Yr Amserau

— 1"- r ro;  f T » 'riF • 1ydogaeth hon choa,amnad ? ?jd march.- t? t YU elCh ?ahanol verpooi, t V?T y LV. I   l   ?'  r. n ,T\ ? t't"r." I.v  Ð4a celwg ar y cTynion env heisteadleoedd Seneddol yn I ) 0 syinudiadau cyhoeddus yn eb ryw attalfb amserol, ao nid oes ych, i ddynion cyhoeddns nad ydynt yn t > weitniau cyn cyrhaedd uchder eu safle poli- f floa Bydd achos gwirfoddoliaeth, heddwch, cyn- "deo, a aiwygiad yn dyoddef ond ychydig, yr ydym yo tybied, oddiwrth ynfydrwydd poblogaidd yn awr. ae y dynion a daflwyd o Dy y Cyffredin yn yr ethol- bwn wedi en bwriadu, yr ydym yn credu, i gyf- gwaith. tu allan i'r drysan, yr hwn yn mben Falser a'u oaria yn ol drachefn ar ysgwyddau llydain J bobl, ac wedi eu Harfogi a gallu poblogaidd ag a ddryllia yn chwilfriw y ddelw Balmerstonaidd, o flaen yr hon y mae ymgeiswyr am boblogrwydd yn awr yn ayrthio. Yr ydym ynllocldybied fod hyd yn nod y rhai sydd wedi gwneyd eu rhan tuag at godi y cyffro presenol yn dechreu ofni y canlyniad, a'u bod yn Blfeled arwyddion yn y "ewmwl bychan megis cledr llawdyn," o doriad allan gyffro, nidyn unig a uniawna 1 camweddau presenol, ac a tvna i fyny am anffodau J dyddiau diweddaf, ond a rydd ddyrnod marwol i lQaws o ddrygau a pha rai nad ydym yn awr ond yn 1Ibdrechn yn ofer." I Y mae gohebydd i'r un papur yn gwneyd rhai sylw- Maa tra buddiol. Fel hyn yr ysgrifena:— Y °?? y? debyg y bydd eich darllenwyr erbyn y *»&w y rhifyn prasenol i'w dwylaw, wedi myned trvy [ J fadd gyntaf o syndod a digofaint ag sydd vn rbwym j ?gMleigynyrchnvrthgtywedfod Mr. Miall, Mr. ^Wen, Mr. Bright, Mr. Milner Gibson, Syr Wm. •'lay, ao eraill wedi eu gorchfvgu. O'm rhan fy hun, ll1aint fy syndod, yr wyf yn teimlo yn fwy digofus Jnerwydd etholiad 186V. Y mae dynion blaenaf y Waid ryddfrydig wedi cael eu gwrthod yn groes i a syniadau adnabyddus y bobl. Y mae annaturiol rhwng Whigiaid a Thoriaid wedi Peri dymchweliad dynion, y rhai pe buasafcrhvwbeth fel etholfraint perffaith, a fuasent wedi eu cario i'r oenedd trwy laia. unfrydol eu cydwladwyr; ond y mae thYddfrydiaeth bastarddol, yn eaei ei gynryobioli gaD leiafrif y bobl, am dymhor wedi Mwyddo, ac yr ydym sefyll 0 flaen y byd megis wedi em gorchfygu. Wel, Syr, nid peth newydd ydyw hyn yn hanes egwyddorion mawrion. Darfu i gaethfasnach- "n Plymouth unwaith wrthod Fowell Buxton; ni ai Middlesex Joseph Hume; troes Bristol Mr. ~lrkeJyn ol;J bu Canning, Huskisson, a Brougham QOb un yn eri tro yn cael eu diseddu o'r Benedd. Yn tchder ett poblogrwydd taflwyd arweinwyr mawr y Senedl áydd wedi myned heibio yn ol ar y bob!, a ^ychwelwyd hwynt gan y bobl i'r Ty gyda brwdfryd- [ ecld nad oedd ymron ddim terfyn arno. Nid oedd eu hfygiad amserol ond yn gwasanaethu i enyn ym- drecbion methedig eu cefnogwyr. Pan oedd achos mftwn parygl, anghofiodd y bobl eu man wa- kaniaethau, ac ymgiasglasant felll arfog 0 gwmpas ett penaetjuiad. Bydd y rhai hyny a allant gofio ym- drechiou 1B31 ae 1832 yn cydolygu k mi mai gorch- ygiad amserol eu cynrychiolwyr oedd y peth goreu a ddygwyddodd crioed i'r hyn a eilw Arglwydd John usse11 yn achos cynydd." Yr wyf yn meddwl, Syr,ei fod yn gorphwys gyda 'tal i droi ein gorohfygiad presenol yn fuddugoliaeth faWr, nid oes dim amheuaetb, yr wyf yn tybied, fod than 0 achos ein colled i'w briodoli i'n hynfydrwydd camgymeriadau ni. Yr ydym wedi gadael i rag- **mau personol bychain partiol i droi ein hymdrech-  ar ran egwyddorion mawrion. Yr ydym wedi "?d yn dv wedi ymranu yn ei erbyn ei hun, wedi ei i fyny i luaws afrifed o sectau a phleidiau, heb I ■Qdigon o ddifrifoldeb ac ymabertbiad i'n huno yn un cryf a threfnus. Er gwaethaf hyn yr ydym I "edi gwneyd yn iawn yn dychwelyd nifer lluosocach .'0 aelodan rhwymedig i'r Ty nag a wnaetbom o'r ond heb hyny y mae yn bosibl na fuasem wedi 1ierbyn un gorchfygiad mawr. Y mae yn eglur fod gylchiadan lleol wedi cymeryd lie yn Manchester, ?ddere?d,aRocQdaie.mewnmi(!eb ? bradychiad Pleidiol i'n troi yn 01; ond mewn manau eraill nid ydym wedi h&eddu llwyddiant, ac am hyny nid ydym Wedi ei gael. y Goddefer i mi awgrymu un neu ddau 0 wersi i'w ngu oddiwrth ein sefyllfa bresenol. "^af. CaBineb cynyddol at Whigiaeth. Y mae wedi ymuno 1 Thoriaeth trwy yr holl etholiadau. | I e yr ydym wedi cael ein gorchfygu y mae hyny 1redi cytoeryd lie nid trwy elynion agored, ond trwy I Syfeillion twyllodrus. 2il, Yt àngenrbeidrwydd am drefniad ac uniad ein j Mluoed?. Bydded i ni gyfarfod, dewis ein harwein- ( a'o di,y» yn Syddlon a chyson. 3ydd, Yr angenrheidrwydd am gynhyrfiad. I a"som gynhyrfiadau yn achos y Rheithsgrif Diwyg- > y Rheithsgrif Gwrthgaethwasiol, ac i ddyddimu I eddfau yr Yd. Yr ydym wedi gorphwys ar ein t'hfau am yr 11 mlynedd diweddaf. Bydded i Istri Cob den, Bright, GibsoD, Roebuck, Layard, a Miall ymddangos ar yr nn esgynlawr rhydd an ddladleu gyda'u gilydd 0 blaid diwygiad cyllidol, j iieddol ac eglwjsig, ac yrwyf yn meddwl nad oes SeUedd 0 rydJfeddianwyr a fiiopwyr a allai yn hir hsêfyl1 y Senedd hwn o eiddo'r bobl." lDae byd yn nod y Times er cymaint ei wrthwyn- blad ftariaus i ysgol Manchester yn gresynu wrth I r^Jch arei chwymp amserol. Fel hyn yr ysgrifena Cdbden a Bright:—" Pa sawl un yn mysg dynion ,yhoeddua sydd yn awr yn fyw sydd wedi gwneyd yr y Waent hwy wedi ei gyflawni ? Yr ydym yn '1rr yn ei ddweyd am Mr. Bright, dywedasom ef pan I yr ymdrechfa eto heb ei benderfynu, a phan •d oedd bwrdeisdref Manchester wedi pasio arno eldlais o wrthediad. Gallwnyn hawdd ddeall fod Rochester yn dymuno ymryddhau oddiwrth awdur- Od y Cyngrair; hwyrach y gallesid cyrhaedd yr m. 'n ac eto wedi ei wneyd mewn dull mwy moesgar. Q¡da golwg ar Mr. Oobden nis gallwn ond ailddweyd, ein barn ni, tra y bydd efe byw ac mewn cynawn 'idiant o'i synwjrau na fydd un Ty y CySredin yn rffaith hebddo. Bydded i'r etholwyr ystyried nid eth y mae wedi ei wneyd er 1846, ond yr egni, yr y sel a pha un ymae wediymladd y frvydr ymborth am flynydüedd lawer, pryd nad oedd y frwyct hono yn un hawdd. Nid dyn ydyw i gael droi >»r neilldu fel priddfaen toredig. Os nad ytym 11 mawr gamgymeryd arwyddion yr amserau y 71*0 ow ,-wI byclaan ar yr awyrgylch, megis cledr llaw @1fr yn ynodi amser pan fydd ei wasanaeth eto yn ^*el ga? am dano. Yr ydym am ddeng mlynedd gwthwynebu y ddau foneddwr hyn yn mhob C-eithtd ymron o'u bywyd cyhoeddus, ac eto, yr tlll y awr yn dweyd yn y modd mwyaf gonest ein UOQ yn ofidio yn fawr oherwydd gweled enwau Johu fright Richard Cobden wedi eu dileu oddiar restr Jyy-CSredin. OLDHK.—-Mewn cyfarfod mawr a gynaliwyd yn ^ldhanyr wythnos ddiweddaf, dywedodd Mr. M. J. ox raiiethau gwerth sylwi arnynt. Dywedai am Ðnygit Mr. Lock King ei fod wedi ei golli trwy j*fthwyebiad Arglwydd Palmerston, yr hwn y pryd 1t,,w erddai allan o'r Ty gyda Mr. Disraeli, cy. IlllUnt odd ei wrthwynebiad i'r mesur. Yna cyfeiriai ,t gjnyiad Mr. Disraeli mewn perthynas i dreuliad- Yftwddyn 1858—9—60, at gynygiad Syr Joshua Jjalmsly ar y gynnrychiolaeth, ac yna at gynygiad Glr. CoHen,ar ha un yr oedd yr ymraniad wedi cy- 1), Yr Oeddéfewedl pleidleisio dros y cynyg- hwnr oddiar argyhoeddiad clir a chydwybodol o'i ^iriQned, ac am fbd y papuraU dr y bwrdd yn anni- <eoot i ?Sawntau'y creulonderau a arferwyd. Aeth ?. Fox ji bur fanbl i gwestiwn yr Arrow, a dadleuai bQd yn Hestr Chindaidd, mai dwylaw dbmealdd £ dd ar jelbwd?, ac er ei bod yn dwyllodrns yn hoai ??? i fo4 0 ¿ nodded Prydeinig, yr oedd y Chine- fd yn eu He ?i ymddwyn tuag ati fel y gwnaethant. Con «temmai ?oniad Syr John Bowring i fyned i ?OMu ei mwn cyfarfod &'r Dirprwywr Yeh yn ei ?trefeihucachondemciai mewn geiriaucry?on ?beleniad yidiCas, a'r trychineb a gynawnwyd gau Û1n ?-yddogio. Buasai yn dda ganddo pe buasai y  wodraeth grtref mor ofaius mewn perthynas i ??"yd?d y ?er Brydeinig, gyda theyrnasoed ^'op^aidd a; yr oeddent wedi dangos eu bunain ? jj^la'r C???M? Cyfeiriai at aOO08 y Milwriad Turr, ?'? ??'rot, yr Iwn a was?naethodd yn ein bydJin ni, y??? ?*° ?? ? myned ar neges dros y fyddin, ?t'??yd ynd o gan yr awdurdodau AwstriaiJd, a T5^wyd ei fe nbadur o'r fyddin, ac ni wnaeth ond qe Par(ltruen us ?1 ffafr bersonol i'r Fienines ??"?gan Y?erawdwrAwstria. Drachefn,yn 1848, ,r l.broffes, Germannidd ddianc o'i wlad, a daeth Vt) d "?,? ?'? •eyraas hon yn i heolaidd. Barnai i 1 ? ??Dg? nodded Pryaeinig, ac aeth drosodd i ?iddwyny ferch a garai drosodd i'r wlad ?)???' Ymaflwyd m(ldo, taflwyd ef i'r carchar, ac y "tiae ^/wr yn di10eni mewn daeargell. Ar ol hyn, siarad an Larchu yfaner Brydoinig. Yr ?i(?-i?????????°y" galw Yeh yn farbariad -cl "??nd yr oedd efe yn medJw 1 y gallesid ??'.  '?dect yu haeddu y teitl yn nee adref.j etl1igoedd anrhydood, anrbydedd y faner Bryd '? -??" ?M?n Ccibio gOlchfygn tinogacthau t?'t ?hv" "i\'gu ? y?i?rodraeth ag ædJ mor fawr gwaedlyd am saihad mewn c? ??? maM?h an trafn. J   J. J ?'?.j??*??' "*?' '??    7 f .?   T n.?  Tr.' .IJ. "v.rf .biilfu K.ef, idiaeth ni ar gene 11 anewyllysgar, men sarha arfontn, opiniynau, defodau, ac hwyrach ragfarnau 'ymberod?eth hen, ond heddY.ehol. Anrhydedd ] gwirioneJdol ydoedd hyn:—pa Ie hy¡;a y chwythan j y gwyntoedd, neu y dyrchafui y tonau, pa po bJag ai YI1 y dwyiram ai yn y gorllewin, pa un bynag ai ar y mor t< nog brigwyn, a1 ar y gwastadedd distaw diog- j el, pa un bynag ai mewn gwledydd eristionogol Deu j baganairld, pa un bynag ai mewn taleithiau harbar- aidd ypte gwaraidd, na ddylid tynu allan y Ieddyf Prydeinig, na ddylid tttnio cyflegrau Prydain, na ddylid dadblygu y faner Brydeinig, ond yn achos cyfiaw* L a gwiriohedd, rbydd a dynoliaeth (uehel •rymeradwyaeth ). —rtj.Siik "liam j, ein cydwladwf, yr awn, tr yr ydym yn ei chyhoeddi 'I tM dros y fwrdeisdref hon ilid nad oedd efe yo, gefn. Yr oedd y llyw- wv o arian i gynal y iaetb Aberdeen na v yw wastraff. Yr jod.j ;i foddion i ddwyn o ./W o, chwecA: neu saiUt d"pyn hyny yn y radd leiaf o S^wnhaai^ei bleidlaia o Jt; Xi. Pellatt nm Syr CharleB tybied. Ar nerston. Yn ol yp r<ay myn at, y dirorwyw ,a01101 vr hyn yr oedd" we C jd. Yr ..aa J tl 1 ay caem glywed yn-fL^trh ychydig wythnosau iod y rhyfel yn China wedi ei derfynu. Yr oedd yn bleidiol i ddyddimiad y dreth eglwys ac i ollyrigiad yr Iu,ddewon i mewn i'r Senedd. ROCHDALE.—Mr. Miall, wrth anerch yr etholwyr, a ddywedai fod papur wedi cael ei osod ar y muriau yn dweyd fod Arglwydd Palmerston wedi ei droi o'r swyddfa Dramor ychydig o amser yn ol gan y blaid heddwah. Ond y gwirionedd ydoedd, yr oedd wedi: ei ddiswyddo am ei fod yn ysgrifenn lHthyrau heb, ie, yn groes i, awdurdod ei Mawrhydi. Dyma'r dyn oedd wedi cadw heddwch y wlad, y Diwygiwr mawr, yr bwn a ddygodd reitbsgrif i mewn i yspeilio y bobl o'u hiawnderau, yr hwn a bleidleisiodd ddiolchgar- wch am drychineb Peterloo, a'r hwn a ddrylliodd gyf. ringynghor 1854 am ei fod yn erbyn diwygiad Seneddol. Mr. Miall, y diwrnod canlynol, pan yn anerch yr etholwyr fel yingeisydd aflwyddianus, a ddywedai ei fod efyn falch, er ei fod wedi ei orchfygu, nad oedd wedi ei ddiaurhydeddu. Hyderai y byddai i'w haelod newydd gael ganddynt yr holl gysondeb, ovdymdeimlad a chefnogaeth ag a fyddai yn angen. rheidiol iddo. Yr oedd efe (Mr. Miall) wedi teimlo yn bur falch gael eu cynrychioli. Yr oedd yn teimlo yn bur hyderus yn llwyddiant yr egwyddorion yr oedd efe yn eu cynrychioli; ac nid oedd yn siwr na fyddai ei orebfygiad am dymbor yn cyflymu hyny. (cymer- adwyaeth) Dywed y Nonconformist mewn erthygl olygyddol fod y Toriaid wedi defnyddio y Sabbath i ddweyd yn ei erbyn a chasglu pleidleisiau, a'u bod wedi llygru yr etholwyr ar ddydd yr etboliad trwy gyfraniad helaeth o'r diodydd meddwol. AYLESBUBY —Anerchiad ymadawol Mr. Layard.— Pan gyhoeddwyd yr hysbysiad swyddoT am nifer yr etholwyr, anerehai Mr. Layard y gwrandawyr yn y gciriau canlynol:—" Foneddwyr, y mae yn ddyled- Bwydd arnaf fi yn awr i ffarwelio & chwi, ac i ddiolch i chwi am yr ymddiried a roddasoch ynof yn ystod y pum' mlynedd diweddaf. Heb wneyd dim sylw personol goddefer i mi wneyd rhai sylwadau fel yr ymgeisydd aflwyddianus, mewn perthynas i achosion y gorchfygiad hwn. Yr wyf yn priodoli dychweliad fy nghyfaill Mr. Bernard, egwyddorion yr hwn sydd yn geidwadol, i ddau achos,—yn laf, i'r symadiad dinystriol hwnw o eiddoLord Palmerston. Yr oedd. wn bob amser o'r farn y byddai ymddygiad Arglwydd Palmerston yn arwain i lwyddiant egwyddorion Tori- aidd mewn llawer o fanau yn y deyrnas. Y mae yr hysbysiadau heddyw mewn perthynas i luaws o fanau yn dangos nad oedd yr ofn yn ddisail. Mewn llawer lie y mae Rbyddfrvdwr wedi cael ei aberthu i Doriad, oblegid ni phaid dyn sydd a'i galon yn elynol i bob egwyddor rhyddfrydig ag aberthu aelod rhyddfrydig. Nid yn ami y byddaf yn cydolygu a Mr. Disraeli, ond yr wyfyn cyduno agef pan yn dweyd fod Palmerston yn benaeth Toriaidd ar gyfringynghor Radicalaidd. Yr wyf yn ofni yn fawr y bydd y canlyniad yn effeith- io yn ddrwg ar y wlad hyd nes y cawn ni senedd newydd. Yr wyf yn gwybod fod fy nghyfaill wedi cymeryd mantais o'r crio blaid Arglwydd Palmerston, ac y mae yn hollol yn ei Ie. Nid wyf yn meddwl y pleidiai Arglwydd Palmerston pe dygai yn mlaen fesurau rhyddfrydig ond y mae am ei gefnogi am y dwg yn mlaen fesurau fyddant yn gydweddol a syn. iadau ceidwadol." Yr ail reswm a enwai Mr. Layard oedd fod moddion anmhriodol wedi eu defnyddio i'w ddymchwelyd. EAST SURREY —Mr. Locke King, wrth anerch yr etholwyr, a ddywedai mai un o'r cwestiynau i gael eu trin yn y Senedd newyl l ydoedd, a oeddent i gael diwygiad seneddol ai p i Yn 1851 dygasai efe (Mr. Kuvg") fesur o ddiwygiad. Rhanodd y Lly wodraeth am >. a rhoddasanteu swydd. au i fyny. Yn 1853 daeth > ,<!wydd Derby i awdur- dod a llethwyd y rheithsgrii. Yn yr un flwyddyn addawodd Arglwydd John Ilubsell dclwyn i mewn fesur diwygiadol; yn 1854 torodd y rhyfel allan, a gwnaed hyny yn esgus i droi y mater heibio. Yn 1857 dygodd Mr. King y mater yn mlaen drachefn. Gwrthi\ynebwyd ef gan Arglwydd Palmerston, a phan ofynwyd i'r llywodraeth paham y gwnaeth hyny, dywedai Arglwydd Grenville yn Nhy yr Arglwyddi fod y rheithsgrif wedi ei ffurfio yn y fath fodd fel yr oedd yn anmhosibl gwnt ynddi y gwelliadau yr oedd y llywodraeth yn eu nino. Yn awr yr oedd hyny yn anwiredd, oblegid < 'j>wyd y rheithsgrif i mewn o giobl. LLUNDAIN.—Arglwydd Jol ts Russell, wrth anerch etholwyr Llundain ddydd Llijn. a isylwa—Ao yn awr, foneddigion, goddefwch i mi ddyweydgair mewn perthynas i'n disgwyliadau dyfodol. Yr ydym hyd yma wedi cael esgus i bob gweinyddiaeth-yr oedd yn esgus genyf ii, yn esgus Arglwydd Palmerston, ac yr wyf yn meddwl ei fod yn esgus digon naturiol— fod pieidiau wedi eu mantoli mor gyfartalyn Nhy y Cyffredin fel yr oedd yn anhawdd iawn cario mesurau rhyddfrydig gyda digon 0 fwyafrif i sicrhau cydsyn. iad y Ty arall; ond os gwir yw, ac yr wyf yn hyderu mai ie, fod mwyafrif maw r o ryddfrydwyr wedi eu dewis i'r Senedd newydd, bydd yr esgus hwnw yn syrthio i^illavvr; (cymeradwyaeth) ac ni fydd gan Arglwydd Palmerston un math o reswm dros beidio dwyn yn mlaen, nid chwech neu saith, nid dwsin o fesurau, ond un neu ddau o fesurau o bwys mawr, y rhai a ddangosant fod y Weinyddiaeth yn wir dJiw. ygwyr, ac nad oes dim ond amgylchiadau hyd yma wedi oeri eu haidd. Yr wyf wedi gweled arwyddion o welliant yn yr ystyr hwn, oblegid y maa yr etholiad hwn wedi troi nid ar y cwestiwn noeth a oedd Syr John Bowring yn ei Ie ai peidio. (cymeradwyaeth) Mae y genedl wedi meddu digon o synwyr i gymcr. yd ei rhanu yn Bowringiaid a Yehiaid, (cymeredwy- aeth a chwerthiniad) oblegid y maent yn gwybod fod y rhaniad gwirioueddol hwDg Ceidwadwyr a Diwyg- wyr—Ceidwadwyr yn dymuno cadw ein sefydliadau a pheidio eu gwella,—Diwygwyr yn aWyddus i wella ein sefydliadau, ac ar yr un pryd eu cadw. (cymer- adwyaeth) Yr ydym wedi cael arwyddion mewn cysylltiad a mesnr bychan o ddiwygiad—yr hwn a gynygiwyd gan Mr. Locke King. Ni cliawsom yn Nhy y Cyffredin ddim ond gwrthwynebiadau i'r mesur hwnw, a phe buasai yn fesur mwy buasai y rhesymau yn gryfach, ond mor fuan ag y cawsom etholiad cyffredinol, canfawyd yn sydyn gan un o aelodau y Weinyddiaeth eu bod o blaid mesur Mr. Locke King, ond fod yn y rheithsgrif hono-rheith- sgrif nad oeddent eriopd wedi ei gweled— a'r bon y mae Mr. Loike King yn dweyd na ddangosodd idd ynt-feiau neiIlduol oedd yn peri iddynt bleidleisio yn ei herbyn. Yr wyf yn hydei-u, fel y dywedais o'r blaen, weled adeilad rhyddid crefvddol wedi ei gwblhau a rhyddfasnach yn cael ei helaethu trwy ddilead trethoedd drwg. (cymeradwyaeth) Yr wyf yn hyderu, trwy gynildeb a lleibad yn y treuliadau y byddwn yn alluog i arbed y trethoedd ychwanegol hyny ar de a siwgr, sydd yn tueddu mor gryf i leibau mwynderau a chysuron y bobl. (cymeradwyaeth) Yr wyf yn hyderu, trwy estyn yr etholfraint i'r goleuedig, i ddos.barthiadau parohus a gonost y wlad hon, y rhai hyd yma sydd heb gael y fantais 0 fwynhau yr etbolfraint, y gallem fel hvn helaethu yn fwy sylfaen ein cynrychiolaeth a rhoddi dyogelwch ychwanegol i'n cyfansoddiad. ] (cymeradwyaeth ) Dyna, yr wyf yn hyderu, fydd ffrwyth yr etholiad; oblegid, er y cymerwyd yn ganiataol ei fod yn cymeryd lie ar gwestiwn neill- duol, eto, y mae synwyr da y wlad hon wedi canfod y fantais a allesid ei gymoryd oddiwrth hyny, a chan fod genym yn awr senedd wedi ei hadnewyddu trwy gjsylltiad a'r bobl yn gyffredinol hyderafy gwelwch o hyn allan, ac yn cael eu cefnogi gan aeloaiu LIun. dain, fesurau o ddiwygiad a cbynildeb a mesurau yn tueddu at lwyddiant y deyrnas fawr hon. (uchel gy, meradwyaeth) Yr wyf wedi bod yn agored am flyn- yddau i lawer o waradwydd a ehamgyhuddiadan, ond y mae eich. ymddygiad chwi heddyw yn ddigon o iawn am y cyfan. (cymeradwyaeth) SWYDD .BUCKINGHAM.—Traddododd Mr. Disraeli araeth faith pan yn' cael ei benodi dydd Mawrth, ond nid oedd dim ynddi o bwys. Treuliai y rhan fwyafo honi i gydmaru mesurau Arglwydd Derby ag eiddo Arglwydd Palmerston. Dywedni fod gwladlywiad tramor yr olafyn ychwanegu dwy neu dair miliwn n t i ein costau, ac os parheid ynddo nis gallem mewn un modd gael gwared o'r dreth ar incwm. Yr oedd efe yn erbyn rhanu y deyrnas yn ddosbarthiadau ethol- iadol, a befyd yn erbyn y tugel. Nis gallai weled pa fodd y gellid gofyn am y tugel heb helaethiad mawr ar yr etholfraint. A oeddid i gpel llnosogiad pleid- leisiau gyda'r tugel ? (" Nac oedd.") A oeddent am ddyweyd nad oedd Arglwydd Israglaw y Sir i feddu ond yr un dylanwad mewn etlioliadau a gweithwyr cyffredin oeddent yn ei wr.sanaeth am gyflogau wytii- nosol ? Ac os oeddid i roddi pleidlais i'r gweithiwr oedd Yn derhyn punt yn yr wythnos, a roddent fil o bleidleisiau i'ddyn yn derbyn y flwyddyn ? 1" Na wnawn, nid yw ond dyn.") Wei, ynte, a oedd eiddo dvn ddim i gad dylanwad ? Byddai y cyfryw gyfnewidiad yn newid nodwedd Saeson yn hollol, yn wladwriaethol ac yn gymdeithasol. SlIt (JAKEKAKFON—Y 3Iilwnad Penant wrth gael ei ethol ddydd Mawrth dros swvdd Gaernarfon agon- demniai ymddygiad Syr John Bowring yn China. Am Arglwydd Palmerston, dywedai fod llawer iawn wedi ei glywed am dano y dyddiau ciiweauaf hyn, ac yr oedd Ha ver yn mynedi-r seneda dan ymrwymo i'w gefnogi. Ond nid oedd efe (y Milwri't Penant ) yn teimlo yn awyddus 1 gefnogi unrhyw weinidcg r i jjjmJt i.a; Zir- r. neillduol. Nid oedd ganddo ef un gwrthwynebiad c personol i Arglwydd Palmerston. Credai ei fod yn i ddyn cyhoeddus mor ddyogel, ac yn gysfel ooidwadwr II ag "unrhyw ddyn sydd yn myned, ond yr oetM yn J tybied fod Arglwydd Palmerston yn cadw cwmpeini drwg iawn. (chwerthin) Nid oedd yn hollol garu y dynion hyny yr oedd Arglwydd Palmerston yn ymgymysgu a. hwynt. Yr oedd efe yn siarad fel ceidwadwr, ond fel ceidwadwr rhyddfrydig, yn barod i dderbyn unrbyw fesur er gwelliant y wlad. Yr oedd yn meddwl fod Arglwydd Pal- merston yn haeddu diolchgarwch y wlad am y modd y darfu iddo wasanacthu y wlad yn ystod y rhyfel yn erbyn Rwsia. Ond nid oedd am fyned mor bell ag i roddi yr holl glod i Arglwydd Palmerston am y modd yr oedd wedi cario y rhyfel yn mlnen, oblegid yr oedd yn barnu mlli gwroldeb, ysbryd a plienderfyniad y wlad a wnaeth y cwbl. Yr oedd Arglwydd Palmers- ton yn meddu y ffawd oedd yn digwydd irai meddyg- on weitbiau, yr hwn a elwid i mewn yn He meddyg arall, ac i enill y clod oedd yn ddyiedU8 i weithiad neso1 physigwriaeth y meddyg b]aeDorol. Yr oedd llawer o'r mesurau am y rhai yr oedd Arglwydd Palmerston yn awr yn cael yr holl glod wadi en gosod ar droed gan ei ragflaenwyr. BWRDEI SDBEFI SIR FOH.—Yr anrhydeddas Wm. Owen Stanley, ddydd 8adwrnyr SSain, wrth anerch yr etholwyr, ar ol eyfeirio at faterion personol rhyng- ddo ef ao Arglwydd George Paget, a gyfeiriai at aohosion ewlad wriaetho 1 y dydd. Yr oedd yn cyfiawn- Tiau gweithredia^ftu y Llywodraeth gyda golwg ar ina, a barnai y byddai cydsyniad trwyadl yn cael ei ddangos i aneaehiad Arglwydd Palmerston at ethol- wyr Tiverton. Yr oedd y cwestiwn o addysg yn un por bwysig, ond yr oedd y cynlluniau mor amrywiol fel yr oedd yn bamu nad oedd modd gwneyd dim yn well na dal at y drefn bresenol, sef cynorthwyo yr Ysgolion Cenedlaethol a'r Gymdeithas Frutanaidd a Thramor yn yr hon y gallai eglwyswyr, ymneilldu- wyr, a phabyddion gyduno. Gellid yohwanegu y rhodd flynyddol at addysg o £80,000 yn y flwyddyn i ^600,000, oblegid yr oedd genym weinidog yn y Ty i ofalu ar fod y swm yn cael eu rhanu yn deg. Yr oedd efe yn bleidiol i helaethiad yr etholfraint i ryw raddau, yn ol deall cynyddol y bobl. Yr oedd yn gwestiwn yn cynwys egwyddorion mawrion cyhoedd- us, Dylem gadw yn mlaen gyda'r amseroedd, a rhoddi yr hawl i bleidleisio i'r rhai hyny yr oedd eu haddygg yn eu cymhwyso i bleidleisio dros aelod- au seneddol. Yr oedd bron bob plaid yn awr yn addef hyn, ond eu bod yn methu cytuno ar y llinell terfyn. Yr oedd yn teimlo yn bur hyderus y gwnai Arglwydd Palmerston ddwyn yn mlaen gynllun i'r dyben hwn yn y Senedd nesaf. Os na wnai ni dderbyniai ei gefnogaeth ef. Yr oedd efe (Mr. Stanley) 0 blaid dyddimiad y dreth eglwys, ond gwneyd rhyw ddarpariaeth yn ei lie er cadw yr eglwysi yn ddiadfail. Nid oedd am ymyr- aeth ag achos gwaddoliad Maynooth (er y buasai yn dda ganddo pe buasai y Pabyddion yn medru gwneyd hebddoj a buasai yn dda iawn ganddo pe na byddai un Mr. Spooner yn y Senedd. Pleidiai y tugel, er nad oedd yn meddwl ei fod yn debyg o ateh y dyben- ion hyny a ddisgwytid oddiwrtho. Pe buasai pawb wedi ymddwyn mor anrhydeddus a Syr Richard Bulkeley yn yr etholiad presenol, trwy beidio ymyr- aeth mewn un modd 4'i denantiaid, ni fuasai un angen am y tugel. SIR FON.—Cyfarfod mawr yn Nghaergybi.-Sos Fawrth cynaliwyd cyfarfod yn Nghaergybi i wrando ar Syr Richard W. Bulkeley yn traethu ei syniadau ar faterion cyhoeddus. Dywedai ei fod yn dyfod i draethu ei syniadau fel yr oedd wedi gwneyd yn ystod y 25 mlynedd diweddaf y bu yn aelod senedd- 01.. Barnai mai Arglwydd Palmerston oedd yr unig ddyn oedd yn alluog i'w cario trwodd yn y cyfwng oedd ar y wlad pan ddaeth Arglwydd Palmerston i swydd. Yr oedd Ir. Gladstone, arweinydd y Peel- iaid, yn llosgi o awydd i ddymchwelyd llywodraeth ei Mawrhydi, ac yn dyfeisio pob moddion i gyrhaedd yr amcan hwnw. Yr oedd yn ddiau yn ddyn o fedrusrwydd mawr, ac yn un y dymunai Syr Richard ei barchu yn ei fywyd personol, ond yr oedd yn cas- hau ac yn ffieiddio ei wladlywiad fel dyn cyhoeddus. Yr oedd yn oeisio cuddio sefyllfa gwirioneddol peth- au trwy ei hyawdledd, ac yr oedd yn niwliog mewn gwladlywiad ac yn amheus mewn crefydd. Yr oedd Mr. Gladstone wedi dadleu a'i holl egni yn erbyn gwastraff y Llywodraeth, ac eto yr oedd y gwastraff yma yn myned yn mlaen am amser maith iawn, a phan oedd Mr. Gladstone ei hun yn Ganghellydd y Drysorfa nid oedd wedi gwneyd un peth tuagat lei- hau y treuliadau cyhoeddus, ac yr oedd hyn yn an. onestrwydd a rhagrith politicaidd y dyn. Wedi hyny daeth mater China ger bron. Ond nid oedd angen. rheidrwydd 'iddo ef fyned i mewn i'r cwestiwn, gan eu bod oil wedi darllen am dano, ac yr oedd y cwest- iwn yn boUol ddealladwy, ac yn dyfod adref at bob Prydeiniwr. Ymosodwyd ar ein baner ni gan genedl farbaraidd trwy y Dirprwywr oedd mewn gallu ar y pryd. Y mae Syr John Bowring yn gofyn am ym. ddiheuriad, yr hyn nad yw yn cael ei roddi. Yr oedd y cyfreithwyr yn y Ty yn amry wio yn eu barnau, ond o'i ran ef nid oedd efe yn rhoddi un pris am farn cyfreithiwr os na cbaffai dalam ei farn. Yr oedd pob llong yn perthyn i ryw genedl, ac os nad oedd yn llestr Seisnig, pa beth mewn difrif ydoedd? Yr oedd yn ddrwg ganddo ddweyd fod pleidiau wedi ymuno a'u gilydd, ac wedi gorchfygu y Llywodraeth ar y owcstiwn hwn. Y dyn i'r amseroedd ydoedd Arglwydd Palmerston er hyny; a thra y pleidiai fesurau rhyddfrydig enillai ei gefnogaeth ef; ond pan na wnai hyny, chwiliai am ryw un arall. Yr oedd yn Brydeiniwr trwyadl yn mhob ystyr o'r gair, ac yn ddychryn i ormeswyr Ewrop o Constantinopl i Norway. Am dreuliadau y wladwriaeth, yr oedd yn I rhwydd addef eu bod yn wastraffus i'r eithaf: ac wedi cynyddu am amser maith. Yr oedd efe wedi nodi hyn allan i Mr. Cobden yn ystod y flwyddyn ddiwedd. af lawer gwaith, gan erfyn arno droi ei sylw ato. Yn y fyddin a'r llynges nid oedd y cynydd ond tua dwy filiwn yn fwy nag yn y flwyddyn cyn y rhyfel ond yn ein hamcangyfrifon amrywiaethol yr oedd y cynydd i'r fath raddau ag i beryglu liapusrwydd y wlad. Credai y gallesid arbed yn yr amcangyfrifon ddim llai na phedair miliwn o bunau. Yr oedd yn erbyn myned i'r gost i ddewis a thalu am esgobion i'r trefedigaethau. Bydded iddynt ddewis eu hes- gobion eu bnnain, a thalu am danynt. Yr oedd Mr. Gladstone yn iawn pan yn son am y symiau mawrion a ellid eu cynilo, er nad oedd y peth iddo ef ond ffiloreg; pan yn Ganghellydd ei hunan ni leihaodd ddim. Mawr ganmolai Syr Richard y diweddar Jo- seph Hume, ac uid oedd ond ychydig yn gwybod ei fawr lafur i gael lleihad yn y treuliadau. Yr oedd efe (Syr Richard) yn bleidiol i'r etholfraint; ond pa mor bell yr elai nid oedd yn gwybod; ac am y dreth eglwys yr oedd yn barod i'w dyddimu ar unwaith. Os gofynid iddo ef pa fodd yr oodd yr •gl^ys i gael ei chyna!, yr oedd yn ateb trwy gyfraNitt&an gwirfodd- ol. Yr oedd mwy o eghrysi wedi cael eu hadeiladu a'u hadgyweirio yn sir Fon trwy gyfraniadau gwir- foddol mewn jleng mlynedd nag a wnaetbpwyd trwy y dreth eglwys mown haner can' mLnedd. Os oedd dynion yn onest yn eu crefydd bydded iddynt roddi eu dwylaw yn eu llogellau, ac nid oedd yn ofni y canlyniad. "Yr ydys (meddai Syr Richard) wedi ymosod arnaf yn yr Amserau am fod yh absenol ar lawer o raniadau; ond yr wyf yn aelod rhy hen i beidio gwybod fod canoedd o fesurau yn cael eu dwyn yn mlaen na fwriedir iddynt byth basio; ac er fy mod yn jNny y uyareuiu 1>v1, y mae canoedd o reithsgrifau nad wyf byth yn pleidleisio arnynt. Ond nid wyf byth yn absenol ar raniadau pwysig. Ac fe ellir yr un modd ddweyd fy mod o blaid y dreth eglwys am fy mod heb bleidleisio ar gynygiad Syr W. Clay. Yma gallaf sylwi fod ei gynygiad yn hollol wrthwynebol 0 ran ffurf, oblegid yr oedd yn cynyg dal i fyny adeilad yr eglwys trwy arian yr eisteddle- oedd. Yr wyf yn meddwl-ac y mae llawer of clerigwyr yn cydolygu a. mi—fod sefydlu eiddo per- senol yn ddrwg. Ni ddylid dangos dim gwahaniaeth, a dylai y gwreng a'r boneddig gael ei drin yr un fath. Heb byny edrycbir ar yr eglwys bob amser fel eg. lwys y cyfoethog, ac nid eglwys y tlawd." Am y cwestiwn o addysg, barnai mai y peth goren o dan yr amgylchiadau presenol oedd myned yn mlaen fel yr oeddem yn awr, sef cyfranu arian at y cymdei^ th- asau addysg oedd eisoes mewn bod; ac am y tugel nid oedd wedi gweled na darllen un rheswm i'w ar- gyhoeddi ef y byddai yn dda, yn angenrheidiol, neu yn ddefnyddiol. Carai weled pwyllgor yn eistedd i ystyried y dull presenol o werthu gwirodydd poethion i'r tlodion, y rhai yn ddiau oeddynt yn achosi trueni ofnadwy yn y deyrnas. Carai, yr oedd yn addef yn rhwydd, weled lleoedd o ddifyrwch rhesymol yn cael eu hagor i'r dosbarth isaf ar y Sabbath, megis y Bri. tish Museum a'r cynelyb. Ar y mater hwn, yr oedd ¡ llawer yn "bidlö gwybedyn ac ynjllyngcu camel," ac nis. gallai efe weled na fyddai yn llawer gwell i'r bobl fod yn y lleoedd hyn nag yn rhodiana ar hyd heolydd Llundain. Carai adael cwestiwn gwahoddiad May. nooth fel yr ydoedd yn bresenol. Dydd Gwener cymerodd yr etholiad Ie. Ni oddef ein terfynan i ni roddi ond -crynodeb o araeth Syr Richard ar yr achlyeur hwnw. Cyfeiriai at yr Am- serau fel y canlyn: Foneddwyr, cyn gwneyd un. rhyw sylwadau ar yr adeg bresenol, yr wyf yn teimlo mai dyledswydd arnaf yw gwneyd rhai sylwadau mewn perthynas i fynychiad fy mhresenoldeb yn y Ty. Yr wyf yn teimlo hyn yn fwy angenrheid- iol, am fy mod wedi cael ymosod arnaf mewn papur sydd yn lledaenu yn belaeth iawn yn y wlad hon, ac yn oael ei gyhoeddi yn yr iaith Gymraeg yn Liver. pool. Gwyddoch yn dda at ba hapur yr wyf yn oy- feirio. Nid wyf yn gofalu dim fel dyn cyhoeddus gan bwy yr yniosodir arnaf, o ba le y daw yr ym- osodiad, o ba cliwarter bynag y daw, os bydd yn iawn mi addefaf ei gyflawnder; os yn annghywir mi a amddiffyDaf fy hun. (clywch) Maey papur hwn yn fy nghyliuddo o beidio talu sylw i'm dyled- swyddau yn y St-nedd. Dywed fod ryw nifer o faterion crefvddol wedi eu dwyn yn mlaen, a bod hyn a hyn o raniadau wedi cymeryd lie arnynt, ac na adarfu i mi bleidleisio ond ar un o honynt. Yn awr, fe all hvna fod yn wir; ond, foneddwyr, yn anffodus yr wyf yn hen aelod seneddol, ac o ganlyn. iad yr wyf yn gwybod yn bur dda am ins and outs of party." Yr wyf yn gwybod yn dda oddiar ürferiad pa fodd i wybod y gwahaniaeth rhwng yr hyn sydd yn ffugiol a'r hyn sydd yn wirioneddol. Gwn yn burion pan ddygir mesur yn mlaen a ydyw wedi ei fwriadu i'w wasgu trwy y senedd ai peidio. Gwn yn burion fod 1 luaws mawr o fesurau yn cael eu dwyn yn mlaen, egwyddorion y rhai sydd yn dda ynddynt eu hunain, ond y rhai sydd yn bur ddrwg yo eu manylion. Y mae hen aelodau seneddol yn fynych yn pleidleisio ar ddygiad mesur i fewu, ond gan wybod fod yn anmhosibl iddo basio; nid ydynt yn gofalu llawer am dano ar ol hyny. Felly y bydd gyda mi. Yr wyf yn byw yn Lluudain bedwar mis yn y flwyddyn i dalu sylw i'm dyledswyddau senedd- ol. Ni raid i mi ddweyd wrthych fod pedwar mis ya Llundain i un sydd a'i orchwv]i^r, ei arferion, iT ei syniadau a'i bleserau wedi eu cymysgu gymain a difyTWch y vltd ag yr wyf fl., yn bur flinderus Ondtre. yr wyf yn Llundain meiddiaf ddweyd nad oes un dydd yn myned heibio, os byddaf yn fy nghynefin iechyd, heb i mi fyned i lawr i Dy y Cy- ffredin o leiaf unwaith. Yr wyf yno yn fynych ddwy waith, ac weithiau mor ami a theirgwaith yn y dydd. Yn awr, yr hyn yr wyf yn ei ddweyd yw hyn, nad oes un mesnr asr y bwriedir iddo basio, ac ynglyn a'r hwn y gweIaf debygolrwydd y dilynir ef ag effeith- iau penodol, da neu ddrwg, i bobl sir Fon, nad wyf pan yno, naill aiyn ei gefnogi neu yn ei wrthwynebu." (clywch, a chymeradwyaeth) Nid oedd y rhan arall o araeth Syr Richard ond bron yn g-yfan-gwbl yr un o ran yatyr i'r un y rhoddasom dalfyriad 0 honi eisoes. BWRDEISDREFI DINBYCH.—Dydd Sadwrn yr 28ain oedd dydd y penodiad. Yr ymgeiswyr eeddentMri. Townsend Mainwaring a James Maurice. Buasai yn dda genym pe buasai ein gofod yn cfkniatau i ni ddi- fynu rhanau o areithiau cynygwyr a chefnogwyr yr ymgeiswyr, ond y mae yn rhaid i ni ymatal. Dech- reuai Mr. Mainwaring trwy ddweyd ei fod wedi cael ei gyhuddo o fod yn eglwyswr dallbleidiol, ac yn or- t mesol ar yr ymneillduwyr, ond yr oedd efe yn gwadu hyny yn y modd mwyaf pendant. Yr oedd ganddo bregethwr ymneillduol yn awr yn un o'i ffermydd, ac yr oedd yn talu yr ardreth yn dda. Yr oedd newydd gyfranu tuag at ymneilldnwr oedd wedi derbyn coiled bum punt, ac yr oedd yn credu oni buasai ymdrech- ion yr ymneillduwyr yn ystod y can mlynedd diwedd. af y buasai Cymru yn awr yn baganaidd Yr oedd efe bob amser am bleidio y llywodraeth oreu, ac nid oedd ganddo gariad mawr yn y byd at dduciau. Yr oedd hanes y wlad yn dangos nad oedd rhinwedd yn perthyn yn gwbl i bendefigion. Y cwestiwn mawr i'w benderfynu oedd, a oedd genym ymddiried yn Arglwydd Palmerston. Yr oedd efe yn dweyd yn onest ei fod yn pleidio llywodraeth Palmerston yn ei gwaith yn cefnogi Syr John Bowr-. ing, oblegyd yr oedd bywydau ac eiddo personau yn China yn dibyna ar hyny. Carai weled diwygiad yn eglwys Loegr; carai weled esgobion Cymreig yn cael eu dewis dros Gymru, a chredai pe buasai John Wesley yn fyw yn awr y buasai yn cefnogi diwygiad- au yn yr Eglwys Sefydledig. Ond barnai y dylid dal i fyny adeiladau yr eglwysi trwy y dreth eglwys. Mr. Maurice, yr ymgeisydd rhyddfrydig, i'r gwrth- wyneb, a ddywedai ei fod ef yn erbyn gorfodi yr ym. neillduwyr i dalu y dreth eglwys. Nis gallai efe gau ei lygaid i'r ffaith fod yr ymneillduwyr wedi dyfod yn gorph pwysig yn y wladwriaeth, y rhai oeddent yn eyflawni dyledswyddau dinasyddol mewn modd cym- eradwy. Am y tugel, dymunai ddweyd, er y carai weled pawb yn dyfod i fyny at yr etholfa yn eofn i roddi eu pleidlais, eto, gan y gwyddai nad oedd modd cael hyny y dyddiau hyn, yr oedd yn penderfynu pleidio y tugel. Gyda golwg ar y cwestiwn o dreth- iad, dewisai drethiad uniongyrchol i drethiad anun- iongyrchol, a bamai y dylai pob dyn dalu yn ol ei foddion tuag at gostau y wladwriaeth, ond gwnai efe wahaniaeth rhwng arian a dderbynid oddiwrth eiddo sefydlog ag arian a dderbynid oddiwrth lafur a diwyd- rwydd. Gyda golwg ar gwestiwn China yr oedd yn anewyllysgar i wneyd un ymrwymiad mewn perthyn- as i'r cwrs priodol i'w gymeryd. Ond nid oedd un dyn yn ofni rhyfel yn fwy nag ydoedd ef, edrychai arno fel y mwyaf o echryslonderau dynol a'r peth olaf y dylai gwlad ei wneyd ac ni ddylid dadweino y cleddyf ar un cyfrif, oddieithr trwy argyhoeddiad difrifol o'n dyledswydd i Dduw, i'n gwlad, ac i ni ein hunain. Y mae yn ddrwg genym fod Mr. Maurice wedi bod yn aflwyddianus, fel y canfyddir oddiwrth ein rhestr mewn cwr arall o'r papur hwn. Dywedai Mr. Edg- worth ar ran Mr. Maurice ar ddydd y penodiad, y deisebai yn erbyn Mr. Mainwaring am lwgrwobrwy- aeth yn Holt. SWYDD FFLINT.—Cynaliwyd cyfarfod cyhoeddus nos Lun o bleidwyr yr Anrhydeddus Lloyd Mostyn yn y Wyddgrug, Mr. Lloyd, o'r Hafod, yn y gadair. Traddodai Mr. Mostyn araeth faith a grymus. Dy. wedai ei fod wedi cael ei gyhuddo gan Mr. Gladstone o fod yn ddyn plaid, ei fod yn penderfynu cefnogi Arglwydd Palmerston trwy y tew a'r tenau. Yr oedd yn gwadu hyny. Yr oedd yn wir ei fod yn cefnogi Palmerston pan yn ei Ie, ond yr oedd yn gwneyd hyny bob amser yn gydwybodol. Os darfu iddo erioed bleidleisio mewn dull amheus, neu yn erbyn ei gydwybod, yr oedd hyny i nerthu dwylaw Mr. Gladstone, sef mewn perthynas i'r pwyllgor ar Sebas topol. Cyhuddai Mr. Gladstone ef 0 gefnogi yeh. waoegiad yn y trethoedd, ond nid oedd hyny yn wir. Gwnaeth Mr. Gladstone gynygiad yn Nhy y Cyffredin i ddal at y gyllideb a wnaed ganddo ef mewn amser o heddwch, ond yr oedd rhyfel wedi cymeryd lie er y pryd hwnw, ac yr oedd yn angenrheidiol talu costau hwnw cyn gostwng y trethoedd. Cyhuddai Mr. Gladstone ef (Mr Mostyn) o fod yn erbyn pob diwyg- iad, cynildeb, a heddwch. Yr oedd yn gwadu y cy. huddiad hwnw yn hollol. Yr oedd Arg. Palmerston yn bleidiol i hedd, oud yr oedd yn heddwch a roddai ddiogelwch i'r genedl, ac yr oedd yn rhaid ei gael heb lychwino anrhydedd y genedl. Yr oedd yn credu fod Arglwydd Palmerston wedi gwneyd yn ei Ie yn cefn. ogi Syr John Bowring, oblegyd pwy a wasanaethai y goron os pan y defnyddid mesurau i amddiffyn byw- ydau a meddianau Prydeinig y gomeddai y llywodr- aeth gartref eu cefnogi yn hyny ? Nid oedd efe (Mr. Mostyn) yn dymuno cefnogi unrhyw greulondeb diangenrhaid ar ran Syr J Bowring, ond yr oedd yn rhaid profi yn y lie cyntaf fod hyny wedi oymeryd lie. Yr oedd y newyddion yn h vsbysu fod yr ymherawdwr yn bur ddig wrth Yeh am yr hyn a wnaeth, a'i fod wedi rhoddi gorchymyn i gvmodi y Saeson. Gan fod yr ymherawdwr o'u tu, yr oedd yn meddwl y dylem gefnogi Syr John Bowring. » • • Credai fod Arglwydd Palmerston yn ddiwygiwr. Yr oedd yn wir nad oedd ei hunan wedi cynyg mesurau diwyg- iadol, ond pan welai y bobl yn ffafriol i hyny, yr oedd yn meddwl mai efe fyddai y dyn cyntaf i gario allan eu dymuniadau. Am yr wrthddadl nad oedd wedi pleidleisio dros gynygiad Mr. Locke King, dylasid coflo nad oedd hwnw ond cynygiad hanerog anmhos- ibl i'w gario allan, ac nid oedd efe yn bur siwr nad oedd Arg. Palmerston wedi gwneyd yn eile yn gwrth- wynebu y cynygiad hwnw. Credai yn sicr os dygid mesur cynhwysfawr o ddiwygiad yn mlaen y cefnogid ef gan Arglwydd Palmerston. Barnai efe, Mr Mostyn, fod helaethiad yr etholfraint yn angenrheidiol, ac yr oedd yn penderfynu cefnogi mesur i hyny. Am y tugel, nid oedd erioed wedi pleidleisio drosto, ond wrth fyned o gwmpas yn awr yr oedd yn llwyr argy- hoeddedig fod yn rhaid cael rhywbeth. Nid oedd ya ymrwymo yn hollol i bleidio y tugel, ond yr oedd y cwestiwn yn teilyngu ystyriaeth difrifolaf y Senedd. Nid oedd yn amheu llawer na welid Arg. Palmerston eto yn bleidiol i'r tugel. Yr oedd efe, Mr. Mostyn, yn erbyn Puseyaeth; gwell oedd ganddo naill ai Protestant neu Babydd gonest; ond yr oedd Mr. Stephen Glynn, ei wrthwynebydd wedi dangos trwy Ryfranu, a thrwy ei bresenoldeb, ei gydymdeimlad hollol a'r hyn oedd yn myned yn mlaen yn eglwys BUseyaidd Knight'sbridge. Yr oedd efe, Mr. Mostyn, yn edrych ar Mr. Gladstone fel y dyn mwyaf peryglus yn Nby y Cyffredin. Yr oedd dau o'i gyfeillion wedi ei adael yn ddiweddar o herwydd ei gysylltiad a'i gydymdeimlad a'r Toriaid. Wedi ychydig o eiriau gan y cadeirydd, codai Mr. Thomas Jones, Cefnygadair, i anerch yr ethol- wyr. Yr oedd yn ymddangos ar yr achlysur presenol o gydwybod, oblegyd hlrnai fod pob etholwr yn frad- ychwr i'w wlad, i'w grefydd, ac i'w Dduw, os na phloidleisiai dros Mr. Mostyn ar yr adeg bresenol. Y gwasanaeth mwyaf a allai Mr. Gladstone ei wneyd i Mr. Mostyn oedd myned 0 gwmpas gan gymeryd Syr S. Glynn fel hogyn mawr gerfydd ei law, a'i gyflwyno i'r etbolwyr. Yr oedd efe, Mr Jones, yno i ail ddweyd y cyfan a ddywedasai efe yn ngwydd M: Gladstone am dano. Ail baerai fod Mr Gladstone wedi gadael y llywodraeth ar adeg o gyfyngder, a phan ymaflwyd yn y llyw gan Arglwydd Palmerston. Yr oedd yn beth gwael ac isel i adael i unrhyw ophiiwn o'i eiddo ei hun beri iddo adael llestr y llywodraeth ar y fath adeg. Yr oedd Mr Gladstone yn gwadu fod Syr S Glynn wedi troi tenant o'i eiddo allan am gadw cyfarfod gweddi yn ei ffarm, ond yr oedd efe, Mr Jones, yn ail haeru yr un peth. Dar- llenai Mr Jones lythyr oddiwrth ddyn o Benarlag yn cadarnhau y cyhuddiad. Yr oedd Syr S Glynn yn Nhreffynon wedi gwadu y peth, ond ar ol hyny dy- wedai "am a wyddai efe." Yr oedd penran yn holl ysgrifrwymau Syr Stephen a'i denantiaid yn gwa. bardd cynal cyfarfodydd cyhoeddus o un math yn eu tai. Yr oedd efe yn meddwl fod ty pob dyn yn gastell iddo, ond yr oedd yn ymddangos nad oedd yn mhlwyf Penarlag un castell ond Hawarden Castle." Nid oedd modd cael dim gwaeth na byn yn Naples. Yr oedd Mr Gladstone wedi haeru nad oedd incwm plwyf Penarlag ond £2500, pan mewn gwirionedd yr oedd yn £3300. Cymharai Mr Joqes gymwysder au Syr Stephen ag eiddo Mr Mostyn, a gofynai a ellid enwi un amgylchiad pryd y dangosodd Syr Stephen yr arwydd leiaf o fedrusrwydd. Terfynai Mr Jones trwy gynyg penderfyniad o bleidgarwch i Mr Mostyn, yr hwn a eiliwyd gan y Parch. Roger Edwards mewn araeth Gymraeg, yn cymharu gwas- anaeth Mr Mostyn yn achos rhyddid g ladol a chrefyddol ag eiddo Syr S Glynn. Pasiwyd pender- fyniad 0 ddiolchgarwoh hefyd i Mr Jones am ddyfod allan mor wrol o blaid yr etholwyr rhyddfrydig yn erbyn Mr Gladstone. Dydd Sadwm diweddaf oedd dydd y penodiad. Cyfarfu yr etholwyr yn Neuadd tref Fflint. l'r oedd tua mil o bersonau yn bresenol. Cynygiwyd yr An. rhydeddus T M Ll Mostyn, yr aelod diweddar, gan Sherley Conway, Ysw., o Bodryddaa, a chefnogwyd ef gan T H Griffiths, Ysw., o Green. Bank, gerllaw Dinbych. Cynygiwyd yr ymgeisydd arall, Syr Stephen Glynn, gan Ethelston Peel, o Bryn y Pys, a chefnog- wyd ef gan W J Keats, Ysw., o Greenfield Hall, Troffynoa. Yr Anrhydeddus Mr Mostyn, wrth anerch y gwydd. fodolion a ddywedai nad oedd yn honi bod yn ber- ffaith ond ar yr un pryd, gwadai fod ei ffaeleddau mor ami ag y dywedid gan ei wrthwynebwyr. Er fod ei feiau yn eael eu dwyn yn amlwg a hyawdl ger bron, eto hyderai nad oeddent am lyncu pob peth a ddywedid gan Mr Gladstone. Gwadai y cyhuddiad ei fod yn ddilynydd i Arglwydd Palmerston heb farnu drosto ei bun; ond pa wladgarwr a omeddai gyn- orthwyo ei arglwyddiaeth, yr hwn a ddygodd y rhyfel yn erbyn Rwsia i derfyniad mor lwyddianus ? Pwy nad ymladdai 0 blaid y wlad pan fyddai raid ? Pa beth bynag fyddai y gost ni oddefai i'r faner Brydein- ig gael ei mathru a'i sarhau. Yr oedd efe o blaid heddwch, ond yr oedi yn rbaid iddo fod yn heddwch anrhydeddus. Yr oedd apeliad wedi cael ei wneyd at y wlad ar gwestiwn China, gan fod y llywodraeth wedi cael ei gorchfygu gan ymraniad 0 ddynion an- nghydnaws, ar ba un yr oedd yn ofni nad oedd un enw yn ei Eiriadur i'w gael. Credai fod y rhyfel yn erbyn China yn un oyflawn ac angenrheidiol. Os oedd un bai ar Syr John Bowring, y hai hwnw ydoedd peidio haner amddiffyn ein cydwladwyr yn China Yr oedd Syr John yn un o'r dynion heddwch yn y wlad hon, ac nid oedd wedi gwneyd digon tuag at amddiffyn ein hanrhydedd yn Hong Kong. Dyma oedd barn y wlad, ac yr oeddent wedi gwrthod y fath ddynion a Cobden, Bright, Miall, a Fox, o herwydd eu pleidlais ar y ewestiwn hwn. Credai fod Arglwydd Palmerston yn ddiwygiwr, ac os na phleidleisiai ei arglwyddiaeth dros fesur belaeth o ddiwygiad ni chaffai ei gefnogaeth ef. Yr oedd efe, Mr Mostyn, o blaid helaethiad yr etholfraint. Yr oedd llawer o ddynion mewn swyddfeydd, nad oeddent yn rhentu tai y rhai a ddylent gael yr etholfraint ar bob cyfrif. | Am y tugel, os ceid nad oedd un mesur arall yn llwyddo, yr oedd yn barod i wneyd prawf arno. Pa fodd bynag, yr oedd am beidio ei wrthwynebu, os danfonid ef drachefn i'r Senedd, Ymffrostiai Syr Stephen Glynn fod ganddo bleidwyr lawer yn Nhre- ffynon. Gallai hyny fod, ond a oedd wedi cael eu calonau? Dylai fod gan bob dyn hawl i roddi pleid. j lais rydd ac anmhleidgar. Yr oedd yn rhyddfas- nachwr, ond yr oedd wedi anfoddloni Mr Gladstone am beidio pleidio gostyngiad y dreth ar siwgwr mor isel ag y dymunai efe. Ond yr oedd efe yn dweyd, bydded i ni dalu ein dyledion yn gyntaf. Dylai y llywodraeth gael y clod am yr hyn yr oeddent wedi ei wneyd. Yr oeddent wedi gostwng y dreth ar de a siwgwr. Mr Gladstone: Na ddo, na ddo, Syr. Mr Mostyn Y maeut wedi gostwng y dreth ar de a siwgwr (eymeradwyaetb, a na ddo, na ddo.") Mr Gladstone: Nid yw hyny yn wir, nid yw yn wirionedd, Syr. Mr Mostyn: Gallech yr un modd ddadleu nad oeddent wedi gostwng y dreth ar incwm. Yr wyf fi yn dweyd fod y dreth ar incwm wedi ei gostwng, a'r dreth ar de hefyd. Mr. Gladstone: Na, na, nid gwir, Syr. Mr. Mostyn: Y maent wedi eu gostwng, a phan dalwn ein dyledion, hwy-a,ostyngant ychwaneg. Yr oedd Mr. Gladstone wedi belo y gyllideb ddiweddaf, ond nis gallai ddwyn un well yn mlaen. Diau fod Mr. Gladstone yn un o'r dynion mwyaf medrus yn y deymas, ond yr oedd braidd yn rhy fedrus pan geisiai gynyg cyllideb am bedwar, pump, a chwe' blynedd yn mlaen Haw. Yr oedd Mr Gladstone yn gyfaill mawr i Mr Disraeli yn ddiweddar, ac yr oedd y boneddwr hwnw yn cymeryd arno y gallai weled pethau yn dyfod i'r golwg o'r dyfodol, ond nid oedd efe yn credu mewn prophwydi y dyddiau byn. Yr oedd efe (Mr Mostyn) o blaid mesur o addysg rydd, ac nid oedd yn bleidiol i un grefydd yn unig yn y gyfundrefn hono o addysg yr oedd pawb i gyfranogi o honi [Gwaeddai rhyw un o'r dorf, "Beth am Maynooth ?" a dywedai Mr Mostyn] Nid wyf yn caru y rhoddion crefyddol byn, ac mi a bleidleisiaf yn erbyn May- nooth. Yr oeddyn bleidiol hefyd i dalu yn well i'r clerigwyr gweithgar, ac i gael esgobion a barnwyr Cymreig i Gymru. Yr oedd yn gas ganddo Buseyaid, yr oeddent yn debyg i'r Peeliaid mewn politiciaeth, nid oeddent y naill beth na'r Hall. Yr oedd yn bleid. iol hefyd i unrhyw fesur a ryddhaai yr Ymneillduwyr oddiwrth gael eu gorfodi i dalu y dreth eglwys. Syr Stephen Glynne a siaradai yn bur fyr. Yr oedd wedi dyfod allan ar gais rhai cyfeillion i wrth- wynebu Mr Mostyn, am ei fod yn gynorthwywr pleid- gar i Arglwydd Palmerston, yr hwn oedd yn elyn beddwch, cynildeb, a diwygiad. Yr oedd gwastraff ofnadwy yn nhreuliadau y wlad, ac yr oedd Arglwydd Palmerston wedi bod yn feius iawn yn dechreu ac yn terfynu rhyfel yn Persia heb gydsyniad y Senedd. Yr oedd (Syr Stephen) yn bleidiol i helaethiad yr etholfraint, ond nid oedd yn bleidiol i'r fath fesur ag eiddo Mr. Locke King. Pleidiai y cyfryw fesur i ryddhau yr Ymneillduwyr oddiwrth dalu y dreth eglwys, heb wanhau buddianau yr Eglwys Sefydledig. ond ni phleidiai ddyddimiad diamodol y dreth hono. Gwadai fod un tuedd ynddo at Babyddiaeth, ond yr oedd yn ymlynydd diysgog wrth y Sefydliad fel yr oedd yn oael ei osod allan yn y 3ydd erthygl. Yr oedd yn bleidiol i esgobion Cymreig, ac 08 danfonid ef i'r Senedd elai yno yn hollol rydd i bleidio pob mesur da, ac nid i gyfnerthu unrhyw blaid. Mr. Gladstone, yn nghanol y cynwrf mwyaf, a wnaeth rai sylwadau. Nid oedd erioed wedi clywed araeth mor feiddgar ag eiddo Mr Mostyn. Dymun- ai enwi ychydig o ffeithiau, oblegid yr oedd Mr Mostyn wedi ei gyhoddo o osgoi ffeithiau a cheisio dylanwadu ar y bobl trwy ei hyawdledd. Onid oedd Mr Mostyn wedi pleidleisio dros gyllideb y llywodr. aeth, a thrwy hyny ychwanegu chwe miliwn o bunau at feichiau y wlad, ac yr oedd yr ychwanegiad hwn wedi ei wneyd mewn un cysylltiad a'r rhyfel diwedd- af ond mewn amser o heddwch. LllÙs. Sut yr ydys i dalu y X70,000,000 o ddyled am y rhyfel yn erbyn Rwsia mewn 23 o flynyddau ? Y mae :£3,000,000 o'r £ 8,00),000 yn myned at hyny. Mr. Gladstone. Y mae yma foneddwr yn dweyd fod genym f.3,000,000 yn y flwyddyn i'w talu am y rhyfel yn erbyn Rwsia ac yr wyf fi yn dweyd wrth- ych yn awr fod hyny yn ychwanegol at y XO,000,000, Yr oedd costau y fyddin a'r llynges y flwyddyn cyn y rhyfel yn £ 16,000,000; ond yr oedd Arglwydd Pal. merston yn cynyg gwario £ 20,250,000. Hawdd son am ostyngiad y trethi, ac addaw hyn a'r llall, ond yr oedd y peth yn hollol annichoiiadwy gyda'r treuliadau preseno!. Yr oedd Mr. Mostyn wedi dweyd fod y llywodraeth wedi gostwng y dreth at de a siwgwr, ond yr oedd efe yn dweyd ei bod wedi ei hychwanegu. (11 Dangoswch hyny.") Mi wnaf. Yn ol y gyfraitb. fel yr oedd yn bod yn Ionawr, buasai y dreth ar de ) yforu yn Is. 3c. y pwys. A allai Mr. Mostyn wadu ( hyny ? ond yn ol y gyfraith a wnaed trwy help Mr. Mostyn yr oedd yn la. 5c. Gwaded Mr. Mostyn hyny os gallai. Yr oedd yn ddrwg ganddo fod Mr. Mostyn yn ceisio enyn casineb at grefydd Syr S. Glynne. Yr oedd crefydd yn beth o bwys yn ddiau wrth ddewis dyn i'r Senedd; yr oedd moesau da yr un modd. Ond os oedd crefydd a moesau yr ymgeiswyr i gael eu chwilio y dydd hwnw mewn modd cyhoeddus, credai mai Syr Stephen Glynne a ddeuai allan o'r ymchwiliad oreu Yr oedd Mr. Mostyn wedi ei herio i ddweyd hyn, ac nis gallai lai. Cyhuddid Syr Stephen Glynne o fod yn tueddu at Babyddiaeth, os felly, sut yr oedd fod yr holl Babyddion yn pleidio 1\1r. Mostyn ? Yr oedd Mr. Mostyn yn dweyd nad oedd yn pleidio Palmerston ond pan farnai ei fod yn ei lo, ond yr oedd yn digwydd ei fod bob amser yn ei farnu yn ei lo. [Yn yr adeg yma daeth rhai bech- gyn i mewn i'r ystafell a chanwyllau ar ben polyn, a daliasant hwynt o flaen Mr. Gladstone. Dywedai yntau] Dyna'r unig beth i mi, y mae yn dda iawn genyf eich bod wedi dwyn y canwyllau yna i mewn, oblegid y mae llawer iawn o eisiau goleu yn y rhan yna o'r ystafell, ond rhaid i chwi ofalu peidio dwyn gormod o oleuni i mewn, onite fe wel pawb, a hwy a ddeuant i gyd i bleidleisio dros Syr Stephen Glynne. Ar ol ychydig osiarad pellach, eisteddai Mr. Glad- stone i lawr, ac ar ol hyny codai Mr. Mostyn. Y mae Mr. Gladstone (meddai) wedi fy nghyhuddo i o ddweyd anwirodd bwriadol (clyweh clywch, a "naddo.") Yn awr fe fydd y dreth ar de ddydd Llun yn Is. 5c. y pwys yn lie Is. ge. (cymeradwyaeth). A oes un dyn yn ei syn. wyrau a ddywed i mi fod 5c. yn fwy na go. (cymerad. wyaeth). Yr wyf yn dweyd nad yw Mr. Gladstone ondtwyllalol i gyd (cymeradwyaeth a hwtiadau) ac yr wyf yn dweyd y gwir wrth ddweyd fod y llyw- odraeth wedi gostwng y dreth ar de (cymeradwyaeth a na, na.") Mr. Gladstone. Byddai yn ddrwg genyf pe tybiai neb fy mod yn cyhuddo Mr. Mostyn o ddweyd anwir- edd bwriadol a phwyllog. (clywch clywch) Mae'n wir y bydd y dreth ddydd Llun yn disgyn 0 Is. 9c. i Is. 5c., ond nid yw yn wir y bydd yn disgyn mewn canlyniad i unrhyw weithred o eiddo y 11) wodraeth. Y mae hyny mewn canlyniad i'r gyfraith oedd yn hanfodi cyn hyny; ac oni buasai y llywodraeth bres- enol, yr hon y mae Mr. Mostyn yn ei chefnogi, buasai y dreth yn Is 3c yn lie Is 5c, ac yr wyf yn dymuno gofyn i Mr. Mostyn onid yw Is 5c yn fwy na Is 3c ? Mr. Mostyn. Nid oes genyf ddim i'w wneyd a hyny. Mr. Gladstone. Yr ydych yo dywed. Y mae yn gomedd fy ateb. Pan ofynwyd am godiad dwylaw, dywedai y sirydd eu bod o blaid Syr S. Glynne, ond galwai cyfeillion Mr. Mostyn am ail arwydd, ond gomeddwyd hyny. DINBYCH (SIR). Cymerodd yr etboliad le ddydd Gwener diweddaf. Syr Watkin Williams Wynn mewn araeth fer, a ddywedai ei fbd yn hyderu fod ewestiwn Maynooth wedi ei benderfynu fel yr oedd yn awr, a'i fod wedi pleidleisio yn erbyn y llywodr- raeth ar aehos China, ac yna terfynai trwy ddiolch iddynt am ei ddewis y tro hwn eto i'w cynnrychioli yn y Senedd. Mr. Biddulph a ddywedai ei fod yn barnu fod egwyddorion Syr Watkin wedi dyfod yn bur agos i'r eiddo ef. Am gwestiwn China, er nad oedd efe yn cymeradwyo yr hyn a wnaed gan ein swyddogion ni, eto yr oedd yn barnu eu bod wedi gwneyd y peth goreu a allasent o dan yr amgylchiad- au, ac am hyny yr oedd wedi pleidleisio gyda'r llywodraeth yn y mater. Mawr gymeradwyai waith Arglwydd Palmerston yn penodi esgobion efengylaidd, a hyderai y byddai iddo pan fyddai esgubaethau Cymreig yn weigion, benodi Cymry i'w llenwi.