Yr Amserau

I AJR. JOSCM TIIOMAS i'w gael yn feunyddiol, | ztQsar o'r dydd, yn ei SE FYD HAD IEDDYíJOL 0 1 t ?« ??UOL ao YMMNVDDOL, (?C(KC<?, 3??;;f<tC, S 'o?tca< j'7!?t?ttMt). "?WER'-Xo. ?. SEYMOUR STREET. T4VERP00L, | ¡ "J ::0. .Iw'>l } f ,# YSWIPJANT B I'W YD CVFLESAWL {Mutual). y SEFYDLIAD R H A G D D A R B 0 D A WL YSGOTAIDD. YPEDWERYDD-ARBYMTHEG 0 G YE-I.RFC)DVDD I5LYNYUDOL CYFFEEDINOL y CYF- R\N\VYR at y GYMDEITHVS hon. a gynaliwyd yn y Waterloo Rooms, Edinburgh, ar v 18fed o Chwefror. Ar gynygiad y Pro-feswr MORE, Gwahoddwyd ROBERT HCNTRR. Yaw., Sirydd Dumbarton a Bute, i'r gadnir. Dywedai y CADEIRYOD —Foneddigion, goddefwch i mi sryflnyno i chwi fy niolohgarwch gwresog am yranrhydedd a roddasrch arnaf trwy fy ngosod yn y lie hwn. so ar yr un pryd i fvtiegii fy npofid diftuant, yn raba un y eydanwoh oil. fod srorchwylion anochelftdwy wedi ach'>si absenoldeb y cadeirydd arferol o'r cyfarfo 1 hwn, sef Mr. John Hnnter, Adchwilydd y Llys B it-nol, Ond y mae yn ddvddanol i mi fod dyledswyddau cadeirydd y cyfarfod oyifredinol, o l'wyddyn i flwyddyn, yn dyfod yn fwv eamwyth a dy- munol, fan eu bod yn gynwysedig yn benaf mewn bod yn awdurdodedig i sicrhtu i chwi wir Iwyddiant y Sefydlhfd, ac o ddysgleirdeb ei ragolygon, a chyfeirio at Adroddiad Blynyddol y Cyfarwyddwyr, iel yn ^orSori y prawf 'r cyfryw sicrb ad. Y mae yr egwyddorion ar ba rai y mae y Sefydliad hwn yn seiliedicj, wedi eu chwilio mor drwyadl, y maent mor adoab 4 i cb oil, ao y mae y gwerthfawr giad o honynt gan y cymundeb wedi ei am. 1/gu moTr^glur, » a, y byddai manylu arnynt yn flinderus. y bvddai cymervd cipolwg arnynt yn beth freidiol. Or ai mai da fyddai i mi adrodd mor fyr ng y byddo diehonadwy. y d sbarth blaenaf iatlpl gan ba rai y mae y C.vfarw_. ddwyr wedi cael eu llywodwthu, a'r gweithrediad 1, gan mai i ymlyniad wrthynt, fel ail-achos, y mae llwydcliallt y Gymdeithas, i i od olio ..ydd fyned dros y rheolau hyny, a'r egwyddorion ar ba rai y gorphwysent, eu cymhwys- eu canlyniadau, a'r llwybr tebygol y gWeJthredid rhagllaw, apth rhagddo- ar byn yn rhai o'r moddiou trwy ba rai yr ydvm wedi derchafu ein hachos, a tbrwy .„.uw lderchafu o hyn allan, y mae pwnc cyfochrawl, yr bwn a all ar yr olwg gyntaf ..gos allan c vn y fan yma, ond erbyn ystyried ceir ei fod yn dal cvsylltiad gweithretiol a'n tuddion corphoredi Mae y rhyfel, am gyfiawnder a doethineb yr hwn nid oes gan ond ycliydilo., iawn irhyw amheuaetb sv eddol, trwy ein frwneuthur yn ddarostvngol i drethiad uniongyrchol, yr hyn a oddefir vn siriol. wedi dysgu pobl y dydd T)re,enol, ac wedi adnewyddu yn meddyl au rhai o amserau bynacb, y cwersi hyny o ddoetbineb. cynildpb, lleihad traul, y rhai nad ydyw troth rhyfel bvth yn methu eu hargraffu ar feddyliau dynion. Bydd yr arferion gwertlifawr hyn, er nad ydynt wedi bod ond o fyr barhad, gvda llawpr yn parhau yn effe:thiol, ac yn en gallnogi i gvnilo yr hyn fydd dros ben gan- ddynt o'u deibynion wedi i'r dreth ar feddianau beidio. Ai ni allwn obeithio, gan hyny, y bydd i ayfran o'r cynilion hyn gael eu defnyddio i'r dyben o vswirio bywyd ? Y mae y cv'rvw gymhwysiad o arian yn gyflawniad dyledswydd gysegredisr, oblpgid gv,It chyfran fawr o'r cymundeb rhydd, os nid yr uni, yn ddian y mwyaf dvorel ac efleithiol o bob moddion, i wneutbur v ddarpariaeth hono ar gyfer y dyfodol ag sydd yn orphwysedig ar bawb. Wedi ei wnenthur, bydd y ddarpariaeth yn sicr, ac yn cvnyrchn PIW. Y mae y seftdliad hwn yn cvmeryd i mown bob un o'r e!feuau llesol liyn mewn dull ac i raddau ag a fydd yn sicr o foddloni pob dvn rh^svniol. Ymaeeinhysviriadau yn annadleuadwy, cyn belloil ag v gali fod i'r gair ystyr sylweddol a gweithredo!; canvs nis geliir eu dirymu heb brawf cvfreitbiol o dwvll gwpithredol, nen yr hyn sydd gydradd, o pam-dvstiolaeth gwirfoddol. Ofer ydyw dadleu y gellir, o dan liw troseddau o'r fath, ddirymn yswiriad, lie nad oes ond cam-ymeriad diniwed yn unig. Gan y bydd y gwahaniaeth bob amser yn amiwg i pydwybod a deall v rroseddwr, bvdd felly hefyd i feddwl y cyfarwydd- wr a'r birnydd; ae nid oes un sefydliad yswiriol a geisiai etfeithio ftorffediad pun y gwyddanty hyddai i'r ymgais tfaelu, ac y byddai iddo gynyrchn coiled a pwarth. Tra nad ydym ni wedi gwrthddadleu 1m yswiriad, y mae yn addysgiadol ac yn ddifvrol wybod fod llawer o'r swyddfaoedd yswirol ag svdd wijdi mabwysiadu y rymeriad o fod yn 1, annadleuadwy," wedi bod yn weithredol mewn llysoedd cyfreithiol, mewn "dadlenon" drwgnwydus ac ofer. Rhagddarbodaeth, trwy vchwane^iadau sicr, yn ddiau ydyw dyben penaf Yswiriant Bywyd, ond rhvdd i'r neb a ddeil yswiriad, fantnision, aitraddol mae yn wir, ond eto cvfreithlon, yn y drysorfa 0 g091 (credit) a gynvrcba, ac yn y safle a rydd iddo fel aelod o un o brfgyfiindebatt cyhoe Idus y wind hon. Y mae y canlvniadau pwysig a raid o angenrheidrwydd ddedliaw o rifedi cynyddol, a chynyrchion coron- awl Cymde thasiu Ygvklt-awl, yn nwnc. meddvliwyf, nad yw eto wedi tynu sylw y deldf wnentbnrwr a'r trefnianydd gwladyddol vn y fath fo Id a ch\da'r fath effiith a^ y mae ei fawredd yn hawlio. Cymdeithasau Yswirol ydynt dderbynyddion a gweinyddion cvnilion cyfran o'r do-tbeirth canol. Nis gall cvnilion yswiriol, fel cynilion eraill, gael eu tafln o'r neiildu a'u hailddecbren wrth bles^r unwaith v dechreuir, rbaid myned yn mlaen, gosodir pob gewyn ar lawn waith, a gwneir pob aberth er mwyn goehel fforffed- iad. Nid yw y chwanegi d yn cael ei lnddias ond ychydi? gan yr hawliiu svdd yn cyfodi, phlegid mewn cyfartaledd i'r swm crynoawl nid ydynt ond ychydisr. ac yn mhen a'ser. b .L! itaweroucvnw-iiad ddychwelvd yn ol i'r drysorfa gvuredinof o ba un y deilliasmt. Y mae v bndd soddiadan (investments) angenrheidiol yn rhwymo ddylanwauu ar ymwvstlaeth (security), ar radd 110, ae, ar y farchnad arianol yn gyffredinol. Y mae yr effeithian yn cyflyrn ddyfod i'r amlwg, Mae parhad hwy pn bentlncion yn rboddi i gymdeithasau yswirol fantais ar oludogion personol; a thra nas gallant byth gymeryd lie yr arianydd (banker), na gormesu yo bwysig arno, eto gallant trwy drefniadau medrus, gyfranogi o elwon rhai o'i ganghenau. Mae yr yityritethftiiyri cadarnhau pwysfawre Id y sefydliadau hvn, ac yn dptnzog yn benderfynol pa mor b»vysig i gymdeithas ydyw y dvlid cymery(i pob gofal, gyda'u cynydd, eu bod hefyd yn grvf ac vn iachus yn eu cv f-msoddiad ac vn eu gweinyddiad. Dywedai Mr. CHARLES LAWSON, len, Hid fasnachydd -Y mae y Cyfarwyddwyr yn eich cvfarfod yn y lIe hwn unwaith yn y flwyddyn, i roddi i chwi adroddiad bvr, eto ezitir a chywir. o sefyllfa y Sef- ydliad Ar ol y syl wadau a dradilodwyd mor hyawdl gan y Sirvdd dysaredig yn y gadair, gvda golivg ar weithrediad cyfFredinol y swyddfa, nid oes ond ychydig wedi ei adaei i mi i'w wneuthur, ond (el trefnydd y cyfarfod blynyddol, y mae genyf yr hyfrydwch o oso 1 ger eich bron airodliad o drafnidaeth, yr hwn a ddarllenir gun y llywodraetbwr. Nid wyf am achub y blaen ar ddim o'i fanylion, end pan ddywedwyf wrthych fod genym i adrodd y nifer mwyaf o vswiria au wedi eu c'vmeradwyo mewn un flwyddyn erffurfiad y gymdeithas, chwi a ystvriwch n id ydym we i gwneuthur o chwith, a bod trafnid- aeth y swyddfa yn parhau i gynyddu ac i lwyddo. Mewn amsT pin y mae cymaint vn cael ei ddvwed- yd am gadert.id llawer o Gymdeithasau Y'swirol, y mae yn hyfryd g-aliu dywedyd fy mod yn credu fod yr holl Swyddfaoedd Ysgotaidd yn ddiamhenol gadarn. a gwn eu bod vn gwerthfawro,'i rhagoriaethau eu gilydd, trwy gydymgyfnewidiad eu hanturion gor^ydavvnol (sappt-ts risks), mewn canlyniad i ad-vswiriad. 0 r fath yma o drafnidaeth, y mao yn dda penyf anu dywedvd fod genvm gyfran helaeth. Tybiwyf fod o bump i chwe miliwn o benau teulnoedd yn y Deyrnas G% f,,i-ol a ddylent vswirio. ac felly v mae genym ddigon o le i fyned rbagom. Tra yr wyf fel hyn yn dwyn tystiolaeth wirfoddol i gymeriad swydd- faoedd eraill yn y wlad hon, ni ddvmnnwn golli golwg ar ragoriaethan neillduol ein cvmdeithas ein hunain, yr U'iig sefvdliad yn mha un y 'mae manteision cvdnabvddedig y Trefniant Cyllesawl yn gyr- haeddadwy heb yr anfantais wrthweithiol o orfod talu swm afreidiol fkvy er ymuno a'r Gymdeithas Clvwsom yn cael ei ddirgymbell yn nghyfarfodydd cyhoeddus Swyddfaoedd eraill, yn enwedig y rhai uchelbris o r Cymdeithasau Cyflesawl, y dvlid rhoddi y flaenoriaeth i bri^ian uchel. Meddyliwvf nas gall hyn fod ond ar gvfrif y dybiaeth fod ei sicrwydd yn fwy. Ni rail i mi gvmeryd i fyny eich amser i amddjffyn ejn Swy ldfa ar y mater yma; ond pe byttdf.i unrhyw amheuaeth, v mae yn cael fi ddileu yn llwyr gan y ffuith fod y Swyddf loodd uchelbris hyn vn gweithradu ar mrlJ, o brisiau mor isel a'r eiddom ni, yr unig walianlqetli ydyw nad ydynt hwy yn rhoddi i r rhai a yswiriant yn ol y raddeg hono na rhan na chyfran yn yr elw. I'r gwrthwyneb, wrth addaw yr plw oddiwrth y rhan yma o'u trafnid. aeth i'w hyswirwyr eraill, y maent, fel y tyb<wvf, yn nodi mewn niodd neillduol en hystyriaetll o'i dyogel- wch, trwy ddwyn i gyfryngu warantiad eu Trysorfa Gy fired inn!. Y mae y Cadeirydd dysgedi* wedi cyfeirio at Ifihad y dreth ar feddianau. a'r swm a ddaw drw "v hyny yn ddefnyddadwy at draul peisonol, neu i ddvbenion rhagddarbodaeth dpu'uaidd. Efillai na bvdd allan o le nodi engraiflt neu ddwy i ddangos mor fant^isiol y geliir defnyddio y cyfrvw or gvflawnder mewn Yswiriant Bvwyd. Gymerer er engraifft ddyn ieuanc, pump ar hugain oed, a chanddo £15) yn y flwyddyn. Bvdd arbediad v dreth yn ei achos ef, yn ol 9c. y bunt, yn £ 5 13- Ge., swm cyfaital i bris yswiriad am £ dOO, vr hwn swm a sicrhpid i w deulu ar ei farwolaeth. Dyn dog-ar hugain oed eto, a chanddo £40U yn flynyddol, a arbodaitl,5, yr hyn a sicrhani yswiriad gyda ni am od(Lutn £ 720: tra y byddai i ddyu dengaio oed a chandJo X'1,000 yn flynyddol, arbed digon i'w allnogi i wneuthur darpar- laeth o yn agos i £ 1.400. Y mae y Sefydliad libagddarbodawl Ysgotaidd yn derbyn yn flynyddol ychwanegiad o aelodau o bob dcsbarth o gymdeithas, ae yn y blvnyd 1 ■>••• Id diweddaraf _y mae penyai gryn nifer o Amaethwvr, y rhai y mae yn Hawen genym eu croesawi ,iith. Y mae eu galwediiraeth yn dra tfafri .1 i iechyd a hir- hoedl, a hwy ydynt y bobi a ddylai vu ) a ni, fel y rhai tehvcafo fedi y bndd mwyaf oddiwrth ein trefniant neillduol. Os bydd i chwi gY1 "adwyo y rhestr 0 Gyfarwyd.lwyr,.vr hon a osodir ger eich bron yn foan, cawn wrth y Bwrdd wasa th aelod tra enwog o'r drosbarth hwn, yr hwn sydd vn gy. ffredinol adnabyddus, nid yn unig mewn vl.'tiad ag Amaethyddi ietli, ond hefyd a chymhwvsiad doeth a gweithredol rheolau trefniadaeth yr hwn svdd wedi bod yn hir yn selod o'r Gymdeithas hon. Nid oes genyf ddadl na bydd i'w esiampl ef fod yn foddion i due-ldu llawer o'i frodyr i ymuno a ni. ADEODDIAD Y CYFARWYDDWYIL. Y mae yr adroddiad, yr hwn y mae gan y Cvfarwyddwyr yr hyfrydwch o'i osod gerbron, yn arddartgos golygfa dra boddhaol o gynydd y sefydliad y mae y drafnidaeth newvdd yn ystod y flwyddyn gryn lawer o flaen yr hyn ydoedd yn ystod y ddwy flyredd flaenorol. Mae y cynygion newydd a uymeradwywyd yn ü8!J mewn rhifedi, yn yswirio symian i'r cvfanswm o £ 315,905. Mae y talion hlynyddol ar y drafnidaeth newvdd yn c" vrhaedd y swm o X9 274 7s. 4c., a der- byniwyd y swm chwanegol o £ 8.735 5, am yswiriadau trwy un talia'd, aj am Flwldd daliadau am ba rai y cytunwyd yn ystod y tlwyddy; U-fanswm y talion a dderbvniwyd ydoedd £ ^8,07(1 Is 4r., a chymeryd i mewn y Ilog ar y Dr),sorfA lw), (Accumulated Fund) y mae derbyniadau y flwyddJyn yn £ 10fi,222 Ss. ic. Mae yr hawliau a'r Yswiriadau a gyfoda- t yn nghorph y llwvd lyn trwv farwolaeth 50 o'r aelodau, yn £ 30,8(!0 7s., yr hyn sydd gryn lawerli ydoedd y flwyddyn flaenorol. Erbyn diwedd y flwyddyn yr oeddis wedi rhoddi allan o gwbl 8,404 o yswitiadau, yn yswirio r3,74,1, (130, heblnw blwydd dalion a thrafouiaethau amrywiol eraill. Yr oedd yr yswiriadau afodolentyn £2,fJ11,52 3s, ac yr oedd cynyrch cliry talion blynyddol cyfitebol i'r rhai hyn yn £ 70,224 0. 2" Yr oedd y drysorfa mewn llaw, yn cyfodi oddiwrth dalion vchwanegol yr 31ain o Ragfvr diwed i; yn £44f¡317 4s 7c., a'r cyllid oddiwrth v talion a'r Hog yn £ 98,7fi3 10s. 2c. Wedii'r Adroddiad a'r mvnegiadau pertbvnel gael eu darlltn, Ar gynygiad ROBERT WALKER, Ysw., (Bell a Bradfute) Cyhoeddwr, a chefnogiad RoBfeRT NASJIYTH, Ysw., Deintvdd, cymerad wywvd yr adroddiad yn unfrydol. Dywedai y Parch. THOIIAS M'LAT'CHLA^— Yr v/Yf yn cyfodi i gynyg fo(I diolchgarwch y cyfarfod hwn yn cael ei roddll r Cyfarwyddwyr, am y dull yn raha un y maent wedi trin gorchwylion y sef.dliad hwn yn ystod y nwyddyn a aeth heibio. Ac wrth wneuthur ychydig syl wadau ar hawliau cvffredinol y oetydiiaa l dderbyn cynorthwv, nis gwn fy mod yn meddu un i hynv heblaw fy mod yn aelo-^o hono. YswYtaiafy mywyd er ys amryw fl vnyddoedd yn ol. ond yn wir vr oedd vntarddu yn f.vy oddi. reddf nag oddiar unrhyw resvmiad. Teimlwn fel y teimla dyn pan yn myned i ddarparu ei fara beunyddiol, nas gallwn wneyd hebddo. Ar yr un pryd y mae rhesvmau da a sviweddol a ellir ddwyn yn mlaen dros y fath weithred aphan edrvcha dyn o'i amgylch am danynt, ni raid iddo fyned yn mbell i'w cael, tra nad wyf yn gwyhod ItIll un rheswm da a ellir ei ddwyn o'r ocbr wrthwynebo!. Mae tri rheswm dms yswiriad a safatit yn flaenllaw iawn-1. Mie yn rHylellus oddiwrth ddyn i'w Greawdwr. Mae wedi ei osod ganddo Ef mewn amgvlchiadau. yn iiiha rai v mae darparu erbyn y dtfodol o bvd yn ddyledswydd bwysig. Ynv gwanwvn y mae ganddo i barotoi erbyn y gauaf dyfodol, yn ) gauaf dra- chetn erbyn y gwanwyn ymagorawl. Qoichwvl mawr bywyd ydyw parotoi erbyn marw, a'r hyn svdd yn gorwedd tu draw iddo. Ac y mae hnl yn wir yn y pethau iselaf. Nis gali wn ddyfvnu yn erbvn yr eg- wyddor hon y lhan hono o'r Ysgrythyr a ddywed i ui mai "digon i'r diwrnod ti ddrwgei hun." Cysur- lawn ydyw gwybod fod Rhagluniaeth ddoeth oruch-lywodraethol, a bod gan ddyn yn y cyfyncrder mwyaf y Rhagluniaeth hono i bwy 1,0 ami; ond ni fwriadwyd Rhagluniaeth erioed i fod yn obenydd i ddiogi ac esgeulusdra dynion, nac i gymeryd rhagofal ac ymdrech dynion. 2. Y mae yn ddyledus arnom i eraill. Y mae yn ddyledus arnom i'r rhai svdd yn d'bvnu arnom am gyraliaeth. Arwydd gwael o'n serch a'n gofal ydyw penderfynu p;tn fvddwD farw ein hnnRin y-cant en gadael i weithrediad damweiniol elusen- garwch cynredin. Nid yw hyn yn ddigon i forldloni gwir serch, ac rid yw yn gyfiawn 5'r rhai a adawn o dan y baich. Nid oes gan ddyn hawl i adael ei gyfeiUion dan f iiohiau a borthynant iddo ef ei hun Gallant yn gyfiawn wrthod eu cario dan y fath amgylchiadiu, ac feUy byddai i'w fvrdra a'i esgeulusdra gael ei gospi vn mliersonau y rhai hyny y dylasai eu caru fwyaf, a darparu yn fwyafhelaeth ar en cyfer. 3. Mae hyn yn ddyledswydd ar ddyn tuag ato ei hun. Dvma y (fordd rwyddaf i gael ymwared oddiwrth bryder medlwl, i'r hyn ychydig o ddynion syild yn ddieithriaiil. Nid wyf yn gwybod i ddyn sydd â theulu neu beitbynasau eraill yn dibynu arno, erioed deimlo mor ddedwydd a phan yn myne,i adref wedi yswirio ei fywyd. Y mae yn teimlo, cyn belled ag y mae hyny yn myned, eu bod yn ddiosrel. A dywedyd y gwir, yr wyfyn gallu edrych ar fy mhlant fy hun, or ol talu fy yswiriad, gvda graddau o hyfrydwch nas gallwn ei deimlo o'r b'.aen. Yn wir yr wyf y 11 credu fod Yswiriant Bywyd yu dyfod yn gynorthwyol i hir hoedl, ac nis gwn lai na ddylai Cymdeithasau Yswirol yvmeryd hyn i mewn i'w cvf- rilkdau wrth flurflo barn am werth bywyd. Cynorthwya 1 darfu ymaith rai o'r gofalon a'r hclbulon sydd yn cloddio dan y sejliau ar ba rai y mae bywyd corphorol wedi ei svlfaenu. Y mae yr hyn a ddywedais yn cyruhwyso yn gryf at rai fel fyliun, sydd heb ddim ond cyflog fly- nyddol sefydlog, yn marw gyda hwy eu uunain. A chymervd fy swydd fy hun, dyma yr unig foddion sydd gan y rhan fwyaf o honynt i ddarparu ar gyfer eu teulnoedd. 1* mae un peth ag y mae y rhan fwyaf o weinidogion hebddo. Gall fod ganddynt ddys^, a dnwioldeb, a doethineb, a hyawdledd, ond anfynych iawn y mae gnnddynt y moddion i roddi dim heibio i'w teuluoedd. I'r rhai hyn, a'u cvffelyb, nis gall bendith ddaearol fwy ymweled a bwy a'u teuluoedd na'r hon a ddaeth i'w cyrhaedd trwy ddadblvgiad cyfundraeth Yswiriant Bywyd. Un gair cyn terfvnu o berthynas i'r Sefydliad hwn. Y mae yn fy nharo i bob amser y perthyn iddo ddwy gymeradwyaeth gref. Y gyntaf ydyw cynildeb. Cynildeb ydyw lief y dydd, ac y mae yn an. mbosibl dyfeisio trosol cryfach i svmud y medd^ 1 cyhoeddus na dwyn o'i flaen wrthddrych dymunol, wedi ei gysylltn a chynildeb yn y telerau ar ba. iai v cvnygir ef. Wel, y mae hyn genym. Ymddengys i mi, yn y Sefydliad hwn, mai yr yswirydd sydd yn cael y geinio^yvnrth oreu am ei arian. Yr wvfwedi edrych oddiamgylch, acui ellais weled vr un arall ag yr oedd ei d,derail yn yr ystyr yma mor ffafriol i'r yswirydd, Ac y mae ail ijyrneradwvaeth; mewn bod genych, ar ol cyfarfod a hawliau teg a chyfiawn yr yswiryddion, yr egwydd'T gyfiawn mewn gweithrediad o roddi y gyfran fwyaf yn nosbarthiad eich elw, i'r rhai hyny yr elwodd y Sefydliad fwyaf oddiwrthynt. Nil wyfyn lioifi yr ymadrodd bywvd diwg a bywyd da. Mae yr hyn a eilw dyinou yn fywydau drwg yn fynycli wedi t'oi allan y rhai goraf; ond yr wyf yo liefaru am y rhai hyny trwy eu taliad-au sydd wedi lleshnu y Gvnideithns fwyaf; ac yr wyf yn dywedyd fod gan y rh ti hyn gyfiawn hawl i fesur o lesiant oddiwith yr elw, rywbetb yn gyfartal i faiut y Ilesiant a'r hwn y maent liwv wedi c nvsgaeddu y Sefydliad. Ond vr wvi'i.,o,li iarfoj ac heb ych. waoegu gair yn ngh:1"h UwyddiRnty niesurau mabwysiedig gan y Cyfarwyddwyr am v flwyddyn a aeth heibio, am yr hyn y mae yr Adroddiad ei hun yn lleLru, yr wyf yn cyoyg yn ngeiriau y cynygiad a draethais yn barod. Kiliwvd y cynvgiait gan "-Nfr. Tarn- Hume, Maonftcbydil Yd, Haymarket, a ohytuawyd arno yn unfrvdol. Pleidieisiwyd'uiokhg'irwch i'r ndchwdwvr a'r vmddiriedolwyr. ao i'r swyddojion ac w di sefId I] y «wy«1do?aeth am y i1wyd;l*u dd> foJ,,l, y uiae y ti'i cyf.n-.vyj iwr a en-vir <>lat yn appwynnaiuii newydd) ymwahanodil y cyfarfod ar olpleidliis o ddiolchgnrivch i'r Cadeirydd. j Y SEFYDLIAD YSOOTAini) IiHAODDAIi HODAWL. YMllDlRIKDOLW'yn. Syr Johnsou, o Kirkbill. CbniiflS Cowan, yw ,A S. I John MasU-wnsin,leuaf., Ygw., T.lundpin. William C'mnhpn, Ts-.r.. T'l i'?h"<van. Jaines Ptd.lie, Ysw., Ysg. i'r Djyni-a?!. cvntwTDDwya. Alexander Keifb JohnBon, Ysw., Daeerydd i'r Frenliines C.raliam Bimiv, Ys«., Ysfjrif sr.yd 1 i'r Deym-sul. t'olq b iirl.l'sw [),I(lie,;Ivd,l Robert Humer, Y-w., Sirvdd Dumbarton a But". Charles .1. Kerr, Ysw., Ananydd. j Jnrpes lTsher, Tsw., Da: iJa^v^ dd. John S. Mora. Yaw., Viofl'swr Cyfraith Scots. John F. Macfarian, Ysw., Fferyllydil. I ,Jamc Crawford T':1 Y'v. Ya?. i'r Deyrn-?eL I Joh? ?ad, Yaw.. Vs. ir Devrn-»pl. J"IH»S (' .lh"art, Y Masn-tchyd I, Leitb. 1) 1. I'lia'. W. And ^ra :i. Y w., :\[aslllnuvd.,1. Leith. I George Hope, Ysw., Ftsntoiib rns. Ea-t L.), J Edmund Baxter, Ysw., Ysg. i'r Deyru-sel. ADCHWILWVR (Auditors). „• William Brand, Ysw.. W.S., Y'sgrifenydii i Ari»ndv vr ITndeli. Alex. Bryaon, Ysw., Oriorydd. iioberf.Walker, YSIY" Cjhoeddwr. AI\IAWrl<. Arlandy Cenhedlaethol Yagotland. i awrDnoG MnnnYGOL. James Duncan, M.D., 12, Heriot-row. LIVVONRAETHWS—James Wataou- YSGRIFEXYDD—Jolin Watson. Y DRIF SWYDDFA)—14, ST. ANDREW-SQUARE, EDINBURGH. • OCRUCHWY'IWB DROS LIVEB.POOL—JOHN KRID, 17, L swyjjDOO MEDDYOOT.—Da. Ore, It), OxroRD-<?T|HiBT p t.flU l-J .r J

t NEWYDDION CYMRElG. j I NEWYDDION CYlREIG. LIVERPOOL -Cyntdeiti.,i Genhr.dol y Vethr-dbtiaid CalJinaitid.— S^ox UVner dinediiaf, yn n^bap 1 Ro-e Place, yn y dref lion, cynaliodd y j?undeithas u< hod ei divfaifod blynyddol. We.ai decbreu trwy fan I, darllen, a gweddi, gan y Parcb John Hughes, Boith, dewiswyd y Parch. J. Hughes, Liverpool, i lywvddu, yr byn a wnaeth yn ei ddull hapus nrfirol. Gaiwyd ar y Pare1-. John liobeits, ysgrifeuydd y gymdeithas, i ddarllen adrodd'ad o'i sefyllf t biesenol, yn n jhyda'i j »weitbrediadau yn ystod v flwydiivn a aeth hfibio. debygem. Y g-orcbwyl cyntaf a wnaeth oed I darllen rhanaii o lythyr maith a dyddorol a dderbyniodd oddiwrth y Parch. Thomas Jones y cenhadwr cli- weddaf a anfonwyd allan gan y gvmdeithas i'r India Mynegai Mr. Jones ei fod ef a'i brio i wedi glanio yn dd i(,g,l ae yti gy:,iirit, yn Calcutta ddarfod I iddynt II ?ael tasth gysu.nis. «r y cyfan er ei bod vn un lied faith -I ()I o ddiwrnod.au o Liverpool i Calcutta; a'u bod ill dau yn well eu hiechyd nag yr oeddynt yn y wlad hon. Dsrllenai hefyd ranau o lythyr a dderbyn iwyd odciiwyth )Ir. Jon,?,, iwyd oddiwrth Mr. Jones boneddwr Cristionogol a tbra haelfrydig ag sydd yn byw. yn ngwiisanaeth y llywoJraeth, yn Calcutta, ac yn aelot p.yda'r Brdydd wyr. Gylag efy bn Mr. Thomas Jonos a'i briod yn byw yn ystod eu harosiad yn Nghalcutta; ac amlvgai y boue tdwr caredig y byddai yn hyfrydwch mawr ganddo gael gweini yn yr un modd i bwy bynag a* y byddai y gymdeithas yn en hanfon allan rbagllaw. Harllenwyd rhanau o lvtbyrau hefyd oddiwrth v trwa hanol genhadon, y rhai a ddangosent fod gradd dda o Iwyddiant yn parhau ar eu hyradrechiadau. Dangos wyd edefyn c>set^redig (y poita^ a wis^id gan v Brahmin ienanc sydd wedi gadaei ei eulunod a throi at Gristionogaeth yn Sylet. trwy ofiferynoliaeth y cenhadwr llafurus agalluog, Mr. Pryse. Darllenwyd hefyd lythyrau earn mab a mereh ieuanc o frodorion dychweledig, y rhai ydynt wedi priodi. Mae y gwr ieuanc yn pregethu i'r brodorion, ac wedi llwyddo i gael llythyrdy Shera poonjee dan ei ofal. Anerchwyd y cyfarfod wedi hyny gan y Parchn. Daniel P. Evans, Ffosyffin, Ceredigion Thomas Levi, Ystradgynlais a J..hn Hughes, Borth. Drwg oed i genym weled y gynulleidfa mor deneu a diamheu fod l'hyw reswm am hyn. Yr ydym wedi cael y fraint o fod yn hie senol yn y cyfaifodydd hyn amryw weithiau bellach a pheth ag sydd vn ymddangos i ni fel yn lleihau dyddordeb y cyfarfodydd yn fawr ydyw, yr amser hir faith a gymer yr ysrifenydd yn necbreu v cyfarf-d, a'r drefn anniben ac annymunol y bydd yn darllen rhanau o'r Ilyttivrau. Ni chwenycbem ar un oyfrif ddweyd dim a allai beri doJur i Mr. Roberts. Gwydd om ei fod a'i boll ualon yn y gwaith-ei fod yn cyf lawni dyiedswyddau ysgr fenydd, yn mhob petit, yn fanwl a gofalas dros hen-ei fod yn cymeryd poen, ac yn llafurio yn yturoddzar-rnewn gair, y buas-d yn anbawdd cael neb cystal, ac yn anmhosibl cael neb gwell nag ef i gyflawni gorch« ylion y swydd. Ond y mae yn holloi sicr 0 leiaf felly y barna llawer heb law ni-fod ei waith yn cymeryd i fyny y rhan fwyaf o amser y cyfarfod blynyddol yn y tath fodd anny- d lorus yn achos o iditiasdo l Did bychan ar y cynulliad. Y mae yn myned deneuach deneua"h bob bJwyrldyn; a'r tebygolrwyf,d vdyw, oddigerth i gyfnewidiad gy- mcryd Ile yn y petb hwn, y bydd yn anmbosibl cyn hir cael cvnulleidfa o glvbl. Annghymeradwyir dar lleniad rhai o'r llythyrau befyd ar dir chwaeth. Bernir fod darllen llythyrau caru a phpthau fell mewn cyfarfod cyhoedllus yn bradychu b id tisle Tueddir ni yn gryf i dyhied nad oes un angenrhenl I rwydd am ddarilfn llythyrau y cenhadon, o gwbi, yn gymaint a'n bod yn cael en cyhoeddi o lis i fis yu y Dry oifaoml pa fodd bynag am byny, naae yn lied sicr nad oes na rheswm na phriodolder mewn cvmeryd i lyny awr neu awr a chwarter o amser y cyfarfod at y fath waith. Od oes angenrheidrwyjtt am i'r ysgrifenydd ddarllen rhywbetb yn y eyfarfo I- ydd byn, onid adroddiad darparedig bvr, cryno, cy nwysfawr, o gyflwr y gymdeithas-sefyllfa ei chyllid ac as^wedd meusydd ei Ilafur --yu ngli.N da clirybwyll ion am y prif b 'tbau a gymeiasant ie yn ystod y flwyddyn ddiweddaf, a ddylai hyny fod? Gallai chwarter awr neu ugain mynyd o adroddiad felly fod yn fuddiol a dyddorol; a gobeit iwn y cymerir yr awgrym hwn dan sylw cyn y cyfarfod nesaf. Unwaith yn rhagor, goddefer i hi ddweyd vn y mold difrifùlaf mai nid unrhyw (leimlad personol mewn un modd a achlysurodd y sylwadfau hyn; ond teimlad dwys wrtb weled y fath arwyddion darfodedigaeth yn y cyfarfod- ydd, ac argyhoeddiad dwfn fod yr hyn a nodwyd yn un o'r prif achosion o byny.-Cyj;"ilt calofL ïr Gen nn o'r prif achos i ono hudarth. LIVEIIPOOL.—Agorwyd capel p.rthynol i'r Annibyn wyr Saesonpg yn Berkeley Square (idy-,d Mawrth y Pasc. Adeiladwyd ef yn lie Hanov-er C appl, yr bwn a ddinystriwyd trwy dan ar y laf o Fehdin, 1B5). Yn y boren pregethadd y Parch Dr Kaflles i gynulleidfa luosog, ac yn yr hwyr y Parch. Thomas Binuey, o Lundain, pryd yr oedd vr a idoidy « edi ei orlenwi. Costiodd yr adeilad £ 4,400; mae vn awr o ddyled arno £L,5:!Q. Y mae yn addoidv I tra phrydferth, yn addurn i'r gymydogaetb. I GOGLEDD. CANTORION COKWEX YN LL\NL>T>ERFKL GER BALA. —Mawrth 2 yn nghapel y Methodi-timd Calfinaidd yn y Jle uchod, cad wyd Cyngherdd hynod o dda gaii 17 o antorjoJl Corwen, dan arweiniad Hugh Davies, crydd. Ulid i mewn trwy docynau Of. yr un. Vr elw flt wellhan capel yr Annibynwyr yn y lie uehod. LLANUDEHFEL.—Yn y lie hwn am haner awi wedi li prydnawn dydd Mawrth y 24 lin o r mis di I we(idal, cynallwird arboliad ar yr ysgol Fiytanaidd, i gan Mr. Edward Morgans, yr athr,lw. Holwyd y plant yn ngwabanol ganghenau crwybodaeth, megys Hhityudiaetb, Daearyddiaetb, Hanesyddiaeth, &c., a j chafwyd atebion parod a boddhaol, yr hyn sydd yn dangos fod yr ysgol yn gweithii- ei ffordd yn dda; ac yn sicr o fyned rhagddi, tra y parba y wlad yn yr ymdrech o'i chynal, ac ond l bawb fod yn ffyddlun i gydweithredu, ni bydd y baich yn rhyw Jrwm iawu ar neb. Yroeddym yn hoffi pwyll, arafwch. a srch awgrwydd yr athraw yn eu holi yn fawr. Yo ?stod y Cd'Hrfod c?nwyd amryw douau gan y cantorion. ??f?'r Canii. LLONG.—Fe tilywyd am longwr tir sych" yn fyn- ych, ond anaml y clywyd am long tir sych, p t fodd j bynag y mae ardal yn agos i'r WyJdgrug yn dwyn yr enw hwn. Yr oeddym yn methu dirnad fath gym vdogaeth oedd pan glywsom ei henw gyntaf, gan nad allasem yn ein byw beidio eysylltii yr enw a'r mor; I ond gwyddem ad oedd mor o fewn rhai milldiroedd i'r Wyddgrug. Wedi gwnevd ymholiad o b?rthynas i darddiad yr enw, cawsora ei fod wedi dyfod o enw I tafarn, a gwelir llun llong wedi ei thynn yn lied dda, ar y ty fu am flynyddau yn lie i wertiiii y diodydd meddwol; ond am ryw reswm neu gilydd rhod Iwyd y dsfarn heibio, ae nid yw vn bresenol ond yn dwyn yr enw yn un:g, ae hir y parhao felly. Yn yr ardal hot mae gan yr Annibynwyr addoldv bychan a adeil adwyd yn y flwyddyn 18-Sl, a hynod mor gatch ug I ydyw enwau, fel y pelwir y capel yn "Llong," ac mae briidd yn hynod i'r glust ddi.dthr glywt-d son am Gyfarf d y Hong," "p pgcthu yn v Llong," ac "ys gol y Llong. Mae y cyfeillion crefyddol a addolant yn y lie hwn weli bod yn dra vmdrechgar i daiii ymaith y ddyled ac i go'nodi y weithred ganmok t. wy hon cad wyd eyfa,fo I difyiusvno nos L-in y Pasg Geliir ei alw yn gjftrfod cerddorol, adrod-Jialol, ac afleret,iadol. Yr oedd cor rbagorol capel Bethel, Wyddgru, wedi rhod ii ei wasanaeth ar \r achlysur Erbyn 7 o'r gloch, yr ams -r yr hysbyswyd dochrenad y cyfarfod, yr oedd y capel yn orlnwn. Dewiswyd Ml. Everett (Cefn Bithel) i'r gadair, ac wedi gair ueu ddau o anerchiad, galwodd ar y cor i ganu "An i the glory of the Lo d," &-e., yr hyn a wnaeth yn l'ym us yna adroddwyd darn ar Falchder o eiddo G. Gwentfrwd gan David Jones. Wedi hyny cRnwyd yr Han Wr a'r B irdd, gin Mri. John Jones, a Robert Edwards, arweinwyr y cor, ond oj I mor dda ag y gallesid disgwyl gan ddynion o'u medrusrwydd. Yn ganlynol canwyd duett a chorus, Er i'r fligvsbren, tfcc., yn swynOI dros ben. Yn nesaf darfu i Mr. William Jones adrodd yr Hen gloc yn anerch y teulu, o eiddo J. R., yn wir etfeithiol. Aed y bacbgea hwn yn miaen a daw yn ddefuyddiol. Ar ol yr adroddiad canwyd yn soniarus a phenigamp, anthem Te^rnasoedd y ddaear, cenwch i Dduw yna adroddwyd didl y Uby. felwr a'r Aradrwr, gan Mri. Lewis Everett a Thomas Jones, Gwernvmynydd, yn y fath fodd ag a fuasai yn dwyn yr awdwr i leddwl, pe yn wyddfodol, ei tod yn fwy o naturiaethwr nag y tybiai. Yr oedd Everett yn del wed iu y Milwr ir byw, a Jones yn p Arsoti(,Ii yr Aradrwr llytndew, gwridgoch, arhadlon, yn rhagorol. Gwnaed cymeriadau ideal yr awdwr yo dlynsovlion byw a theimladwy llyncwyd sylw y g,u;ieidfa yn llwyr gan ddyddordeb cvnyddoi y ddadl, nes y daru i'r milwr roddi i fyny i'w wrthwyneby Id didderbyu I wyueh. Yn ganlynol canwyd yn dda Yn Ju lili Duw yn hynod sydd. Wedi hyn traddodod I G. Gwentfrvvd anerchiad anogaetliol i gyfranu yn y casgliad "eùd ar gael ei wneyd. Dywedai fod gwr boneddig hael wedi rhoddi tir i ychydig gyfeitliou cipfyddol i adeiladu capel arno oddeutu 26 rnlynedd yn ol ond wedi cael y tir yr oedd un peth arall pwysig yn ol, sef arian i'w adeibidu. Dywedai nad allai y cyfeillion hyn Ifurfio tri phenderfyniad fel y Gwyddelod gvnt yn nghvich cael carchar newydd, sef, yn gynttf. fod eisiau carchar, yn ail, nad oedd i'r ben garchar gael ei dynu i lawr cyn arleiladu y newydd, ac yu drydydd, fod y carchar newyd i gael ei adriladu gyda defnyddiau yr h,'n gurchar. Yr oedd yn rhaid i'r cyfeillion hyn gaei y marn o'r gloddfa, y coed o siop y joiner, a'i liaiarn wedi ei weithio a'i gymhwyso yn eful y gof. Pa fo I I byuag cafodd y cyfeillion arian ac alei'adasant addol- dy, a phenderlyuasant, f<d p bl one>t, dalu yn id yr arian a feuthyciwy d. Cotiasant na aleilad wyd Hhaf. I Bin mewn u; dydd, a me d3l?;a?-ant am Y gof?iad ? "Pwy a ddiystj.rodd diydi v pethau byebain ?' "Gweliant m wn n t?r a banesyddiaeth fod pe-bau i bvchain \n cynyrchn pethau mawr, ?c fod I)ron hc? j peth mawr we ti bod yn fych^n. ft" Iy ymunas nt fd locusfaid, dyfal barhasant fel c?n?.'?od wrth wneyd ,u tai vn y L'raig, a buont am tiynydtiau vn d.hwyd fel wnyn yn caig"l y't?r ir cwch. Ar oi llwyddo i da)u v Uog yn rheolaidd a'r cnrph bron i gyd, pender- fynit,ant, wneyd unvnigais egniolidaiu ymaith y ddyled ar unwaith. Yr oedd mwy nag un fain nm y modd- ion mwyaf efleithiol i ddwyn hyn oddiamgdeh. Meddyiiui rhai mai y cynllun goreu oedd boddi v ,Nle,id%,Ilal rl,,ni rk g I gweddill o'r ddyled mewn t.e, a chwareu teg i'r te, ¡ mae llawer punt. wpdj ti uoddi ynddo cystal a thrallo 1 llawer h?n wre1gnn. MeddyUai erai??l mai y nordd orcm oedd darlithio y ddylcJ yma'tb, fel y dadienydd gwydde!ig a siaradodd y carcharor yn I hydd; ond I medJytiai y trvdydd dosbarth mai y cynHun ';?)eu oedd, canu ac adrodd y ddy'ed ymi, Lli Yr oedd\nt yn dweyd nad oedd dUD a AlIal swyno Y g1usi, a cha- Ion, a UogeU, yn well na cherddoria?th, ie, fod cerdd- oriaeth yn etfeithio ar anifeiliaid direswm, niegys ag y gwnaeih ar y tarw a redai ar ol v ifidisr a groesai y maes pan oedd y truan va disgwyl gweled ei hunan hon oilk rhwng ;vrn vr anifail creulon, m..d hlia am ei ffidel, a declireiod, I ei eh inn pin plvwo Id y ta w. safodd yn s.u, a ph IU ci (I, a i y cntborydri fvned wysg ei gefn dan chwareu ei offeryn, emlynai i y tarw yn nraf, ac o r diwedd 11 wyd to id v jyn i gael tlro,, N, el !w,i,i. pin I i',v ffi iel nm ei fywyd i Oywe iai Mr. Thomas yn v fan hon ei ful wedi bod yn siarad am bobl y fdt>ng, ac hyderai yr effeithiai y can,, a'r adrodd er cyraedd caloti y gwran lawyr. nes eu d>\yn i g>f ann yn doilwng o'r achlysur—i roddi mwy nag arfer—i -i-n,idvn rn well nar Yicir h wnw | yr aeth bac-hgenvn tlawd ato i gardota, pan v r'bod I- odd iddo grystyn ilwyd; vna gofyno id iddo, Fr mn-hgerj i, a fe,'ri (i i dd weyd p i(i,r,?" Na fedraf, «vr," meddai y bachsen. Wei. gwnaf dy ddvs^u. 11 Wt- 1 awnq f (1 ,?, d, we,(] ar fy ol. Ein Tad Em Tqd," meddai y bachgen, ond os jwelwch yn dda arosweh. "A ylyw ef vn Dad i mi evst nl ag i ch with uj ?' '-O yd\w.' W el, feliy, S'lt na 1 ifa ech vu rhoddi rhywbeth f;w<3i) na chrystyn Ilwyd i'ch bralod" Gvfeillion. rhodlwrh rvwb-th gwell nadimai'r delvn—vh nhlwch chwechyn. ip, syiityn, ac rii ddii»iwri os rh iddwch sufrin. Ar ol yr anerehiad a dderhyniwyd gyda iiawr gymeradwy. aeth, ae i oddiam,u i sasglu WeJi hyov C'afwyd anerchiad rhagorol gan Mr. L. Eveiett ar Ddull y byd hwn yn myned beibio." Yr oedd v cbwedlau a ddvweda;, a'r addy-i^indau priodol a wnai yr anerch- ydd yn ei ddull arabaidd yn dweyd mor rymus ar v gwrandawyr, fel vr oeddynt yn rhoddi gollyngdol rhwydd i'w teimladau. Ar ol Mr. Everett rboddodd Mr. Thomas Owen (Bron Alun) anerchiad barddon >l i'r pwrpas, yna a,iroddo id G. Gwenffrwd d larn o farddoniaeth ac wedi ychydig svlwadau gan v eadeil- ydd, canodd y cor Mawr yw yr lor. We ii hm ym wasgarodd y gynulleidfa wrth ei bodd, ar ol y fath wledd feddyjiol oedd wedi ei chogioio mor dda.— Gohehydd. RHULIDLVN—Dydd Mawrth y 7fed cyfisol y bu Vill dreohfa etholiadol sir Fdint, rhwng Syr Stephen Glynrie a Nlr. Mostyn. Yr oedd yn y lie hwn ymroRd ac egni diail o bjb ocbr yr yssriw yn cael ,.j barfer gydag eni. Yr oedd H. R. Hughes, Ysw., Kinmei, a -Syl- J,Iin B 'i,el w v i,!mi yn aofon cenad wri at en tenaritiaid gan eu gorfodi i roddi eu pleid- lais dros Svr Stephen. Drwg nt-nym orfod cufo..di Syr John Williams yn mysg v rbai oedd yn defny idio yr ysgriw. GweNom ef yn amser bytb gotiadwv y dr?th e-')wys yti LinHehw vn farnntau )'w deoan?iai ) b eidlej^io 'yn' ol eu cvdybcd. c?nd ar ddvdJ d110IÜd Mr. Mostyn. yr oedd y b,-tne,id,r vn dra gwa hanol. I Cly«sorn rai o'i denantiiid vn dweyd en bod weli j eu gorfodi i ble dleisio yn grr>es i'w cvdwybod. Tru eni fo 1 neb dynion yn myned yn avmaint o blanfos a i gwenhu eu barn er mwyn y meistr tir, y mae pob un svdd yri gwneyd hyn yn annheilwng o'r enw dyn. Iwelsom hefyd un ymnedlduwr, a hwnw yn wr an nibynol, heb fod o dan rayman i Deb yn pleidleisio dros Syr Stephen, a hynv, fel v dvwedwvd i ni, o lierwy id i wr mawr fel H. R Hughes, Ysw.. fyned ato ac vsgwyd 1 aw ag ef, a uofyn ei b'eidlais. Ddar. den wyr yr "Amseran," dvma i chwi vmneillduwr egwyddorol ond beb fvned i ymhe a-thu da genym ddweyd fod yma rai weii selyll ary mnr a gweithredu yn dei wng fel dynion, IiC nifl fel p'antos, heb ofni gwg y meistr tir na neb ara11. Y mae etholwyr y lihyl hefyd yn deilwng o gxnmoliaeth uchel am en gwioldeb a'u penderfvniad ar vr acblvsur. Pan ddaeth y newydd yma fod Mr. Mostyn 20") o fwvafrif ar Svr St -liben, yr oed I yma lawenydd nid bychan. ,to pob peth yn weddus ac mJwn trefn ni welsom <;rioe.l etholial mor heddvchlon a gwed laidd. Os yw Syr S eph- n Glynne, neu rai o'i blaid yn arfer weled yr Amsernu, ( vwedwn rrthvnt na waeth iddo roi y crwth yn to a'r bwa yn tao," a mwynhau ei hun o flaen ei ganwyilau cwyr, na meddwl rhoi cvnys ar y rhyddfrydig Ilr. Mostvn. Nos Sadwrn yr 1 leg, | vn ysgoldy Cened aethol v He hwn, traddodwyc1 d irlith yn S leoneg gan Dr Yulcer ar Lrsieuaetb. Amaethyddiaeth, a gwrtaith, yr oedd amryw o biit amaethwvr v gymvdogaeth a boneddwvr hef.d yn bresenol; William Shipley Conway, Ysw., yn y g-qd i air. Y m-ie yma gvmdeithas amaethyddol wedi ei 1 sefydlu er ys ychydig fisoedd, ac y mae yr haelionus kv. S. C. vn rhoddi ty helaeth a chytj-^us vn ddiar dreth at wastn e li y gym hiihas Darilenir ac ar j rt.th r yn Hc ilysurol ar amaethyddiaetb yn y gym. EBENEZER, MAESGLAS, TREFFVNON. — Ar driydd: Gweuer y Groglitb, CVOHI wyd cifirfod te yn y capel uchof, yn yr hwn vr addawai E. G. Sal'sburv, Ysw., S.. fod yn bresenol i gvnierv I v gadair. Eistedd odd uwchlaw 500 i gytran^gi o'r t. yr hwn a ddar | paresid gan y boueddigesan ieuainc, ac eraill cvSvllt- iedig a'r addoly, i bi rai y mae p .b p-irch yn dd\ledu« j am ell bywiogrwydd a'u pirodrw>d I i wasanaethu ar yr achlysur. Yn vr hwyr vr op,.lJ y capel wedi < i orlenwi, yr o.»dd llawer yn methu dyfo-i i mewn. ac vn gorfod dvchwelyd adref Gan nas gillodd Mr. >ilisbury dlv ol at ei Mr. Moses Jones i'r gadair; yr hwn. ar 0: traethu ei ofi I nad oedd Mr. Salisbury in bresenol yn yr hwn y gwyddai y byddai i bawb uno, a osodo Id gerbron y cyfarfod fynegiad <> sefvllfa arianol y ci|»el. yr hwn j ystyiiai y gynulleidfa yn dra b uldhaol. Anerchwyd i .y cv1arf'o,j gall Parell. K Tbo ins. Jerus-ilem, » chan v Parch. E. T. D-ivies, St. George yna cauodo i Vlr. Tbo nas \Yliallev y uan Pe-tnl." a Miss M. E. J ones, mercb y caJeindd, y ?an "I love the men. Stu?hme;' dilynwyd hi gan ei dwv chwaer yn y f ymddiddan Charity and Mercy," vr hyn a fawr ay merad ivy wyd. Canwyd yr anthem Mor weddaidd ar v mynvddoedd gan y cor. yr Dyn a ddilynwyd gan Miss E. Yaughan a H. Owens y rhai a gvmerasmt ran yo ymddiddan Dafydd y cybydd a Will ofer, yr hvn a barodd ddifviwch mawr. Canwyd v duett, What are the wild waves saving gan II 0-vens, I- Miss E. Jones. Wedi i'r Parch. H. Pugh, Mostyn. anerch y cyfarfod yn dra rhagoroi "c efleithiol, can old y cor Duw sydd noldfa: ac wedi diolch i'r cad | eirydd, canwyd yr Anthem Geneolaetliol i derf?un y cyfarfod dyddorol. Cynorthwyid y S\'IU 11r dl1eth gan Hirmonium, yr hwn a lywyddid yn alluog gan Mri. Edisburv a RIder TI efhnon. BETWSYCOED.— Dydd Llun wvthn^s i'r diwedd«f cynwl wvd cvf«rfod pregethu blynyddol gan y Meth ,n y He, ncho ). Am lU \n y boreu pregethodd y Parerm. J, WiIliarns. Rhyl, a B.Hughes. Bagillt; am 2, v Parchn. R, Senner, a J. Donne., Llangefni; am 6, y Parcnn. B. Hughes, a J. Donne. Caws om bregetlian da ac effeitbiol a chynulleidfa j oedd tra 'Ilios g. a pnbpith;,i,n v byddir Arglwydd jj fendithio llafur ei -eision.-Capelwr. CYLCHWYL CYMOEITHAS LENYDOOL AOWV'ECLAWDD. —-Cynaliodd y gymdeithas eavd-loi bon ei chylchwyl MynviJdol ar »idyrlH (T wpner y Groglitb diweddaf; y cadeirydd ydoedd W. I.owe, Ysw. Cadwvd dAIl gyf- arfod, un am 2 yn y prydnawn, a'r Hall am fi yn I r hwyr. Gwobrwywvd yr ymgeiswyr buddugol canlyn of :V-r. Hugh Hughes am adrodd y tri phenill cvntaf o Farwnad Ksgob Heber o'r Ceinion Ainn, fi Mr. Edward Griffiths am adrodd yr 8fed Salm o'r Salman canu, Mr Hiuh Jones am ddarllen Cato's Soliloquy, Mr. S, tii Hobertsani ddarllen darn d'fvfyr, sef Gwraig y Pysgotwr o Ceinion Alun. Gwobrwy. wyd y e.vfan,;old,yr bu,l!uzol canlynol,-IoAn Fych- an, Gwrecs-im, am y traethawd goreu ar Enw Da- Mr. John Evins, Wern, am y gan oreii ar Drychineh I Globwll Brynmally; Mhs MaryJ nes. Adwy'rc'awdd, am y traethawd goreu ar Glnildeb; Mr. Edward Davies (Iolo Tr,taldw."n). am y l.rvddest nreu ar Fvuydd Sinai; Mr. O Rees, argraffvdd, Treffynon. am y cyfieitbiad goreu ar Cato's Soliloquy. Traddod wyd anerchion ei muw, sa grvmiis yn v ddau gyfarfod gan y teilwng gadeiryd 1, a'r Parch. W. L'oyrl, Wern. v Parch. R. Williams ( Hwfa Moo), a Mr. L W. Lewis (Llèw Llwyfo). Hefyd, bywiogwyd y cyfnfddydd trwy ganu medru, a champus, a difyrus iiwn gin y cor; ond bvwvd lie j'spryd cyh hwyliau v gymdeithas bon er ys tair blvnedd bellach vdyw Llwyfo, parch j i'w enw; ac efe fu ein coron eleni eto. Ol'nasom unwaith nas gallnsem ei gael y tro hwn, ac yr oedd y si wedi myned trwy yr ardal na fuasai waeth heb ynal y cyfarfod eleni; ond efe a ddaeth gyda gwen ar ei enau, a derbyniwyd ef yn groesawgar, ac o'r cyflawnder ffratitfiineb sydd yn ei goryn efe a dros glwyddodd o bono yn helaeth i weithrediadau v cyfar- fodydd. Mae yn Llwyfo ryw gymhwysder arbenig at gadw cyfarfodydd fel hvn mewn hwyl a bywiogrwydd, j trwy ei f-d mor nodedig am ei barodrwvdd a'i allu fel bardil, beirniid, datganwr, ac areit iwr. Cawsom gvf.rfodydd rbagorol, a ChNf&Dlqf) ldia,iziu canmoiadwv. j Dvwedodd beirniad y farddoniaeth fod pryddest lolo | Trefaldwyn ar Sinai, ao, un arlllllir yr un testyn, yn Saesoneg, yn odidog rag-orol-yo orchest gampus mewn gwirionedd Bwriedir cael cyfarfodydd eto y flwvddyn neiaf-Thom(is Lewis, Ysyifenydd. MACHYNLLKTH.—Cvna-iodd cvmdeithas lenyddol y ) dref hon ei phedwaredd gvlcliwyl ddvdd G^ener y Groghth. Yr oe Id eyfnrfodydd am 1(1, 2. a 6. Ain 10 cymerwy f y gadjr gan E. Daviet, Ysw., Dollar- adoe. llywydd y gvmdeithas. Ar ol anerchiad byr, j galwyd ar Caledfryn i ddarllen ei feirniidaeth ar FynydJ yr Olewydd, a chafwyd allan mai Llywa cb Hen, sef Mr. liichard ,ones, dilledydil, Machvnlletb. oedd y goraf, a rioddwyd iddo yn wolir ill IDs. Yn nesaf darlleno Id Caledfryn ei feirniadaeth ar Ddefn yd liobleb Hanesiaetb, a Hotlwr Hanesiaeti: oedd y teilyngaf, sef Mr. John Peters, ysgolfeistr. Penna!, gwobr Xi 10,. Yma cafwyd cystiuleuaeth reithyddol ar y B?'bt, nid ^aeth nd Jau yn nd?en i ym?yst?diu, sef :\frl.. J' nes. ieu., a )). Evans Yr oedd y ddaii yn teilvnuu'r wobr; o-d aanmai y gcrat oe ld i'w cbael, dyfarnwyd y wobr o los. i'r blaenaf. Er cnel peth n hob si, gal wvd ar v cor i gflnu Can Deb irah a Birae o waith Owen Alaw. Yn ne.s«t darl enwyd beirniadaeth leuan Gwyilt ar v d,^)ii I o "ift"). '(;¡lfwyd Tc-t\'n Rp Gwq,;nt, st'f ,\f'r. AN'. A. Wiiiiams, IV.aenau I.:ou NV ik-, i St. Aiiii)-- s, vn gvdradd. DtrlL-iiodd Ca edfryu ei fe:rniadaetli ar y Bac'i^en Gobeithiol Piihgon, sef Mr. J. R Jones, i Lhinegryn, oedd y goraf, rholdwyd itid ) vnt iu wobr o IOs. Ar ol cael ton eto gan y cor jwasgarodd y gvniuUd I fa tari ddau or gloeh. Am "2 cymerodd v Parch losiah Jones y gadair. Galwodd ar Caledfryn i d'larllen ei feiruiadaetb ar yr i-n-zlynitin i'r Ceiliog. Dafidd Nanmor, sef Llywelyn Twros ganoid oraf >.c iddo d y dvfarnwvd wnbr; YIII, c*n«yd Deuwch ac esgvnwn i fynydd yr Arglwydd o'r Ceinion, yr hyn a ganlytiwyd a'r feirniadaeth ar Bte.au yr A'T'bt. Y I ^oreu ar y testyn liwii N'doe,ld I-'I'; oci,woel tirog. sef .Mr. Richard Davies, Kron, Llanbrynmair. gwobr ) DirUeriwyd rhanau or awdl, y rllllÏ ned" utyn wir deil.cnp' o sylw. Yn ganlynol canwyd He gave them hiiistones, o Israel in Egypt: v peth nestf ) ydoedd y feirniadaeth ar yr Aiargan i Syr John Ed j wards; y foreu oedJ &oH iu?.s?f Hobin W\n o E'non, | gwobr, f -i. Darllenwyd Y aan !JQn gan Caledfryn yn deimladwy iawn, a rhoddo.bl y gau foddion rwydd [neillduol i'r gwrandawyr. gorchwyl neslif ydoedd 1 datganiad Moifa llbuddian; ni theimlodd neb yn | ddigon gwroi i ddyfod j'rfrwydr ond Mr. John Ashton 1 yn tsaigs ac felly enillwyd y irwydr, heb i neb gaei ei glwytb, barnwyd ef gan Mr,E, Edwards. Aberystwyth, yn deilwng o'r wobr; yna rhoddodi y Parch. S Rober's. M.A. Llanbryntnair, ei anei.cbiad ynadawnl I yn l'vr a p'i ,vrp >sol, yr oedd ei aryfeiria l yo benaf at yr i-ii(-nt-Li- 1. c\r p jth olaf »u y cvfarfod bwa ydoeda darllen v fei-nia,ltet,h ar Gariad Nlim Dr-bjrah L'an. old oraf, sef Mrs. Edwards Brmwen Clwnl. Tre madoc, ac iddi h' y uyfarnwyd y w< br. Am cymer- -T. F. Jo es, B A v Ac ol cae. Anthem ail fuddugol Manchester, tran Wnrran dar- llefiodd Caledfryn ei feirniadaeth :-<' Satie ceflP¡J! y CnIlry yn mhlith cenbedi oe.dd v .ear. Evn a, ddylaruai ef yn or. if, sef Mr. Tbomas""F>,ees. Ili- fr wertbydd, Llanid'oes, gwobr, Ac ar ol pwyso a raesur. gwasju a 11 ico, be:rnia hi a gwobrwyo fe byn. rhofdodd Caledfryn draddodiad bras, meddai ef oi d i«j litn ar try mm, Cymro, a r.hnnrll.e. Jr Lon ,,e,l,l liwn o Ft.,l i.vszlA,ln,l -ia ,I C»n terf,nn "vnv.-Mod I y p <rcb. J. F. Jones. B A., ar fo I ycyftr fo-l hwn yn > mrvtymo i wneyd a ali,tt tiiB, n, i'o'ed>iu .vr iaith Gymraeg, a cbefnogwyd ef gan M'. Davies Dcdc ira loc, a chariwyd y c%-nyziarl vn unfrydol; ac ht ol talu diolchgtrwch i'r beimiaid. y ca eirwvr, a't cmtorion, canwyJ Traetha fv nahalon, o'r Drvsorfi Gorawl, yn dda ia vn, ac fell,- terfvnod 1 pjdwaredd gylchwy' I i-m leithas L^nyd lol Machynlleth. LLAMTHANGEL GLVN MVFVR.— Ifontcct yr Ym iifitlduicyr.— Nid oes dim yn peri mwy o d 1.adordeb i mi na gweled cla l lfa mewn cysvlltiad a'r capelau yn Nghymru. Y mae fellk- vn Llanfihangel. Ar fy nhaitb trwy y lie hwo yrnweia s a'r fonwent. Ar ol "din yn fanwl ar y uwahanol geri, ymhn1"is vn "0, pi le v mae gweddillion v diweddar Mr. Hugh Tho mas, Haf>dwen, vn gorwedd r Un o'r dynion anwvi tf ffvddlonaf welodil Methodistiaeth swydd Feirion e.rioed. GwasanaethoId swydd diacon am flynvddan lawer. Bu yn ysgrifenydd cyfarfod misol y sir nm a leg faith. Teittnold hlwr i eymanfaoedd De a Gng!ed d; ond heddyw vn gorwedd yn m ro dystaw rwydd, yn gorphwvs oddiwrth ei latur In,i :¡uja,¡ vr i udgorn yn y dydd diweddaf. Onid ydyw yn werth ddi rhyw GOFAOAIL syml ac egiur ar ei fed l ? Y mae amryw o fewn v pi wyf ucbol wedi annghofio y fin y do Iwyd ef i orwed 1 ynddo. Tybed nas geliir hebgor ycbvdig at hyn o 0 wasanaeth o'r cyfoeth a adawodrI ar ol. A yw ymneill hi wyr Llanfihangel yn rh, dlawd i wneutbur hvn iddo ? Pa 1,' y mae Glyn Myfyr, a yw efe yn (vw hv-tti ? Deued allan o ddifirif. nid oes dim rhwystrau a saif o'i fl-ipr ef os myn. Hyderaf y bydd hyn yn foddion i gyffroi rhyw rai at hvn o orchwyl. Os caf y cyfleustra o fvned TO vr haf nesaf yr wyf yn dysiwvl) c^wch air pto Mr. Gol., i hysbvsu y cin i.v nitd-,i.-Yr eiddoch, Pererin. CVMOEIRHIS LENVDOOL MEIRI >N. — Dydd Gwener y Giotdich. yn nitiipti y Metbo iistiaid, yn Glanyr afon. Lliwr y Bettws, ger Co'wen Cynaliwyd CyLhwyl Ddirwestol v gvmdeithas ddywededig. Y cyfartod cyntaf am 2 o'r gloch. Ni rod Iwn ond crynodeb bv-r o'r hunes fel y canlyn Y Parchedig Michael D. Jones, Bila, yn y gadair. Adroddwyd "Adofion mebyd," L'an D. Price, Meillyn Gwyn Buirmadaeth y traethodau ar Samson gan D. Edwards, atliraw y/ ysgol Frytanaidd yn y lie. O. Jones, Pencelli, ac Anhysbys yn gvdradd. Araeth ean E. Jones, G1 myrafon, ar FeddwlgaTwch Be rmadaeth y tr-ietho lau ar DJIw < drwrdd gan E. Peters. Ty Newydd, Talybont, BUa. Y goreu oedd T. Williams, Ty'n y fron, yr ail G. Evans. Bala. Aneth gan C Lloyd, Llanihangel, ar vr Hvfryd- wch oedd ganddo ddyfod unwaith i gvlchwyl C-int deithus Lenyddol Mtirion." Araeth gan Simoií Jones, Bala, ar Oliver Cromwell," (un dda iawn. Aeth Mr. Jones adre ar fns, fel v g tllo fod yn y Bala prbyn fi o'r gloch, i gael clywed y Parch. R. Jones, Llanfair. yn darltthio ar yr un pwnc). Rhwng yr areithiau a'r beirniadaethiu, canwyd gan gor y lie, Abrec," "Ascension, "Canigyr Aszellyddion," 1 a chlvchau vr hwyr. Yma y tcrfvna y cvfarfod 2 o'rgloch. O'r capel. aed i r ysg ldy Biytar.aidii i yfed te. Pris 6c. Ar ol ymidigoni, ac i'r Uestri defnyddiol gael eu symud, caed araeth ar y "Diogyn" gan E. Hughes, Gaer goed. Erbyn hauer awr wedi pump, aed i'r capel yn cl. Y Parch. M. D. JlTles yn y gaii-ir eto. Anerchiadbarddonol i'r gvmdeith is, gan Derfel Mei ion. Araeth gan 1). Jones, Ty idyn ysgubor, Bi tliel, ar Ymfuiiaeth." Beim- | iailaetti ar y pry Idei-tau ar "Jo:- ;"gan y cadeirydd. GCl.eu D. bid wards, (yr athraw), yr ail J. Jones, G -lil griolen. Gan y cadeiry td eto, beirniadaeth ar e-igiviiion i'r Gwyddouiadur Goreu Dewi Glan Peryddon, yr ail, M. Owens. Ile-itrefoelas. it Arteth gan E Daves. Llyfe rwyinwr, Bala, aT y "DJyleJswydd oymwthio yn mlaen rnewn gwybo-I afth." Araeth gan E. Jones, painter, Bala, ar y "Gwvddorau." Araeth gan D Jo ies, LUndderfel, ar y ''Pr'odo'deb i (Myn weli -u ei hunan, fod yny vn fo ldion i welliu eraill." ArBelh gaii (. Lit)v,,i Llaofihan^c}, ar y PA,vs.rwy ld a'r buddiolieb 0 t'\ fvi 10 ychwa leg ar w eithredo dd Duw." Araeth .an E. Pete: 8, ar y Ddybdgwydd o roddi v peth an a jtlywxd mewn gweithie liad." Rhwng yr ireithiau eto, caowyd "(yda iad," \mser gwell." He gave thera hai stone tor rain." gan gar.torion y 1 vile, a "The L, rd didst arise," a Quir.trttr, gan "I,tori(ln Corwen, a Deigryn y TlIiir" aan Derfel Meirion. Cyn gil.'wng y l'Vnul e'dfa, lhoddodd v c.deirvdd anogaetbau ciyfion ar i bawh vindiechu cvfansoddi ar y tea y au a rod iid iiliari erbrn y •ulnhwyl nes-if. Er na chili pawn a gyfanso Jdasai ,t, im bod yn oreu ond hyddai pawb wedi cael g-vobr seK. gwelIau en hunain, ID ei leirniadaeth nc he y I rhwng yr are.thiau. Rhoddodd lawer o gyfarny id iadau i'r ieuengctyd, pa fodd i yqzrilenu yn rarnad- ,egd, T .1 xicl y gynulieidta d i.)Ich.arwe i b- vh un eu gwasanaeth, a cbyn na o'r _l >cb, vmadawyd wedi gwrandaw areithiau da.a beirniadatthau gonest a ch mil soniarus. Yr oedd y capel yn orlawn o wrandawyr. — D. M. BETHESDA.—" Yr QlyniaeVi Apostolaidd." -Tr..i. i bio Iwyd darlith ar y testyn uchvd, yo ngb < | We-leya:d, nos ha, Mawrth ~6 tin, gan y Pare" D vies. B-jrgor. i glywedigaeth tort o wrandav .•- a,tu,i o wi-,h-i., o' envitr'Lu. T, stiai amrai or gwran- dawvr ag oedd vn feirniaid crattus, na chlywsint ei i chytfelyb eiioed, a'r liuaws yn gydsyoiol a hwv, a <dv«e lerlt yr un mod 1, obiejid yroedd vdarlith.wr camous tra yn myned yn mlaen wrth draddodi tne-is yn sugno sylw ei wrandawyr nes oeddent oil braidd mor llonydd a'r lleoedd yr eiste l,tert arnyrt ae troseut felly nes y gollyngid hWYlJt trwy ryw reswm Len oleu clir ar ddiwedd pob nodiad a fyddai dan sylw. Yna gwehd y dorf mgis yn cymeryd eu hauadl atynt gydag arwyddion o fodd- ionrvydd ma?T. Yr oedd ei i esymau a'i brofion mor ami a nodedif, nes oeddent fel caerau uchel o amgylch y gwirionedd, ie, rhy uchel i neb cyflredin fyne<? trostynt i'r meusydd prydtei tb a ddangosid ganddo ond trwv yr iawn ffordd. Dangosai mor ddisail oodd tybio nad oedd neb yo weinidoglOo eglwys Crist end a dderbyniai awiurdod gan ejlwys AT perthynol i eglwys Loer, & Dechreu wyd y cyfarfod gan E. Evans, Ysw, Bangor, y llyw ydd, a thystiodd yn y diwedd ei fod yn idiolchgar i ragluniaeth am ei arwain ef i glowed y fath betbau. ai tod yn barnu, na byddai yn ihaid 1 neb byth m wy betruso nag oedd ffordd rydd i'rnefoedd trwy eglwys Crist, i boh en wad ac oedd yn credu yn en" Iesj GrIst. Felly, ymadawya wedi ih >ddi diolch i'r darlithydd a'r cadeirydd, ac arwyddion ar bawb (ond rhai or eglwrswyr wrth gwrs) eu bod wedi ca-bl foddloni. Rhai yn dweyd "campus," eraill "r.odedig," eraill 11 thtgorol." ie, gwetth 54 da. Oud hynerir y ceir hi allan trwy y wasg am 6c neu lai. Yna bydd i'r awydd mawr sydd am dani gael ei dori, ac i'r rhai t a., clywsant ei chael i'w darllen, a barnu drostynt eu hunain yn ei chylch. Felly, ceir gwe ed gallu y rhai ag oedd yn amcanu ei dryllio a'i chwalu cyn ei chlvwed erioed Un oedd yn gwrando. Li ANP.WST. C.,viiglierdd.-Dartu i gymdeithas gorawl B.-ttvrs y coed dalu ymweliad an tref nos lau. Ebrill 2il, achynbaliwyd ei-ncherdd ganddynt yn Neuadd y Dref, n doritu cysegredig. Canwyd Bendith on yr bwn, R. Mills; hefyd, Permission, Anthem Nadolig, gan Key, In Judah is God known, Molwoh yr Arglwydd, J. A. Lloyd, Duw sy' Noddfa, gan Mills, Rhosyn Saron, Glee, Grasl iwn a thrugar- o< yw yr Arglwydd, D. Roberts Y Bobloedd gynt. Funeral, &c. Yn yr aii ran, cawsom y rhai canlyn- olGreat is the Lord, Mortals Awake, S. Newton, Resurrection Purday, Bevond the Glittering, Cenwch i'r Arglwvld, O. Davies, Lift up your heads, Me-siah, Darf 1 a-n y cyfiawn, 0. D.ivies, Handsi's Water Price, Teyrnasoedd y ddaear. J. A. Lloyd, Haleli *»j ih Choi us, a God Sive the Queen. Yr oeddem yn teimlo yn hynod baichus o honynt am iddynr roddi yr elw at y Netrs Room yn Llaarwt-t. Sefydliad sydd yn cael ei esgeuluso yn fawr gan y rhan fwyaf o ttradesmen y dref, er mawr wa, a.lw% dd iddynt D/munem yu fawr i'r ieuenctyd gymeryd y sefyLiad hwa ;'w dwylaw eu hunain, a'i wneyd vn till efleithiol a da. Ood rbag gormod meithaer, Mr. Gol, y maa aruaf chwant cynyg i'r cor uchod wnevd Conceit eto, t)t g,,)di Ve,, s Room, a Llytrgell yn Bettws y coed mewn cysylltiad a'u capel-viau yr ymgymerai t a'r awgrym yn rhwydd.—O. RiiYL.-C yP?ideitliis Gwvr leuiinc Bethel.—Cynal- iodd y gynide tha oheith.ol hon ei chyfarf.'d cyboeddus cyntaf nos Wcner diweddaf. yn r.^htpel fleol Cl wni. dan lywyddiaeth v Parch. Joni 1 liims. Erbyn yr awr beoodedig, yr oedd yr adeilad eang orai>id vn ll twn o wrandawyr astud a bonedd is.idd. Ymj¡iQgys to1 nifer 0 liel ¡dau y gymdeith as wiidi ymtfuffio yn gor arbenig, yn cad ei eynoith- ? -i e ynoi tvi wyo gan y bur eddigesau earlyuol — M.ss Fiance-i K. IIu npiireys, Cefndy, iMiss Anne ac Tl'Zibeth. R -be, ts, V .,Ie View, a Miss El zibeth Jones. Vine i Ccttage, pi. rai a chwareo^sant eu rhan yn fedrus a sw»no>. AgorwvJ v cvfarfod trwy ddarileii a gweddio gan y Parch \Y. Wiiiiams. ae nr ol i'r c-ideirvd 1 anerch y gwy«liifodol;oo i'r pwrpas, gal wai ar J. Evans, ar^raffydil, i adrodd darn o iarddonuieth ar Aidan,o i v>aUueih i^. Y n nesaf gj-1 wyd at" John Hughes, tailor, i aroitbio ar FuddioMeb yr ysgol S ihbot'iol Ddynwyd ef mewn dadi rhwng y I Llygaid ar Glust, gan y Parch. 1. Robe ts, Hllll bin Cy rvchiolid v ilvgaid gari Roheit Jones, argrarfydd, a'r >lust gan Edward Roberts, ironmonger, e^wydd- 1 orweision, dau o fechgyn ieu-,iitic ta.-i iioed, Hraeth he t hyi o t. Galwyd yn nesaf nr LhV.d Jones. joiner, ] art-rhto ar "D li w vdrw ydd," wedi hyny ar J. Uoh<t-, loiner, ac li. Hughes, saer maen, i ddadlu Dadl y hunt a'r angel," gw.th J. R.. y blaenaf vn Pnut, a'r olat vn IJnd. Cym-jtiiidid hwy gan Mr. Edwin Jones, draper. Yr olaf a aiwyd arno i siarad yddedd Mr. Mo?es W liiams, ei destun ydoedd B irddoniaeth." Ar ol cyrtwyno diuL-hgarwvh i r cadeiiydd, ac i'r boneddigesau leuainc am yiiortl- vyo eu brodyr i dd tdganu gwahanol dc'?au detho'?- IIJg yn y cyfyngau rhwng vr :ue;tbio, yttwasgaroad y Oort tua naw o'r glOeli, wedi eu owbl loddhau ya Y ?-rt IU.l naw (,'r w,-ii eu owbi tuddhl%u ya ) EEHErDlE. i-,r i ',nhaliodd üdddlOn pare ens y Lie hywiog hwn en ?yuadledd flynyddol, dydd Lbr: y Pasa eleni fel arferol. Ymgrfarfaflsant rn ystafell y gf fa vu y Piough & Harrow erbyn 10 o r gloch vn y boren: ac wodi myned dros y dyledswvadaa boreuol aeiJianr vn orymda'.th dreLus ac ysblenydd, v da" lywvdditwah tri o fonedditrion a appwvDtiwvd ir perwvl tua IVthesda, capel y liedkddw^r. Yr yr orym- datil. CøflnJ pregeth eflfe'thiol » chyffrons yn y r'rIr -1 a en wvd. pan y Parcb. J. Davies. Cwmammao, A oddiwrth Act u x,4i. ?16. Yna aeth yr orvmdaith vn ei ha^we id flaenorol bd at y LitM; & Flag, gan Hy ehwelyd oddiyno j'r Piough & Harrow, lie vroedd byr,ldru yn PH riaros wedi eu haWwvo vn benizamp, ,-an Mr. a Mrs. Morgan ac wedi srwr>evd cyflawnder i'r bw>'d. a choli y llieiniau, etbolwvd v Parch. J. Dav.es. i lvwvddu y cyfarfod. Wedi i'r cadeirydd ej-or y cvfarfod, galwodd br Vlr John Thomas Joaes, Rryi.amman. i drli Jodi darlitb ar Ohddiaeth. Yr oeld peiivb yn siriol, ac vn dan -os pob arwyddion eu bod yn cael eu boddloni yn gvflredinoi wrth vrando. Bu y dJarlith hon yn nt1!r.rnn: godi Odyddmetb 5 svl« mawr. Bu erpiU ar eu traed yn annerch y gwrandawyr. Cafwyd gwir athrylith yn y cyfarfod hwn, a cl'.afwyd "1!wncde^iaiu»n i'r Frenbines, y Ty- .so: AHwrt, Tywvsog Cymru a'r Dywvsoge1? Frein- iol. a chafwyd tro ar v Do 1 Genedlaethol. Cafodd y c trff ar meddwl eu digoni ag ymborth ,hat'orr.l ar y dyd-l hwn. Dywc-,Jir yn eofn y bydd Eist^d«tfod i gael ei chynai gan yr O lv ldion dydd Lhln Y Pwsr nesaf i wobrwro Lad ieu wyr buddasrol ar wahanol destnnau. Mae yn dda dros ben genvf fod titartd yn yr Ody loioo at g 1 li cymeriad moesol en cy pob 11 wy-rld iddynt yw dvmurnad—Iff. ■ J- • YsTRADGVNi.Ais A CHWMGIEUD.— Y Pa»pi—-($yi% thol iad gwawr. ym 1 langosai trim lion y Ileoedd Àp1 yn fywiog a chytfrous anarferol, ac fel yr,-ymoorotoi gvferbyn a rhyw dt wrnod livrod 1awn-v nait. -at fasnacb a gynelir ac a elwir Ffair. se Ql'8!! aifc drefna ei hun yn dacliis i daln y nwetiqd aY eilrn dduw Bachus. a threulio y dydd yn hapus a dedw,-d(I inp ben srvda'r cwpan meddwol a'i gftnlmiadaTt" Ond c fodd dynion da ereil, l ar eu aierMyiiaa i wnentbor yr hyn a silent er miesoli a go'euo meddvlian eu cyd-dngolion Pr dyben yma cynehd E yr Annibynwyr; mynediid i mewn drwy dst1, 8^ lit yr tin ac yn nghanol iaparisdan y Ff&ir, y twrw, a'r cwrw, trwy du^p iriadnu da yr Elstuddfbd clvwid swr cerddorol per-iidd dirwestwyr Cwragiodd a Phontardawe yn treidiio trwv vr eangdeMti gvjtet geiriau '• Fr" galoid meddw.iod glwy, Jce." fel y llyncwyd llswer medd»l. sw anehofiold y cww -it.4 cyrbae Id c-pol y Methodistiaid Cilv oaidd lleVr oe^d te a theiseriau da yn baro 1 er diwailu y dveft>r«4 c. n myned i'r cape!, He y cvr.elid v cwghanoi ILyfor. folydd dan lywyddiaeth y Parch. J. Wafers, Ystmd* gynlais. Am 10, anerchwyd y eyrerfod hwn gas y Pfirchn. FvinQ. Clvdacb, ( 4) a .Tcs-ph Jones,Ffef-y- fib, Me:stn William Rees a John Richards. Cafwyd areithiau da. pwrpasol a dyddorol jawn. Am 2, WÄè dechreu trwy ddarlien s eweddio, eaiwodd ein cad. eirvdd in i-.anercb y Parchn. Evans, Clvdacb, a Ebenezer Wiiiiams. Pontseny, infeirtz- Lpwi; Kiee, Treforris, a James Rees, forge manager, Ystalyfera. hr i am bell air digrif basic yn v cyfarfod yma. yn-wir gallwn ddweyd mai da oedd boli v, i Canwyd gan vgorau, Deflro, Lloyd Hallelujah Chorus.. Handel, a ")ver c. diarnaa ereili, a therfyuwyd yr cyfarfod mewn ysbryd rhazoro, dda-pawl, -wrth etl bodd. Am I o'r gioch. yni.»as.wr j a furfi wyfl yA orvmdaith er hebrwng y cyfeillion dtrwestol Bontl" &rdaw<, ac aeti pwyd trwy ffair Ystradgynl lis banerau i fynu a'r corait yn cydganu nes oedd eaerui Babilou Feddwol yn crynu. Wedi canu ya ioch)*- dymnno llwyddiant i Bontardawe, troesom ein hwyn. ebau ar ol ein ancient banner (vr hon be!lach a ddengys no lan hensint) a chyfeinasom ein traed tua chapel Cwtngiedd, i gvfarfod diweddaf v dvdl, yno yr oedd yr are thwvr vn barod, ac anerchwyd y ovfarfod fan y Parchn. E. Williams, Joseph Jones, a Mr. J oha Richards. CaLwvd llawer o donitu rhwng yr areith- iau.— Cudwyn. CASTEIL NEWYDD ENLYN-T) vdd Gwener y i GropMth. evnaliwvd cyfarfod llenyddol gan y Methodistiaid Calvicaidd yn y He hWI1. Decb- reu wi-d v c v farf.xi cyntaf am 2 o'r gloch trwy weddi, diinlenwyd rbau o Actau rii. a chacwyd Bangor, gan ltiaws o blaDt dau .5 oed yn rh a gor- ol, a ehafodd yr wytb goreu o bonynt roddion am eu Jlafur a'u rhagoriaeth. Ar ol ychvdif o gylw- adaj, terfynwvd y cyfarfod. Dechreuw\ J v cyfar- fod nesaf am 7, trwy weddi. a hoiwyd ar y Tied. benod o Actau geri John Davies, blaonor y lie ucbod, achanwyo Can Debora a Barac, (0. Ahia) gan y cor vn hvriod soniarus; holwvd e; iwftith, a chnnwvd rhan o Orhtirl3 Stpphen. set A ninaii ei ddvsgvblion. &c. Weai hynv terfynwyd v cyfar- f,KI. Cawsotn gyfarfodyad rllagorol.Ctiriticr. CvNGHERDD A CHYSTADLECAtTB CCRAD UIEDKBOG LLANELLI -Bard loniaeth a cherd 'oriaeth yw prif hobhy y Cymro. Edr-chir ar geoedl y Cymrr fel na < sy d vn caru baid ioniaetb, ac yn ymhvfrydu mewn c -rddoriaetb ac nid bob ddigon o seiliaa y, hwaithi Gall y C. mr" gvfeirio at ei feirdd enwog, y rhait tio leuasant cyn fod son am feirdd g-wled^dd et-niyd. ogol, a rbanu ei alawon melus. v rhai, o berwydd eu h wedi goroe-i enwau en hawdyyr. ae a gyfr.br yn geimon cerddoriaeth hyd yn yr oes glasutol bresenol. Os edrychir ar gerddoriaetii cenhedloedd eraill yn yr un cyfnod, nid oedd yn werth ei cbystadln a* eiddo y Cymry. Dagenym red i wl nad yw yr yspryd cerddor. l ar d liEanu o"n ewlad, ond mae yn myned yn fwy pabiogai.W bob dydd a pvl(-tti sy.id yn goron ar y cyfac ydyw, fod prif gerddorion ein cenedl yn cyte:rio en fy?eadrliau mawrion at gopthi cerddoriaeth y eysegt. MAte: Corau Undebul Llanelli wedi gwneyd gwasanaeth rna wr gerddorisezh y eysegr yn y parthun hyn eis- ioes; maent wpJi codi sflfdn cerddoriaevb, ac wedi creu iliwy o egni ac ymroad yn y cerddorion yn uff. redinol. Nos Fawrth. y Tfed o Ebrill, cynbaliwyd. (-ynlherdd ganddynt yn Capel Newydd, Llanelli. DariJel1 wvd pennod. a dechreu wyd y cyfarfod trwy r weddi gan y Pircli. WiPia n Morris, Llar.ellL Yr oedd y P ireh. J. IL Morgan <LWurwg>, wedi ei enwi u fel cadeirydd; ond .) h.?rwy dd ei foci odd.cartref, cyr.ygiold Mr D. Jenkins, ac eiliodd Mr. Thomas- I Hobc"t. Hock, fod Ur. David Williams (Dewi Awgof,) ysgr Ifeistr. Heo'fawr, i fo l vn gadeirv id. Wedi iddo gyrneryd y gadair, ac acor T cyfarfod mewn araeth dios a phwpasoi. galwodd ar yr holl gorau i gydgaaa r French, ar y geiriau "'Rwy'n edrych dros y bryniat1 pell:' Src. Y na ga wo Id ar gor S wr, i ganu "Ogivs thaljk" "-c,)r Ffwrnes i ganu Felinfoel "Let their celestial concert "-Oor capel rt- Seion Anthem Manchester "-a chor Capel Newtld "Gloria." Wedi hyny daetli rhan bwysiaaf o waith J • vfarlod yn mlaen, s-f darllen beirniadaeth Ienan Gwyilt ar v cyfans-iddiadau. Mae yn wy bydd us i'r r)i Fin amlaf fod y Corau Undebol wedi cynyg gwobr o •« £: 1 am y don oreu ar y mesur S, 8, 6, a 10. am yr ail oreu. yn agored i bum bin byd. Dapth 92 o gyfan- soddiadau i law-ÎÎ mewn pryd. a 5 yn rhy ddjwedd. ir-a diau fod yn eu r-lith waith rhai o brif werdder- ion y genedl. Galwodd y cadeirydd ar Mr. David Bowcn (Dafydd ab Owen), i ddarlien beirniaeth Mr. 1 Roberts ar y cyfansoddiadau, yr hon a gymerodd ychwaneg na ban -r awr i'w darllen. Gwrandaw]r d arni gyda dyddordeb, ac yr ydvm yn lied dybied ■> lod awdwyr crvn ugain o'r tonau yn bresenol. Barnai Mr. Roberts mai Ravenscroft a L'wyddianua a deil- yngent y wohr gyntaf: ac yr oedd teitbi y ddwy mor debyg, a llygad y beirnia I mor graff. fel y "biti na "Y fnasai angen rhanu y wobr wrtb ei rhoddi i'r ddan. Wedi tori y seliau gwelwyd mai awdwr v ddwy don oedd llr. J. A. Lloyd, Chester. Dyfarnwyd yr ail wohr i Aiddgarus, a danfonir v wobr iddo mor gyn ed ag y ceir gwybod ei addrets a'i enw priodol. Yna aed yn mlaen ag ail ran y Gyngherdd. Galwodd y cad- eirydd ar yr holl corau i gydganu "Llanbens," ar y geiriau 0, tyred Arglwydd mawr." Wedi hyny | galwodd ar gor y Ffwrnes i ganu Santaidd E.-cor Felinf,,el Traetha fy nghakn cor Capel Newydd Halelujah tn the Father-a chor capel Seion Pamt- owch y fiordd. Cynygiwyd ac eiliwyd diolchgarwch 1 y cyfarfod i'r cadeirydd, a diweddwyd trwy weddi gan Mr. Danie! Jenkins. Yna galwvd ai yr hoii goraa i gydganu y don Diadem, ar y geiriau "Am lean Grist h i farwol ,Iwy." Yr oedd y canu yn rhagorol i o'r dechreu i'r diwedd, er i ni glywed cor liwynhendj "cr yn caoa yn well cm yma. Yr oedd eu ffordd i'r cyf. q- arfod mor bell fel yr oedd rhai o'u prif gantorion T wedl meT bu dyfod. Yr oedd yr bolt elw deilliedig oddiwith y cyfarfod yn myned i dalu dyled ysgoldy y ( F/wrnes. Dymunen: ddiwedda ein badroddia f yn ngeiuau y cadeirydd parcbus, Mae y corau urddaaol yn glod i Liinelli, a'u canu soniarus yn glod iddynt a hwy eu hunain fel corau. Rhwydd hyni iddynt ) fyned yn eu blaen. Gwehr y feirniadaeth mewn ewr arall o r rhilyn hwn.—D. B. »■ BI.*F.NAKERCH.—Cyfarfod cyjttndletiol.-Prydn awn dydd I ui y 2 iain o r mis diweddaf cynaliwyd y cyCa.r. fod uchod, dan lywyd.iiaeth y Parch. John Jones. Yr r oedd yn bresenol hefyd y Parchn. E. Phillip9 a G. i>avies. Gwobrwywvd E. Felix. Aberteitl T. Wiiiiams, Griffith Jones, J. Thomas, Castellnavrydd- emlyn, ac amryw eraill, am eu te:lyngdoi fel cyfan- wa so.id wyr a darllen wyr. Y mae yn hyfryd gweled T cyfarfodydd fel hyn yn amlhau. rJ. -1;/ ABSBTUR—Nos lau a dydd Gwener r Groglith f cynalindJ y T efnyddion Calfiuaidd, Bethsnia, eu cvlchwvl flynyddol. Pregcibwyti y nos gyntaf gan f Parchn. Juhn Richard Hu.-hes a John Hn-be, H R. Hughes, ac F. Harris, Mertbyr; am 2 y I-archn D. S.iU".lors (yn Saesmeg} a John Hughe% angolien am i i y Po-cb. John Hughes, Catwyd "W cylarlu lyiid hwyins a dymuno., p- bvde.wn y b ant yn fendiiu i lavveroedd. Cesglid at ddyled y capel yn Ituoi dydd liwper, ac r oedd y .~asSl- iaoau ffwahanol fel Inn f', 0 ? s. d. 1: A. 11 ..? 2' 0 9  o i a 1  '2. I a .1 61 14 16 6 ;'u ?') ? C-G. "-? EUM. ryr;n.D CEN'FFYO.—Nos Lao, EhriM R, tra- ddodv»vd dailab yn y CMpe) ucbod, gan Mr. Thomas G Jones. Caerdydd, ar Gerddoria* th y Cymry. Wedi darllen a gweddio gan Mr. John Iones. galwyd ar y Parch. G. Jones, gweinidog yr eglwys yno. i lywyddn. r Yr oedd y c:'T.cl yn llawu iawn o bobl. a'r elw i fvned I st iediau v dueled arno. Yr oedd cor d:rwest.oI Tai- bacb yn bresenol ac yn rhoddi illustrations, a cbanas* he vn a etirnas. an amrvw ddarnau yn arduercbo^ iawn. a rhoddwyd • hoddLfld mawr. a gwieda feddylioi a edr ei ba ni ■ fbvderwn ar feddyliau ac arferion noo1 Mynydd Cen- ffyg, ac cruiii oedd y no, ac a bar idd;"nt hiraethu am ei chyffelyb etto mor fnan ag y byddo m en i «