Yr Amserau

TAD YN GWKNWYNO EI HUN A'l DEULu.-Dydd Gwoner wytbnos ir dlweddaf gwenwynodd C. W. Rhiremau. teiliwr, yn byw yn rhif 25 Avenue A. et hun a. i deulu. Byddai yn arfer meddwi llawer, a diwrnod yn flaenorol dywedodd wrth ei wraig fod ganddo r. yw beth a roddai derfyn ar eu poen a'u tvallod. Y boreu a nodwyd canfu Mrs. Rhineman fod rhyw flas anarferol ar y colli, ac ofnai gjiranogi o hono, ond pan welodd ei gwr yn yfed cwpaneidiau, lleihawyd ei hamheuaeth ddarfod iddo roddi gwenwyn ynddo, ac yfodd hithau ychvdig. Pan gyfododd y gwr oddiwrth v bwrdd, gorïododd ci Llentyii oedd yn glaf o'r frech wen i yfed cwpanaid oi gwenwyn, ac yn ystad v dydd bu v ddau farw, Ymddengys I r fam roddi peth or coffi i'w phlentyn dwy flwydd oed, a bu hwnw fanv hefyd, fel nad oedd yn weddili o deulu o bedwar ond y fam vn nnig.—O f Dryeh a r Gwyliedydd. itX' tin j'1:lJ: l.tH d!'I!II"

EDD CYMRU. Boblog. Priod. Gen. Whi w, 1851 1856 1856 1856 Siii GAERNARFON. Pwllheli .I. 21788 26 157 87 Caernarfon 30446 45 229 101 Bangor. 34321 66 237 l(i4 Conwy 11630 17 90 53 SIR FON. Sir Fon 39732 46 251 150 SIR LDINBYCH. Wrecsam. 40078 98 340 237 Rhuthyn 16853 17 107 56 i Llanelwy 25288 35 208 104 Llanrwst 12479 8 82 54 Sis FFLI,T. Treffynon 41047 49 261 174 SIR FF.IRIONYDB. I Corwen. 15418 20 98 58 Bala. 6736 7 40 32 Dolgellau. 12971 13 64 43 Ffestiniog 16182 27 145 64 SIR DREFALDWYN. Machynlleth 12116 17 80 GiR Drenewydd 2 107 38 157 98 1 Drefaldwyn 20381 36 142 1)9 Llanfyllin 13538 17 136 82 DEHEUDIR CYMRU. SIR ABERTEIFI. Aberteifi 20186 21 100 (7 Castellnewydd Emlyn 20173 33 107 76 Llanbedr 9874 9 53 42 Aberaeron 1322-1 19 93 55 Aberystwyth 23753 44 206 110 Tregaron 10404 10 70 40 SIR GAI,:FXYltDDIN. Llanelli 23507 21 213 1$5 Llanymddyfri t. 15055 13 87$1 j Llandeilofawr 17968 32 112 76 Caerfyrddin. 38142 53 279 134 SIR MAESYFED, Presteigne 15149 21 102 01" Knighton. 94^0 9 fi9 34 Rhayader 6796 4 69 15 SIR FRYCHEINIOO. Builth. 8345 4 56 5$t Brycheiniog 18174 25 137 63 Crughowel 21697 51 207 100 Hay 109G2 12 62 41 Sm BENFRO. Narberth 22130 23 139 76 Behfro 22900 58 214 136 Hwlffordd 39382 74 i58 200 SIR FORGANWG. Caerdydd 46491 161 558 308 Merthyr Tydfil 76804 256 1014 ô04 Penybont. 23422 35 212 100 Castelinedd. 40471 125 493 231 j Abertawy. 46907 132 430 235 SIP, FYNWY. Chepstow 19057 36 155 73 Mynwy 27379 50 213 M Abergavenny 59229 130 öl2 335 Pontypool 26993 77 204 156 Casnewydd 43472 129 438 262

PRIODASAU, GENEDIGAETHAU, A MARW- OLAETHAU. (??<!? o ?<<roa?!n? ChwarLcrol y Cofrestrydd j Cyffrrdinol.) Mae'r hysbyseb am y genedigaethau a'r marwol- aethau am bed war chwarter y fiwyddyn ddiweddaf, yn dangos fod iechyd poblogaetb LlOPgr a Chymru, yn y wlad yn gystal ag yn y brif ddinas, yn well nag ydocdtl yn yr un o'r ddwy ilynedd flaenorol. Mae effeithian Bwrdd Iechyd yn dyfod yn amlwg, er nad ydynt ,edi eu cario allan. ond mewn rhan (; fewn arwy"eIH:u penodo' t o bob 1,000 o ber" v; r-fyw, mac v 11'" "hau ^^—vdd ",C¡ xrtaledd o 23 na 23 yn v ) -Ady" Mae y gene(? f? cy?r taliol. Ma" ?'!? n y" dangos llei. ——————  f  V"1 y ?enedigaeth ? ? V l?urc fawr Y4 y .? ? ?seb? haf 1955. ? ? ,I. I ?canlynoly ?enam'G'.ymm:-

TYSTEB GYHOEDDUS I W. JONES, YSW., M.D., CAERGYBI. Ychydig o wytbnosau yn ol crybwyllasom bod y dynion sydd yn gweithio yn Ngweithiau y Porthladd Newydd, yh Nghaergybi, yn bwriadu cyflwyno i'w meddyg enwog, talentog, a diflino, Dr. William Jones, lestr gorwych o arian, yn | dystiolaeth o'u parch iddo. Cynhaliwyd cyfarfod rhagbarotoawl or rhai sydd yn dwyn yn mlaen y ] gorchwyl, ? dewiswyd Mr. J. Hart, golygwr y Llywodraeth ar y gweitbiau, yn unfrydol i'r gad air. Mabwysiadwyd moddion ar unwaith i gario allau yr amcan, a phan y daeth hyn yn wvbyddus, ymddangosai y wlad o amgylch yn codi ar un- waith, oil yn awyddus i ddangos eu parch i Dr. Jones, yn annibynol ar ei gysylltiad a. gweithydd y porthladd. Ffurfiwyd pedwar o wabanol bwyllgorau, a r an yn Nghaergybi a alwasant gvfarfod o'i gyfeillíon i gyfarfod yn Llysdy y Dref, dydd LInn diweddaf, ar ba achlysur cymerodd y Paich. Ca.ngliellwr | Trevor y gadair, yn cael ei gynorthwyo gau Charles "Rigby, Ysw. Traddodwyd anerchiadau hyawdl gan y cadeirydd a Mr. Rigby, y rhai a ymddangosent yn eael argraff ddofn ar y nifor fawr oeddynt yn bresenol. Cangliellwr Trevor, wedi cymeryd v gadair, a j siaradodd i'r ystyr a ganlyn :—Foneddigion,—Yr j wyf yn ei deimlo yn anrhydedd ac yn ddyledswydd ) i fod yn gadeirydd ar y fatk achlysur a hwn. Yr wyf yn dymuno ei fod yn wybyddus eglur nad oes | a fyno gweithrediadau y dydd hwn ddim beth bynag a'r broffesyddiaeth feddygol yn gyffredin, ac ni bydd dim a ddywedwn nag a wnawn ni t yma yn vmyraetb ag unrhyw feddyg arall heblaw Dr W. Jones. Y mae Dr. Jones wedi enill ell, hedmygedd a'n parch trwy ei vmddygiad. Mae meddygon bob amser yn anwylach i ni-hyd yn nod yn anwylach na'n bywydau ein hunain Gall aelodau eraill o'r broffes gael eu bymddiried a'u parchu gystal a Hr. Jones, ond yr ydym wedi ymgyfarfod vn bresenol, fel ei gyfeillionpersonol i dalu iddo deyrnged o barch. Y mae tysteb arall yn deillio oddiwrth ran arall o'r boblogaeth wedi cael tansgrifio ati yn awyddus gan y gweithwyr yn ngwasanaeth Mr. Rigby, yr hyn oedd yn fyn- egiadol o'u hucheldyb am dano. Yr un teimlad -0 barch a gymerwya i fynu yn wresog gan y dref a'r wind, yr oil yn dymuno rhoddi arwydd cy- hoeddus o barch ar Dr. Jones, yn mha un y mae Yn hyfrydwch mawr genyf gymeryd rhan (cymer- adwvaeth). Y mae pob meddyg yn gymenad cvhoeddus, at y mae y brotfesyddiaeth yn broffes yddiaeth ddysgedig—y maent gan hyny yn haeddu ein cefnogaeth. Gallaf ddweyd am Dr. Jones ei fod yn ymarferwr o'r mwyaf medrus, dyfal a char- edig (clywch, clywch). Y ,mae ei yrfa wedi bod yn un hynod. Ni charodd y fantais o enedigaeth na dylanwad o'i blaid, ond trwy ei ddiwydrwydd ei hun a'i dalentau y mae wedi gweithio ei hun i fyny i'w sefyllfa bresenol. Dechreuodd yn isel, ac y mae yn awr yn sefyll yn addurn dysglaer o i broffesyddiaeth (cymeradwyaeth). Mae ei fywyd neijlduol hefyd heb ei. t^nurddo, ac y mae wedi llwvddo trwy ei garedigrwydd i enill serchiadau Jlawer teulu, rhai aelodau o ba rai y mae wedi eu gwarcdu megys o safn angau. Coliaf byth ei ddyfalwch gydag un anwyl iawn i mi mewn sefyll- fa beryglus. Pa le bynag y bydd afiechyd, galar fa bei- y glus. a pboen ydynt ei gydymdeiihion, ac yuo y gaily meddyg ddangos ei hun yn gvtaill Nid wyf yn dymuno gwneuthur unrhvw nodiftdau centigenus wrth gydnabod ei blleddianau. Y mae bywydau dynion yn crogi megys wrth edau, a phan y del afiechyd neu ddainwain mae Dr. Jones yno i wein- yddu, nid yn unig feddygluiaetli, ond t-aredigrwydd eitbaf, ac i esmwvthau teimladau y dyoddefydd claf ar geiriau comfForddus hvny mewn amser cymeradwy (cymeradwyaeth).. Nidoes gan yr un dyn well cajon nag ef, mewn gwirionedd y mae yn ddyn crefyddol, rhiuweddol, a da. Ac er ei fod i fyw wrth ei alwedigaetn, y mae yn garedig a haelionus hob amser i'r tlawd-lieb wneyd dim gwahaniaetli rhwng y cyfoethog a'r tlawd, ac yr ydym ninan yn ein tro yn dymuno dangos cin parch cyhoeddus a neilldnol am ei yrfa gymeradwy a defnyddiol (cymeradwyaeth). Yna cyfododd C. Rigby, Ysw., ac a ddywerlodd Ar ol y sylwadau hynod flracth a waaed gan y crdeir- ydd, nis gwn pa beth i'w ddweyd, ond yr wyf yn cydsynied yn wresog yn yr hyn oil a ddywedwyd ganddo. Yn awyddu i dystiolaethu fy mb,irch a'ni hedmygedd o ymarweddiad Dr. Jones, yr wyf yn teimlo yn ddedwydd i wneyd hyuy ar yr aohos pres- enol, ac yn hysbysu y bydd yr anrheg gynygiedig yn gyfryw ac a fydd yn gymhwys iddo. Y mae yn wybyddus i chwi mae efe yw meddyg yr Harbwr Weithfaoedd pa rai yr wyf fi yn eu golvgu, ac nid yw fy ewyllys na'm bwriad yn y radd leiaf i ddweyd unrhyw both yn anfriol am feddygon eraill, ond ar yr achos arbaunyrydym wedi eiu gwahodd yn nghyd, y mae genyf y llawenydd i adrodd ei fod wedi cyflawni ei holl ddy?edswyddau mewn modd ac y mae wefi rhoddi y boddlonrwydd mwyaf; mewn gwirionedd, y mae yn gwneyd rhywbeth mewn modd ac sydd yn 6i wneyd yn anwyl gan bawb (cymerad- wyaeth). Ni chefnogais Dr. Jones pan etholwyd ef yn Fedd- yg i'r Gweitbfaoedd. Arweiniwyd fi pryd hyny i ddeall nad oedd ond meddyg esgyrn yn unig, oddi wrth yr hyn y cesglais nad ele oedd y person priodol j i gymeryd gofal iechyd corph mor fawr o ddynion ag oedd yn fy ngwasanaeth; ond cvmaint yr oeddwn wedi hyny wedi cael fy siomi yu foddhaol i weled wrth ei raddebau (diplomas), ei fod wedi cyrhaedd hynodrwydd galwedigaethol uchel, ac y mae ei was- anaeth wedi ei: bro? i fod yn f?ddyg enwog, o ymar. feriad profiadol. Wdi sylwi yn fanwl ar ei yrfa yr wvf wedi cadi ei  fod yn swyddog mwyaf rhagorol. Y prawf goreu o'r ffaith yna a ddangoswyd gan y gweitbwyr eu hunain, pa rai o honynt eu hunain a benderfynant i'w aii- rhegu a rhodd, yn mha beth ni ddylanwadwyd Rruynt. o gwbl genyf ti (eviiievadwyaetli). Hwy a'i gwnaetu. ant yn d-lioleligarweh i,l.l o a". 11 n mba un y cyflawnodd ei ddyledswyddau, iu- mawr gared- igrwydd a ddangosodd ar bob oeh .Nid oes dim yn fwy iia gweled caredigrwvd i yn cael ei | ddangofi i ddynion tlodion, ac yr wyf 11 ly hur.iii yn I awyddus yn y modd hwn i ddatgan yn g., ii,.)ed,ltis fy nghymeradwyaetb i Dr. Jones a'm u wei iiifawtogind trwdf.;rrlig o'i wasanaetb. Yr wyf vn credu ei fod mor ddynuarol y byddai yn well gauddo wusa -aetbu itr ddrn tlawd yn awr dryrnoidd v nos nac araaf fi, neu byd yn nod y Cadeirydd pan-hedig..Mewn gwirionedd, y mae yn delnyddio ei amser a'i ym- drechion er lies y tlawd, diolchgarwch pa rai sydd ddiderfyn (clywcb, clywch, a chvmeradwyaelh). A pha beth yw gwobr bywyd dyn ?• Parch y rhai a'i hadwaenant, a'r rhai a wvddant dueddiadau ei galon a'i ddybenion. Y mae gan feddyg i fyw ar ei ahvedigaeth fel y nodwyd gan v cadeirydd parehus, ond yr hwn a deimla fwy dros y tlawd na'r cyfoethog, rhaid vw ei fed yn gweithreda oddiar ddyben uwch na'i d'iyrchafiad ei hun yn v byd. > her-vydd y xhesymau hyn y mae y cyfarfosl hwn o ddewisiad da, j ao yn gJir oddiwrth bob tueddiad personol. Nyni, pa I rai ydym yn cymeradwyo gweithrediadau Dr. Jones, vdym wedi cyfarfod er cario y bwriad mewn toiwg. Pwy sydd na theimlodd y lles sydd o feddyg ? Y moe caredigrwydd Dr. Jones yn r rhaedd ein calonau rc ni allwnwrtliod liioddi iddo y dystiolaeth o'n c ,farfod. Gwelais yn ddiweddar yu fy nhy fy hunan engraitit o'i garedigrwydd parchus, ai fedrusrwvdd hynodol, ac yn y petb hwnw efe a'm hargyhoeddodd ei fod yn perchen ar y cyflawnder mwyaf o gydymdeimlad, pa un y gall dynoliaeth ei ddaDgos o ofal, lies, a theiml- ad dros ei glaf. Y mae gan hyn ddylanwad cryfach na chyffer. Nid oes neb yr ymddiriedwn iddo yn gynt na Dr. Jones, pe bai arnaf eisiau cynorth. "leddvgin- iaethol. Y mae y cyfryw fedrusrwydd g.^aJwriaetbol a charedigrwydd vn unedig yn teilyngu yn dda pob cefnogrwydd y gallwn ei roddi iddo. Mr. Rigby yn nghanol llawer o fioeddiadau cymeradwyaethol a derfynodd trwy gynyg y penderfyniad. (Gwel yr hysbysiad.) Y Parch. J. Richards wedi ailadrodd yn Gymraeer syniadau y siaradwyr blaenorol, yn galonog a eiliodd y penderfyniad, yr hwri, a roddwvd i'r cyfarfod, ac a gariwyd gyda banlietau. Cynygiodd Mr. Rigby bleidlais o ddiolchgarwch i'r Ganghellwr Trevor am ei ymddygiad galluog yn y gadair, yr hyn a eiliwyd gan Mr. G. J. Roberts, ac a gariwyd vn unllais. Atebodd Mr. Trevor trwy ddweyd ei fod yn rhoddi iddo hyfrydwch mawr i lywyddu ar gyfarfod mor ddyddorol, a'i bod yn lion ganddo gynorthwyo i gario allan amcan mor deilwng; v Cyngorai y pwyllgor cyffredinol ffurfiad pwyllgorau lleol. Bydd y rhestr dansgrifiadol yn agored hyd yr 3lain o Fawrth. Gwaboddir ewyllyswyr da i ymo- hebu a gwahanol aelodau y pwyllgor, ac y mae yr holl dansgrifiadau i gael eu talu i Mr. Gill, yn y. National Provincial Bank of England, Caergybi, yr hwn sydd wedi cael ei benodi yn Drysorydd.—( O'r C. Herald.)

NEWYDDION CYMREIO. CYMDEHHIS LENYDDOL BIRKENHEAD—Nos Lun, Chwef. 23ain, cynaliwyd cyfarfod te mewn cysylltiad a'r gymdeithas hon mown ystafell berthynol i Mr. Jones, confectioner, Market-cross. Wedi mwynhau y darpariadau arferol, a gosod vr ystafell mewn trefn, cymerwyd y gadair gan Mr. Robert Williams, Tran mere, yr hwn mewn modd pur eglur a adolygodd brif weithrediadau y gymdeithas o'i sefydiiad, ac a gyfeir- iodd yn bur effeithiol at amcan vr aelodau yn dyfod yn nghyd, sef claddu y gymdeithas meum modd an. rhydeddus. Galwodd ary Parch. H. E. Thomas, Mri. E. a W. Griffiths, S. Roberts, ac eraill, i gyfarch y cyfarfod ar yr achlysur. Ni chredai yr un o honynt ei bod wedi marw, ond haerant oddiwrth eu gwedd mai gorphwys yr oedd. Canwyd- amrai ddarnau bywiog iawn gan Mr. W. Parry a'i gyfeillion; ad- roddwyd hefyd "Ddaùl y meddwyn a'r cybydd," gan W. ae E. Davies, nes oedd pawb vn tennloatgasrwydd at y ddau; a'r dernyn tarawiadol hwow ar Y ddau blentvn amddifad," gan J. Jones, nes yr oedd ami i un yn wylo. Coai W. Samuel i gynyg .ei bod i g*el > i hadsefydlu yn ddioed, gan fod yn drheni iddi gael ei chladdu yn fyw, a chefnogwyd ef yn gynes gan gyfaill arall. Hvderwn mai felly y bydd. Y mae Mr. Jones. Chapel Street, a Mr. Jones, Russell Street, yn deilwng o gydnabyddiaeth am wneyd pob peth mor gysurus.- H. M. OOGLEDD. DINORWIC.,—Traddodwyd areithiau yn y He uchod, i nos ercher y 25ain cyfisol, gan y Parch R. Bonner, (W) a David Roberts, (A) Caernarfon, er y Feibl Gymdeithas. Nid oes angenrheidrwydd canmol yr areithiau, a digon yw dweyd, eu bod yn deilwng o'r areithwyr medrus a. galluog. Er fod y cyfarfod wedi parhau am oddeutu dwy awr, yr <iedd agwedd astud y gynulleidfa yn dangos na buasant yn blino am ddwy i awr vn yehwaneg. Gobeithio y delir ar yr anogaeth. au a gaw"om i ffvddlondeb a dyfall)arliad, ac y bydd eu hargraff ar ein casgliad eleni.—ORWIG. CORRIS.—Cynaliwyd cyfarfod cvstadleuol yn v lie uehod, ar v 14eg cyfisol. Dechreuwyd y cyfarfod cyntaf am 2 o'r gloch trwy ddarllen a gweddio, gan y Parch. Michael Jones, Bala. Ar ol i'r cadeirydd as or y cyfarfod, galwyd ar Mr. Owen Roberts, Cnrleglwyd j i anerch y gynulleidfa, yr hyn a wnaeth trwy adrodd ychydig o benillion (o'i waith ei hun), fel anogaeth i fyned vn mlaen. YDft galwyd ar Mr. John Jones, (Eos Bra lwen") i ddarlieu-englynion v Beirdd Talcen Slip. Ynadarllenolld Mr. Ebehezer-Jones, Corns, eifcirnia.daethar y traethodau ar y testvn AriV-rion j y gorpu oedd I- Brodor," sef Mr. Evan Williams, ysgolfeistr; yr ail oedd "Eta Delta," sef Mr. Jolm Jones, Dolybont. Ar ol gwobrwyo yr ymgeiswyr llwyddianus ar y testun uchod, anerchwyd ygynulh id- fa gan Mr. Jones, Bala, yn rymus hwn, yna ymadaw- odd y doif. Am 6 o'r gloch v catVvd cvfarfud npsaf. Dechreuwyd trwy ddarllen & gwedno, yna a'orwyrl Dechreuwyd trwy (1?lqi,lien c, yna a, o r w (i y cyfarfod gan ein parchus lywycd, sef Mr. Robert Hughes, Fronwen, Aberllefeni. Y peth nesaf oedd cystadleuaeth plant dan IS oed, i ddirllen yn ddifyfyr; y beirniad oedd Mr. Jones, Bala. Y goreu oedd William Thomas, Abercorris yr ail, Thomas Owens, Hills Borough; y trydydd, John Rjbers, Gwy ng.yll; y pedwerydd, Robert Roberts, Careglwyd. Yiia galwyd ar Mr. Join Jones, (Eos Bradwen). i ddarllen beirniadaeth Mr. L. O. Rees, Dolgellau, ar y traeth- odau nr y testyn Diwydrwvddy goreu oedd j "Llenawr Bach," ffifyr liD un a "Brodor;" yr ail oedd I- Hen wr o'r coed; sef Mr. Hugh Williams, Hills Borough, yr hwn osdd wedi ymadael a'r filche l hon cyn i'r feirniadaetl gael ei darlien ar ei draethawd, er mawr alar i ni oil. Yna datganwyd "Bwth fy nhad," y beirniaid oedd Mr. Robert Hughes, Fron wen, a Mr, John Jones (Eos Bradwen); y goreu oedd Richard Evans, Penygraig, a Mr. John Jones, Pahdy, a Miss Hannah Joies, Penybont; yna galwyd ar Mr. Jones, Bala, i ane-ch v gynulleidfa, yr hyn a wnaeth yn dra addysgiado a thalwyd cydnabvdd- iaeth am ei bresenoldeb yn in cyfarfod, a'r gefnogaeth a ddangoswyd i gyfarfodydc v'r fath. Ynaymwasgar odd y dorf luosog wedi ei nawr foddhau, a thaer ddymuno cael cyfarfod o'r fall eto yn fuan. Hefvd oawsom wasanaeth y Blind of-Iopeyn ein eyfarfod- ydd.-Un O'R AELODAU CONWY.—Ar y '23ain o Chweror cynaliodd meistr- iaill cryddion Conwy a'r cymydgaethau, gyfarfod yn y Ile uchod i ystyried pa beth i vneyd yn ngwyoeb y codiad anarferol sydd wedi cymryd He yn mhrisiau lledr yn y ddwy tlvnedd a aethnt lieibio, no yn par. hau felly; daethant i'r penderfyrad unfrydol i wneyd codiad mewn botasau ac esgiiira yn ol 25ain y cant, yr hyn sydd yn llai na banery codiad a wnaed yn y lledr. CAERNARFON.-Y Wladyclift Gymrei i.—Cynaliwyd cyfarfod cyhoeddus yn ysgold Glanymor, yn y dref hon, nos Fawrth y 24ain o'r m diweddaf, i ddadl^u y priodoldeb a'r annirluodoldft o gael Gwladyclifa Gymreig, a'r priodoldeb a'r ambriodoldeb o gael y cyfryw beth yn Patagonia. leidwyv y Wladychla oeddynt Mri. Lewis Jones, aS. Hughes (uadhin Gwynedd): a'r gwrthwynebwyoeddynt Mri. 'George Gregory, William Williams, a ohn Doyd. Traetb- odd y ddwy blaid eu syniadau violeu a boneddigaidJ, ac ar ddiwedd y cyfarfod gofyndd y llywydd. sef Mr. H. Humphreys, argraffydd, i'r >vvrandawyr arwyddo trwy godi Haw, pa un a oeddit yn gweled angen- rheidrwydd am y Wladychfa vui, nad oeddynt, a pha beth oedd eu meddwl am Patapnia, a oeddynt yn ei weled yn lie priodol ai peidig bru y i-awyafi-if olr gwrandawyr oedd, bod angen ai y Wladychfa, a hod Patagonia yn lie priodol i glle y oyfryw beth.-Go. hebydd. DEHEUDIT DEHEUMF TABERNACLE ABERYSTWYTH-NOS Fawrth vvthnos i'r diweddaf, traddodwyd darlit ar gerddbriieth gan Mr. John Roberts, (leuan GulltV un \'rtdfres a adroddir ganddo mewn gwahaol barthau o'- dywys- j ogaeth yr wythnosau presenol Cymerwydv gadair gan y p, rch. Edward Jones, 'r hwn a gym,rai gip- olwg ar banes y gelfyddjvd yn yllyfr Sautaid<. Son- iai hefyd am ei dyfodiad mewi gwedd nevyud, yn benaf drwy Mr. James Mills, ijapelau sir Aerteifi, uwchlaw 40 mlynedd yn ol, y riagfarn a'i giatb^afai mewn rhai lleoedd, yn eriw<- ig yn Abereifi, a'r modd esmwyth y diiewyd y cyfyw drwy ddeietidra y diweddar Barchedig Ebeuezer iichards yta galwai ar Mr. Roberts i anerch y gynrlleidfa, yr hwi & osod- ai y sylfaen i lawr drwy sylwiar athrawiaeh y gelf- yddyd—Bod iddi effeithiau pvysig, a dvlanrad hel- aethlawn ar dynged plant dyiion—Mai ei )hrio lol waith yw cyffwrdd a ctiylli-oi tembidau y gain—Bod y Diafol wrth ddeall hyn. acyn ystod ei oc, bir. a'i adnabyddiaeth cralfus o galoiau plant dnion, yn cymeryd ma-itais ar y gdfydJ) i ddwyu eildicliel!- ion oddiamgvlch. Egiw.vs iiat'ain hofvd a wnat ddefnydd mawr o'r gelfyddyi hon, i swyn4 ei hym- Ivnwyr o'r ochr arall; bu o wasanaeth aawr vn Eglwy- Dduw drwy yr oesau, .c fel e-iainplnodedi-, defnvddiai Luther gorddoriaoti i ddybenion^oruchel y Divygiad Protestanaidd, i(! %n msol a'r ^lewder a bertbynai iddo, gwelodd a clrynhodd yn nghyd, yr hvn oedd ard iunol, a'r hyn oedd brydfe th mewo Tonau ac Emynati ydoedd hyi yn hyn \n wifigaredi' a thrwy adJysgu plant a pholi ieuainc Ge-liian:, yri- ddynt, bu yr effeithiau yn rby'eddol er ysiogi v Hi, wygiad yn inlaen-Bod lluws o'r cyfti sod liadau hyn yn aros hyd hedtly w, ac y larhar t yn P1 mawredd ac yn eu prydferthweh hyd udiwedd aiuser—Gyda' golwg ar yr ad.eg hrI;JseI101-Jc.1 goUvg ooeitbiol or I gerddoriaeth yn Ngbymru—jr hyny riiae gwaith I mawr i'w wheyd tu ag at effeitiio chwa^ti y genedJ, er ei dwyn i werthfawrogi yr i, n .(Id sydd weddus a theilwng i xldoliad ycysegr—Fod hyd yn hyn ry fyeban o syl w a; amser yri cael ei roddi i'r Callll yn ein cynulliadaucretrddol Th wedai y t Parch. Thomas Binney o LUlNI,in f>Íri.:utra pbwrpa^- j oi ar bwysigrwydd priodol gwihanoi raiau yr uddol- ) iad cyhoeddus fel y canlyn Yr awr hon y mae yn 1 aros darlien c ejJuro yr ysrytbp'au! gweddio, chnu-y tri hvn. ?wyafo'rtrihynywycaTn. Yn 'stoil cy f; rfbd cenid ami yw o donar. er egln: i y ?gw'nio'i?y?Md'i:). Y''oedd\t'"i?odin!"rw?dno vn rh?gorol, ac yn h!¡f fod y drviithydd tah'ntog yn dead ei bwnc yn drwy.td' yr oedd y gvnulle?d'a hef\ d | vn rhoddi pob astodrwxld. ae yn amlwg wrth cut vn ?i(t b d, 1, wit!-tii, nife in :j'nul:eilFaot'dd Cymru s.ddereu 'i<;n- teision yu ;<inddi!aid o'r moesgarv.-ch bwnw, na wydl. ant ddim yn well nag anwariaid y goedwig, pa bryd y bydd ein eyfarfodydd cyhoeddus yn dechreu nac yn diweddu. Tra dymunol fyddai i holl gynuileidfa- oedd crefyddol Cymru y darlitbiau gwerthfawr J byn o eidd?' Mr. Roberts, ac ymgeisio er dwyn i we.th- rediad yr byn y mae yn ei argymci! mor effeithiol i ynddynt, YlIWEITHYDD. BLAFSANERCH. CEitrl)IGI,-)N.-Ar y I Pfed cyfisol, traddodwyd (larlitii benigamp ar gerddoriaeth sry nulleidfaol gan Mr. J. \Roberts, (Ieuan Gwyllt), Liverpool. Gallern feddwl t'od y ddarlith hon yn ateb yn hollol i'r hyn a ddflai fod ar y cvlry w destyn. Yr oedd y larlithyd I yn hollol ddiro Ires, ac yn hynod teistroiaidd yn triu ei bwnc. Yr oedd ei resymau vn gryfion ac >n ejlur, r.c yn carie nr. i gyhoedai»d* i bob mynwes. Yr yfi, n yn bar .u y dylai holl Gymru gael clywed y ddarl'.th hon, i'r i dyben o godi cam" idaeth y cfsegr I w lie prioiol., Yr oedd ei holl duedd at adferu caniadaeth bur i Sei n fel yn y dyddiau gynt. Cawsom ein Tvvys ganddo i edrycil ar gerddoriaeth o'r bedwaredd ganrif i waered i'r ijes hon a'r úlwg mwyaf gogon- eddas gawsora ami oedd yn y diwygiad Protestan- aidd. Y pryd h wn w yr oedd yr arddunol, y pryd- ferth, a'r syml, wedi eu cydgordeddu mor fe strol- aid I vn v cvfansoddi id v.u cerddorol, megys ag y gwelir heddvw mewn llawer o honynt, ac fe farnai y darlithydd eu bod o ran ffurf ac arddull fod yn I safon cerddoria th gynulleidfaol ain oesoedd njaitb $-to, os nid hyd ddiwedd amser. Nid awn ni i geisio dyfalu ar y pwnc, ond a'i gadawn i'r rhai y perthyn j id,ivnt. Carem yn fawr i weled curddoriaeth y i cysegr wedi ei glanhau a'i phuro oddiwrth y cyt. ansoddiadau gorwael oedd yn ci lialogi a'i dbfvvvno trwy y blynyddoedd. Dymunwn hir oes i Mr. Roberts, fel y gallo weithio y diwygiad yn mlaen yn effeithiol, ac y caffo yn y diwedd fwynhau o i lafur cerddorol.—D.D. CWMGIEI)D. Dirweet.-Bellach y mae y He yma yn hen gynefin a'r egwyddor dclirwegtol mewn geiriau ae ymarferiadau, oblegyd y mae wedi ei yn gadarn a diysgog yn meddyliau llawer o'r trigolion er yn foreu iawn. PrydnaWn dydd Llun, ^:>ain, I ffurfiodd byddin gref o ddirwestwyr y lie yu or^ rn- I daitb, ac aetbant o Ystradgynlais i gapel y Metbod- istiaid Calfinaidd Cwmgiedd, yn cael eu blaenoii dan ganu gan y cor dirwestol. Wedi cyrhaedd v caps! cynygiwyd a chymeradwywyd y Parch. J. Waker?, Ystradgynlais, i'r gadair, yr hwn wedi gwneuthur ychydig sylwadau tra phwrpasol i'r achlysur, a ilw- odd i anerch v cyfarfod, JFri. T. Davies, H. Griffiths, W. George, D. Rees, a P. J. Walters, Llangadog. Cafwyd areithiau da-Ifeithiau gryn lawer o honynt —a lie i feddwl eu bod yn effeithiol er goleuo y rhes- wm. Fel arferol carodd cor dirwesbd Ci»intriedd oyn, rhwng, ac wedi yr a eithiau \n rhagorol dda; a gobeithiwn y gwnant hwy yn nghyd a'r areithwyr ieuaine ddal ati nes llwyr ymlid meddwdod o'n gwlad. Cyfarfod eto cyn hir os gwelwch yn dda.- Cledwyn. LLANDDEWI, ARERARTH. Dydd Gwener, 13eg cy- fisol, cynaliwyd Cymanfa Ysgolion Sabbothoi y Melt, odistiaid yn y lie uchod. Yr oedd tair o Ysgolion yn bresenol, pa rai a holwyd gan y Parehn. Jenkin Jones, Llanon, Thomas Lewis, Pennant, a Mr. R. Roberts, Aberaeron. Nid oedd dim neillduol, ond pobpeth yn weddus ac mewn trefn, menu cysylltiad a'r ddwv ysgol gyntaf, ond am y drydedd, yr bun a holwvrl gan R. Roberts, gallem edrych ai ni yu batrwm i ysgolion y Dosparth. Yn fy marn i. dyna yw holi pwnc-cytfro cbwilfndedd y meddwl, a'i gynorthwyo i weied y gwirionedd sydd yn ei ymyl. Wedi holi yr ysgolion cawsom ein boddhan a'r newyddbeth o weled y pregethwr—Mr. R. Roberts—yn brvsio i lawr o'r pwJpnil i'arwain cor Aberaeron i ganu Can Deborah a Barao, gnn Owen Alaw. Yr oeddydat- ganiad yn rhagorol, ond diameu y buasai yr effaith yn well pe buasai y cor yn gryfach. l'allam, meddwh wrtbyf fy hun, na bydlfii yr holl ysgol Sabbothoi vn gor gyda'n gilydd. J. J. J. CAERDYDD.—Dint-est.Cynaliwyd cyfarfod dirwestol mewn ystafell yn Alice street, Caerdydd, ar nos Wener yr 20fed o'r m's hwn, er mwvn i gadb?n Ilong a'r criw gael clywed ychvdig ar ddirwest. Fa gymer- wyd y gadair gan Mr. John Jones, meddwyn diwyg iedig. ond erbyn hyn yn hen ddirwestwr,; yr hwn a agorodd y cyfarfod yn ddeallus iawn, trwv brufi faint ¡ o ddrwg y mae y diodydd meddwol wedi, ac vn ei wneyd in gwlad; a clivinliaru a hyny faint u (tdnioni y mae dirwest wedi Be yn ei wneyd. Wedi bynv galwodd nr Mr. John Evans, yr hwn a roddodd gvf, archiad rhagorol i'r morwyr, trwy brofi [tlint a dJr l v mae y diodvdd meddwol yn ei wneyd i'r nmrwyr. Wedi hynv cawsom araeth wresog gan Mr. Evans, llywydd Mi's Mndoc sef llong o'r Gogledd. yr oedd I yn cael ei c]iN feiiic, at y morwyr yn f vyaf pcnodol. Wedi hyny Mr. Thomas Lewis, meddwyn diwygiedig, ond dirwestwr yn awr er ys tair blynedd, a roddodd I araeth wresog ar y mo )d y diwygiwyd ef, a dangos- odd faint a wnaetb '¡irwet drosto ef, a rbodd?xid?? III' o gyngor i bawb wnh ddibenu. Ar ol hyny salwo'?) y parchedig gadeirydd ar fachgenyn o'r enw David I Jenkins, od.kutu 15 oed, yr hwn a brofodd lod v diodvdd mcJdw?tynwenwvn.acYnniwei?io! i r ie<,bvd dynol. n ddiweddaf gaiwyd ar Mr. John Morgan, biebgen ieul1lJr o.J,t'lltu ¡ ()t'd, i ddwe)",l ychydig, yr hwn a ddangosodd faint o alannstra y nae y diodydd med,twol yn ei wnevd i'n trefydd. Yr ydoedd v cyf- arfod trwvddo yn hynod o wresog. Teifvnwvd* v cyfarfod gan y parchedig garleirydd, a gofvnodd a oedd yno rai yn meddwl arriystio r ac er ein llawen- ydd mawr, fe ardystiodd y llywydd a'r Loll griw, a rhai eraill; yr oeddent oil yn bedwar ar- ddeg. Llwyddiant i ddirwest yn mh d> rna-n.-Dafydd ab Ev,f??. CASTELLNETIT).—Dirwest eto.-Cynaliwyd cyfarfod dirwestol yn y dref hon nos Lun y 9fed cyfisol, vn ni/hanel y Methodistiaid Calfi'.n.idd, y Parch. Samuel Jones yn y gadair. Wedi darlien a gweddio gwnawd ychydig sylwadau syml a phwrpnsol iawn gan ejo cadeirydd parchus ar yr achos dirwestol, yna cafwvj areithiau grvunis iawn gan y Parch. Daniel Evans, Maesyrhaf, a'r Parch. J^hn Edwards, Meitbyr, yn cael eu cvnorthwvo gan gor dirwestol Aberdulas, a chor y lie. Y mae yn dda genym gael ar ddeaU fod dirwest yn lledaenu yn y dref hon a'i chylchoedd, ac fod Band of Hope wedi ei sefydtn yma. Llwyddiant iddi. Daeth 88 yn mlaen i lawarwyddo yr ardystiad dirwestol. Un oedd yno. ABERDULAIS, GEfi CASn;LLN.EDD. -Cyndliwyd evfar- fod dirwestol yn nghapel y Bedyddwyr yn v lie uchod, uos Wener y fied cyfisol. Dechreuwyd trwy ganu ton gan gor y He a gweddio. Wedi hvnv an- erchwyd v cyfarfod ar yr achas yr oeddyra wedi ym. gynull od herwydd gan y Parch. John Roberts, Pi;, yn ddifrifol iawn, a chafwvd 23 o enwau i'r llvfr -G. CEMWYDD.-Traddododd Ieuan Gwvllt ddnrUtb ar Gerddoriaeth Gynulleidfaol yn v Tabern?c?, yn r ? I)e hwn nos Wener Chwef. 20. Cymerwyd y gadair I -,vef. 20. 0 merwyd y g da* ar yr achlysur gan y Parch. D. M. Davies (A). Ar yr esgynlawr hefyd eisteddai y Parchn. F. Jones, Llandyssiliogogo, G. Davies, Blaenanercb, a It. Roberts, Aberaeron. Gan fod dvfyniadau o'r ddar- lith wedi ymddangos o'r blaeu, o hryd i bryd, yn yr Amserau, annoethim b ynom fyddai ychwanegu y tro bwn. Digon yw dweyd ei bod yn un o'r darlithoedd mwyaf buddiol ac adeiladol, os nad y fwyuf felly, mewn gwirionedd, a draddodwyd yn y lie erioed. Dichon fod gan y testyn cerddoriaeth. yn ngbyda dull syinl a dirodres y darlithydd yn tra^thu arno ran fawr tung at ei gwneyd Ifdly. Ni ddigwyddodd i ni glywed neb yn beio y ddarlith, ond pawb yn can- mol; oud uid felly y bvddid yn arferol a bo I Os cawsai un rhan o'r gynulleidfa eu cario, bvddai rhan arall o honi yn sicr o fyued adref yn siomedig ar ol y ddarlith. Cn ddarlith a greai ormod o ysgafnder gan un dosbarth, darlith arall yn i-liv ddienaid, I a marwai Id i'r (i,,sl)!ti-th arall. Ond ri-NN,"O-ld llwnJl, odd. Ieuan i foddloni y ddau ddosbarth. Difvrodd ¡ un heb greu yagafnder na chodi vsfa i guro traed (Ivl-vlnw i friwo tei;aladau y dosbarth arall. INIewn I-air nid osd'i dim ynddi yn anaddas i dy vr | Canoud y cantorion ar ddechreu v ddarlith, Molwch yr Arglwyd (J. Ellis), uc ar y diwedd, Gwvn ei fvd j a ystyria wrth y tlawd (t. Owen), ae yn stod y ¡ rltiRr]¡th ar gais }' darlithydd Allll Tri¡oit (1H'D don I j Italaidd), French, Lingham ken,raitlt o (loiiau gwael), I ac EiJion:,dd. Hoffem i hyfforddiadau ymbrferol y darlithydd gael eu dwyn i .weitbrediad yn v He a'r gymvdogaetb, yn enwedig gyda golwg ar ddetholiad tMiau addas, a hefyd yn nghylch cael cyf?rfod c .nn i r ?ynuneidfa, yr nn fath a ch,el cyfarfod g? pd U neu gyfarfod yr eglwys, gan mai cann, os bydd yn iawn, yw rhan buraf o'r addoliad Am y cyntaf, dis gwyliwn yr ymgymera pob cvnulleidfa Gymreig a'r tonau a ddeuant allan yn v lhfr svdd ar ddyfod ailan o dan arcdygiaeth Ieuan Gwyllt ei hunan. Disgwyl- ie,m lawer am y llyfr hwnw er pan welsom yr lirsbys- iad c'vntaf ani dano, ac y mae \r awydd yn cvnyddu fwy fwy o hvd, fie, a uweyd v gwir, ni leddfodd y cyfarfod uchod ddim arno. ond yn httracb i'r gwrth- w) neb. Da genym ddeall, er hyny. y cswn ein boddloni ar y pen hwnw yn mhen ychydig o fisoedd. V* »

Y FiwKHiNtfs v 'I'YWYSOO CviiRt.—.Ychydig o ddvddiau yn ol daeth achos tra hynod o ilaen Syr John Patteson yn swyddia y Cyfringyagh"r. Y mae dndl wedi codi ril, ng 17 ei Mawrhy.li y Frenbines ar v nr!H law, a cbynrychiolwyr Tywysog • Cvmru fel uc "'ornwall ar y llaw :-rill, mewn per- thynRs i bysgodft-vddar gost Cornwall. Gellir ffurtio thyw farn am nnbawsderau y mater hwn oddiwrtii y ffaith fod y papurau ar y ranter yn cvrhaedd mor bell a 300 o dynvddoedd cyn genedigaeth Crist. mae y mater yn cael ei ddwvn -It mlaen yu hollol gyfeiilgar, ac yr ydys wedi penderfynu derbyn barn Syr John Patteson ar y mater vi-i liytracia ua tilildu y petli i'r Canghell-lys. Y mae yn ddrwg geivin ddeall fod v dadleuvdd dnwog hwnw Mr. Sergeant Wilkins yn hur wael uc nad oes oV-aith y bydd iddo am amser maith wolla o'i atieehyd. Y mae 49 o lestri llwytbog o yd wedi cyrhiunld fTaluiouth a Qaeenstowu er tl/dd Gwencr diwedd- af. Yn ol hvspysiad a gafwyd ddydd Merchei, swm v gwnith a ddvgwvd n Rwsin vn y>;tod v mi -o.*dd (Uwedditl ydqedd 20,038 o chwai'ien.

LLEIDR YX CAEL EI SAETHU GAN i GLERIGWR. [ i ('vhlawnwvd i vaoriaid beiddgar dros beta boreu dydd oadwrn yf 2 lain, rbwDg un a dau o'r gitlljh vn v boreu, vn uiiy y Parch. J. Nodder, yn March iireeii, Asbover. tv unig tua milldir o'r pentref. ac -'iidir o (.l.^stoifield. Yr oedd Mrs Nodder • i snth wythnos oed) yn cy<aru -1-wr \:1 y ii -ont: yr oedd ystafell Mr. Nodder yu y cetu. yn agos i eiddo y Riorwvnio;i. 'I ra yr oedd Mrs. Nodder yn gweini ar ei baba • clywai dwrf, a, chan ei fod wedi eN-ifieryd lie Iwv nag unwaith, aeth at v ffenestr. tvnodd y biihd ychvdig o'r neilldu, a jy wel odd dd n y tu allan, yn agos i'r gwydr. Neidiodd yn oJ. a chan gymeryd y baban yn ei breichiau. rhedodd o'r ystafell, csuodd y dnvs, a daliodd afael ynddo. Yna gwfiuwyd y darn isaf o'r ffene-tr i niewu-v preo a'r gwydr-a daeth dau ddyn i'r ystafell, oddiar ysgol ag oedd wedi ei gymeryd o'r ewrt eyfagos. Wrth gwrsfe orchfygwvd y ddynes yn bur fuan, a rhedodd bithau i ystafell arall. gan gloi v lladron i mewn. Ond tcrasant y drws gydag arf oedd gauddvnt i'r {>erwyl, ac oddiyno aethant i ystafell wel v "Tiss Heeiev. nith i Mr. Nodder. yr hon a ddychrvnodd gvmaint. fel y neidiodd trwv'r ffe: estr. iieliler o droedfeddi, a (yn ei gwls" Dos) rhedodd i'r persoady yn y pentref, tri chwarter milldir o ffordd. Cyrhaeddodd Mrs. Nodder 1 vstafell ei gwr, rIeffrodd ef. a dywedodd wxtho fod lladron yn y ty. Arlogodd ei hun ar llllwaith a. dau lawddrull, v rhai oeddent ar gwptwrdd lie yr oedd v llestri arian vn cael eu eadw. Gwaeudai y lladron y rhai oeddent y tu allan i'r V,, "I- Yu awr .'echgvu, vn awr fechgyn. dowch yn mlaen dyrne nhw. Dvwedai Mr. Nodder. Os dowch i mevi J yma. mi saethaf cl-twl." Ond m ddarfu l r vspeilwvr dalu un svlw. ond gwtliiasant y dr\\s i mewn, a daeth un o honynt i mewn i'r ystafel. a brethyn du am ei wyneb. a gown du dros ei ddill- ad. Yr oedd ganddo ganwyil yn ei Jaw chwith. yr hon oedd yn ei dal tua rban isaf ei gorph. Dyw-edai Ir: Nodder wrth ei gwr, Oh fy ngwr anwyl, rbcwch iddynt beth b\nag sydd arnynt eisiau, neu bwy an lladdant ni." Enciliodd Mr. Nodder yehydig o latheni yn ol, a dvwedodd, Mi roddaf i chwi vr hyn sydd arnoch ei eisiau. a l-tbauiodd un o'r drulliau ato, ac aeth v- r-trgyd tua r rhan urhaf o'i glun. Ar hyny, aeth yr yspeilwvr j ymaith ar trys. ac fel yr oedd y dyn a glwvfwyd vn rliedeg. svrtbiodd yr ergyd o'r ddiliad. Rlied- asaut i'r vstafell weiv. a neidiasunt trwy y ffeldebtx gan dori y gwydr a': cyfan gyda hwynt. Canodd Mr. Nodder y gloch, a daeth tua dau ddwsin o be'sonau i'r lie yn ddioed, a gwnaethpwyd vm- i chwUiad am v dvn clwyfedig. gan y credid ei tod wedi ei g-ioffi gvmaiut gan yr ergyd. a'r naid trwy y tfenestr fel nas galiai fod yn m hell c'r gymydo £ aeth. Danfbnwyd hysbysrwydd hefyd at :\1 r Holmes, arolygydd heddgeidwaid v lie. a Mr. Radford, erolygydd heddgeidwaid Chesterfield, a gwn net h y ddau vuichwiliad manwl ar v tv. 0 ad- awodd v dyn clwyfedig ol gwaed ar hyd y ffardc1 y rhedasai, a darnau o gnawd a.r y fteuestr, trwy ba un y neidiasant. yr hyn oedd yn gadael sicrwvnd fod. un neu ddau wedi eu chvyfo. Yr oedd ei mawr yn y cwrt ond ni wnaeth hwnw un cvffro. gau et fod wedi cael rhywbeth i'w glafychu DilYJJwTd ol traed o'r ty ar draws yr ardd. ac vn y cvfeiria y rhedasant. ac mown cae tnR 2'10 ilath oddiwrth y tv. canfu Mr. Radford crchudd a gwisg. y rhai <. arferwyd er cuddio pwy oedd y gwisgWT. a chafwvd tri arail yn vc:tod y borell. ,r hyn opdd yu dangos yn eglur fod pedwar o honynt o leiaf vn meddu llaw yn yr vspeiliad. Yr oedd Mis? Heeiey am amser maith mewn cyflwr peryglus, ondv mae bedach yu gwella. Yr oedd cigvdd yn teitbio o Worksworth i farchnad Chesterfield, a daeth hcibio i ddHl yn KeIslelge. gerllaw Ash over, eoes vr liwn oedd mewn rhwymvn. ac wedi chwvdcio llawer, ac yr oedd yu gorwedd ar ochr y ffordd, o fewn llidiart. Yr oedd dwylaw y din wprli ell harcholli, a gofvnai am gael ei gario i Chesterfield, a rlioes swllt i'r .yrwr am ei gario. Helpwyd ef i r drol, a rhoes ddau hanesvn gwahanol am modd y clwyfwyd ef: yn gyi.taf. dywedai ei fod wedi cael ei y!peilio: ac yn all, dywedai ei fod wedi bod yn ymladd hrwyd'-am £ 50. Pan gyrhaedd wyd Chesterfield, rhoddwvd y dvn i lawr it v White Horse. ile y glanawyd ei csgidiau a i ddiliad ItcbariwvIl ef i sifle v rheilffordd. a chymerodd t docyn i fvned i Derby Y mae pob lie i feddwl v deuir o hyd i'r dynion. Caafyddwyd putnp o ddynion yn y pentTef y non o'r blaen. a chvsgKS ant mewn tv allan, vn agos i'r persondy. Er pan vggrifenwyd y llmeliau uchod, yr ydvm yn dea!! fod nn o'r yspcil wyr, os nad y peuafo honynt wedi ei ddal yn Birmingham. Cafwyd ef yn ei weiv I gyda dyn arall ac yr oedd ei goes wedi ei archolli 'gymaint. fel yr nedd yn analluog i gerdded Ei WIW yw ThOmas A Vol ton. It dvwedir ei fod yn ber- I naith aduahydduG i r heddgeidwaid, fel arweinydd hR;d o ladron vn Bfrmingham. Y mae we(h cael ei ddaufon i Chestedicid i'w hajj o flaen yr ynadon.

— ——• i i I GWAHO DDI A I > O AWSTRALI A. i Y mae yr Ocean Chief yn dwyn i ni newyddion tra sinol o AwstraMa. Yn ol un o bapurau Melbourne eisiau mawr v dret^digaeth oedd -rnbl Y mae y llywodraeth am ddwyn rlieithsgrif i mewn i Senedd Victoria yn darbodi fod vmfudwyr i gael eu dewis o r wlad hon. Darfu i'r Llywydd wrth agor y Senedd gynghori fod symiau mawriOD vo cael eu gosod or neilldu i'r dvben o dalu cludiad y rhai a ddeuant yro. • 'vwed Yr un papur fod crefftwyr da o bob math yn bur brin, ac er fod cyrlogal1 yn is nag oeddent yn 15;[¡- yr oedd ymborth o bob math yn mron yr un ag yn Mrydain, ac fe allai y gweithwyr gael nid yn unig augengrheidiau ond moethau gyda llawer iawn t llai o drafferth nag YM. v famwlad. Yr oedd arad- wyr yn derhyn 30s. yn yr wythnos, llafurwyr ,tiii aethyddol 80s yn vr wythnos. gvrwyr bustac'ti^n 30s yr wythnos; gofaiut £;3 i £ 1 10s yr wvthnos; seiri 1'2 i £ 2 ds. Yu ycnwanegol at y cyflogau hyn yr oeddent vn cael blawd. cig eidion neu gig dafad a the a siwgwr. Heb y pethau hyn vr oedd ychwanegiad yn y cyflogau yn ol yr un cvfarta l- edd. Er engraifft yr oedd llafurwyr vn c-ael ins II v dydd ehwarelwyr 10s i 14s gcfaint £ ■) I i.T) Ills yr wythnos, seiri 12s i 15s v dvdd seiri maen Us i los y dydd: bricklayers 14s i l")s; p?astrwyrHs i ?s:morwyn'ou da ?8('i £3!'¡: ¡ )nor vynion tai ?30 i ?32 golchyddesan £:F); coinesau £ 35 i £ 45,&c. &c. Vn awr am gostau nwyddau. Yr oedd ymenyn Iwerddon o ¡c i 131c y pwys, ac ymenyn America o 10c i 11c v pnvys. Caws Sir Gaer o Is i 13c; caws America lie. Cig moch lie. Cloron 4s fie i 5s He y cwt. I Rioe Caroiliia fl Os i £ 1 10s y cwt. Coffi 7c i j 13c y pwys. Torthail Sidney da o 5^-c i lie y pwys. Cig eidion a chig dafad o 4c i c y pwys &c. &c. &c. A chymeryd pob peth i mewn i'r cyf- rif nid vw costau bvw vn fwv o lawer os dim nag yn Liverpool neu Lucdain, in v mae yn illsill??l cael gwaith am 200 y cant yehwaneg o gyflog yn lied hawdd. Am v newyddion o'r eloddfeydd aur y maent yn drit calonog. Yu y Mackinzie Gully daeth plaid o dri o ddyniou ar draws dim llai na MJ-3 wjis o atir i)iew!i (ivfrider o ii troodfed(i o' A,v,,el). Gwerth y cyfan oedd tiit XI,100.

AM It Y IV I A E TII A U-. DVN OWEBTHC EI WRAIG.— Dydd fat. diw, eddaf dygwyd dvn o'r enw NVill; nn Lowndes, tua in oed, o flaeu Mr. Mansfield ,ynad Liverpool, ar cyhuddiad o geisio lladd ei wraig. Ei byn holi cafwyd allan fod y carcharor a'i wraig, gwraig I an deg fawr o Ysgotland, wedi bod vn byw vu gysurus yn nh." un Alr. Joseph Wright, gwr gweddw, am v tair blynedd diweddaf. Yr oedd- iut at- dir hoilol yvfeillgar. ac arferav y gwr ar wraig a'r gwr gweddw iwvta wrth yr un bwrdd. Vr ocdd Wright tua 55 oed achauddo ferch yn 37 oed. Gan Mai morwr ar un o'r agerlestri nedd | Lowndes, byddai vn mvti-ed oddicartref yn J,\ ]I %-ell. a ]>harodd llyn i g\ feiligarwch godi rhwug :\11" Lownde- a'r gwr gweddw, yr hyn a arwemiodd i aughydfod rhwng Lowndes ai wraig. Er mwyn j terfvnu vr ymrafael, penderlynodd y gwr wuthu ei wraig i'r hen wr gweddw am hunt. ) i oedu poh peth ar ol hvn yn tny ed yn mlaen yn gy- sums, ac nid oedd y gwr mwyacb Y:1 y ty ond tel lletvwr, ac vinddygai Mrs Lowudes yn mhobj modd tuagat \ir.'Wright tel ei gwr. Ond dech- reuodd'Mr. Lowtider edifarbau oherwydd ei fdrgen | n gofvnai am ei wr/li y n of. llithau a omeuciai I fyned ato, yr oedd yn bom vr lieii wi- yn fawr, I ond aui Lowndes nid oedd yn gymwys i Bagan lmnSiI.lodd yntau a- ei wraig oherwydd byn e | ) bwyeil, ac oni Ivues ii i .-vw un ei bachui* yr oedd • pob tobvg v ,,edi ei I!Rd(l. Dywedai yr ynad fod yr achos yn un pur ryfedd Nid oedd vn meddwl fod Lowndes yn ei iawn bwvll. ac am hyny oedai yr achos am wythnos i i-ntidi drn iddo gael eicbwviio gau feddygon. TEKFVSG YN BIKKT-NHKAD.—Dydd Llun diw- ¡ cJd?foud un ?omcd todd rhni cauoedd o'r navvies sydd yu gwe?thiu Yn y Docian yn Birkenhead ddilyn ell gwaith. Nid oedd v infer ar y decereu. ond tua 200. ond vn y diwedd cynyddodd i tua 1,0(irt. Holl nifer y rhai syad yn gweithio yr y ) dociau vw tua 1,200. Achos v cweryl yn ol rhai yw fod ar y dynion eisiau 3c y dydd mwy! o gvfiag, tra y dywed eraill mai v Gwyddelod 1 vn cadi yn erbyn y dyniou eraill. Boreu dydd .dawrtti, dcclireuodd i'liai or dynion aT el I gwaith, ond oherwydd bygythion v l.mll bu raid iddym iidio vn fuan, L ebtm nad yw nifer hedd- • geidw.'<id Birk-nhead or;d ychydig nis gallesid aiaduiflyn y rhai oc^dyi.t y n cael eu haul mag gweithio. Dydd lau diweddaf ymosododd rhai cauoedd ar v dyniou oeddynt vn gweithio. tyng- wyd ceisbyliaid i mewn, i amaditfyn beddwch vmosddwvd ar y ceisbvliaid bvuv, a thynodd rhai o'r terfysgwyr eu cyllilj yn y cvnhwrf. Ond ni dderbyniodd neb nemawr o niwed, Yn yr un. l^ydnawn ymosododd tua dau gant o ferched, j gwrrt^dd y terlysgwvr vn benaf ar v rhai oeadeEt yn gweuMo, a baeddasant hwy vn dost, a chvmaint oedd y tender tel yr ofDwvd am heddwch y dref, j n yr ynad on i ddanfon am y mil- wyr. j TUETHOKOD AR i>E.— Y mae pwyllgor y fasuach de yn Llund»ia, gall ystvried fod y Casnacb yn inedda achos cdilwn i arwyiio oker.yvdd y cwrs a gymerir gau Ganghedydd y Drysorfs, yn gwneyd yr ymdrech- ion mwyaf egniol i dd'.enchw.rlyd ei gynysrton. Y mat y llywodraeth yn erbyn y cynygiad a wnaed gan y fHsnacb de. ond y nine y cynygiad hwnw i gael ei gyfnerthu gan Arg!w;.d-i John Russell, yr hwn sydd yn bwriadn cynyg fjwelliant ar gvnygiad Cangbell- t ydd y iirysorfa. Y ruie y cvlchlythyr c^niynoi wedi cael ed ledaenu vvri y pwyllor "y mae pwyllgor y fasnach v-- Llnridain yn dymuno eich hyspysu fod atebiau wedi cael ei dderbyn ddoe oddiwrth Gangbellydd v Drysorfa, vn yr hwn y mae yn gom. edd cvdsynio i'r cynygvid am doll o Is. 4c. am dair blvneJd. ond awgrymai fod yn rhaid i gyfrifoideb y cyfrytt- cyfnewidiad orphwys ar Dy y CytFredin.' Gan fod .y cynygiad cymedrol hwn o eiddo y fasnach weui ei wrthod gan y bywodraeth. v mae yn ddyled- swydd ur bawb r-ydd yn teimlo dyddordeb yn y cwes- tiwn bwn i wasgu ar ea cynrychiolwvr yr angen- rheidrwydd am roddi eu pleidlei^ati o blaid gwelliant ar v budget, yr hwn a gvnycud vn Xbv v cvffreain yn y pwy]Jgor o adgyflenwad. Dygif y cy-nll,ad a wrthodwvd gan Ganghelly.id y Drysorfa gan Ar glwydd John Russell: y rnae ? cyrivpiad hwnw > ei gefuogi gan qmt o ddeisebau, ond dylai fod drech yn cael ei wneyd ar ran aelodau unig( mwyn sicrhau ei lW.j'li,t, ac ?r y(h? vn taer er" t arnofh arfer eich dylanwad naif! a'i trwy iythyr n?'' | trwy ddirprw-aeth at eich cynrychiolwyr. 1)y<wyi>DiAi> GALARUS.—Eel yr oedd dyn o'r enw David Evans yn gweithio yn y gwaith mwn pertnyuot i Glendon, sNv-, (id Northampton, Pa.. ar i? 2?'m-' or mi* diweddaf. ow mpodd c1ai arno a a?vas?wyd ef yn v f??th- f odd nps aua?n ei. r&nau mewnoi. tei y bu farw foreu v Sabbath caulynol j er pob ymdrech medd.,goI. )J a.b oedd y tranced- i i Peter Evans, o Ddowiais. D. C. Bu farw ei ialn tua dw\5 flvnerld a harser yn ol. Y dydd Llun eanlynol yuigB&glodti 't^rfa ltiosog i i' dalu y gyniwynas olaf i'w weddillion marwol. Claddwvd et ,1) y gladdfa benliyncd i'r Methodis- ■ tiaid Esgobawl. Gweinvddwvd ar yr achlysur gan wei ni dog -y lie. Yr oedd yn ddvn ieuanc ysi agos I If eg oed. ac yn un a gerid n balrb ili hadwaenai. Teimlir colled ar ei ol yn v ieul u a'r He hw:, Yr oedd yn tfyddlou ial\'n""da'r<rsgol Sabbathol a'r canu. Yn rehauoi ein bvwvd yif vdvns vn angeu "—O r Drych a'r Otrytieiydd, Y U'-VEITHWYR PVDP ALLAN Q, WAITH.-—Dydd J Merohev diweddaf vingynullodd liifer o r dynion i sydd allan o waith i Smithfieid yn Llundain lie y lien derfvriv;-N-d c v farfo d. )Ild,va fnan arol yr amser. daeth "dm i'r J le i hyspys:, fod y cyfar- fod yn cael ei olnrio. Gan nad oeddid yijr dym- uno siomi v bobl oeddent vn bresenol, cynygiodd rhai o'r nersonau oeddent yn dwvn cysylitiad a'r symudiad ymfudol rhvid fod un Mr. Wude. teil- iwr i rrynerv d gadair. Ar o' gwnevo hvn aner- ch w\d v cyfarfod gan Mr. Asborne AtMNtill ar i'antfeisio i yjnfudiaeth, a derbvoiwvd sylwadau y siariadwvr yn bur ffaf ioL Penderf^nwvd fod ]>awb i ivued i arwyddo v ddeis^b^'x^pjfepdd. ac aeth y rhau fwv«T o honyn.t a buan l#Shii y ilan- \v d yr b.'li ddeisebau oeudent mewn uw. Ty Y CYU-REDIN VN Yh FGLWYS.—Cymerodd ¡ c;]ind () d(hy y awr ie vu Nhy v (Vfl'redin ddydd ?l" i, A (I Merci.ei- diwe.ldaf. Yr ydys-y-u arfer beb amser I ddeehreu goichwylion y Ty ar ddydd Mer-cber am I haner dydd. oud gvda daueithriad. -sef ary diwr- nod y bydd rhedegieydd cefivlau yn Derbv, pryd y bydd y 1. vn cymeryd dvdd g-wd ac ar ddydd Mercber lludw. pryd y bvdd r Llefarydd yn cym- eryd o rrad-air n-n ddau o'r gloch. Y mae y ddwy awr yma yn cael eu caniatiu i'r aelodau anrhvd- eddus er mwyn iddynt gael cyfleustra i fyned i eglwvs St. Margiret lie v mae pregeth yn cael ei tbracidodi gan gapelwt v ty, Ölid pa betfa fu yr aelodau yu ei wnevd vn vstod v ddwy awr dydd Mercber rliweddafni WV(idvs. ond N, mae yn ddios na fu ant, vn eglwv# ■-(^T. ■ MuTg&rel. Sid'oedd y Llefarydd yno. Lid oedd capelwr v Tv yno. Dar- llenwyd v gweddiau a thraddodwod pregeth gan y Parch. William Cureton arberiglor y plwyf i ryw ddeg neu dciwsin n ferched ac un neu ddau o fon- eddwyr. ond ni wnaed un math o gyfeiriad at y Sencdd nag iweithrediadau, ac 11 id oedd y-gwr parchedig fel wedi meddwl am foment fod aelodau y Ty i fod yn bresenol. Artm amser yt oedd yn arferiad i'r Llefarvdd a'r Tv vn amser v Grawys, ond darfu vr arferiad. hvd nes nad oedd neb ond Syr HobertIng-lis a 1r Brotherton vn arfermvned. Bu farw Syr Robert inglis a pharhaodd Mr. Brotherton i gadw fyny yr hen arleriad, ond bellach y mae Mr. Brotherton wedi marw, a'x at- feriad wedi marw gydag ef. )T! < 9

MAN ION. Dv wedir iod Llefarydd presenol Ty y Cyffredin wedi eisteid 18,00(1 o oriau yn ei gad air yn Nhy y Cyffredin. Dywed Gwydde] ei fod wedi rhedeg ymaith oddi- wrth ei dad g'll1 ei fod wedi cael allan mai ewvthr iddo oedd efe. wir" ebe ("W" 11. uqwaith y mae ofn fod yr esgidian yma mor < vjY i rei fel Da iedraf byth eu cael am fy ubt-uel ii\d nes y byddai wedi ea gwisgo ddiwrnod neu dd-HU." ¥ mae newyddion n Melbourne, Awstralia vn ein hyspysu fod iliaws o Chireaid yno wedi priodi llano- esau Gwyddelig. I)N--we, f pkpu Dywed papurau Yspaenaidd fod -wr-,igynYaieqcia wedi rhoddi genedigaeth i blentvn benvw yn meddu pedwar o lygaid, dau drwyn, a dwy geg, Fil fod wedi byw am dair awr. > mae eisioes t'ja £!-M\ wedi en casglu tuagat godi cofadail i Father Matbew yn Cork Y ma-3 Mr. John Bright A. S. yn awr vn Hhttftiin a dywedir fod ei i^chvd yn w, iiol dda. I Darfu i nn John Hall, crydd yn agos i Preston (zi-ozi ei hun mewn ystabl ychydig o ddvddiau ol. Clywodd ei wraig y newydd cofidusyr un amser ag y elywodd fod ei thad wedi boJdi, ac efTeithioddgyna- aint arni nes y mae yn awr aiian 0'1 synwyraa. ¡ Y mae trengholiad wedi ei gyntl ar gyrp-h dim 11 ai na thri o bersonau yu Llundain yr wytimim-, ddiweddaf v rhai a fuont feirw o rewvti. ti Y mile y Uvwodraeth wedi penderfynu danfojrJ allan ddwy olcmgau eto i wlieyd ymohwihad am Syr John Franklin. Y iiiae un o bapurau Ffreinc vn dweyd fod coined wedi ei gweled yn Cherbourg ary 1 Hfed o'r mis hwn. r, Y mae Cymdeithas Diwygiad Oyllidol Liverpool wedi condemnio e.llideh v llywodraeth Dy wedir fod Mr. Spurgeon yn wael iawn. ei iechyd. a bod ei feddyg wedi ei hyspysu fod yn rha'd iddo beidio p»*cget.hu mor e-gniol. Aeth dyn at cldrws ty tafaru v dydd o'r bl&en gan ddisgwy! cael i ddyn oedd yno yn sefyll, Pwv vv meistr y ty hwn ?" Myfi oedd a rmg wedi marw er ? tair wvthnos. Mae Deddiwneuthurfa Talaet^^W6»u* ar o! nlaith ddadleu. sylfaenu a ci^wron- -eyfraith fydd yn rhoddi alalia tragywyddoi ar bob dvn du i brepethu yr Etengyl. ac v mae yu v Dal Aeth 217 o bregefhwvr. I Mae mwv o gyn--rch vn nytfryn C'hio nag a gynvrclbi' ar ynys Piydaiu. Mae jiientyn du yu Alexandria. Va.. a aTl siarad vn dcla, er 111\,1 yw ood tri mis oed. V r oedd ganddo ddan ddant pan ened ef, Hey mae ganddo ehwech yn awr. M"o t vmtiestioedi trvmiou ryfeddoi wedi bod ar ororau y i alaethau Dwyreimoi yr ddiweddar, a llawer o Ion gau bv.wvda'i we.li en colli. Darfu -in Mrs. Kellog- JDelhb Iowa, Iofruddio ei phriod ar y 31ain o r mis diweddaf drwy brocio don'd 'law o Venau i lawr ei wddf. Gorfu i dd-n vn Bedford. Itio., daiu dirwy o (>40 o ddolen yebvlig vu ol am werthu diodydd meddwcl. Mae arwvneblad cin*<s Phrmdt;,ph'va yn It? O fiildiroedd ysgwir neu H2.700 o erwau. swvdd C-pne Marv, Jersey Newydd, heb d'tfarnth oi mewn. ac mae v trigolion bron oil yn aelodau eglwvsig: v c.arcba'rd■' vn holiol wag. a'r plwyf heb un cvfreithiwr o'i fewn. B" f irw Joseph Hnrmnn. v-i Vernon ar o r ns. diweddaf. vu 131 mlwydd oed. L)eng\s h "i reihl v teulu lado gaej ei t-ni xouswr y 3ydd, I ~'d G Priododd man a pbedair mereh, yn bywytt N0rthampton, 11. N.. ddwy waith ai- bymtheg. Bu i'r fain bedwar o wvr. a'r un nifer i un o'r merohed a chan y tair eraill dri yr un. Cafwyd Jwmp o ariau pur yn Ngwauh Mwn Minnesota, vehvdig vn ol. vn pwyso b-> j»wvs, ao vn wertii 1.04U o ddoleri. Yn vstod un °'r nosweHhiau oe"af yn y Ait diweddaf. darfu j un John Brown, o Ixmisviile, i I iqr f-, i Llr) I Kv., yr hwn oedd > n dad i bump o blant, lam* celwrn nuiwT o ddwlr. a throcbi ei wraig dros ei pheu ynildo, ac wedi hyuy bwriodd hi tillan geij eloi y drws. Boreu drauoeth cafwyd hyd id(A wedi rnewi i farwolaeth. Aeth dvu or enw Crawly, ei wraig. a phedwar o blant, allun o'u tv un nosou yn Galena, Illinois, i'r dvben o \'mwc-i('d « thy tie- obiegtd ei bod yn ON ae ïi lluwejiio (ora ) i, lawti, collasaut v ffordd. Boren dranoeth daeth y eveivd'-g-or hyr1 indvnt •"> rh.fcdi,- wedi rbewi i fai wolactb

MynnnntnrHfnlrlErl m* im dsrHen Oedd' aQ b"ddonjfl^ '■ + Sn D; JonM, C???h ? koTn, EJw.T? ^eiiti "• yraH? --J ;:1 }" f,g". "-———— i fTr n aary .f drydedd, t- cirglodd Goch, ysgoldy. Y seitbfed arched dros 20 mlwydd oed; testyn, r 14eg adnod hyd y iKfed daeth naw yn testpi hw8 yr,oreu, Catherine Jones, I ttoUse, Clwt y Bent, ysgoldy; yr ail, lghes, Bont Haiarn, ysgoldy y drvdedd, I TynUwyn, Pentir. Yr wythfed dospurth, k dx-wyii gy stadlodd mewn darllcn oedd, m,eibiot,. d*uT 20; tplwydd oed; daeth tri ar bugam yn Otiaien yn y dosparth hwn testyn oedd, Diar. 30 o'r t lain: adnod hyd ddiwedd y benod, talfyrwyd y testyn awn; y gctfeu Oedd Edward Griffith, Rhydygors, Perrtif; yr ail, "Robert Owen, Clwt y Bont, ysgoldy; y trydydd, Edward Owen, Bont Haiarn, Clwt y Bont, ysgoldy. Ygwobrwyon oeddllyfrau. Beirniaidy dar. Iteii, ColeAfryn, J. 'D. Ffraid, a'r Parch. J. Hughes, Botth. L11 RhSyn^r y dakllen, canwyd amryw ddarnau gan y cor perUiy. 1 i'r ysgoldy, &c., a chan ychydig ersõAfu o Bentir. $tefyd darlien odd y beirniaid eu beirniadaeth ar y frWthodfcil a'r Farddoniaeth. Cadwyd y eyfarfodydd •W.haner awr wedi un, a phump o'r gloch; yr oedd y á ntaivt wedi ei orleawi, er fod yr-bin yn hynod o I &!lh frio.¡ yr oedd y dorf' mor-dyil yn nghyfarfod yr wyr, ftt yr oedd braidd yn anmhosibl symud ynddo »edi talu diolchgarwcli i'r beirniaid ae^h pawb ym- ¡ ychydig cyn naw o'r gloch, wedi eu llwyr foddloni, llawn awydd i gael oyfarfod eto yn fuan, er I wd e'ol, 4 na chawn un cyn y Nadollg, pa un y ?ys?ylir ei gael yri Pentir. I BWBHIAD^ETH AS Y OllnCH ENGLYN I ATHBOIA BANGOR. I Daeth 10 o gyfansoddiadau i la, y rhai, yn fy ??1 i, a safant fel y canlyn :— I<?n GMM Menai.—DimBarddoniaethna?chyng- qanMd. i.io.ri-. ?E?oaG-I.y; nPens?—Eto.. 0 .f,n. J, IIlIlb..[   D?mlin. Wn ?I ddim.1>¡g9nwir, am Farddoniaeth. T. Tegai.-Ybydig1n'w1l; ondpuranmheraaith. j ?6wn ?IIebiaet? a ohyng?inedd, a h?Ilpl amddifad j 0 ?'enaid ?gan." tagat. raid neu ddau yn well; eto. T"hnAted.—Godda; ambellwreichionen fechan ° du i yn nghanol IIawer n ludw. T, ker On.Cyngbauedd dds, heb lawer o ry nac ei. siaii'piitrli synwyr; ond huasai yn ddymnnol cael ychydig yohwaneg o farddoniaeth. Afcadrwt-.—Ymddengys fod awen y bardd hwn heb ?w?r ddeS-o tra yn canu y ddau englyn cyntaf. Gwawr fwyn-gu geir o Eangor, Gwawr fwyn-gu geir o Fangor, '1' O'r gorlltwin &c. Ond yn y trydydd ac oddiyno yn mlaen y mae wedi c*bl ddadtlbru, ae yn canu yn rhagorol. Mae y ^"ydydd englyn, er fod cynghanedd y drydedd linell yo wan, yn dra rhagorol Megys araul haul mae hi-i luchiaw Rhyvr lachar oleuni; Drwjr hon rhyw lanadan ri .:1){ Olwy^ant 3 gwawl ini." • i Mae y rhai eanlyBol hefyd yn cynwys delweddau arddonol gwir brydfertb a tharawiadol. Deiniol ap Dunod.»—Nid ydyw darfelydd Dein- 1.01" mor gryf i'r eiddo "Aradrwr ond y mae yn hi, rhwydd, a meistrolgar yn yr hyn y mafe yn ym- Cyriyg' arno. Mwy eytunol a ffaith fuasai gosod yr ^lbanwyr yn lie yr Ellmyn yn ytrydydd englyti, ond "jtesai hyny yn ddinystr ar y gynghanedd. Pe buas- < « S ddan benill cyntaf gan n Artidrwr" yn gyfartal i'r eraill, efe, yn fy marn r, fuasai yn teilyngu y viobr; ond gan nad ydynt, y mae Deiniol," ar y chagori arno, ao yn oyftawn haeddu y wobr. IEUAN GWYLLT. v Gwilym Mon, Bangor. ■ BEIRNIADAETH Y DÔN GYNULLEIDFAOL. Wei, wel J Pwy sydd yn alluog i ysgrifenu Beirn- ladaeth fanwl' ar gynifer a hyn o gyfansoddiadau Cerddbrol ttii ar daith yn mhell oddicartref, ac fel ftderyn wedi ei daraw" yn ymwylltio o ardal i ardal •(J ojdref i dref. Dan yr amgyichiadau hyn, rhaid i W erfyn hynawseid y pwyllgor a'r cerddorion, gan -.d..w, os byth y Ct. Y fraint eto o wastnaethu y 4ELill neu y Hall o honynt, yr ymdrechaf wneuthur hyny yn well na'r tro hwn. Y mae yn y pentwr cyfansoddiadau hyn luaws gyfansoddiadau gwir dda, rhai cyffredin, ac ychydig nifer o rai pur wael. Yn y dosbarth diwedd. af, et"nad yn hollol gyfartal, o ran peroriaeth na ^oyttghanedd, y rhaid i ni restru yr eiddo Eben, loan BØch, Un & rywle, Tenor, Rhen Benlas. Cymro q.«el, l\'[adog:Eliab, Dewi Bach, Dafydd, Cioddiwr, Ctwr Castell Cidwin, Asaph, Gwyliedydd, Llai na'r eü;f, Llew Coch, Un o'r Waen, Glan Conwy, Robyn Cd€uV yn (prif wall Robyn" ydyw ei fod wedi camacenu yrnai\ fwyaf o'r holl gyfansoddiad). Da fuasai genyf Pegallaswn gael hamdden i sylwi yn fwy manwl ar IU'r cyfansoddiadau hyu, oberwydd yr wyf yn lied y»io fqd amryw c'r cyfansoddwyr yn ddyni n ipil- aine, 40A My pryc presenol nis gallaf ymhelaethu. ?" rhM?'r prif wallau wedi eu nodi yn y copiao »Jd oes ny(bamdden i "d dosbarthiad mai Fcens.i. ? d6sbarthiad m a i ■ *7 sydd yn wea 000 yn umg (air ae b Uno honynt fel y day Car?dogw."T,on led dda, y J ??°? y ??' ""? ?h ybn? y geUir ?tyried hono yn na e?wysig. C*rara y trawaethion efelychiadol a geir yn J^alajf Lea yn hynod?edieu cyneuynburhapns. ? ??edig yr Adraniadau Jntaf yn yr ail ran. Mae "?Qghaneddltefyd yn hyHthr ac awenyddol. ?T?an.—Mt? amryw frawddegau pur d?ysion yn yr **??!oa? ertMyti lied ddiawen; a'r gyng?anedd, ?ycyfa?yndd? ''Wwijbn.T-.Y mae llawer iawn o ddarf<?'dd a !.r?rusrwy(id é.r'yddld1 i'w c?nfod yn y (too hOQ; fuasai yn w??A pe yh ydifad o'r blodau y mae ??dwr?d?eugoaod o? 04wmpas. ?'?'?dH T??an.?—AjQser y d?n bon ydyw 5-4 ac y "?y0y, debygwh I, er fy hott toSaer o amrywiaeth. Yu ?eihau ei theilyngdod fel ton ?ynM?td/a?. Y ??r a plmrodrwyd mawr i'w canfod JQ ?y c f- "80ddiad?, Y mae ythi hefyd a?en ag y gail 'fedidd- «in'cetiedl fod-yn gyfoethecach o'i phlegid. yhedydfl y Mynyd .-Ton ragorol, arddull wir ??y?g, rw?ddi *? Ar&)n.—Y mae yn y don hon eto amryw rag- ori» ond nia gallaf rMtra yn eu mya? y symud- t.? -9 -Yji b?*?3&d y burned adran. Abraham ac Eh.—Cyfansoddiadaa da, symlion, stWyai? o rah ei» bardduH; ond nid yn Hawn iawn *?Uth< GQll1er.-Y mae Gomer" yn ymestyn, ond heb ?"?dyd, yQ y don. Eled rhagddo. DylaMi y B ? ,n,iwe4d 1 B?l adraa yn y treble fod yn naturiol, Yn 1 yn I'?dt, Y mae rhai cordiau hefyd yn y ??oaoedda ddytasentfodynweU. '? ?? —Cymesmedd ?wahanoi adranau Y' 'n 'ho -W i.Y btail?f yn ddiEfygio!. Mae y gyn- wa*ce<'d hefyd yn wallus weithiau. ?b$wao-Mae y cyfatebiaeth sydd yn y tair adran W.?f yn y?r<&/c yn rhagorol; ac mae y don drwyddi 3R1 Wil- dda. Franqon.—Clasurol a da iawn. Aeth Francon" Od &gdd? nior bell yn y don. hon fel mai prin y gftdaw- cdd le i neb ymvthio o'i fleen, .ltoruner.-Cynygjad rhagorol a llwyddianus iawn Iou. r Cetddor.-s-Ton dan gamp eto-yn cyfranogi yn lkol&eth o yspryd yr hen Salm-donau Lutheraidd. ao Yn ra rÂlymhesur a chyflawn yn eu .holl ranau. ClftJton a Gwilym Meirion-Alawon da, gyda ghynglianeddiad llawn, cadarn, a lied ramadegol. .'Wrtbefyr,;William Alon, Blaengwawr, ac Addol. Ydd.iSyml,, symhesur, & da iawn eto. O'r un Lad e ygTin, yr hanodd y pedwar. 9,welyo ab Gomer.—Da, ar y cyfan, ond rhy gytf- reai, ceir yma hefyd rai cynghaneddion gwallus ac Lliwelyn.-Lled ganolig o ran alaw, a gwallus ac &[)ohelaid yn fynych o ran cynghanedd. g aradoo —Alaw awenyddol, wedi ei throfnu yn dda. gyd chynglianedd ag sydd yn ymgeledd gymhwys" es Cartes.—Canolig o ran alaw a chynghanedd. P"OzTdd.-Rhy gyffredin; ambell gord gwan ac ?ramadpgol yn y gynghanedd. mao y cyfangoddwr illert,hyr Tydfil ae .koer.-Y iriao v ,yfanfiocldwr (¿n ,yn yrnberffeithio trwy ymsrferiad. Y marferiarl (da iawn ar cyfan) mewu «T?K?r-pot/i< ydyw yr :tO" :\ber," ? "?s yr eiddo Merthyr" yn rhag. or t f t ??° gynuUei?faol ar ddim a welais i o'r blaen o  Y cyfansoddwr hwn. tli Alaw.- CYfttiasoddiitd gweddol dda, ar y eyfan °nd  Yn arddangos darfelydd cryf, na liawer ia^n 0 fe^JVW yn ar(^^an80s darfelydd eryf, na llawer hrrYdAlhrecbtsberger, Melville, Abiah Bach, P, 'Phin,- ??sthones.?-1 gyd yn blant yr un tad, 'k'3 -y" gyf-msoddiadau gwir ra?orol. Ufol ????-* —CyfaasodtHad gwir eglwysig a chl&s. lirol,yn 1,3,nwys amrywiaeth boddhaol, tel?idrwydd. ? vRn- .?"'???iynol drwyddo oil. Buasai yn C .r.¡ 'iiuyt on pe,"SS&t y 6fed adran vn diweddu yn t c -W F yri y eyw?r lleiaf, ac nid ?? tonydd ft ?ei hun, 80 feHy ?od y B yn v ?'?? yn naturiol, ac nid j l?m lion, a'r gynghanedd wrtii g .vi s. yn cael ei threfnu ?yn gyferbyniol. Anhawdd, icJdyli?n, ydyw cael j cynulleidfa i ganu B Ion yn v^- He yua..M?tpr oj ?hwaeth ydyw byn, ar yr r ODd eMini fod ''y?t?eth my na 6hwr t? ?ol?° condemnio y ,"eddø.f vn' '?? ? -? fuasai genyf fi —»• 0* yna. Edryched a; j Ond nid yw hyn 'f '5 yn etteithio ond 1Qi J cytansoddiad.1 ( ^aol ^T*<insoddiadav v I ie | 5#yw gradd o oftc* I :ryn ugain o hr. r bod hono i nouoi ..wybv.. o. dd yn ei theilyngu. IBUAN GWYLLT. ■»«* bUAN GWYLLT. Llaehid,) Llanlleckid.