Yr Amserau

CVAIOEITHAS amaethyddol CEINEWYDD A LLWYNDAFYDD, CEREDIGION. Mewn cyfaifod a gynaliwyd er's tua dwy flynedd yn cynygiodd yr ysgrifenydd fed I ymdreeh aredig (Ploughing Match) i gymer- yd 114, yn y gymydogaeth, ar ryw adeg a trefnid yn Wfleus i hyny, Eiliwyd y cynygiad gan Mr. J. Ffynon|ftfrith. A dangosodd y cyfarfod gyd %YjQi%d unfry" i'r yagogiad. Ond rywfodd neu 94d4 safodd. y peth ar hyny byd y 27ain o r mis tt edaf. pryd y eynaliwyd cyfarfod drachefn yn ~^Wyndafydd, i'r-dyben o roddi y cynygiad hwnw ewn grym yn mhannycytanwyd aryr holl drefniad- 'kll angepfheidiol qt hM. f Ac ary dAeuddegfed o Chwefror, esgorodd vr ym. IUthau hyny, ar yr ymdrechfa gyntat ieln deb .9 fu yn y fro hon erioed o'r blaen, gae o tid 0 r. John Davies, Nantpello, pryd y daeth 20 o geiswyr yn mlaen erbyn yr aWr benodedig—naw Âr ol rhoddi y Qodau i lawr, dechreuodd y bechgy- Y gorchwyl ac ardda?ant bawb o honynt y gampus j arRe ystyried mai yr ymdrechfa yntt4 Yd'Idd. Ar ? BOyned tr?y eu gorehwyl, gadawsac? T ?t'.????il!ei'rb?iraiaid,Mri. J. Parry. FfyDOQ. ????.JenkiBS.Pant?ch, a D. Gn&tbs. Öef! 9"Yd4A, I gwMhan yr ymddir!«diaeth, a fsodwy?j *pt'?-'?yr, hyn<.a ?na6thant yn deg a diduec". 'd?iolob- iiirch gwresooafyr ardal am kyny. yt.&t y ?par?au canlynol, 6r bdlonrw¡fdd ytL ?" yn teilyngu y gwobrau a enwir isod. jv I d DOS. John Davies, Potre 15 0 Reea.Tbomaa, Waunlwyd. 12 6 3 Jenkin Lewis, Llwynwermwd 10 0 4 Thomas DavMa, Penowm V Stephen Thomas, Pantglyn- ? 7 6 nos ??' t?yo?ddjnt ) 1V —Dan ugain oed. s d D an u gain oed. s d J 1 Henry Jones, Neuadd 12 6 r 2 Timothy Jones, Cefngwyddyl 10 0 8 David Davies, C wmey-niin7 6 4 John DaVies, Pbnrbyn. er calondid i'r ymgeiswyr aflwyddianus i ym. ?? ? ? £ yrh9edd; safon. ?vch.rhagUaw, orldw]'d i ?oh ^D l. .r c°^ n- Gwedi gbrphen gwaitb y dydd P*v  ?°?!' cor&n: Gwedi gdrpheo gwaith y dydd y4g ?vu einiaw6dd oddeutu å )?n y dydd do,it?it t?ion?? b?rotoisid gan Miss Jeu?ins, LLwya "%fY(ld. ?° ymadaol'ymddlddanwyd Hawer yn ????'?? ydy?odol, yn gysyfrtiad a pharhad a hel ,t?'Ad ter.Yau.; 6y??c'hias. Arwyddai pawb ynrL!??d i rbddi eyn?ort???y i Ky? y sefydliad y?''?"' Hyderirydylyo'r ein heBilWp gan y 9 b^u^aA'' l^^ cylcbynol, a chan y sir, yn wir hat?d, a b???'?? c?ldbycol, a chaja y 8tr, yn wir heiyd, ?". bj il.?dd, fel ha chafTo ein cymydogion edliw ?j'???mbod-ganrif&r ol mown <tM<Mt/ty<dt«<'?, 7 fyoo, \einewydd, I JOHN Rees.

"CVNRTCHLOLIAD CYMRU." í '(.. 'Ii Yhifyn diw?ddafond ■■ un o'r ??MMr?u, gwelais ?f? ymiad gan Hem Wr" am gael traetbawd gwobr- :olar ttun uohod yn nghyd ag addewid hael- 'd\\fi.,P\ dQ at y wobr. DdarHenwyr 'gwladgarot ? ni gYM?yd mantais ar y cytieuedm i ??ei?t? ?' SYDhygiad yn mlaen, mae gwir angen am ^dim.ad yn ein cynryabiolaeth. Yr wyf fi er's rhai blynTf 3 bel1áOh wedi arfer darHenyradrodd- Z)6d'0"'yda gradd '6 ddy?Iwch a cbrffder, ac y r4 aen rh 'd mi ddyfod i'r penderfyniad nad yw teyti?e 9ig pl?6Q yd 'nhaM Uywodraetbiad ein ??:.?OQ4eMhoIloIydyw heb un Uais ganddi udde'ddfau y wls, Gall dieithriaid dybied ?tft? t ?? o ePa°d difeddwl sy'n preswylio y dywys- ??SyM?t'°'oeu 8eQedl o fudion difarn a didalent. Pa ^yr ,y J^Qddefwn y gwarthnod anghyRawn? Mae ? *hydedd cenedlaethol, dyngarwch a Christ- io? ? ???? yn galw arnom i ymwneyd o'n difrawder, a cUuj 'nU clywea ein llais fel cenedl \n erbyn gorthrwm t ???ywe<][ ein llais fel ce?«??n erbyn gorthrwm th aethi'l?id yh mhob Iliw a Hun, 'a dadseinio ein can ni dlti()esgni o blaid rhyddid ac iawnderau dyn ?yn?i ?t ?c anr?ydedd y grefydd a broaTeswn. Addefir | 3'ri rh vydd fod corph cyffredin v Cym?, mor foesol- ,Dleqt, dIg ag un genedl ar y ddaiar os nnd yn fwy I"C, Yr ydym yn drwm Iwy!hog o egwyddorion y !?if< '???' P? ?i ond eu cario i ymarferiad a wnacnt tw'80'Did(i ,a rai on d eu cario i ymar feriad a wnaent "ryda|'n ?byd yn baradwys i gyd. D'gent i ni hed<, fel yr afon a chyfiRwnder fel tonau y ?th ??ystyrwiad?naetho!. Pwy all draethu y 1,%th ?°?? ?yddai adipwyrchiad grymus o honynt yc sn?i-dai ein tir. Tra yn eu cadw yn guddiedig <el (t fai  y? y Pen beb eu dwyn allan i weithrediad, yr :? ymdd^yn yn anffaddlawn i'r ymddirifd- tit b519 a roddwyd i ni gan Ragluniaeth Ddwv- tol. 'y??dyfpe ceid traethawd galluog Q theil. Wb 8 ar y pwnc, a rhyw lwybr effeitliiol i'w Jedaenu dif???y ^irfawr werin yn gyffrediao], y gallai fod o les ?yr? r. B,Yddai yn foddion i greu Iluaws 0 ethol Wyr "elry(ldion, ?fall&i mwy dewr ae annibync I na ?y-?df?? rhai 8ydd eisioes ar y maes. Gan y lod ? ?ttM- yn dwyn cysylltiad a Cbymru beaba]adr, b^r/vn aynyg ar ^°d i bwyDgor o chwech o ber- Roa,Q 1 eu Barno yn y Deheudir, ac un AraB ?artal k?Yf alrtalynY Goledd, i hyrwyddo y symudiad yn 1301ae ti bo i ngaln punt ael eu cRAgIn at yr acbos ¡ Ya y aenaf' ac u?Mu yn y partb oiaf—ug?o ?ti?!, ? ? ? v ??? y traetbaw tei!yngaT, chwech am yr al. l a r gweddill °'r ""aBatddwyaytreuliadaua a'r fv,^ wy° argiaph, u y buddugol yn (?mraega %q.. ELIAS ETANS. j

I AT OLYGYDD .YR AMSERAU. t I Anwyl Syr,-Tmddanwo-;o,ld yn y Amserau ycbydig wythnosau yn o' hanes turn out v Band ><f Hope yn Aberystwyth, a mawr y b)d Jbid a gef iis wrth ei J 'ddarUen, a cbn fod awydd yn y ?n?re yma am gael { y oynllun d,vy4d hwaw i weithrediad ymysg ein I t^ant r y caniatewch i mi ofyn i rywun ) einwyry Band of Hopeyn v lie an, bye,o'r modd yr ymwneir a'r plant j lUsA er, iiiudiad gyda bwy, a'i anfon il- 'ita' fed o les i lawer, ac v 1 annoga 1 yityu yr ou cyf etnol, ohw « i ,.jz V HOFFW PLANT. 1 ..£ ?_ i

■" 5"- ?S?R YR MGOL SABBOTHOL. WUfc, iewn CWatfod Ygg6lion a gynnaliwyd yn Penuel, Ørror 15, rhoddwvd anogaeth i wneyd casgliad yn Sabbothol y Methodistiaid Calfinaidd, tuag -I a thrydydd gwobr' i'r Traetbodau ar yr bothol, yn. ol yr awgryrniad a roddodd 'ham ar hyn yn y gwahanol gyhoedd- Peaderfynwyd hefyd wneyd hyn yn yrpg.yr AMSEKAU, fel y gallo Ysgol- 1,iltpymrll wneyd yn «yffelyb a y casgliad at hyn, nid yn unig yn u:iiwng ji i -lur a'r talentau sydd, yn ddiau, wedi en harddango n y traethodau crybwylledig, ond yn gyfryw hefyd ug arddengys ein teimlad gwresog at yr amcan gwir deilwng o ddyrchafu yr Ysgol Sabbothol yn Nghymru. HumpHRE-i WILLIAMS, Ysgrifenydd y Dosbarth.

LLOFRUDDIAETH OFNADWY YN EFROG I NE IATIYDD. Y mae newyddiaduron New York yn liawn o haiies llofrundiaeth ysgeler a dirgelaidd a gymer- odd le yn y ddinHS hono ar noson y 30ain neu forpu yr Slain o lonawr. Mae yrlimgylchiadau yn fyr fel y canlyn :Yr oedd Dr. Harvey Burdeli, yn feddyg danedd yu 31 Bond Street, New York. Pan aeth y bachgen oedd yn gweini yn nhy y meddyg, i dy ei feistr, tua wyth o'r gloch boreu yr 31ain, cafodd y doctor yn farw yn ei waed ar y llawr. Ar y dechreu, barnwytj fod un or llestn gwaed wedi tori, a'i fod wedi marw cyn gallu galw am help, ond ar ymchwiliad manylach, cafwyd mai ei lofruddio a gafodd. Yr oedd dim llai na 15 o archollion ar ei fron. wedi eu gwneyd a rhyw ofFeryn miniog, ac ar ei wddf arwyddion o grogiad. Mewn ystafell Feehan gerDaw, cafwyd gown merch a chist fawr. Ar y llawr, yr oeddpentwr o ddillad budron, yn nghyd a chynfas, wedi eu lliwio a gwaed, a chrys hefyd a gwaed arno. Ar y crvs yr oedd yt enw Charles J. Ketcham." Ymddang- osai Y dillad yma, fel pe buasent wedi eu defnydd- io i sychu dwylaw rhywun. Yr oedd ysmotiavi mawrion o waed yma ac acw ar hyd y llawr. Yr oedd y gwelyau wedi eu troi, a dillad lawer wedi eutaflu arnynt. Parodd yr amgylchiad gyffrp mawr, fel y gellesid brnn. oblegia yr oedd Dr. Burdeli yn dra adnabyddus fel ysgrifenydd, ac fel meddyg. Yr oedd tua 45 mlwydd oed, a haerir ei fod yn bur gvfoethog. Ar y trengholiad, daeth allan fod y ty yn perthyn' i Dr. Rurdell, a'i fod yn defnyddio y parlwr yn-ei, orchwylion fel deintydd, a'r llófft uwch y parlwr: cefn fel ystafell i weithredu yn feddygol ynddl*. i Yn yt ystafell hon y cafwyd ef vn farw, Cyn Man i lieu Mehefin diweddaf, un Mrs. Jones oedd yn j cidw ei dy, ac ar ei liol un iMrs. Cunningham, yr hon a ddaeth i Saratoga y cynhauat diweddaf Tra yr ydoedd yn byrfldio yn y ty, cyn cymeryd swydd Mrs. Jones o gadw y ty, yr oedd ganddi bien- tyn,, yr hwna anwyd cyn ei amser, a dvwådai wrth y gweinidogion yn y ty ar y pryd, mai Dr. Burdeli oedd ei dad. Pan gafwyd corph v meddyg, v rhai oeddent yn byw yn y ty'ydoedd y ddynes yma, yr hon oedd vn cysgu yn yr ystafell uwch ben yr un y cafwyd y doctor yn farw, un Mr. John J. Eckel, yr hwn a gvsgai mewn ystafell ar yr un llawr, dwy ferch wedi ityfu i fynu i Mrs Cunning-ham, y rhai oeddent yn evsgu yn yr ystafell ffront, dyn ieuand o'r enw Mr. Snodgrass, yr hwn meddidoedd yn caruun o ferched Mrs; Cunningham, ac a gysgai yn un o'r y&tafelloedd uchaf, a chogvddes. Yr oedd morwyn arall wedi ymadael y dydd Mawrth blaenorol, ac nid oedd; tiob wedi dyfod yno vn ei He 0 herwydd anghydfod rhwng y Dr. a Mrs. Cunningham, arferai y llaenaf fwyta allan or ty er mis Medi. Y cweryi rhyngddynt oedd mewn perthynas i ryw arian. a hefyd am fod y Dr. medd Mrs Cunningham wediaddaw ei phriodi. Dygodd Mrs. Cunningham dysteb, i ddangos ei bod wedi priodi a'r doctor ar yr 28ain o Hydref diweddaf, er nad oedd y briodas wedi ei gwneyd yn hysbys mewn un modd yn y gymydogaeth. Profwyd yn amlwg mai Mrs. Cunningham oedd y ddynes, enw yr hon oedd yn y dysteb, ond nid oedd yn cael ei wneyd allan mor amiwg mai y Dr. oedd yr hwn a pha un yr ymbriodasai. Daeth Mr Eckel i fyw i'r ty tua'r amser y decbreuodd y cweryi gyntaf rhwng yj)ff.fa.Mrs, Cunningham, ac yr oedd yn ymddangos fod y Dr. yn ted-mlo yn bur ddrwg dybus o'r gwas hwn. Cafwyd dagr ac olion gwaed ami, drull llawn yn un o ddrtiwtrs Mrs. Cuniiing- hftm, yr hyn a barodd i ambeuaeth ddisgyn ar Mrs. Cunningham fel yn meddu llaw yn y Uofr uddiaetb; ond hyd y 3ydd or mis hwn, pan oedd y trengholiad yn cael ei ddwyn yn mlaen, nid oedd dim tystiolaeth bendant i ddangos pwy oedd yn euog o'r weitbred ysgeler. Yr oodd drwgdybiaeth yn erbyn Mrs. Burdeli ac Eckel yn cael ei gad arnbau trwy fod rhyw bapurau yu perthyn i Dr. Burdeli, wedi eu caei yn meddiant Mr. Eckel, yn ei ystafell wely. Y papurau hyn oeddent les ar y ty, cytundeb rhwng y doctor a Mrs. Cunningham, y byddai iddi hi dynu yn ol ddau o achosion eyf- reithiol yn ei erbyn, a rhai petliau eraill o lai pvys. Dywedir fod Dr. Burdell yn werth tuag ■ £$0,000. Yr oedd wedi bod yn briod ddwywaith. Y- oeij eLWraig gyntaf wedi ei hysgaru oddiwrtho, l llewer o dystion yn dweyd mai ei ail toedd Mrs. Cunningham, y

I DAMWAIN ARSWYDUS MEWN r'; PWLL GLO. I TCA 180 0 fVWYDAU iWB-DI El" COLLI. I Ytfliydig o fyptidai- vredi haiker dydd dydd lau diweddaf cymerodd ffrwydriad ofnadwy le yn mhwU glo Lund Hill tua phurn milldir o Barns- ley yn swydd Lancaster, trwy ba un y mae nifer anferth o fywydau dynol wedi eu colli. Y mae y pwllyrhwn. sydd tua 220 o latheni o ddyfnder yn perthyn i Mri. Taylor Gallon a Chyf., ac yn cael ei weithio nos a dydd. Aeth y gweithwyr dyddiol, tua 180 o ddynion ac 8 o fejhgyn i lawr y pwll am 6 o'r gloch boreu ddydd.Iau. Tua -o haner dydd daetfr 22 *o honynt. y rh sydd yn byw yn agos i'r pwll,'i fynit i gael eu1 ciniaw ar- osodd y lleill i lawr i fwyta. Yn fuan ar ol byny cymerodd ffrwyeftiad ofnadwy le trwy ba un y siglwyd y .{lçla.ear am bellder mawr. Rhoddodd lluaws o ddyoion o'r gymydogaeth i estyn cym orth, ac hyd saith o'r gloch yr oedd 17 o ddynion wedi eu tynu allan yn fyw. a rhai a honynt wedi eu hanafu yn dost; yr oedd yn nos 142 o ddynion y rhai oeddynt ymron yn sicr o fodwedi cyferfod a marwolaeth ofnadwy. Yr oedd y lflamiau yn cvrhaedd safn y pwll, er ei fod yn 220 o latheni o ddyfnder, a thuag 20 llath tiwcli na gwyneb y tWil, gan eleuo y wlad am bellder mawr o ftordd. Aeth nifer o beirianau tan i'r lie o Sheffield a Barnsley i geisio diffodd y tan, Nid vdys yn gwybod beth ydyw yr aclios I r pwll gymeryd tan. Dywed yr arojygydd pan aeth efe o gwmpas y pwll cyn i'r dyniod fyned i lawr y boreu hwnw fod pob peth y pryd hwnw yn eithaf dyogel. Bernir y cymerir rhai dyddiau i ildiffodd v tan. Y mae rhestr o 155 o bersonau yn y pwll wedi ei gyhoeddi, oDd yr oedd llawer j no o enwau y rbai sydd yn anadnabyddus,.a bernir y|bjdd nifer y rhai sydd wedi coHi eu bywydau o 170 i 180. Mewn rhai amgylcbiadau y mae yr holl o aelodau gwrywaidd, teulu wedi eu cipio ymaith, y tad a dau neu dri o feibion. Nid oes braidi deulu yn y gymydogaeth nad oes ochain yno ar ol rhyw aelod o boni. Aeth nifer o ddynion dewr i chwilio y pwll tua pbedwar o'r gloch. Buont ynddo am awr, hyd nes yr oedd yn beryglus i aros yn hwy. Aethant yn ddigon pell yn y lefel debeuol i gael allan fod gwely o lo yn cynwys arwynebedd o tua 50 neu 60 o latheni i gyd ar dan. C^wsant 19 o bersonau yn fyw y rhai a ddygwvd i geg y pwll, a disgwyhr y bydd iddvnt wella. Cawsant ddeg o gyrph ai ochr ogleddol y pwll. Yr oeddent wedi eu duo gan y ffrwydriad, ac wedi eu hanafu yn fawr, gan gael el, lluchio yr oedd yn ddiambeuol ar draws y glo. Tua saith o'r gloch penderfynodd meddian- wyr y pwll ar ol pryderwch mawr i gau genau y pwll er mwyn atal lledaeniad y tan. Bu hyn i raddau yn llwyddianus. Oni buasid yn gwneyd hyn ni fyddai un gobaith cael hyd yn nod cyrph y trueiniaid sydd yn y pwll gan y byddent wedi eu llosgi yn iilw.

CINIAW RlHDDIV CREFYDDOL. ■" 1 Y dygwyddiad hwn, a fwriadwyd gan y Gymdeith. as er Rhydibau Crefydd oddiwrth Newy(:d a Rheol aeth j Llywodraeth fel cychwyniad ei gweithrediadau seneddol am yr eisteddiad, a gadwyd ddydd Mercher, y 18fed o chwelror yn y London Tavern, gyda gwych der. JLlenwid ystaiell pang y Kefydliad hwnw a chwmni mawr a, pharchus; yr oedd nifer fawr o'r j boneddwyr oeddynt bresenol o'r wlad. Yn en pllth vr oedd John Remington Mills, Ysw., y Cadeirydd j Syr W. Clay, Barwn, A.S.; W. S. Lindsay, Ysw A.S.; John Cheetham, Ysw., A.S.; T. Barnes, Ysw., A.S.; I,. Heywortb, Ysw., A.S.; H. Milligan, Ysw., A.S.; T. M. Wegnelin, Ysw., A.S.; Sir J. Anderson, A.S.; James Bell, Ysw., A.S.; Jas. Kershaw, Ysw., A.S; Mr. Serjeant Parry; E. C. Whitehurst, Ysw.; H. Bateman, Yts' Arthur Andersen. Y-w.; Parch. W, 1 Brock, a'r Parch. J. Burnet. Hysbysid bod llythyr. au wedi eu derbyn oddiwrth Mr. Tite, A.S., Mr. Alderman Salomons, Mr. Sharman Crawtord, Mr. John Travers Mr. Pellat,A.S.; Mr.Samuel Courtland, ) Mr Morley, a Mr. Milner Gibson, A.S. Ar ol yfed y llwncdestun teyrngar arferol. C nygiodd y CADEIRYDD "Manteision gw'adol cyd- raddol i bersonau yn mhob dosparth o'r wladwriaeth, I yn anmbertbynol § gwahaniaethau crefyddol, yn elfen hanfodol wladlywiai'i Svdd," (elywell, Jau..) Yr oed,i wedi ei syl /af svnl. Nid oedd dim L oeddnt yn gofyn am ddk ^Idyit eu hunain, nad oeddji "od i'w ranu a'u cyd ddeilif dde,ilip '1dd yr An?ud-y T. %>n, a gyfododd i aro! v— • • at o, a d> 0 ddifrif yn. a ci. ncgwr -?M a ? o dan sylwy cyfarfod. r THEMIS BARNES, Ysw., A.S., hefyd a atebodd,; Mewn araeth alluog dywedodd, gymaint ag yd 'y-'ii wedi ei gael hyd yma, yr ydym wedi ei draisgipio | oddiar y llywodraethau. Mae yr eiddynt hwy wedi bod y eauiatad a wna y lleidr pan y trechir ef gan y gwarcheid, aid, ae y gvrel nas gall gadw yn hwy yr hyn a gymerodd (chwerthin). Wel, rhaid i ni fyncd ati i weitbio fel y gwnaethom o'r blaen, gan hyfforddi y rhai oddi allan a dysgu y rhai oddifewn. Pa fodd y mae y Llywodraeth yn cytfwrdd a'r cwestiynau hyn ? Pa fodd, yn debyg iawn fel pe b.yddant yn swp o ddanadl, fel pe byddai arnynt eu hofn ond dylent gofio os nad ydynt yn dymuno cael eu pigo ganddynt, mai y peth goren ydyw gafaelu ynddynt gyda llaw gref alti gwasgu, (clywch, clywch). Yna galwodd y Cadeirydd ar Mr. Miall i ateb i'r llwncdestun, mewn eysylltiad A "Diwaddoliad Am- mhleidiol, yr unig foddion ymarferol o sicrhau cyd raddoldeb crefyddol yn Iwerddon." EDWARD MIALL, Ysw., A.S., yr hwil a dderbyniwyd yn wresog, a ddywedodd Y penderfyniad yr wyf yn hwriadu ei gynyg ir Ty, mor fuan ag y gallaf gael cyfleustra i wneyd hyny, ydyw—bod, a rhoddi ystyr- iaeth i amgylchiadau Iwerddon. cynaliaeth gwasan- aeth crefyddol ac add, sgu yn y wlad hono trwy wadd- oiiadau gwlailol a rhoddion seneddol yn ymarferol anghydweddol ft'r driniaeth gydraddol ac anmhleidiol hono y mae gan bob dosbarth hawl i'w disgwyl (clywch, clywch). Yn awr y mae hyna yn egwyddor i ba un yr wyf yn meddwl y hydd nifer fawr o'm cyd aelodau yn Nhy y Cyffredin yn llawenhau mewn rhoddi iddi eu pleidiad. 0 herwydd ar ol y cyfan, y mae hon yn egwyddor syml o gyfiawnder. Nid ydym oud yn gofyn ar ran yr Eglwys Babaidd yn Iwerddon nt. byddo i'w holl aelodau gael eu hyspeilio i'r diben o ddarpar yr hyn sydd yn angenrbeidiol at fyntumiad a chynaliaetb sefydliadau Protestanaidd. Ac o'm rhan fy hun, oddieithr y byddaf yn alluog i ddwyn yr oil o fy egwyddor mewn rhyw aurf o'r fath yma, byddai yn anmhosibl i mi ddal i fyoy fy llaw yn erbyn gvaddoliad benodol Athrofa Maynooth. Yr wyfyn pleidleisio yn erbyn y gwaddoliad. am fy mod yn ei olygu fel rhagorsaf a gytodwvd yn bwrpasol gan y rhai hyny oeddynt yn deall yn dda pfllJcth yr oedd- ynt yn ei gylch, er amdditfyniad i'r Eglwys Wyddel-1 ig. Yr wyf yn credu ei fod wedi gw, ithi-e(iii fel rhag orsaf, yn amddiffynfa eslfonol i'r Sefydliad, byth er pan y mae wedi bodoli. Yr wyf yn meddwl ei fod wedi gwneyd nifer fawr o'r Pabyddion Gwyddelig yn gymedrol iawn yn eu gwrthwynebiad i Eglwys yr Iwerddon, ac yr wyfyn sior y parha i wneyd hyny tra y bydd mewn bodolaeth. W. POLLARD URQUU-M-.T, Ysw., A.S., a ddywedai ei fod ef, fel Gwyddel, ac fel Protestant cywir, yn teimlo yn ddwfn deimiadwy am yr anghyfiawnder a wneid i'r mwyafrif o' drigolion y rhan hono o'r Oeyrnas Gyfunol (clywch clywch)—ac yr oedd yn ddrwg iawn ganddo fod y fiurf hono o Gristionogaeth a'r hon yr oedd efe mewn cysylltiad a hi, a'r hon y credai efe oedd wirionedd, yn ceisio mewn modd yn y byd i ymddibynu am ei chyoydd a'i cbynaliaeth ar yr hyn a alwyd gan hanesydd enwog diw^ddar, yr aniad- rwydd t'gl wvsaidd mwvaf yn y byd." Syr Wii. CLAY, Barwn, A.S., wedi cael ei alw i ateb mewn cysvlltiad 5 dyddymiad hollol a diamodol y Dreth Eglwys. a wnaeth araeth fywiog, yn yr hon y beiai y Llywodraeth yn llym. Yr oedd yn rhwym o ddweyd fod y ffugr a dorent ar y cwestiwu mawr hwn o ryd !id cref^-ddol yn waradwyddus i'r eithaf (chwerthin a llongyfarch), Dywedai ef, na obeith iwch am ddim oddiwrth neb arall (clywch clywch). Na obeithiwch am ddim oddiwrth y llywodraeth. (Liongyfarchiadau). Os erioed y bu y gwirionedd mawr, fod pob cyfnewidiad cyfansoddol, pa mor werthfawr bynag—fod pob diwygiadau, yn deilliaw oddiwrth y bobl-os erioed y bu v gwirionedd hwnw mewn angen eglurad, rhoddwyd ef ya eisteddiad di- weddaf y Senedd. Byddai yn falch ganddo ef gael uno gyda gyrfa boliticaidd, ya awr heb fod o barh&d byr, ae, wrth gwrs, yn tynu tua'i therfyn, byddai yn 'falch o gael uno a hi gwbl&d gogoneddus y cwestiwn mawr hwn (Llongyfarchiadau uchel). Rhoddweh i mi eich cynorthwy fel ag yr ydyoh wedi gwneyd hyd yma, se nid wyf yn anobeithio y llwyddai-am lwydd- iant nil yn unig yn sicr ond yn gyfagos. W. S. LINDSAY, Ysw., A. S., yn absenoldeb Mr. Milner Gibson, a siaradai mewn perthynas i Rydd freiniad Hebreaild. Mewn etholiad cyffredinol, pa byth bynag a ddichon fod golygiadau yr ysgrifenydd, pa un ai Whig ai Radical, neu Geilwadwr dallbleid iol, pe gofynid iddo ar yr esgynlawr, A ydych ch.vi yn amddiffynwr rhyddid orefyddtJl ?, Ni feiddiai d Iweyd "Nac ydwyf;" (clywch, clywch) mae y teimlad o ben bwygilydd i'r wlad mor gryf o blaid rhyddid crefyddol. Eto gydag hyn oil, mae y cwestiwn o Ryddfreiniad Hebreaidd yn aros heb ei sefydlu. Ar alwad y gadair, cynyiodd Dr. Foster "Ein oyfeillion yn Nhy y Cyffredin." Wrth gyfeirio at ymgeiswyr seneddol, nis gallai lai 111a gwaegu ar ei gyfeillion yn bresenol, y rhai y gellid eu hystyried yn cynrychioli barn pob parth o'r wlad, yr apgen- rheidrwydd arbenigol o ofyn am atebiad eglur i gwestiwn eglnr ar bob un o,r tri phwuc a nodir yn y rhaghysbysiad Yr oedd yn meddwl y gallai ddweyd fod y Llywoiraetb bresenol yn meddu hawl arbenigol fir rfyddlondeb a'r gefnogaeth hono oddiwrth y blaid yn y Ty sydd yn cynryohioli yr egwyddor o ryddid crefyddol, ag y mae y blaid' hono wedi gael gan Llywodraeth ar gwestiynau yn mhit rai yr oeddynt hwy yn gyfranog. Pe byd iai i'w cyfeillion yn y Ty fabwysudu y owrs hwn, yr oedd efe yn credu y caeut eu cefnogi gan eu hdhol wyr i mdlau na phrotwyd erioed o'r blaen, OF, pan y maent wedi eistedd yn Nhy y Cyffredin preseriol; A'r cwestiwn y galwai efe ar yr etholwyr i'w benderfvnu ydyw hwn, pa un a fyn- ent Weinyddiaeth Ryddfrydig heb fesurau Rhydd. frydig, ynto mesurau Rhyddfrydi heb Weinyddiaeth r Ryddfrydig? (clywch,a llongyfarchiadau.) Cymhellai efe y cwestiwn hwn yn y modd mwyaf diffuant, o herwydd nid ydyw yn mhell oddiwrth ethotiad cytf redinol. Apeliai at yr etholwyr i gefnogi eu cyn- rychiolwyr, a phenderfynu iddynt pa un a gaent yn hwy gefnogi Gweinyddiaetil yr hon nis cefnogent hwy. Mor belIell a hyn, nid oeddynt mewu dyled I r Weinyddiaeth; yr oedd arnynt rywbeth iddynt eu hunain; on I yr oedd arnynt -gryn lawer i'r aelodau oeddynt wedi eu haafou i'r Ty. Dymunai gynyg Ein cyfeillion yn by y Cyffredin," ac i gys- ylltu gyda'r llwncdestyn enw Mr. Cheetham, cyn- rychiolydd y nifer fwyaf o etholwyr yn y Deyrnas GyfHBOl. tfwyd y llwncdestyn gyda llongyfarchiadau, J. CHEETHAM, Ysw.. A.S., mewn atebiad, a ddywedai tra y byddai yn anwladyddol a ffol i ddangos ysbryd brydgul, yr oedd yr amser yn prysur ddirwyn yn mlaen pan y bydd raid gwneyd sefydliad o'r mwyaf pendeifynol ar fesurau o bwys (cymeradwyaeth), a phan y bydd raid i'r hirymaros yr hwn a ddangosas- ant tua- at Weinydduieih Ryddgarol brotfesdg derfynu (Clywch, clywch.) Rhai(i ,iln hiaith tuagI at Weinjdogion y dydd tnd, Yr idym ni wedi ym- ddwyn tuag atoch chwi gyda haelfrydedd yn di?o dd?yn tuag ?toc h chwi gyda haeifrydedd yn dd?on? hir, ac wedi rhoddi i chwi ein cefnogaeth. a rhaid I ni yn awr hawlio, fel amod o i hi barau i wneyd hyny, eich bod chwi i roddi i ni eich cvmhorth mewn at, daliad. (Cymeradwyaeth.) Svr S. Morton Peto, Barwn, a gynygiodd lechyd da i'r Cadeirydd, ac wrth wneyd hyuy, dywe,tai :-Yr oedd yn awyddus iawn na byddai i aelodau Senaddoi Ymneilldnol yn yr amser presenol gael galw arnynt l \styrk<d pob ewestiwn gwlad wriaethol oddiar sat- bwynt Ymneillduaeth. Yr oedd ei syniad ef o'r modd y dylai cwestiynau gael eu trin yn y Senedd wedi eu corphori yn araeth yr aelod am Rochdale ar yr Eglwys Wyddelig. Ar ol yfed ieChyJ da'r Cadeirydd, a'r Stiwardiaid, nnwasgarodd y owmni.

NEWYDDION CYMREIG. MANCHESTER.—Nos Fercher diweddaf, yn nghapel y Wesley aid, Hardman Street, am baner awr wedi saith o'r gloch, galwyd ar William Jookins, Ysw., i lywyddu y cyfarfod. Amcan y cyfarfod oedd gwrando darlith gan y Parch. Rowland Hughes, ar y Dylif a Daeareg." Wedi rhai sylwadau arabol o eidno y eadeirydd, galwodd ar y gwr parchus. i draddodi ei ddarlith. Dywedai y darlithydd mai nid ei amcan oedd traethn ar y Dylif a Daeareg; buasai un o honynt yn llawn ddigon o ddarlith-efallai maiy Dylif fyddai fwyaf o dan ystyriaeth, ond y prif amcan oedd, dadgysylltu y naiU oddiwrth y llall, (nid am eu bod yn gysylltiedig, ond am fod rhai dynion am eu eysylitii) a phrofi hefyd, fod y Dylif wedi bod, a bod hwnw yn unol a llywodraeth fuesol y Goruehaf. Nododd amryw resymau a ddygid yn mlaen i broli mai Dylif Ueol oedd y dylif—ond ni phrofai ef, mai lleol neu gyffredinol ydoedd, am nas gallai; ond pa un bynag, fe atebodd amcan Duw, ac fe foddwyd holl drigolion y byd. Am ddaeareg dyw dai, nad oedd y Beibl yn ei gwrthbrofi, ond yn hytrach yn ei chad- arnbau. Os ydyw Athrawiaeth Daeareg yn gywir, yna rhaid fod y ddaear yn ryw luaws o gyfnodau cyn creadigaetli dyn. Eha Moses, Yn y decbreuad, y creodd Duw y nefoedd a'r ddaear "-dyna derflin. Yn mben llawer ar ol byny, wole Duw yn ymweled a'r ddaear, A'r ddaear oedd alfunaidd a gwag. Y m welodd Duw a'r ddaear i roi wythnos o lafur arni, j'w gwneyd yn drigfa gymwys i ddyn. Yr ydym yn ystyried v dylai Cymry gael eu goleuo yn fwy yn athrawiaeth daeareg-a phwy sydd gyinwyeat o ran dylanwad i wneyd hyny, na gweinidogion yr efengyl Ond yr ydym yn ofni fod llawer o honynt yn rhy rngfarnllyd at y pwnc. lawn y dywedaiy darlithydd, Fod llawer o weinidogion y gairyn dduwinyddion campus, ond fod en hathrawiaeth yn druenus. Treuliasom ddwy awr yn ddifyr dros ben. Cynygiwyd diolchgarwch i'r darlithydd gan y Parch. Richard Jones, (A), a chefnogwyd hyny gan y Parch. Owen Jones, (T.C.), yr bwn a ddywedai fod yr athroniaeth P. draetbid yma yn un a gwir eisiau ei thraethu, ond I yn un a llawer o ragfam yn ei herb n. iddo fe ysgrif enu yr un syniadau, er ys rhyw dd. titiow mlynedd yn ol, ac iddo gael ei gondemnio gan ddynion mwyaf Cymru. Argymhellai y darlithyd 1 i argraff-i ei ddarlith, a'i dosbarthu yn Nghymru, er mwyn goleu ni ar y mater, yr ydym ninauyn credu yr un modd —pa hyd ybyddwn heb elfenau daeareg yn ein iaitl. ? Cvnygiwyd diolchgarwch i'r cadeirydd, gan J. Francis, Ysw., a chefnogwyd gan y Purch. Owen Owens, (B). FFAJR CEFFYLAU BLYNYDDOL YR AMWYTHIG. -Y mae y Ffair i gymeryd lie ar y 4ydd o'r mis nesaf a'r j ddau ddiwrnod canlynol. Yn ol pob hanes y mae yn debyg y bydd yno feirch o'r fath orea, ac amlder o honynt yn cael eu dangos. GOGLEDD. LL.YNDBERFEL. Chwefror 15fed, eynaliodd y "Gymdeithas Diwydrwydd, Cynildeb, a.Sobrwydd''ei | hail gyfarfod cyhoeddus, yn ysgoldy Brytanaidd y lie. Cymerwyd y gadair gan Mr. Griffith Jones, Bala, ac ar ol araeth fer, neu yn fwyaf uniongyrchol, cymhell- iad gwresog ar i'r gwrandawyr nid yn unig wrando yn astud, ond gwneyd y cynghorion a draddodid iddvnt, gan ddangos mai arnynt hwy yr oedd cynal y gymdeithas; acyn nesaf, er Ilawenydd mawr i bawb, galwodd ar y Parch. Lewis Edwards, i anerch y cytarfod, ei brif bwnc oedd gallu dyn ac yn olaf traddododd Mr. Simon Jones r>i araeth yn ei d-lull aiferfol. Canwyd amryw donau ya v cyfyngnu. Yr oedd yr adeikd yn orlawn o wrandawyr. Gobeith- io bod aelodau y gymdeithas, o'r hyn leiaf. yn ystyried bod cael y cyfarfodydd ac areithwyr hyawdl i'w cadw, yn gwneuthur eu cyfrif yn llawer mwy oddieithr lddynt ofslu na byddo eu llafur yn ofer, ac na byddo iddynt fod yn wrandawyr y cynghorion yn unig, ond yn wneuthurwyr.—AELOD. CUDDIO GEHEDIOAETH PLENTYN. Cynhaliwyd trengholiad yn egl wys plwyf Llanfairync sir Eon, o liaen W. Jones, Ysw., iar gorp- Ijlentyn anghyfreithlon un Mary Hughes, Bryncychod, Llanrhuddlad. Ganwyd y plentyn ar y 25ain, acJym, ddengys ei fod wedi ei gladdu yn ddirgelaidd. Can- fyddwyd y corph gan hen wraig yr hon a alwyd i mewn gan chwaer mam y plentyu tuag awr ar ol ei eni, wedi ei fygu yn y gwely. Codwyd y corph a tystiai y meddyaon ei fod wedi ei pui yn fyw; ond gan nad oedd dim arwyddion o gamdriniaeth oddi- allan, y rheithfarn ydoedd Marw o ddiffyg trin- iaeth priodol." LLOSGIAD, Prydnawn Sabhath aeth cyfeillion hen wraig o'r enw Mary Chandler, o Lidiart y Myli- ydd, Llanrwst, i'r capel gan ei gadael hi yn y tv ei hnnan. Pan ddvchwelasant adref cawsant hi wedi Hosgi yn lludw. Yr oedd yn arfer ysmocio, a bernir pan oedd yn goleuo ei phibell fod ei dillad wedi cymeryd tan, ac wrth ganfod ei bod yn llosgi iddi fyned allan at gynogiad o ddwr, yn ymyl pa un y cafwydei chorph llosgedi. BETHESDA.—Nos Wener, Chwef. (i, traddodwyd darlith yn ysgoldy Glanogwen, ar "Natur Eglwys," gan y Parch. E. Lewis, curad Llanllechid. Ar y diwedd gofynwyd caniatad i adolygu y ddarlith hon, ond nacawyd y dymuniad, ac o'r herwydd bysbysvvyd y gwneid adolygiad atni yn fuan a nos Wener. y 19eg o'r uu mis, yn Neuadd y Farchnad, yn Bethes- j da, traddodwyd darlith adolygiadol gan Mr. John Morris, (brodor o Rhyw-bryfdir). Ar y diwedd I rh tddwyd rhyddid i wneyd sylwadau adolygiadol ar yr hyn a draddodwyd, os oedd yn bresenpl rhywun wedi cael ei anfoddloni yn yr hvn a draddodwyd, pryd v cododd Mr. Thos. Jones y Corbri, ac a ddy- wedodd y byddai iddo ef, mewn amser a benodir, brofi fod tair gradd o swyddogion yn perthyn i EglWYS Crist, yn ol y Testament Newydd, a bod y swyddogaetbau yn hanfodol er bodolaeth Eglwys." Felly penderfynwyd yn y fan fod Thomas Jones i brofi ei osodi id, a bod John Morris i'w wrth brofi, a bod y ddadl i gael ei chvnal yn neuadd y Farchnad nos lau nesaf, sef nos yfory. ABERDyri.-Cyfarfod y itfaine Law.-Cynbaliwyd cyfarfod yn y lie uchod nos Fercher y Ibfed cyfisol, ar Ddeddf Maine, neu yr angeorheidrwydd o'i chael yn ddeddf Prydain. Dechreuwyd y cyfarfod trwy ddarllen a gweddio gan Mr. D. Morgan. Yna galwyd ar Mr.J. Owen, Mr. T. Rees, (Rbys Meirion) Mr. G. Anwyl, a'r Parch. Robert Williams. Cawsom areithiau grymus a dylanwadol- gwir deilwng o'u gwrandaw. Ond nid oedd ein cyfarfod mor lluosog ag y dymunasem ei fod. Mae yn Aberdyfi ddirwest wyr solog ac ymdrechgar—nid felly am fis neu ddau, ond tiwy a blynyddoedd. Y mae cymdeithas y Maine LdW, wedi ei sefydlu er's blwyddyn yn ein plith, ac nid oes un arwydd o wywiant arni, ond yn hytrach cynyddu y mse; a chredu jr wyf y bydd dylanwad ein cymdeithas yn cael ei deimlo yn fuan mewn rnanan creiil, oherwydd mae yn ein plith ddynion penderfynol, gweithgar, doniol a dysgedig. Rhwydd hynt iddynt.-Gonteris. DEHEUDIR. I RUMNI.—Traddodwyd darlith yn Jerusalem, Rum- ni, nos y 14eg cyfisol, ar Wicliffe," gan y Parch. Evan Thomas, gweinidog y Bedyddwyr yn Tredegar v Parch. R. Ellis, irhowy yn y gadair. Elid i mewn drwy docynau swllt yr un. Yr elw i fyned at leihau y ddyled arosol ar Jerusalem. Drwy na chafwyd cystadleuaeth ar y canu yn eisteddfod Rumni, canodd cor Jerusalem y darnau y fwriedtd eu canu yn yr Eisteddfod. Nid wyf fi gcrddwr, ac felly ni chynyg iaf farn. Mr. Ellis, (Cynddelw) Sirhowy, oedd yn fuddugol ar bryddest Marwnad y diweddar Barch. Stephen Edwards, Rumni t a darllenodd Mr. Ellis ei bryddest er mawr loddhad y gwrandawyr. Yr oedd y ddarlith yn dra dyddorol, y traddodiad yn hylithr, a'r darlithydd parchus yn yspryd ei bwne. A darllenai Cynddelw ei bryddest, fel un a ftllasai Dafoli y Beinld," a gwneyd Adgyfodiad." Trueni c-edd fad y cwrdd yma ar nos Sadwrn; gobeithio y byd lant yn dJoethachyn uewiRjatÎ eu noswaithy tro nesaf. CAMBRO. ABERDAR.— Cerddoriaeth y Cyiegr."—j.«os Lun, Chwef. J6eg, yn Bethania, oapel y Trefnyddion Calflnaidd, traddodwyd darlith odidog ar y testu-n uchod, gan y bacbgen talentog, athrylithgar hwnw- IEUAN GWYLLT. Y lath wledd yw cael gwrando am ddwy awr a haner ar y fath un, yn trin y fath bwnc. Byddai yn dda iawn pe gwnai arweinyddion crefyddol y wlad o'r bron ei gymell i ddod i'w gwahanol gymydogaethau i anerch y cynulleidfaoedd, ac i gyf- I eirio pobl y canu yn y llwybr iawn. Pe gwneid hyny, diau y byddai gwedd newydd ar ein cynulliad- au crefyddol yn fuan fuan. Cawsom ni gwrdd hapns yn wir, a gobeithio y bydd yn fendith i'n canu cynull eidfaol rhagllaw. Trueni na buasai mwy yn nghyd yn gwrando ar gymaint o sense. Dechreuw. d y cwrdd gan y Bardd Islwyn. Eisteddodd y Lefiad yn y gadair lywyddol yn ddoniOl iawn, a dywedodd dipyn yn gelfydd fel y mae efe yn arfer, ar y dechreu a'r diwedd. Cymerwyd rhan yn y diclchau wrth derfynu gan y Parohn. Thomas Price, David Price, David Saunders, a Cad. Davies, o Abertawy.—G. TRIS \NT, CEREDIGION,-Ar y lCfed cyfisol, tra- ddodwyd darlith yn y He uchod, gan Mr. D. Davies, Penmorfa, ar Bwysigrwydd tymor ieuenctyd Yr elw at wasanaeth yr ysgol ddydd iol. Pe ceid yr un ymdrech o blaid addysg ddyddiol i blast y wlad, ac a wnaed gan y Methodistiaid C'alfiuaidd yn y sir hon yn ddiweddar, i gael eu capelydd a'u hysgoldai allan o ddyled, fe ellid gwneud athronyddion o'r bechgjn, a r sir yn Athen mewn dysgeidiaeth. Dim ond cael digon o undeb rhwng y gwahanol enwadau, fe fyddid yn sier o gyrhaedd yr amcan cyn pen yehydig flyn yddoedd,-UN OEDD YNO. CEINF,WYOD.-Cyrnerodd strik,- Ie yo y lIe hwn gan y seiri meini, dvdd Sadwrn, yr 2lain cyfisol, ac er cysur i'r gweithwyr, daeth y Meistri a'r Masiwn iaid i gyd ddealltwriaeth t'n gilydd, a chytunasant cyD darfod y dydd, ar amociati newyddioo. Hyderaf o hyn allan y bydd pob peth yn dawel, ac yt a y gwaith yn rnlaen yn hwylus.—A. EISTEDDFOD IFORAIDD LLANELLI. YTlrn am y Cywydd ar Uffern.—Fel y mae yn adnabyddus i r rhan amlaf o ddarllenwyr yr Amserau, nid oedd un o'r Cywyddau a ddanfonwyd i fewn ar y testyn uchod yn deilwng o'r wobr yn Eisteddfod Llanelli. Pen- derfynodd y Pwyllgor roddi ail gynyg i'r ymgeiswyr yn Eisteddfod Aberafon, yr hon a gynaliwyd dydd Nadolig diweddaf. Enillwyd y tlws gan Mr. Hugh Breese, Dolfach, ger Llaobrynm&ir, yr hwn a'i der- byniodd drwy ysgrifenyddion Eisteddfod Llanelli, Meistri George a Bowen. Pasiodd Eisteddfod Llan- elli yn anrhydeddus, oddieithr amgylchind yr Awdl ar y Sabbath. Pe delid yr adyn iselwaol Caesallwg, dygid hyny o orchwyl hefyd i ben yn bur fuan.— D. B. ■

GWIR FONEDD PENDERFYNIAD PWYSIG Mae pob gwaith, hyd yn nod Cotwm.nyddu, yn urddasol. Byddedihyny gael ei ddweyd yma a'i haeru unwaithlyn ychwaneg," felly y dywed Carlyle. Ond I rhaid i ni gofio fod graddau mewn bonedd. Y bon- odd uwchaf ydyw bonedd haelioni. Djn gonest, meddai'r bardd, ydyw gwaith ardderchocaf Duw. Ni phetruswn yehwanegti at y doefhair. Gwaith ar dderchocaf Duw ydyw y dyn sydd nid yn unig yn onest, ond yr hwn sydd yn gwneyd y doioni mwyaf. Y mwyaf o holl fendithion tymunrol ydyw lechyd. A chan fod yr ansawdd meddyliol yn cael ei lywodr- aethu gan yr anianyddol,priny gellirgolygueffeitbiau lechyd fel yn terfynu gyda lies tymborol yn unig. Yna pwy ydyw y mwyaf o holl gymwynaswyr dynol- iaeth ? Efe, mae'n amlwg, yr hwn a'n cynorthwya i ijidferii lechyd sydd wedi gwaethjlga, ac i gadw lechyd sydd yn dda. Mae y dirsreiweh o adfera a chadw lechyd wedi bod yr amcan mwyaf y dyn. garydd diweddar, fel ag yr oedd careg yr athronydd yn un y ffugfferyll gynt. Mae y dirgelwch hwnw wedi ei gael allan, a'r ol- rheiniedydll yn profi ei hun, nid yu unig yr athron- ydd mwyaf, ond y dyngarwr mwyaf a welodd y byd erioed. Mae y cwestiwn, Pwy yw efe?" wedi cael ei ofyn gan Uliynau, a'i ateh iddynt; ac y maeut wedi llawenychu. Mae y Protreswr TI olio way wedi an- rhegu dynoliaeth a mwy o fendithion nag y mae boll ddiwygwyr cymdeithasol lmnaa alwedig a ffug-wlad- garwyr a welodd y byd erioed. Mae clod ei Belenau a'i Enaint wedi treiddjo i ffiniau pella* y ddaear, ac y mae eu defnyddiad wedi gwasgarn iechyd a'r holl ddedwyddwch sydd yn gysylltiedieg ag iechyd trwy dmtluoedd dirif. 0 benrynau iagylchynol Lapland, i lanau haulog Mor y Canoldir, o gribau iivianawg mynyddoedd Ural i lanau Dwyreiniol Mor y Weiydd. nid oes dinas, tref, neu bentref o nod, nad ydynt i gyfarfod a hwy ynddynt. Yehydig heblaw hwy mae y Cenhadwr yn gymeryd yn ei feddyg gist; nid 08. angen ar y morwr am fwy o amrywiaeth yn ei un ef. Y maent yn hynod gytaddas at yr anhwylderau per- thynol i hinsawdd America. Nid ydynt byth yn methu yma nac mewn un manaraU. GyleiHioD: Did ydym byth yn anwesu unrhyu fivvad yr ydym yn beiddio gwrtiiddywediad, oherwyddyrydjm yn a d- rodd yr hyn a wyddom sydd wirionedd. Os ydych yn afiach gwnewch brawf o'r mcddyjaethau h3"n ac ijua dywedwch pa un a ydvw k?l? hadrodditciau n ddisaiL Yr ydym yn hydeiM i.i bRrrnad.— I Boston Bet.

n*2V MANION CYMREIG. I Ar yr ) leg o'r mis hwn gwthiwyd Hong o dan yr enw Elizabeth Lewis i'r mor o yard Mr. Tijomas Watkiz)s, Abenstwyth. Y mae y llestr yn 140 o duuelli. Y mae tarysgrifiad wedi ei osod ar droed er codi cofadail i'r Bardd Ou Mon. Yr oedd arwyddi n u lawenydd mawr yu lihutbin d-lyd-i Mawrth uiweduar mewn canlyniaJ i enedig- aeth mab i Arg. Bagot. Yn ystod y flwyddyn ddiweddaf" ebe y Parch, j T. Phillips, goruchwyliwr y Fibl Gymdeithas, "nid | wyf wedi cadw ar waith ond dau Fibl-gludydd, ac un o boaynt am ddim ond deng wythnos, Y mae yUall wedi gweithio am yr holl flwyddyn, a'r hyn o ganlyn iad sydd dalfyriad o'i lafur. Y mae wedi galw am ddim llai na 10,617, ac wedi gwerthu 5,120 o Fciblau a Thestamentau. Y mae wedi bod yn llafurio vn benaf yn Merthyr, Dowlais, Aberdare, k-e., ac yn fw V rii weddar yn Newport a'r gymydogaeth. Y mae Mr. W. W. Jones wedi ei etbol yn auditor cyfraith y tlodion i ddosbarth Gogledd Cymru. Y mae y 23ain catrawd neu y Welsh Fusiliers wedi cael gorcbymvn i fyned i India, i gymeryd rhan ond odid yn y rhyfel Persiaidd. Y mae symudiad yn awr ar droed i wneyd Gwrec- j sam yn gorfforaeth fwrdeisdrefol. Y mae Mr. Denman wedi ei ail-ddewis yn bi if geisbwl swydd Ddinbych ar y lOfed, etholiad blaen- orol yr hwn oedd yn anffurfiol. Nos AV ener diweddaf ond un pregethodd y Parch. Samuel Roberts, Llanbrynmair, brezeth ymadawol (cyn ei ymadawiad i fyned i Tennesse) i gynulleidfa fawr yn Hhyl. i Nosliun traddododd W. Hughes, Ysw., cyfreithiwr, ddarlith yn Rhyl ar Y pedwar tymhor, ea hachos- I ion a'u canlyniadau." Y budd i fyned at y Gym deithas Lenyddol yn y dref. Y mae lorwerth Glan Aled am draddodi darlith ar "Athroniaeth Naturiol yn fuan at yr un achos. Y mae dyn o'r enw Allen wedi cael y swm o £1,400 gan Gwmpeini rheilffordd Caer a Chaergybi am niwed a dderbvniodd ar y llinell yn agosi Fangor yn mis Mai diweddaf. Yr oedd Ailen yn ysgrifenydd yn ngwasanaeth y llythyrdy ar y pryd. Traddododd y Parch. H. W. H tlghes o Liverpool, ei ddarlith ar Daith yr Israel;aid o'r Aifft i Ganaan" yn Fflint nos Fercher diweddaf.

AMlinVIAETHAU. 1 Ll OfBUDDlAETH It LT.ADRAD YN SURREY.-Tiia phump o'r gioch prvdnawn dydd Sadwrn fel yr oedd un Mr Ovenden vn myned ad ref vn ei drol i Warricktown, gofynai dyn, yu ymddangos fel gweithiwr blinedig, am gael ei gaiio ganddo. Rhoes Mr. Ovenden ganiatad iddo ddyfod i'w drol; a phan mewn He anial tynodd ddrvil allan a gofynai am aritti-, go m edd odd Mr. Ovenden, a saethodd yr adyn ef yn ei fron, a lladrataodd tua £4 10s. oddiarnoAC yna diangodd vmaith. Boreu dydd Sui diweddaf bu Mr Cvenden farw mewn canlyniad, ond rhoddodd ddesgrifiad manol o'r llofrudd cyn ei farwaeth LLOSGI NEGRO YN ALABAMA.— Yr ydym yn cae yr hanes canlynol am Josgiad negro o'r enw fose yn Abbeville Ala, yn yr E,,f(l. a Native. Dylem grybwyll mai v trosodd yr oedd Mose yn euog o hono oedd llofrnddio ei feistr. Yr oedd lluaws mawr o bobl wedi ymgasgiu yn Abbeville, tua 4,000 neu 5,000. Cymerwyd y negro o'r carchar aty celdwaid; ni ddarfu i'r sheriff ddangos un gwrthwynebiad. Yr oedd y lie wedi ei drefnu cyn i'r negro ddyfod. Gosodwvd ystane yn v llawr, ac o gwmpas hwnw vr oedd coed wedi eu nen- tyru, tua phedair troedfedd o hyd. llhwymwyd ef draed a dwylaw wrth y polyn, a chvn gosod tin odditano cyffesodd yr adyn ei fod wedi Iladd ei feistr, ond na fuasai yn gwneyd hyny oni buasai rhyw ddyn gwyn. Gwnaeth rai cyffesiadau eraill i yn tueddu i euogi dyn gwyn a negro arall yn yr achos. Dywed un hysbysydd, pan adawodd efe y lie, fod y pen, traed a'r coesau wedi eu difa, a'u bod yn rhoddi mwv o danwydd odditano er mwyn llosgi y corff hefvd. Y TYWYSOGAETHAD DASIBIAIDD.—Mae y Spec- tator yn awgrymu fod Louis Napoleon wedi ym- ddwyn yn ddichellgar yn y pwnc ouniad y Tywys- ogaethau Dannbiaidd. Fel hyn y mae yn jsgrif- enu. Os ydym yn cael ein gwarantu yn v casgliad oddiwrth rhai gweithiedoedd cyhoeddus v mae teimlad annymunol wedi codi rhwng llywodraetli Ffrainc a'r eiddom nj, Y maecyhoeddiad ffnrflol wedi ymddangos vu v Moniteur (bron yn swyddol) vn ymresymu o blaid uno y ddwy Dywysogaetb Danubiaidd, ac yn dweyd y byddai gwrtiiwvneb- y bvddai gwrtiiwvne b wyr y mesur hwnw vn sicr o gael eu gorchfygu yn -1 ngbyngorau y Galluwd(I "-b.y., yn y gyn- nadledd adnewyddol yn Paris. Maeystrvwiau wedi bod ar waitb yn y Tywysogaethau ac vn Paris, er mwyn dwyn oddiavngylcb uniad svdd gymaint wrth fodd Rwsia a dywedai Arjlwvdd Lvndhurst yn Nhy yr Arglwvddi yr wythnos ddi- weddaf f d ystrywvr Paitsclafonaidd, a Thywvs- og yn perthyn i ddau deulu Ymerodrol Rwsia a Ffrainc wedi bod yn Paris, yn ddiau i'r dyben o ddwyn yn miaen yr undeh Gofynai am esbon- iad. Atebai Arglwydd Clarendon trwy ddatgan ei syndod oherwvdd y fath gyhoeddiad yn y papur swyddol Ffrengig. Yr oedd wedi synu oblegid yr oeddid wedi dyfod i ddealltwriaeth rhwng cynrychiolwyr y galluoedd mawrion yn y Gynadledd yn Paris fod y pwnc o undeb i gael ei gyflwvno, fel cwestiwn agored i'r Divans arben- ig oeddent yn eistedd vn Twrci. Y mae yn ym- ddangos oddiwrth y ffeithiau hyn f)d Ffrainc wedi cymeryd cwrs hollol groes i'r wlad hon lie nid yw Arglwydd Clarendon yn celu y dig y mae yn ei deimlo fod yr Ymerawdwr Napoleon yu ym- ddwyn fel hyn trwy godi plaid Rwsiaidd yn erbyn Lloegr. A ddylai hyn ein svnu? A fu genym erioed le i gredu fod Napoleon wedi bod gyda ni bob amser mewn ysbryd yn gystal ag mewn yn)- rwymiadau? Os edrychwn yn awr ar ei sefyllfa- oedd amlwynebog, hwyrach y cawn ei fod wedi bod gyda Lloegr yn Constantinopl, gvda Rwsia ar y Danube, a chydag Awstria yVi Itali-dyua. I fel y dywed y Spectator. ARGRAFFU YN CHINA.—Yn 01 yt awdwyr goreu yr oedd y gelfyddyd o arg-mffu y-n hysbys yn China dros 900 mlynedd yn ol. Yn amser Confucius C.C. 500, yr oedd llyfrau yn cael eu cyfansoddi o ddarnau o bamboo, a thn 150 o c. gwnaed papur am y waith gyntaf; 900 o c., yr oedd argraffu mewn arferiad cyffredin Y mae eu dull o argraffu yn bur syml Y inae eu hoffer yn gyfans(.ddedig o gerfydd, blociau o bren, a brush, y rhai y mae yr argraffwyr yn gario gyda hwynt o fan i fan Heb nac olwyn, na wedge nac vsgriw, argreffir dim llai na 2,500 o argraffiadau mewn un dydd. Gellir prynu y papnr (teneu) am chwarter y pris yn China ag y gellir mewn unrhyw wlad arall. Mae gweithydd Confucius, chwe' chyfrol, pedwar cant o dudalehau, wvtbplvg, yn cael eu gwerthu am naw ceimog. Am ffughanes hanesiol, ugain cyfrol, tin ft a phump cant o dudalenau, haner coron ydyw y pris yn mysg y Chineaid -,Ifont gomery Martinis China. ANONESTRWYDD YN UNDER B.A.NGOR.-Mewn cyfarfod o warchodwyr y tlodion yn undeb Ban pr a BeaumRris, vr hwn a gynaliwyd yn Mangor yr wythnos ddiweddaf ond un. dygodd Mr. Boyle, arolygvdd cyfraith v tlodion, gyhuddiad yn erbyn Jr. Hugh Williams, ysgrifydd yr undeb. Dyg- wvd tystio'aethau yn mlaen ag oeddvnt yn profi digou yn mam yr ynadon i'w cyfiawnhau i ddau fon Mr. Williams I gymeryd ei brawf yn mrawdle nesaf swydd Gaernarfon. Derbyniwyd meichiau am ei ymddangosiad pa fodd bynag, efe ei hun yn y swm o £ o00 a dau eraill X250 bob un. Y mat Mr. H. Williams wedi bod yn ingwasanaeth yr undeb am ugain mlynedd. Y BALL I'R YSGOLION CY-,l Rr,,IG.- LNOS Fawrth diweddaf cynaliwyd y Ball (corelwest) teirblwydd- 01 yn Neuadd y dref hon. Gari na chynelir y ball yma ond bob tair blynedd, y mae mwy nag arferol o dayddordeb yn cael ei amlygu yn eu dy fodiad, ac yr oedd lluaws mawr o bersonau or dywysogaeth wedi dyfod ynghyd. Dechreuodd y cwmni gwych ddyfod i mewn tua naw o'r gloch. Vn mysg v rhai oeddent yn bresenol yr oedd Samuel H. Thompson, Ysw., W. R. Saudbach, Ysw., M. Gregson, Ysw., Charles Turner, Yew., J. B. Llovd, Ysw., tar. Parker, Mr. Toulmin, R. Griffith, Ysw., R. E. Griffith, Ysw., O. Williams, Ysw., J. B. Williams, Ysw., Benjamin Heywood Jones, Ysw., J..Price Edwards, Ysw., W. Casson. ) Ysw., &c., &c Yr oedd yr ystafelloedd eang a goleu mor iuan ag y decbreuodd y dawnsio vn i yspleuydd dros ben, a digonedd o lerched pryd- ferth y Dywysogaeth gyda'u gyddfau a'u breichiau yn noethion, i w gweled yn eu diwvg goreu Par- hawyd i ddawnsio hyd y boreu canwvd lluaws o alawon Cymreig gan gerddorion gyda'u hoffer, ac ystyrir fod y ball yn bur lwyddianus. Yr oedd yno tua TOO yu bresenol. COSTAU T FYDDIN A'R LLYNGES Y DENG MIAN KI)P DIWEDDAF :— i'lO.Hfjl.fiys 1S47 18,502.147 1849 IH\Í) 15.392 914 14.5 7 1K52 ]6,13r>.90»i 185:) lii,325,675 1 Is 54 24,580042 1855 48,H92,057 Y MGAIS I LOFKUDPIO YN YB TWERDDON.—Nos lau diwecldai ond un yr oedd Mr George Har- rison, amaothwr mawr vn Dromlagagh, yn ago^ i Hallinasloe yn gyru adref yn ei gerbyd ei liun Pan o fewn tua dau can llath i'w dvei hun sylwai -NI r. Harrison fod y ceifyl yn dychrynu rhag rhvw- beth oedd o'i flat-n, a galwai ar y gwas i ym yn | mIaen. Arforodd y gyrwr y chwip, a throes v \1. cetfyl yn sydyn at ymyi y frordd. a'r foment hono j tauiwyd gwn gan ddyn oedd yn Jlechu ar ocbr v ffordd mewn perth. Yn y llewyrch oddiwrth dan- I iad v gwn gwelai Mr. Harrison ef ar un glin yn aneiu vn bwyllog sto ef. Yn ffodus darfu i sy- mudiad sydyn y c' fiyl arbed lywvd Mr. Harrison, I a rhaid fod cynwy a y gwn wedi mvned heibio iddo. Ffodd yr adyn daioed. Y mae yn an I hawdd cael il-an un rheswm dros yr ym gais yma. Mae drwgdybiaeth yn gorphwys ar ddyn, yr hwn a srfcrc iaith put fygythiol am na chanai dir i s'uu cloron arm. FFOAD AR DRAWS Y WERYDD —Gadawodd yr Atlantic Efrog Newydd i fyned i Liverpool ar y laf o'r mis hwn. Yn m sg y mordeithwvr yr oedd dyn o'r enw Winter, gydài wral,,t Vsgrifen- ydd yn perthyn i farsiandwyr vn y ddinas hono. a'r hwn oedd wedi mvned a dwy fil o ddoleri o ¡ arian ei feistriaid gydag ef. v rhai a ladrataodd trwy agor cist baiarn. Cafwyd warant allan i'w ddal, a chymerwyd Ile ar y Persia, yr hon a hwyl, iodd dridiau ar ol yr Atlantic. Yr oedd pob tebyg- olrwydd mai y lleldr anouest fuasai yn cvrhaedd Liverpool gvntaf: obleeid er mai v Persia vw v llestr gyflymaf ar y mor, eto prin y gallesid dis gwyl y buasai yn enill tridiau ar yr Atlantic Si chafodd y Persia un golwg ar yr Atlantic hyd nes y daethpwyd yn aiyos ïr porthladd. pryd y can- fyddwyd hi, ac y daetbpwyd i fynv ati. a chyr haeddodd y Persia yr afou ddwy awr o'i b iaen. Aethpwyd ar fwrdd vr Atlantic gyda'r warant, a gwynebwyd :\lr. Winter er ei fawr syndod. yr hwn oedd wedi breuddwydio fod pob peth yn ddy- ogel. Yr oedd ymron yr oil o'r arian a gymerodd g-ydag ef ganddo vn ei feddiant. Dygwyd ef i'r lan, ac y mae vn awr aros penderfyniad Mr. Nathaniel Hawthorne, consul yr Unol Daleithiau yn Livet pool. I LIEWAD TLODI YN Y lIEYRAS J mae yn ymddangos oddiwrth bupur seneddol mai boll nifer y personau o bob dosbarth (yn cynwys plant) j v rhai oedd yn derbyn cynortbwy plwvfol yn Lloegr a Chymru. at A, laf o lonawr diweddaf ydoedd 843.430, sef 33,225 llai nag ar y laf o Ionawr yn 1856. Yr oedd 130,130 o rai galluog i weithio vn derbyn cynorthwy y plwyf, sef lIai o 13.044 Dar un amser yn 1856. Yr oedd 50,362 or rhai a dderbynient gynorthwy y mis diweddaf yn wragedd gweddwon. GWERTHC CWRW- Y mae Mr. Fitzroy, Mr. Hardy, Mr. W. Brown, a Mr Headlam wedi tynu ^allan'fil ar werthiad cwrw a cider Y mae yu dileu v ieddfau sydd yn caniatau i'r excise roddi j trwvddedau, a darboda fod pob trwydded i wertliu cwrw i gael ei ganiatau gan yr ynadon mewn Sessiwn arbenig. Pob trwydded a ganiateir o fewn chwe mis yn nesaf aT ol dechreuad yn nesaf ar ol dechrevtad y ddeddfhon. (Medi 1,1857) i barhal1 mewn grym yn unig hyd y Sessiwn trwvddedol nesaf. Wrth ganiatau trwyddedau y mae vr ynadon i gvmervd eu harwain gan yr ya tyriaeth am angenrheidiau y boblogaeth, a'r ad gyOenwad o ddiodydd gan y tafarndai. Nid oes un ddyled am ddiod a yfwyd yn v tafurndy i gael ei chodi os bvdd yu fwy nag wythnos oed, ac os cvmer tafarnwvr wystlon am ddiod gellir eu dirwyo dwy bunt am bob gwysti. Os bydd tm coffi neu dai ttdioniant vn cael eu cadw yn agored trwy y nos (o 9 yu yr bwrr hyd 4 ye v boreu) rhaid eu trwyddedu gan ddau ynad, a bydd y ta; hyn yn ddarostyngedig i arolygiaeth a llyw- vddiaeth yr heddgeidwaid. Os bydd y rhai fydd- ant vn cadw tii cofE yn caniatau defavddiad diodvdd meddwol, neu hap-chwareu, neu bresen- oldeb lladron neu ferched drwg, dirwyir hw,nt40s, am v trosedd cyntaf, £ 5 am yr ail, a £ 10 am r tr, dydd. Os bydd meddwon yu gomedd gadael tai pan ofynir iddynt dirwyir hwynt o 40s ac os ceir personau yn Ilymeitian cwrw neu wirod mewn tai annghvfreithlon dirwyir hwynt 20s am bob trosedd HUNANLADDWR EDIFEIRIOL!—Un diwrnod yr wvthnos dd,we-fdaf kieth un Thomas Kerr at gy- fierydd i cfyn am werth dwy geiniog o arsenic. Drwgdvbiai y fferyllydd ei amcan, a rhoddes jalap iddo. Llyncodd y creadur y jalap, ond yn y fan dechreuodd edifarhau a gwaeddai ei fod wedi gwenwyno ei hun. Cymerwyd ef i'r yspytty. lie yr arferwvd y sugniedydd, ond pan ddealiodd y meddyg pa fatb wenwyn a gymerodd y dyn gad- awodd iddo weithio allan ei effeithiau ei bun. Dygwyd y creadur o flaen Mr. Elliott yr ynad yn Llundain dydd Llun. yr hwn a hysbvsodd iddo ei fod yn haeddu cael ei ddanfon i'r carchar, ond gan ei fod wedi dvoddef llawer eisioes, rhyddha- wyd cf. Y LLOFRUDDTAETH YN WALworIH-Dvdd? Mercher diweddaf dygwyd Mr a Mrs. Bacon i fynu drachefn o flaen Mr. Elliott yr ynad ar y cv- huddiad o ]add eu dau blentyn. Yr oedd v gwr yn ymddangos yn llawer mwy isel ei ysbryd y tro hwn na'r tre o r blaen. Ni ddygwyd dim lolaetbau newyddion yn eu berbvn, ond cvhoedd- odd yr ynad ei fod wedi derbyn hysbvsiad gvda'r peHebyr fod corff Mrs. Bacon, mam y wedi ei gael ynddo gan Dr. Taylor. Trad lod carcbaror, wedi ei godi a'i agor, a bod arsenic wyd y ddan i gymeryd euprawf. Dydd Mercber, sef yr un diwrnod, CVDaliwvd trengholiad ar gor6' Mrs. BACon ynRÜtlagdolwyrl Itnaws 0 dystion, ac yn eu m\9g Dr Taylor, yr hwn oedd ers rhai dyddiau wedi bod yn chwilio rhanau tu mewnol y corff, a phrofwyd yn ddivmwad fod ynddo arsenic—profwyd fod l-irsenic gan Mr. j Bacon yn y ty gyda'i fam pan gymerwyd hi yn sal ac y bu f irw, a harnai v medlygon mai y gwen- tvyn hwnfu yr achos o'i marwolaeth. Y canivniad t ydoedd, dygwyd rheithfarn u Lofruddiaeth Wjr- I foddol yn erbyn Mr. Bacon. RHEILFIYRDD GERMANAIDD.—Y m3.e Saxony a Prwsia newydd wneyd cvtandeb, amcan pa un yw sefydlu rhwng y ddwy wlad reilffyrdd i uno Leap- sic a Berlin mewn llinell uniongyrch Y TRETHOEDD AR D^.—Mewn cyfarfod a gyn-I naliwyd dydd Mawrth diweddaf yn Llundain, i wrtbdystio yn erbyn cynygiad Canghellydd y Dry i sorfa yu ei gyllideb mewn perthynas i'r trethi ar j De. Hysbvsodd v cadeirydd tod nifer o fonedd wyr wedi ymweled fel dirprwyaeth aChanghellydd ) y Drysorfa, vr hwn a ddywedai fod yn dirwg gan- ddo nad oeddid yn h ffi ei gyfnewidiadau, ond j nad oedd ganddo fe ddim help am hyny. Yr oedd y cynygiad i wneyd y dreth am y tair blvnedd tesaf yr vn fath ac i'w gosod vn Is 4c yn cael ei j gvmeradwyo i fesur. ifny cyfarfod cydsyniwvd k phendeifvniad yn gwasgu yr angenrheiorwydd o fabwysiadu treth tiiffurf o Is 4c. amy tair blynedd nesaf, gan na fyddai hyny yn aflonyddu y I tasnach bresienol mewn te am y tair blynedd nesaf, ac yn niwedd pa rai fe ddisgwylid y disgydgi-y dreth i Is. y pwys, tel v cynygiwyd. ar y dechreu gan y llywodraeth Sylwai Mr. Gregson, A.S, nad oedd rhaid i'r llywodraeth na'r wlad ofni y byddai diffyg vn yr adg\flenwafl o clê, ga.n fod eisioes 87,000 000 pwys mewn llaw. Sylwai Mr Corie yn yohwauegol at hyn fod 26,000,000 pwys I ar y mor, vn gwneyd i gyd tua 130,000.000 pwys Cydsyniwyd a'r ddeiseb i'w danfon i'r Senedd yn I ciynwys ystyr penderfyniad v cyfaWod. ACHOS NAPLES.—Y mae ein lIvwoàraeth ni wedi gosod papurau ar fwrdd v Ty yn crnwys y llythyrau swyddol yn achos Naples. Nid yw yr holl bapurau yno, nid yw y mai sydd eisioes wedi eu rhoddi yn ychwanegu dim at yr hyn oeddym eisioes yn ei wybod. Y mae vn ymddan- gos fod Lloegr a Frainc yu eu hawydd i atal ter- fysg yn Nap'es oherwydd gorthrvmder v brenin, ac i hyny Hflonyddu heddwch Ewrop, wedi darton ato i erfyn arno i fod vchydig yn fwy llnriaidd u lrwo d raet h oi. chymedrol, ac i wella ei gyfundrefn lywodraethol. Gomeddodd y breniu gvdsynio, ac oherwydd hyny gaiwyd cenhadon Ffrainc a Lloegr adref, a (Lr. fonwyd Uyngesoedd tun Naples i edrych ar ol bnddiallau a deiliaid y ddwy wlad, D\'lllÙ olwg y mae'r llythyrau yn ei roddi ar yr achos. ond y mae v ?ofNtn??ar vn awgrymu fod \n fwv tcb\? fod gwir sefyllfa pethau fel y ca'?vn Yr oedJ ? ar y wlad hon eisiau cvmborth Awstria gynt yu y rhyfel yn erbyn Rwsia. Gomeddodd Awstria ddyfod allan. Ond daeth tevrnas fechan Saidiuia yr hon nad oedd ganddi vn ol pob ymddangosiad ddim i'w enill wrth gymeryd rhan yn y cweryi. allan vn wrol Beth allai fod yn ei ciiymheii ? Onid yw yn de^ygol fod Prydain wedi awgrymu iddi o ddial ar A-stri, y oynorthwvid hii lielaetbu ei therfvnau yn Itali ? Y mae anfoddlonrwydd cenad Sardinia pan oedd v ftwdstiwn o deleran beddweh vrr cael éi benderfYllU yn nghynadldd Paris, ynghyd a phethau eraill yn argoeli rbyw betb tebyg Ceisiwyd codi cweryi a Naples er mwyn gwasanaethu Sardinia, ac nid oes dim am- mheuaeth nad oeddid yn bwriadu mynea yn mlaeu vn egniol. Oud yn y cvfamser cododd y ddacil a Rwsia yn acbos Boigrad. Yr oedd Lioegr a Ffrainc vn methu cytuno i fesur. Yr ,-i edcl or pwys mwyaf i gael cefnogaeth Awstria, ond uid oedd bynv i'w gael am dditn. Nid oedd Awstria yn aned neb yn awyddus am derfysg n Itali. HC jelly er mwyn caei help Awstria yn achos Boiprad rhoddwyd achos Naples i fynv, a therfynodd yr holl fost mewn mwg. Bellach y mae Sardinia wedi ei hesgcmluso ac Awstria yw pobj>eth. DIM GOBAIXU I "WYDDELOU AMERICA.—Os yw y Hythyr canlynol yn wir, y mae vn ymddau- gos mai nid pamdwys o le yw New Orieans i Wyddeiod Y ma Gnddel yn ysgrifenu oddiyno i Limerick fel y canlyn: N- mae yn rhaid i mi ddyweyd wrtlivch mai nid lie i'r Gwsddelod yw y lie hwn mwvach. Y gorchwvl penlif gan yr Aiii- ericaniaid y dyddiau hyn i'w eu herlid liwv n u crefydd sanctaidd. Mewn gair y mae oasineb tu- agptyut wedi peri i rai o houynt ladd dycion di- niwed tlodion. Nid ydyw yn daiberygl i tyDell j niw(,, ,i tiociiori. alian o dy vn v nos. C\n hyn n ill ueddid byth yn gweled un math o derijsg yma. ond yn awr j L'uw a'n helpio Y cwestiwu bob boit-u yw Pwy o laddwvd neithiwr Y mae y tetiltiowi4 i Gwvddelig mwvuf p¡j¡'('h1\ ..run 'n "11 ans iudo i'r HrRZÜ neu i>uenos Avres DAMWAIX AR Y RHEILFFORDD.—Dydd Gwener diweddaf ond un pan oedd y gerbydres yn ago? i Shields ar linell v Gogledd Ddwvrain, torodd echel y cerbyTd blaen a thaflwyd ef ar draws y cledrau. Er hyny aeth y gerfeydree yn mlaen, rhai o'r cerbydau ar a'r lleill oddiar y cledrau. ond safasant pan ddaethant ar draws ochr y bont sydd yn croesi ffordd fawr Shields. Anafwyd llawer o'r tramwywyr yn dost, ond ni choliodd un. o honynt eu bywydau. I )R. LIVINGSTONE —Dydd Gwener diweddaf cyn- aliwvd cyfarfod o aelodau y Gymdeithas Affrican- aidd yn v dret hon, i ystyried y priodoldeb o gvnorthwyo v fund sydd yn awr ar droed er talu pjrch i Dr. LiviDgstoue am ei ddargarfyddiadau yn nghanolbartb Affrica Yr oedd y Maer rn y gadair Yr oqdd pawb yn hollol gyraeradwyo yr amcau a datgenid dymuniad cyffredrnoi i weied v doctor yma i roddi ycbydig o hanes ei deithiau rhvfedd vn Affrica. LLOFRVDD TN CYFFESI: YN HALTFAX,-Pryd. nawn dvdd Sadwrn darfu J ddyn canol oed,. gof wrth ei aiwedigaeth, o'r enw James Smith wceyd y gyffes ganlyno' :—" Llofrudd JywyddiltisOatlisle tua 14 o flynyddau vn ol trwy ei daflu dros gan- llawiau v grisiau. Yr wvf wadi bod vn anesmwyth yn fy nghydwybod am lawer o flynyddau ac yn awr yr wyf yn peoderfrnu ynirvddbau." Y mae yr achos vn cael ei chwilio gan yr beddgeid. waid. ESGOB YN PREGETHT YN Y CAM '¡,h Sabbath diweddaf pregethodd vr esgo not ar y sir i'r cnrcharorion Gwrandaw\ eth yn astud iawn a cliatifvddwvd llavr, yn wvlo.—Carlisle Patriot CYNYGIAD MR. LOCKE KING.-Y cynygia. uiw- ygladol a wrthwynebwyd gan y llywodraeth j neithiwr ydoedd eiddo Mr. Locke KID, 1 estym vr ethol fraint mewn siroedd yn gym"t 49 ?w mewn bwrdeisdrefi. Mor fuan agy gwnaethpwyd y cynygiad. ni ddarfu i Arglwydd Palmerston gadw y Ty mewn oediad am un foment am natur ei wrthwynebiad, a:c ar ol hyny eododd Arglwydd John Russell a Syr James Graham y rhai a siariadasant yn erbvn y llywodraeth. Paa ddaeth adeg yr ymr iniad yr oedd yn un o'r digwvddiadau oynyrfus hytry nad yw yn gan- fvddadwv ond yn anfvnvch iawn vn yr ymgvnulJ- ind urddasol hwnw. Yr oedddros 3M o aelodau vn y Ty pan ddarfu i'r Llefarydd beri i'r "Jeau fyned ar y llaw dde a'r Nageiu fyned at y Raw chwith ac a lan o'r rhai hyn aid oedd y rhan fwvaf yn gwybod pa fodd i droi. Aetto llawer o bleidwyr v llywodraeth trwy'r few iit'r teaeu, gyda phleidwyr y cynygiad yn erbyn Arglwydd Palmerstone ae yr oedd distawrwydd Mr. Disraeli a blaenoriaid vr wrtbblaid yn ttflo y blaid gsid- wadol i'r amheuon mwyaf. Aeth Nir. -Dm*wmwvi huuåu i'r un lobby ag Arglwydd Palmerston, ond aeth mwy na haner ei garrrynwyr arferol mewn eyfeiriad gwahanol. gaa goili eu blaenor yn y dyryswch. Yr oedd y blaid Peelaiad mor ranedig a'r lleill oblegid aeth Mr. SidDey Herhert gydag Arglwydd Palmerston, tra yr aeth Mr Cardwell a Syr James Gr ibam tfordd arall. Pan ddaeth y ddwy blaid i'r Ty draebefn o gvfeiriadau gwahanol. yr oeddent yn edrycb yn syu ar eu gilvud wnh gan fed eu bod wedi pleid- leisio yn groes i'w cyfeillion agosaf. Denfye y cyboeddiad o'r modd v pleidle siwyd Ut). o'r enf- reifliiau hvnotaf o arurysondeb pohticaidd a gan- fuwyd erioed.—Morning Star. TRYCHINEB B A-co,, Yr mae y cynbwrf amyaf yn bodoli yu Stmifbrd, gan y tybir fod tad Baeflfe j vr hwn a gvhuddir VValworth a'i fam yn Stamford, wedi bod yn aslor o ladd ei dad hefyd, ar ol yr hwn vr^osdd y raw i gael ychydig o eiddo. Dywedir fod Nathaniel Bacon y tad wedi ciniawa gyda ei dad ar y lSeg o Hydref 1854, a'i fod wedi ei gymeryd yn bur glaf ac wedi marw ar y 17eg. Y mae yr awdur- dodau wedi rhoddi gorch *v m vn i'w -porff gael ei j god, er mwyn gwneyd ymchwiliad fieryllol arno.

 MANiON.?'? .?.:?<V Y mae y Code Napoleon wedi ei fafewyiiafo yn Ngroeg. Y mae newyddiaduron Constantinople yn dyweyd y bydd y rheiltford I o Smyrna i Aidin yn cael ei ddechreu yn mhen chwech wytknos. Dywedir fod Ymh >rawdwr Awstria wedi gorchynl- yn fo rhestr yn cael ei wneyd o'r boll filwyr a got. demniwyd am ddianc o'r fyddin yn cael ei ".8,4 allan, a bernir y byddis yn cyhoeddi maddeuant cyffredinol iddynt yn bur faan. Y mae llythvr o Vienna yn byspyiu fod dasprwjr- wvr Ewropeaidd y Danube yn bur ll^forua, ac yn mil Mawrth fod gweithydd i glirio Mg yr afon i ,gJ81 ea dechrea Ycbwanegir fod peirianan pwrpawl 4 glirio yr afon wedi c:lel eu herchi yn Lloegr. Y mae v Parch. T. S. Livius A. C. o Groleg Oriel Rhydychaia a diweddar Curad Truro, Gernyw, wedi troi at yr e«iwys Babsidd. Y mae Barnum wedi dyfod allan mewn eymeriei newydd, y mae wedi bod yn dariithio ar gyfraith Mfinjf. Traddododd yr enwog Kossuth ddariitb hyawdl i gynulieidfa luosog yr wythnos ddiweddaf yn Rochdale ar Gyfnndir Ewrop. > -igrifenodd Mr. Scott fiecer Oak brook i ofyn ask i danysgritiad gan Iarll Harrington tuagat ysgol gen. edlaethol yn y lie. AtAcidd yt iarll nas galiasai sryfranu i un nai oe id vn cefnogi cyfraith Miina a'r Bands of Hope. Dwrbwyllwyd ef yn y dnredi pafodd bynag j gytranu. Y mae Ymerawdwr Rwsia yn cael ei ddisgwyl-.yn Berl in vn nrs Eiirill ar ei ffordd trwy Paris i Nim, Cynl aliwyd cyfarfod mawr vn Llnodain not Lan diweddaf ond un, i withdystio yn erbyn y rhyfeloedd yn Persid a China ac yn erbyn gwaith LLoagf TB cadw byddin sefydlog mawr. Y map Mr. Ernest Jones wedi bod yn ftMWp af. Siartiseth wrth rhai tniioedd o bobl nydd yn awr allan o waith yn Smithfield vr wvtbnos ddiweddaf. Si.,radodd llawer iawn o bobl. Addawai ond ilt hob!' gymervd eu harwain ganddo ef y dygai hwyntilawn- der. Ei gynllun oedd g« neyd amaelhwyr o'r bobi | trwy ea eosod i drin diffeithdiroedd y deyrnas! Y mae y Times wedi ysgrifenn erthygl synwyfgaD at y. mater. Y mae Nfr. Monsell, llywydd newydd y Bwrdd Iec'l:ù wedi ei ail ethol dros swydd IAmeriek heb un pwTthwvnebiad. I Cwerylodd dau vnfyttyn vn Chelsea yr wythnoa ddiweddaf a tbybi-isant mai dull boned4tgftidd a boddbaol iawn i derfynu y cweryl ydo^dff myned 1. ri w le cyfleus i dori twll bwied yn y nail: neu y lklL Felly aethant at y gorchwyl yn Cbelsta FiM-ds, ond rhywfodd rnethwyd a dyfod i bi-n a'r gorcbwyl 8r1: waith gyntaf, ni wnaed ond crafu dipyn ar groen braich un o honvnt, a chollw-d ychyàigo 4defayatt o waed ar yr achlvsnr. Ond rhywfodd er lleiad t" goll wvd yr oedd yn ddigon i olchi y sarhad i t am- I | rafael ymaith ac aeth v ddau adref yn gyfeillion,1 Ar ol afiechyd maith a phoenus bu larll EUewttene farw ddydd Mercher diweddaf yn ei STain mlwjdd oed. Y mae "Brawdoliaetb leygol er cyfhwni gwaith. rcdoedd trugaredd vn mysg tlodion LlUndftilk" y* awr yn cael ei tfurfio. Y mae mewn sysylltiad IT blaid Uchel eglwysig neu Dractarairfd. Dywedi'- fod Mr. Rnsse.ll, ihthyrta yr hwn ok Crimea yn y Times a drriasant gymaint o sylw yn amser yr rhyfel, wedi cytuno ag un Six. William Biala, i draadod; daritbiau ar y rhyfel ar t4 ran am lin- tl%vdd, n. Nid yw i .ira-idodi.mwy na tteatr darlith yn yr wvthnos ac y mae i gael as gwir y siarad ddeag mil o bucau am ei iafur. N r ydvs yn Wiiadu gwneyd ffenestr amryfiw vn eglwys blwyfol Llanasaph gydag enwau y dynion dewiion hyny a anturiasant i achab bywydau en~ cydddynion yn mywydfad y Point of Ayr. Dygir yr amcan yn mlaen trwy danysgrifiad, a'r dyben yw cadw coffadwriaeth am y dynion a aberibaaaBt ell bywydau. Dygodd dyn o'r enw Jackson gyfiraith yn erbyn Cwmpeini rheilffordd Manchester ac Altrincham, yn Manchester am e: atal i fyned yn y gerbydres gan I haeru ei fod yn feddw, Profwyd nad oedd yn feddw a hu rbaid i'r cwmpeini dalu iddo £30. Gafodd gwraiu weddw or enw Hicks ii2,5W) yr wythnos driiweddaf am golled ei gwr trwy ddamwain ar y rheilffordd yn l'olltypool. Gorchymynwyd i'r Cwmpeini dalu un rhan o dair i'r wraig weddw afr f gwdill rhwng ei phlant, Cynhaliwvd cyfarfod rhyddfasnach ya B, yehydig o nosweithiau yn ol, a gwahoddwyd y dollwy* i fod yn bresenol, ond ni welodd JMU l'r blaid dan sylw yu dda i wneyd m ymddangosiad. Y mae y Lord Chamlwlitir, Awstriaidd sef swyddog sydd yn gofalu am y chwareudai wedi rhoddi gorchymyn fod yn rhaid i'r dawnayddion baaywaidd wisgo llodreu. Y m&e y boneddigesan hyny yfl ffromi vn ortitlir. a dvwedant na fedrant ddawnsia YD yr hen bethau caR." V mae newyddion o Rufain yn hyspysu am fon- ed liges o bi egethydd a pir,,Thi,-yd,s (Catheriae Fan- elli wrth ei henw y,r hon y mae chwil.lys Sanctaidd wedi corfod ei chnndeIDfJío a'i chosbi. pedfrydwyd hi i ddeuddeng mlynedd o garchar am honi ei hod kn I. Sant" ac am Lroffesu ei bod yn meddu doniau a dat uddiedieraethar. artvmg- Y mae Mr. H. Bn keJey A. S. wedi derbyn llythyr oddiwrth un Mr Heliigs o Melbourne yn datgan v dirfawr les y -ae _¡q!'el wedi ei wneyd mewn eysylitind a'r etboliadau VDO. Yr oedd Mr. Hel ligar vn ana(Ina t, ddus i Mr. H. Beikelev, ond teim. i lai v i.laenaf mai ei ddyledswydd oedu gwneyd yr hvspvsiad hwn o pyfnewidiad yn ei fam, yu gymaint a'i fod vn elyn mawr i'r tugei paD ye y wlad bo». I Yr odd dyn gwallgof yn Ai death, bleiltb, ar y 13egt ar vr heol ao mewn modd sydyn vmaflodd yngwalH dvnes gan ei thiin yn erwin, ac mor fnan ag y llw- y'ddwyd i'w dynu maitb rhutbrodd at ddynea arall a brathodd hi yn ei chlun gan larpio ei elttewd fel bwjstfil rheibns. C,,merw, vd ef i*r ddtffa. Tniaey wraig olaf mewn set.vilfa bervg)n«. Lladratawvd vn Liv,,rpool vn tmig vn ystod yusw mis yn diweddu Medi 30aio, 1856, eiddo gwertii i i!12,785 ac ni chafwyd ond A'C.151 o hono yn ol gas yr bpucipeidwttid. Y mae vn Anrhydeddns Nenl Dow awdwr cyfraith Maine am daiu vmweliad a Lloegr, er amddifl'vn y CAli'vw iesur angenrhevdiol 1, y wlad hun.

 j9d,,ed<\ cIPdo}" yn hytrach nag ym. .noi. yw ,welthred arb' i yn 1860, byddai -e;T?d?f?? ??? ??? t?erydy fe6id 'Ynoref 'end. -d Af- i. Y? itt.hai uic .enol,   dreth?iyd? "thoedd ychwan- fe a siwgwryn n 1867 -8 i £ 3,184, A*, li edd Canghellydd v ")rysorf^ y dybied oedd yn cael ei nieyd.. lfo £ j »vni y goatjfngnad yn y trtthi yr oedd -vl i'w itffisgiryl vn y flwyddyn bresenol a'r ddwy ?*Myaol yik ol deddfau Senedctol ydoedd E7,654,000 tmknat byddai y--gbstyngiad a wnaed mewn gwirionedd I y&Wtf oynilnn presOnol ond £ 7,224,000. Am y s wm 0 £ 891,000 y dywedid a fyddai ganddynt dros ben, "•d Oedd efe yn meddwl eu bod mewn un modd yn yr oedd y rhyfeloedd Peisiaidd ft. Chineaidd at droed, ac yr oedd efe yn un yn pen derfynu oael amMngyfriro go stan y rhyfeloedd hyny eyn 1)1" cwbl gael ei gyflawni. Am y dreth ar incwm yr oedd v Senedd yn rbwym i'w diddymu yn 18H0, a dylid gwneyd pob ymdrech i ddwyn hyny oddiam- Iylch) ond ei brif wrthddadl ef yn erbyn y gyllideb v doedd ei bod yn seiliedig ar dreuliadal1 rby gostfawr, rhoddai rybudd y byddai iddo ef, ar achlysur dv- (odol, gynyg penderfyniad i'r perwyl a ganlyn Er rawyn siorhait gnstyngiad yn y trethoedd, fod yn "genrheidiol t gostwng y treuliadau yn Baiigo'Aai fod y treuliadau yn fwyot5,000 :œo Qa'" gostyngiadtfu a grnygid gan y llywodraeth, a lMlw#A r. y, Ty i gadarnhau y penderfyniad gan daflu olygladau Canghellydd y Drysorfa, a vpih Qenderfjuu fel dynion gnnest, na chaffai dififyg fod. Nild Oedd efe yri petruso dweyd pansoedd Canghellydd TDr,.orra yh dweyd nas gallasai gyfrif y treuliadau 04 y blynyddoadd dyfodol ei fod yn chwareu a'r Ty, yn ymddwyn tuag atynt fel plant. Os gallai gyfrif ycyllid (yr hyn oedd yn orchwyl Ilawer anhawddach) <M JI, gyfrif treuliqdao. Am dreuHadau 18ô3 nld 6edd efe yn meddwl y gallesid myned yn ol at duliadau y tlwyddyn bono, i'r gwrthwyneb, credai Y byddai costau 1857—8 yn llai na'r flwyddyn nesaf ?<yfrtf tBeuHtdou y rhyfeloedd Chineaidd a Pbers.  'Yr qpdd Canghellydd y Drysqrfawi;cJm. Ql wrth ddy?hwelyd at yr ?ec WUlldret'h a dr4hu nwyddau o dthad eyff?edinol.  ? y gy?Htt.t, fel yf ydoedd yn hrsno1, disgynai y Ul-ir d, 0 Is. 9c. la. :!c. y pvys ar y 6ed o E qnI!, a& Canghelfydd y Dry?orfa yn cynyg ei chodi i 1 8. i6 0(o yr oedd yn galw hyny yn ostyngiad o ypwys, pan mewn gwirionedd yroedd yn JchwRn. "PMo4e. Yn 1857—8 fel hyn yohwanegai y swm -?O?ooe at y dreth ar de, a £ M ?.00' at y dreth avgwr* yn¡wneyd cyiAMwm o ?1,416,000, yr hyn ? y?awyddyo ganlYQl a gynydd?d i £ 2,000,000 ar y d hyny., Rydosi hyxndrthiad ytld ???hnu, beich? y Uawd, ac yr. oed4 efc To P??4?rfynu dancoa pob swrthwyneb?d cyftmaoddiadol nygiad'. ? ATri Wilson a ddvwedai nas gallai dim fod yn ?he<hoh oddiwrth fwriad CangheHydd y Drysorfa ^y<Jjw^ljd,, nt,, dretbiad &r nwyddau o dreuliad fyw^dinQl fel cyfundrefn, ond wrth dd&rparul ar costati mewn cysylltiad a'r rhyfel, yr oedd efe 7 tteddwl mai dymunol oedd gosod y awm gofyned- "? .bob dosbarth & dreth, u?dongyrchol ac anunien- ymd?tygi,?a; ag oedd yn berffaith gydfynedol 49 ymddygtad Mr. "dstone ei hun, yr hwn pan yn tt??'? ? 8!y?f <os?& y thyfel & yohwanegodd y etbi  ?? a s!wgwr. Wedi i Mr. Laing draethu ei syniadau ar y treul- ?Q. y Tinn a- ddyvedai oaddBttt ?Ti' Mtlót eithafol. ,kr IgYnygiad Mr. J. McGregor, gohiriwyd y ddadi  -I--ltm.