Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

34 articles on this Page

NODION AR BYNCIAU YR WYTHNOS.

News
Cite
Share

NODION AR BYNCIAU YR WYTHNOS. (GAN AWSTIN.) I Newyddion braf sydd yn ein cyrhaedd bron bob dydd o bob eadfaes, ac y mae prinder cloron a clirogbrieoedd ymborth yn calCl eu dioddcf gyda chalonau cyd- marol yegafn am y rheswm fod goleuni gwawr buddugoliaeth yn dechreu dod i'r golwg. Yn ardaloedd gweithfeydd y Glo Carreg y mae y wasgfa drymaf, o unrlivy; ddos- ran na pharth o Gymru, am fod diffyg llongau yn peri i'r glowyr golli cymaint o axuse-r. Gwaei.li, os rhywbeth, ydoedd anigylchiadau y bechgyn hyn a'u teulu- oedd yn ystod mis Mawrtli nag yn C'hwef- ror, a da geuyi ddeall fod Mr. J. D. Morgan a -Nii4. J. J. James, fel cynryeh- »! w_/r y dosbarfh, yn dehyg o hv.yitio i gael sum o arian o gyllid Cynghrair v Mwnwyr i gvnorthwvo y rhai ydynt wedi tJ. J teimlo'r pen trymaf o'r baich. Gwyddom mai aimodd fydd eicrhau J cymaint ag a hoffem i ddosbarth cyfan, ¡ yn cnv.edig gan tod rhai dosbarthiadau relll. erbyn liyn, megys y Gorllewin- bartli. a Dosharth Canol Morganwg, yn cael rliai ergydion trwm drwy yr un diffyg. Y mae Mr. D. R. Grenfell a Mr. W. Jenkins yn edrych ar ol bawliau y rhai a g.vnrychiolaht liwythau, ond eyfaddetir gaii bawb mai gwyr y Glo Carreg sydd yn gorfod dioddef pwys a gwres y dydd," ac y mae ymholiadau yr ysgrifenydd, Mr David Morgan, Tycroes, wedi tynu allan (j'ii cuddfanau la wo r o hanesion tost am weithieydd nad ydynt yn gallu talu baner cytlog i,'r bechgyn sydd yn cadw'r tanau cartref i losgi byd nes daw'r milwyr yn ol o'r gad. Rhentr ddu a bar otid i lawer ydoedd cyfrif y dyddiau (,-oil a roddwyd i mi gan Mr. Morgan, a phurion pdh fyddai i lowyr gweithfeydd llewyrehus y Gla Ager, yn nghyrrau ncitat Morganwg, gofio eu brodyr yn y yn annibynol ar gyfraniadau Cynghor Gweitliiol y Cynghrair Mwnawl. Cyn gadael mater ion glofaol, dylwn hefyd ddweyd iy mod yn ystyried fod eynwyr cyffredin a cliwareu t'g ym nilit,n-i derfyniad y Federation i gytuno mai y dynion ydynt wedi declireu gv.eithio yn y glofevdd oddiar Awst, EHi, ddylent gael *u galw i fyny gyntaf i ymuno a'r fyddin 0 blith y glowyr. Bydd yn ddigon buan i siarad am ereill wedi gweled pa un it fydd digon i'v; cael vn gyntaf o blitli ieuenctyd praff eu bieichiau ydynt wedi llochesu dan wlawlen t'awr y pyllau glo. I droi tanddaiarolion bethau tuag i fyny, at wyneb y tir, dylem longyi'areli pobl Sir Gaerryrddiu ar tebygolrwydd y eymer y Llywodraeth at y gorehwyl o roddi mcusyckl eang teulu Ashburuliam yn agored i iilwyr dyohweiedig cnill byw- ioliaetli fol amaethwyr. Ac y mac eon am fihvyr yn fy adgofio am de:-tyn y l;um yn cyfeirio ato dros ddwv fiynedd n ol. Y pryd IIyn", yr oedd ein beeligyn yi; can a ac yn.tiliv. ibami~- "^nppVrary," let pe baent yn cael eu hysbrydoli gan ddwldod Gwyddel meddw. I'el y disgwyliem, y mac y don a'r don, ac yn neilldnol v geiriau, wedi niyned i ddifancoll, au y mae gwell caneuon inil- rtoI wedi cymeryd lie y ffwlbri, ac ar yr un pryd y niae y bcchgyn ar faes y gad ac yn y gwer^yllocdc! parotoawl yn cadw eu petiati i fyny yn llawn nior llwydd- ianuc-. Ond y niae yr Americaniaid yn rhoddi gwedd newydd ar v cann, trwy ail-godi Old G lory." sydd, o ran ei cherddoriaetli, a rhanau o'i geiriau, yn eithat adnabyddm. yn eiD plitli ninau, iel Cymry. Dywedir fod miioedd. yn yr Unol Daleitliiau, mewn cytarfodydd mawrion, yn canu :— In the beauty or the lilies Christ was 1-torri across the sea. With "a glory in His bosom that trans- figures you and me: A6 He died to make men holy. let us die to make jiieii free. W hile God is marching on"; a hyrld pawh, bron, yn gwybod, beth yw"r don pan rof y gydgan Glory, glory, Haleliwia, For God is marching on." A phan gyfarfu torf anferth ,111 Eglwys Gadeiriol Sant Paul, yr wythnos ddi- wcddaf, i ddatliln, mewn niawl a gweddi, dyfudiad America i mewn i rengau'r byddinocdd vdynt yn ymladd dros ryddicl v byd, cenid v gan genfdiaethol lion, fel pe mewn cydgordiad ag ysbryd sobr yr ywgyrcli-" As He died to make illen holy, we will die to make men tree, for God is marching on." Pobl a'u traed ar y graig sydd yn canu fel yna. A da gweled y gweddnewidiad wedi declireu ¡(yda nina u. fel y difg-.vyliem y gwnai. Daetli gohebiaethau pellacli i law ar I de-styn byw enw, ae enwau, Cymraeg y Mumbles. 'Do(\S neb i'w wd'd yn groes, ond (laiv goleiiiii graddol gyda phob Holiebiaetii. Erbyn liyn, nil yn unig y JUae genyf lougyfarchiadau ar esboniad y treigliadau o'r Mynyti>r! Moel i'r Mumbles, ond hefyd awgrymiadau pwysig ar enwau i cynnsg pentrpÚ eyfagos. Dichon mai y gorchwyF cyniaf a ddylwn ei nodi ydyw ciddo y Cynghorwr Bell, wrtL' yn ddiwyd, tel arfer, yn dwyn 1 mewn awgrym diddorol a (lc-fnyddiol oddi- wrth Air. Slater, gwr enwog yn yr ardal fel arch-adeiladydd. Penderfyna yr awgrym, gallwn feddwl, darddiad teitl or Oystermouth." ;\lid olls a fylio hwnw a'r Mynydd Moel sydd yn nee i lau y mor. I Yn hytracli, eyiner y lie yr enw oddiwrth y Castell—Y'stumllwynartli- Cwtogwyd yr enw, yn gyntaf i Ystum-artJi, ac wedi hyny yr oedd yn hawdd iddo gael ei lygru o Ystum-arth i Oystermouth. Diolch i'r Cynghorwr Bell a Mr. Slater am yr esboniad. Rhyfedd fel y Cymreig- gan bresenoldeb Cymry aiddgar y dyddiau hyn. Ac yn awr, dywedir wrthyf y dylwn wresogi gwaed Cymry coch cyfan Ystum- llwynarth drwr eu hadgotio fod Llywarch Hen, yn yr amser gynt, A-eli cynal eisteddfod vno. Felly, diosgwn ein penau ym mhresenoldeb vsbrydion tadau awen- yddol trigfdion gian y mor, oblegid, a dwcyd y Ileiaf;_ Mae ysbryd yn y castell hwn, Ac nid oes Gymro dan y nef All ba>io (bin ei i'uriau crwn Na sylla'r ysbryd arno ef." Ac awgryma un gohebydd i mi v dylai Cyrpi-y Ysvumllwynarth Mynydd lfod h*wlio'i' Eisteddfod Genedlaethol am W-0. Y mae IIwyddiant y Cynghorwr Bell ?yda chynghcrddau i'r milwyr chvvfedig wedi proti ei aiddgarwch, ei weithgarwch, a'i allu fel ysgrifenydd, a dywedir, yn J tithaf priodol, fod digoc o feirdd, Ilenor- ion, a cberddorion yr Ors¿dd yn byw yn bghylch Abertowe i s icrhau eymorth i idwyn vr Eisteddfod i'r hen ardal ac i'w Ifwiieyd yn llwvddiant pan driaw, unwaith etQ. i Ystuni!h\yiinrtii i dderbyn benditl L?vwarch !!< t'u yno ganocdd o nwyddi ? R<MB 1 Gors?ddo?ion ?resfnoi.

COUNTY DILUTION OFFICER.

DONOR OF MOTOR CAR.

! AMMANFORD RATES.

! NATIONAL SERVICE SCH EM…

VALLEY "SLACKERS."

Advertising

Advertising

LATEST WAR NEWS I

STIFF RESISTANCE.I

I THURSDAY'S FRENCH OFFICIAL.I

DUNKIRK BOMBARDED.I

ZEPPELIN SMASHED. I

GERMAN STRIKE THREAT.I

BOMBS ON DESTROYERS.!

A WEEK'S PIRACY. I

GERMAN PEACE DESIRE. I

HOW LONG?

LESS FOOD. j

WAR SUMMARY I

ITAIBACH BREAD.-I

I CAPT. HAROLD WILLIAMS.I

I-'--I I TEA SCALDS OAUSE…

I COLLIERY COMB-OUT I

A MILLION MINERS. j I I

DYFFRYN WEDDING.I -I

-I SIDE-STEPPING THE ARMY.…

SWANSEA -.,,MYSTERY I ——.———

MOND NiCKEL WORKS. I

JOURNALIST CHARGED. I

FELL FROM Wi N DOW. I

! LAM D FOR ALLOTMENTS. I„.

0001 OR D.8.0.

SUMMONED FOR SPITTING. ,