Yr Amserau

EISTEDDFOD IFORAIDD DOWLAIS, 1S17. I C YNIELIR vr Eisteddfod i-iclio(I yn Yi;zoldv Dowlais, dvcld Llun a ii o Gorphenaf, 1857. pryd y gwobrwyir yr ymgvatadleuwyr budlugol ar v testynau isod, fei y canlyn ¡ HARDDON'L Ü TH. 7. Am yr Anrd. areu er co?Tadwnaeth am v i; ,rp |(Iar-fvr J J. Guest, Barwnig, A.S., Dowlais—Gwobr 20 0 0 *aiar gan 3m y d-.weddar Daniel Jenkins. Sta* Bowlais. gan Gyfrinfi Caradou ab Br n — Gwobr 1 o 0 1 Thomas. 13;'1" Boar. Dowlais. pan Gvfrinfa Tonal Cariad—Gwobr 4 0 0 Am ? Eng.yn goreu i tod vr F?dd-ar??fT ar H?nry Thomas, Blue Boar. Dowlais, srmTeml Cariad —Gwobr 0 H 0 5, Am yr Engivn goreu i fod ? Fedd M-g?fr i r diweddar Mrs. Ana Th?mM, Blue Boar, Dowhis, ?an Teml  Cari-d-G?,?br 0 1150 6.'TaIar-&n.trotyd?eddarPht)IipPreece.Cyfrwywr.Dow)ais.Rancvf''mtoii—Gwobr ? ? 1 0 0 7.ix.6n;I?rymw?.iadvGp?amyay<JdoeddCvmry.aI!wvddiMf.oiUftvttrRenv<jMnDdu—Gwobr 0 10 0 .m?R?lAic 7 FARDOOXIAKTII—Parch. Canon JGnttns.PeriglorDowhus; a'r rMch. RobfttEIUs, Sirhowy. {Cynddchv TBAETHOD.AU. t.Amv?wahM!aetbrhwDtrCybydd-doft.tCbyn:'deb,?c'ivfnnf?If.ir.Dow]aM—<j?obr 1 0 0 AP artviedswydd Iforia-.d i ddiwyllio ea meddvliaa, yn nghvd a'r moddion goreu <?r anill v' r amcan, gan Gyf- rinra Ifor Bach—Gwobr 22 0 3. Ar v priodoldeb neu yr anmhriodoldeb i Iforiaid gynal ea Cymdeithasau mewn Gwestai, can Gyfriufa Lletv Ifor—Gwohr 100 4. At Ravorol(leb v Cyftiridpb lfcrai(Ld, yn r)ihyd &'r M* oddion mwyaf effeithiol er ei lwvddiant, gan Gvfrinfa y Feillionen Gymraeg—Gwobr o .=> 0 Y Cyfarjgoddiadan fod yn Haw yr Ysgrifeaydd erbvn GOI-DII, lOfed, 1 ~.j7. cvfeiriedig WILLIAM THOMAS, Tailor, Well Street, Dowlais, near Merthyr Tydfil. PS—Atelir y swobrwyon os na bydd teilyngdod. Yn y IV .ixq, ac a gyhoeddir yn ddioed, Pris 6c., j VDRODDIAD 0 Deithiau Cenadol a Dar?an. X fyddiadau y Parch. Dr. L'vm?t'tM. yn \?htno!barth DeheudifAffnca. Cy<;eitbedie?anT Parch. THOMAS LPVI. Gellir eael un, neu nnrhvw nife-, drwy y Llvthvrdy, ar ddsrbvniad y gwerth mewn Postage Stumps RKES LEWIS. Argraffvdd a Chvhoeddydd, MERTHYR TYDFIL, ac i'w gael gan vr holi Lyfrwerthwvr. LLYFRAU CYMREIG. EOS CEIRIOG-; set boll waith yr cnwog A Fardd Hw ?, .RR?.?dahaQea vr Awdwr, gan Wai- ter Davies Yn I?iwv Gv&ol, mewn IIiam hardd, pris 5@, ?Pria fvnteiig, 12s.; TW.NI. Gan lfrg. pABAN FEWYRTH TWM. Gan Mrs. c Stowe. gvda aaithar-h??ain 0 Oerf-ianian. Wedi -i rwrmo mewn ilian ha-dil. 1'5 rpr;s c .'ut-fig, ?"B'?'L DARLT NTADOL—1 Samuel i ddi- i wedd Malaohi. Yn ildwy rr(-irii am?en. Y CAIEDYDD c"'R.Er(T Pris (is mewn pftpar, neu 7G. yn rhwym. L ^s CAMBRIAN* hS5-rR.EL, 1:J.ing a Coil^cviou of th^ eloiies c, Carabna, with original worda in En«lidh anti vvitli several original ÀÍrs- BT iOH.v THOMAS. lectin Ddu) Ar wrrth gan R. HUOHBS Sos. y rhai y JlelIir cae! ^ron inrhyw lyfr Cymreig trwy anfon ei wertb znewft fostage Stamps, Anfoner ttm ea RUFSTR nwydd o Lyfrau Cymreig. Nofel Fuddugol EISTEDDFOD MERTHYR. ? Cyhaeddi* yn ddioed, ar dderbyniad Archebion am 500 o Gopiau, Pns 1j. 8ch.. yn cymcyt dros 200 o du dalenau, o biyjjiad Llewelyn Pwi." YCYFOETHOG A'R ILA WD. sef Ffug y harma Fnd.?t?ol yn Eistedd.od y Cymrodorion Dir- weatol. Nadoiig, IS06 Gan L. W. LEWIS, (Llerc L'vy/o,'J twdwr Llewelyn P"rT1..c.c. Si argroffrond SIFER D?RFY\ol am hvrv rbaid i bob Arehebion Jdyfvd law erbyn Mai laf, yn gyfeinedig i'r Tsgrifenyud. Bhoddir vr elw trferol i Lyfrwerthwvr a Donbarthwvr. i Swydd& y Cymrodorion, JOSEPH WILLIAMS, 7, Mawrth 4,19.j7. YSGRIEEXTDD. DYTTVIADAC 0 FEIRMTVDAPTH MR. THOS. STEPHENS:— "Mae y Gwaithyn orchestol; dengys adnnby'ddiaeth hel- seth ac arcrywiol o r natnr ddyiioi mae y port'-eiadau oil yn fymna au yn naturiol. » » » Mae doethineb, ar ysbryd e-efydd m moeaoldeb yn rhedeg tiwy y cwbl. Mae v Gwaith yn anrhyd-,dd i'w Awdwr, yn addurn i'r Gymdeithas, ac yn wir haeddianol o'r wobr." Argraffwyd yn Swyddfa y Cymrodorion, gan R. LEWIS, MERTHTK. HYSBYSTA W Y 8 f 0 Y fAE y TESTAMENT NEWYDD DWY- IEITHAWG, yn cvnwrs Nodiadau a Chyfeiriadaa Yagrythyrol Scott, Map o Wlad Canaan. Map o Jeithian yr Apostolioji, yn nghyd ig areryw dablaa ams.-ryddoI tia gwas- Miaethgar, yn cael ei wertha yn awr am y pris iBe! 038. 3s. 3c. .3.. 6c mewn gwahanol rwymiadau. Ar dderbynjad ei werth o stamps, anfonir oopi yn ddi-iraul drwy y Pott i unrhy w bartb o'r wlad. H. JO^ES. Argraffydd a Chyhoeddydd, Lr,.t-N(ioT,i, k N. Tr ydym ni yn mawr gymeradwyo y Testament thva a def- nyddiol achorl-T Pri}lip8. Hereford: T. Aubrey.Treffynon I. Pritchard, Uango!leo; W. Rees,Liverpool; H. Griffiths, IJandryg»n. TO MERCHANTS, BUILDERS, See. MESSRS. ROBERTS & CO. beg respectfully to JiL inform the above and the rtofcility, clergy, and gentry of Liverpool and its neighbourhood that thev have constantly on hand a large supply of MARBLE and ENAMEL CHIMNEY PIECES. MONU- MENTS, TOMBS, GRA YESTONES. &c" which for elegance of design cannot be surpassed by any other house in town. t; Messrs. R. and Co. would also beg to introduce to i the attention of the public their ENAMEL SLATE, < which for ornamental and useful purposes cannot be t- forpassed, besides being found more elegant and durable than Marble, and much ]>S5 expensive. Messrs. R. and Co. would also recommend their SLATE, which is in very common use in the south of England for Pantry and Larder Tables, Shelves. &c. Wine Cellar Fittings Sinks, Salting and Milk Vessels, Baths, Cisterns, and Skirtings, Balcony Landings, Coping, Window Sills, and Ridging,Garden Frames, and Edging, for Borders, Sun Dials, &c., Also Billiard and Bagatelle Tables. ityposrroity-3, FALKLAND-STREET, LON- DON-ROAD. « MASVTACTOItY.-ABFR, five miles from BANGOR, r NORTH WALES. The whole machinery driven by water power. N.B.-A snpply of CISTERNS constantly on hand. QUEEN'S HALL BOLD-STREET. DIFYRWCH HOFFMAN YMGYTUNIADALT YCHWANEGOL. MISS GASKELL. QUEEN'S HALL BOLD-STREET. DIFYRWCH HOFFMAN. JLf CTFN'EWIDIAD y Y RHAGDBE MAD. Y PERORION ORGAXOPHON.C. Mr. THURTON, yr hwn a g,vdnnbyddir fel yr Amlaeiniwr, y bol-lefarwr, a'r dynw.smiwr goreu a ddwg yn mlaen amrywiaeth o briod luni 111 sb'tchcs) newydd a Iluosog, gyda'r fatli newidiadaii cyfl mo wisgoedd, pryd, llais, a dulliau fel v mae yn ami wedi bod yn amhetis a oedd yn boslbl i'r gwahanol nod- weddiadau gael eu dol gan yr un persen. Amrywiol oymvsgogiadyron aittom(ita), nidyn unig o'r gweith- ian eelfyddydoi goreu, ond hefyd hynod ddifyrys i'r ieaanc a'r hen. Yn dechreu am wyth o'r gloch. QUEENS HALL, BOLD-SREET. DIFYRWCH HOFFMAN Mewn canlyniad i'r nifer luosog o bobl y rhai y Buddiwyd iddynt gael mynediad i'r Hall uchod ar y Hotweithtau rhad, sef Llun a Sadwrn, ac i gyfarfod alr dymuniad cvffredinol a amlygwyd yn y newydd- isduron: Mr. Holfman, oddiar ddymuniad i roddi i bob dosbarth gyflenstra i gael gweled ei ddifyrion, a hysbysa prisiau y mynediad i mewn ar hyd yr wyth- noB: Back, 6d.; Reserved Seats, Is.; Stalls, 2s.; Private Boxes, o 158. i 30s. Yn agored ddyddiau Mercher a Sadwrn am hanner awr wedi dau, fel arferol. Pob nos am wyth. ii A GOOD FAMILY MEDICINE CHEST, j £ wit? a prudent us, hag saved many a life and yet we think the idea might be improved upon and reduced to a more simple form. Take some good compound, such as COCKLE'S AN'l IBILIOU9 PILLS, and we find that the deaired end may be obtained without scales ane weights, or little mysterious compartments and enchanted bottles, with I crystal stoppers. Others might be used. but Cockle's Pills, as tested by many thousands ofperaons, and found to answer their purpose so well, may be set down as the best." Observer. STARCH BRE1NTEBOL GLENFIELD. Yn cael ei ddefnyddio yn y LLIEINDY BRENHINOL, Ac a farnwyd gan OLCHYDDES EI MAWRHYDI Y GOREU a ddefnyddiwyd ganddi ERIOED. To cael ei werthn gan yrholl Chandlers, Grocers, &c. "BONE-MANURE, CHEAPER THAN GUANO." TO DAlBY FARMERS. A FAMOUS TOP-DRESSING for PASTURE, -/TL MEADOW, HAY. &c., prepared from Phosphates, with t Nitrate, &c., at S5 per Ton in balk. Applv to Bone-Manure Works, ARNOTT BROTHERS, Litherland. Liver Chambers, Liverpool. H I L L S S SUPERPHOSPHATE OF LIME AND CORN MANURE. FE ellir cael 7 uchod fel arferol wedi ei war- _L '?'a y* bur, a r unrhy? ag svdd wedi rhoddi cvmaint bo<iaIoiirwydd am y 10 mlynedd diweddaf, yn nghyd a Thyst- lolaethAU o bob parth, a chyfarwyddiadau i'w ddefnvddio o r Gwwthiaoedd yn uniongyrchul, neu gan y CiuruciLwylwyr. PRIS. Superphosphate £ 7 y duneU. Gwrtaith Yd. £8 GORCHWYLWYR. CMrgybi— Mr. Robert i ierce, Valley Station. Caernarfon—Mr. Robert Edwards, High Street Conwy—Mr. M. T Fdward", Quay. Prelltatyn-r. Edward Hunt, Railway Hotel Csef-Nf,i. Tames Dickson and bens, Seed Warehouse. Liverpool—Mr. Thomas Whailey. St. George's Crescent Amwythig— Geo. Cottle, West Feltoo. Alkali Works, Amlwch, Anglesey, March, 1*57. CHESTER AND HOLYHEAD RAILWAY, \_7 Notice is herehv given, that thp A LF-Y K \RI Y GENERAL MEETING of thu SHARE HOLD F !\S 0f this company will be held at the Easton Station. Lonrion, vu FRIDAY, the 20th instant, at Twelve o'cloek precisely, for the election of two directors and one auditor, in the room of those retiring by rotation, who are eligible fnr re-elec' ion, and for the transaction of the ordinary business of the coml pany. And notice is also hereby given. hat it is intended to sub mit to the meeting resolutions confirmatory of the forfeiture of the following shares, on which epnair. calls remain 1]0. ) paid, viz ) 17227 io 17231 E 20 Shares, Nos ) V .V>17 to ;'1)21 ) 19042 to 19051 i 0 712nd Preference' £ v 12s. 6d 1) to .? 'J t. h "I; '2i4!J to 171'18 Shares, ')o to :t?3 7- to E • a 15!' 2ndPrrterence(i'21 "s.nd.j li>70 to lfi'W £ V 8hares, Nos r 4944 to 500 j 2174 to 21' lo MORTON PETO, Chairman Cile,ter,2nd larch, ROBERT S. MANSEL, Secrr^eairr>y- Cheater, 2nd March, 1S57. tr»n«ier books of the company will be .-losed on Friday, the ^th instant, until after the mesting b. TO AGRICULTURISTS, Rich and Pure Dissolved BONE MANURE, Containing 30 per cent. of Solnble Phosphate. More pev- mnnent than Guano, at half its price. -Apply to ARNOTT BROTHERS, I.iver Chambers, Liverpool. 1 y E I S I A U I Dï TECAC o gvraeriad, barn, chwaetli, ac vn gymreigivvr da i ddethol newvddion &c. o r newydd- iaduron Saesoneg, a'u cyfieuthu i'r Gymrae-i edrveh dros a dethol o ohebiaethau Cymraeg a'u eyfleii i'r was?—yn abl i wrieuthnr adroddiadan [reports] o gyfarfodvdd &c. Os vn iraliu yssrifenu lIaw fer gorei; oil. Cyfeirier,—Amserau ffice, Liverpool. Tysteb i Dr. W. Jones, Caergybi. MEWN C\ KARFOD o gyfeiIHon Dr. W. J  Jones, a gvnhaliwvd yn TJysdv v Dref, Caergybi. dydd Llun, 169g o Chwelror, IK57, y Parch. CAISGHEI.LWR !i TRE VOR va y ¡;¡.ldair. i Cynvgiwvd pan C. RIGBT, Yaw., ac eiliwvd gan y Parch. Ntr RI, HARPS. Bod Tystob* gyfaddas i gael ei chvflwyno D. W. JO.VES, j fe1 mynegiad 0 n parch i'w gymeriad yn neillduol tt phro- ffeaol, ac y bydd i'r Dvsteb ddywededig fod y fath ag a fvdd yn fwyaf derhynio! gan Dr. JOVES, rotty pR)-?onau oaniynoi i lod yn Bwyilgor, i gario aUaB 'mean y Cyfarfod hwn, gyda gaHu i Ychwan?u at eu rhif, i ba un v bydd y Pwyllgorau Lleawl vn israddol, sef- t I ADETRVriD. Parch. James Williams Mr Ritrbv. "\fr. R.;iti.te;ITIt'r.C,E. Nfr. Edward Hughes. Ariandy Mr Owen Hn1-!hp", Nannov. j Mr Wm. Roberts, Liedwigan, I| Mr Thomas Willia a. | Parch..T. Richards. I Parch D B. Price, Mr. John l.e-vis. Draper. Mr R. A. WïWam8, Llan- ddensant. I | Mr. W -nddorn. I Mr. ?fseph Williams, Pump i ffuvfio Quornm. cod 1 ansgntlad i gael ei agor er cyraedd amcan y Cyfar- fod hwn, ai fod i gael ei ddwyn 1 dorfyniad ar yr 31ain o Mawrth nesaf. Bod Mr. G'LT. i fod yn Ygrifenydct Mvgedawl a Thrysor- vdd, R; vn aelod o Pwvllgor yn rhinwedd ei swydd; a Mr. R PRTTOHARD, O Weithydd y Porthladd, yn Ysgrifenydd Cy- northwvol Mygedol. RHESTR OR TANSGRIFIADAU. Symiaa a hysbyswyd eisioes £179 14 In Mr. Evan Hughes. Tv'nymerddyn, Bodedern 2 2 0 John 1 •'ughes, Dinam Bach. Llanfihangelyn- howyn 2 2 0 John Hushes, Trosvion i 10 0 GriffiTh Evans, merchant, Cae'rgeiliog flo 0 GncRthRobertft.Cefndu _? ? j ? HughJone?, Llanfflewvn "[* 1 j I) Jonn Wi liama, Tremoelgoch Bach, Handden- saint I j 1) Rev. Owen Lloyd Williams, M. A., Llanfaisyng hornwy 110 Mr.?F,award Williams, Bronheulog, Llanddensaint 1 1 0) John Lewis. Talyllyn. AberfFraw j ] n DaT'i") Robert?, 1,r,ua,lcla, Bangor 1 1 I) Richard Evan, Gar Idedan, Berw loo Robert wen, 'ant, l,lar)gristiolus 1 I) 0 Robert Hughes, druggist, Llangefni 1 0 0 John Parrv, Tyhen, do. 1 0 (1 Da?i 1 Robert, Gwna. do. 1 0 0 Mrs. Jane James. Tvmawr 0 10 6 Mr. Henry Jones. Tymawr 0 10 6" Owen Parry, Penucha':dref, Llanfflewvn 0 10 ft" Robert Huberts, Est] Surgeon,Dinorwig Quarries 0 10 6 r. Robert Parry. Ty'nyfawnog. Diuorwig 0 10 tj John Thomas, Liverpool Arms, Holyhead 11 10 I) William Davies, Four Mile Bridy# 0 10 II John Williams, Ralltnewydd 0 10 0 Thomas 0 10 0 Rowland Williams, do. 0 10 0 John Williams. Henshop, Llanddaniel 0 10 0 William Owen, Tre'rdriw, Llanidau 0 10 0 Wjiljam Thomas. Ucheldrefpoed, Llanfflewvn 0 10 0 Hugh Jones, Penbryn. near Llangefni ,010 n Wiliiam Williams,foundry, do. 0 lo 0 George Smith, Tv-du. Rhoscolyn I) 10 0 William Smith, 1'anyoryn, do. 0 10 0 John Jones, road inspector, Llangristiulus 0 10 0 F. J. Nugent, Hoiyhead and Kingstown i) to 0 W. B Jones, Esq., Lloyd's Agent, Holyhead 0 lo 0 Mr. Robert Morris, Ynysyvo, do. 0 10 0 Isaac Peters. Goods Department, C. & H. Rail- way, Holyhead u 7 6 H umphrey Chambers, railway guard, do. 0 6 0 William Jones, Tymawr, Llanidan 0 5 0 Hugh Davies, butcher, Berw 0 5 0 Hugh Williams, Rallt. Llanrhyddlad 0 5 0 Thomas Rowlands, Ucholdrefuchaf, Llan- fflewvn 0 5 0 Thomas Hughes,Tyddynadda, 0 5 0 John Hughes, Troaglwyn, Amlwch 0 5 0 John Roberts, Tynycae, Bodedern 0 5 () H. Humphreys. Bill Hotel, Lituigefai 0 .5 0 John Hughes, shoeiuiwr, Bryugwran 0 5 I) Ny's. Nf. Williams, 'I'y*nlo*_LlAirhyddlad 0 5 0 Mr. William Hughes Tyniawr, do. 0 5 0 John Lewis British School, do. 1 5 n William Ellis, currier, Holyhead o 5 0 Evan James, Turnpike, do. 0 5 0 William Jones, Goods Dap. C. & H. Railway,do, 0 .5 0 William Jones, do. 0 5 0 Robert Jones, Cattle Department, do. 0 5 0 Edward Edwards, Bontrliydbont, Lianyn- ghenedl 0 5 0 Wiiliam Owen, Mynyddycelyn. near Holyhoad 0 5 0 Hugh Williams, do. 0 5 I) Robert Hiighes, Cattle Department, C. & H. Holjhead Railway 0 3 0 Owen Owens, Cerrig LhndlOn, Diaorwic 0 3 I) William I Llyslew, Llanidan 0 2 6 NN illiai, -:rd..joiner, Gaerwen 0 2 f. Miss Eliza ues. servant at Cofndu 0 2 6 Mr. John Ro ..ts. Tynewydd Llaufllewyn 0 2 b Richard Williams, Glan-y.gors 0 2 fi John Williams, Iy'nycoed .1 0 2 6 Wm Williams, porter, C. & H. railway 0 2 f) Richard Owen, do. 0 2 6 Robert Roberts, do. 0 2 6 Robert, Jones, office porter, do. 0 2 6 John Hiighes Bnker street, do. 0 2 6 John \V iliiams, smiih, Llanrhyddlad 0 2 6 Wm. Tbomfii! Bonttlewyod do. 0 2 6 Henry Roberts, bookbinder, Bodedern 0 2 6 Wm Hughes, National Provincial Bank, Llan- gefni 0 2 8 Wm. H'ighes, Tanyfonwent, Bangor i) 2 6 John Lloyd. Nant Gate, Llangefni 0 2 6 Edward Morris, drainer, Penrhosyfeilw 0 2 6 David Roberts, Stanlev-gate. Holyhead 0 2 6 H. Will ian. 3, engineer, Cross street, do. 0 2 6 :urs. jane vvam, menneim cottage,uo. 0 2 Ô Nfr. Lewis Williams, flour dealer, do. 0 2 6 Henry Tbomas, Cattle Department, C. & H. Railway, do. 0 2 6 Richard Jones, do. >>>t 0 2 6 Lewis Jones, do. 0 2 6 Wm. Noble, do. 0 2 6 Rowe, London Road, 0 2 6 John Jones, Goods Department, C. 4 H. Rail- way, Holyhead 0 2 6 Robert Roberts, do. 0 2 6 William Jones, do. 0 2 6 Owen Williams, Joiner, Wynne-St., do. 0 6 Owen Lewis, do. 0 2 6 John Griffiths, ,10, 0 2 6 Owen rorris,do. 0 2 6 Hugh Hughes, do. 0 2 6 John Ellis, mariner, Black Bridge, do. 0 2 6 Edward Parry, porter, Railway Station, Holy- he lid 0 2 0 David Roberts, Goods Department, do 0 2 o Thomas Willhuns, do. (1 2 Mr J.Thomas, porter, Railway Station, do, 0 2 6 H. Jones, Gwaenyddig, Olanfflewyn 0 2 0 Owen Jones, Goods Department, C. Sc H. 0 Railway. Holyhead 0 1 0 John Bentley,do. 0 1 6 John Thomas, do. 0 1 6 wli.i.M Williams, 0 1 0 Ri c ha t d Ci ri ifftii s, do. 0 I 00 John Roberts, do, 0 1 0 Henry Williams. do. 0 1 0 0 1 0 Owen Jones, do, 0" 0 1 0 William Rowlands, do. 0 1 0 Moses Roberts, Dwygyfylchi 0 1 0 John Roberts,do. 0 10 William Edwards, do. 0 1 0 William Rowlands, jun, do. 0 1 0 Owen Owen, cattle department, do. 0 1 0 Owen Edwards, do. 0 1 0 John Pearson, do. 0 1 0 Thomas.JoDes, toaldepartment,do 0 1 0 Richard Jones, do. 0 1 0 HichardJoLaa.do, 0 1 0 Richard Jones, do. 0 1 o John Jones, do 0 1 0 Thomas Williams, Lamia, Bodedern 0 1 0 Richard Jones, porter, U Station, Holyhea?.. 0 1 0 Robei t Jones, d o 0 1 U ? RobotJonee.do. 0 1 0 Richar(JO?-12do. 0 1 0 Hu?hWintams.do. 0 1 (J Israel Evans, do.0 0 Owen Jones,do.| 0 j 0 RichardParrv.do. '"?)o Richard Parry, 'I'y'reapol TIanddeusaint ? 1 0 Owen Hughes 0 H. Ihomas, Penrhos, Llanbabo 0  0 JohnJon?s Oanrafon.do. 0 1 () Richard WiUiams.tUHiddian, do. 0 1 0 Robert William ?, ranygraig, UanfecheU 0 1 0 Uav)dJoue',Certt<UwyuMn.Dinorwnf 0 ) 0 Price Jonh. Yr Hafod, do 0 0 Hugh Hughes, Chapel street. Gaerwen 0 1 0 Miss Margaret Pierce, GwyUrvn Newvdd, Llanidan 0 1 0 Mr. David Jones, Penbryncoch, do. 0 1 0 HughJones.do. Q j Q Wm. Jones, gardener, do. 0 1 0 .MiaeEtieuRohfrta.GtfytJruabach.do.. 0 1 0 Ann Williams, Hengnpel, Llanidan 0 Q 0 6 Mr. Hugh Jone3, Hengapel, do. 0 0 6 John Eiiis, Y Foel. Llanberis 0 0 6 Miss Frances Hughes. Bnbell, Llanfechell 0 0 Ô Ir John Wilhams, Gatehouse, Llanfflewyu 0 0 6 Richard Hughes, Pantyreirii), Llanfechell 0 0 6 H. Jones, porter, Cheater & Holyhead Railway 0 0 6 Wm. Williams, labourer, Kingsland 0 il 6 Lewis Williams, Fferamwyllt, Llanfechell oJ 0 ti Wm. Owen, goods department, Cheater and Holyhead Railway, Holyhead 0 0 6 Wru. Jones, do. () I) (j John Thomas, do. 0 0 6 Edward Pearson, ilo. 0 0 45 Hugh Jones, do. 0 0 6 Wm. Jones, oattle department 0 0 5 £ 223 9 10 I.r \VYt. I.D) Yn y IiIWy,,lADA'  Od,dyJasai fod Hatter ac uid Slater. Yn y Rhegtr am Chwef. 21ain, Mr. O Hughes Hatt-r  J. Willi?me, Nli.l1 Stres?-t, Holvhfad. Dymu?r yn neillduol aT Trysorwyr a benclwyd gan y, Pwyllgran Lleol i anfon i mi bob dydd Mer cher gyda'r Po,,< restran cywir o dansgrifwyr nad ydynt eisioes wedi eii 'tvh (led -,Ii,t'el y gailo f u henwauym ddangos yn yr uysbysiad wythnosol yn y PapyrAu Ileol. Caergybi, Vawrth 10, 1,4,57. Feed C. Gar Ysg. MygedolaThrysorydd.

1 Mae coeden dderw yn Raleigh, C. Dd yr hon sydd yn taflu cysgod ar haner dydd. 'yn gorchudd io o droedfeddi rsgwar, a g all i,)00 gae [ cysgod dan ei changenati. Mae dynes ddu yn Nassau, a,, yr hon sydd yn holiol amddifad o glustiau, ond all glywod yn eithal vredi agor ei safn-

AT FIN GOHEBWTTR. S^^Mae'ri ddrwg genym i ni gael ein camarwain yr ¡ wythnos ddiweddaf, i gvhoeddi priodas Mr. William Jones, Penmachno, a Elizabeth Roberts, yr hon na chymerodd le ond yn ymenydd un, a dweyd y lleiaf am dano, segur, a diofal am doimladau praill gallasem ddisgwyl oddiwrth y nodyn a dderbynias- I om, fod ei awdwr yn ddyn parchus a geirwir, ond y mae hwn yn un eograitn, beth bynag, mai nid add ysn yn unig ydyw yr hyn sydd yn liurfio nodweld- ia? d.. J  Y mae yn ddrwg genyrn ein bod o eisiau gofod wedi gorfod gadael ailan amryw bethau a ddaethant i law, ac yn t-u rny,, Dadl BethAsda, yr hon sydd I wedi ei chysodi, a chailf ymddangos yn ein nesaf.

Y DRETH EGLWYS. Pa hyd eto, Ymneilldmvyr Brydain, y caiff y dreth annghyfiawn, ormesol hon ei goddef yn ein tir ? Y mae pwys dyblyg yn y cwestiwn pan fcddylier fod ar eich llaw chwi, pe gwaithredai pob un o honoch yn Wyddlon i'r egwyddorion a broffesa, ei rhoddi yn ei bedd cyn pen y deuddeng mis. Y mae Bil Syr William Clay unwaith eto o daen y Scnedd, ac eleni, y mae yn sefvll yn unig, heb vr un Bil o eiddo y llywodraeth, Mr. Pack, Mr. Lloyd Davies, na neb arall, ar ei draws. Y mae hanes gyrfa y Bil hwn yn bur ddyddoroi. J Y"n 1S5- cynygiodd Syr \V. Clay benderfyniad yn gosod rhenti ar yr eisteddleoedd yn yr addoldai plwyfol yn lie treth eglwy" Collwyd y cynygiad hwnw trwy -I,- o Yn"lS^-t/dygodd Syr William til i mewn yn darbodi llwyr-ddiddym- iad y dreth. Gwrthwynebwyd ef yn gadarn gan Arglwydd J, Russell, a gwrthodwyd ei lleniad gyda mwyafrif o 27, mewn o 44!) o aelodau. Nifer y deisebau a gytlwynwvd y flwyddyn hono yn ei blaid oedd Till, gyda n8.5:Vr> o law-arwyddion. Yn v ftwyddyn ganlynol, ey- merodd y wlad ati yn fwy difrifol. Anfonwyd 15S8 o ddeisebau, wedi eu llaw-arwyddo gan 14S,771 o bersonau, i'r Ty. Ymgynhyrfwyd yn erbyn y dreth cyfodwyd i'w gwrthwynebu mewn festrion, cynuliwyd cyfarfodvdd cyhoeddus i ddy- noethi ei gwarth, ysgrifenodd lluaw5 o etholwyr at eu cynrychiolwyr ar yr achos a phan ddaeth v Bil o flaen Ty y Cyffredin, er fod llaw a llais v Prif-weinidog yn ei erbyn, cariwyd yr a11-dclar- Ileniad gvda mwyafrif o 23, mewn Ty o 480 o aelodau. Erbyn hyn gellid meddwl fod y Bil yn lied ddiogol vn Nhy y Cyffredin. Yn y flwyddyn [ganlynol—IS-iO, wrth ganfod v dreth yn y fath! I berygl, ar tir lawer a chadarn a enillasid gan ei j gwrthwynehwyr, gwelodd ei phleidwyr fod yr am- ser wedi dyfod i ymysgwyd ati o ddifrif, ac i rodLli allan eu hymadferth on mwyaf egniol yn ei phlaid. Ffurfiwyd Pwyligor atnddiffynol iddi, cynhyrfwyd y wlad, ac anfonwyd 603 0 ddeisebau, gyda 23,651 o law-arwyddion, yn erfyn am ei pharhad, neu, o leiaf, na fyddai iddi gael ei Ilwyr ddiddymu heb osod rhyw beth yn ei I'e. Dnum o'r dreth Dim ond rhyw dair mil at hugain a gaed, er pob ym- drech, i ddeisebu am ei chadw hi neu ei chysgod, tra yr oedd v canoedd o filoedd, yn nghyd a'r mwyafrif o aelodau Ty v r. ffredin, yn galw yn groch am ei llwyr ddihm.td hi aÏ chysgod Ni raid i ni yn bresenol fyned dros y triciau a arfer- wvcl, gan ei phleidwyr yn y senedd-dymor diwedd- I at. Digon yw dywedyd t:i ii triciau oeddynt, ac mai trwy drician yn unig. y e. I'I'W ag na arferir j ond yn v cyfvngder eithaf. v rhwvstrwyd y Bil i esgyn i Dy yr Arglwyddi. i Wrth daflu goUvg felly ar bynt y mesur, y mne gan ei gefnogwyr bob achos i gymeryd calon; a phaham lai ? Y mae mwy na haner poblogaeth y wlad, fel y dangoswvd yn v cyfrif diweddaf, yu yraneillduwyr; y mae nifer luosog o eglwyswyr parchus y rhai v mae yn gas ganddynt feddwl am osod eu dwylaw yn llogellau eu eymydogion a I chymeryd oddiyno. trwy drais. arian tuag at gynal eu crefvdd eu hunain mae y teimlad cynydd tl yn y wlad. yn mysg pob dosbarth o'r boblogaeth-, I am weled cydrnddoldeb crefyddol wedi ei setvdlu yn y tir; y mae Ty v Cyffredin. a hyny heb lawer o ym drech, nc yn ngwyneb y Llywodraeth, wedi ymdrechu trwy fwyafrif anrhydeddus, yn erbyn y dreth; y mae lluaws o wleidyddwyr mwyaf galluog y deyrnas yn yr un dosbarth y mae etifedd ty Derby a'i wyneb yn benderfynol yn ei herbvn yn wir, y mae mwy yn mhob ystyr-mwy mewn nifer, mwy o nerth talent, mwy o bob peth ag sydd ragorol—yn erbyn y dreth nag sydd o'i phlaid ac wrth ddrysau Yraneillduwyr yn unig y bydd y bai os na chodir v mesur eleni i Dy yr Arglwyddi, a hyny gyda'r fath fwyafrif ag a wnelo i'r Ty hwnw arswydo rhag sefyll yn erbyn y fath lifeiriant aruthrol. Ymneillduwyr ac Eglwyswyr anrhydeddus a rhyddfrydig Cymru, ynte, deuwch allan fel un gwr, ac ymwrolwch i wneuthur eich rhan bender fynol yn yr ymdrechfa hon eleni. Ymdrechfa am fywyd fydd yr un a ymleddir y flwyddyn hon. Mae yn ddiddadl y bydd yn llawer caletach nag un a fu ar yr achos hwn o'r bloen. Teimla ein gwrthwynebwyr fod l'ywyd y dreth yn yr enbyd- rwydd mwyaf; teimlant os na arafir ein gweith- rediadau yn fuan y bydd wedi myned yn rhy gyf- yng arni i anadlu mwy a bydd yr ystyriaeth o hvn yn sicr o'u cynhyrfu i fwy o egni nag erioed. Yr ydym ninau yn teimlo yr un peth, ac y mae edrveh ar ein llwyddiant hyd yma, a sefyllfa bres- enol y cwestiwn, yn cadarnhau ein penderfyuiad na roddwn arf i lawr hyd nes y gwelir ben gelan- edd atgas y Dreth Eglwys wedi cael ei briddo yn yr un pentwr ag ysgerbydau hen ddeddfau eglwys ig eraill a fuant yn gorthrymu ein gwiad. Yr hyn sydd i'w wneyd yn bresenol, a hyny yn ddioed, ydyw anfon cefnllif o ddeisebau i Dy y Cyffredin yn mhlaid mesur Syr W. Clay. Y mae enaid y mesur yn y penran cyntaf o bono, pa un a saif yn y geiriau canlyilol Na byddo i un Dreth Eglwys gael ei ywneyd na'i chodi yn Llnegr na Chymru ar !lZ gwneuthuriad y Ddeddf hon." Mae y cynygiad am ail ddarlleniad y Bil i ddyfod yn mlaen ar y 25ain o'r mis hwn (Mawrth), hyny ydyw pythefnos i heddyw; felly, fe welir nad oes cymaint a diwrnod i'w golli. Yr ydvm yn rhoddi dwy ffurf o ddeiseb; dewised pawb vr un a fynont; a gwell fyddai amrywio ychydig oddiwrth bob un o hon.vut. Ati, ynte, Gymry hoff. Gwyddom na fyddwch yn ol o gyflawni eich dyledswydd ar yr awr bwysig bresenol. Hyd erwn na fydd tMI. phentref, na chymydogaeth, na chynulleidfa grefyddol, yn Ngbymru heb ddatgan ei barn yn groyw ar y pwnc hwn, y bydd bwrdd Ty y Cyffredin yn gruddfan dan bwysau y deiseb- au, 6C y bydd genym yr hyfrydwch o gofnodi cyn pen ychydig wythnosau fod Bil Syr William Clay o'r diwedd wedi cyrhaedd Ty yr Arglwyddi. RHTF 1. To the Honourable the Commons of Great Britain and Ireland, in Parliament assembled. The humble Petition of the undersigned Inhabitantsj of lneu, fel byddo yr achos). SHEWETH That to compel one man to pay for the religion of another is, in the opinion of your petitioners, neither just nor expedient; and, while bad in principle, is also condemned by experience. That your petitioners submit that, as Episcopa- lians hnve the exclusive use of the national fabrics, it is not unreasonable to impose upon them the duty of keeping them in a state of repair. That it is on all hands allowed, that the present system has worked most injuriously, and ought not to be continued. That your petitioners firmly believe that the only remedy for this great evil is the entire abolition of church-rates, except where money has been legally borrowed upon them as security. They therefore earnestly pray that the Bill brought in for that purpose, may soon become law. And your petitioners will ever pray, &c. RHIF II. To the Honorable the Commons of Great Britain and Ireland in Parliament assembled. The humble Petition of the undersigned, Inhabitants of ————— (or, as the case may be). SHEWETH That your petitioners have learned with great satisfaction that a Bill has been introduced into your Honorable House for the abolition of Church-rates, in all cases except where money has been legally borrowed upon them. That they will rejoice at the passing of such a measure as relieving a numerous class of Her Majes ty's subjects from an unjust and oppressive exaction; and still more, as putting an end to bitterness of feeling, and to scenes of disorder, which not only disturb the social peace of the community, but have a tendency to act injuriously to the interests of religion. That your petitioners are satisfied that nothing short of the total abolition of the impost wi'l effect a permanent settlement of the question; and thev therefore, earnestly pray your House to pass the bill into a law. And your petitioners will ever pray, &c.

ACHOS CANTON. Ar ol dau ddiwrnod o ddadl frwd yn Nhy yr Arglwyddi, a phedwar drachefn yn Nhy y Cyffred- in, mae yr achos hwn wedi cael ei daflu o lfaen y wlad i'w benderfynu. Wedi darllen cymaint ag a allem ar y ddau du i'r ddaleo, a rhoddi ystyr- iaeth bwyllog Ïr holl gwestiwn, nid oes dim yn hawddach genym na chyfaddef fod yma gryn lawer o anhawsder Y mae dwy gangen i'r cwest- iwn, ac y mae cryn dilJyn o ddyryswch wedi cael ei achosi trwy eu cymysgu. Un ydyw, cyfreith- iondeb neu anghyfreithlondeb gwaith y Chineaid wledydd y byd rhagllaw, nad ydyw y genedl Bry- deinig yn narod i aberthu dynoliaeth er mwyn amddiffyn a chadw i fyny eu mympwy ucheIfrydig hwynt, ac yn wers i'n prif-weinidogion i edrych fod y neb a Liiiun(-,r i'n cynrychioii, ac i weithredu yn enw y genedl, yn deilwng o'r ymddiried. Ond ychwaneg ar y pethan hyn yu eiu rhifynau dy- fodol. Da genym weled fod Rhyddfryuwyr Cytnru yn" yinddadebru ar gyfer yr vmdrechfa ngosaol.

Y DtETH EGLWYS. YRoeddym,ieinna\vserail!,wedirbywIed- obeithio y buasai eisteddiad presenol y Senedd wedi dwyn v ddadl ofidus hon i derfyniad bodd- haol i'r ddwy blaid Yr ydym yn credu fed Eglwyswyr wedi llawn flino ar y drefn bresenol, ac ar y man-ymgyrehion parhaus sydd yn cael eu hachosi gan y dreth eglwys. Ac ar y tir hwn dichon y gellir dywodyd nad oes un cwestiwn ger bron ein Seneddwvr ag sydd yn dwvn agosacii perthynas a'u heddweh a'n cysur cartrefol. Y mac yn wir fod yr adroddiad a wnaed yu ddiweddar ar hyn, yn dungos nad ydyw y wlad mor anfoddog ag y ceisir dywedyd yn gyfiredin ond y mae ad- roddiadan fel hyn yn arddaogosiad annghywir iawn yn fynych o'r hyn yw y teimlad cenedlaeth- ol; oblegid y mae dosbarth mawr iawn mewn eymdeithas, yn Mhrydain yn enwedig, na fynai er dim wrthryfela yu erbyn un ddeddf (nad yw yn anfoesol ynddi ei hun) tra y mae yn ddeddf. 0 ran eu barnau, y maent yn erbyn y dreth ond am fod deddf eu gwlad yn ei phleidio, y mae yn well ganddynt ei thalu na chodi cythrwfl. Nid ydym yn gweled fod v dosbarth yma i'w feio mewn un modd, am ufuddhau o ran cydwybod i'r aw- durdodau gwladol yn y peth hwn ond ar yr un pryd, y mae yn ddyledswydd arnynt wneuthur eu goreu yn mhob modd cyfreithlon i symud yr hyn ag v mae eu cvdwybodau yn ei gondemnio o ran egwyddor. Byddai yn well genym ni o lawer, a byddai yn twy o anrhydedd i grefydd yn ein mysg pe b'ai yn bosibl dyddimu y dreth yn deg, heb wrthod ei thalu, ac heb y cyfarfodydd cynhyrfus ac annuwiol a gynelir yn ami yn ei chylch. Ein crediniaetb ydyw, mai dyledswydd arbenig pob Cristion ydyw ufuddhau yn mhob peth i'r awdur- dod wladol, cyhyd fig na byddo yr awdurdod hono yn gofya iddo dori un 0 orchymynion Duw. Os bydd yr awdurdod yn treisio hawliau dyn, ac yn ceisio gauddo fwy nag a ddylai-ond yr un pryd heb ofyn iddo hoehn-caiff yr awdurdod ateb am gamarfer y gallu a roddwyd iddi gan Dduw. Ni i ydym yn dealt fod dim anfoesol a phechadurus yn yr egwyddor o gysylltiad eglwys a gwladwriaetl na bod treth eglwys yn rhyw ddrwg mawr ynddi ei hun: ond y mae yn siwr na ddyiid gofyn i un dosbarth o ddynion ilalu at gynal crefydd dosbarth arall. Y mae ceisio hyn gan y deiliaid yn an- nghyfiawnder yn y llywodraeth, ac y mae felly yn pechu yn erbyn cydwybod y deiliaid. A phan fydd hyn yn dyfod yn ddrwg cyffredin mewn gwlad, v mae yn dyfod yn ofyniad priodol, ai 111 ddylai y wlad arfer pob moddion-hyd yn nod pallu iifud(lbau-tuag at symud y drwg. Credwn fod llawer iawn o benboetbni wedi cael ei ddangos gan ymneillduwyr yn y ddadl hon a bod dynion wedi bod yn ferthyron i?) yn achos y dreth, ag na waeth ganddynt nemawr pa un a ddygir crefydd yn mlaen yu y byd ai peidio. Deuant allan mewn areithiau llawn o fombast a haerllugrwydd, a chondemniant bawb a phopeth perthvnol i'r eglwys sefydledig. Os bydd offeiriad yn chwanych ymddifyru yn ol trefn country gentleman," fe'i ceblir am hyny; ac ar y llaw arall, os bydd offeiriad yn selog a difrifol yn ei waith, ac yn ymweled a'i blwyfolion, caiff hwnw ei enllibio, a dywedir mai awydd proselytio yn unig sydd yn ei gymhell. Y mae hyn yn an- ngharedigrwydd anngbristionogol. Pwy a rodd- odd i ymneillduwyr yr liawl i roddi dedfryd ar eglwyewyr ) A. ydym ni yn sicr y byddai y byd yn well pe byddai oi efengyleiddiad wedi ei adael yn hollol i ymneillduwyr ? A ydym yn sicr y byddai sel ymneillduwyr gymaint pe na b'ai yn cael ambell symbyliad gan yr eglwys0 Yn ein byw y gallwn ni ganfod dim lmufodol yn nghyf ansoddiad yr eglwys wlado! ag sydd yn dangos ei bod yn annghyfaddas i gvhoeddi efengyl Crist. Y mae yn bwnc i'w brofi fod gorfodiaeth wedi ei dileu am byth o dan pob amgylchiadau gan Grist, ac y mae yn anmhrofadwy beth a wnaethai ef pe buasai yr I udclewon wedi gwneuthur y derbyniad a ddylasent o hono ef fel Messiah. Efallai fod golygiad Chalmers yn gywir-yr hwn a ddywedai ychydig cyn marw, ar ol gweled yr egwyddor wir- foddol yn ei gogoniant mwyaf yn yr Eglwys Rydd yn Scotland—fod y ddwy egwyddor, sef gorfod- iaeth a gwirfoddoliaeth yn angeurbeidiol, ac y dylem edrveh arnynt fel cyfeillesau. Eithr er ein bod yn cymeryd yr olwg tfafriol yna ar yr eg- lwys wladol, nis gallwn ganfod yn mhit le y mae ei hawl hi i ofyn i ymneillduwyr daiu at gynal yr hyn nas gallant 0 ran cydwybod ? Ac yn wir, ar ba dir y gall yr Eglwys ofyn i Gymru—yr hon a esgeuluswyd, ac a esgeulusir ganddi i'r fath radd- au—dalu at ei chynal ? A ydyw hi wedi anghofio eyflwr ein gwlad cyn amser Rowlands a Harris, pan yr oedd ei mynwentydd, a meinciau eu had- eiladau, yn fanau chwareu ar ol terfyniad y gwas anaeth ? A ydyw wedi anghofio y tvwyllwch mawr oedd yn ghymru, tra yr oedd ei hoffeiriaid yn fwy diofal o gyflwr ysbrydol y bobl, nag yr oeddynt eu hunain ? A ydyw wedi augholio fel yr ymddygodd at wroniaid yiiideilldiiaeth-dynion Duw ag a godasant mewn nos dywell i fynegu tfordd iachawdwriaeth i'r eneidiau ag oeddent vn marw o eisiau gwybodaeth ? A ydyw hi wedi anghofio pwy a ddysgodd ein cenedl i ddarllen, a phwy a fu yn offerynol i sefyalu v gymdeitbas ardderchog sydd a'i hamcan i roddi 1, Beibl i bawb o bobl y byd ?" A ydyw wedi anghofio f d ei chyfarfodydd cysglyd a difywyd wedi tarfu v bobl, ac wedi eu banfon i rengau ymneillduaetii -.? Yn awr, pa hawl sydd gan yr eglwys sefydl- edig aruom ni, y Cvmry|? Yr ydym yn eithaf boddlawn iddi lafurio yn ein plith, a llwyddo hefyd, a llawenychwn yn y llwyddiant hwnw ond bydded yn haelfrydig, a gadawed i Ymneillduaeth—y ffurf grefyddol ag sydd wedi ei chyfnerthu megis a chyfansoddiad y Cymry- Iwyddo hefyd. Na feddylied mai iddi hi yn unig yr ymddiriedwyd am ymadroddion Duw." Na thybied mat ei hotteinaid hi yn unig sydd a hawl i weini yn nghysegr Duw. Cyfrifed ni megis brodyr, ac yna ni chwynwn arni. Yn sicr, hi a ddylai bellach, rhag cywilydd, fod yn abl i gynal ei hun. Y mae yn ddianrhydeddus ynddi fyned oddi amgylch i> chymydogion i gardota I byth a hefyd—yn enwedig, gan ei bod mor hunan- foddhaus a balchaidd. Nid ydym yn amheu y cai hi lawer o gymorth pe byddai yn deilwng o liyny. Bydd pob Ymneillduwr sydd yn caru yr Arglwydd lesu Grist mewn purdeb yn llawenhau yn ei llwyddiant cyfreithlon. Yr ydym yn canfod yn awr fod hyd yn nod ei chyfeillion yn cwyno yn barhaus. Y mae y Parch. R. W. Morgan, Tre- gynon, newydd anfon deiseb i'r Senedd, yn yr hon y dywed fod Gogledd Cymru am y 40 mlynedd diweddaf heb gael un esgob ag a allai bregethu yn Gymraeg, a bod Ilai o 70,000 yn gwrando yn yr eglwysi yn awr nag yn y flwyddyn 1715. Yn awr, yr ydym yn gofyn, a ydyw y fath gyfundrefn yn deilwng o'r gefnogaeth ag y mae yn ei hawlio? Dylai wrido wrth geisio gorfodi dynion i dalu ei threth. Hi ddylai fod yn mlaenaf i'w diddymu. yn byrddio yr Arrow, a'r llall, priodoldeb y cwrs a gymerwyd gan y swyddogion Prydeinig-—cyf-; raith y cwestiwn, a doethineb y Rrydeiniaid. j Bychau, mewn cymhariaeth ydyw pwys y cyntaf —pa un a. oedd gan y Chineaid hawl ai peidio 1 f.vrddio yr Arrow y pwnc mawr ag y gelwir ar Brydain i'w uteb ydyw, a oedd yr amgylchiadau yn ddigonol i gyfiawnbau y mesurau a gymerwvd gan Syr John Bowring. Wrth gwrs. os oedd gan y Chineaid hawl i fyrddio y loroha, y mae boll waith Brydain, nid yn unig yn greulon, ond vn annghyfiawn ond dylid cofio yn mhellach y gall- ai fod y Cldneaid yn gweithredu mown modd na ddylaser.t, ac eto fod mesurau y swyddogion Bry deinig yn annoeth. Nid ydyw pob drwg—pob trosedd o gyfraith, yn ddigon o achos rhyfel. Am gyfraith y pwnc, addefwn mai ychydig o foddlonrwydd a gawsom yn y ddadl. Ychydig o wir oleuni a gafwyd er yr holl hollti blew a fu gan gvfreithwvr mawrion ac arglwyddaidd y Ty ucllaf. Dywed ni Arglwydd Wensleydale fod Syr John Bowring, ar wyneb ei lythyrau, yn gorfod addef fod yr holl achos yn ffafr v Chineaid. Cn peth sydd i'w ganfod yn hollol sicr, sef fod Syr John yn tybied ar y pryd fod gan y Chineaid hawl i weithredu yn y modd y gwnaetbant; ac y mae byn yn ymddangos i ni yn wi .nedd pwysig yn y ddadl. Ymddengys yn bur eglur i bawb, pe bu- asai efe yn bombardio y ddinas dan yr argraff fod y Chineaid wedi gweithredu mewn modd na ddy- lasent, na fuasai efe i'w gyflawnhau am hyny pe troisai allan ei fod wedi camgytneryd. Prin y gallwn ni weled dim mwy o reswm yn vr achos yn y wedd arall-pa fodd, ac yntau yn ystyried ar y pryd fod ganddynt hawl i wneuthur fel y gwnaethant. y mae cael allan ar ol hyny nad oedd ganddynt yr hawl hono yn cyfiawnlJlHl ei ymosod- iad. Dyma ddyn yn dyfod i gyfarfod dyn arall ar yr heol, ac yu ei daro heb fod yn gwybod ar y pryd fod ganddo ddim yn ei erbyn ond rywbryd wedi hyny, y mae yn cofio fod y dyn hwnw wedi gwneuthur rhywbeth na ddylasai, rywbryd er ys amser yn ol yu ei erbyn ef. Gof.,—Pa mor bell yr oedd gwaith y dyn hwnw i'w gylfawnhau ? Yn awr, y mae yn ffaiSJ eglur, a ffaith o bwys yn y ddadl, debygem ni-Fod Syr J. Bowring yncredu nad ydoedd yr Arrow dan amddiffyiiiad y faner Brydeinig ar y pryd y byrddiwyd hi gan y Chine- aid. Ond i gyfarfod hyn, dadleua plaid y llyw- odraeth—pa un bynag a oedd yr Arrow dan ani- ddiffyniad Brydain ai peidio, fod y Chineaid yn credu ar y pryd ei bod a bod eu gwaith o gan- lyniad, i'w ystyried fel sarhad ar y faner Frydein- ig. Y mae yn y lie hwn ddau ddosbarth o osod- iadau o'r un natur yn dyfod i gyfarfyddiad pur anarferol a'u gilydd. Os dywed yr awdurdodau Seisonig—" Yr ydym ni wedi derbyn sarhad, o herwydd, er nad oedd yr Arrow yn llong Seisnig mewn gwiricnedd, yr oeddych chwi yn gweith- redu dan y dybiaeth ei bod;" fe(Irwn ni yn ein byw lai na meddwl fod gan y Chineaid yr un hawl i ateb yn 01-" Er nad ydoedd genym ni hawl mewn gwirionedd i gymeryd yr Arrow, yr oeddych chwi yn tybied fod. a thrwy hyuy ein bod yn gwneuthur yr hyn a ddylasem, ac felly yr oedd yn anmhosibl fod hyny yn sarhad arnoch chwi." A pha le mae y prawf fod gan y Chineaid fwriad i sarhau y faner Brydeinig yn yr achos hwn ? Yr ydym ni, gydag Arglwydd J. Russell, yn methu llai na gweled fod y profion cryfaf o iawer i'r gwrthwyneb. Beth yw atebiad y Hyw- odraothwr Yeh ? A oes rhyw anfri neu sarhad i'w ganfod yn ci don neu ei ytradroddion ef" Dim oil, mor bell ag y gwelwn ni. —" vr oeddym ni yn ystyried mai llestr Chineaidd ydoedd," medd efe, "a'r hysbysiad a gefais i yw, nad oedd yr un faner Frydcinig umi" Pa hawl, gan hyny, oedd gan Syr J. Bowring i ystyried fel sarhad yr hyn yr oedd efe ei hun, yn gystal a'r llywodraethwr Yeh, yn ei olygu fel peth ag yr oedd gan y Chine- aid berffaith bawl i'w wnevd? Ond teimla plaid y llywodraeth en hunain fod y tir hwn yn rhy wan i fod yn sail i'r fath fesurau eithafol ag a gymerwyd yn erbyn Canton ac felly angenrheididl ydyw cilio yn ol at berthynasau blaenorol y ddwy genedl, a haeru nad ydoedd yr anfri a daflwyd ar Bryrdaiu yn yr achos hwn ond un o gyfres—nad oedd achos yr Arrow ond difer- yn a wnaeth i'r cwpan oedd yn llawn o'r blaen i golli drosto—dim ond achlysur, ac nid gwir achos, yr ymrafael. Anffbdus iawn, yn wir, ydyw na allesid pigo ailan o gyfres felly o weithredoedd trahaus, yr un fwy cymhwys i grogi arni beth mor bwysig a thanbeieniad dinas ag oedd yn cynwys tua miliwn a haner o drigolion. Ond, pa mor sarhaus bynag y bu ymddygiadau y Cantoniaid at y Prydeinwyr, mae yn ddigon amlwg, ysywaeth, nad oedd y teimladau mwyaf cyfeillgar yn bodoli rhyngddynt. Ac yn hyn, mewn gwirionedd, y mae gwreiddyn y drwg. Pe buasai teimladau cysurus rbwng y ddwy wlad o'r blaen, prin y meddyliwn fod un dyn yn Mrydain a gyfiawnhaai osod dinas Canton yn lludw, hyd yn nod pe buas- ai mor amlwg a'r haul ganol dydd digymylau fod y Chineaid i'w beio yn Oil gwaith yn cymeryd y lorcha. Y gwirionedd ydyw. yn ol pob tebyg, fod Syr John Bowring wedi cael ei hyfforddi gan Arg. Clarendon i ddefnyddio y cyfleusdra cyntaf a gai i wneyd ei ffordd i fewn i ddinas Canton, ac mai dyma vr amgylchiad mwyaf ffafrioI a welodd Syr John at hyny. Mewn trefn i gyfiawnhau eu gweithrediadau, gosododd y llywodraeth gyfres o bapurau ar fwrdd y Senedd, yrhai a nodir ;Insults II in China." Yn ol y papyrau hyn, fel y dangosai Mr. Gladstone, cafwyd chwech o achosion i ach- wyn o'u plegid yn ystod saith mlynedd. Mewn dau o'r rhai hyny y Saeson eu hunain oedd ar y bai, ac felly, ni chafwyd ond pedwar yn unig yn erbyn y Chineaid. Yn awr, yr ydysyn gwaeddi yn groch fod yr awdurdodau Chineaidd yn dangos y fath uchelfrydedd, ystyfnigrwydd ac anhegwch, fel nad ydyw yn ivsibl eu cael i unrhyw delerau, ac nad oes yr un Ifordd i'w trin, ond rhoddi cosfa I dda iddynt, yr bon nas gallant ei gollwng yn anghof yn fuan. Wel, gadewch i ni weled pa brofion a geir o hyn. Un tro y mae cenhadwr Seisonig, mewn dillad Chineaidd, yn myned i ganol y wlad, lie nad oes rhyddid i un Kwropead. Nid oes neb a amheua fod hyn yn drosedd o'r gyfraith, a bod gan y llywodraethwr Yeh gyflawn awdurdod i'w gosbi am hyny. Ond ai feUy y mae yn gwneyd ? Ai y barbareidd-dra a'r dygasedd hwnw at ddieithriaid, o ba rai y cyhuddlr ef, a ddangosir ganddo ? Dim o'r fath. Y mae yn ysnu ar yr achos at y trafnoddwr Parkes, ac yn anfou Mr. Burns drosodd i'w ofal ef, fel y gallo sierhau a ydyw yr hyn a ddywed am dano ei hun a'i amcan yn gywir-ai Sais ydyw mewn gwir ionedd, ac nid Chinead yn cynorthwyo y gwrth- ryfelwyr, neu ar ryw neges ddrygionus arall. Ac ar ol cael eglurhad ar yr achos, y mae yn ei oll- wng yn rhvdd a dyma eiriau y trafnoddwr mewn llythyr a anfonodd aty llywodraethwr ar yr achos, —" Dangosodd y dirprwywr Y merodrol gymedr- oldeb canmoladwy yn ei waith yn peidio cymeryd sylw pellach o'r troseddiad hwn o'r cytundeb." A sylwer yn mhellach, dau ddiwrnod cyn i'r Chine- aid fyrddio yr Arrow yn afon Canton yr ysgrifen- wyd y geiriau uchod. Beth, ynte, sydd yn dyfod o'r haeriad fod yn anmhosibl cael yr awdurdodau Chineaidd i unrhyw delerau, ac nad ydynt ond barbariaid anwaraidd, diystyr o gyfiawnder ac amddifad o galon ddynol a synwyr cyffredin, y rhai nid oes dim a effeithia arnynt ond areithydd- iaeth y fagnel, neu resymeg finiog yr arf dur ?

Q$tnthiuathlttt, |riaDf»sau, a Itaokiehm PRIODWYD,- Mawrth 6. yn nghapel Salem, Llanarmon, Dyffryn Ceiriog, Mr. Richard Edwards, Ty'twll, a Miss Phebe Hughes, Penybryn, Llanarmon. Hon oedd y briod. as gyntaf yn y capel uchod. -5, yn Christ's Church, yn y dref hon, gan y Parch. E. Lloyd Jones, ficer Llangerniw, yn cael ei gynorthwyo gan y Parch. A. Lodge, a'r Parch. J. W. Twist, Robert Thomas Lodge, Ysw, nieddyg, M.D., a Jane, merch henaf John Roose, Ysw., Everton Brow. -10, yn nghapel y Tabernacl, Great Crosshali Street, Liverpool, gan y Parch. Joseph Williams, Mr. Jeremiah Parry, crydd, a Miss Margaret Roberts, y ddau o'r dref hon. BU FARW. Hydref 30, yn Cuba, India Orllewinol, ar ol wyth- nos o gystudd o'r "Yellow Fever," yn 29 a 10 mis a •?. wythnos oed, Mr. Evan D. Roberts, rnorwr, mab i Diivid ac Elizabeth Roberts, ger capel Rhehoboth, Mercy, E. N. Genedigol o blwyf LlanJJetlr, ger Har- lech, Meirionydd. Gadawodd briod amddifad i alaru ar ei ol. Chwef. viti, wedi hir afiechyd, Mr. Jacob Jones, Bala, yn (jti mlwydd oed. Dydd Llun wythnos i'r diweddaf ymgynullodd tyrfa fawr i dalu y gyrnwynas olaf i'w weddillion. Wedi i'r Parch. J. Parry wneyd ychydig o sylwadan ar ei gymeriad, ymllurfiodd y pregetliwvr a'r ysgol Sabbothol yn orymdaith reolaidd, adylynent ef i'r Llan. Teimlir colled fawr ar ol Jacob Jones bu yn ffyddlawn anarferol gyda'r Methodistiaid yn y Bala bu yn arolygwr yr ysgol Sul yn y lie am 34 o I flynyddoedd, ac yn flaenor am ragor na 30; prif nod- wedd ei gymeriad ydoedd (fyddlondeb a duwioldeb safai yn uchel iawn yn nghyfrif pawb a'i hadwaenai. Yr oedd o deimladau hynod foneddigaidd a thN ner. Mawrth 7, yn Llandderfel, Mr. Evan Williams, j cigydd oed *4. Yr oedd yn aelod fTyddlon gyda'r Methodistiaid Calfinaidd. -7, yn Nhorwon, ar ol byr gystudd, Mr. Thom- as Hughes, gynt o Bala Inn, Llanfyllin bu am y blynyddoedd diweddaf o'i oes yn aelod flyddlon gyda'r Trefnyddion Calfinaidd; oed :12. I Thomas Hughes, lUJOs, LIangadfan, sir Drcfaldwyn oed oT, Gadawodd briod ac c 0 blant i alaru ar ei ol

DADGYSODDIAD Y SENEDD. I A Pan yr oedd Arplwi^-3 iaeth yn meO o'n papurau heibio am y le nad oedd nes y cafo traeth. Ar ol roddi ba Brydeini dog a'i w gymeryd ymdaflu fyny. A gynghori Y mae eii mor llwyi prin gryb béthau a; Un peth a ur ydyw, f gan bapyr y Senedd gydymunh weinyddia( tyriol 0 res lioedui ni, o'r fsttb yii cymysgiad cyf'rif am d; vn rhoddi e hoeddiad ei ceir Hichan Milner Gil liall a Syr Gladstone- naill law yn gweled pa g: ffelyb. Na; yn Nhy y Cy a da genym ymdeimlo a'L ymarfer en h: ein his-swydi mbellafoedd 1 anynol, ac yn angenrhaid, y y tro yn rbybi yn dra disymwth, Mr. William Jones, Cabinet-maker Foel, Llangadfan, sir Drefaldwyn oed r 41. Gadawodd briod a dan o blant i alaru ar ei ol. I ————— O'R Dryelf A'U GWYLlEDYDD. Ion. 23, yn Johnstown, Pa., Mary Jones, priod Mr. G. Jones, gynt o A'antyglo, I). 0. Yr oedd Mrs. Jones yn aelod larcitusa dichiynaidd gyda'r Wes- I leyaid. 25, ,yn Cambria Furance, swydd Jackson, Ohio, o'r darfoiledigaeth, yn 21 mlwydd oed, Elinor, merch David E. Jones, o'r He uchod, (gynt o Ben- lonlas, Treflan, ( s;ion, D. C.) Y 27ain heb- ryngwyd yr hyn wril i gladdfa Bethel, John Edwards yn g" Salm lxxxvii..li. -^r oedd yn aelod b, aid eryn blehtyr^. 0 deimladau, ac Fy v gorwedd yn rhywie went Llancwnlle B,thel Er y „ ein teimladau å" -27, vn S lett, Mrs. Mary i Daeth i wlad hr u -26, yn Frenchi Benjamin Richards. eglwys y Bedyddwyr, yn fawr fel dyn a Christion. o blant i alara ar ei ol. -28, yn .ýr un Ile, y- priod John Williams, gynt bycb, G.C. Bu yn aelod y. ion Calfinaidd am lawer o fl. Chwefror 5, ger St. Richard Mathews, yn 49 mlwy i'r wlad hon, gyda'i briod, er vol, -n 0 Mer. tliyr Tydfil, D. C. ofstudd trwm. Bu farw yn fudd igoliaoti us, a I.,vys ei enaid nr Grist.

PRYDER GWRAIG Y MEDDWYN. I Mae'r doc yn tare deg—mae'n myn'd yn hwyr, OOnnd d toe ddaw a l reg, ? Nuw, fy Nhad a'i rwyr C?damMd.feIymae.ynsiri.I.di.aen Ni chym'rwn fyd yn grwn ei dynu yn fy mben. Wrthgychwyn at ei wailb, 'r.edd fel rhyw arall ddyn, Ond fe ddaw yn ei ol yn fwyst&l hyll eilun l'y nghuro wnaeth cyn hyn nes gwnend 11 nghrom yn ?' ?'? ? ? °" ?'? ? ?roea Fe dorodd lawer gwaith holl ddodrefn hardd v ty MM nghalon lesg a gwan, bron, bron a tbori yn ddwy, Ond oTf0fn yn wir na phery nemawr hwy. wnaf, 1 fy mhlant, b6tb ddaw o'r rhain osmMw wnaf, Pwy wrendy ar eu cwyn ? Gwna di fy Nuw, fy Naf. Cwsg 'Vi1liam bach yn awr, daw ta^ayn y man, I T-rth hdddd ef^ fro T di o th uvh, un, yn feddw fawr o'r Llan Ni wyddost braidd i ddim am aethau'r fynwes hon' MW?m dy fywyd i sy'n drylli0,ra tyner fron. !?Mig)yw?aisiJyda?d?yntynguyneHid, Mai marw yD em gw?d yn fuan wnaem i gyd 7, ?*wr' ng^eddi daer, 0 gwSido di, 21t+1^rFY IFHLANT'YN RAS;I Tro fWl'iad Jobn yn Ilwyr a'i fachedd feddwol gas, TfLioJ7 a yw'n hwyr i gael i'r meddwyn ra8. Mai-n aros yn bur hir-mae'm Ilygaid bron a chau, M, torddFf Igy i v^ ty rhag »wneQth«r byn o'r ddan. | A A ^heeiidd iodd o gael cwymp wrth ddod dros Bont y j ddo], Fe syrthiodd llawer un wrth ddilyn llwvbrau'r ffol. Mae ymladd mynych iawn wrth ben y ddiod gre' Os ydyw John yn fyw mae'n ddigon blin ei le, Rwy'n ofni-ust! mi glywaf rhyw cynhyrfus swn, MM^ae p n n debyg i swn gwynt nen i gyfarthiad own. Mae'n dyfod I diolch fyth .i fod ar dir y byw, Er iddo fod yn frwnt a chas, gall gras ei Dduw Wneyd meddwyn fel efe yn briod o'r iawn ryw. Mae meddwyn gwael ei lan cyn cyraedd bro y bedd, Yn well na'r sobr un o dan y cyfiawn gledd Tewch! dyma fo yn dod-mae'n bloeddioln nohel iawn, Rwy'n orynu gan ei ofn-o dirion Bor pa beth a wnawn ? Pentir. BRITWK. I

MARCHNAD LLUNDAIN I Yfarh Lane, Dydd Llun, Mawrth 9. I Nid oedd y oyflenwad o Wenith o'r Siroedd cyfagos ond cymedaol, a'r rhan fwyaf mewn eyf- lwr gwael; yr oedd y gwerthiant gan hyny yn drymaidd iawn, oddieithr am y parseli gorau, am y prisiau blaenorol. Yr oedd prisiau Blodiau yn ddigyfnewid. Nid oes unrhyw gyfnewidiad i'w nodi mewn un math o rawn. Hadau Meillion coch yn 2s. v cant yn uwch. GWBNITH, Lloegr, gwyn, newydd 50 0 68 0 Lloegr, coch newydd 49 0 60 0 Tramor.CyfandirKwrop. 52 0 82 0 H 4IDD, at Fain 30 0 32 0 CeracH, Lloeirr ^4 0 320 Scotland t26 0 33 0 Iwerddon 20 0 29 0 FFA, Lioegr 31 0 41 Q Tramor 35 0 42 0 D Pyg, Lloegr, gwynio- 39 0 42 0 liryt:hion .37 0 3A 0 PBILLIBO.goreu, y sach o 280 pwys..52 0 50 0 yrail. (I 47 0 America, heb stiro, ..y haril.. 30 <1 34 9

LFVTERPOOL WOOL MARKET, MABCH 7. SCOTCH WOOL.-There continues a fair demand for laid Highland wool, even at high rates. White is still wanted, and commands the full rates, Cheviot and crossed are only in moderate request, but stocks being light holders are very firm. »• Go So CI. Laid Highland Wool, per 24lbs 16 0 17 0 White Highland do. 18 6 20 0 Laid Crossed do. unwashed 18 0 20 6 Do. do. washed 20 0 21 6 Laid Cheviot do. unwashed 20 0 22 fi Do. do. washed 2.3 6 28 0

MARCHNAD YR YD LIVERPOOL Dydd Mawrth, Mawrth J O. Yr oedd nifer 1:

DADL BETHESDA. Daeth y ddadl gyhoeddus y cyfeiriwyd ati yn ein diweddaf yn mlaen yn Nouadd y Farchnad nos Iau diweddaf, pryd yr ymgynullodd tyrfa luosog (nid llai na 1200 o nifer) at e i gilydd erbyn haner awr wedi chwech o'r gloch yn y prvdnawn. Y dadleuwyr oeddynt Mr. John Morris, gynt o Ffestiniog, a Mr. j Thomas Jones, Corbri Llanllechid. Etholwyd Mr. John Williams, gwarcheidwad, Llanllechid, yn gad- eirydd i'r blaid a ddalient olygiadau yr olaf, a Mr. Robert Jones, Llyfrwerthydd, yn gadeirydd i'r blaid arall. Yr oedd dwy esgynlawr wedi eu cyfodi yn nghanol y neuadd, y naill gyferbyn a'r llall, mewn modd hynod o gyfleus i weled a gwrandaw y gwahanol ddadleuwyr. Cyfododd Mr.'S. Ll. Lewis i ddarllen testyn y ddadl, yr hyn y penderfyuwyd arno mewn cyfarfod blaeuoroll i hwn, sef fod Mr. Thomas Jones i brofi fod Lair gradd o swyddogion, yn ol v Testament Newydd, yn perthyn i eglwys Crist, a bod y cyfryw swyddogaethau yn hanfodol i fodolaeth eglwys." Gofynwyd i Mr. Thomas Jones a oedd y geiriad yn gywir. Mr. T. Jones,—Y mae dwy Jythyren ynddo yn or- mod-au ar ol y gair "swyddogaeth." Mr. A. Ll. Lewis.-Dyna fel yr ysgrifenwyd ef yma, a'r "hyn a ysgrifenwyd a ysgrifenwyd," (chwerthin.) Mr. J. Williams fun o'r cadeirwyr), a ddywedai ei fod yn codi i fynu o flaen cynulleidfa ag oedd yn cydnabod hawb pob dyn i farnu drosto ei hunan. Nid oedd yntau a'i blaid (meddai) yn hawlio dim mwy. Hyderai yn fawr y byddai i'r gwrandawyr oil wrandaw yn astud, barnu yn ddiduedd, a phwyso y cyfan yn ol y gwirionedd, ac os na byddai yr hyn a glywent \n ol y gwirionedd, y gadawent yr oil fel us i gael ei cliwalu i bedwar gwynt y nefoedd, a disgyn i ebargoilant tragywyddol. Gofymi i'r naill blaid a'r llall gyd ddwyn a'u gilydd mewn cariad yn yspryd yr efengyl -atio,c,ai bawb i ymdclwvn yn deilwng o greaduriaid rhesymol, yn ymchwiliad am y gwirionedd, a gobeith- iai mai dyma fyddai yn gorseddu ar bob calon a theimlad o fewn y gynulleidfa, egwyddorion, nid personau (cymeradwyaeth). Cynygiai Mr. M. Jones, a chefnogai Mr. 0. Davies, fod y cyfarfod i gael ei dori i fynu os byddai arwydd. ion o aflcnyddwch a therfysg yn yr ystafell. .?g yn yr ystafell. Mr. Robert Jones (un o'r cadeirwyr) a obeithiai na cheid dim aebos i hyny ond yr ymddygai pawb yn weddaidd, yn dawel i wrandaw, ac yn meddwl wrth wrandaw Yr oeddynt wedi ymgyfarfod i ymresymu, nid i ffraeo. Dywedir fod dyn yn greadur rhesymol, ac mai (lyna ei ardderchogrwydd a'i ogoniant penaf. Os byddai yno "gornio ac ysgyrnygu danedd," bydd. ant yn debycach i aniteiliaid nag i ddynion. Ymres ymn ydyw (Ifen briodol a naturiol dyn a'r munyd y collid y cymeriad hwnw, y collir y eymeriad urddasol o ddyn. Ychwanegai mai hen arferiad ydoedd ym- resymu, ie, ymresymu yn y farchnad hefyd. Mae son am apostolion yn y farcbnad yn ymresymu, ac wele yma beno lonaid marchnad o olymcyr yr apos- tolion (chwerthiniad). Yr ydym yn dyfod yma yn ddwy ochr, ac y mae j 11 bur debyg mai yn ddwy yr awn allan. Modd bynag gadewch i ni oddef ein gilydd mewn cariad, a hoed y teimladau goreu yn ffyriu rhyngom oil (cymeradwyaeth). Ar ol ychydig o ymgom ddiniwed rhwng y dan gadeirydd, yn nghylch umser i ddecbreu a therfynu y cyfarfod, galwyd ar Mr. Thomas Jones i ddechreu y ddadl, vr llyn a wnaeth trwy ddatgan ei 11.\ der y byddai i bawbym- ddwyn yn deilwng o'u hurddas fel creaduriaid rhes- ymol, a hawl gand iynt i farnu drostynt eu hunain. Cyfeiriai at y ddarlith a draddodwyd yn ddiweddar gan Mr. John Morris ar y swyddogaethau sydd yn eglwys Crist, pryd yr amcanai brofi nad oedd ond dwy radd yn bodoli yn ol y Testament Newydd, nc y sicr- hau mai dyfais ddynol ydoedd gradd uwch na henadur yn eglwys Crist. Yn awr yr wyf finati yn cyfodi i fynu i brofi fod tair gradd o swyddogion yn ot y Testament Newydd yn perthyn i eglwvs Crist, a'u bod yn hanfodol i fo 'aeth eglwys. Wei, gwran- dewch (ebe Mr. Jone,.), tra y byddwyf yn ceisio profi hyny. Byddai raeibion Aaron yn cael eu gwlychu å dwfr wrth ddrv, s papell y cyfarfod, ac yn cael eu heneinio a? olew stmtaidd i fod yn offeiriaid i Dduw. Felly hefyd, yn ol St. Luc 3. 22., daeth vr Iesu at Ioatf fab Zechariah, fab Lefl yr offeiriad, i gael ei fedyddio ganddo yn afon yr Iorddonen eneiniwyd ef yno i'r Yspryd Glan i fod yn apostol, yn ol Heb. 3. 1. yn esgob yn ol 1 Pedr 2. 25. Ac wedi hyny yn St. Luc 9. 1, 2. yr ydym yn cael Crist yn gosod deuddeg apostol, yn eu hanfon i bregethu teyrnas Dduw ac i iachau y cleifion. Wedi hyny yr ydym yn cael yr Iesu yn ordeinio deg a thringain eraill helyd, ac yn eu hanfon o'i flaen i iachau y cleiflon, ac i gyhoeddi fod teyrnas Dduw yn agos atynt. Yn y cyfnod hwn yr y,lym yn cael fod yr Iesu wedi ei ordeinio yn ben gweinidog, y deuddeg apostol yn ail, a'r de a I-* ugain yn drydydd ac felly yn y cyfnd boreu hwn ar Gristionogaeth, wele dair gradd o swyddogion yn ganfyddadwy yn y tri dosparth a enwyd—sef yr lean, yr apostolion, a'r deg a thriugain. Nid ydym yn 1_h1_J.! _:J_ cael 100 awauruou i oruesn-to gan yr un o honynt ond gan yr lesu ei hun. Yr oedd yr apostolion yn preg. I ethu, yn iachau, ac yn bwrW allan gythreuliaid, ond nid oes air o son eu bod yn cynyg ar y gwaith o or. deinio. Wedi hyny, dracbefn, pan oedd yr lesu yn gwybod ei fod ar ymadael o'r byd yr ydym yn ei gliel I yn loan 20. 21. yn rhoddi ei gonnisiwn i'w ddisgybl. ion, a dyma fel y dywedTangnefedd i chwi; megis y dunfonodd y Tad fi, yr wyf finau yn eich danfon chwi." Felly, yn gymaint a bod yr Iesu ar eu gadael, yr oedd yn gosod y deuddeg apostol yn yr un swydd, a'r un awdnrdod ag oedd iddo ef ei hun cyn hyhy. Yn Actau 14 23. yr ydym yn cael yr apostol ion yn ordeinio henuriaid yn mhob eglwys, ac yn Act. 6. 6. yr ydym yn cael yr apostolion yn ordeinio saith o ddiaconiaid-felly yr oedd yr adeg hono apostolion yn gyntaf, henuriaid yn ail, a diaconiaid yn drydydd; ond drwy boll lyfr yr Actau nid oes yr un gair o son am neb ond yr apostolion yn ordeinio. Nyni a gawn fod henuriaid yn Ephesus-I Tim. 5. 19., a :3. 1-12. Yr ydym yn cael fod Timotheus wedi ei ordeinio, ac awdurdod ganddo i edrych dros yr henuriaid—mae yn eu cynghori i fod yn iach yn y ffydd, ac yn rhodio yn addas o ran eu buchedd; mewn gair, yr oedd gan Timotheus yn Ephesus yr un aw- i — j-.j. « • • — 1' 00' v rlvwp{f;1"' {Vwl .— — f od hyny i raddau yn bosibl, ynfydrwydd Mdai i'r ufl aelod eglwysig haeru-gan fod yr apo, ac yntafl yn aelod o an eglwys a mi, vedi cyf — 11. edswyddau neillduol, gallaf finau ha leth tel yrta- ae felly wneyd yr un pv. Oatt arall eyd gad ei fod ef yn henuria yft I meddu awdordod ar yr .:? ?ydd, ar i doniau neiliduol i bersonau, gap ?a un peth I" Yr iawn ddull i gyrae am raddau swyddogol yr get, oddiwith y TetameDt-Newydd pa swyddau yr henuriaid, pa mor be' gwahanu y djii^dswyddau cytfrc' 1 k ill ag ydynt briodol yn unisr I Tynwch allar* tol far "w- v i godi'i fyi ????.' ? WTI, J MY. J. BFORHPESJS gall yi AYLL « DDR^Q yn mlaen fod yn brawf, heb i chwi yn gyntt-b. yr un awdurdod i ordeinio wedi ei throsg., esgobion yr oes bresenol, a'u dilynwyr. Yr wr profi i chwi fod Timothens yn ordeinio. i beidio dodi ei ddwylaw yn ebrwydd ar neo- beidio esgeuluto y ddawn oedd ynddo. Titus he oJ d oedd a'r un awdurdod ganddo, fel mae yn amlwg odada iwrth u Tnitus 1.4,5. Felly gwelwch fod yr henur- laid yn ordeinio, heblaw yr apostolion. Mr. T. Jones.—Y pwnc mewn dadl ydyw, nid beth sydd yn meddiant swyddogion yr oes hon, ond pa sawl gradd o swyddogion a berthyn i weinidogion yn ol y Testament Newydd. Mae ar y brawd gymaint o < rwymau i brofi olyniaeth henaduriaethol ag gydd t arnaf finau i brofl olyniad esgobyddol. Yr oedd Timotheus yn meddu llywodraeth ar henuriaid Eph- osusyrun modd ag yr oedd gan yr apostolion eu hunain, a'r henuriaid eraill. Yr oedd ef yn medda swydd ac awdurdod apostol er yn efengylwr. Nid yw ei fod yn efengylwr yn profi nad ocpd ganddo lyw- I. odraeth ar yr henuriaid. (Pw orphen yn ein nesaf.)