Yr Amserau

Y SENEDD YMHERODROL. I TY YR ARGLWYDDI. J I DYDD LLUN,—Chwef. 9. I Cyfarfu eu harglwyddiaethau tua phump o'r gloch. Dygodd Arglwydd Brougham reithsgrif i mewn i I atal achosion cyfreithiol dibwys a dibwrpas. Yr Arrow. Y Tywysogaethau Danubaidd. Ariz. Lyndhurst a ofynai am gopi o'r gorchymyn trefedigaethol mewn perthynas i gofrestriad llongau, mewn canlyniad i ba un y caniatäwyd rhestr i'r Arrow, a hefyd gopi o'r rhestr a roddwyd i'r ]long bono. Wedi hyny galwai sylw at erthygl a ymddang- osai yn y Moniteur yehydig o ddyddiauyn ol, yn mlia un y dywedid, fod Ymerawdwr y Ffrancod yn awydd us i uno y ddwy dywysogaeth Danubaidd, a bod pob peth ag oedd wedi cymeryd lie er y pryd hwnw wedi ei gadarnhau yn y dyb bono. Barnai yr Ymerawdwi y byddai i'r Galluoedd eraill cyn hir fabwysiadu ei olygiadau ef, a chyngh:)rid, fod y mater i gael ei osod at farn y cynulliadau a gyfarfyddant mewn canlyniad i firman y Porte. Yr oedd efe yn deall fod Twrci ac Awstria yn amrywio yn eu golygiadau ar y mater hwn, ac yn anfoddlon i gyfeirio y pwnc at ystyriaeth y cynulliad, at ba un yr oedd wedi cyfeirio. Yr oedd y pwnc o bwys mawr, oblegid y Tywysogaethau oedd- ent atalfur rhwng Twrci ac Awstria, ar y naill law, a Rwsia ar y Haw arall, ac os unid y ddwy dy wysogaeth yn un deyrnas o dan un pen, achosai ddychryn mawr i Twrci, gaii y byddai lejauuo or y aom tnw idrli o dan ddylanwad Rwsia, ac ar y llaw arall byddai Groeg o dan ddylnnwad yr un gallu. Yr oedd yn dymuno gwybod gan hyny gan Arg. Clarendon, a oeddid yn bwriadu fod y cynulliadatl ag oBddent i gyfarfod o dan firman y Porte, i gymeryd i'w hystyriaeth y priodoldeb o uno y ddwy dy wysogaeth, neu ynte a oedd y cwest- iwn hwnw i gael oi gadw yn hollol i gynrychiolwyr y galluoedd mawiion mcv. n cynadledd dyfodol yn Paris. Uywedai tvril Claronilon nad oedd ganddo wrth. wynebiad i oso I y gorchymyn gofynedig ar ffordd y Ty, ac os r^lhii, gosodai restr neillduol yr Arrow hefyd. Ni l oedd dim rhwystr ar ffordd ystyried y cwestiwn o uno y tywysogaethau yn firman y Poite, a byddai hyny yn gydunuul hollol n bwriadau Cynadl- edd Paris. Yr o-.idd Teyrngenad Twrci wedi pender- fynu y byddai pobl y tywysogaethau yn rhydd i ddadleu unrhyw wrstiwn mewn perthynas i'w hachosion, ond na fyddai unrhyw benderfyniad a ddaethpwyd iddo yn nghynadlodd Paris, yn ymyryd q, gallu y Sultan. Yr oedd yn udealltvvriaeth yn y Gynadledd nad oedd yr un or gauuoedcl i araethu eu syniadau hyd nes byddai y pleidiau eu hunain wedi gwneyd eu bwriadau yn hysbys. firll Derby a ddymunai wybod, a wnai Iarll Clar- endon osod ur fwrdd y Ty yr ohebiaeth yn 18:)4, mewn perthynas i fynediad y Prydeiniaid i Canton. Carai wybod hefyd, a oedd y llywodraeth wedi rhoddi j unrhyw orcliymyn ar y mater er y flwyddyn 1849. Yr oedd yn credu fod gohebiaetlt bwysi wedi cymeryd lie, ac fe garai eu gweled ar fwrdd y Ty. larll Clarendon a addawai gydsynio a chaisyr Iarll urddasol. Nid oedd, er hyny ond teg i ddweyd, fod yr hyn a gymerasai le wedi ei achosi yn hollol mown canlyniad i'r hyn a gymerasai le ar yr Arrow. Er fod yr amgylchiad wedi gwneyd cadw at yr hen gytundeb yn fwy angenrheidiol, eto, nid oedd dim a wnolo y mynediad i mewn i Canton a chwestiwn yr Arrow, larH Derby a ddywed.d "i fod yn meddwl y ?uLn ddangos fod cael mynediad i mewn i Canton wedi bod yn hir ar feddwl Syr John Bowring, ac yr oedd efe yn tybled fod cymeryd yr Arrow yn gyfieustra da i gario allan ei ddyinuniad. Iarll Lyndhurst a fawr ddymnnai gael barn cyf. reithwyr y llywodraetli ar y mater hwn, ond dywedai Arg. Clarendon, nad oedd y cyfryw beth yn arfer- j edig- Wedi yehydig o ymddiddan pellach, sylwai Iarll Ellenborough, ei fod yn awyddus iawn i gaol difyniad helaethach o lytbyr Iarll Clarendon vn cyineradwyo yniddygiad y consul a'r llyngesydd nag a gafwyd, ac atebai Iarll Clarendon, nad oedd ganddo un gwrthwyneb- iaa i roddi yr holi lylhyr. Arg. Lyndhurst. Os fijdd i fy nghvfaill anrhyd- eddus omedd rhoddi vr achos a osodwyd o Uacn cyfreithwyj- y llywodraeth, a'n barn hwythau gerbron, y byddai y cyfryw heb un awdurdod, ac o ganlyniad, ni thelid un math o sy] w iddynt yn y ddadl a gymerai Ie ar y mater. Gohiriai eu harglwyddiaethau tua 8 o'r gloch. DYDD IÅhwef. 10. I Yr Arglwydd Ganghellydd a alwai sylw at yr I angenrheidrwydd o wneyd un Hys priodol i hro6 c;wv!lys;cu nüu iythyrau cymuu. Gan na fyduai yo gyiicus i br-jh poL llythyr cymun yu Lluadain, yr oedd efe yn cynyg fod llysoedd parthol i gael eu sefydlu, bod eu nifer i fod yn ddeg ar hugain, a gosodid hwynt mown lleo^ddifyddant yn gylleus i'r wlad. Os byddai .F eiddo o dan ddtm. cant o bunan, byddai gan y Ilys oe.:d siroI hawl. Yna deuai yr Arglwydd Ganghell- I ydd at yr ail beth oedd am alw sylw cu harglwydd- i?cthaa .ato, sef achosion priodasol. Tybiai efe y f dvlai Kwra.i? fyddai wedi cael ci gadael gan ei gwr am i dair blynedd gael llvthyr vsgar, a bod yn feistres ar ei heiddo ei hun, fel pe na buasai wedi priodi. Gof. vnai am ganiatad i osod rheithsgrifau ar y materion hyn ar fwrdd 7 fy, ne yna aeth yn mlaen i egluro y try dydd rheitbsgrif oedd ganddo mown perthynas i brawf clerigwyr, y rhai a gyhuddid o droseddau athrawiaethol a moesol. Ar ol taftu golwg ar y dull costus a maith presenol yn y llysoedd eglwysig, dywedai efe, y byddai ei reithsgtif efyn rhoddi gallu i unrhyw berson ddwyn cyhuddiad yn erbyn cleriqwr trwy gael gwys gan yr esgob, ao y gellid ei brofi gan reithwyr yn gyfansoddedig o glerigwyr a lleygwyr. Barnai y rheithwyr am yjfTeithiau, a roddai yr esgob y ddodfryd. Ymddygid yr un modd gyda golwg ar betlwu atbrawiaetiiol, a gellid apelio fel arferol at Dy yr Arglwyddi. Arg. Lyndhurst a alwai sylw at y rheithsgrifau. Gyda golwg ar y rheithsgrifau mewn perthynas i ddisgyblaeth eglwysig, yr oedd yn ymddangos idda ef yn fwy doeth i erlyniadau gymcryd lie o dan y gyfraith eglwysig, ac ni,i o dan ddeddf Seneddol. Cwynai nad oedd dim penran yn y rheitbsgrif ysgariad yn dwyn perthynas ae achosion o crim con gan ei fod yn barnu mai annynol hollol oedd i wr ofyn am dal arianol$an -un a fyddai wedi gwneyd godineb a'i wraig. Esgob Exeter a ddywedai y dylid gwneyd mesurau o natur ysprydol mewn eysylltiad a'r eglwys yn destun mesur gwahanol. Arg. Campbell a glywai gyda syndod y gallai owpl priodasol ar ol bod oddiwrth eu gilydd am dair blyn- edd gael ysgariad oddiwrth eu gilydd. Arglwydd Brougham a hyderaiy byddai creulondeb y gyfraith bresenol o gondemnio gwraig cyn rhoddi cyfleusdra iddo amddiffyn ei hunan gael ei ddwyn i derfyniad. Wedi yehydig o ymddiddanion pellach, darllenwyd y rheithsgrifau am y waith gyntaf. ■ DYDD IA7u,-Chwefror 10. Cymerodd yr Arglwydd Ganghellyd ei eisteddlc am 5 o'r gloch. Mewn atebiud i Ardalydd Clanricarde, gwnaeth Iarll Clarendon hysbvsiad mewn pertbynas i acbosion Itali. Ni ddywedodd yn bendant fod milwyr Prydain am gael eu galw adref. Cosbedigaethau ailraddol. I Ardalydd Salisbury a gynygini fod pwyllgor neill duol yn cael ei benodi i ystyried cosbedigacthnu ail. raddol. Nid oedd v;, barnu fod rheitbsgrif Syr George Grey yn debyg o fod yn un effeithiol. Yr oedd efe yn barnu fod dysgyblaeth y carcharau yn deilwng iawn o sylw. Yr oedd carcharau yn cael gwell ymborth nag ydoedd carcharorion milwrol. a'r rhai oeddent yn onest yn gorfod by w mewn tlotdai. larll Granville a hyderai na wesgid y cynygiad gan fod yr ymchwiliad mncvaf wedi cael ei wneyd. Pan ddeuai y rheithsgrif sydd yn awr oflaen Ty y Cyffred- in o. ílaen eu < harglwyddiaethati, gallesid gwneyd sylwadau arno y pryd hwnw. Gwnaeth Arg. Campbell, Iarll Stanope, Iarll Car- narvon, ac larll Fitzivilliam sylwadau ar y pwnc hwn. Cyflawnwyd ychydig o orchwylion dibwyp, ac wedi hyny gohiriai eu harglwyddiaetbau. DYDD GWENER,-Chwef. 13. I Cyfarfu y Ty, am bump o'r gloch. Rhoddai Arglwydd Derby rybudd, y byddai iddo pan osodid y papurau ar fwrdd y Ty mewn perthynas i China, alw sylw y Ty at y mat or trwy wneyd cynyg iad penodol ar y mater. Cyllawnwyd yehydig o orchwylion dibwys, ac wedi hyny gohiriai eu harlwyddiaethau. ), "7ï TY Y CYFFREDIN. I ? I DYDD LLUN—Chwef. 9. Cyfarfu y Ty am bedwar o'r gloch. I i Drttk Jhgtwys. I Syr J. Pakington a ofynai a oedd y llywodraeth yn I bwriadu dwyn i mewn reithsgrif y senedd-dymor yma ar y dreth eglwys, ynte a ymfoddlonent i wneyd fel y gwnaethant y senedd-dymor diweddaf, sef cynyg I gwellianau ar reithsgrif yr aelod dros y Tower ] Hamlets. Syr George Grey a ddywedai gyda golwg ar y rhan { olaf nas gallai y llywodraeth ddweyd pa gynygihdau [ a wnant ar fesur nid oedd gerbron, ond am y rhan gyntaf fod y llywodraeth wedi bwriadu unwaith ] ddwyn i mewn fesur ar y pwnc, ond o herwydd v j llawnder o orchwylion fyddai gan y llywodraeth i'w dwyn yn mlaen, nad oedd yn meddwl y gallent ddy- fod trwyddo, ac o ganlyniad nad oeddent am ei dwyn, i mewn. I Arglwydd Pal mention, ;!r I Mr. Disraeli. Yr wyf wedi sylwi gyda gofld nad I yw y Prif Weinidog wedi bod yn ei 10 or pan y cyn- ygiwyd yr anerchiad. Dymunai wybod a oedd rhyw debygolrwydd y byddai yn ei Ie yn fuan. J Syr G. Grey a ddisgwyliasai y buasai yn ei le y noson houo, ond teimlai yn hyderus y deuai i'r Ty y noson ganlynol. Mr. Disraeli a ddywedai, os byddai, y dymunai wyhod rhai sylwadau ar wadiad ei arglwyddiaeth ar rywbeth a ddywedwyd ganddo ef ar noson gyntaf y senedd-dymor. Alltudiaeth. I Syr G. Grey a gynygiai am ganiatad i ddwyn riieithsgi-if i mewn i wella deddf Vie. 16 a 17, pen. 99, o dan yr enw deddf i nrfer eosb arall yn lie all. tudiaeth; pwnc ag oedd o bwys mawr i'r wlad. Caf- wyd fod yn anmhosibl eario allan yr arferiad o alltudio, gan na dderbyniai y trefedigaethau ein carcharorion, ac yn 1853 pasiwyd deddf i ddyddimu alltudiaeth am lai na 14 o ftynyddau, ac yn rhoddi gallu i'r barnwyr i ddedfry'u cosb arall am dded- frydau am fwy na 14 o flynyddau. Am saith mlyn. edd o alltudiaeth rhoddid dim ond pedair blynedd o wasanaeth cospawl, am ddeg mlynedd, ac o dan bvm- theg, gwasanaeth cospawl o chwech i wyth mlynedd ond os byddai dyn yn cael ei ddedfrydu i alltudiaeth am ei oes, yr oedd y gwaBanaeth cospawl i fod yn ogyhyd. Cyn i'r ddeddf yma gael ei pbasio yr oedd gallu i roddi i'r alltudion docynau rhyddhad yn y trefedigaethau, ac yr oedd yr un gyfuodrefn i gael ei dwyn i arferiad gartref. Yna rhoddai Syr George ystadegau i ddangcs y cynydd mawr oedd wedi cym- eryd lie yn y gwasanaeth cospawl, a'r lleihad yn yr alltudiaethau. Y tymor Ileiaf am ba un yr oedd y carcharorion yn cael eu rhyddhau gyda thocyn rhyddid oedd tair a phedair blynedd, i rai a dded- frydid i saith a deng mlynedd o gosbedigaeth, ac yr oedd yn deilwng o sylw fod y nifer fwyaf o lawer wedi ymddwyn fel ag i haeddu cael eu rhyddhau yn mhen y tymor hwnw. Addefai nad oedd hyn yn brawf yn y byd o edifeirweh a gwelliant, ond o awydd i gael rhyddid. Hydy cyfrif diweddaf yr oedd 7002 wedi eu rhyddhau fel hyn, yr oedd 1200 yn gweithio yn Gibralter a Bermuda, ao nid oedd y nifer a allent dderbyn eu rhyddhad yn ystod yr ychydig flynyddau nesaf yn fwy na 500. Yr oedd y rhyddhad yma wedi cael ei alw yn ol am gamyniddygiad mewn 460 o amgylchiadau. Yr oedd efe yn meddwl y gyfundrefn hon wedi achosi llawer iawn o ddychryn disail. Os parhai heb ei newid byddai lleihad yn raddol yn nifer aalwyr y tocynau. oua j ore1 I- oedd, pa beth Oeddem i wneyd gydalr etreliarorion ? Pa fath gosbedigaethau a ddylem ei roddi arnynt ? Nid oedd y gyfundrefn 0 ga.niatau tocynau rhyddhad ond yn prysuro tymor eu rhyddhad. Nid eedd ond pump y cant o'r rhai a gondemniwyd yn ddynion oeddent yn dal tocynau rhyddhad, ac nid oedd hyn gan hyny yn ddigon i gyfiawnhau y dychryn sydd wedi meddianu y wlad ar yr achos. Ac er fod ty- doriadau a throseddau mawridn wedi cynyddu, nid oedd troseddau vn gyffredinol wedi cynyddu. Yr oedd hyn i w briodoli i sefyllfa y wlad. Nid oedd ond saith o siroedd yn y deyrnas lie yr oodd cynydd yn nifer derbynwyr'cynorthwy plwyfol; tra yn y lloill yr oedd lleihad, ac mewn rhai o honynt, leiliad mawr. Yr oedd pwyllgbrau o'r ddau Dy wedi eis. tedd y senedd dymor diweddaf ar y pwnc o alltud- iaeth, ac yr oeddid yn cytuno mai manteisiol oedd alltudio cynifer ag y gallai y llywodraeth yn gyfleus. Ond yr oedd anhawsder mawr i gario hyn allan mewn gweithrediad. Cyfeiriai Syr George at dystiolaethau a ddarllenwyd o laen y pwyllgor alltudiaeth i ddang- os fod lie i dderbyn rhai condemniedig yn ngorllew inbarth Awstralia, y gellid gosod yr alltudiaid yno yn ddiogel, ac fe dderbynid eu llafur yn ddiolcligar gan y trefedigaetliwyr. Yr oedd adroùdhd y pwyll- gor hefyd yn cynghori fod tymor y gwasanaeth cosp- awl i gael ei estyn, ac yr oedd y rheithsgrif bresenol yn amcanu cario allan gynghorion y pwyllgor yn y ddau beth yma. Y condemniol hyny a ddanfonid allan o'r wlad, fe'u dewisid ar gyfril eu cryfder a'u hiechyd ac ni feichid y trefedigaethau a dynion gweiniaid ac afiach. Yr oodd yn hollol gydolygu a'r pwyllgor fod gobaith am wobr yn gymhelliad cryfach i ddiwygiad nag ofn cosb, ac felly nid oedd am ddy- ddimu y gyfundrefn o ganiatau tocynau rhyddhad. Cwestiwn arall ydoedd annghyfartalwch y ddau ryw. Nis gallosid danfon llawer iawn o wrywiaid heb wneyd rhyw cMarpariaeth ar gyfer danfoniad fenywaid hefyd, ac yr oedd A wstralia orllewillol wedi gomedd derbyn y dosbarth cyllredin o alitud bonyw. aidd. Ond yn ol y tystiolaethau o flaen y Pwyllgor, yr oedd yn cael fod merched Gwyddelig a gondomnid yn wahanol i'r rhai eraiil, ac yr oeddid wedi bod yn llwyddianus iawn yn eu diwygiad. Gan gyfoirio at gyfarfod diweddar y rhai oeddent yn dal tocynau rhyddhad, dywedai os oedd yr heddgeidwaid yn ym- yryd, ac yn atal iddynt gael gwaith, yr oedd hyny yn groes i'w cyfarwyddiadau, ac yr oedd efe yn barod i goshi y rhai a wnant hyny. Yr oedd am gynvg ail ddarlleniad y rheithsgrif yn mhen dwy wythnos. Syr J. Pakington a ddiolchai i Syr G. Groy a;n ei reithsgrif, er nad oedd yn meddwl fod y dychryn oedd yn bresenoi yn y wlad yn hollol ddisail. Yr oedd yn symiad cytlrcJin Yl1 mysg y rhai a gondemnid na fyddai i'w dedtrvd gael ei gario allan, ac yr oedd efe wedi derbyn llythyrau yn dangos y dedwyddweh mawr a fwynheid gan garcharoriun pan yn myned trwy eu gwasanaeth cospawl yn ngharchar Preston. Yr oed(I Ilytbyr oddiwrth un yn dweyd na fu erioed mor ddedwydd ag yn ngharchar Preston. Dylasid hefyd osod allan yn bur bendant fod alltudiaeth yn un o'r cosbedigaethau trymaf. Mr. Collier a ddywedai mai mwy manteisiol o law ar fyddai cadw era carcharorion gartroi i amaeth tii gv/ylit a gwcithydu efcwii, Ond yr oodd ya cyd » synio a'r rheithsgrif yn ei chrynswth. Wedi yehydig o sylwadau gan Syr J. Eamsden, dywedai Mr. Labo'ichere ei fod yn ymddangos yn bresenol mai gorllewin-barth Awstralia oedd yr unig fan y gallesid danfoti carcharorion, ond ar yr un pryd nid oedd yn meddwl na cheid mannu cyileus eraill cyn pen hir. Nis gailasai gorllewinbarth Awstralia ateb y dyben ond am dymor byr. Mr. Bentiek a dybiat y dylid chwilio am rywle yn nes adrof i'w danfon, ac yn wir barnai efe y dylid eu cadw gartref, a gwneyd eu llafur yn elwol. Os na fyddai gorllewinbarth Awstralia yn fanteisiol ond am dymor, paham na ymosodid ar y cwestiwn o ddifrif yn lie ei daflu yn mlaen, oblegyd byddai yn rhwym o ddyfod o dan sylw eto cyn hir. Yr oedd efo yn con- demnio y tosturi annoeth hwnw oedd yn cael ei ddangas yn y dyldiau hyn tuag at ein trosoddwyr; nid oedd dyn tlP-d gonest o Td yn llafurio yn galed am ei dama1"1 "{Idu n 'u am dano, a phan na lyddi11 ;o, nid "edJ dim o'i fl"1 :dJ fftnr ll-yjd "J uisa— r ? ??dyF6<r ?'? 1:.? ?eydynsMt ysant Wodiy ?.?dwydc??d i ddwyn y Iihoddw lorge Grey hr d j ddwyn rht vn er hyrwyddo sefydliSa vs. golion di n Lloegr, a gohiriai y Ty tua haner aw unarddeg. DYDD MAWRIH,—Chw'rf. 1O¡' Cyfarfu y Ty am bedwar o'r gloch. Arglwydd Palmerslon a Mr. Disraeli. Mr. Disraeli a godai mewn Ty llawn i alw sylw at yr hyn a gymerasai le rhyngddo ef ag Arglwydd Palmerston ar noson gyntaf y seaedd-dymor. Yr oedd yn cofio ychydig o flynyddau yn ol fod dadl wedi codi yn y Ty, pan y darfu iddo ef amddiffyn cwrs Awstria, a chyfei'iai at ymrwymiad ar ran Lloegrti Prwsia a'i thaleithiau Saxonaidd. Gwadai Arg. Pdlmerston, yr hwn oedd yn ysgrifenydd tramor ar y pryd, fod y fath gytundeb mewn bod. Ac er ei fod wedi bod yn ysgrifenydd tramor am 17 mlynedd, nid oedd yn gwybod am y cyfryw ymrwymiad (yr hyn yr addefodd ar ol hyny) hyd nes y dangosodd efe (Mr. Disraeli) ef iddo. Yr un modd yr oedd Arg. Palmerston yn gwadu fod cytundeb yn awr wedi cael ei wneyd rh wng Ftrainc ac Awstria yn diogelu i'r olaf ei meddianan Eidalaidd; ond yr oedd efe (Mr. Disiaeli) yn parhau i ddweyd fod, ac yr oedd wedi derbyn ei hysbysrwydd, nid yn Ffrainc ond o le arall, ac nid oedd yr amhouaeth Iejaf ar ei feddwl o gywir- deb ei hysbysrwydd. Nid oedd yn beio Ffrainc am hyny, ond yr hyn yr oedd efe yn cwyno o'i herwydd ydoedd, os oedd ei hysbysrwydd ef yn gywir, fod llywodraeth et Mawrhydi yn cyfleu i'r wlad a'r Ty eu bod yn cario allan gwrs o wladlywiad croes i ystyr y cytundeb hwnw, a bob y llywodraeth yn marcliogaeth mewn awdurdod ar y dybiaeth eu bod yn tTafriol i Itali, ac nad oedd y rhyddfrydwyr yn cymeryd rhy- budd oddiwrth yr hyn oedd wedi cymeryd lie yn Poland a Hungari. Yr oedd gwadiad Arglwydd Pal- merston yn cynwys dnu beth, yn gyntaf, nad oedd y fath gytundeb rhwng Ffrainc ac Awstria ag yr haerai efe (Mr. Disraeli) mewn bod, ac ail, os oedd na wyddai efe ddim am dano. Ond yr oedd efe (Mr. Disraeli) yn ail ddweyd yr hyn a ddywedasai ar y dochreu, a dywedai yn fanylach fod y cytundeh hwnw wedi ei lawarwyddo ar yr 2?ain o Ragfyr, 1854. A mwy na hyny, yr oedd efe (Mr. Disraeli) yn haeru fod llywodraeth ei Mawrhydi yn gwybod am v cytun. deb ac yn ei gymeradwyo; a dywedai yn mhellach, nid yn unig yr oedd y cytundeb wedi cael ei, ddyddio yn Khagtvr, 1854, a'i gymeradwyo gan lywodraeth ei Mawrhydi, ond yr oedd wedi cael ei gosod mewn gweithrediad yn bur helaeth; bod Awstria mewn canlyniad wedi tynu yn ol lawer iawn o'i milwyr o Itali, bod llywodraethau Itali mewn canlyniad wedi dychrynu, abodAwstria wedi cael caniatad,er mwyn eu tawelu i wneyd y eytnnrleb yn hysbys iddynt. Haerai fod Uywodraeth ei Mawrhydi yn gwybod hvn. Os byddai Arglwydd Palmerston mor fwyn a gosod ger bron yr ohebiaeth am Ragfyr, 1854, ac Ionawr, 1855, anturiai brofi ei haeriadai i'r Ilythyren. Yr oedd ei arglwyddiaeth wedi trin y pwnc y noson o'r blaen yn bur ysgafn, ond yr oedd efe (Mr. Disraeli) yn dwyn cyhuddiad mor bwysig, ac yn dal ato, a'r cyhuddiad yn ddisail, mai mwy naturiol fuasai iddo doimlo yn ddigofus. Arg Palmerston a addefai nad oedd yn dweyd fod Mr. Disraeli wedi dyfeisio y peth hwn, ond fod yh rhaid fod rhywun wedi ei dwyllo. Yr oedd yn ddrwg ganddo nas gallai deimlo mor ddigofus tuag at y boneddwr anrhydeddus ag y dymunai (ehwerthin). Yr oedd Mr. Disraeli yn dweyd tra yr oedd llywodr- apth ei Mawrhydi yn proffesu dyddordeb mawr yn y cwestiwn Italaidd, ac yn cydymdeimlo 5 hwynt yn eu car.ineb at iau dieithr, eu bod ar yr un pryd yn cefn- ogi cytundeb oedd rhwng Ffraine ac Awstria yn diogeiu i'r olaf ei meddianau Eidalaidd. Yr oedd efe (Arg. Palmerston) wedi dweyd y pryd hwnw, ac yr oedd yn ail ddweyd yn awr, nad oedd, hyd eithaf ei wybodaeth ef, y fath gytundeb mewn bod. Nid oedd Mr. Disraeli wedi dwyn un prawf o'i hanfodiad. Nis gallai ofe ddychymygl1 am un sail i'r haeriad ond hyn; yn misoedd y flwyddyn 1851 pan oedd to. bygolrwydd Y buasai Awstria yn dyfod allan gyda ni ¡ yn erbyn Rwsia, gofynai Awstria os digwyddai Rwsia enyn gwrthryfel yn ei thaleithiau Eidalaidd, a wnai Ffrainc ddiogelu y cyfryw feddianau iddi, ac yr oedd Ffrainc fel cyd blaid anrhydeddus wrth gwrs yn addaw gwneyd hyny. Gwyddai llywodraeth Prydain am bvn wrth gwrs (clywch, clywch, clywch, oddiwrth yr wrthblaid). Ond yr oedd efe (Arg. PRImerston) yn barnu na lawarwyddwyd y cytundeb ar hyn mewn un modd, gan na ddaeth Awstria allan yn erbyn Rwsia. Ond yr oedd yn gamddifyniad hollol ar ym- adroddion i ddweyd fod y cyfryw "convention" yn gvtundeb. Yr oedd yn erfyn maddeuant y boneddwr gwir anrhydeddus am beidio teimlo yn ddigofus wrtho v noswaith o'r blaen (chwerthin). Yr oedd yn ymdaflu ar ei dosturi am beidio siarad am dano ef a'i haeriad gyda mwy o ddigofaint (ehwerthin). Tai Cwrw, I Mr. Hardy a gynygiai mewn pwyllgor reitbsgrif i wella v deddfau mewn perthynas i dai cwrw. Ei gynygiad yw i barhau y drefn bresenol gyda golwg ar yi- holl dai cwrw ) sydd vn awr wadi eu trwyddedu, ond fod cwrw-dy newydd i gael ei dt wvddedu gan yr ynadon. Nid aecld gan neb bawl i fvned i'r cyfryw dai yn awr i bigo allan rai o gymer- iadau drwg. Cytiygiai efe fod dirwyon yn cael eu gosod am wortbli gwirodydd yn y cyfryw dai, eu bod i ddyfod o dan arolygiaeth yr heddgeidwaid, a hefyd i ddirwyo rhai a yfent yno ar ol oriau penodol, yn gystal'a'r rhai a werthent y ddiod, a hefyd am omedd ymadael a'r tai pan alwai y meistr arnynt i wneyd hyny. Mr. E. Ball heb ymrwymo i bleidio yr holl fanylion a gefnogai y mesur. Dangosai fel yr oedd meddw- dod yn achosi troseddau, a galwai ar y Ty i ystyried y mesur. Syr G. Grey a addefai ddrygioni meddwdod, ac nid oedd am wrthwynebu dygiad y reithsgrif i mewn, ond cynghorai Mr. Hardy i chwilio adroddiad y pwyllgor fu yn eistedd ar bwnc yr awdurdod briodol ar drwyddedau. Syr J. Pakington a ddiolchai i'r boaeddwr anrhyd- eddus am ddwyn ei reithsgrif yn mlaen, ond barnai mai mwy priodol fyddai ir llywodraeth gymeryd y mater i'w dwylaw. Mr. Wilkinson a farnaifod y boneddwr amhydedd- us yn edrych ar y pwnc o chwith, oblegid yr oedd pobl vn 'fed nid am fod y tafarndai mown bod, ou.d yi. oedd y tafarndai mewn bod am fod y bobl yn ond Wedi yehydig o sylwadau gan Mr. .Lowe, uy- wedai Mr. Crossley fod pob tafarndy ag oedd yn agored yn demtasiwn ychwanegol i feddwdod. Rhoddwyd caniatad i ddwyn y rheithsgrif i mown Ar gynygiad Arglwydd Palmerston cydsyniwyd fod pwyllgor yn cael ei benodi i ystyried pa fodd y gellir gwella dall a iaith deddfau Seneddol. Wedi cyflawni rhai gorchwylion ereill gohiriai y Ty tua haner awr wedi 8. DYDD MERCHER— Chwef. 11. I I ?- Cymerai y Iletarydd y ganair urn naner ayaa. Yr unig bwnc o bwys a fu dan sylw ydoedd rheith. srgifaU mown perthynas i ddociau Liverpool a Bir- kenhoad a'r afon Mersey, Cyfeiriwyd hwynt i ystyr- iaeth pwyllgor neillduol. Gohiriai y Ty tua deg mynyd i bodwar. DYDD IAU,—Chwef. 12. I Cyfarfu y Ty am bed war or gi och. I Yr ymosodiad ar Canton. I Mr. Cobdon a roddai rybudd y byddai iddoyn mhen dwy wythnos ddwyn yn mlaen y penderfyniad canlynol ar bwnc China. Bod y Ty hwn wedi clywed gyda pliryderweh am yr ymgyroh sydd wedi cymeryd lie rhwng yr awdurdodau Chineaidd a Plirydeinig yn afon Canton a heb ddatgan barn pa mor bell y darfu i lywodraeth Canton roddi achos achwyniad trwy beidio cadw at gytundeb 1842, yn ystyried fod y papurau a osodwydary bwrdd yn ff'uelu a, gosod sail ddigon boddaol i'r ymddygiadau eithaf- ol a arfcrwyd yn achos yr Arrow yn Canton." Yr oedd hefyd am gynyg fod pwyllgor arbenig yn cael ei benodi i ystyried ein perthynas fasnachol a Chino, Syr Robert Peel. I Mewn atebiad i Mr. Stafford, addefai Syr It Peel ei fod wedi gwneyd yraracthyn Saltby ar y 7fed o Ionawr. Os oedd wedi camgymeryd neu arfer geiriau cas tuagat neb, yr oedd yn barod i wneyd yr amende honorable. Yr oedd wedi traddodi yr araeth ar achlysur o lawenydd. Arglwijud Palmerston yn gorjoa ijmcsiwng. ? I I Arg. Palmerston a ddymunai nysoysu ei IOn weai deall ar ol yr ymddyddan diweddaf fod y convention y cyfeiriai ato wedi ei law-arwyddo (bonllefau cymeradwyaethol gan yr wrthblaid). Ond gan eifod yn ei natur yn fwy o gytundeb milwrol na pholitic- aidd, ac mai ei amcan ydoedd rheoleiddio perthynas milwyr Ffrainc ac Awstria yn Itali, os byddai i Awstria fyned i ryfel yu crbyn Rwsia, a ehan na wnaeth Awstria hyny, yr oedd y cytundeb, er wedi ei lawarwyddo, yn ddim gwell na llythyron farw. Mr. Disraeli a ddywedai fod Arg. Palmerston ar y diichreu wedi gwadu fod un cytundeb o'r.fath a nod- asai efe rhwng Ftrainc ao Awstria mewn bod. (Na ddo, na ddo, oddiwrth Arg. Palmerston) Yr oedd ef? (Mr. Disraeli) wedi liaeru fod cytundeb yn bod rhwng Ffrainc ac Awstria, yn dyogelu i'r olaf ei meddianau Eidalaidd, fod y cytundeb wedi ei law- arwyddo, fod llawer o bethau wedi cael eu gwneyd mewn canlyniad i'r cytundeb hwn, bod milwyr wedi cu tynu o itali, a bod y eytim-'ob wedi «. tol ei arfer er lUWyU. Litwoiu llywodraotbaa Itali. Yr oedd ;yr I i arglwydd urddasol wedi dweyd mai nid cytundeb oedd convention, ac nad oedd wedi ei lawarwyddo, ond yn awr. yr oedd yn gorfod addef ci fod wedi ei lawarwyddo. "Yr wyf fi ("he Disraeli) yn haeru eto, fod cytundeb—cytundeb dirgelaidd yn bod rhwng j Ffrainc ac Awstria ei fod wedi ei lawarwyddo ar y dytld a nodais-c1 fod wedi ei actio arno yn helaeth —nadyw hyd eithaf fy ngwybodaeth i yn cynwys ar j ei wyneb ddim terfyn ar amser oi weithrodial-a bod y nodwedd a rod(iir iddo gan yr arglwydd urdclasol yn hollol anghywir." (uclld gymeradwyaeth ). Arg. Palmerston a haerai fod Mr. Disraeli wedi llwyr gamddarlunio yr hyn a lysbysasai ar y dechreu er mwyn cuddio ei orchfygiai gwaradwyddus. (na, na). Yr oedd wedi dweyd fot y cytundeb dan sy' (na, na ) Do, fe (ld,? wedi ei wneyd ar gais Lloegv (na, na). Do, fc ddy wedasai ar gais," oblegid yr oedd efe yn cofio yn burion. Ond yr oedd ofe ( A Imersto" r- gwadu hyny. Hyd eitbal fct wyboc fath gytunde1 )yn bod. wt convention vraidd yn botT, ond Jjfy. ystyr a ha Mr. Disraeli, acn»« yma wea, erwneyd gf^gaib j_uucSi, » ei ltysp:,sui(ldi. Ydoedd ybqflcd yn camgymeryd yn hollol. We r ston, tneddir, wedi colli ei 3ym Llll. sylwadau hyn.] fV-^tjai Mr. Napier fodanfierchlad yn c. i\datuci> at ei Mawrhydi i erfyn arni gyn hyatyriaeta ffnrftad swydd o Weinidog ( cyhoeddus gydt swyddfa briodol. Wedi cryn dipyn o ddadleu eydsynin ^'Vg- I" Y Dreth Eylwys, Syr W. Clay a ofynai am ganiat, heith- sgrif i mewn i lwyr ddyddimu y s. Yr oedd y rheithsgrif yn hellol yr ag-.un y senedd-dymhor diweddaf. Cadwai oi sylwailau h yr ail ddarlleniad. Mr. Spooner a garai wybod barn y llywodraeth ar y rheithsgrif. Mr. Laboucher8 a sylwai mai yr amser priodol i'r llywodraeth ddatgan ei barn oedd pan ddeuai cwest- iwn ei hail ddarlleniad gerbron. Rhoddwyd caniatad i ddwyn y rheithsgrif i mewn. Ar ol eyflawni rhai gorchwylion ereiil gohiriai y Ty tua 12 o'r gloch. DYDD GWENEB,—Chwef. 13. I Cyfarfu y Ty am hedwar o'r gloch. I Pan gynygiwyd ymffurfio ya bwyllgoro adgyfien. wad sylwai Mr. Layard fod y llywodraeth weui myned i ryfel yn erbyn Persia heb ofyn i'r Senedd, ac yn awr yr oedd yn debyg a wneyd heddweh heb fpd gan y Senedd un Haw yn y peth, ac yr oedd yr 4ddweh yn debyg o gael ei wneyd ar delerau ag a dueddent, yr oedd yn ofni, i'n taflu i ryfel parhaus a chainolbarth Asia.' 0 dan yr amgylchiadau, yr oedd yn dymano gofyn a fvddai ei gynygiad ef yn debyg o' ymyrfteth a'r ymdraPodaethau oM Hygid ef gtir broh y Ty. Arg. Palmerston a ofnaiy byHJai, Mr. Roebuck a sywa i nad oedd adolygkflym- ffrestgar y Ty hwnw ond twyllodrus hollaf. Pan ofynid am hysbysrwydd cyn dechreuad rhyfelf<!r ddy- wedid wrthynt eu bod yn rhy fuan, os pan oedd yn myned yn mlaen fe ddywedid eu bod yn ymyraeth, ac os ar ol y rhyfel, yr oedd yn rhy ddiweddar.. Yr oedd efe yn dymuno gofyn pa bryd yr oedd yn amser priodol i ofyn am hysbysrwydd (cymeiadwyaeth). Arg. J. Russell a dybiai fod amgylchiadau arbenig y rhyfel yn erbyn Persia yn gofyn am gydymdeimlad y Ty. Os gosodid yr lioll bapurau ar y bwEdd gwneid sylwadau a allent ymyraeth a'r ymdrafod- aethau. Mr. Gladstone a sylwai fod yn annichonadwy i'r Ty ddatgan ei farn ar y cwestiwn hyd nes y ceid y papurau. Yr'oedd efe yn meddwl fod gwaithy llyw- odraeth yn dechreu rhyfel heb gydsyiiiad y Ty yn beth y dylid sylwi arno. Mr. Disraeli er ei fod yii, bleidiol i arfer amynedd, a rybuddiai y Ty i edrych vn eiddigeddus ar waith y llywodraeth yn myned i ryfel yn annibynol ar lais y Senedd ac yr oedd efe yu barnu' y dylasai v Ilyw- odraeth osod y papuran gerbron gyda golwg ar eu hymyraeth yn achos y ddwy Sicily, y rbai yr oecld efe yn deall, a addawwyd yn yr araeth oddiar yr orsedd. Dywedai Mr. M. Gibson fod Arg. Palmerston wedi hyspysu fod Lloegr i dalu haner costau y rhyfel, ac os fally, yr oedd yn haeru y dylasid cael gwybodaeth am y gallu oedd yn ofynol. I Y Cyllidcb. < J. I Pan ymffurfiodd y Ty yn bwyllgor o adgyflenwad I codai Canghellydd y Drysorfa tua phump o'r gloch i .? I I I'll I I 1 1. wneyd ei nysoysiaa cyuiaot, a puarnaoaa yn siarad hyd yn ages i wyth. Sylwai ei fod yn cymeryd y cyfleusdra cyntaf ac; oedd modd i wneyd yr hysbysiad cyllidol hwnw yr oedd yn gwybodJ fod y Ty a'r wlad yn awyddus iawn am ei gael. Yr oedd y Ty yn ar- ferol, yn gyntaf oil i benderfynti costau y wlad, ac wedi hyny yr oedd yn gorphwys ar y llywodraeth i ddarparu y meddion i gyfarfod a'r treuliadau, ond yr oedd rhyddid yn cael ei ganiatau yn y mater hwn, ac yr oedd yn ofyniad rhesymol ar ran Ty y Cyffredin, ar fod iddynt gael gwybodaeth itin y moddion oedd mewn llaw cyn penderfynl1 ar y treuliadau. Dech- reuai trwy alw eu sylw at gyllidau a threuliadau y flwyddyn ddiweddaf, yn dechreu yn Ebrill 1^56, ac yn terfynuyn Ebrill 1857, er mwyn symud yehydig o gamgymeriad mewn perthynas i nodwedd y trefhoedd cyhoeddus. Swm y cylHt ydoedd ^71,885,000, sef yehydig yn fwy nag yd id efe wedi ci gyfrif yn ei hysbysiad cyJIlidol diweddaf. Yr oedd treuliadau amcangyfrifedig y flwyddyn, a chymeryd i nr wn yr echwyn i Sardinia o CI,000,000, a'r bloidlais o goel am ^3,000,000, yn gadael diffyg o-tua £ 8,378,000, yr hyn a gyfarfyddid trwy echwynion a lledaeniad biliau ar y cylTid Yr oedd gnn y llywodraeth allu i roddi allan filiau ar y cyllid i'r swm c dair miliwn o bunau, ond nid oeddent w. arfer y gallu hwnw ond oeddent yn fr-ddlawn i hyd at un filiwn o bnnau, a r oeddent yn foddlawn i roddi i fyny eu gallu am y gweddill. Swm vr holl dderbvniadau o bob 11,an ydoedd ^70,384,000 a'r boil dreuliadau doedd X78,000,000, ac yr oodd gweddill mewn lUw o XI,384,000 (clywch). Adgofiai y Ty nad blwyddyn o dreuliadau cyffredin oedd y flwyddyn ddiweddaf, gan fod milwyr i'w dwyn adref o'r Crimea, a ebostau anarferol ereill i'w cyfiir- fod, ac yr oedd lleihad yn y derbyniadau oddiwrth rai o'r trethoedd. Yr oedd derbyniadau y cyllidau yn dangos ystwythder rhyfeddol y wlad ac eangder ei hadnoddau. Yr oedd Swm y fiwyddau a ddanfonwyd genym o'r wlad hon i wledydd tramor yn 1856 yn cyrhaedd y swrn anferth o £ 115,109,000. Yn ystod yr un amser hwnw yr oedd llongwriaeth Prydain wedi cynyddu yn fawr, ac yr oedd y llongau a ddef- nyddiwyd gan y llywodraeth yn amser y rhyfel wedi eu cymeryd i fynu gan fasnach beb yr anhawsder lleiaf. Yna aeth yn bur fanol i'r pwne er mwyn ceisio dpngos fod,y cyllid yn fwy blode^QgyJi Hiwedi y rhyfel nag ydoedd ar ei ddechreu, a dywedai y dilvnai hyn trwy roddi amcangj'friF am dreuliadau y flwyddyn ddyfodol. Y costal1 cyffredin am drill dyled a trwahanol wasanaethau v wlad fyddent yn ol ei gyfrif ef yn: £ 63 224,00, ac yn I y SWIll hwn yr oedd yn cyfrif £ 205,000 fel ein cyfran o gost y rhyfel Persiaidd hyd I y laf o Ebrill nesaf; ond a chymeryd i mewn ad-dal iad ar gyfrif aehwynicm a chostau yu codi allan o amgylchiadau y rhyfel, byddai yr holl dreuliadau yn cyrhaedd y swm o £ 05,474,000. Aeth y boneddwr anrhydeddus dros y gwahanol amcangyfrifon am y fvddin, y llynges a'r gwasanaeth arall gyda'r amcan o egluro gwahanol ranau v "wm hwn, ac yn n.diwrs ei sylwadau dywedai y bwriedid cynyg yswm oXII0,000 yn ychwaneg at y bleidlais i addysg, a hefyd symiau tuaKaL uil acleiladu y swyddfeydd tramor a threfedig- aethol, gan eu bod ill dau mewn cyflwr adfeiledig ar yr un pryd yr oedd yn rhaid iddo gadarnhau sylw a wnaeth yehydig o nosweithiau yn ol, fod ywlad mor awyddus am dreuliadau hael ag oedd o anamynedd. gar o drethiad ychwanegol. Yr oedd y perygl mawr i'r cyllid yn codi, nid oddiwrth gostau afreidiol, ond trwy gynlluniau defnyddiol, amoanion dyngarol a phethau eraill gyda'r amcan i wella y wlad yn gyff- redinol (chwerthiniad), ond yr oedd efe yn cael ym wared oddiwrth yr holl bersonau hyny oeddent mor awyddus i wella y wlad trwy barciati, creirfeydd, ae felly yn y blaen, gyda'r esgus arferol, y byddai eu hawgrymiadan yn cael en hystyried gan y Ilywodr- aeth (ehwerthin). Ond yr oedd hyn oil yn dangos y perygl mawr i'r cyllid. Yna cyfeiriai at y ddyled yr aethpwyd iddi yn ystod y rhy lei. Yr oedd y llog blynyddol ar y ddvlod ychwanegol yn ystod v rhyfel yn £ 1,400,000. Cyfeiriai Syr Cornewall Lewis ar ol hyn at hysbysiad Mr. Gladstone fed ymrwymiad wedi cael ei wneyd yn 1853 y byddai y dreth ar enillion yn durfod yn 1860, a dywedai fod dim llai na £ 7ti0,00U o aretnoeaa weai eu symud er y pryd hwnw; o ganlyniad tra yr oedd treuliad ychwanegol a threthiad llai wedi cymeryd lie yr amser hwnw, yr oedd y penderfyniad a wnaed y pryd hwnw wedi ei aflonyddu gymaint fel mai prin y gallesid dywedyd fod dim vmrwyraiad ya awr ar y llywodraeth. Deuai yn awr at y trefniant am drulh- oedd v flwyddyn ddyfodol, ae yr oedd am draffeithu y Ty àg ychydig 0 sylwadau ar drethoedd uniongyrch ol ac anuniongyrcbol (chwerthin), gan eifod yn crodu fod teimladau anmhriodol yn bod yn y wlad ar y pwnc blaenaf, gan fod yn ymddangos fod llais y wlau yn gryf iawn yn ei erbyn. Yr oedd trethoedd union- gyrchol y wlad, yn yr hyn yr oedd yn cynwys y llythyrdoll yn C20, 0'00,000, a'r anuniongyrchol yn £ 31),350,000 neu yn agos i gymaint a.rail. Wrth siarad ar y materion hyn cyfeiriai at y dreth arbapur, a dywedai nad oedd yn credu y byddai dyddimiad y droth yn llwyr yn gwneyd papur nemawi os dim yn rhatach i'r treuliwr; ac nis gallai ychwaith ddal allan ddim gobaith i'r bonsddwyr hyny ooddent yn awyddus i«ldyddimu y dreth ar winoedd j ac hysbysai yn mitellach nas gallai roddi i fynu y dreth ar yswir. iadau tan, treth ag oodd, meddai, yn syrthio yn hollol or eiddo gwirioneddol. Yr oedd hon yn wir yn ymddangos yn dreth olaf y dylasid ei dyddimu. Wrth son gan hyny am drethoedd y flwyddyn, yr oed m gyfyngu ei hnn at y trethoedd hyny ag oedtLnt mewn grym y ftwyddyn ddiweddaf, a phoidio gwneyd dim cyfnewidiad, ond yn y rhai hyny a ycb, wanegwyd yn ystod y rhyfel. Ni wnaed dim cyf- newidiad yn y trethoedd ar wirod. Byddai colli treth y vhyfel ar frag yn goiled o £ 2,000,000, ond nid oedd efe yu cynyg parhau y dreth. Am y dreth ar. incwm, yr hwn oedd yn Is. 4c. y bunt hyd yr Ebrill nesaf ond un, yr oedd yn bwriadu ei gostwng am y tair blynedd nesaf i ddim ond 7c. y bunt, a oc. os byddai yr inewm y" llai na -11150, a thros XI(IO. Ond yr oedd troth arall y rhyfel, sef ar de a siwgwr. Yr oedd yn dclrwg ganddo nas galitisiii ymddwyn yr ¡ un modd at hon. Ya ol y gyfraith, fel yr oedd yn bxeseaol, yr oedd y dreth ar de i "aQi ci gostwag o initi Ebritl nefmf. Oad yr I oedd efe yn cynyg fod y dreth ar tie i gael ei oswrac yn mis Ebrill nesaf liyd 18158 1 Is. 7c., yn 1353 i j Is. 5c. ne yn I860 i Is. 3., ac ar ol hyny yn Is. y j bunt o dan y gyfraith bresenol. Yr oedd ?m wneyd cyfnewidiad c.yffelyb ,yda golwg ar siwgwr. Y dreth I bresenol ar, siwrgr rtSn oedd 20e. y can p' Yr aivr yr oedd efe yn cynyg ei rod t ft i tod vn 188.10., y d,wyddyn ganlynol v- I wedi hvny 15s., ac y« olaf yn 13s. 4c. ( raith bresenol, P.yddai Trethoedd tqrffdy ereill o stwf". Oddiwrth yu cyfrify •^n^W }; I ar dcu». rl- hi. y h M arenilli Wedi i aelactk. fyr, cwynai Mr. Hadfield I niau rh&ilSyr?. I fwriad i gymeryd J briodo!. ',¡r;Mr I Mr. 'inturrougli -,i *I'vta"a rodd, yet treth eribkl f fynu yn fwy anewvll^gar na's*dreth rh "tl!dtLtL newydd ei roddi i T-t gan Ganghellydd y Dtysorfa Mr. W. Evrart a ddywedai, et ei fod yn;erbyn tre „ ar enillion, eto a hyderai y byddai treth yn fuan iawn ar eiddo. Wodi yehydig o sylwadau pellach gan ln-i-á o *'l aelodau, cydsyniodd Canghellydd y Drysorfa i ym. t IFurfio yn bWyllgor ar ei gynygion nos Lun. Ar ol cyflawni rhai gorchwylion ereill, gohiriai y Ty tuag ugain mynyd wedi deg o'r gloch.

?- G O H E B I- A- E T H A U. ?o??gyra7ri.e(?;,4 (,?l hyn:-T?, fi di.,?r i ?;r Ansera-i O,lfia, Liverpool; 8 phob Uyt?ypan a fyddant yn cyrnvya arct?btOB, ta?dan a nhob peth o )tat?r!!?m<}iio],i".Afr.? "oyd, AmwaA Ifficfy Livrrp'Hfh' • i Ni dderbynir nn ilythyr oni fydJu-nIei?ndiadwedi ei .agdalu. Ni wneirsylw o unryhwoiiobiaathoddieithri'r ysgrifenyl mddiricd si,;e*w'pHodol i'r Goiygydd. Nid yw y (yrlrl yn ymrwymo i UdychAyelyd unrinyw ys- grii, nuc yehwauii i'w ystyried tel yn cyiopradwyo gwAhano nriinu. a dullw^dd y gobobwyr- f

^TENYDDIAETH CYMRU. MR. GOL.—Mae Golygydd y Owron yn y rfiifvn am yr wythnos ddiweddaf wedi dyfod allan mewn leading artich ar Lenyddiaeth Cymru," a chymer arno ben- I derfynu y ddadl rhwng CaswaBon" a W yn yr Athenceum, ar gylchrediad y Newyddiadoron Ctm. reig," am yr hon y crybwyliai M" yn eich rhifyn am Ionawr 21ain. Ein hunig amcan yma yw myuegi fod awdwr y leader yn y Otoron yn camarwain ei ddarllenwyr, ar fatw: 9 bwys-r-qater yn wir ag sydd yn golygu hanfod y ddadl. D'ywed fod Caswallon" yn yr ATHENIKW, ac M." yn yr AMsERAtr wedi camddeall "W" sef mae fboddi nifer y cylchrediaeth blynyddol ydoedd "W," ac i C*Sr)SMlIon" ac M" d?bi el vtt eu hamryfusedd mai yn tM/?o<c{, neu per single kme, ydoedd "W" yn ei feddw?. X?t.Uai y bydd Gol. yr AmsFiki- mor garedig mi ddyyredfd wrth y darJlelJwyr ag na chawsant y fraint o ddarllen llythyrau rhyfeddol W," fod y llythyrau hyny o fy rtlaen yn bresenol ar y bwrdd, ae mai nid cywir yw i Caawallon'' ae M" gamddeall W," yn bendai)t "weekly''—hyny yw, efe a ddywed fod cylch. re Had yr AMSEKAC yn ystod y flwyddyn 1858 yn 107,725 weekly"- wythnosol (tua dwbl circulation y TIMES!) ac eiddo y GWBON yn 52,000 weekly- wythnosol—dyna y ffaith. Rhaid i yi dybied un 0 diau beth, sef naill ai na ddarlleuodd Golygydd y GWRON y llythyrau a wnai adolygu, neu ei fod yn fwriadol yn attinarwain-de- wiser a fyner, mae y ddau yn dangos syniadau moesol pwl, llac, a phenrydd. I. Un o'r petnau a awgrymwya yn aaiweddar yn y llythyrau yn yr ATHENÆUM, ac ,yn y MBRTHYR II. GUARDIAN ar fater y cylchgronau Cymreig ydeedd, ell bod wedi myned yn rhy ami a man a holltol i ateb v farchnad Gymreig, ac oblegid hyny fod tri rhan o bed war o honynt a'u cylchrediad yn analluog i dalu am olygwyr yn meddu nodwedd iad llenyddol." Yn awr braidd na fyddem yn gofyn ai nid ydyw y leader dan sylw yn brawf arall o hyny. Dyma olygydd yn ysgrifenu llith arweiniol yn sylfaenedig ar anwiredd noethlwm, a'r anwiredd hwnw ar y mater ag sydd yn goblygu asgwrn y ddadL Mae y ofiipgyn- iad dan ein sylw yn dwyn i'n cof leader nodedig aj&li gan ol ygydd o'r un ysgol mae yn debyg, yr hwn a ddarluniai yr Esgob Protestanaidd yn cysegru mynwentydd trwy ganwyll a halea," a siaradai yn sobr ond bygythiol am yr Esgob neu yr Offeiriad, fel dygwyddsai y peth yn conjifrmo." Yr EVENING STANDARD wrth grybwyll y mater hwn fel engraifft o j ddysgeidiaetb gwyr lien Cymru, a roddai gynghor difrifol i'r golygydd hwnw. Ond mae i'w ofni na I dderbyniwyd y cynghor ni fyddai profi i ryw fath o I ddynion eu camsyniad, ond eu gwneyd yn fwy mursenaidd a chlochdarllyd. Mae gan awdwr y leading article dan sylw yn y GWRQK farn uchel, yr wyf yn gweled am lenyddiaeth Gymrèig. 14 W;" tebyg hefyd fod gan "W" farn uchel am gymwysderau golygyddol awdwr y leading article hwn, ao hyd yr wyf fi yn gweled, y mao i'r ddau lawer o roesaw i farnau da eu gilydd; ond braidd na feddyliwn fod "W" yn edrych dipyn yn bwt a llipa wrth ganfod ei nodd- wr yn gostwng mor ddiseremoni ei 107,700 i 2,000 beth bynag fe all Caswallon" ao M" yn awr adael rhwng- y ddau Gymro mawr yma a'r mater. Llawer o ddioleh i Caswallon" ac M" am eu llythyrau pwyllog a gwladgarol, fe fyddai yn dda hefyd pfe gwnai ein beirdd cadeiriog yn nghyd a'n gwyr Ilea gyfryngu eu dylanwad yn mater yr eisteddfodau, neu fo taleenau- Slip" yma yr Tierii sefydliadau can- ec rtethol yma yn erbyn y wal; maent wedi en evmwyso i droi melin tafarn a chapel. Nid oes gehyf ft ddymuniad yn erbyn na thafarn na pob petitGymry, aowyl ar ei waeicd ei, buo., CAIMEX.

LLENYDDIAETH AC ADDYSG YN SIR ABERTEIFI. Dafydd. Siwt ma hi'n lgd lieno, Ehys bach ? Rhys. Da iawn, fachiio, "Ond bod,cry* bryder > tneddv'f tinaf yn nghyleh fy ysg if ddiwedi|»f yn jrif i W\eth nawr fach v Serfeyiridiis fynllyd odtf.wrth 3$erddyn Wytif ye f rhega^n rhigwm rhes, am gamddarlunio ei bstit mewn cysylltiad a barddoni, &e. A rhaid i mi addef fy mod dan iy nwylji^ pan yn gwneyd ^y sylwadau hyny; ond pa betivjbjpwg am Merddyn Wyllt," y mae yn fwy na thebytr fod dyn a dyn t&awr yn y orwt y dywedid ytarthyf taw ef oedd "Merddyn." Dafydd. Ust! dyna gnoc ar y drws. (Ben y shop a Wil y Doctor yn dyfod i mewn). Rhys. Y mae yn dda iawn genyf eichcyfarfod bob amser ar yr beol neu yn y shop, ond nid wyfyn cotio i mi eich gweled yn fy rhwthyn llwyd i erioed o'r blaen atolwg beth sy'n bod; rhaid fod rhywbeth maes a le. Ben. Dim byd, wir, ond fod Wil wedi cael ar ddeall eich bod chwi yn deohreu ymgodi i sylw y wlad, ac fel y gwyddoch fod Wil- waeth gweyd y gwir na'i feddwl-yn hoffi cynlfona t pyn i wyr enwog, yr wyf yn meddwl y bydd gwell bias ar eich stoian chwithau gan Wil o hyn allan. Wil. Camdystiolaeth, wir, bob tamaid Ben bach. Y rheswm bod Rhys a finatt yn gwrtbdaraw mor fynych yw, nid ei fod ef afinau yn ysgogi mewn cyf- eiriadau gwahanol, ond ein bod yn cychwyn o'r un pwynt ar hyd yr un llinell unionsyth, a thrwy fod Rhys yw ymsymud yn gyflymach, bydd yn fy nyeodlu a dyna ni'n dau ar y parth. Dafydd. Addawsoch chwi Rhys, y nos o'r blaen y caem ychwaneg am eich hynt i Sir Aberteifi. Yn awr yr wyf fi yn cynyg fod i chwi gyfiawni eich addewid. ao i ninau wrando, waeth 'does dim di- wedd byth ar philosophy a gwag dwyÍl" y Doctoriaid yma. Rhys. Wel, rhaid i chwileidiodisgwyl dim trefn, waeth be fedr hen dwrch daear o'm bath i. Ar un o fynyddoedd Sir Aberteifi, ar ddiwrnod v gellid cwyno gyda'r bardd— Garw oered yw'r eira A'r un haul 'rwan a'r ha." bum mor ffoaus a chwrdd a dyn bach, rhyfedd yn mhob golygiad—rhyfedd yn ei gorph; pen mawr lew, llygaid bach gwanaidd heb ddim o fflam ath- rylitb yn ymddangos yn golouo yr ystafeltaeW mewnol; traed bychain a gluniau hynod o eiddil, yn cerdded yn fan a chrynedig; tlawd oedd ei wisg ft gwelw ei wedd, ac yn wir nid oeddwn yn caru dysgwyl yn ei wyneb, oherwydd "megys cysgod marwolaeth oedd ar ei amrantau. Ac nid hir y bum heb ddeall fod yr hen law yn cyfrif ei feibion wrth y can oedd os nad mil oedd yn y Sir, a'i gyfoeth tuhlwnt i feddwl calon. Ond dirgeiweh y wedd angeuol R'r aelodau diymadferth ydoedd fod perthynas i'r hen wr wedi dringo rywfodd i fod yn drustee ar ei eiddo—ei ben a'i galon yn gystal a'i bocm-fol na chaiff yr hen frawd nac ymarferiad i'w aelodal1 na fresh air i'w gorph aai feddwi. t> Ben. Twt, waeth i chwi siarad yn blaen; rhyw ys. gerhwd cymdoithasol welsoch chwi yn caeleilusgo reI ci gerfvdd ei glustiau gan ryw deyrn gormesol, nes y mae yn teimlo yn gvndyn ac anfoddog tuag at bawb, yn enwedjg yr aelodau lleiaf. Doctor. Ie, aelodau ydych chwi yn feddwl onide ac nid ewinedd. Rhys, llhoddwch chwi yr esboniad a fynoch ar y naill beth a'r Hall, fy marn i ydyw y dylui yr hen wr ofalu am ei blant ac am ei ystad, heblaw vn y dull y mae yn gwneyd, neu yn hytraeh nad yw yn gwneyd; Dafydd. Na hudiwch, daw'r plant i drin yr ystai eu hunain cyn hir, a dyna pryd y ceir gweled llen- yddiaoth ac addysg yn blaguro yn ein tir yn gyflred- inol. Rhys. Yr wyf yn meddwl fod golwg braf a iachus iir y phU1; in Si: Aberteifi, os na chant gaetuiwed a ohtUii dan duwylaw yr hen wr a'i drustee