Seren Cymru

0 dan "Bill Ben." (Gan y Gwyliwr.) Y TRI DIRPRWYWR. Nos Lun, y 18fed cyf., liysbysodd Mr. McKenna yn Nhy'r Cyuredin mai y tri Dir- prAvywr i weinyddu Mesur Datgysylltiad i Gymru fydd y personau canlYllol: _u- Syr Henry Primrose, Syr William Plender, a Syr J. Herbert Roberts, A.S. Prin yr amheua neb gymhAvyster y tri i gario aHan waith y DidirprAvyaeth. Cyirhaeddodd Syr Henry Primrose safle uchel yng ngAvasan- aeth y WladAvriaeth (Civil Service), ac oddiar ei ymneilltuaeth yn 1907 gwasan- aethodd ar ddau GomisiAvn Breiniol. Bydd ei gyflog ef yn £ 1,500. Aelod yw Syr Henry o Eghvys Esgobaethol yr Alban, a chan mai yr Eglwys Bresbyteraidd yw Eg- lwys Sefydledig yr Alban, y mae'r Eglwys I Esgobaethol yn Eglwys Ryldd. Cyrhaeddodd Syr William Plender isafle uchel iaAVID fel Accountant." Bll 0 gryn Avasanaeth i'r LlyAvodraeth ynglyn a Mesur Porthladd Llundain yn 1908. Aelod o Eghvys Loegr yw ef. Bydd ganddo liawl i gyflog o £ 1,000 eithr amlygodd ei fwriad i roddi ei Avasanaeth yn rhad. Syr J. Herbert Rob- I erts yw yr unig Gymro o'r tri, a'r unig ( Anghydflurfiwr. Efe yw y DirprwyAvr Sen- ( eddol, ac fel y cyfryw efe fydd yn thwym- < edig i ateb cwestiynau ynglyn a gwaith y Dirprwywyr yn Nhy'r Cyffredin. Nidder- byn efe gyflog o gwbl. Bu Syr Herbert o gryn Avasanaeth i'r Achos DirAvestol y tu fewn a'r tu allan i Dy'r Cyffredin. Yn y Mesur awgrymir y cyflaAvna'r DirprwyAvyr eu gwaitli o fewn tair blynedd, oud os bydd angej), gallant gymryd dwy flynedd arall. Achvvyna rhai am na phenodwyd dau An- nghydflurfiwr Cymriaia-, eraid aui na byddai Cadeirydd y Ddirpr\vya°!h yn Anghydffurf- iwr; ond ar y cyf an, teimlir na eliid cael gwell DirprAvyaeth i ,wrcliJ a'r aid. Y GARREG FILLTXR OLAF. Nos Pawrth gadaAvodd Mesur Datgysyllt- iad i Gymru Dy'r Cyffredin am y tro olaf. Ni chymerai'r Ty ddiddordeb mawr yn y ddadl. A pha ryfedd? Oni chlyAvsai'r un ymresymialdau gan Avaith o'r blaen? Am- ddiffynAAyd y Mesur yn hyawdl gan Mr. Evan Jones, Mr. Ellis W. Davies, Mr. Ellis J. Griffith, Mr. Llewelyn Williams, a'r Canghellor. Ar yr ymraniad caed mwyafrif o 77 dros y Mesur, mwyafrif boddhaol pan gofir fod pymtheg o Aelodau Llafur yn ab- sennol ac amry w Ryddfrydwyr yn ymladd etholiadau. Sibrydir fod yr arghvyddi am grogi'r Mesur nes gweled ohonynt beth wna'r LlyAvodraetli a Mesur Ymreolaeth i'r lAverddon. Y BLAID AFLYWODRAETHUS. Ddydd Iau gAvehvyd golygfa yn Nhy'r Cyffredin", oedd yn warthrudd ar Senedd Prydain l'awr. Cynygiasai'r Wrthblaid ohirio'r dda-dl ar Fesur Ymreolaeth i'r Iw- erddon, ond pan ymranwyd caed fod i'r Llywodraeth fwyafrif o 110. Pan rocldes y Llefarydd y cwesfiwn ffurfiol o ddarllen y Mesur y drydedd waith yr oedd perffaith dawehvcli. Ond pan gododd Mr. J. H. Campbell (C.) i gynnyg gAvrthodiad y.Mesur dechreuodd y Toriaid o dan arweiniad moesgar Arghvydd Winterton ganu mown unsain, "Adjourn, adjourn." Parhaodd hyn am amryw funudau, ac yr oedd yn amlwg fod y "scene" a'r "unsain" wedi ei phar- atoi gyda gofal a mauylrAvydd. O'r diwedd cododd y Llefarydd a gofynodd i Mr. Bonar Lawa oed:d gan yr Wrthblaid ei gydsyniad ef i'r. fath afreoleidd-dta? Ar hyn gwaedd- odd y Blaid Gyfaiusoiddiadol, oeidAvaid "cyfraith a threfn," ar iddo nacau ateb. Oododd Mr. Bonar Law, gan ddyAvedyd: Mr Llefarydd, ni ahymeraf arnaf feirn- ia;du yr hyn a ystyriwch yw eleli dyled- swydd chwi, ond gAVn beth yw fy ny- ledswydd i, gwrthod ateb y fath gwesthvn.' Ar hyn aeth yr "Wrthblaid yn Avallgof; chAvifient eu cada.chau a gAvaeddent nes methu gan grygni. Wedi cael distaAvrAvydd dy wed odd y Llefarydd, "Bwriadwn ofyn i'r gwir anrhydeddus foneddwr—Mr. Bonar Law--fy nghynorthwyo i adfer trefn yn y Ty, ond gan iddo fy siomi nid oes gennyf ond gohirio eisteddiad y Ty hyd yfory." Ac felly y bu. Fel y mae gAveithrediad Deddf y Senedd yn neshau, ânt h wythau, y Toriaid, yn fwy ffyrnig. Dechreuant sylweddoli fod dydd ac awdurdod yr arglwyddi trahaus Avedi mynd heibio. Gwaeddaat am yr "Amending Bill ar Fesur Ymreolaeth, eithr esgusawd yw hyn. Wedi methu mewn dadl, a chael eu trechu ar lin,ellau (yfa-nsoddiadol pender- fynant rwystro deddfwriaeth, a gwneud yn ddirym Ddeddf y Senedd. Pe baent ddoeth- ion cad went yn ddistaw, oblegid y mae'r Averin Avedi deffro ac ar ei thrtasd. Gallant fe ddichon, ei cha,clw 6'1 gorsedd am dymor, eithr po fwyaf y gwnant hynny clrutaf i gyd y rhaid iddynf dalu yn y diwedd. "Trlech gwlad nag arglwydd." HyderAAn na bydd y werin yn fyr o ddysgu'r wcrs a chymryd v rhybudd. I I UN -1 OYDO MEWN SAITH. Ddydd irwener gAvrthododd Ty 1- Cyffredin fesur yii an-icaiili rhoddi i'r gweithiwr un dydd o orffwys o bob saith. CymeradAvyai Mr. Ellis Griffith, ar ran y Llywodraeth, egwyddor y mesur, ond awgrymai nad oedd yffurf a roddid i'r egwyMor yn foddhaol 3 gwbl. Cydnabyddir yr egwyddor yn ),yffr,t-,d.iiiol, na foed ein Seneddwyr yn hir yn rhoddi ididi ddiwyg boddhaol mewn leddf gymerajdAvy,

CYRRAU'R BERWYN. Teimlir chwithdod maAvr yn Idangol len a'r cylchoedd yn marwoheth Miiss Eleanor Wil- liams, Regent House. Merch ydoedd yr ymadaAvedig i'r dhveddar Mr. William Wil- 0/ liams, Cyhoeddwr y "Greal a'r Athraw." Cydymdeinllir a'i brawd Mr. R. R,. Wil- liams a'i chwaer yn eu trallod elwfu. Ddechreu Mai cynhalhvyd armyw gyfar- fodydd pregethu yi-i y tueddau hyn. Yn y Tabernacl, Brymbo, pi-egetliAvyd gan y bro- dyr Wyre Lewis, Rhos; a J. Griffiths, B.A., B.D., Ammanford; yn Tabernacl, Cefnmawr, gan y brodyr E. U. Thomas, Caerfyrddin, a D. James, Treforris; acyn Penuel, Rhos, gan y brodyr Herman Evans. CwmbAvrla, a W. R. ,Tone«, Glyneeiriog. Mawr y dymuno'11 dda sydd i Miss Hesba Wi liams, unig ferch y Cynghorwr Simon Vvilliams, Bryn AAvel, Colwyn Bay, a'i briod, ar ei phriodas a J. R. Westbrook, Ysw., CyfreithiAvr, Hyde, Stalybridge. a Myllii) melvil Cymer Undeb Ceiriog a Myllin mewn Haw gael g-wyboda?tli am gylch1'ediad Hen- yddiaeth Avythnosol, misol, &c., vr EiiiNad yn eghvysi yr ITndeb. Dr. DaN i es, Nawmlyueddyn ol cyhoeddodd Dr.Davie?, Ca'ernarfou, lyfryn, Bedyd?lw'yr Cvmru: E?i banes a'u golygiadau." Yn ardaloedd v Berwyn c'?fodd y 11 'Y fr g?ylehrediad he!aeth. Y dydd 0 r blaen, oddiar ystyriaeth o'i werth parhaol, archehodd Eglwys Seion bed war dwsin o'r 1 lyfryn i'w roi' yn nghyr- b,e?(lwar idavsiii o -t- 113),fi,yji i'\v To1 1711 ]I,,?-I llTr- I)ot)l ieuaitic. Tystiodd Mrs. Lloyd George yn Camber- Avell fod ei phriod yn Fedyddiwr trwyadl, ac mai un yn unig o'u plant oedd yn ei dilyn hi at y Methodistiaid. Cvrchai'r tri ereiJl at y Bedyddwyr. G. G.

NODDFA, CLYDACH VALE. NosAvaith a hir gofir gan yr eg- hvys uchod a'r gymydogaeth fydd nos Fercher, Mai 6, pryd y cynhal- iwyd cy far fod brAvdfrydig i gydnabod a Hongyfarch y Parch. W. Elvad Davies, D.D., ar derfyn tair blynedd ar ddeg ar hugain o weinidogaeth wlithog yn y lie, ac am ei waith yn JIwyddo i enill y radd 0 D.D. Cadeiriwyd yn ddoniol gan Mr. D. Deere. Peiriannydd, Clydach Vale. Wedi agor y cyfarfod trwy weddi gan y Parch. D. Phil- ipps, Penrhiwfer, rhoddodd y cadeirydd grynhodeb byr, ond hynod gynwysfawr, o gychwyniad a chynydd yr achos Bedydd- iledig yn y lie. CymerAvyd rhan yn y cyf- arfocl gan rai o brif gerddorion a llenorion yr ardal. CyfhvynAvyd a darllenw-yd yr an- erchiad gan y Parch. J. Deudraeth Jones Yna cyflwynwyd i Dr. Davies gan y cadeir- ydd godaid o aur, a diolchodd yntau mewn geiriau toddedig. Siaradwyd yinhellach gan y gweinidogion caniynoL-Parchn. J Nich- olas, C.A., Tonypandy; T. T. Jones, Blaen- clydach; T. 1.1 wal Jones, Llwynpia; D. C. Jones, Penygraig; a W. Morris, D.D., F.R.G.S., lreorchy, pob un ohonynt vn dAvyn tystiolaeth i weithgarw'ch diflino a chymeriad pur y gwr a. anrhydeddid. Y mae y Doctor mewn parch mawr, gan yr ardal yn gyffredinol, a dymuniad pawb ydyw am iddo ga,el ei gadw am flAvyddi lawer. EDMYGYDD. LYn dilyn y mae rliestr hwv na hir o daii YS grifiaclau. Ni ellir hepgor colofn a hanner o'r Seren iddynt, ar hyn o brvd —GOL.] --0-

Salem, Llanilltyri Faerdref.—Cynhalhvvd ein cyfarfodydd blynyddol Sul a LInn, Mai 17 a'r 18, pan y cawsom i'n gAvasanaethu y Parchn. J. R. Evans, Lhvynhendy; Idwal Jones, Llwynpia; a J. Evans, Ijlantrisant Yr oedd y genadwri gyda nerth ac arddeliad mawr.

ydd gyda gohvg ar pa fodd i ymddwyn at y rheiny a ddarostyngant yn Avirfoddol ddydd yr Arghyydd. Penderfynodd rhai eg- lwysi ddiarddel yr aelodau a geir yn euog o fasnachu ar y Sabath, a gwyddom am rai w'edi eu diarddel am y pechod hwn yn f gwneuid cais am aelodjaetli mewn eghvysi [ eraill. Pwysig fydd gwneud ya g',it- niai'r t, un fydd amod aelodaeth ymhob eglwys mor bell ag y mae a fynno'r cwestiwn hwn a'r sL mater. Os na saif eglwys Crist ynselag i amddiffyn cysegrodigrwydd y Sabath, ni t ellir disgwyJ i unrhyw gymdeithas arall wneuthur hytmy, ac nid oes neb a all ddir- nad y golled i fyAvyd uchaf ein teyrnas a fuasai i'r Sabath golli yu llwyr ei gysegredigrwydd.