Yr Amserau

————■— BC F.\IIW,- ——20, Margaret, priod Mr. Thomas James, Marine Temice, herystwyth. • 17, yn y drtf lion. Rohett Bw-kersteth. Ysw., yThwn a fu mewn yraarferiad Tel meddyg 3-n y dief jon uwchia-w 50 mfynedd oed 67. Yr cedd yn ftawd j'r diweddar Argl. Langdale, ao yn ewythr i Ripon

AT EIN GOHEBWYR. I kW SYNTAX.—Y mae yr ymddiddan wedi ym- ddaagos er ys wytbnosau yn ol mewn ne- wyddiadur arall. iw Treuxar dref fy ngenedigaeth," wedi dyfod ,i IAW. KW Gwell i Derbyniwr anfon fit Mr. Evaos ei hun meim pertliynas i'r Geirlvfr. 1^ Ea^usoded ein gobehydd o Langernyw ni am dalf>ru ei ndroddiad o'r ddarlrth a dra- ddodwyd yno: er nad yw ei sylwadau vn rb^ tymdost vn ei-hyn "twvll crpfyddol," y mnent rhv bersonol i'w cyhopddi. IW GWKI.LIANT (IWAL.T.. Yn Ain hHtehiad yr wythaos r!diweddaf i un o'r Wnetifawr a of\n- ai am fnw goliebyld, yn lie (itpioun, durileuer enicau. IW Er pan hy$bysasom ein bwrÍad o helaethu yr Ainserjx, yr ydym wedi derbyn llawer o lythyrau yn arwyddo cymeradwyaeth o'r cyn- ygiad, ac y mae Hawer fel ein gobebydd "Rhen Wmffre," yn rhyfeddu ein bod yn cynyg helaethiad mor fawr ar delerau mor isel. Byddai yu dda genym glywed oddiwrtb ragor on derbynwyr ar y mater. IW Daeth yr ysgrifau ar y Dretb Eglwys yn Llangyniew i law pan oeddym yn myned i'r Waag, Ymddeogys un o bonynt yn ein nesaf. Daeth y gobebiaethau o Hwlffordd, Dowlaia, Glyndyfrdwy, Capel Newydd, Aber tawe, i law yn rby ddiweddar.

Y PROGRAM. I Er gwybod ein bod trwy hyny yn tynu gwg ein cyfeillion o blaid y Gymraeg bur," mwy dewisol genym ydyw defnyddio y gair hwn nag un gair Cymraeg a gynygiwyd i ni hyd yma yn ei le. Pob rhyddid In cyfeillion i ddefnyddio rhag-hysbys- ;ad," cyn-drefniad," "rhaglen," wyneglen," neu pa air bynag a ffurfiwyd gan ein geiriadur. wyr, neu a lunier ganddynt eu hunain, a hawliwn ninau yr un rhyddid. Ond i adael y gair, ac i tynod at v sylwedd. Ymddengys oddiwrth gylch- lythyr a anfonwyd gan Mr. Hayter, prif-gynull- ydd cyffredinol y llywodraeth, fod y Senedd ne- wydd i ymgyfarfod ar y 30ain o'r mis hwn-yforu. Y gorchwyi cvutaf sydd i gael ei gyflawni ydyw ethol Liefarydd i Dy y Cyffredin, yn lie Mr. Le- fevre, yr hwn a roddes ei swydd i fyny cyn dad- gyseddiad y Ty, ac aydd yn awr i gael ei ddyrch- afu i Dy yr Arglwyddi, gyda phension. Nid yw vn debyg- y saif neb yn gyd ymgeisydd a Mr. Evelyn Denison, yraelod dros swydd Nottingham. Rhyddfrydwr cymedrol, tawel, esmwyth ydyw Mr. Denison a hawdd penderfynu ei fod yo gefnog- ydd i Arg. Palirerstou, cyn y buasai y llywodr- I aetii yn ei ddewis o flaen Mr. Baines i fod yn yin- geisydd am y swydd enillfawr hon. Un peth a roddid yn erbyu Mr. Baines oedd ei fod yn rhy hen ond v mae yn troi allan erbyn hyn nad oes ond un flwyddyu o wahauiaeth rhwng oedran Mr Den'son ag yntau—Mr. Baines yn 58 a Mr Denison yn 57. Mae y naill yn gyfartil a'r llall, o ran hvuy, yn rhy he t; nid oedd Mr. Lefevre oud 40 pan y'l hetholwyd. Rhoddai y Times hefyd yn erbyn Mr Baines ei fod yn llesg o iechyd ac yn fyr ei olwg, i'r hyn yr atebodd Mr Baines fod y cyntafyn hollol anghywir-na fu ei iechyd er oed yn well nag y mae yn awr, ac am yr ail ei tod yn alluog i weled yn mhell ac yn eglur gyda chymorth gwydrau cyffredin. Ei fod yn ormod o ddyn ydyw prif armghymwysder yr aelod dros Leeds. Ar ol i'r gorchwyl bychan rhagb'arotoawl hwn gael ei gvftawni, yna bydd y wlad yn liawn llv- gaid am y program, ond ni bydd y Senedd yn eistedd yn y fan at orchwylion v tymor. Bernir y bydd hyny tua chanol y mis-canol mis Mai a chyn y bydd yr aelodau ond prin wedi cynesu eu heisteddleoedd, bydd yn amser cau i fyny ddorau St. Stephen, a charlairru tua'r wlad i saetbu petrys. Ni bydd ond ychydig wythnosau at waith ofer fydd dechreu ar un gorchwyl 0 I bwys; rhaid lapio'r cwH i fyny a'u gosod ar y silff hyd y flwvddyn nesaf; ac od oes rhyw aelod anrhydeddaS wedi bod yn darllen araith ar y Reform Bill, y Ballot, neu y Dreth Eglwys, rhaid iddo ei choreio i fyny yn dyn hyd fis Mawrth, 1858. Y mae rhai wedi myned mor bell a haeru mai amean Arglwydd Palmerston yn dadgysoddi y Senedd$b. hytrach na rhoddi i fyny awenau y llywodraet ti? oedd er mwyn gohirio y manteision pwysig sy yn bygwth ymwthio ryw ddydd nad yw yn mhell o flaen sylw y Ddeddlwriaeth, ac enill eymaint o gapital ag a fydd yn bosibl yn y rhyfel a China yn y cvfamser. Mae v Timet, mewn erthygl o'r fath fwyaf annghristionogol ei hyspryd, ac anathronyddol ei hegwyddorion, dydd Mawrth diweddaf, yn rhoddi program y rhyfel hwnw. Dymaeiriau y "taraDwr" :Yr ydym yn nghylcti gwneyd ceisiadau, ac yn penderfynu eu cael. Y maent yn gyfryw ag na fydd i Ymer- aicdwr China, eu caiiotnu heb gael prawf gweith- redol a phoenus o'i anallu i w gwrthod. Yna bydd rbyfel" &e. Y mae pob peth, gan hyny, a allai ragflaenu atal rhyfel i gael ei ochelyd. Nid oes dim ceisiadau i gael eu gwneyd ond y cyfryw ag yr ydys yu sicr yn mlaen Haw na fydd i'r Ymer awdwr en caniatau. 0 Frydain Gristionogol Ai hyd yma y cyrhaeddodd Cristic,nogaeth dy brit newyddiadur! Y peth, yn ol y Times, ag yr ydys wedi ei bonderfynu ydyw rhyfel; a'r ffordd i'w gael ydyw trwy geisio yr hyn y gwyddis na fydd i'r Ymerawdwr ei ganiatau Bydd yma gyflafaredd- iad; ond eyflafareddiad mewn trefn i arwain i ryfeI, ac nid i heddwoh. Ow am y "Dial" neu rywbetk i wrthladd effeithiau melldithlawn y fatb ertbyglau iM aacwir ni ychwaith, yn hollol dan ein dwy I law o barth i fwridden y Uvwodraeth gyda go!wg ar wleidlswiaeth gartrefol yQ vstod y tymhor Proffesa un papur ei fod yn gwybod fod y dymnn- oldeb o (rdwyn khe thsi,,rif DdiwygiHdo1 i mewn wed: bod dan sylw y Cabi„et.ac mai y peTldprfyniud y daethant ?ddo ydyw gohirio y miter y flwyddyn hon, a dwyn i mewn yr hyn a e!wir vn f^uran mwy union- gyrchol" gyda golwg ar ddtwy-itid gweinyddiaethol a chymdeithnsol. Noda yr | observer vn o or/anan y Weinyddiaeth, rai o r niestirati ymnrferol a phwJsig" sydd i gael en dwvn i mewn, yn mysg y rhai-yn benaf o ba rai yn wrr-y mae bil yc darbodi parLad y Bwrdd fechyd v^yffn*dinol; bil er diwygio y llvsoed l cyfee'thici; mesur mewn perthynas i hawliau gwragead priod yu eu heiddo u liiinai-i bil i reol. eiddio trethinnt lleoi; ac un until er diddvnw, neii ne?d cyf?th to!!au. Dyma y mesurau mawrion, ?rb?ynoleyfundrofn yr Edinburgh Review, y II' barns. y ll.rodraeth fod y wlad yn addfed i'w I Nld Tt ?hygl boti?ctidd svdd yn y '? -,ÿ  ^nityn diweddaf o'r cyhoeddiad hwn—un fu apt gynifer o lfynj^ddoedd yu organ mor alloog i'r Whigiaid—i bob amcan a phwi-pas on-d special pleading dros Palmerston a'i Weinyddiaeth. Ua dogma bwysig a osodir i lawr yno, vr hwn, efttlifti, a deifl gryn Ie, or o oleuni ar y gyfuudrefa Bal- merstonaidd, ydyw a ganlyn :—"Rhoddwvder^yd caled i'r dosparth mympwyol ac aflesol hwnw 0 wleidyddwyr, y rhai, ynfiin arnynt gan gydwiibod au aneslnii-yth, a fYDant edrych ar bob cwestiwli ar ei deilyngdod dansoddawl ei bun. Mne y dyn ion hyny a wrlhodant edrych ar gwestiynau ym arferol oddiar olygfan ymarfer wedi camgym'eryd eu AlwedigAeth pan yn cyqhwyn ar fywyd ey- hoeddus; dylasent edrych am ryw-alwedigaeth yn r yrhon nid ydyw abetthiad cyson o argyhoeddiadau personol i amcanion mvry cy ff, cai, in o del erau anhebgorol llvvyddiatifc." Nid heb dxiarllen y -brawddegau uchod fwy n&W itnviaitIA drosodd y gallasom ddwyn ein hunaijL i gredu eu bod yn cynwys y fath athrawiaeth. Ie, ddarllenydd amheus ac annglirediniol, dyVL4 ydyw bywyd seneddol, yn ol prif organ Palmer- stoniaeth, bywyd ag y mae llwvddiant ynddo yn anhebgorol gysylltiedig ag aberthiad cyson, par- baus o argyhoeddiad cydwybod." Ac beb ddtfynu ycbwaneg o'r erthygi, rhoddir ni ar ddooll oddiwrth ei th6n gvffredinol, mai dyledswydd y wlad ydyw gosod ein holl ytnddiiied yn enw ein Prif weinidog, a disgwyl yn amyneddgar a boddns am ddiwygiad yn dameidiau bychain yn ffurf "rnesurau ymar ferol," yu ol fel y bydd coginwyr Downing-street yn gweled bod yn dda eu cyfranu. Anymarferol fyddai rhoddi ar unwaith dorth fawr o Reform Bill, yu cynwys ad gyfartaliad y cyrpb etbohddol, helaethiad yr ethollraint, pleidlais trwy y tngel, &c. Rhaid Cadw y pethan hyn hyd nes y gwelir fod y w lad, trwy hir grochlefain am danynt, wedi dyfod yn ddigon safn-rwth i'w llyncu, neu ynte i lyncu i fyny y llywodraeth yn niffyg eu cael.

YR'ANRHYDEDDUS NFAL Dow YN MRYDAIN. YR'AŒHYDEDDUS NEAL Dow y MRYDAIN, Da genym weied fod y boneddwr galluog ac anrhydeddus hwn—tad y Maine Law, un o ddinaswvr mwyaf parchus America, ac un o brif ddiwygwyr yr oes-wedi glanio yn ddiogel yn Mrydain. Cychwynodd o Boston, yn yr Europa ar yr 8fed o'r mis hwn, a thiriodd yn iach a chy. l surus yn Liverpool bore dydd LInn, yr 20ted, ar ol mordaith o 12 aiwinod. Yr oedd yma nifer o swyddogion y Cyngrair wedi dyfod o Fanchster i'w gyfarfod ac wedi cael cyfarfod eyfarobiadol yn y Temperance Hotel, yn Clayton Square, cychwynasant yn y prydnhawn i'r ddinas hono. Cynaliwyd yno gyfarfodydd mawrion a brwdfrydig iawn yn ystod yr wythnos, am yr hyn, yn gystal a. llythyr Mr. Gough, yr hwn y mae gelynion sobr- wydd wedi gwneyd y fath ddefnydd o bono yn erbyn Dirwestb a'r Maine Law, y bydd i ni ychwaneg i'w ddweyd yn eiu nesaf. Deallwn fod .Nlr. Dow i aros yn y wlad hon am dri neu bedwar mis-yn nghanol-barthau Brydain a Llundain yn mis Mai; yn Bristol, Manchester, Edinburgh, &c.; yn mis Mehe6n ac i gael cyfarfod mawr yn Nabymrii-yn Ngbastell Caerparfon o bosibl-yn mis Gorphenaf. v J ————— ————— r\tT u

CONSURTAETH YN MRYDAIN. Mae yn ddigon tebyg fod consuriaeth wedi gweled ei dyddiau goreu yn Mrydain ond y mae ambell i ddigwyddiad yn cael ei godi i sylw yu awr ac yn y man ag sydd yn dangos fod yma, er pob peth, lawer iawn o waith yn myned yn mlaen I y ffordd hono. Pe codai yr hen Father Hopkins, y Witchjinder General," oddiwrth y meirw, ac ail ddechreu ar ei hen oruchwyliaeth, efallai na byddai uifer y rhai a ddaliai lawn can luosoced yn y yddiau hyn ag yn nyddiau y Stuartiaid eto y mae genym le i gredu y byddai yn alluog i ddaugos nifer go lew o witches, consnrwyr, dynion hysbys, a gwahanol raddau craill y gelfyddyd ricin, prbyn pen y deuddeg mis. Dyna yr enwog Harrison o Leeds, i ddechreu, am yr hwn y c'vwodd v oyd fwy na d gon yn achos yr anffo dtis Dove a'i wraig weuwynedig; ac y mae pob lie i gredu fod canol barthau Lloegr, er holl ym- ffrost y Saeson o'u goleuni a'u gwybodaeth., A'lI gwareidd dra, yn doreithiog o'r cytislyb lysiau y fellditb. Rhaid addef, ar yr un pr\d, fod Satan, yn y peth hwn, fel pob peth arall, wedi d, fod yn llawer callach nog yn yr amser gvnt; neu, mwy priodol efallai fyddai dwevd, fod ei fedrusrwydd dihtif,ii i liwio'r bluen at liw y dwr yn gosod y gelf lygredig h1n, yn ei hamrywiol ganghenau, o flaen y byd, mewn agwedd wahanol i'r hvti ydoedd gyut. Y mae efe, fel y gwyddys, ya gall rvfeddo!—yn ddoethach nag y meddyHodd ca on dyn erioed ei fod. Cynysgaeddwyd ef ar y cyn- taf agalluoedd mawrion can ei Greawdwr; y mae bellach hefyd yn hen iawn, wrth bob tebyg, ae felly wedi cael protiad maith iawn, a chyflensterau lawer i gasgll1 gwybodaeth ac ymarfer ei alluoedd a chware teg iddo ef, fel i bob crea.dur arall, i-baid addef ei fod wedi gwneyd defnydd rhyfeddol o'i alluoedd, ei gyfleusterau, a'i fanteision. Yn hyn y inae yn esiampl nodedig i'r mwyafrif o ddynion. Y mae vn gwybod yn dda iawn erbyn hyn pa fodd i drin y galon ddynol ydyw, ac nid ychvd ig, ysywaeth, ydyw nifer y ihai a fedrant oddiar broflad ddwyn eu tvstiolaeth i hyn. Hynod mor gymhwys, fel yr arddangosa. y llygad-graff Goethe yn ei Faust, a'r angherddol Bailey yn ei Festus. ac y cyd dystiolaetha profiad pob sylwedydd manwl, ydyw ei gynlluniau i yspryd yr oes, a'i brofedigaethau i ansawdd meddwl a nodwedd y byddo yn ymyraeth ag ef. Dinystiydd a blinwr echryslawn fyddai y rheibiwr neu y consnriwr yn fwyaf cyffredin y dyddiau gynt; ond erbyn hyn, y mae yn ymddangos yn rhith angel y goleuni, fel meddyg a chynorthwywr. Druan o'r ddynol iaeth Mor aneirif ydyw ei meddygon a'i chyn orthwywyr hi; ac eto mor gyflawn o flinder ydyw ei rban mor gyflawn o chwerwedd ydyw ei chwpan Mae papurau Lloegr wedi bod yn gyf- lawuach 6 grybwyllion am weithrediadau consur wyr er ys rhai wythnosau nag y buant ar unrhyw adeg er ys blynyddoedd. Nid am fod mwy o hyn yn y wlad yn awr na chynt, ond yn unig oher wydd i sylw y wlad yn ddamweinicl gael ei alwyn fwv arbenig at hyn. Er ys ychydig yn ol, brithid y newyddiaduron a haues yr anffodus Thomas Charlesworth a'r Doctor Tunnicliff. Heb arferyd rhyw graffder anarferol, gwelodd Charlesworth druan ei fod yn myned yn ol yn y byd; nid oedd na defaid na gwartheg, na charnoliaid nac edoogiaid, nag ym. enyn, ilaeth, na chaws yn ffvnu fel y dylasant; ac yr oedd yn rhaid fod rhyw achos neillduol i hyn oil. Digon rhesvildol Di allasai yr athronydd mwyaf dwfn-dreiddiol wneyd un casgliad mwy teg. Achos. oes; ac efallai fwy nag tin a goreu po gyntut i Thomas Charlesworth chwilio i mewn a sicrhau pa beth ydynt, cyn y bvdd wedi myned heb yr un geiuiog na modd i'w chynyrcbu Ga- dewch i ni fyhel gvda'r amaetliwr am foment vn ei ymchwildaith. feeth yw'r drefu yna sydd yn y lllethdy ? Charlesworth anwyl, a welwch chwi wedd fudr, rydlyd, ddilewyrch y Ilestrllaetl) yna ? A welwch chwi v pedyll a'r cynogau, a phob peth ar draws eu gilydd yn y fafih dryblith ? Pa fodd y disgwyliech chwi gael yfbenyn a chaws gyda'r fath yslwten fudr o laethwraig ? Gwyrth fyddai I i chwi, druan, gael ymenyn na chaws gyda dim bias ond bias baw tra byddo pethau yn y cyflwr yna. Gadewch i ni syttud earn yn nes i fewn eto. Beth yw'r wedd yna sydd ar bethau ? Pa bryd y glanhawyd y lie tan yna ddiweddaf ? A oes dim lie i'r dillad yna ond ar draws eu gilydd ar hyd yr ystafell, ar y cadeiriau a'r soffa ddilewyrob yna? Pa le mae Mrs. Charlesworth ? 0, dyna'r dirgel- web, mae'r ddynes yn haner meddw fwy na haner ei hamser. Yfed Gin sydd yn myned yn mlaen yma yn lie edrycb ar ol, a threfnu helyntion y teulu. Ddaw trefn na llwyddiant byth vn y tv hwn tra byddo yr ysprvdinn cvthreulig hyn yn preswvlio o' i fewn. Brysiwch allan, dll chwi, gadewch i ni weled agwedd y tai allan. a'r buarth C'clôs ttiedd pobt \lorgi»nwg. a ffald nieddui rhai o'r Ceredigwyr). Gwarchod ni, ddvu anwyl pa drefn yw hOT)ii s.dd ar yr anifeiliiiidi" Pa bn d ycaithwyd y beudy a'r stabl yma? Pst todd 1 yr itnifeillaid ro(i yu iachus a chryfioi. gvdar fath Wit. I vmgeledd ? A welwch chwll' to rhidvll og acw'u haiod i wegr\uu y gw)nw am bet y I ?wtrtheg )D en presehnn ac ystvOod y drysau uteris ar arwyddo (bed of gejvirntion a chami yn iach i'w gilydd. Pa drefn Hdeuai o hnnnch ctmi pe byddai i'r Q'wvnt a'r gwbuv rydd dd\fodiad fel yna i mewn l'ch bTStafell wcly ? C< fiwch fod eu bywyd H'U hiechyd hwvt,t yn sefyll ar yr un am [ odau vn hollol ar eiddoch chwirhau. Heth a wna'r d >men ar y twmpath yna, yn lie bod mewn pan tie cyHeus i dderbyn a chadw y gwrtaith? Ai gardd y galwch chwi y dernyn diffllith yna o dir, H ydll yn cael ei dirio gan v mocb, ai drin mor ddiseremoni gan y cywion ieir ? D.-tcw'r glwvd ai gwadoau i fyny, y clawdd cerig ar lawr; M'n wir, dacw'r ceffvlau yn pori yr egia gwenith y fynyd hon. Ah! yn mar y Royal Oak y byddweb 4 ohwi yn treulin eich amser s'eh harian; < phs ryfedd fod y cwbl ar oriwaered aflwyddiant, ac yn i prysur gvniwair tua dinystr, tra Dad oes ond, y Simons ddiog, ddiofal, ddifedr yna i edrych ar ol eich tvddyn a'ch hanifeiliaid ? Ond er mai dyma oedd sefyllfa Charlesworth I mewn gwirionedd er fod ei amgylchiadaii yn derbyn dylanwad oddiwrth laethwraig ysMein- 1L) d, gwraig lymeitgar, a mwy o gariad ynddo ei hun at J tafarudy nag at ei dy a'i faes-y tair melldith hyn, un o ba rai, yn enwedig or ddwy o'af, sydd yn ddigon i ddyrysu auigyichiadau, i fallu llwyddiant, ac i lwyr ddinystrio y neb a j fyddo yn ddigon anffodus i ddyfod (iani eto, yr oedd yn rhaid i Charlesworth wirionffol edrych am rvw achos arall o'r cwbl ac nid hir v bu ef a'i gymydogron heb ddyfod yn unfivdol i'r pen- dei fvniad ei fod ef a chwbl oedd eiddo iddo, wedi eu rheibio ei fod ef Å,'i wraig, ei was a'i forwyn, ei wartheg a'i ddefaid, ei ychain a'i asynod, ei laethdy, ei ymenyn a'i gaws, ei faes a'i wiuilan, a phob peth oil a bet thynai iddo, yn meddiant yr ysprydion (lj-wg, dau lywyddiaeth y "dyn hysbys" o sir Derby; ac yr oedd yn rhaid cael un cryfach; nag ef, nid amrtn na James Tunnicliff, o swydd Stafford, i orfodi yr ellyllon i ollwng eu gafalion yn rhydd. Dyma'r fargen yn cael ei gwneyd- prisiau Hed gymedrol, bid sier:-3s 6c am ollwng yn rhydd bob 'dafad, mochyn a llo, 3s 6c am bob ych, 5s am y baban, 5s am y llaethwraig, a 5s am v caws-lestr. Ymladdfa galed oedd hon yn ol yr hanes a roddai Tunnicliff. Ymddeugys fod llawer o gadfridogitn wedi dyT-1 i'r maes, a chan bob un ei fyddin, wrth gwrt. r oedd yn rhaid gorchfygu "yr hen Bull o Yeverley "Cotton o Longton, yr hwn oedd wedi dwyn allan ei lyfrau yu ei erbvn." •' Arnold o Kingsley ;pur wein iaid, feddylid, oedd y gad oedd dan hwn, oberw cl,i gorchfygodd Tllnniclitf ef heb ei weled; a bu raid hefyd fyned i Buxton a Derby, lie yr oedd rhyw j ddewiniaid ofnadwy wedi taenu eu llaw lydan dros Charlesworth druan. Nid ysgafn o waith-. mewn un modd, ni a welwii, oedagoan,runnieliff; ac nid rhyfedd i'r amaethwr anffodus orfod talu llawer iddo am ei boen. Costiodd iddo £7 yn y lie cyntaf; £ 22 wedi hyny, heblaw gorfod aufoo i i Lundain ani lyfr swynion cryfach na dim ag vr oedd TlInnielilt wedr cael achKsur i'w defnyddio o'r bbien-tfla J630 rhwug pob peth Bu yr ymdreehfa galed-hon yn mro yr yspryd ion yn myned yu mlllen am tua deng mis, gyda pha ffrwyth ni raid ychwanegu. Do, ddarllen- ydd, bu y petbau hyn yn myned yn mIaenyn Lloegr o fewn y deuddeg mis diweddaf. Ie, yn Lloegr, nid yn Kamschatka dywyll,. nid yn Ilin- dostan eulunaddolgar, nid yn Syria Fahometan aidd, nid yn Spaen- na Phortugal Babyddol, nac yn Nghymru anwybodus. Gwyddom, pe yn yr olaf y cymerasai hyn le, y fath estyn bysedd fu- asai gan y newyddiaduron Seisnig at ei diffyg addysg, ei hymneillduaeth, a'i chrefyddolder fei yr achos o'r ewbl. Ond yn nghanol Lloegr y bu hyn oll-yn ei chanol, meddwn nid ar ei ehy- ffiniau; ac yno siaradir gan y lluaws am y cyfryw Ivthait hollol naturiol yn nghwrs cyffredin natur. Wrth gwrs, peth a gymer le yn fynych ydyw fod y naill beth a'r llall yn cael ei "witctiio." Daw yr hen "fliiecl wen" heibio ryw ddydd, f). gesyd ei llygad cam ar yr oeu bach dyna fitlldod yn ei gymeryd ar unwaith; byth mwyach ni ddawynddafad gref, iaelius a ifrwythlawr), hyd nes ceir y *tvit,-h hono neu rywun o'r nn tylwyth i I ddweyd ei phader n chwith, neu i gyflawni rhyw s,remoni arall uwch ei phen. Rheibir y liaeth fel y bvdd yn anmhosibl ei orddi-by dd yn troi I yn wyrdd ac yn las," yn gymysgedd ffiaidd yr olwg arno o bob peth ond ymenyn; rheibir y caws fel y bydd yn anmhosibl ei rwymo nu i ffurfio yn gosyn; a phan y byddo yr ysprvoioti cythreulig yn cyniwair ar eu negesau rheibyddol, bydd boll anian yn teimlo oddiwrthyntclywir uaddu ac ysgrechfeydd annaearol, bydd y gwarth. eg yn bugynad, v ceffylau yn gweryru, cwn tan- 11yd anelwig yn cyntyrair y ty, cryndod a gwaeyw yn del y trigolion, a hyny i gyd ar orchymyn ac wrth lywyddiaeth rbyw ddyn hysbys fydd yn trigo feallai gan milltir or lie. Nid snnyddorol ydyw svlwi hefyd ar y mcddion a ddefnyddir i anfon yr elffiaid hyn yo ol ar ol eii cynhyrfu allan o'u ffeu oedd Mae y moddion a arferir gan y naill Satan i anfon Satan arall i'w orphwysle, (pe iawn y fath air am fod ac nad oes gorphwys yn perthyn i'w natur na'i dvnged) yn gymysgedig y rhan fynyehaf o arian, carpiau, diodydd med two), a phadferau. Goreu oil pa fwyaf o'r cyntaf a'r trydydd y cvn- taf, yu wir, yw yr elfen fiiwr yn y cwbl a rhaid i'r p iderau gael eu hadrodd yn gyffrediu o Ond i brvsuro tua therfvnu ein llith. Buasai chwith. brystiro tua therf vuu ein Ilith. Buasai yo (Ida iawn genym wrth gel'nrl ar Loegr, pe bnasem yn cefnu hefyd yr un pryd ar bob otVr- goele ld ac arferion fibi o'r fath a fu dan ein sylw. Ond yn anffodus, ofnwn nad fjlly y mae. Ofnwn fod Cymru hoff yn mhell o fod yn glir oddiwrth yr ynfydrwydd hwn. Eieiii, y mae genym le i gredn, y gellir nodi ugeiuiau o fechgyn a genethod a ro(id,isnut arian i'r hen fenywod melynion, budron, isel eu cymeriad, a llygredig eu hymddi ddanion, a welir yn crwydro ein ywlud, am "ddar- lien eu ffortun. Ai nid y flwyddyn hon y gwel- wyd Cymry yn cymeryd eu taith tua thrigfod y dyu hysbys," i ymo(yn am rywbeth ag ydoedd ar goll, nen am sicrwvdd yn nghylch rhyw- beth ag yr oeddynt yn amheus am dano Ie, ai nid v dyddiau hyn y clywir rhai ag ydynt vn mynvchu y cyfarfodydd crefyddol a'r ysgolion Sabbothol yn siarad am hwn a hwn fel rheibiwr, am hon a hon fel ioitch," &c Nid oes eto lawer o amser er pan yr adwaenem yn Nghymru deulu- oedd a adweinid fel 14 rheibwyr." Credai y cyffre- dinolrwydd o'r bobl eu bod mewn gwirionedd yn medru efleitbio yn niweidiol, trwy rhyw gyfaredd, neu gyd ddealldwriaeth a chyihreuliaid, ar y rhai a wnaent ddim yn eu herbyn. Edrychid arnynt fel rhywbeth heblaw dynion. Byddai arswyd ar y cryfaf ei galon rhag eu hanfoddloni; cedwid yn mbell oddiwrthynt hyd y byddai modd gan eu cymydogion agosat; ac m welid neb yn eu cam ac yn gwneuthur cyfeiJlioij o honynt. Weithiau clywid fodysgyfarnog wedi ei stiethu vu y coo gwair, a bod hon ahonyn dioddefpoen corphorol aber wydd yr ergyd. Dioddefai y plant eu herlid a'i gwaradwvdo oherwydd ycymeriad hwnabriodolid i'w rhieui. Pa hyd eto, goddefer i ni ofyn, Gymry goleuc lig a chrefyddoi. y caiff y fath wrachiaidd chwedlau ac ofergoeledd eu credu, eu taenu a'u coleddu yn ein gwlad ? Mae y Beibl, o'n pwlpud- nu ac yn ein hysgolion Sabbothol, wedi ysgbuo ymaith laweroedd o hen arferion a choelion y fagddu gynt; ond y mae eto lawer yn ymlochesu ar ol-mwy nag a ddychyrnygai ami un ac yn eu mysg, y mae llawer rhwng y grediniaeth mewn swyn-gyfaredd, brudiaeth, dewiniaeth, rbeibio, a'r gadwen ffuantus hon o weithredoedd y tywyllwch, a chael ei llwyr ddadwreiddio o'r Dywysogaeth Bobl ieuainc, y rhai ydych yn fawr eich bryd am wybod yr hyn a'ch cyferfydd ar ol hyn, yn lie talu ce niog mwy o'r arian yr ydych yn eu henill trwy lafur a lludded blin, i hen fenywetach ag y mae yn anmhosibl iddynt dreiddio yr un fodfedd yn mhellach na cbwithau i ddirgelion y dylodol, rhoddwch bob diwydrwydd i fyw yn gynil, sobr a gonest, gan ddefnyddio pob adeg a cbyfleustra, a phoh moddion yn eich oyrhaedd iddiwyllio eieh meddyl au, a gwneuthur yr oil a allocb i gy- mhwyso eich hunain i lanw a mwynhau sefyllfa- oedd o barch ac ymddiried; ac yna, y mae Rhag- luniaeth fawr y nefoedd yn bur debyg o ofalu na chaffoch eich siomi. O'r ochr arall, os rhoddi coel ar fmdwyr yr ydych, gau wastraffu eich ceiniogau ar orereed, ac esgeuluso y cyflausderau a.'r moddion sydd o fewn eich cyrhaedd, gellwrh fod yn bur sicr, pa beth bynag a ddywedant hwy, mai blinder, tlodi, ac annghysur sydd yn eich haros. Y mae Rhagluniaeth Duw yn seiliedig ar egwyddorion anfeidrol gadarnach nag edefynau, drychau, cylchau, ac olwynion hen wrasreddos

YR ANRHYD. W. E. GLADSTONE, A.S. Efallai, Mr. Golygydd, na fydd colofn yn awr acyn y man ar rai o brif ddynion ein hoes a'n hamser yn annerbyniol gan eich darllenwyr. "Yo mhob gwlad megir glew" medd yr hen air Cymraeg; a gellir yn hawdd droi yr ymadrodd a'i ddefnyddio at bob oes yn gyatal a phob gwlad. Addefaf yn rhwydd fod nifei yr enwofrion yn Uuosocacb mewn ambell oes nag oes arall. Weithiau bydd y nefoedd megys yn gwlawio enwogion fel na fydd gan y ddaear ond prin ddigon o le i'w derbyn; br-vd arall byddant mor anaml fel mai Korcbest fydd credu na fydd hiliogaeth y cewri wedi llwyr ddiflnnn o fysg dynion ac weith au by ld un o honynt yn baro I i gwyno'ain yn ei uniged 1, yo n^eir iau yr hen broph«y<l gynt—"A mi fy hun an yn uni^> a adawvd." Nid wyf yn sicr a ydyw p!;int dyrdon wedi cael allan \r ewydrlor wrth ba un y mae Per yld naturiaeth yn gv. eithredu yn y p,%rc liwn a uhytnerai fwy o Ie nit cholofn )n yr 4n&er(ii4t" i mi egluro ty ii i.,cRriiRt ti; fy hun ar v mater. Ond sicr diii,tiseu ydyw )o < jan bob oes ei Lcnwogiou. Uu o t!nm Br duin yn yr ofs hon yw yr An rhydeddus William E -nit Gladstone, Ae!od Sene Idol dros B,it'ysgol ltbv,l.%clja u. a gosod p»b p<'th yn itittiv-1, yw prit' arcit'iiwr Ty y Cyffredin fLi- y prvd preseriol; ae yn awr. tra y mae ei "Histùry of Zity- luid a lles^i'dd ei iechyd wedi gorfodi Mr. Macauley iaJ<el y Senedd, ac anniol<-h<rar bobi Manche-t'r wedi cau y ddor yn erbyn John Bright, nid oes yno ar hyn o bryd neb a (:dd\V yn a.'os iawn ato. Dvwedai un sylwedydd cra*'us nad oedd ond dau yn Nii\ y Cyffredin a enillent bleidleisiau trwv cu hareithydd- iaeth, a'r ddnu hyny oeddynt Gladstone a Bright. Ond nid yw ei areithyd-iiaeth ond nn o amryw bethau ag y mae Mr. Gladstone yn rbagori ynddynt. A welaist ti Mr. Gladstone t noed, ddurllenydd boffus ? Nid wyf yn gofyn y cwestiwn i neb o ddarllenwyr yr "Amserau" yn sir Ftiint. Y mae pawb yoo, yn B. ffodus, wedi ei weled. Do; ae anffawd dost fu hono; camgrmeriad dybryd ol eiddo oedd dyfod i Gymru a wawjthur yr »*ddajigosi^d. hwnw o bono ei huu; a bwvMch. mai nnhawdd fyddai i mi, oherwydd hyny, gael pc)bl dda v pittijaii hyny i gv,lq,-nio A mi yn haner y moliawd a vstyriwn yn deilwng iddo. Pa beth a'i rheibiodd i wneyd y fath bütn-i ddiraddio ei hun yn y fath fodd—nis gwn i; oiul ofer ydyw chwilio am y dyn perffuith ar y ddaear. Antnriaf ddweyd, pa fodd bynag, a hynv er Sod. fy ngolvi.,it(lau i a'r eiddo yntau, yn enwedig ar bethau eglwysig, yn anfesuradwy beJl oddiwrth eu gilydd, mai ei oebr waethnf a welofid pobl Pflint yn yr etholiarl diwedd. ar. Y darllenydd hwnw na chafodd erioed gyfleustra i'w weled na'i glywed, mi a'i gwahoddaf i ddyfod gyda mi am ychydig amset, a ffurfio cyfarfod mawr dyoh- ymygol yn un o'r adeiladau eyhoecIdns helaethaf 0 fewn cyleii ei adnabyddiaeth, a chaiff Mr. Gladstone fod y prif siaradwr yn y cyfariod (cofier mai nid etholiad'Syr Stephen Glynne yw pwnc y cyfarfod). GWP)1 i ni fyned yno yn we 'dol gvnar, oherwydd bydd y lie yn sicr o fod yn Hawn iawn a chyrrrerwn ein heisteddle ar ganol y llawr, er mwyn cael gweled a chlywed yr areithiwr i'r fantais oren. Mae yr awr i fyny, a'r ile yn orlawn. Ar yr esgynlawr, yn mysg eraill, v mae un dyn ag sydd yn ymddangos yn hynot ach na'r lleill. Y mae wedi gosod ei het ar y bwrdd, a'i fetiyg yn ei hymyl. Y mae ganddo ychydig bftpurau hefyd, rhai yn ei law, eraill ar y bwr Ja. Eisteddai yff dawel a myfyrgar, gan dynu ei fysedd cftnaidd trwy ei wallt sidanaidd a brithlas. Gadawn y seremoniau dechreuol, y cadeirydd yn galw Mt: Gladstone, y euro traed, &c. Dyma'r dyn getein bron. Y mae tua chwa troedfedd o daldra, o wneuth- uriad Hathraidd a phrydferth arwydda y talcen ban, y llygaid duon pwyllgar a ymlect, fint draw yn mhn dan bar o aeliau bargodfawy, a holl ddullwedd y pen a'r corph fod yr hwn sydd yn sefyll ger ein bron yn rhywbeth mwy na'r cyffredin o blant Adda. Eistedda dwfn feddylgarwi-h ar ei holl wedd a hawdd adna bod yn nhawel ymseibiant ei agwedd fod ganddo ytnwybyddiaeth o'i nerth a gradd helaetb iawn o hunaõfeddiant. Y mae ei lais yn glir a cbyflawn- Baritom lied uchel a melodus. Ar ol ychydig froddegau rhagymadroddawl, ymafaela yn ei destyn a'i holl egni; a gwelir ef ar unwaith yn tori allah ryw lwybr newydd a neillduol iddo ei hunan i'w drin. Y mae hyn ý;n un o brif nodweddion ei feddwl, ac ar unwafth yn profi ei reporiaeih-pa beth bynag a gymera dan sylw y mae yn sicr o daflu rhyw oleuni newydd arno. Dylifa ei feddyliau allan yn yr iaith f'wyaf pur a oblasurol ac er fod ei froddegau, gan rnwyàf yn hirinn, gofala bob amser fod y naill ben yn ngoilwg y Ilail. ae ni edy, fel y clywir ambell siar- adwr bongleraidd ac a fyniti-f,)d-yn-hyawdl,'i ben olaf ei froddegau ddinystrio y pen cyntaf. Y mae pob ^air yn disgyn yn naturiol a hollol didrafferth i'w le, a phob cymal o'r frawddeg megys trwy reddf, i'w gy- sylltiad gramadegol; a rhoddir i bob gair ei bwyslais, ac i bob brawddeg ei gcslef, yn y fath todd fel, er fod ei froddegau yn fynych yn hirion, ae er fod yr ym res- ymiad yn fynych yn faith, nad oes teimlo y radd leiaf o aneSmwythyd na blinder. Bydd yn terfynu ei araith, wedi bod yn siarad awr a haner neu ddwy awr, cyn y bydd neb wedi meddwl am foment ei fod yn faith. Yebydig iawn o lysgogiadau ac ystuittiau corphorol a wneir ganddo. Mynych y bydd y rhoddi un law (weithiau y ddwy) o'r tu cefn iddo dan chwarter ei got; bryd arall pletha ei ifreiebiati ar ei ddwyfron ni welir ef bytb yn ymwylltio, yn ysboncio, yn taflu ei freichiau, yn curo y llawr a'r byrddau. nae yn dyrohafa ei lais i waeddi yn uchel a chyff- rous ac nid ydyw bythyn cynyg ar yr hyn a ystyrir gan rai (ond yn hollol annghywir) fel un o hanfod. ion areithyddiaeth effeithiol, sef dynwarediad. Ac eto, anbawdd iawn ydyw gwrthsefyll nerth ei by. awdledd. Ganwyd W. E. Gladstone yn Liverpool, yn y fl. lp09. Pedwerydd mab Syr John Gladstone; yr hwn, ar y cvntat, oedd fasnachwr bychan yn Leith ac wedi ffaelu yno, a ddaeth drosodd i Liverpool, a gychwynodd dracbefn yn masnach yr India Orllew- inol, yn yr hon y llwyddodd nes y daeth yn un o farchnadyddion cyfoethocaf y dref bono cyn ei farw. Dywedir iddo roddi X100,0 00 i bob un o'i feibion ieuangaf yn ei fywyd. Yr oedd Syr John Gladstone yn gyfnill mawr ac yn gefnogydd i Mr. CanBing yn ei dy ef v byddai yn aros pan ai i Liverpool. Anfon wyd William i'r ysgol i Eton ae wedi enill clod uchel fel ysgolhaig yn y lie hwnw, efe a entrodd Glole/Crist yn Rhydychain; ac yno, yn 1831, efe a gymerodd yr byn a elwir 4 double first c 'ass." Dyna derfyn llwyddianus ei yrfa golegawl, pan yn 22 oed. Ar ol gorphen ei efrvdiaethaa, cymerodd daitti i'r Cyfandir. Mae y darllenydd yn cofio beth oedd yn myned yn mlaen y dyddiau cynbyrfus hyny yn Mrydain mae y flwyddyn 1831 uedi ei bythol bynodi fel blwyddyn y Reform Bill. Yr oedd hwnw newydd basio pan ddaeth Gladstone allan o'r coleg; ond mae yn an mhosibl meddwl nad oedd y cynhwrf yn effeithio yn ddwys ar ei feddwl gyda'i efrydiaethau. Erbyn ei tod adref o r Cyfandir, pa fodd bynag, yr oedd gan y Due n Newcastle eiteddle ar ei gyfer yn y Senedd, dros fwrdess lref Newark-un o'r bwrdeisdrefi hyny ag y map gan bendefigion neillduol ddylanwad i osod y neb a fynont i eistedd fel eu cynrycbiol wyr, er p ,b darhodaetb o eiddo y Reform, Bill. Yr oedd Mr. Gladstone, gan hyny, yn un o'r rhai a ddychwelwyd i Senedd Diwygiedig cyntaf. yn 1832. Yr oedd y pryd hwnw "ynhyrnad mawr yn cymeryd lie yn yr eglwys" hefyd—yr ysgol Dractaraidd neu Buseyaidll yn ymffurfio, a chanolbwnc hono, fel y mae yn hysbys i'r byd bellach, ydoedd Rhydychain. Cymerodd y cynhyrfiad hwn hefyd afael ar feddwl gweithgar a bywiog Gladstone, a daeth yn ddysgybl yr ysgol newydd; ac feliy, ar ei gychwyniad cyntaf allan i'w yrfa gyhoeddus, yr ydym yn ei gael mewn eysyllti id a'r blaid ddychweliadol mewn gwlad ac eglwys Conservative mewn gwleidyddiaeth, a Phu- seyad mewn crefydd. Erbyn ei fod wedi bod yn y Senedd ond tua dwy flynedd, yr oedd wedi enill ei le fel siaradwr o radd uchel; ar ol Syr Robert Peel, Arglwydd Stanley (larll Derby yn awr) a Syr James Graham, nid oedd neb yn perthyn i'r blaid Geidwad- yddol a lanwai y meinciau yn well na Mr. Gladstone, er nad oedd ond tua 2'i oed. Bwriadaswn ei ddilvn yn mlaen yn lied fanwl, trwy ei wahanol sefyllfaoedd a'i gyfnewidiadau, hyd yr amser presenol; ond gwelaf fod fy ysgrif yn myned yn rhy faith felly, ni wnaf ond crybwyll y prif bethau a berthynant i'w yrfa. Yn 1831, wedi i Syr Robert Peel gael awenau y Ilywodraeth, penodwyd Gladstone yn un o Arglwyddi y Drysorfa, a'r flwyddyn ganlynol yn Is-ysgrifenydd y Trefedigaethau. Yn 1838, cawn ef yn rhoddi cyfrol i'r byd ar Y Llywodraeth yn ei pherthynas d'1' Eglwys." Codai y pwnc i ddadleudir pur newydd y pryd hwnw, a thriniai ef mewn dull tra nodweddiadol o liono4 hun. Ei brif egwyddor yn y Ilyfr ydyw, fod y wladwriaeth, fel pob person unigol, yn rhwym o gydnabod rhyw egwyddor, a gwneuthur proffes grefyddol o ryw fith; mai ei chrefydd hi ddylai fod crefydd y mwyafrif aT deiliaid a thra yn proffesu un grefydd, y dylai wneyd pob peth yn ei gallu i hyrwyddo a Ilwyddo y grefydd hono, ac i aflwyddo a rhwystro prob crefydd arall-y dylai omedd pob swyddau gwladol a phob arwyddion o anrhydedd cenedlaethol i bawb a fyddont yn gwrthoJ ei chrefydd. Afreidiol, debygid, y w crybwyll pa mor bell y mae Mr. Gladstone erbyn hyn wedi gwahaniaethu oddiwrth y golvgiadau hyny. Gwel- wyd arwyddion ei fod yn raddol, a diarwybo(I efallai, yn gogwyddo oddiwrthynt mor gynar a'r fl. 1812, yn ei araith yn y Senedd mewn amddiffyniad i'r Undod iaid; wedi hyny, yn 1845, dyma lywodraeth Syr Robert Peel, o ba un yr oedd efe yn aelod, yn cynyg ychwanegu gwaddoliad Maynooth—col^g ag nad yd- oedd, yn ol egwyddorion ei lyfr, i gael ei oddef gan y llywodraeth o gwbl; a pha beth a wnaeth? Mae yn amlwg ei fod yn y dyryswch, a bod ei feddwl ar y pryd mewn cyflwr ymfudol; rhoddodd ei swydd i fyny; ac ar ddarlleniad cyntaf y bil, ymgadwodd rhag siarad na phleidleisio; ond erbyn yr ail ddar- lleniad, yr oedd wedi gwneyd ei feddwl i fyny i'w gefnogi. RhoddocU brawf ychwanegol yn ei waith yn pleidio derbyniad Iurldewon i'r Senedd, ac ar amrywiol acblysuron ar ol hyny. Ei farn yn awr gyda golwg ar gysylftiad crefydd a'r wladwriaeth ydyw, mai y trafr fwyaf a all yr olaf ei wneyd i'r tlaenaf ydyw ei gadael yn llonydd, a aefydlu perffaitb ryddid a chydraddoldeb crefyddol i'w boll ddeiliaid. Am ei olygiadau gwleidyddol, mae yn anhawdd rhnd 'i crynhodeb eglur a dealladwy o honynt. Par haodd yu bleidydd i Syr Robeit Peel, dan hwn y bu yn llenwi amryw swyddau, ond yn benaf fel Is lywydd Bwrdd Masnach ae Ysgrihmydd Trefedig- aethol. Y mae wedi rhoddi digonedd o brofion i bob medJwl diragf-irn nad oes yn Mrydain neb a all ym gystadlu ag ef fel Canghellydd y Drysorfa; ac mae yn amheus a oes neb yn deall sefyUfa ein trefedig aethau yn well nag ef. Y mae yn amheus befyd a oes n,-b wedi gwneyd mwy nag ef i ddinystrio plaid y Toriaid ac ymddengys i mi fod y rhai a siaradant am Gladstone fel Toriad, ac am ei ymuniad A phlaid larll Derby, & a., yn siarad yr hyn ni wyddant ddim am dano. Peth arall a allwn sylwi arno, pe byddai amser, ydyw ei elyniaeth annghymodadwy tuag at ymyriad Brydain yn achosion centouioedu estronol, a chwrs cyffredinol Arglwydd Palm» ton ar y pwnc hwn. a, Gwir fod ei ogoniant ar y pryd presenol i raddan dan gwmwl; ond nid yweto ond 49 ml wydd 6ed—-yn nghyflawnder ei narth meddyliol a ohorphorol; a digon naturiol ydyw tybied y gall fod eto ychydig o anrbydedd, dylanwad, a defnyddioldeb o flaen dyn o'r fath alluoedd. 4b- Y mae traethawi] tra dyddorol ar Homer o'i waith w.)i ym hlaugos yn yr Oxford Essall." am v flwy id ildiivedd if, pa un wydd yn dingus fod y "double first clans mllll" yn 1831 heb annghofio ei R ieg trwy y ewlJl. Yr wyf yi. deall nad j\v y traetbawd ond matii o ragarweinind i waith mawr sy Ul ganddo yn c iel ei barotoi ar y Bardd Gioegaidd Y mae tair neu bed- air o A.lvamiu ag j bydl un, wrth edrych ar yr hyn a wnaeth Mr. Gl:i Istune ynadynt, yn teimlo yn an- foddlawn na buasai yu ymgyseru yn gyfan-gwbl at yr a Iran hono. With edrych arno yn Ginjhellydd y Drysorfa, y teimla I a ymgoda yn naturiol ydy. Gwyn fyd na buasai modd ei gadw yn y swydd hono yn I)itrhtus Yn Ys^rifenydd y Trefedigaethau, dracheln, atiliai dd peidio dymuno ei wded yn tiros yn y swydd hono. Ac wrth ddarllen ei draethawd ar Homer, y rn-te rhyw ymsyniid yn i-yfodi, lleth a roddisai y dyn hwn i r hyd pe buasai yn ymgadw at efrydiaethau lleuydd">l? Ond teimlad, rhaid i mi addef, sydd yn rhedeg yn fynych trwy fy myuwes i fy hun, yn gymysgedig a'r cwbl, ydyw, Gwyn fyd na fyddai ei olygiadau crefyddol yn fwy efengylaidd A gwyn (vel hefyd na fusrai rhyw asen fud arferol a'r ian," neu ryw athraw doeth arall, yn gwahardd" ei ynfydrwydd yn dyfod i Gymrn ar y fath neges. Ond dyna; dracht chwerw y troes hono allan iddo; mawr dda i bobl Fflint am ei ohymysgu a gobeithiaf y bydd yn well o hoai, "j :fI."I, ,i: :C

a 'IDnrluoUutü,aa ——.————— I ESGORODD, Ehrill 23, Mrs. Charles Hughes, Wrexham, ar ferch. priod Dr Jones, Rhyl, ar ferch. -21, priod y Parch R. Joces, gweinidog Wesleyaidd, Llanfair-eaereinion, ar fercK. ——21, priod Mr. James, Owens, (Iago), Drovers Arms, Wategate St., Caerlleon, ar fcrch. 18, priod Mr. John Williams, Wellington Inn, Pwllheli, ar fer<^i.. > —— 21, gwraig J ofm Jones, o X)revor,.LlangolF-' en. ar ddwy ferch, ac un rnab. --Y mae y fam a'r plant yn dyfod yn mlaen yn d. meddyg « fu vn gweitbredu jtr yr jrhlysur, ydoaa rialvi4 Hughes, hynafT Llawft Ne^^Ro en. -19, priod y Psreb. u Cottage, ger Ruabon, ar jfe*oli.« -24, priod Mr. Hugh JohoIl- w 4 dref hon, ar fercKy i PRIOC 0 hyn <t>- Ebrill 13, yn eglwys St. xc ? t GriCBth ;Thomas, pysgotwr, PWUBL Jones, ton y pobtv, Bangor --14 yn nghapel yT. W., rXA&t- Mochnant, gan y Parch Isaac JooeB, Jones, gwydrydd, a Miss Jane Vauiban, tref uchoa. Yr un dydd, yn nghapel y T.C., Llangollen, gan" y Parch. R. Edwards, Mr. John Jones, Bala, a Lydia, mercb Mr. Thomas Roberts, cigydd, Heol y Bont, Langollen. -17, yn i-laudegfau, Mon, Mr Hugh Morris, asiedydd, Rhianfu, a Mrs. Bryan, grocer, Beau- maris. -13, yrr eglwys gadeiriol Bangor, Mr. R. J Griffiths, fferyllydd, Beaumaris, ac Ellen Lloyd, merchhynaf Mr Rowlands, o gwmpeini Evans & Rowlands, Wine cf Spirits Merchants, Bangor. —— 131 yn nghapel Mulberry Street, yn y dref hon, Mr. Owen Oliver, a Mary, merch ieuangaf Mr. William Hughes, Sea View, Cemaes. Mon. -23, yu eglwys Aberystruth, gan y Parch. D Rees, R. Simons, Ysw., a Miss Anui Levick, trydedd merch T. Levick, Ysw. -16, yn eglwys Llanrhos, Mr. J Rawling, Llandudno, a Miss Margaret Hughes, o Lanrhos -15, yn Mangor is y coed, Mr. D Hague, brethynwr, Wrexham, ac Alice, ail forob Mr. John Jones, amaethwr, Pickhill. —tt- 20, yn hen eglwys Manchester, Mr. Mason, haiarnydd, Open-shaw, a Mrs. John Williams, gynt o Ruthin. -22, yn Bethesda, capel y Trefnyddion Calfibaidd, Blaeuau Ffestiniog, gan y Parch. Robert Jones, Mr Evan Jones, Bethania, a Miss Ellen Thomas, Fucheswen, y ddau o blwyf Ffes- tiniog. ,l .?m j ?- ? —— ? J' 1 ,B;W. • i rt- T 'J Ebrin 25, Mr. Samuel Jones, Tanygraig, Blaen au Ffestiniog; oed 74. Bu yn aelod ffyddlon gyda'r Trefnyddion Calfinaidd am o gylch 40 mlynedd -19, Jane, merch Mr. K. M. Jones, Neuadd Feddygol Newydd, Caer "arfon oed 7 mis -18, yn Mangor, Mr. William Roberts, pedwerydd mab y diweddar Barch. David Roberts, o'r ddinas brwo; oed 3&. -22, Mr. Owen Jones, cynorthwywr yn mnelfa Mr. Francis Lloyd, brethynwr, Tremadoc oed 18. 10, o'r pailysr .yn Mhwllheli, Mrs. Ellin Morris, yr hon a fu yn agos i ddeugain lplynedd vn dvolyges ffyddlawn ac ymddiriedol i'rdiweddar R. Jones, Ysw., Broom Hall; oed 74. -11, wedi afiechyd hir a phoenus, Mr. Wm, Thomas. Copper Refiner, tad Refiner Men presen- ol gwaith copr Llanelli, Mines Royal, Castellnedd ao Amlwch, Mon; oed 70. Bu am 53 o flyn- yddau yn ngwasaaaeth Messrs. Sims Willyams, a.'u Cwrnni, 30 o'r rhai fel Refiner-man. Perchid ef gan gylch helaeth 6berthyriasau a chyfeillion. Evans, Pentrepoetb," Pwllheli, gweddw y diweddar Capt. Hugh Evans, o'r Hong Mary oed 61. -17, ) n No. 38 Rue de Vierlieres, Bonlogne sur-mer, wedi cystudd o ddeg awr, Elizabeth, trydedd merch y diweddar John Pugh Ysw., cyf- reithiwr, Dolgellau. -20, yn Ruthin, Mr. Edward Evans, yr hwn a fu am lawer blwyddyn yn gerbydwr ar ffordd Caer a Chaergybi. -22, Mrs. Lloyd, priod W. Lloyd, Ysw., cyfreithiwr, Rhuthiu. -20, Mr. John Morris, adeiladydd, Rhyl; oed 81. Efe oedd preswylydd hynat y dref, wedi byw ynddi er pan nad oedd yno Ond yobydig fyth- od.

FFRAINC. I YMWELIAD YR UCBEL DDUC CONSTANTTNE Cyrhaeddodd y llongan Rwsiaidd borthladd Toulon prydnawn dydd Llun. Glaniodd yr Uchel Ddnc Constantine wrth yr arfdy, a derbyniwyd ef gan y swyddogion priodol, a cbroesawyd ef trwy danio un ar hugain o gyflegrau o bob un o'r llongau Ffrengig fel yr oedd yn eu pasio, ac ar ol hyny taniodd yr holl longau eu croesawiad cyffredinol, ac esgynodd y dwylaw benau yr hwylbreni, a bloeddiasant eu cymeradwyaeth. Derbymwyd y Hongau Ffrengig a Seisnig gan luaws o agerlong- au yn llawn o ddieithriaid. Mor fuan ag y glan- iodd y Due cynygiodd o hono ei bun, yn ddioed i arolygu y milwyr, y rhai a ymffurfiasant yn llinell yn ddioed iddo eu gweled. Dranoetb talodd y Due ymweliad a'r eirfle (arsenal). Y mae llythyr o Toulon yn rhoddi y desgrifiad canlynol o'r ym- weliad hwnw :—" Heddyw ymwelodd yr Uchel Dduc Constantine ar arfle am yr ail waith, gyda'i osgordd, y rhai sydd, bob un, yn perthyn i'r llynges, a'r rhai sydd wedi cael gorchymyn i gy- meryd nodiadau manwl o bob petb y maent yn ei weled. Yn ei ymweliad y dydd o'r blaen, ni ddarfu iddo ar y dechreu sylwi ar y cyflegrau a ddygwyd o Sebastopol, gan fod gofal wedi ei gy. meryd i'w troi ryw gymaint o'r neilldu, ond pan edrychodd arnynt yn fwy manwl, cafodd eu bod yn perthyn i Rwsia. "Arwyddion buddugoliaeth yw y rhai hyny ?" gofynai i swyddog. "Ie (oedd yr atebiad), ond gallaf ddangos i chwi rywbeth ar gyfer hyn," gan bwyntio at nifer o fagnelau Ffrengig, y rhai oed dent wedi en gwneyd yn an- nghymwys i unrhyw wasanaeth pellach trwv dan. iad y Rwsiaid arnynt. Ah (ebe yr Uchel Dduc) ai dyna yn ei alw y rhywbeth ar eu cyfer ? Wei, hwyrach ei fod yn ddigon i chwi mewn ffordd o foesgarweh, ond-. Pa fodd bynag ni a'i cymer wn felly." Y mae y Tywysog wedi gomedd caniatau i filwyr ei ddilyn, nac i unrhyw arddangosiad rhwysgfawr gael ei wneyd a r ei ran. Yr wyf wedi dyfod, meddai, i ber- ffeithio fy hun mewn pethau morwriaethol, y mae genyf lawer i'w ddysgu, ac y mae yn well i mi gymeryd yr amser byr sydd genyf i wneyd rhyw- beth fyddo yn ddefnyddiol, nag mewn seremoniau gwag" Y mae y Tywysog yn myned o amgylch yn hoUol fel dyn annghyhoedd ac heb flino neb. Treuliodd yr holl ddydd yn mron i ymweled a'r Eirfle, yr hwn sydd yn fwy na thref Toulon, er fod vr olaf yo cynwys 75,000 o drigolioo. Y mae yr Uchel Dduc yn awr yn 30 oed. Priododd ar yr lleg o Fedi, 1848, ac y mae ganddo dri o blant, mab a dwy ferch. Y mae M. Mocguard, ysgrifeuydd eyfrinachol yr Ymerawdwr Napoleon, wedi ysgrifenu llythyr yn gwadu yr hysbysiad a ymddangosodd yn y Times, mewn perthynas i wrthodiad ystyfnig y Tywysog Napol- eon i fyned i Toulon i gyfarfod y Due Constantine. Anwiredd hollol, meddai, yw y cytan. Ar y iu arall, y mae gohebydd o Paris yn y Manchester Guardian yn dweyd—" Er gwaethaf yr boll haem yu y Tuileries o dan law M. Macguard »i bunau, y mae yn hollol wirionedd fod y Tywysog Napdl- eon yn benderfynol wedi, ac yn gomedd cyfarfod y Due Constantino baugr y ffordd a'i arwain trwy Paris. Nid oes nab, W" ei flino yn fwy gauyr anwiredd ar hjn narTog Napoleon ei hunan. Y mae yn awr yn myned o amgylch ac yn hys- bysu yn eofn nad yw llythyr M. Mocguard ond celwydd noeth. I, Y mae y Hys ymberodrol am aros ychydig yn hwy yn Foutainebleau i groesawi y Due Constan- tine; ymwehad yr hwn a Ffrainc sydd i barhau am addeutu pymthengnos. Ya ARCHESOOB NEWYDD—Cymerodd y sere riloni o weinyddu v IIw i r C rdinal Morlot le dydd Sabbath yn y Tuileries gyda'r defodau arfer oJ. Ar ol i'r IIw gael ei gymeryd, cymerodd beth le a. barodd syndod lied gyrirediuol. Aeth yr Ymherawdwr ar ei lirriau o flaen y Cardinal, a gofyiiodd am ei fenditb. Ar ol cydsynio a dy miiniad yr Ymherawdwr, cymerwyd v Cardinal i ystafell yr Ymheiodres a'r Tywysog Ymherodrol, y rhai y dymunwyd arno eu bendithio yn yr un modd. CYNADLEDD NETJFCHATEL.—Dvwed gohebydd y Times fod Dr. Kern wedi gadael Paris nos Fawrth ) fyned i Berne gyda chynllun o'r trefniant a l'abwysiadwyd gan gynnrychiolwyr y pedwar gallu. Y mae gohebydd i'r Manchester Guardian o Paris yn hysbysu fod y fath ofn yn y Tuileries am fywyd yr Ymberawdwr a sefydlogrwydd y llyw- odraeth, fel y mae Psuris drwyddi yn Hawn o ys- piwyr dros y llywodraeth. Y maaitf yn ymrithio. -TO to3y>b ooa^l ac ya mkoby«t.mi. Grvwkr h r I fel cardotir) a I I hyd yr booty., ac yn I ac y eat yn gwrandq glj » si: byayr hdoi ■ .NAPLES. ils/l ?, ?.. i mae cyhoeddiai wedi cael er ( fl- J llywodraeth y ddwy Sicily, ei bod-yu A I iau efmwyn gwasgu cyffesiadau o' Mae y llywodraeth o'r d-;wedd (nid v Xiput) wediWarfoa y. ^.uddiad ladur swyddol S' "yam m- W Taae~ erth vgl ar y mater, ac yirl nltpur wedi cael eu danfon at yr hr ra- mor. Tdae, yr amaaiff" ..ft-d mi yn W!MMttF, ac f« el liyn guddiad a poenyldia .?f c —.? 'I'it' 5 ?Ana?. ?r? ?!?h?c7?' y? neWynu. ?ma 'Mn raf yn ?e??wih? dwh- Trlwyfvli,y dwfr detaft M!S"? gael weit?ia" YV c? ? i deflu 'ir y?OMptf ? b? ? | bryd,<tdywedod<t<na??yow]' aidd9eir?frg?O, Is  wrthyf yr haf diwedda.? ? ? ddyn yr hwn- t wyd yn noeth wrth bo]Ti,, y ??? & Ww'm ? ?c? I* Y R d. p tr"y dvwftllt dwfr y? barhaus, w. Yr, 1 wyf ar sail dda wedi clyv?. atn en?teiaM? gwaeth o lawer, ond v m? y tit ^dan dynor y? ? ?°' ? ars?ydua rhag y mddwl am ??T?*. ip ? §? Ond y mae math arall o boeny<!ith.??'y anghyf- "iSt K Mith]oaderaadyddiol&'rgweithret??OMghyf.? 'ti iawnder sydd yn cael eu cyQawni—JrL?? yn c5? ? eu cipio bob dydd o fysg eu teulo;ed,:a byny y?  unTgar ddrwgdyblaeth, yn eaa'?n dir?<M!yb???/,? sefyll?.eucarcbaru, a!u halitudi6 on b yddoedd, y mae y pethau; hyn yn t?tMl? '| \'?? 1' u nad oes neb a faidd eu gwacla, ae y mftnt Heawi calonau miloedd o deuluo?dd a?a?. ?5 „ Did poenydiad yw fod y careharorion politicaidcT yn ngbarchar Monteaarchio yn gœfbd- gwi8o 6u. cadwynau pan nad ydynt 6nd yn gyn?b'?si? ysbvty, a bod un o honynt, Zueli, wrth ei enw, yr t.t J ysbyty, a bod un o honynt, Zu6!i, wrth ei I  ? t hwn a fu farw yr haf diweddaf o'r da.rf 'odedi9w?r- •> j wedi gorfod gwisgo ei gadwyn pan oedd yr hofl*   gnawd yn mron wedi ei wisgo oddiare?esgyfn. ?? ( J r 4 kz l Fmae genym y profion mwyaf diymfaaid orMHh- 1, iau hyn. ?"  H' Ytnaetua300ontwyrigaeleudan? ?.ya- ? "? ysoedd, y thai sydd wedi eu troi all?4, o r. r ar ddrwgdybiaeth. B?riedid, meddir, he?S?' "? ddanfon tua 2000 o b?rsonelu emill. Yr y?? ? 1 wedi bod yn ymweled a'r tai jn ddiweddM-?rv "? ? I dybiaethoMura?aetb. YmMgorchyn!ynw? ? d K ei gael i droi ymaith yr bon ?frydw tal6ithiol y mhen pedair awr ar Dngam<u''ol Y'r? ?yn- eu? p ebau. '1 (' ? ? L Y mae yr un gohebydd yn ysgiifenu yniNheS-- bi ft ach, yn mhen diwrndd neu d!Lu aç yn hY8b l'| ./• |i fod | fodniferycarcharorionyny&<?<anMmaue)tiH- ?  f yn 70H, y mysg y rhal y mte ?77ogareh<CMrjo? p*Hticaidd, a 75 o rai egh'Y$JddóL Y mM go- r hebydd arall yn ysgrifenu—" Yn my- litrybrau ereill arferid amddifadc Gammao o ymNo?M!, YM I dygwyd ymborth hallt iawn itldo. Wedi^tdda fwyta ac ymddigoni a dechreu sychechvdygwyd' r f 1| dwfr iddo, yr hwn a oiodiwyd o i, gyrhimft 4mic ni i F chai gyflwrdd a dhfn hyd nes j llawnbdaiffyw ,1 ,t ardystiad arbenig a did o'i chun. s r •*

Y N ? ;t i • .17, .2?", I'?o:? f Un 'mawr ei ddrygioni y-rr bod elwi'r "Nh+.w"ií¡ I f Maé'D fradwr rwy% meddwl, os rnynwch ► Er hyny mae'n bechod gan lawer drwy'r byd, i, f Oherwydd ei veniaeth,—mae'n gycpb<Mt i gyd* ■ ,by''rl i" Os arna' fi, heddyw gwiia gelwydd o'i go, c f Ar arall, gwna fory, yn iawn am y tro: f Mae'n IIunio eelwyddau dihafal o hyd, i • -X V ^ifrrrvp Mae llawer o'i herwydd yn paffio'n y byd. r, cf v w.1 Gwna'n fynych an?hydfod rhwng gwrapdd a girjfr;T. 1 s Gwna'r wraig yn gaseiriog, a'r gwr yn d?wyn sur, H 'V.- t! J '?? Mae llu o Mant byohain oherwydd ei fhd ? '"?' ?'s ¡; I'w cael yn amddifaid 0 fam ao o dad ? 7 ? 'I LIe gwelwyd carwnaeth rhwng gtanddymaTNerch,.??' r • > Ba hwn ddigon aflan, i ddifa'r holl serch; ¡ C: [', 0 w t aeth y ferch ieuanco'iachosi'wbedd, ? .i?..M A'i chariad drwy'r erogbren ir poenan dibodd!7 f, rI I q' U Riant Cymru! cyfbd?h,ad3Qvchoidir, ?? M dded' f b h' h -.t- t, l!'¡Of.l 111' Mae oerdded ei nart ,yow.rt iwCh yn idt: '? MM'n rhodfa rhy Met, dom w?rthtn<M yr ? ?" 4,:  Dewiswohuwehsane,—tircrefyddamoes. ".{;) V » Ii XhtiDvblnfjLM*«' I

MAKl'HWAU LLUAIIAIA I Afar* Lane, Dydd Llun, Ebrill 27. Y GWENITH..—Yr oedd lluosogrwydd y tiifer oedtf yn bresenol o'r wltd yn peri gofyniou uwch ar raft I masnachwyr, oodnid ydoedd y gwerthiant yn gyrys v* j er fod Is. y chwarter ct godiad. Mewn gwetfith tnmoir TJ L yr oedd gwell ymofyniad am godiad cyffelyb amy • •> I samplau goraf. Am Flawd yr oedd ymofyniad ey^ I nyddol, am Is. y sachaid mwy o bris, 40s. oedd pru., V., y dydd. Yr oedd samplau Americanaidd yn achlysnaoi. < 1 yn cyraedd uwch prisiau. Ychydig mewn cydmar- 1-jo; iaeth oedd o Haidd Lloegr; yr oedd y fasnach mewn- r r if I haidd Tramor yn well; h. y cbwarter o godiad pris., r Tvrl Ymofyniad sefydlog am Frag, heblnewidiad yn ypria.. r I I Ychydig godiad mewn Ce'rcb. Y mae masnach y I melllion yn cael cwsmeriaid o hyd, y Coohion am yf- un brisiau, gwerthiad y gwynion a Trefoil yn fyokbv i f r iawn. GWKNITH, Lloegr, gwyn, newydd 48* 0 67 F'f. Lloegr, coch newydd .47 0 58 <p Trstoor.Cyfattdir £ wTop.54 I) -78 HAXIDD, at Faim 260Sal CEIKCB, Lloegr 20 0 fl(8- Scotland.20 .0 -Ot Iwerddon .19 0 aT. Or > a* FFA, 0 ø. ft Tramor .33 i0 38 ,0, PYS, Lloegr, gwyniou 38 t) 39 & ''? brychion .36 0 37 0  PBinjED,goreu,yMcho280pwyt..60 0 Bt 0 ? 0 4Q (? "? America, hebsuro, .j baril.,59 0 83 c ————————————- ————— ? ) f.

CANOLBRISIAU YMHERODROL i I AM WTTHNOS A DEJIFYNODD. Ebrill 18. I r. e i Gwenith. Hwdd. Ceirch. P&. PML'?' ?'  ''?vb,?7'!w ? s. d. 8. 4. 8. d. a. d. a. 4. t' "r-ar: S M 10 44 7 M ? 40 0 V 1 ,.v r (,I

LIVERPOOL WOOL MARKET, ÅPML 85. -h-[j d a. di.t Laid Highland Wool, per 241ba.. 16 0 17 White Highland do. 18 6 20 0 Laid Crossed do. unwashed 18 0 -20 g Do. do. washed .20 0 91 6 Laid Cheviot do. unwashed 23 0 22: C y Do. do. washed 23 6 2$ o « i White Cheviot do. washed M 0 40 o. v 1

MARCHNAD YR YD LIVERPOOL, 1i ,r Dydd Mawrth, Ebirll 28. -.jjef- ] Yr oedd nifer dda yn y farabuM heddyw, a mas- '1 nach helaeth mewn Gwenith, am bris uwch o 3t. y  bwshel er ddydd Mawrth diwedd&L Bla*d-yehydig oymofynsmuwchpnso?a.ila.yMcbaid&'rbtfit. 0 aid er wythnos i heddyw. Ceireh, y radd wMltf m WT^ gwerthu yn dda am bhs uwch Ic.i. i am y mothan goraf nid oedd ond yehydig o ymofyn. BUtwd ? eircb ychydig yo ddrutach. Haidd heb gyfnewid-  iad' • -rhh d, .,d. j GWXMTE, Moegr, g,1 70 pwya 8 4 9 ? v' T'W ■* Iwerddon 8 0 8'" ? -Jl T 0 f E ') Tramor, Oyf. wrop. I 7? ? ? J1 J Unol Dal. a Can&& 7 0 0 ?7 'c?. Rmm, ..1- ? C4e'?-? "?1 Tramor i' ? <?4' ?''e' Gairch. Lioe,gr 4!prp" 89 -4 ?f ? ? lwerdd $I- 7-3 f l-' TM?oj-????..??.???,e P ift. ??-? FY.f,aUbegr.yGryB?YmbM..?6 ?4<i'<,?i'?? Iwerddon a'r Alban .8$Q;4d ? :rr;: Tramor A.: 50 6 M. Tr e m o r .o? S C <!  Q? -? n- pys, i)w berwi, j?yn?n, .40 0 M ?. :t'd TTimor 40 0 48 A6 rri P&ILLIED!' gort:d.y ac 0 280py. 4 0 'g 0 /!b i yr ail m *i 42 43 0 Yspaenig.  69 0 do o Ameriea v baril o vs- 0?0 & ..ft ¡

LONDON CATTLE MARKET. flt I Comparative Prices of corresponding we«Jt'*ftl80ff a I 1857. Per Wb*. to sink the Offals. r f ?bnH28,1856. EbriC 28, lgb7 ■ » s. d. a. d. a. d. 8 d. 1 ?CoartcA in&rior Beasts 3 2 to 3 6 3 4?to 3 6 X f Second qual'ty, ditto ..3 8 3 10 3 8 4 0 t Prime large Oxen 4 0 4 4 4 2 4 8 Prime Scots, ifec 4 6 4 8 4 10 5 -0 1 I Coarse ?intMior Sheep 40 4 4 4 6 4 10 "c | Second qnahty, do 4 6 4 10 5 0 5 2\ ''? Prime coarse,wooled, do. 5 0 5 2 5 4 5 8 ? I Prime Southdown, do.. 5 4 5 8 5 10 6 2 LMnba. 5 0 6 8 5 10 6 8 j Large coarse CaJves 4 2 5 0 3 8 4 8 I I Prhtle small, do. 5 2 5 8 4 10 6 4 7<r I Large Hogs 3 4 4 2 3 8 4 ) Neat small Poikers 4 4 4 8 .4 4 5 0 rs' i ?=??—==?. _?_—, —— —   ?-.  -?"? LIVERPOOL. | Printed and Published by JOHN LLOYD, bi'$' ? ??idenp?. J.l? SL Anne ..if' & I ?etd?y. APML 30, [|