. ac antoawyd ef i St. John's, Cambridge. ilu CI dud t„riv. a gilwyd et Kciref. Psiododd ei tKin yn ta,hcm ih ve Mis. 11 c vniadawsarit a'u gilydd. Wedi hyny at-ih nrwy y cvtne^i iadau n!iiry#iol a adroi'dir ucftod Yn Newc.-stle yr oe d we, i eeitsio uenihyg arian :n rywun, a gosodai ei imn allan lei per-dn o Liverpool, ona dechreuodd drw; dybiieth ei gykhfiiu, aeth t Sunderland, Jle v cvmeiwvd et i fvny rcin yr head • gei.iwuid, ae y ih xtdwvd terlyn trus ryw dyuihur o 11ehf ar ei dduli o fyned yu mlaen. YsT*-nM O FEl.I.T A THAaVSAi: VN Y DP.KF Mi>N.— Bu tymhe-tldJyeiu'Y?itydynydi'cfhoHddjc. Holltwyd 1 hwylitren llong gan un o Ir ¡udlt. Yr o» ud dyn o'r ?nw I Cooks•-•vs't dylya ti\ l, a tharaw-)dl mellt.?Ti ef i v i Dl.C !<] L,p, dnu ofsl lIleddygon, find gobnithir am iddo wellhau,

CYCHWVN o 12 1 2 3il 2 3 Ex. 12 12 3 ana mj a m p m p m om Shrewr,bury ('?3 K)4' ?t0 Church Stretton ')t5!UH.. 1:3 JO Ludlow « 3e |9 5H1140 I :<2 Leomin,ter 7 12: |L03'>ir<i 3 4 0 Hereford S 10f) 4011 0 5 30 Pontrilas ;S 42 103'I >«3 3> 2 Abergavenny 9 ISM 118, 1 2"4 t3 "1 35 Penperawm .|9 2f>112bi j .4 141ft 43 Nantvderry !9 3-1111:1(11 4 21 jO 51 LIttle MIll .9 4J 1 11 4.5,1 4 28|i 5S Pontypool Road!» 5P1 L2 0; t 42 4 38;7 9 Pontnewr dd. jlO 4 4(1 7 20 Newport. arr.i 1010' 1 554 5-i 7 30 <

USK BRA: ^H. Trains leve Usk for Pontypool and Newport as followK Week days 9.15, 10.15, 4.15, 6.10. Sun. dars. ll' 7.40. Trains leave Usk for Abergavenny and Hereford a? follows :-Week dAV". 1110, 5.4 I. RHEILFFORDD TAFF YALE. 0 a m|p mi nail 0 ja nrp m p m Merthvr 8 Soil 06 80-'ardiff..U 0 I)¡t 451- Troedyr. 8 40 I 1(»: i 41 Cardiff 9 3 i? Offt 30 Incline Tp IH 541 2?6 57 Llandaff.. 9 39? !;G 39 Aberdar J. 9 4! ;1 34? 7 I'e"tyreh 9 .7,3 17 fj 4t Newbiidg 9 15 L 4517 1!)iTitf's W,Iilg 53j3 2:i6 5? Treffcre?t 9 2< >j I 507 24 Trefforest J10 5j3 ,\7 (1 Taff's Weil 9 3?2 217 3eWh:'ige ?010? 4t?7 11 Pentyrch 9 38 i 87 43 Vberdar J jlO 113 5117 23 LIand?tf 9 4fi? lf>|7 51 Incline Tp 103I;4 1,7 31 Cardiff..a 9 55?-2 ;?5 S 0 froed vr ..1 tWit vÚ 49 C nx(i i ff.. (i to 3 ??hvr.J L ??4 2?8 0 ,\berdr j? 3 ?0.() 3J,tt)<?.nJ.?'? |3 5j7 ?7 Treaman 8 34jl 4jH3')MountAhl03?4 41 Mount'Ah ?8 8 '2;1 126 44'Treaman 1<'46J4 J' 7 50 Aoerdar J. 8 55?l  5S|Aberdare 1050jt ?'7 M I 

RHEILFFORDD DEHEUDIFt CYMRU. Ex.mi' x j?ttil CFCHWYN o 12 12:1 1,23 1-23 12 12 1 '? 1 21 1 2 CrcHWTN o 12 l*:n?3j1 23 1:4 1 i I 1 1.*2 xjwai! a A mn m. mj" mlø mil" m/p ",I" m Paddington 16 o! 9 4 10 I flO 10 j lp ul 2 a In Olon,-ester !7 O?10?51 1 t,? 1' o a !i 8 3?, J lb Grange Court ..l?t 1 i.1 6 2:,K I', Newnham j7 20 It ni ,:j :j ti -i»i 3S LvdnfT i !7 3^ 11 i J [), I '18 :J¡, V» Chepscow |7 5rt lit t t<74?.7:8M)H Portskewet. I" 1!5 I ..43-'i73 ? t <  4. j \f<n?or.<'7' I 4 i?? 4 1-lnnweru i-1 25 121 ..4 ?. Ne?r,?.? )?t?? <to?'2f<9n;340 .Vfarantieid •• 52l^4'>i 15 t; A I ) Cardiff ?9 61 io lJ ;183541 4 EtvforLiMj 12'I 13 ¡" 5 St.'fai!aM.?!7'!?) .i<!?! ).)am'i?ut. !9 :Jûl 3ö! i 171 I' ..1121 Penco-^d 51 1 50 t? 2 *,06 4oig I- 1 11-2 1 46 Po. t Talbit. I "2oj2 3 I .8 »9 43 103«sia BritouF?rry ..t'TM?44 ?7 19 N?M 7 104:1 531 )307:?(o01j?"?a& Ijacsamlet 5 ).M7!t:7 4:!J Swansea, .de 2 11 04 'I ) "ll4,11O'2I'OI;)') C"rmarthe I 19 4':t??) 4 46 "Wj 1152 7 15 MiifordHvnJ ?07?, v 11l??g M

 i Ex. ,Mail c?cHWYNo 1 2 j1. 2 31 2 3 I 2 12 12 312 anjamamampmp m|p rn Milfordnvn.?25 7 &9 )5 — 1!304 7 Carmarthen 3 3 '?i 4? 8 55 1030 ) ? 40 5 52 Swansea i4 25 7 40 10251123 1 50? 07 15 Ll insamiet. ;8 5 1047 ? 53 27 Neath '4 468 15 11 011502 153 4-27 33 Briton Ferry I' 8 2311 9 -? 22 3 50 PcrtTaibot 8 3rl)H ?l? 3J< J?7 45 Bridgend 3 1 9 151149 1223 3 0?268 8 Pencoed 9 24 12 J ..j?K'?42.. L?ntrisa'.t. 9 41JjU Ii i3 25 4 5 8 27 St. F?gM'a. 95:'1 L23"'1 3 4 ■5 13 Ely for Lland 10 1 1237 !.3 4.5 ti 18 Cardiff 0 0101;U 101 0j3 5 5 3 ■ 8 48 Marshfield 6 1*2 t 2(1 5 j 20 Newport 6 29 40 I 441 21 4 22 6 10,9 15 L?owerQ 1045 1 49 I' — \6 15; Magor. 6 451053 2 C..438G33J.. Portskewet.. ? 5? ? 10. 4 4-6 41; Chepstow '1'7 7 111 23\1 4 ? 53 f; 53|9 45 Lyd?ey ..1' 22 1130'2 43..3 U 7 1110 0 Newnham 7 401)5 3 3\ ? 3 7 3 11020 Giange Courr7 5012 23 13 ? 15? 45|< 3si ( jt.?2 j mouestpr 8 1U23^3 3 4q!,i i(ili 471140 PaddlDgton.. ¡ Uk.. 9 56 0'1020 W -Irish Express Train—On Tuesdays, Thursdays, and Satnrdays only, on arrival ot the Waterford steamers.

RHEILFFORUD NEWPORT A PHONTYPOOL CYCHWVN 0 a m p mjp mi p m) p m Newport, Mill Street 9 3 1 °1* 3: !8 10 Llantarnam 9 36 1 6j4 3111 !8 16 Cwmbran 9 401 1()14 40 18 20 Pontnewvdd j9 ?41 14j4 44 18 24 Pontrhydyrun ) 48 1 11* 48 18 28 Pontypool 10 51 3 |5 ,I.. ,8 45 Pontnewy "ydi 10 91 3? 5 9 8 50 Abersychan 1014 < 49!? 14?.. 8 55 Cwm Avon. 10? 1 52|5 2! 9 2? Blaenavon 1 ?1,0301.2 O! 301 ?9 9 io27 CYCHWVN 0 ? ML a m?p mjp m p m Blaenavon 7 30,113012 30!6 0 7' '1, ? 113,4 ) 381i 8 Cwm Avon 7 ?6 111fil-? 4fii; l(i- Abersychan 7 4611)M? 46? 16 Pontnewynydd  7 5(')ll5? 50iR 2'!i Pontypool 8 0 Il I\:l :6 Pontrhydvruu 8 7?H j3 716 3, Pontnewydd 1 d 11??11!:? U 41\ Cwmbran 1 1 12 5j3 1-,1 4 Lla"tarna". 12 2 I;i ?tb 5? Newport, Mill St.ar. 8 3 ?1?3)') 3 17 ol

WESTERN VALLEYS RAILWAY. o am?pn?pni! 0 )am??pm Newp0rt..7 0)12 I? 211 bw. Va?9 0!? 1.5?7 20 ig !2 20,- 2.5 Rhmy. J.7 13|L21:> 3 35Victoria ..j9 '!22f?3? Tvdee.7 t?i)2?5 40Cwmer-h.. 9 12? ?7) — Hir,ea 2711,22-o bt I'AT.;g 24? 3 Cross Kys..7 3?!l-??4 ) ?9 B?.m ? ? ? ?"!r? Chapel-br..7 9??;<! 4 Ab tily 9 122 :?7 32 Abercarn.7 4-1112-1516 lO?berb?. J 9 2-? 3?7 42 ewOtidge7 r?() 12521'6 17 Lianhill !» 32 2 47! Crumhn 7 5.?H57J 2*2 Cfu?,n.9 :M? .?7 51 Llanhillh. 8 3? 5j 30?ewbridge? 44? 5?!7 M Aberb. J 8 111 ??< ? ?bercarn ..19 5o|3 5;8 2 ? Abe?tilv ..8 211] 2i; 48ch?p(,).hr ? 5r>'3 le! B14inR.8 331 37j7 ()Gross Kys ¡LO j<>'S II Autnog. J 8~Tl;i l-«i0 Kisca 'L010;3 25 8 2) Cwmcrch..8 52 Tydee .U020j < 35| Victoria.8 32 1 3 4 i 59 Rhymy. J.!l>27!3 42 S 33 Ebbw Vale8 38 1 4017 5 Newport..jl-»40:3 Bydd rerbydres ychwanegol YI1 gadael New- poit ar ddyddiau Sadwrn am 8 y Prylnawn i Risca, a'r gorsafau sVdd rhyngddvnt.

RHEILFFORDD DYFFRYN NEDD. CYCHWYN o a m'p m'p mp m N th d t i-> "¡,) 21i! I. "r. departiirei? :1 21)1 17 45 Aberdylais s4"? 25: 7 50 Resolven « b'-l 2 35j 8 0 ;G)"))??Mth a ?j ?;)-< H.rwain arriv-i 1 22;3 3| -> 2" Hirw?iiii 1,,parttire f.? A!r.i r? 2,i i(li :4 f, Aht:'r,lare al'li\'a.I(!1 «'.? 'i ;'i 4,"»jN 4*> Hirwa;n dep u tm e for M?thY''?. ,n L1wy.leo6d. I" :1:21:1 1::1 U 3h  ?? ? 4.? I A1>rru;int (for Ab^rJire). 42;3 St3j p 4N iloitinr aruvai 9 5C>i3 35j j 0 i CYca?'Y?o jan!!pnhp)i?p)n Merthvr department 0j > 3 '-j Mi 0 !\ba.n:")t ?'?rA.herc:?rp\ !'•) 1 i j I 4*71 ti 1> Llwydcoe>l 9 17)1 52! t » 47 Hirwain amv-di'.l 2-'>|' 5t>! j > 23 Aberdan? d<jputur«|9 5;l Jr 2 :2 |(1 5 Hirwxin amva'|9 53j2 1 IH iiwi?in dt'pctrt')t.;??<'? t? 25 • 'Glyu Nealh 4(.;2 :9 ;0 41 Resoiven "■) 5 !2 2" l-i 53 Ab?rdyl?is. '?0103 41 ?,l 7 '> N-jatb arrival 1015 2 4.? 71?