Yr Amserau

AT EIN GOHEBWYR, I IW Y mae yr amgylchiad y rhydd Gwalch hanes am dano yn rhy ddibwys i'w roi yn yr Amser <m. « Nid ydyw Un o'r gymydogaeth wedi rhoddi i ni ei enw pri-odol. IW Dylai Mab Twm o'r Nant" fod ynldioJchgnr i ci am beidio cyhoeddi ei benillion, ond ar yr un pryd anogwn ef i fyned rhagddo, oblegyd dywed nad ydyw end dechreu barddoni." ■ —————

YFL V- Y;{TN"OS. I t;3Gn o'r pethau c::nufacU!1eth dan sylwy Senedd yr wythnos ddiweddaf oedd cyhoeddi "ostegion priodas" y Dywysoges Frenhinol a'r Tywysog Frederick William o Prwsia, yr hvn a wnaeil V11 ffarfiol mewn ccnadwriaeth oddiwrth v Goron ddydd Llun, ao yn gysylltiedig a. hyny wrth gwrs, Tr oedd cais ar fod i'r ddau Dy roddi eu cvmorth a'u cydsyniad i wneuthur y cyfryw ddarbodaeth i ferch henaf y Frenhines ag oedd yn gvfrveddol q-, urddas v goron ac anrhydedd y wlatl." Arwydd, ni idaenoriaid pob plaid eu hoddlonrwydd i v- Byiltu y ddetiddvn hyn yn nghvd;" edrychai Arglwydd Granville ar y briodas fel un ag oedd yn debyg o ychwanegu cysur a dedwyddwch y Dywysoges-dyna un ystyriaeth bwvsig edrychai Ieril Derby ami fel un ag oedd yn seiliedig ar ""gydnabyddiaeth personol a serch o bob tu dyna ystyriaeth arall bwysig iawn yn y mater, da fyddai pe byddai mwy o bnodasau serch yn cy- maeryd lie yn nghylchoedd uchaf cymdeithas vn teift gwlad; ai Arglwydd Palmerston gam yn mhellach, a chymeradwyai y briodas fel un ag yr oedd yn debyg o effeithio vn dda ar berllrvnasau politicaidd y udwy wlau. Daeth y cwestiwn nesaf -ewestiwn y gwaddol—yn mlaen nos Wener. Cynygiad y Llywodraeth oedd, fod y swm 0 I £ 40,000 o waddol yn cael ei roddi I'r dywysoges yn nghyd a blwydd-dal o £ <?, 00Q yn y flwyddyn tra y byddai byw; ar yr Yiyn, yn y diwedd y cytunyd, Gwrthw:lebid y cynygiad gan Mr. Xoebuli, ? hwn ? ystyriai mai doethach fyddai rhoddi iddi ryw swm penodol ar unwaith, a pheidio Vfftrwymo roddi blwydd-dal; ond nid oedd vu enwi y SWUl hwnw,—digon tebyg ei fod yn ii.?tt naV awm cynvg e?ii,ac telly, aeth ei siarad yn ddigynyrch. Y Times, os nad ydym yu cam- aynied, oedd y cyntaf i grybwyll hyn; a hyny ai^dd efe, oddiar ystyriaethau pcliticaidd. Y tebygolrwydd ydyw y bydd y Tywysog Frederick William-oddigerth i angeu gyfryngn-cyn hir yn eistedd ar deyrngadair ei ewythr, a'r Dywysog- es Frenhinol yn bresenol o ?anlyn;ad yn Frenhin- es Prwsia. Tybia y Times, yn mhellach-a rhaid addef fod mwy na digon o gadarahad i'r dybiaeth bono i'w gael yn nhymer bresenol y byd—ei fod yn bosibl y gwelir Brvdain a Phrwsia vn ystod bywyd y dywysoges mewn pertbynasau pell o fod yn gyfeillgar, os nad hollol elynol, ac y bydd talu y swm blynyddol o j-S.000 i Frenhin y wlad hono yn y cyfrvw amgylchiad yn groes i deimlad y wlad. Cofir, hefyd, wrth edrych ar ein teulu bfenhinol, nad ydyw yr amgylchiad presenol ond y eyntaf o gyfres lawr ag sydd i ddilyn yn nghwrs Ae.tur, ac felly, os dylynir y cynllun presenol, y rydd gan Ganghellydd y Drysorfa Frydeinig i dalu blwydd daliadau o amryw filoedd i Dywvsog- ion a Thywysogesau (neu Frenhinesau) yn mhob llys yn Ewrop am flynyddoedd lawer i ddvfod, a hyny, mae yn bosibl, er fod y wlad hon a'r gwIed ydd hyny mewn gelvniaeth, neu, efallai, mewn rhyfel a'u gilydd. O'n rhan ein hunain, nid oes genym fawr o hoffder at y naill mwy na'r llall o'r cynygiadau hyn. Efallai mai annheyrn-garol v I golygid ni pe dywedem ddim yu erbyn y gwadd- oiiadau hyn. Dichon fod rhywbeth sydd yn leithriniadol i falchder y genedl yn y syniad mai I bobl sydd yn darparu ;Waddol i aelodau y Teulu Brenbmol: a dichon fod y rhywbeth hwnw yn werth talu amryw ganoedd o filoedd o bunau yn y flwyddyn am dano; ar yr un pryd, er addef y gall gradd o ddymunoldeb fod yn y berthynas hon o gyfathrach a dybyniaeth sydd rliwng y gwaed penadurol a'r bob!, etc, rhaid i ni addef fod yma radd o anghysondeb ag nas gallwn ni weled yn àoUol y rh.?- n& r buddioldeb o hono. Cyfan- drefn gyffredinol masnach a thrafnidiaeth ydyw rhoddi tal priodol i bawb-am waith yn gystal ag am awyddau a phaham y gwneir ein Penadur yn eithriad i hyn sydd fwy nag y gallwn ni ei adimad i berffeithi-wydd. Os nad yw ein grasusaf Frenhines yn cael digon i gynai ei thy a'i theulu mewn modd teilwng i Deyrn y Gallu mwyaf yn yr boll fyd, ac i ddarparu gwaddol a phob peth angenrheidiol i'w phlant, fel y gwna pawb eraill o fewn y tir, onid y pwnc cyntaf oil a ddylai ddyfod dan ystyriaeth ydyw gwneyd ei thai blynyddol i fyny feI y byddo yn alluog i wneuthur hyny, heb fod dan yr angenrheidrwydd byth mwy o ddyfod at ddrws John Bull i gardota gwaddol i uu o'i merched na'i meibion ? Bu dau neu dri o fesurau eraill o flaen y Ty, y rhai a deilyngant air o sylw yn y lie hwn. Y cyntaf oedd bil Mr. Fagan gyda golwg ar arian gweinidogion yn y Werddon, pa un a aiKddarllen- wyd mewn Ty llawn gyda mwyafrif o 313 yn erbyn 174. Gwyr ein darllenwvr mai darn bychan o hen gastell gorfodaeth grefyddol yn y Werddon ydyw yr arian hyn math o dreth a godir ar drigolion ychydig o dretydd yn y wlad hono er cynal gweinidogion Protestanaidd. ghywEt2,000 yn y ftwyddyn ydyw i gyd; ac fel y mae yn digwydd yn fynych mai y gwybed neu y railodion lleiaf ydynt y mwyaf poenus ac anoddefol, nid anfynych y mae yn gyffelyb gyda golwg ar y treth- oedd blinion hvn. Ychydig sylltau yn y flwyddyn yw y swm a godir, mae n wir; ond paham y codir dim oddiar Babydd i gynal gweinidogion y grefydd y mae yn oi chasau, sef Protestaniaeth ao os nad ydyw ond can lleied, pa fodd na threfn- id rhyw lwvbr arall, mwy esmwyth i deimladau pob plaid, inwy cyson a gdeuni a rhyddid yr oes, a Uai sarhaus i achos orefydd, i'w godi) Yn bollol yr un fath y mae gyda golwg ar y binder anghyfiawn hwnw yn Mrydain—y Dretb Egi Ays ac yn hollol yr un rhesymau, neu rith yn lie rhesymau, a ddygid yn erbyn mesur Mr. I agan i ddiddymu arian gweinidogion yn y Werddon, ag 1 a ddygid vn erbyn diddymiad y dreth eglwys yn Mrydain. Trethar eiddo ydoedd, bid siwr; vr oedd y dreth hon yn feddiant mor deg a e h y fia wn i'r eglwys Brotestanaidd ag ydyw unrhyw en o dir i'w berchenog." Darbodaeth y mcsur a gyn- ygid gan Mr. Fagan oedd fod y dreth yu cael ei Uwyr ddiddymu. a bod y swm a godid trwyddi In cael ei dalu ailan o gyllidau y Ddirprwvaeth Eglwysig, y rhai oeddynt yn gwbl alluog i wlleyd hyuy. Da genym weled yn y mwyafrif mawr a gaed o blaid y me$ur. fod Ty y Cyffredin. o radd i radd, yn dyfod i weled gwendid a geudeb y rhcs ymau a ddadlenir dros y cyfryw drethoedd gor- ioeeol; yr hyn nis gall lai na bod yn galonogaeth nid bvchan i gyfeilhon gwirfoddolia'th i fyned yn I mlaen, a chymeryd cysur, yn y gorchwjJ mawr. anhawdd. a phwysig y maent wedi ymafiyd ynddo, Nid llai oedd yr olyg a >n Nhy "yi Nid Itai dyddorol oedd yr olvh-;a n Nhy y Cyffredin nos tau, pryd y dygai Mr. Spoonef ei fesur sefydlectig—ond nicT felly yn hwy. n: a fedd- yliem—yn erbyn gwaddoliad coleg Maynooth. Nid anrhydeddus iawn, yn sicr, yr :Aetiod I' cyfeill- ion Mr. Spooner, àï fesur cul a dallbleidiol, ar yr amgylchiad hwn. Gallesid disgwyl pethau am- gen oddiwrth areithiau ac ymrwymiadau rhai aelodau yn yr etholiad diweddar; ond dyna— ychydig o bwys sydd i'w roddi ar eiriau rhodres- gar, ewm gwag, a pheiswvn y dyddiau cythryblus ac ystormus hyny. Nid oedd cymaiut ag un i wneyd haner awr o araeth yn mhlaid yr hen wron diflino a chydwvbodul, nac ocd rhyw 91 i fyned gvdag ef i'r lobby yn erbyn y gelyn. Dri-lan o Sp Hjuer. Nid efe, nai gyfundretn gul, sydd i I ddwyn egwyddorion mawrion rhyddid a ci>yd- I raddoidebcrefyddoli fri a gweithrediad vn y Devru- as Gvfuuol. Pell lawa-antibraetlioi ball— oddiwrtiiym ni fyddo cymerad.vyo Ooleg M«y nootb, na dadleu yn ffafr rhoddi hatling byth o arian y Ilywodraeth i ".vnal fiitit-awo,i-ttci dynion ;¡;,uainc yn y grv, "v '(I hono ag na f"jrv.n ond ei chishau ar cas mwyaf cyllt-vii ar yr 1m pryd, cid drwg genym weled e;a seiie Id yn trin tnesnr Mr. Spooner gvda'r dirmyg sydd yn deil- wng iddo; a da fyddii genym pe efTeithiai yc ergyd hwn i ben na byddo 1 r cyfryw fesur gael M ddwvn vn ralaen mwy: mold y cafTer chware teg i ddyn yn mlaen, a dadleu hll achos gwaddol- iadAu crefvddol yn y Wer don, heb wneuthur gwahaniaeth rhwng un blaid crefvddol mwy na'r llall Dyna hWDC in awr eglwys boliticaidd y dydd, ac nid ydyw gwaith Spooner a i trodyr yn rhYTlu ar eu mesuiau ana^hronyddol a sectarol ond rhwptr mewn gWJrlO!:edd; a hyf ydym i ddweyd yn mhellach eu b.-cl yn gwneyd llawer k mwy i ddarostwng a nitveuhc yr eglwys esgobvdd- n .1 ol na dim a wneir gan y rhai a lafunan: i ddad- gysylltu yr eghvys hono yn gyfan-gwbl oddiwrth v wiadwriaeth, ac i sefydlu yr esrwyddor tawr o Virfoddoliaeth mewn cynal (refydd. Y mae dau neu dri o fesurau cyfreithioi hefyd o lf-aen y ddau Dy. y rhai, o'u pasio, a fyddant yn j i sicr o effeithio gwelliant yn y p!tbau y maent yn I p21thyn. I'n ydyw mesur y Twrne Gyffredmol j p?rtbyn. t,Ti ydyw mesur v Twrue Cs-ty:-pdinol  da.)-?? f?-I i dorid vmddirbl ddvfo?  gosbadwy gan y gyfmilh. Fc buasai hwn yn E'yiran.h, bnasat nawer ??-edd? ac amddifad heddyw irewn meddianl o eiddo ag sydd wedi ei gvmeryd oduirunynt gan ymddiriedolwyr twyllod- rus, a clivdweithrcdiad lladradaidd o'r fath a am- lygwyd yn ddiweddar yu achos y British Bank. Dysrir d-au eraill yn mlaen gan yr Arghvydd Ganghellydd yn hy yr Arglwyddi. Mae y ddnu yn a-vr wedi eu darllen yr ail waith, ac yn debyg o basio ac nid cyn bod eu heisiau, fel y svlwas- om yn y lie hwn er ys amser yn ol. Perthyna un i Ewyllysiau. a'r llall 1 Ysgariadau. Gwnawn ychydig o sylwadau ar bob un o honynt mewn ysgrif arall. riiOFEBION AC YSOAHIAETft. -tid ychydig o n darllenwvr, mae'n drbyg, a gawsant brofiad chwerw o sefvllfa anfoddhaol y gyfraith yn y mater o gael Profebion o Ewyllysiau eu perthynasau ymadaw^dig. Amcana y mesur a ddygwyd yn mlaen vî1 Shy yr Arglwyddi gan yr Arglwydd Ganghellydd symleiddio yr holl weithrediadau, a dwyn y cwbl dan lywyddiaeth un llys penodol, a thrwy hyny effeithio lleihad mawr yn y drau!, y drafferth, a'r ansicrwydd pre- senol sydd yn gysylltiedig a'r pwnc. Sylwedd ei ddarbodaethau ydynt—Fod llys newydd liollol anuibynol ar y Llysoedd Eglwysig, yn cael ei sefydlu i drin yr achosion hyn, gydag un Prif Farnwr. yr hwn sydd i dderbyn cvflog o A't,()00 I yn y ftwyddyn tra y byddo yn ei swydd, a i'2,000 yn y flwvddyn o bension ar ol hyny yn nghyda chyfundrefn syml, sicr a dealladwy o gofrestrwyr trwy yr holl wlad Dygir yr holl weithrediadau yn mlaen yn y llys trwy lefarydd iviru voce) ac nid trwy ysgrif Iwon y prawfion i fed dan yr un rheolau ag a filbwysitdir yn llysoedd y Gyfraitb GyfFredin a phob materion o ddadl i gael eu rhoddi ar fatn rheithwyr, os na fydd y pleidiau yu dewis yn wahanol. I'r llys hwn y bydd pob busnes ddadleuedig, uwchlaw y swm o o ciddo.persoti,-)], a o eiddo gwir, yn cael ei ddwyn-materion dan y symia:i hvn i gael, eu penderfynu yn y Uys Sirol. Bydd hawl gan Gofrestrvdd pob district i ganiatau profeb o ewyll- vs lie na byddo dadl, a'r swm dan £1,500. Bydd adran hefyd yu perthyn i'r llys newydd yn mha un y gall un roddi ei ewyllys i gadw hyd ddydd ei farwolaeth, fel y gall y perthynasau, ar ol ei ymadawiad, wybod i ba le i fyned i ymofyn am y I cyfryw vsgrir. Arbeda hyn lawer o brycier a dadleu a theimladau annghysurus. Wrth gwrs. y mae llawer o esgobion yn anfoddlawn i'r mater- ion hyn gael eu cymeryd o'u dwylaw hwynt; ond yn ein byd ni, os bu priodoldeb rywbryd o'u rhoddi yn eu dwylaw, y mae yn llawn bryd bell- ach eu cymeryd oddiyno. a da genym weled mai dyna farn mwyafrif mawr o Dy yr Arglwyddi, yn gystal a'r wlad yn gyffredinol. Goreu oil i'r byd pa leiaf o son a glywir ynddo am y fath wrthuni a llysoedd eglwysig." Am yr ail, sef vsgariaeth, mae y mater yn un ag y mae yn angenrheidiol arferyd pwyll a chvnil- deb mawr gydag ef; oherwydd ei fod yn gorwedd mor agos at wraidd cysur teuluaidd, a hyny dra- chefn yn ffynonell pob gwir ddedwyddwch a ffyn- iant cymdeithasol. Tra yr ydym yn llwyr ddi- brisio rlian fawr o'r hyn a siaradwyd gan ddoeth- orion, ysprydol a thymhorol, y Ty uchaf. ar bob ochr i'r pwnc, yr ydym yn hollol gymeradwyo penderfyniad y mwyafrif. Pa wahaniaeth i ni pa beth a ddywedai y "Tadau" a Chynghorau Eglwysig" yr oesoedd gynt ar y mater ? Pe buas- ai y Testament Newydd wedi siarad yn bender- fynol, buasem yn ystyried hyny yn derfyn sicr ac am byth ar y ddadl; ond tra nad oes yno yr un reol arbenig, ond gosodiad i lawr egwyddor gyffredinol. rhaid penderfynn yr achos hwn, fel pob achos arall o'r fath, trwy weithrediad barn bwyllog a synwyr cyffredin, yn nghyda defnyddiad priodol o'r goleuni a roddir trwy ddwyfol yspryd- oliaeth. Nid pa beth a ddywedai y "tad" hwn nen y tad" arall-nid pa beth oedd barn y cyf- reithiwr enwog hwn neu acw—ydyw y cwestiwn ond pa beth a fyddai yn fwyaf ffafriol a meithrin- iadol i rinwedd a dedwyddweh yn gyffrediuol. A'r cwstiwu cyntaf i'w ystyried yn yr ymchwiliad hwn ydyw—pa un a ydyw ysgariaeth yn beth ag y dylai y gyfraith ei ganiatau ai peidio. Os ydyw, y mae yn canlvn ei fod i'w ganiatau i bob dosbarth o'r deiliaid fel y llall, ac nid i'r dosbarth cyfoethog, yr hwn yn unig, yn sefyllfa bresenol y gyfraith, a fedr dalu y costau augenrheidiol er cael hyny; ac ar ol setlo hyn, nid hir y byddys heb benderfynu ar y ffordd fwyaf manteisiol i ddwyn y peth oddiamgylch. 0 barth y priodol- deb o effeithio ysgariaeth, dan amgylchiadau neillduol, ymddengys i ni fod yr ysgrythyr, yn gystal a rheswm a theimlad cyffredinol dyn yn ffafriol iddo; ac mai trais ar naturiaeth ydyw fod y gyfraith, yn y peth hwn yn rhwymo dyn neu ddyues i arosmewn perthynasagunsyddynsarhad i holl deimladau ei galon. Ond dadleua gwrth- wynebwyr mesur yr Arglwydd Ganghellydd y byddai hyny yn effeithio mwy o niwed mag o les; a hyny mewn dwy ffordd-y byddai yn lleihad ar gysegredigrwydd y berthynas, ac yn achlysur, os nad yn aebos, i gynyrchu ychwaneg o'r trosedd oherwydd pa un y gwneir yr ysgariaeth. Am y CYlltflf-lleihad cysegredigrwydd y berthynas, neu y cwlwm priodasol, nid ydym ni yn meddwl fod gan y gyfraith wladol ond y peth lleiaf, os dim, i'w wneyd ag ef Efallai fod y seremoni grefydd- ol a gysylltir y rhan fynychaf yn y wlad hon a'r amgylchiad yn gosod rhyw fath o gysegredig- rwydd arno yn ngolwg rhai pobl; ond y mae cys- egredigrwydd y berthynas, mewn gwirionedd, yn svlfaenedig ar yr hyn nad oes gan gyfraith dyn ond vchvdig o ddylanwad arni, er ei ychwanegu na'i leihau, a mwy o lawer, yn Ain tyb ni, a wceir mewn gwirionedd i leihau y cysegredigrwydd hwn trwy orfodi dynion i gydfyw ail gilydd, neu o leiaf eu rhwystro i ymwahanu yn gyfreithlon, er fod pob peth a wnai y rhwymyn yn gysegredig a hapus wedi ymadael. Ac am y byddai y gyfraith hon yn gynhyrfydd i ychwanegn y trosedd, mae yn anmhosibl gweled pa fodd y byddai i'r gyfraith effeithio felly yn yr achos hwn mwy na phob achos arall; ac os felly, na sonier am unrhyw gyfraitb mwy, oherwydd ei bod yn cvnhyrfu dyn- ion i'w thori. "O'r dechreu," mae yn wir, nid felly yr oedd ond ofer siarad yn bresenol am y dechreu." O'r dechreu nid oedd achos am un gyfraith ond ewyllys creadur santaidd, yr hon oedd mewn perffaith cyd-gordiad ag ewyllys yr hwn a'i gwnaeth; ond y mae troseddau wedi dyfod i'r byd, a hyny wedi gosod angenrheidrwydd am gyfraith a thra byddo y cyntaf, bydd angen- rheidrwydd am yr olaf; ac wedi y darfyddo y cyntaf. iv-dd yr olaf hefyd yn dyfod yn ddiddefa- ydd nvd hyny, y mac yn rha.id v rib gyfraith; a gorcu pa gyntaf y pasiLM y mesur hwn. Er fod naill a'r o'r mcsurau hyn am- ryw betlriu yn ui; tfygio!VWo mannt yn gam yn yr iawLl gvfeiriad; ac fel!v edrycn.r arnvnt gan y cyffiedmolrwydd; oddigerth fod ambell un, fel esgob nangor, yr hwn, yn ei yrfa tuai ail blent- ynrwydd, sydd wedi troi gwegil ar y byd, ac na fedr yn ei fyw weled, o ganlyniad, nad y byd, ac nid efe, druan, sydd yn uiyned o chwith.

Y CYMRY YN PHILADELPHIA, AMERICA. T'n o'r ffeithie1* amlycuf i'r meddwl ystvriol, wrth edrvch ar sefvllfa bresenol Cymru, ydyw, fod yn anhebgorol angenrheidiol i lawer o'i thrigolion ymfudo i ryw wlad neu wklydd eraill; ac yn ol pob tebygolrwydd y bydd yr angenrheidrwydd hwnw yn pai hau cyhyd ag y..>ery yr hiliogaeth, neu o leiaf, cybyd ag y ve: f Dy wysogaeth mewn cyttwr fed y wlad yn rhy gyfyng i-i^tau w meibion a'i merched Ie i breswylio—rhaid ymaaael i rywle a chwest- iwn ag sydd yn deilwng o bob ystyriaeth, ar ran ein pobl fwyaf meddylgar, cenedlgarol a dyn garol, ydyw, pa fodd i gyfeirio ffrwd ymfudiaeth Gym! eig yMyfuthfodd og i fod yn fwyai llesiol-i'r ymO I fudwvr (?u hunam yu gystal ag i'r byd yn gyffred- inol. Wrth ystyried y mater hwn, ymddengys i ni, fel vr ydyai wedi crybwyil lawer gwaith o'r blaen yn y lie hwn, mai unochrog ac annheg fyddai pob goJygiad a adawai allan yr elfen grefyddol fawr a nerthol sydd yn perthyn i'r cymeriad Cymreig. Y mae ar Gymru gyfrifoldeb pwysig ao arbenig iawn yn yr ystyr yma. Iddi hi, mown modd neillduol, yr vdys yn y blynvdl oedd hvn wcJi ymddiried "11m ymadroddion I Duw;" ac anhnwdd peidio meddwl fod amoan penodol gun v Pen iivnvydd ?oruchel mewn gosod y trysor hwn yn nwylnw pobl ag y mae eu gwlad mor gvfvng. Ai tybed. o ddifiif, nad meuhriufa i'r efengyl ydyw tywysogaeth fechan fvnyddig Gwyllt WaUn, ac nad hi'iogaeth o genhadon i ddwvn yr efengyl i barthau pellenig y byd, a byw eu hegwyddorion ger brou, yn nghanol, gwahanol genhedloedd y ddaear, ydyw y Cymry ? A ch .vestiwn ag sydd yn tallyngu yr ystyriaeth ddifriiolaf yw, a ydfw hi yn tlyddlawo i'r y m ldir- ied hwn yn y mnter o ymfudiaeth. Yr unig wlad a dyuai lygad y Cymro fel un i vmfudo iddi, h/d yn ddiweddar, oedd Ametica; ac er fod Awstralia wedi dyfol yn gydymgeisydd, gydag attyniadau nerthol a hndol iawn, y mae America yn pirhau i dderbyu cyfartaledd go helaeth o'n cyd-wladwyr trwy'r blynyddoedd ac y mae p„b arwyddion mai lelly y bydd am rai oes oedd. A thra y mae materion pwysig Gwlad. vchfa Gymreig," gyda liywodraeth, masuach, a phob peth nertbynol iddi, i gael eu dwyn yn tnlaen vn vr laith C-rvmraeg-" TL-efedigaet;i Gymrerg," a ,< Chvm.dogaeth Gymrei g," ltc" yn arosheb eu pen- penderfrnu, dyweinydd genym ganfod o bryd i bryd yr ymdrechion a wneir gan ein cyd-genedl yn y I gwabanol barthau pallenig y maent ynddynt, i ¡ o'3od eu hunain mown meddiant o bob man?ci?'on ag sydd yn ngat'ael eu cvmydogion o'u hamgylch, yh nlhob ystyr. ac yn euwedig gvda golwg ar I goetbiad a diwylliant v meddwl a breintiau cref- yddoL | Y mae cyfaill caredig ag sydd newydd ddyehwel- yd o'r America wedi ein hanrhogu a hanes p:i r ddyddorol am sefvllfa ein cvdgenedl yn ninas Philadelphia. Ymcldcngys fod yn y lie hwnw nifcr o Gymry yn byw yn arosol; ac fel y mae y natur ddynol pa le bynag yr elo yn llygru ei ¡¡oreld," fellv vno hefyd. Y mae yno, medd ein goliohydd, ddigonedd o foddion i lygru a drwg genym ddeall fod rhai Cymry yno yn gwneuthur eu rhan yn ftyddlon yn y ffordd hono. Dywe lir i ni fod yno ddim llai na naw o Gymry yn cadw tftfarndai, a bod rhai o'r rhai hyny, 03 nad y nifer j amlaf, neb fod o'r cymeriadau goren, Ond y mae yno nifer o ddynion gwir dda, ymdrechgar a llafurus dros ben, yn gweitbio yn egniol i wrth- ladd y dylanwadau llygredig sydd mewn gweith- rediad yno, ac i ragflaenu ac aclxub eu cyd-ddyn- ion, ac yn enwedig eu cydgenedl, rhag y rhwydau melldithlawn a osodir felly i'w traed. Cyn myned yn mlaen at yr hyn v galwai ein gohebvdd ein sylw yn fwyaf neilidu d. coffiiwn yma ychydig o ffeuhiau eraili n 'rvhwyilh' ganddo. Dywed J it vn teimlo parodrwydd i anog neb i fyned yuo i yuisefydlu—y "West" ydyw y lie i hyny; end eto, y mae yn digwydd yn fynych fod rhai yn rhy dlodion i fyned yn mhellach a gall y cyfryw, os byddanc yn ddynion gweithgar, a clirefft yn eu 11aw," wneyd yn well yno nag yn y wlad hon Mae yno le da iawn i ferehed ieuainc yn gwasanaethu "y mae merched glan Cymru' mewn bri mawr iawn yno, a phrinder mawr o honynt." Ffallai nad yw effeithiau daionus yr efengyl i'w gaufod yn fwy eglur mewn dim nag yn y sefyllfa ag y mae wedi codi yr vstlen fenyw- aidd yn y Dvwvsogaeth; v mae merched Cymru, yn y cyffredin, yn enill clod, parch, ac vi-nddiried i ba le bynag yr ant i wasanaethu. Gwyddom fod eithriadau gofidus i'w cael; ond eithriadau ydynt. Y mae Philadelphia hefyd yn lie ag y bydd llawer yn myned trwyddo ar eu taith tua thiriogaethau y gorllewin, ac y mae yno ddigonedd o ddynion diegwvddor yn barod i wneyd y defnydd goreu o'r ade, ac i yspeilio dyuion anwybodus a diwyliad, wriaeth. Mewn trefn i ragSaenu pob aflwvdd o'r fath, y mae yn rhif 218 Wharton Street, 14 Watt Street, a lleoedd eraill Gymry twymn-galon, gan y rhai y eeir pob cyfarwyddyd angenrheidiol, yn rhad. Er nad ydynt yn lletya neb eu hunain, rhoddant bob cymhorth i ddieithriaid. Gellir ychwanegu hefyd, medd ein gohebydd, fod yn Philadelphia Gymdeithas Gymroaidd, pur gy- foethog, yr hon sydd ganddi mewn llaw tua mil o t ddoleri o arian, tuag at gynorthwyo dieithriaid anghenus o Gymry; ac y mae Claddfa Gymreig hefyd yn perthyn i'r un gymdeithas. Os oes rhai on cydgenedl yn troi yn ddyhirod, i dwyllo, i ddinvstrio, ac yspeilio eu cyd-ddynion, da ydyw gweled fod nifer luosog yn cadw ac yn rhoddi ymarferiad helaeth i'r caredigrwydd a'r gwesog rwydd hwnw sydd mor nodweddiadol o'r galon Gymreig. Ond y prif amgylchiad a'n tynodd y ffordd hon oedd gosodiad i lawr gareg sylfaen y Capel Cy- mreig cyntaf yn y lie, yr hyn a gymerodd le dydd Mercher, y 29ain o Ebrill diweddaf, yn mhresen oldeb nifer fawr o foneddigesau a boneddigion. Cynwysa y Pennsylvania Inquirer adroddiad tra dyddorol o'r cyfarfod. Wedi i'r Parch. Mr. Watts ddarllen penod, ac i'r Parch. John M'Dowell, D.D., weddio, darllenwyd hanes yr achos Cymreig yn y lie gan Robert H. Johnson, Ysw. Ymddeng ys i Gymry ymsefydlu yn y lie yn bur foreu. Dechreuwyd pregethu yn Gymraeg yu y ddinas hon tua'r il. 1790. Yn achlysurol byddai gweini- dog yn dyfod drosodd o Gymru gydag eraill o'i gydwladwyr, ac yn aros yno am ychydig, pryd y byddai yn pregethu ac yn cynal cyt'arfodydd cref- yddol, ond wedi yr elai ymaith, byddai y rhai a adewid yn cael eu gadael megys ar eu cythlwng; ac nid hyd y fl..1819 v ffurfiwyd yno eglwys. Parhawyd i bregethu yn yr un ystafell hyd yma, ac ychwaneyd nifer fawr at yr eglwys; nes, o radd i radd, y gwelid yn angenrheidiol cael lie helaethach a mwy cyfleus. Yn y fl. 1852, yn ol cais yr eglwy3, cymerwyd hi i undeb a Phresbytery Philadelphia, ac felly y mae yn parhau ac nid oes un amheuaeth na fu yr undeb yn fantftis fawr i'r achos yn mhob ystyr. Nid heb ymdrech mawr ar ran yr ychydig gyfeillion Cymreig sydd yuo a'u hysgwyddau dan yr achos, yn gystal a chymorth baelfrydig eu brodyr Saesonig, y llwyddir i gael yr adail hon i fyny ac yn ddiddyled; ond meithrinir yr hyder crvfaf mai felly y bydd a diau y bydd hyn yn gaffaeliad gwerthfawr i lawer o drigolion y ddinas, y rhai nis gallant fwynhau moddion gras ond yn yr hen iaith a siaredir rhwng bryniau gwlad eu genedigaeth, o ba rai y mac yno amryw ganoedd yn preswylio. Wedi gosod y gareg gan y eadeirydd, Matthew Newkirk, Ysw., gyda pha un y gosodwyd i lawr amrai bapurau a chyhoeddiadau, ac yn eu mysg y Cymro Americanaidd," y "Vyfaill," y Ceohad- wr," y Seren," a'r Drych a'r Gwyliedydd," tra- ddodwyd araitli wresog gan y Parch. Nathaniel West, D.D., yn yr hon y rhoddai ddysgrifiad o Gymru, a darnodiad o gymeriad ei phreswylwyr. Xodai hefyd luaws mawr o Gymry a enwogasaat eu hunain mewn gwahanol gylchoedd a chang- henau gwybodaeth. Yn mvsg y rhai a arwyddas- ant Ddadganiad Annibyniaeth America, yr oedd yn cael enwau 17 o Gymry :—Samuel a John Adams, Stephen Hopkins, Wm. Williams, Wm. Floyd,Fran Lewis, Lewis Morris,Francis Hopkin- son, Robert Morris, George Clymer, John Penn, Arthur Middleton, Button Gwinnett, Thomas Jefferson, Ben. Harrison, Richard a Francis Lee. Rhoddai hefyd enwau 14 o gadfridogion, 7 ofilwr- iaid, a 6 o gadbeniaid a hynodasant eu hunain yn helyntion y Chwyldroad. Cadfridogion :—An- thony Wayne, Isaac Shelby, Morgan Lewis, M.R. Davies, Ed. Stephenson, Charles Lee, Richard Winn, Daniel Morgan, John Cadwalader, Andrew Lewis, 0. H. Williams, John Thomas, Joseph Williams, a James Reese. Milwriaid:—David Humphreys, L. Cadwalader, Richd. Howell, Henry Lee, Thos. Marshall, Etthan Allen, a James Wil liams, yr hwn a laddwyd yn Bennington. Sicr- haai y Doctor hefyd fod y Llywyddion canlynol o waedoliaeth Cymreig-John Adams, Thomas Jefferson, James Madieon, James Monroe, J. Q. Adams, W. Henry Harrison, a James Buchanan. Ac yn mysg enwogion lawer eraill a hanent o'r un gwaedoliaeth, enwai Oliver Cromwell, Wm. Penn, Roger Williams, John Milton (o ochr ei fa m), Due Wellington (yr un modd), Syr Thomas Picton, Griffith Davies, (athraw meintonyddol yr anffodus Syr John Franklin), Milne Edwards, o Paris, Canghellydd y Drysorfa yn Mrydain, y Proffeswr Charles Davies, gweithiau yr hwn ydynt destyn- lyfrau meintonyddol mewn llawer o ysgolion yn America, y Capten Jones, llywydd y Mayflower a'i chargo Puritanaidd, yn nghyd a Thomas Rogers, Stephen Hopkins, John Alder, a John Howland, y rhai a ddaetbant drosodd ynddi. A therfynai ei araeth gydag apeliad gwresog at bob cenedi i gynorthwyo y Cymry yn y gorchwyl pwysig a buddiol yr oeddynt yn awr yn ei ddech- reu. Gwnaed casgliad da ar ddiwedd y cyfarfod ac ar ol canu a gweddio, ymwasgarodd y dyrfa. Mhint yr adeilad ydyw 30 wrth 64 troedfedd. Cynwysa 350 i eistedd yn gysurus; a bernir y bydd traul ei ad-iladu rywbeth rhwng chwech a naw mil o ddoleri. DeaJlwll fod yr eglwys ar y pryd presenol heb yr uu gweinidog; a'u bod yn awyddus am gael dyn galluog a gweithgar o'r hen wlad i lafurio yn eu mysg. Nid oes un amhcuaeth nad oes yno le i iceithiwr; al: yr ydym yn deail hefyd mai barn y Cymry yu Philadelphia ydyw, mai teilwng i'r gweithiwr ei gyflog. Nis gallwn lai na dymuno eu llwyddiant o'n calon. Gwobr lawer a, fyddo iddynt o'u llafur.

HELAETHIAD YR AMSERAU. 0 blith amryw o ohebiaethau y mae y rhai canlyn ol yn samplau o'r modd y derbynir ein cynygiad gan ein eyfeillion:- Cyfaill o Fon a ddywed, Byddai yn dda genyf weled yr "Amserau" wedi ei helaethu, y mae cymaint o Advertisements ynddo fel y mae hyny yn angen- rheidiol" 0 s;r DJinbych ysgrifena nn, "Yr wyf yn mawr lawenhau o herwydd eich cynllun newydd. a chan fod yma lawer yr un fnth, byd<l lluaws o dùerbyowyr ddejhreu Gorphenaf." Un arall or un sir a ddvwed, 11 Y mae yn dda genyf ddeall eich bod yn bwriadu helaethu yr Amserau, gobeithiwyf yea eich anturiaeth gefnogaeth ddylad- wy. Os bydd d>m yn fy ng;tllu i i'w wneyd tuag at ei ledaeniad mi a i gwnaf yn rhwydd." Un o sir Drefaldwvn a duvwed, "Byddai yn dda genyf allu gwneuthur mwy nt ei ledaeniad. Nid wyf vn blino yn eich gwasanaethu, nao yn gwasanaethu yr egwyddovion a gynwysir yn yr Amserau. Bydded ei ohebwyr yn gretyddol a thaleritog, ei ddarbynwyr ya fil fyrddiwn, ac etifedded ei egwyddorion borth ei gaseion." Ua o Flaenau Gwent a ddywed, "Yr wyf fi ac feUy y mae lluaws yn y partbau hyn yn mawr law. enhaa o herwydd eich bwriad o helaethu yr Amserau, ac yn teimlo yn sier y bydd yn foddion i helaethu ei gylchdieniad." A ganlyn sydd gvfieithiad o ran o lythyr gwr parch. us o sir G-aert'yrddin, Hysbyswyd fi gan eich gor- uchwyliwr y bwi iadwcli helaethu yr Åmerall; y mae vn debygol y gallif gael tansgrifwyc newydd iddo u'-r.-y ei gymeradwyo i bleidiau parchus; byddaf ddi- olchgar os anfonweh hysbyslen fel y gsllwyf roddi eyhoeddusrwydd iddo."

ANERCHIAD T ADERY Alt BEN BOfiKU. I Ti godaist yn foreu fy my wi OJ adcryn. I chwilio yn ddichlyn am fymryn o fwyd, Ar ol bod yn cysgu yn oeraidd dy lety, Y gwyntoedd a'r oerni yn crynu dy glwyd Er hyny dy Grewr a godni'n foreuach, I ddarpar gronynan i'th lonilii ddifeth Gwnaeth hyny hcb ofyn cynorthwy gan undyn, Na chwaith ni bu'n oSisio un ffyrling o dreth. Bala. LATRIN MiiiraoN.

I'R FRONFRAITH. I Y Fronfraith ar firain frig—rwydd-eilia, Rydd alaw fawreddig; Sain i'w Phor yw swyn ei phig, 0 goeden amgauedig. Beaumaris, Eos PENLLYN. I

Y MWNWR. I Yn mheli islaw tywyniad haul, [ blith y creigiau cedyrn certb, Disgyna'r Mwnwr dewr diail I lawr ar yr ysgolion serth, A'i lym ebyllion ar ei gefn, Yn ddewraf wr y ddaear faith; I lawr i lawr yr a drachefn, Trwy d'w'llwch du yr eigion llaitn, Trwy leoedd uthrol fwy na mwy, Ac heibio 'i safn angeu ereh, Lie mae y gwyllon, meddent hwy, Yn gwylio ar y dduwies scrch A llawer boneddiges gain— Ysbrydion anian yno'n 11 n, Mewn porplior, 'egarlad, lliain main, Yn gwylio'r perlau tegaidd cu. Yrnlnon yr a trwy dyllau cul, Lie ]"d ymlwybra bwystfil glew, A thros a thrwy ryw rwystrau fil, Is cyrhaedd barcud, byth, na llew. Yn bendefigaidd fab y creig, j A'i het gallestraidd am ei ben, i Fe gana yno gan Gymreig, Yn nghwmni cu ei ganwyll wen. Myfi wyf deyrn y fangre hon, Fy mhalas yw, lie carwyf fod, Mewn llwydaidd wisg, a'm llygaid lion Yn mwyn screni pan yn dod I'r fan lie caraf guro'm nerth A'r morthwyl mawr, a gr/m fy mraich, Ar ben yr ebyll blaenllym merth, A dyrnu'n gerth nid yw yn faich. Pan huna anian ar fron cwsg, Distawrwydd nos o gylch y gail, A'r blodeu'n cau eu hemrynt mwsg, Gan huno'n dawel yn y dail. Yr asgellyddion o bob lliw, Yn nhemlau heirdd y goedwig werdd, Ni phynciant odlau o un rhyw, Ni chweriant gan, ni eiliant gerdd. Tawelwch sy'n gordoi pob lie, Ni cblywir tinciad aingy go', Distawa swn a thwrw tre', A mwyn frefiadau praidd y fro. Swn Hit y saer na'i fwy all lyra, Ni chlywir ddim, na moithwyl crydd, Na sain chwibinogl bugail chwim, Ar ael y bryn mewn awyr rydd. 'R.vyf fi pryd hyn is goleu lloer, Pa un ai hyll ai teg fo'r bin, Pa un ai certh gorwyntoedd oer, Ai yntau'r ne'n disgleirio'n gun. Nis gwelaf fi na lloer na ser, Na'r huan mad, hen dad y dydd, Ond byw yn nghwmni'r ganwyll wer, I lawr mewn dwfn fwngloddiau cudd. Ergyd 'nol ergyd foreu glas, Ergyd 'n)I ergyd y prydnawn, I gadw rhai i fyw yn frag, Ond mi nid wyf ond tlodaidd iawn. Ergyd 'nol ergyd, eto'n chwim, Nes ebyll llym yn bwl yr A Pa beth yw'r gytlog? Ail i ddim, Trwy'r gauaf oer a'r gwenawl ha'. Yn mhlith ebyllion mwnwr glew Mae cref athrylitb weithiau'n fyw Ni hidia hi y tordyn tew, Ond gwaelaf radd o ddynolryw Yn ami yw ei chyfeillion hi; A heibio'r balch, coeg fostas iawn, 0 ddull ac ymddangosiad hy', Er arno gwena'r byd yn llawn. Ond dyr i'r byd yw ef i gyd, A'r byd adwaena'r eiddo ef; Mae ef a'r byd yn nghlwm yn nghyd, Ni chyfyd byth uwch byd ei lef. Fe gryn y ddaear dan ei draed, Gan fawredd ei waedoliaeth ef; Yn sylw'r byd y mwyaf gaed Is sylw engyl glan y nef. Ond Mwnwr tlawd mewn unig fan A ddyrch ochenaid at ei Dad Yn enw'i Frawd, daw idd ei ran Fendithion fyrdd, a nef yn rhad. RHoDwa A'I CÀNT, Wrth weithio'r nos

(imiripttfrau, grmteau, a partoaMjjp Drwg genym nas gallwn ddyfod o byd i'r ysgrif gelwyddog yn yr hon y dywedii fod dau bar wedi eu priodi yn nghapel yr Annibynwyr, Pen. daran. Yr ydym yn penderfynu na chyhoeddwn esgoriad, priodas, na marwolaeth o hyn allan oni byddant wedi eu hanfon gan bersonau adnabydd- us i ni. ESGOEODD, Mai 10, priod Mr. Hugh Williams, Menai Terrace Menai Town, ar fab. -15, priod Mr. W. E. Morris, casglydd cyllidau, Portmadoc, ar fab. -9, priod Mr. Evan Richardson Owen, Glasgow House, Caernarfon, ar ferch. -19, priod Mr. J. G. Jones, cysodydd, Garnon street, Caernarfon, ar fab. -2(), priod Mr. Owen Morris, Hope & Anchor, Caernarfon, ar fab. -1).0, priod Mr. T. Roberts, pobydd, High street, o'r un lie, ar fab. 19, priod Mr. S. R. Owen, Bodsuran, Llechgyf- arwydd, Mon, ar fab. PBIODWYD,1 Mai 10, yn Paris, R. W. Bulkeley, Ysw., o'r Royal Horse Guards, mab Syr Richard W. Bulkeley, A.S., Mon, a Mary Emily, mcrch H. Baring, Ysw., A.S. -13, yn Manger, Mr. T. Williams, Rhydd-dir Llandegai, a Miss M. Roberts, Bangor. —18, yn yr tin lie, Mr. W. Jones, a Miss, M, Roberts, y ddau o Langristiolus, Mon. -21, yn yr un lie, William Jones, Aber, a Miss Hannah Williams, Menai Town. -13, yn nghapel Bethlehem, Gareglefn, Mon, gan y Parch. W. Roberts, Amlwcb, yn ngwyddfod y Parch. James Donne, cofrestrydd, Richard Roberts, Ysw., Cleifiog ucha, a Miss Roberts, Penbol, Am- lwch. -19, yn Mostyn, Mr. J. Williams, Pendre, Caer. wys, a Mary Elizabeth, merch y diweddar Dr. Wil- liams, Abergele. 20, yn Llanbadarnfawr, Mr. D. Griffiths, grocer, Aberystwyth, a Miss Mary Jones, o'r un lie. -20, yn nghapel Rihoboth, Llangollen, gan y Parch. David Charles, Caerfyrddin, y Parch. David Charles Davies, M.A., Builth, a Jane, trydedd ferch Ebenezer Cooper, Ysw., Llangollen. BU FARW. Mai 17, Mary Jones, Penycaenant, Rhostryfan, yn 22 oed. Dioddefodd bir gystudd yn dawel a dirwg. nach, a gadawodd djstiolaeth amlwg ar ei hoi fod II Plarw iddi yn elw. -17, oed 77, W. Ellis, Victory Tavern, Caer- narfon. -15, yn Salford, Manchester, yn 5 mlwydd oed, 1 Margaret, unig ferch Mr. Edward Jones, telynor Cvmreig. Yn ddiweddar, yn 17 oed, Miss Margaret Morgan, merch ieuangaf y diweddar Mr. Ebenezer Morgan, masnachydd, Tregaron. 20, Henry, babart H. J. Fairclough, Ysw, Llanelwy. -20, yn y Dafarndywyreh, Mr. T. Hughes, mab J. Hughes, Ysw., Plas newydd, Llandegle, ger Rhuthyn. -16, yn Llandudno, y Milwriad Syr William Lloyd, o Bryneetyn, ger Wrexham. -19, yn Abermaw, Mr. Robert Jones, yn 56 mlwydd oed. -1°, oed 21, Richard, mab bynaf Cadben William Hughes, o'r Hong Heir of Madryn. -21, yn dra disymwth, oed 77, Mr. John Ellis, Llochydd, Bcumaris. -15, oed 82, Mr. J. Robetts, saer maen, Pen- maenmawr, ger Conwy. —— 13, owl 81, Charles Winter, Aberbirnant wedi byw yn ulieulti H. Hicliardsoni Ysw., am yn agos haner canrif. -19, William Howell Saunders, unig blentyn y Parch. David Saunders, Aberdar, yn 10 mis oeJ. -H, Mr. Richard Phillips, Penbanc, Cenarth, tad y Parch. Lemuel Phillips, cenadwr y Gymdeithas Gartrofol yn sir Benfro ei oedran oedd 77 mlwydd. Ei ddiwedd oedd tangoefedd. -11, yn 37 Upper Beau street, yn 91 oed. Mary Hughes, mvdwraig, gvnt o Gas,in, Aberdaron, Lleyn, a adnabjddid yn gytfredin gan y Cymry yn y dref hon wrth yr enw Nain. Derbyniodd 8'J o blant yn Nghymru, a derbyniodd yn Liverpool dros 000, sofo gwbl 080. Yr oedd yn aalod gyda'r Bedyddwyr, ond yr oedd yn analluog i fyned o'r ty y 12 nilyned(I di- weddaf. Un o'r pethau rhyfeddaf a gymerodd le yn ei bywyd oedd iddi, wrth fyned at wraig, syrthio a thori tair o'i hasenau, end er hyny ni throes yn ol, aeth yn mlaen a derbyniodd efeilliaid yu llwyddianus, cyn cael asic ei hasenau. -12, David, mab ieuangaf David Evans, Boat 4 ddu, Cowarch oed 1 mlwydd,

PRWSIA. Mae y newyddiaduron gweinidogaethol yn Berlin yn hysbysu fod brenin Prwsia wedi cydsynio a'r cynygion i derfynu dyryswch Neufchatel: a bod ei Fawrhydi o'i fodd ei hun yn rhoddi i fynu yn ddiam- odol, a hawl i'r swm o filiwn Ffranc y rhai a benod- wyd iddo ef fel iawndal am ei diriogaethau yn nhywysogaeth Neufchatel.

Y Berlin a'r Cyngrair Efengylaidd. I Mae y Cyngrair Etengylaidd yn bwriadu cynal eu cyfarfod blynyddol yn inis Medi nesaf yn Berlin. Aeth dirprwyaeth o weinidogion yn ddiweddar at y brenin mewn cysylltiad a'r cyfarfod. Yr oedd y ddirprwyaeth yn gyfansoddedig o'r Parch. Mr. Glyn, o'r Parch. Hermann Schmettan. Mor fuan ag y clywodd y brenhin (medd gohabydd y Times) am eu dyfodiad, hysbysodd ei fod yn barod i'w derbyn, a dymunai ar en bod yn cael.eu gwahodd i aros ciniaw gydag ef. Yn mhen ychydig daeth y brenhin ei hunan a phigodd hwynt allan o fysg y lluaws oedd yn ei aros, ac aeth a hwynt i ystafell ddistaw, lie y bu yn ymddiddan a hwynt yn rhydd ac yn faith yn yr iaith Seisnig am amser maith, a darllenwyd yr anerchiad iddo. Gellir barnu pa mor.gynes oedd yr ymddiddan pan hyspysir fod y ciniaw a'r llys wedi bod yn disgwyl wrthynt am awr. Ar ol ciniaw drachefn ell wiliodd y brenhin allan y ddau weinidog, y rhai a adwaenai wrth eu golwg, ac ymddiddanodd a hwynt yn y modd mwyaf rhwydd, gan gyfeirio at ei ymweliad a Lloegr yn 1842, ac yn adgofio un o honynt ei fod ar yr achlysur hwnw wedi dwyn anerch ial iddo. Afreidiol yw i mi ddyweyd y bydd y dirprwywyr yn gadael y lIe hwn o dan yr argraff nad oes neb yn Prwsia yn meddu calon gynhesach at Gristionogaeth Brotestanaidd na'r brenin ei I unan.

YSPAEN. I Mae terfysgoedd o herwydd drudaniaeth ymborth I wedi eymeryd He mewn lluaws o fanau yn Yspaen, ac mewn canlyniad y mae cyhoeddiad brenhinol wedi ei wneyd yn estyn hyd yr Slain o Ragfur, tym. hor dyfodiad yd i'r wlad yn rhydd. Y ae pob tebygolrwydd y bydd yr anghydfod rhwng Yspaen a Mexicy yn cael ei derfynu yn heddychol. Cyrhaeddodd M. Lafranga, y cenai o Mexico, ddinas Madrid ddydd Iau diweddaf. Dy- wedir fod y llythyrau diweddaf a dderbyniwyd ganddo o natur pur fcddhaol, ac nid oas ond ychydig o amheuaeth gan fod tuedd gyfeillgar yn bodoli o'r ddwy ochr, a'r hyn a gefnogir gau genhadon Ffrainc a Lloegr yn Madrid, na therfynir y mater yn heddychol. Yn yr amgylchiad hwnw bydd y rhan fwyaf o'r milwyr a ddanfonwyd allan i Mexico yn ciel eu cadw yn Cuba, i gryfhau gallu milwrol yn y lie hwnw. Mae eyfraith gaeth iawn er rheoleiddio newydd- iaduron wedi ei phasio gan lywodraeth Yspaen. Ni chaniateir i neb gyhoeddi newyddiaduron politicaidd os na fydd yn 25 oed, ac yn talu trethoedd union- gyrcliol o 2,000 real yn Madrid, neu 1,000 yn y tnleithiau. Rhaid iddo brofi ei fod wedi talu y cyfryw drethoedd am dair blynedd cyn dechreu cyhoeddi ei bapur. llhaid rhoddi gws.-tl o 300,000 real yn Madrid, a 200,000 yn y taleithiau, a rhaid i bob erthygl boliticaidd feddu dnw yr awdwr wrthi. Mae rhestr y troseddau a ellir eu cyflawni gan olygwyr yn faith dros ben.

ITALI. j Mae llythyr o Bologna yn hyspysu fod y daith y mae y Pab yn ei chymeryd yn ei Daleithiau yn parhau i greu cynwrf mawr. Boren yr lleg cych- wynodd ei Sancteiddrwydd i Camerino. Mae dar- pariodau nvawrion yn eael eu gwneyd yn Sungaglia i'w dderbyn. Sungaglia yw tref enodigol Pius y nawfed. Dywed llythyr o Rufain fod y Pab wedi cyrhaedd Assisium ar y i-ft-d o'r mis hwn, ac ar y dydd eanlynol foi y Tad Sanctaidd wedi cychwyn i Peru- gia. Yn Perugia yn unig y dangoswyd teimlad drwg tuag at y Pab Rhoddwyd y bwa o ilodau a wnaed er anrhydedd id lo, ar d,iii gan rywrai yn ystod y nos. Yn ol itytbyr a ddyddiwyd Rhufain 17, yr oedd v Pab yn Macerat.i, aj yr oedd y derbyniad a gafod-l gan y bobl mor grocsawgar fel y tybir gan lawer fod ei Sancteiddrwydd yn bwriadu caniatau rbai diwygiadau cyn dychweiyd.

AMR Y WIAETHAU. I 0 Rufain yr ydym yn clyvved fod y Pab wedi eyeh. -,vyn i Loretto ar ly 4idd. Dywedir fod ychydig i'w cael sydd yn gofidio oherwvdd ymadawiad y Pab. Ni wyddis pa bryd y dychwela nac amean ei ymad- awiad. YSPAEN.—Yr ydym yn clywel trwy ohebydd y Times rhai datguIdiedigaethau bynod o Madiid, le 'n perthynns i gynllwynicn i ymadawiad y Fren- hines bresenol o Idiar ei gorsedd, a dyrchafiad Tywys- oges bresenol Awstria iddi, yr hon oedd i ymbriodi a mab Don ,Juan de Bourbon, brawd Montemolin. Dywedir fod llawer o bersonau uchel yn Yspaen a gwledydd eraill yn cymeryd rhan yn yr.achos, a bod y peth wedi dyfod allan trwy annoethineb un o gardinaliaid Rhufain. Barnodd yr urddasolion hvn y buasai vn hawdd cael y frenhines Christina i I gydsynio a'r cynllun, gan y bernid y buasai wedi ilwyr flino ar ei sefydfa aasicf bresenol. Ffugbdd hitb?u dderbyn y cynygiad mewn modd petrusgar, a I ohafodd yr holl bapurau 1 IV dwylaw, ) rhai a ddan. y. "A Y. « yn, 90 ro^ V Swat??c? n wedi ?ywodr??. Q wedi tl Assi.? fad ',t iddo .-? ?  aHan,ganei? ioeg yn euik ?  ac y gall ddwvn ei hun i helbul oi ?" V. Yn ol y New York Haald y ma J- inol wedi disgyn ar ddiwydrwydd, ma-z,, ticiaech, a hyd yn npd amacthyddiaeti. Y mae y mwngloddi ft aur yn gwaetbfgi oedd.. ? Dywed y paputau Aurericanaidd t I os Walter" yn Nicaragua wedi ei gem. Nid oect, hanes o fuddugoliaethau a enil';d gart WaT y &ed a'r IGeg o Fawrth oncJ.ysf i brwydr ar ) 16eg, ond gorcl Mae mwyaMypwy >nsyl- vania sr y penderfyn wedi gwneyd adroddiad 1 Ly.s 'i cyhoeddi ban. prawf Cm mae v dv ch j we trosedd ar wedi ei amdoi rp yn nhref New' orphen #4 yn un o r rhvehau gorli noeth, benglog wedi ei do. i o'i ffru?nau, y clustiau a'r ge ? gi j .S"" idion o lindagiad. Yr oedd yr ycBy isai oedd am dani wedi eu gosod' mewff d ax nhrefcus ae anfenywaidd, yn dangow yn detiygni ryw law wyrrywaidd eu cylymu am darri ar of map.. wolaeth, er mwyn camarwain a dyrysu ymchwiliaA Gyddf dlws o rith-faen (cameo brooch) mld yTr. unig agoriad arall i'r dirgelwch. Dygwyd y ciorffi Newbury, He yn fuan y darfu i un, ac yna un arall, ac un arall heb gydymgynghoriad ei adnabod fel., corff un Miss Bloom. Gwnaed ymchwiliad, a chafwyd allan fod Miss Bloom wedi bod o'r golwg er y dydd Mawrth blaenorol, pryd yr ymadawodd am" naw o'r gloch y nos yn nghwmni un Mr. Jenkins. Cyfaddefodd Jenkins (gwr priod) ei fod wedi ei gyru mewn cerbyd yn ol ei dymuniad ei hun, bump neu chwe' milltir i'r wlad, ganol nos, ei fod wedi ei gosod i lawr o fewn 200 Hath i'r ty He yr oe<\d yn myned, ac iddo ddychwelyd yn ddioed i Nerwbory. Anftmwyd am chwaer Miss Bloom, yr hon yn ddioed a adnabu y corff. Yr oedd yr wynepryd wedi ei off- mharu yn fawr, orid yr oedd eraith uwchlaw y lfygarE chwith, dolur ar y penelin, a man-geni uwchlaw ei glun ddehau, a ffurf tra anarferol bys bach y droed dde yn brofion o hunandeb cryfach na tbebygrwydd y gwyneb byw a'r un marw. Nid oedd wedi gweled y dillad isaf na'r gyddf-dlws erioed o'r blaen. Daria i ymchwiliad meddygol ddwyn rheswm paham y dymunai gwr priod gyflawni y fath weithred. Cymerwyd Jenkins i fynu, claddwyd y drancedig* Miss Bloom ar gost y cyhoedd yn nghanol y pentref cynulledig. Prin, fodd bynag, yr oedd yr orymdaiftK angladdol wedi gadael yr eglwys, pan yr ymddangos- odd y drancedig dybiedig, i gyfranogi gyda'r dranc- edig wirioneddol o syndod y gynulleidfa. Yr oedd y darn anarferol o brawf amgylchiadol wedi ei ddyra- chwelyd, a'r cyhuddedig a ryddhawvd. EWlai nae. gall hanesiaeth barnyddiaeth droseddol roddi. engrailft mwy nodedig o ansicrwydd prawf amgyUiiu iadol.

Ychydig o welliantau gan Ymborth Revalentiar Arabica Du Barry: Gwelliant Rhif.53 ol 8 Weimar, Chwef. 29, IM6. Yr wvfwedi derbyn buddmawriawn oddiwrth Bevalenta Arabica Du Barry. de PLUSCOW, Maes-lywydd, Veitch's Hotel, Edinburgh, Mawrth 15,1856. Owelliant Rhif. 53,0.54.-Foiieddigiou, -Bum am ddeng mlynedd a chwaneg yn dyoddef yn barhaug oddiwrth cryci cymalau yn fy mhen.ac wedi cael fy nghvngori gan fy nghyf- eillion, cymerais ganister 10 pwys o'ch Farina, yr hwn a'm, iacliaodd yn y modd mwyaf efSeithiol, gan nad wyf wedi caels adchweliad o'r anhwyldeb am chwaneg na blwyddyn. Gwnewch unrhyw ddefnydd o hwn a weloch yn ddara cha n- iatewch i mi danysgrifio fy hun, Eich ufydd wasanaethydd WILLIAM PKINGLE, Cad. Ceylongiffen.

MARCHNADOEDD A FFEIRlAU CYMRU CAERNARFON, Mai 23.-Marchnad fechan oedd yma heddyw, ond gwnaed masnach dda yn y gwenith gyda chodiad o 2s i %s y peg, a'r ceirch o 6c i Is y peg. Gwenith 66s i 68s; haidd 42s i 43s; ceirch 27s i 28 y peg. Ymenyn Is 2c i Is 3c, eto hallt, 12to i 13c y pwys. FFAIR CORWEN, dydd Ian, Mai 21.—Ychydig o anifeiliaid corniog oedd yn cael eu dangos yma: heddyw mewn cwmhariaeth i'r hyn fyddai yn arferol o fod. Buchod parod a werthent yn rhwydd iawn,. ac am brisiau uchel. Yehydig swynogydd, rhai da yn gwerthu yn rhwydd. Nid oedd yma na cheffylau nac ymofynwyr am dauynt. Mae yn debyg fod ffair Wrexham yn cael ei chynal yr un diwrnod yn effeith- io. Moch yn gwerthu yn rhwydd; perchyll mewn troliau o 18s i 24s y pen. D-ngoswyd cryn nifer o samplau o wenith pur dda, araf oedd y gwerthiant am ocldeutu 33s i 34s y pwn o 252 pwys. Haidd yn ddigyfnewid. Ceirch o 9s 10s yr hob. BALA, dydd Sadwrn Mai 28.—Yr oedd mwy e wenith yn y farchnad yma heddyw nag a welwyd yn d I iweddar araf oedd y gwerthiant am tua 33a i 34s y pwn o 252 pwys, Blawd ceirjh o 35s i 37s y 240> pwys, am beth cartrefol da. Ymenyn fresh tua Is. y pwys.

MARCHNAD LLUNDAIN zane, Uydd Ltun, Mai 18. isgar a cnymedrol oedd y cynenwad o wenith cartrefol. Er mor ysplenydd y tywydd, yr oedd gwerthiad rhwydd o wenith da, am 2s o godiad yn y pris, ac yr oedd gweHiant cyffelyb yn y ith tra- mor goraf. Blawd cartrefol he'- ''ruwydd a dydd Gwener, ond cododd y prisiati y,sach barilau Americanaidd yn brin, ac felly yn codi o Is i Is 6c yn y faril. Mewn haidd nid oedd masnach yn cael ei wneuthur gyda pbarodrwydd, ond yr oedd y gwerthiad yn erbyn y prynwr. Mewn ceirch yr oedd gwelliant, a chodiaf o 6c y chwarter. Prisiau ffa yn cael eu cynal i fynu. Pys, yr oedd y oamplaa a ddangoswyd yn cael eu dal yn benderfyuol. Ni wnaed nemawr o ddim yn masnach had rneilljon. GWKMITH, Lloegr, gwyn, newydd 48 u 67 0 Lloegr, coch newydd 47 0 60 0 Tramor.CyfandirEwrop,59 0 80 0 HAiDD*at Falu.. 26 0 34 0 CsiRC'ti, Lloegr 21 0 31 0 Scotland.20 0 33 0 I werddon .19 0 30 0 FFA, Lloegr.33 0 38 0 Tramor 34 0 45 0 PYS, Lloegr, gwyniou 40 0 44 0 brychion .38 0 40 0 PEiLLiBD,goreu, y sach o 280 pwys..50 0 62 0 yr ail 40 0 45 0 America, hebsuro, .7 baril.,31 0 34 0

CANOLBRISIAU YMHERODROI. AM WYTHNOS A DERFYNODD. Mai 16. Gwenith. Haidd. Ceirch. Ffa. Pys. I s. d. s. d. s. d. s. d. s. d. 75 5 43 6 24 H 42 6 40 10

LIVERPOOL WOOL MARKET, MAY 16 s. d. s. d. Laid Highland Wool, per 2 Jibs 16 Q 17 0 White Highland do. 18 6 20 ? Laid Crossed do. unwashed 18 0 20 6 Do. do. washed 20 0 31 6 1 Laid Cheviot do. unwashed 23 0 22 6 Do. do. washed 23 6 28 0 White Cheviot do. washed 32 0 40 0

MARCHNAD YR YD LIVERPOOL, Dydd Mawrth, Mai 19. Nifer dda o brynwyr yn y farchnad heddyw, y fas- nach mewn gwenith yn weddol, er braidd yn cael ataliad trwy y codiad o 2c. y 70p. er ddydd Gwener, neu o 4c. i 5c. ar brisiau wythnos i beddyw. Mwy o ymofyniad am tlawd. Ceirch yn haws eu gwerthu am y prisiau uchel blaenorol. Ymofyniad cymedrol am flawd ceirch am bris 0 6c y llwytli uwch na'r prisiau diweddar. Ffa yn sefydlog. Dim llaww: o ymofyn am haidd, heb gyfnewidiad pris. s. d, d. GWENITH, Lloegr, gwyn y 70 pwys 9 0 10 2 coch 8 9 9 3 Iwerddon 8 3 9 6 Tramor, Cyf. Ewrop 7 0 7 8 11 Unol Dal. a Canada 8 6 9 10 HMDD.y grynog 44 0 48 0 Tra:nor.°..40 5 4 Ceirch. Lioe?- r Of,pwys.. 3 10 4 3 Iwerddon. „ 3 10 4 0 Tramor. 0 0 0 0 Ffa Lloegr .yGrynog Ymher.. 41 045 0 Iwerddon a'r Alban .41 0 42 0 Tramor 38 6 41 0 Pys, ilw, I-erwi, f,,wyiaiop, 40 0 43 0 T amor » 44 0 0 0 PEILLIED, goreu.y sach 0 280 pwys.. 45 0 44 0 yr ait 9 43 0 59 0 60 0 America v baril r» 196pwyg.. 31 0 95 O

LONDON CATTLE MARKET. Comparative Prices of corresponding weeks m looo 1857. Per Slbs. to sink the Offals, Mai 26, 1856. Mai 25, 1857- s. d. s. d. s. d. s d. Coarpe & inferior Baasts 3 <1 to 3 4 3 4 to 3 R Serond quality, ditto 3 6 3 8 3 s 4 0 i'rime large Oxen .3 10 4 2 4 2 4 0 Prime. Scots, &e. ,to 4 4 6 4 8 5 0 ■ Coarse & inferior Sheep 3 6 3 10 3 4 3 8 Second quality, do 4 0 4 4 3'10 4 4 Prime coarse,wooled, do. 4 6 4 R 4 6 5 4 Prime Southdown, do.. 4 10 5 0 5 2 5 4 Lambs 1 5 2 6 2 6 0 7 0 Largo coarse Calves 4 I) 4 10 4 6 5 6 Prime small, do. 5 0 o (j 5 8 6 0 Large Hogs 3 2 4 0 3 8 4 2 Neat small Pikers 4 4 4844 5 0 ¡  LI V E RP 0 O L Printed and Published bv JOHN LLOYD, at hí, residence. 11, St. Anne Street. Liverpool. Wed. ) uesday, MAY 27, 1857.

Y TEL. j x E L. I Golwg arswydus ydyw gwelei creadur rhesymol wedi niyiM'd o'i gof, ond yr oedd Richard Cobden yn oi ia', n bwyll pan y dyitedai, na eheid byth mo'r Tugel t Ballot) heb i rywuri fyned o'i got mr'.vn rer. thynas iddo. A pha symudiad mawr a ddygwyd i ben yn fuddugoliaethus erioed heb i ryw rai gael eu gweithio gan ei egwyddorion i sefyllfa yn ymy]u ar wallgofrwyrld ? Yn gvthraul y cyfriiid loan Fedydd ivr—yn orphwylliaid y gelwid yr apostolion—yn benboethiaid yr ystvrid y Diwygwyr Protestanaidd; ysprydion dirmygedig yn nghyfrif y byd oedd y Puri tiniaid, ac yn niwygiad crefyddol y ganrif ddiweddaf yr hwn, trwy offerynoliaetii Whitfield a Wesley, Rowlands a Harris, a oddeithiodd y deyrnas hon a than Duw o'r nef, eyfrifid y rhai a gymerasant ran weithgar yn neffroad crefyddol byd ae eglwys swrth a marw, yn rhai wedi colli arnynt eu hunain. Gellir cymhwyso yr un sylw at y rhan fwyaf, os nad yr oil, o'r di wygiadan gwladol agymorasantleyn ein teyrnas. Chwerddid am benau pleidwyr Deddf y Diwygia 1, edrychid gyda dirmyg brciniol ar wrthw^nebwyr Deddf yr Yd. noLI y peth rhyfeddaf ydyw mai trwy y fath flyliaid dirmygedig gan y byd y mae y byd wedi derbyn mwyaf o lesad, ac mai gan y gwallgofiaid hyn a wawdiwyd ganddo y dysgodd hyny o ddoetbin- eb sydd ganddo heddyw. Y g.vir yw, y mae hwn yn gymaint o hen ffwl fel y mae yn rhaid fyned yn ffwl ei hunan i ddysgu doethineb idd pan ddaw y byd ato ei hunan, y mae yn gorfod nabod mai efe ei hun oedd yn wallgof, a bod y ihai ystyrid ganddo ef felly wedi'r cyfan yn eu hiawn bwyll; fel hyn y mae y rhai a ddirmygid gan un oes yn cael eu gogoneddu gan oes arall; y rhai na chaent fara" mown un oes cant gareg" goffadwriaethol mewn oes ddylynol; y mae merthyrou un genhedl- aeth yn wroniaid conhedlaeth arall. llhaid i ddyn feddu argyhoeddiad cryfo wirionedd ei egwyddorion, ac ymlyniad cryf wrth y gwirionedd, a chariad ang- erd-lol af ei wlad cyn yr elai o'i gof er mwyn ei lleshau, fel y gall ddywedyd "os anmhwyllo yr ydym, i chwi yr ,1nn." Ac eto y mae y trais ar wirionedd, a gorthrwm ar ddynoliaeth, yn nghyda'r trueni a ddeillia o hyny, a welir yn ein gwlad o herwydd deddfau drwg a gwein. yddiad drygionus o honynt, yn olygfa mor ofnadwy fel nad yw yn rhyfedd gweled dyn ystyriol a cliydwy- bodol yn myned o'i gof yn ei awyddfryd am ddiwyg. iad; vn enwedig pan y mae ei ymdrechion a'i ddeis- yfiadau yn ddisylw gan lywodraeth gibiidall a byddar, a phan y mae y bob!, eu hunain, y rhai yr amcana eu llesoli, mor hwyrfrydig ac anewyllysgar i'w gefnogi. Pe na bai ond y drygau arswydus a achlysurir gan y dull presenol o ethol cynrychiolwyr y wlad, y mae y rhai hyn yn ddigon i beri i ddyn o egwyddorion da a theimladau coetheJig, fyned i agwedd a ystyriai y byd dwl, oer, a hwyrdrwm yn orphwylldra. Cyn dwyn ger bron unrhyw resyman o blaid y tugel, y mae yn rhaid i ni gael dywedyd fod yn iawn i ddyn gael arddel ei egwyddorion gwladyddol yn gystal a chrefyddol yn gyhoeddus yn ngwydd y byd, 'ie, a'i bod yn ddyledswydd arno wneuthur hyny. Yn mhethau crefydd cysylltir "Gyffesu a'r genau," a chredu ;Vr galon" a'u gilydd fel telerau iachawdwr- iaeth, ac yn ngoleuni gair Duw nis gellir cyfrif y dyn na phroffeso grefydd yn gyhoeddus yn deilwng o'r enw Cristion; ac y mae y Gwaredwr ei hun wedi sicrhau y bydd iddo gau allan o'i gymeradwyaeth gy- hoeddus yn y farn y neb y bydd cywilydd ganddo ei arddel ef a'i eiriau mewn cenhedlaeth bechadurus a throfaus, lie y byddo efa'i eiriau yn anmhoblogaidd a dirmygedig, ac y byddai arddeliad o hono yn gwneuthur yr arddelydd yn agored i erie digaeth ac angeu. Ac mewn pethau gwladol y mae yu ddyled- swydd arbenig ar ddyn yn ddiau arddel ac amddfiffyn ei egwyddorion; y mae yn auwrol ynddo beidio gwneuthur hyny, gwna gam a'i egwyddorion ae a'r byd trwy eu celu. Os yw ei egwyddorion yn ddrwg, amlyged hwy fel y'u profer yn ngoleuni y farn gy. hoeddus, os da ydynt, na chuddied y fath drysorau oddiwrth ei gyd-ddynion. Onid tiwy arddel ae am- ddifl'yn eu hegwyddorion gwladyddol yn wyneb ymos- odiadau yr enillodd diwygwyr gwladol eu buddugol- iaethau, ac y cyrhaeddasant eu hamcanion daionus ? Yn awr dyma le i wrthwynebwyr y tugel ffurfio cyf- reswm. Y mae i ddyn gelu ei egwyddorion yn ddrwg. Y mae y tugel yn rhoi mantais i ddyn gelu ei gwydd. orion. 0 ganlyniad y mae y tugel yn ddrwg. llhaid i ni gydnabod fod gwirioneddolrwydd yn y rhesymiaa yna, ac mai hardd, anrhydeddus, teilwng o urddas y ddynoliaeth fyddai gweled deiliaid yn myned at yr etholfa, ac yn pleidleisio yn 01 argyhoeddiacl eu eyd, wybodau "yn ngwyneb haul a llygad goleuni," heb ofni pwy a'u canfyddo. Ond y ffaith alarus yw fod rniioedd ai filoedd o etholwyr Prydain, dynion gonest wedi ffurfio barnau cydwybodol, a chystal ganddynt am eu barnau ag am ganwyllau eu llygaid, yn cael eu gorfodi yn mhob etholiad i bleidleisio yn hollol groes i'w barnan. A chaniatau mai drwg ydyw y tugel ynddo ei bun, onid oes drwg annhraethol fwy yn ei wneuthur yn angenrheidiol ? Onid ydyw an. mhurdeb, llwgrwobrwyaeth, meddwdod, anudoniaSth, twyll, rhagrith, trawsaqlwyddiaetlJ, ac ysgriwiaeth ein hetholiadau yn ei gwneuthur yn hanfodol angen- rheidiol er gwir gynrychiolaeth ein siroedd a'n bwr. deisdrefi, er cael etholiadau pur, senedd bur, a chyf- reithiau pur, gael rhyw lwybr fel y gallo etholwyr roi eu pleidleisiau yn ol eu cydwybodau lnb, wrth hyny, beryglu eu hamgylchiadau a'u teuluoedd. Heb ryw lwybr felly rhaid i rif luosocaf etholwyr y wlad hon fyned at yr etholfa eto fel cynt, nid fel dynion a dinasyddion, ond fel caethweision gorthrymedig eu huchaflaid. Dywedai Mr. Disraeli mewn cyfarfod amryw flynyddau yn ol, fod cynrycbioliad nifer fawr o fwdeisdrefi wedi ei ymddiried yn hollol i ryw ddos barthiadau bychain o ddynion, yn meddu tiroedd, tai, a chyfoeth, y rhai a arferent eu dylanwad ar eu caeth- weision a'u hysglyfaetbedigion. Yn ystod gwein. yddiaeth Arglwydd Melbourne, gwyddis yn dda, gwariodd Clwb Carlton ganoedd o filoedd o bunoedd i lygru etholwriaethau. Gallesid dodi i lawr restr ddu hirfaith o engreifftiau yn mha rai y gwelwyd y canlyniadau mwyaf dinystriol i bersonau a theulu- oedd yn eymeryd lie, o herwydd pleidleisiad agored ond pa raid eu henwi, yn enwedig yn yr Amserau ir Cymry, oblegyd pa genedl dan lywodraeth Victoria sydd yn teimlo ewinedd haiarn y trais hwn i'r fath raddau ag y gwneir yn Nghymru. Ni fedd Cymru Ymneillduol, er fod ynddi ddeuddeg o siroedd, a nifer gyfatebol o fwrdeisdrefi, myneger hyn yn heolydd pob tref, o Gaergybi i Gaerdydd, adseinied ei myn- yddoedd a'i chreigiau y sain, ni fedd Cymru Ymneill duol, fel y cyfryw, gymaint ag un cynrychiolydd yn Senedd Prydain Fawr heddyw! Y mae Cymru sydd mor hoff o'i chapeli, ac o wrando ei gweinidogion Ymneillduol, ac mor hoff o ymogoneddu ynddynt fel ei gwroniaid cenedlaethol, wedi anfon i fyny i'r sen- edd i'w chynrychioli haid o eglwyswyr trwynfalch, dirmygwyr ei hoff bregethwyr, y rhai a edrychant ar gapel fel casbeth, ac ar Ymneillduaeth fel pla din. ystriol. Ai diffyg cariad at eu hegwyddorion a bar- odd i'r Cymry wneuthur hyn ? Na, credwn fod y Cymry yn deall egwyddorion rhyddid crefyddol gys, tal, ac yn eu caru mor wresog, ag un genedl dan y nef. Pa fodd ynte y bu hyn ? Rhodder y tugel i Gymru am un etboliad a gwelir y gwahaniaeth. Wrth son am Gymru nis gallwn lai na dywedyd ein bod fel cenedl wedi cymeryd ein twyllo a'n gwirioni yn rhy hir o lawer gan areithiau llyfnion y rhai a ym- gyfenwant yn Rhyddfrydwyr ar amser etholiad, y rhai sydd yn falch o gael benthyg talent,, me-drusrwydd, a dylanwad y gweinidog Ymneillduol ar y pryd hwnw a chafodd llawer gweinidog wrtb ymdreohu drostynt deimlo awch danedd y blaid eglwysyddol; ond wedi i'r blaid ymneillduol lwyddo i'w gosod i eistedd yn y senedd, y blaid eglwysyddol fydd eu pabl hwy, y per- soniaid a fynwesant, i'r eglwys yr ant, ac i'r esgob yr ymgrymant. Yr ydym ni, Ymneillduwyr Cymru, wedi bod yn eithaf mulod i'r bobl hyn i gario en pynau yn adeg yr etholiad, ond wedi iddynt ddarfod i'n gwasanaeth, gollyngant ni i'r anialwch i ysgwyd ein clustiau dan yr etholiad nesaf. Ond yr ydym wedi gadael y pwnc, maddeuer i ni, dycliwelwn ato yr wythnos nesaf. LLEWELYN GWYNEDD,

AT OLYGYDD YR AMSERAU.  Syr—Ymidaa?osodd Uythyr yn ddiweddar yn un o rifynau eich newyddiadur defoyddiol, yn galw sylw y wlad at amgylchiadau presenol Cymdeithas Genhadol Dramor y Metliodistiaid Calfinaidd, ac wedi ei law arwyddo gan uu John Roberts, Bangor. Mae fod y cyfaill hwn yn ysgrifenu ar y mater dan ei enw priodol, er nas gwn pwy ydyw, yn fy nhueddu yn fwy o hyny i geisio gwneyd yehydig o sylwadau ar ei lytbyr. Nid wyf yn amh-su dim nad oes rai trefydd a siroedd yn y dywysogaeth gwedi cyfranu lIai nag arferol at y Gymdeithas, a hyny fe ddichon, o herwydd fod ychydig o filoedd o bunoedd gau ei chyfarwyddwyr fel cyllid amddiffynol, neu fel y geilw'r Saeson hyny, yn reserved fund, i'w gweith. rediadau. Uarnwyi yn ostyngedig na ddylai hyn achosi lleihad yn y cyfraniadau, ond yn y gwrth- wyneb, dylid ei gymeryd fel ategiad neu anogiad at barhad o honynt, am y gellid gwneyd hyny yn hyderus, gyda golwg ar amcan sydd yn cael ei gadw drwy'r llwybr hwn rhag erthylwch a methiant. Llawer sefydliad gwych yr olwg am dro, a lwyr ddi- fethwyd o eisiau cyllid cyffelyb i'r hwn y mae rhai « Fethodistiaid Cymru yn dywedyd cymaint yn ei erbyn. Dylid cofio hefyd na 1 oes yr un Gymdeithas Genadol o ddim sylw yu Mrydain heb y c)fryw fund, a hyny o herwydd yr un rheswm yna, heb son am ychwaneg, sef am na cheid brodyr a chwiorydd cno. hwys i'r maes Ceruidol a anturiai eu bywyd an gwerthfawr dros y weilgi beryjlus, i lefaru yn my,; paganiaid nnwar, heb fed cyllid mown llaw i sicilnu eu cynhaliaeth yn ddi'ethiant rnewn gwlad estroiud. Hyshyswyd hefyd yn t'y ngblyw gan Dr. Edwards, o'r Bala, wrth roddi amgylchiadau Athrofu'r Gogledd o flaen ein cyfeillion yn y dref hon, a'r angenrheid- rwydd am gronfa gref er sicrhau llwy Idiant ac effeithiolrwydd yr Athrofa vhagllaw, nad oes yr un Athrofa o bwys gan y gwahanol enwadau crefyddol yn y wlad hon, nac yn America, nac yn Germany, &c hb aronfa gylfelyb i'r hen y mae efe a'i gyd- lafurwr dawnus yn ceisio ei sefydlu yn y dyddiau hyn. Y mae'r ystyriaeth briodol o hyn yma ar un- waith vn cyfiawnhau yn hytrach nag yn condemnio Btt rdd Llywyddol y Gymdeithas Genadol dan sylw, gyda golwg ar e i trefn dloetii a dyogel o gario gweithrediadau y Gymdeithas yn mlaen. Yr wyf yn parhau yn gryf o'r farn hefyd, pe bae'r bwrdd itchod yn penodi brawd, vn gyffelyb i'r brodyr a enwyd, i dalu ymweliad c,son neu achlysurol a'r dywysogaeth i roddi stad y Gymdeithas o flaen yr eglwysi, yr ychwan.'gid y cyfrauiadau tlnvy hynv, yn fwy na dim arali. Dywedai Trysorydd y Gymdeithas wrthyf yn ddiwed )ar fod y draul eleui yn dtbyg o foll yn I gymaint mwy na'r cyfraniadau, fel y byd lai yn rhaid defnyddio rhyw gyfran o'r reserved fund, er cyfarfod y gofyniadau a ddelai arno. Hyderaf y bydd byn o ysgrifenu, heb ymhelaethu dim yn ychwnneg ar hyn o bryd, yn cael ei ystyried yn rhyw gymaint o ateb- iad i lytbyr diwodjar ein eyfaill, ae yn fodflion i ail enyn haelioni hen gyfeilliou y Gymdeithas yn I adnewyddol. )'r 3-n seri?liu,, Liverpool. JOSEPH IVTLIIAITI. I

F F R AI X C Dydd Llun, derbyniwyd Arglwyrld Cowley gati yr Ymherawdwr Napoleon yn Fontainbleau, pl-yd y darfti i ldo hyspysu yn swyddol fod ei Mawrhydi wedi rhoddi genedigaeth i Dywysoges. Y mae yr Uchel Dduc Constantine yn awr yn Paris yn anghyhoedd. Mae ellymweliacl a'i Mawr- hydi i Dy Osborne wedi ei osod ar yr 28ain o'r 1 mis hwn, ac y mae gorchymyn wedi cael ei roddi ar fod yr ysgafn-long brenhinol Osborne" i gael ei I pharatoi atei wasan iotli. Bydd yr holl lynges sydd I yn y cyfyngfor yn gorwedd tua Portsmouth ar ddi- wrnod disgWyliadig y Due. Mae y llynges Rwsiaidd sydd yn awryh ror y Canoldirwedi ei gorchymyn i fyned i Cherbourg, o ba le y bydd i'r Uchel Dclc..& hwylio i Loegr. Fp erys meddir, hyd ar 61 rhedeg- feydd Ascot, Yn ystod wythnos y rhedegfeydd fe erys gyda'i IVtawrhydi yn Nghastell Windsor, lie y bydd cymdeithion o uehalwyr wedi ou gwalaod(k.ilw groesawu. Mae cynadledd o wyddorwyr wedi cynghori ar fod rsyllfa Ymherodrol Paris gyhoeddi bob dydd beth tydd y tymheredd trwy holl Ffrainc, a thrwy holl Ewrob yn gyffredinol. Y mae llywodraeth Netherlands wedi datgrm ei bwriad i ddanfon Hong i ymuno a llynges Ffrainc a Lloegr, i wylied y gweithrediadau yn niuroedd China. Dywedir fod brenin Boravia, yr hwn a ddaeth i Fontainbleau ddydd Sibbath diweddaf ond un, yn awyddus i arfer ei ddylanwad i adferu teimladau da rhwng y galluoedd gorllewinol a brenin Naples.

AWSTRIA. PtWt gyrhaeddoud Ymherawdwr Awstria Hungari, dywedai mewn araeth for a draddododd i'r pendefig- ion ei fod wedi dyfbd i" chwilio i mewn i ddymuniad- au ae angenrheidiau yr Hungariaid." Rhoddodd geiriau ei Fawrhydi foddhad mawr i'r pendefigion, ac ar y dydd canlynol penderfynasant dynu allan anerohiad teyrngarol, yn yr bwn y nodid prif ddy- muniadau ac angenrheidiau y genedl. Mae goheb- ydd y Times yn dyweyd fod yr Hungariaid yn gwy- bod yn hurion nas gall ac na wna yr Ymherawdwr adf'eru sefyllfa annibynol Hungari, ac o ganlyniad nid oes dim crybwylliad yn cael ei wneyd am hyny yn yr anerchiad. Nid ydys ond yn erfyn ar yr Ym- herawdwr i wahardd pob ymgais ychwanegol i ddwyn i mewn yr iaith Germanaidd yn lie yr un Hangar- aidd, i'r ysgolion y llysoedd cyhoedlus aswyddfeydd isaf y llywodraeth, ac i wneyd y cyfryw gyfnewidiad- au yn y weinyddiaeth daleithiol ag a ystyrir yn ang- enrheidiol gan yr holl bersonau hyny sydd yn meddu gwybodaeth gyfarwydd o hynodion y wlad a'i thri .I goHon. Yn y cyfamser y mae Francis Joseph yn gwneyd yr hyn oil a all er bod yn boblogaidd gyda'r Hungariaid. Dywedir yr adferir yr eiddo a gymer- wyd oddiar yr Hungariaid ag a fforffedwyd i'r Goron yn chwildroad diweddaf. Yn ol y cyfrif ag sydd yn deilwng o ymddiried, yr oedd gwerth y cyfryw eiddo yn 1850 yn cyrhaedd y swm dirfawr o 40,000 ffranc. Er y pryd hwnw y mae gwerth tir wedi codi llawer. i Mae un teulu yn unig, sef eiddo yr anffodus Milwr- iad de Kiss, yr hwn a saethwyd ar ol buddugoliaeth yr Awstro-Rwsiaid, wedi colli eiddo yn cyrhaedd y swm o 10,0f)0,0,10 o ffrancs. Mae chwaer y Milwr- iad Kiss, yr hwn cyn y chwyldroad oedd yn dal sefyllfa uchel yn Ilys Vienna, yn awr yn yr IInol Daleithian, lie y mae yn gorfod enill bywioliaeth trwy roddi gwersi mewn cerddoriaeth. Mae Ymherawdwr Awstria wedi gwneyd anrheg i Gymdeitbas Amaethyddol Hungari o 3,000 fflorin. Dydd Mawrth, wythnos i ddoe, pan oedd yr Ymher- awdwr yn ymweied a'r rhan hono o'r arddangosfa yn Vienna lie y mae peirianau Seisnig yn cael eu dan- gos, derbyniwyd ef gyda bonllefan gan y gweithwyr, ac yr oedd eu hurrah fawr yn peri syndod nid bychan i'r Awstriaid. Pa fodd bynag, ymunodd y brodorion yn manllefau y dieithriaid pan ymadaw- odd ei Fawrhydi o'r arddangosfa. Gan fod y Tywysog Charles o Prwsia yn Vienna, galwodd yrYmherawdwr gydag ef, a gwahoddodd ef i giniaw. Rhydd gohebydd y Morning Post yr hanes eanlynol am dderbyniad croesawgar yr Ymherawdwr a'r Ym- herodres gan bobl Hungari. Mae y gobeithion ag yr oedd pleidwyr annhrefn wedi en selio ar ymweliad yr Ymherawdwr wedi troi allan yn siomedigaeth. Lie yr ooddent hwy yn disgwyl cynhwrf a gwrthwynebiad, y mae y cydgord- iad llwyraf wedi bod. Trwy yr holl wlad y mae yr "Elleyen" Hungaraidd wedi swnio yn eglur a gonest." Cymaint yw awydd y bobl (medd yr un gohebydd) i ddangos eu parch iddynt, fel y mae yr awdurdodau wedi gorfod lliniaru eu haidd a cby- hoeddi ar iddynt beidio myned i gost afreidiol yn y gorchwyl hwn. Pa faint o wir sydd yn hyn nis gwyddom. Mae y ffaith fod y Tywysog Esterhazy, y Tywysog Batthyani, Baron Sma, ac un arall wedi gomedd llawarwvddo yr anerchiad, at yr hwn y cy- feiriwyd o'r blaen yn profi rhywbeth.