Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
Morgan John Rhys.I
Morgan John Rhys. I (Parhad.) Deuwn yn awr at ei fywyd a'i waith yn America. Yr ydym yn ddyledus yn bennaf i'r Dr. J. T. Griffith am lythyrau Morgan John Rhys, a gyhoeddir gan- ddo yn ei gyfrol werthfawr ar y gwrth- rych. Gwir y dywedir mai llythyrau sydd yn dangos cymeriad. Yn ei lythyrau daw Morgan John Rhys 7r golwg mewn modd a ddengys yn eglur ei fod yn ddyn mawr,—mawr ei nthrylith, ei wybod- aeth, ei frwdfrydedd, ei hyawdledd, a'i ymroddiad i apostolaeth ei fywyd. Tywynna ei ddyngarwch trwy bob gweithred a mudiad o'i eiddo. Addolai Ttyddid, ac yr oedd yn elyn anghymod- Ion i bob gormes, ffug a rhagrith mewn Jbyd ac eglwys. Dywed Spinther am y llythyrau: Gwelir ysgolheigdod uchel yn nod- weddu y llythyrau hyn. Coethder Saesneg, cyfoeth arddull, a gwelediad igreddfol i lygredd ac i'r egwyddorion a lywodraetha gymdeithas yn yr hen fyd a'r newydd." Dechreuodd ysgrifennu y llythyrau uchod ymhen wythnos ar ol glanio yn America. Amser cynhyrfus yn America oedd yr amser yr aeth Morgan John Rhys yno. Yr oedd y Taleithau mewn sefyllfa o brawf tanllyd. Yr oedd ganddynt i 'brofi eu gallu i lywodraethu eu hunain yn ol egwyddorion ryddid a chydradd- oldeb. Newydd fyned heibio oedd Rhyfel Annibyniaeth, Ymgorfforiad y Taleith- au, cyfansoddiad y llywodraeth ac ,etholiad y llywydd. Ond yr oedd yn aros ddau gwestiwn mawr, cyffrous a Phoenus-Caethwas- iaeth (Slavery), sef y pren Upas a blannodd Lloegr yn y wlad honno, a Gwareiddiad ac efengyleiddiad yr Indiaid Cochion—cyn-breswylwyr y -Cyfandir mawr. Yr oedd ein gwron, wrth gwrs, wedi hen wneud ei feddwl i fynny ar y pync- iau hyn. Iddo ef dyn oedd dyn, beth bynnag fyddai lliw ei groen, bydded ddu, coch, melyn, neu wyn; ac yr oedd i bob dyn ei hawl naturiol i'w ryddid ac i'w freintiau mewn gwladwriaeth a chref- _ydd. Yr oedd ei enaid yn fflam dros ryddhad y caethion, a thros efengyl- eiddiad yr Indiaid, ac ymaflodd ar un- waith yn y pynciau hynny gyda holl angerddoldeb ei natur. Ymwelodd a phlanigfaoedd y De, er bod yn dyst o resyndod cyflwr y caeth- ion yn eu bytho/i, wrth eu gwaith, wrth y bloc ac o dan y fflangell. Ymresymai a'u perchenogion ac a'u gyrrwyr; dad- lleddf-wneuthurwyr ac a'r ynadon areithiau yn y neuaddau trefol a'r neuaddau taleithol, ac anfonai'r ys- grifau mwyaf tanllyd i newyddiaduron y wlad. Ond nid siarad ac ysgrifennu yn unig yr oedd efe, eithr gweithredu yn holl frwdfrydedd ei enaid. Pan yn Savan- nah,—lie ychydig cyn ei fynediad ef yno—y fflangellwyd cynulleidfa gref- yddol o Negroaid a'u gweinidog hefyd, am ymgynnull i addoli Duw, dadleu- odd eu hachos, a bu yn offeryn i gych- wyn mudiad ymhlith y caethion, a lin- iarodd lawer ar gyflwr y milynau truein- iaid hynny. Cychwynodd yn Savannah ysgol ddyddiol i blant y Negroaid rhyddion, a phlant y Negroaid caethion y gwelai eu perchenogion yn dda ganiatau iddynt dderbyn addysg. Tebyg mai dyma'r ysgol gyntaf er- ioed a godwyd i blant y Negroaid. Rhyfedd yw ffordd Rhagluniaeth, a rhyfedd y gwasanaeth a wnaeth y Cym- ro hwn i'r byd. Fel y dywedwyd, efe gychwynodd yr Ysgol Sul yn Neheu- barth Cymru, efe hefyd a ffurfiodd Feibl Gymdeithas gyntaf yn y byd er rhoi Beiblau rhad i'r Ffrancod, ac wedi ei wrthod gan Gymru wele ef yn cych- wyn ysgolion dyddiol i Negroaid Ameri- ca. Ac nid hynny yn unig, eithr bu yn offeryn i arwain y Negroaid yn Savan- nah i oresgyn y rhwystr cyfreithiol oedd at eu ffordd i addoli Duw. Gwa- harddai y gyfraith i'r bobl dduon ym- gynnull mewn addoliad os na fyddai dyn gwyn yn pregethu iddynt, ac nid oedd dyn gwyn a wnai y gymwynas honno a hwynt yn Savannah. I gwrdd a'r anhawster hwnnw cyfarfu Morgan J. Rhys a Negroaid crefyddol y ddinas fyonno a'r cyffiniau (y rhai yn 1788 oedd- ynt wedi ymgorffoli yn eglwys Gristion- .,ogol, gyda dyn du—Andrew Bryan—yn weinidog, ond ar ol hynny wedi cael eu 1. chwalu o dan y fflangell), i gyhoeddi eu hanes mewn apel at gyfeillion dynol- iaeth a chrefydd. Yn eu hapel adrodd- asant hanes eu heglwys, a hanes y man- gellu am ymgynnull i addoli Duw, ac fel yr oeddynt drachefn a thrachefn wedi deisebu yr ynadon ar yr achos .ond mai cymaint a gawsant gan Gyngor y Ddinas oedd caniatad i ymgynnull mewn addoliad am ddeuddeg awr mewn blwyddyn. Yna apeliasant at eu cyd-ddynion a'u ,cycl-Gristionogion am eu cydymdeimlad a'u cymorth yn eu cynfyngder, gan der- fynu fel hyn: "Alas! in the land of liberty our toleration to worship God is limited to two days, and only twelve hours in the year, and for aught we know for ever. Where shall we turn our eyes? There is no place of worship in the city open nor convenient to receive us. Peaceable in the neighbourhood and obedient to our masters, must we be de- prived of the chief consolation we bad in life 1 Oh! fellow men, fellow Christ- ians, think of our condition, and afford us your friendly aid. Though the colour of our skin differ from yours, we have the same claim on humanity, the same hope of immortal Jblessedness. Our only petition at present is to have the privilege of worshipping God in the assembly of his saints. Signed on behalf of 400 members and near four hundred more who wish to be baptized, but have not as yet obtained leave "by their masters. SAMPSON BRYAN, EVAN CLAY, Deacons. I ANDREW BRYAN, Pastor." Dilynir yr uchod gan y mynegiad can- lynol, wedi ei arwyddo gan bump o Ddinasyddion Savannah a'i ddyddio Chwefror 24ain, 1795 :— We, the subscribers, having con- sidered the above case, think that the best means of relieving our brethren of colour is the erecting of a place of wor- ship, large and convenient to hold both black and white people together. The j principal objection being against the former to assemble alone, we have, I therefore, entered into a contract to I build such a place in the City of Savan- nah, 60 by 50 feet, with galleries all round. We have subscribed among ourselves in Savannah about 400 pounds sterling, but the building before it is finished will cost about ZCI,000 sterling, we trust that the friends of religion and liberty throughout the Un- ion will join us in assisting those who are deprived of the means of assisting themselves. Dyna fuddugoliaeth ardderchog ar ragfarn cenedlaethol. Y gwron o Gym- ru a fu eu tangnefedd hwy, ac a wnaeth y ddau yn un, ac a ddatododd ganolfur y gwahaniaeth rhyngddynt hwy, a gaf- odd ddodi enw ar y ty newydd, ac efe a'i galwodd ef Beth-Shalom "-ty heddwch. Wele y cyfansoddiad a fabwysiadodd yr eglwys yn ei thy newydd:— (1) Crist yw Pen yr Eglwys hon. (2) Credinwyr yw yr unig aelodau. (3) Etholant eu swyddogion eu hunain. (4) Y Beibl yw yr unig reol o ffydd a gweithrediad. I Mae delw Morgan John Rhys yn amlwg ar y cwbl. I EI WAITH DROS YR INDIAID COCHION. Y cyntaf i ddwyn gwaith y genhad- aefch i sylw Bedyddwyr Cymru oedd Morgan John Rhys yn y 'Tabl' a gy- hoeddwyd ganddo yn 1793 yn cynnwys manylion o berthynas i wledydd y byd, ac anerchiad yn cymell Bedyddwyr Cymru i gyfrannu at y Gymdeithas a sefydlwyd yn 1792 yn Kettering. Tra yng Nghymru dadleuodd dros achos yr Indiaid Cochion trwy y Cylch- grawn, ac amcanodd ddefnyddio yr elw a ddelai o'r misolyn at gadw cenhadon i bregethu yr Efengyl i'r Indiaid, ac hefyd i agor drws i fyned at drigolion glannau y Missouri. Un o'r pethau cyntaf a wnaeth wedi glanio yn America oedd myned at yr Indiaid Cochion. Mewn llythyr a an- fonodd o Washington, dyddiedig Awst 2lain, 1795, danghosodd ei sel dros ei waith. Ysgrifennodd :— Bum yn eu plith am dair wythnos. Pregethais o flaen y pennaeth ar y cwestiwn o anfon cenhadon atynt. Ychydig wneir er ceisio anfon yr Efengyl at y trueiniaid yma. Gwell gan amryw o'r gweinidogion dadleu ar bynciau annealladwy na chadw gorch- ymyn mawr Crist. 'Ewch i'r holl hyd a phregethwch yr Efengyl i bob creadur.' Mae'r Morav- I iaid wedi bod yn ddiwyd a gwelir llawer o'u disgyblion yn mysg yr Indiaid Gogleddol. } Gobeithiwn fod y dydd ar wawrio pan welir y rhai sydd mewn tywyllwch yn rodio mewn goleuni mawr. 'Doed yr Indiaid at yr orsedd, Doed y Negro dua'i liw.' Yn Ionawr, 1793, sefydlwyd Cym- deithas Genhadol yn Philadelphia, ac ar yr achlysur clywn fod Morgan John Rhys wedi pregethu tair pregeth. Nid oes amheuaeth na chymerai ran flaen- Haw yn y symudiad, ac mai efe mewn gwirionedd oedd ei gychwynydd. I M. EVANS.
Advertising
Mae'r Cyllideb a'r Trethi Newyddion wedi poeni llawer, ond y mae Diffyg Traul, Bustl, Cur Pen, neu Flinderau'r Afu yn llawer gwaeth. Mater o lawenydd yw y gellir naill ai lleddfu neu iachau y rhai hyn gyda dogn prydlon ar ychydig o draul o BELENI LLYSIEUOL KERNICK. Y mae miloedd na chymerant unrhyw feddyginiaeth arall. Gwerthir mewn blychau 7Jc., 131c., a 2s. 9c., gan yr holl fferyllwyr.
Y " Genhinen " EisteddfodoL1
Y Genhinen EisteddfodoL 1 Dyma y "Genhinen" Farddol ar y bwrdd unwaith eto. Fel y gwyr ein darllenwyr rhifyn arbennig o'r cy- hoeddiad cenedlaethol yw y "Gen- hinen" hon, a chyfrennir hi fel amheuthyn blasus i edmygwyr cerdd yn ystod gwyliau canol haf. Cyfan- soddiadau buddugol yw ei holl ddail, ac nid oes wledd mwy dewisol i'r beirdd yn cael ei harlwyo yn ystod y flwyddyn. Cyn i Eifionydd esgor ar y drychfeddwl o'i choginio, nid oedd y wlad yn cael tamaid o arlwy y gwa- hanol Eisteddfodau a gynhelid yma a thraw ar hyd y blynyddoedd. 0 dan yr amgylchiadau oedd yn cilfachu ac yn mygydu ein cynhyrchion buddugol, digon prin y gellid dweyd fod y gwobrwyon a roddid yn y gwahanol Eisteddfodau yn ddim amgen na gwastraff ar arian. Nid oedd yr awduron yn cael dim ond y pres, ac ni wyddai y wlad pa un a oedd y cerddi yn werth y gwobrwyon, ac nid oedd dim ond gair y beirniaid i brofi fod eu hawduron yn feirdd. Ond wedi cael y "Genhinen" Eisteddfodol, mae y dylif barddol wedi cael agor- iad, a rhyferthwy y beirdd arobryn yn dod heibio i bob darllenydd Cym- reig a gar agor ei lygaid i fwynhau y cyfryw. Nid anturiaeth fechan oedd dwyn rhifyn barddol allan. Mae darllen- wyr Cymreig yn mynd yn brinnach ar hyd y wlad, ac nis gellir disgwyl i ddarllenwyr un adran o'n llenyddiaeth amlhau. Ped ymddiriedai y Gol. yn ei frodyr barddol yn unig, ofnaf yr elai yn feinach nag ydyw. Ond rhywfodd, mae pob Cymro yn hoff o farddoniaeth, a dyna y graig y syl- faenai y Gol. ei obaith arni wrth ddwyn allan y "Genhinen" Eistedd- fodol. Sonir llawer am werth ein Llyfrgell Genedlaethol i drysori cyn- hyrchion meddyliol ein cenedl. Ond, yn sicr, mae Eifionydd wedi gwneud mwy o wasanaeth yn y cyfeiriad hwn na holl lyfrgelloedd ein gwlad. Rhaid i'n Llyfrgelloedd gael y cynhyrchion wedi eu hargraffu, ag eithrio yr hen lawysgrifau, ond mae y Gol. wedi chwilota pob twll a chongl am danynt, ac wedi llwyddo i wneud hynny tu- hwnt i allu un dyn na dewin arall yng N ghymru. Pe byddai angen rhoi drychfeddwl newydd i'r Gol., mi a awgrymwn iddo newid ychydig ar ddeddfau y rhifyn barddol. Yn lie cyhoeddi dim on d cyfansoddiadau buddugol, i gyhoeddi yr ail a'r trydydd oreuon hefyd. Nid oes nemor gystadleuaeth a'r "goreu" o'r cynhyrchion yn tra rhagori ar y rhai agosaf atynt. Gwn trwy brofiad mai anghenraid hollti blewyn weithiau i roi gwobr a chadair i un. Ac mae llawer cystadleuaeth a'r beirniaid yn gwahaniaethu yn eu safonau. Mae yn ddigon posibl mai nid yr un cyfansoddiad a wobrwyai gwahanol feirniaid. Pe cyhoeddid yr ail a'r trydydd oreuon, caffai y dar- llenwyr weled mor agos y gwasgai yr ymgeiswyr ar draws eu gilydd, ac enynnai hynny ddiddordeb cyffredinol. Ni fyddai achos i neb chwyrnu os y credid fod ambell gyfansoddiad ail oreu yn rhagori ar yr un buddugol. Mae y beirdd yn ddigon o ddynion i roi i mewn i farn a chwaeth y beirniaid, ac yn gwybod nad yw y rhai hyn ond creaduriaid ffaeledig, fel y rhai a daflant eu llafur i'w clorianau. Os y teimla y Gol. ac eraill fod yr awgrym yn un gwerth ei fabwysiadu, ni fyddaf yn disgwyl cyfran o'r elw a ddeillia o honno. Ond gadewch i ni gael cipolwg beth sydd yn y rhifyn presennol. Rhoddir y lie blaenaf i awdl, "Llywelyn ein Llyw Olaf," gan y Parch. Fred Jones. Enillodd hon gadair Gwent y flwyddyn ddiweddaf, er ei hatal y flwyddyn cyn hynny. Nis gwn beth yw oedran yr awdur, ond y mae yn fardd newydd mewn mwy nag un ystyr. Mae delw yr "ysgol newydd" ar yr holl awdl, ond nid oes ynddi gymaint o dywyllwch ag a geir ar rai o gynhyrchion y breuddwydwyr di- weddar. Mae yma ddigonedd o hen eiriau y rhaid myn'd i'r Geiriaduron i gael gwybod beth ydynt. Dynwaredir I "Llion yn nhrefniant yr "englyn" a'r "toddaid," a rhaid efelychu hwnnw wrth osod pedair llinell o gywydd a phedair llinell Q doddaid yn nghyd i ffurfio pennill. "I balas urddas arddun, Rhodiaf ar fy nhraed fy hun," ebai Islwyn. Ond wedi Eisteddfod Conwy, mae efelychu ffurf pennill wedi dod yn ffasiynol iawn gan un dosbarth o'n beirdd. Ag eithrio y pethau a nodwyd, mae awdl Cadair Gwent yn un ddiddorol iawn. Mae ei chynllun yn bert, a'i chynganeddion yn rymus. Dyma Aaron Morgan wedi dihuno unwaith eto. Yr oeddwn wedi credu ei fod wedi mynd i'r ffos ym Mlaeny- ffos. "Diniweidrwydd yw testyn ei awdl. Ni fu Ilawer o swn yn awen Aaron erioed. Nis gallasai gael testyn i'w daro yn well nag un yr awdl sydd ger fy mron. Mae wedi cadw at ei destyn yn ddigon tyn, ac yn ddigon diniwed hefyd, o ran hynny. Ceir yma lawer darn tlws. Gresyn iddo fynd ar draws tir wedi ei aredig gannoedd o weithiau yn niwedd ei awctl:- "Gyda baban bach annwyl Chwery asp, ac iach yw'r hwyl Y neidr mewn diniweidrwydd Yw Jubili plentyn blwydd. Y baban rwbia wiber-ei law fach Lyfa hi yn dyner Ni edwyn sant dan y ser lasau colyn ysgeler. Y 110 bawr gyda'r Hew bach,-wrth eu bodd, Gwyrthiau byw fydd bellach; Ail bwystfil fydd epil iach,— Amheuaeth ni fydd mwyach. Dim ond y ddwy awdl a nodwyd sydd yma, ond ceir toraeth o brydd- estau, a rhai o honynt yn dda iawn. Nid oes amser i fanylu arnynt. Digon yw dweyd mai eu hawduron yw y beirdd adnabyddus :—T. E. Nicholas, J. D. Richards, Roland Evans, Mein- wen Cenin, Gyfyrfab, Bryfdir, E. T. Evans, Gwilym Myrddin, Harding Rees, D. J. Roberts, Berthog, J. Owen, Ap Hwco. J Y brvddest oreu o'r oil yw eiddo Gwilym Myrddin ar "Y Mynydd." Er nad yw ond un gymharol fer, mae yn llawer mwy na gwerth y pris a ofynnir am y rhifyn oil. Un o bryddestwyr goreu ein gwlad yw Gwilym, a gwyn fyd nad allem ganu i gyd fel efe. Mor dlws y dywed am fywyd y bugail ar y mynydd:- "Y mwswg yn glasu ymylon ei 1 wybr, A'r wynos yn Ilamu mor fyg, A seiniau'r chwibanogl uwchben yn yr wybr, A'r clychau'n ddihun ar y grug. Ca gerdded dros garped o sidan a mwsg Yn esmwyth a llawen ei fryd, A chroesi aberoedd na thorrwyd eu cwsg Am unwaith gan ddwndwr y byd. Mor ddedwydd a diddan ar fachlud yr huan, A llenni'r Gorllewin yn der, I Y disgyn i'w babell gan ado'r ddeadell I'r ddunos, a'r mynydd i'r ser." Dywed am gyfoeth y mynydd:- "Os mai geirwon yw dy aeliau, A dy fantell yn gyffredin, Os yw'r dyffryn dan liliau, Pan wyt tithau dan dy redyn; Os na feddi di dlysineb Gwisg amryliw fel y ddol, Nid yw'th gyfoeth yn dy wyneb, Cuddiaist hwnnw yn dy gol; Llawn yw'th fynwes o drysorau, Na wyr neb eu rhif a'u swm, Pan yw tlodi dan ei flodau Yn rhagrithio yn y cwm. Os yw'r dyffryn yn ein dallu A'i brydferthwch ambell awr, Byddai masnach wedi pallu Heb dy fwnau, fynydd mawr; Trwy dy fantell lom, ddieddi, Erbyn heddyw, gwel y byd Nad y decaf wedd sy'n meddu'r Galon oreu lawer prycj." Cysgod y mynydd — "Pan fo'r corwynt trwy y nefoedd Yn olwyno yn ddifaich, A'r cymylau man yn filoedd 0 ribanau ar ei fraich; Coed y bryniau pell o'r gelltydd Ymddolennant dan ei nerth Bwthyn bach wrth droed y mynydd Wyr pryd hwnnw am ei werth, Pan fo'r dymestl ar ei chynnydd, A'r coedwigoedd dan eu clwy, Beth fel ysgwydd gref y mynydd Ddichon dorri'r storm yn dd-,vy" Ni bydd cwm heb flodau arian Wedi'r elo'r storm i'w bedd, Na chymdogaeth heb ei tharian Tra bo'r mynydd ar ei sedd." Ond rhaid atal difynnu gyda diolch i Gwilym Myrddin am wledd flasus. Mae yn y rhifyn liaws o bethau gwychion, yn ganeuon, cywyddau, ac englynion. Fel y gellid disgwyl, maent o bob Iliw, o bob llun, ac o bob lie. Tipyn o gamp oedd gwthio ychydig farddoniaeth i grombil "Megin," ond dyma ymgais dda: "O'i hadenydd daw yni—i'w phig hir; Caiff gan o degelli; Troi aelwyd lwyd o g'ledi I lawen hwyl a wna hi. Yr oedd Carnelian yn arfer dweyd mai y "Blwch Halen oedd y testyn mwyaf difarddoniaeth a fu o'i flaen ef erioed, ond llwyddodd ef i wneud englyn da fel y bardd o Lanrwst i'r "Fegin." Dyma englyn Eifion Wyn i "Ddvgwr Camdystiolaeth "Dwvn i warth esvd yn nod—i'w fywyd Trofaus hyd feddrod; A gwna efe'r gwynaf fod Yn gythraul gydag athrod. Dyma ddau englyn i'r "Briwsion- yn." Yr oedd y ddau yn gydfuddug- ol, ac mor debyg ydynt:— "O'ch bara chwi, brycheuyn—ar ei grwydr I'r gro yw Briwsionyn,— Rhith o friw torth,—afrad dyn, Ond rhad lor i aderyn. "Frau a swynol Friwsionyn !—y darn bach Ond 'rwy'n byw drwy'r gronyn Diwarth y daw o dorth dyn, Ac a dyr wane aderyn." Er cystal bias y "Genhinen" hon, raid ei gadael yn awr, rhag i mi drethu ar ofod llywiawdwr y swyddfa. Dylai y rhifyn fod ar fwrdd pob bardd a lienor yng Nghymru, yn lie eu bod yn gorfod rhedeg i'r llyfrgelloedd i wjeled beth sydd i'w gael am swllt-am ddim.
Advertising
GWAEDl GWAEDI GWAED! MAE IECHYD A BYWYD YN DIBYNU AR WAED PUR ORYP, IACH A MAETHLON. Hughes's Blood Pills Mae "Hughes's Blood Pills" yn hyned effelthlol at Creu Cwaed Newydd, Pur a Chryf, felly yn d)lanwadu ar hell Organau y Carll, drwy hyny yn laehaii Dolur Pen, Diffyg Traul, AOFL"\ Biliousness, Afu DdrwI, Tarddlarttau M aT y Cnawdt /f/ j JT/J/I Cornwydon, mjyf Twi \l [I I I/I/ Sourvy, Piles VlQ i y Fltl, Nerv. ousness, U j cwynt, Cwynegon ("eu Cyma" wst), POI" Cefn, Lum. bago, Cor". au yr Aren- apt, I "so' ld'er I y s pry II, I Surnl y Cylla. BENYWOD! At Anhwylderau tueddol I bob Gwraig, Mam a Merch o bob oedrus mae Hughes's Blood Pills" ym codedig o effeithiol. Rhodder prawf arnynt. RHYBUDD PWYSIG. Wrth brynu y Pills hyn gofaler rbag gael eich twyllo. Mynwoh weled y Trade Mark, lef llun Calon fel hys- ?Mtr?     tw ar bob blwch. Heb hwn, twyU ydyw. Gwrthodwch bob peth arall. Ar werth gan bob Chemist a Stores am 1f1i, 2/9, 4/8. Neu danfonwob ei Gwerth mewn Stamps neu P.O. at y Parchanog- ¡ JACOB HUGHES, MANUFACTURING CHEMIST, M.P.S., L D.S Penarth, Cardiff. I Can, LienaCWerin Gwaithy diweddar Myfyr Wynn, I sef BACHAN IFANC Y DARIAN. Ceir ynddo ADGOFION AM 8IRHOWI A'R CYLCH, DARNAU BARDDCNOL A'R LLYTHYRA NEWYDD. Pris 1/. Drwy'r Post 1/2. I'w gael o Swyddfa'r DARIAN, neu oddiwrth Mrs. Williams, Newsagent, Aberaman. LAD;FS I BLANCHARD'S PILLS I Are unrivalled for al Irregularities, &0., they speedily afford relief and neve rfail to alleviate all suffering. They supersede Pennyroyal, Pil Cochia, Bitter Apple, &a. btenchard's are the Best of all Pills for Women. Sold in boxes, lIU, by BOOTS' Branches, and all Chemists, or post free, same price, from ESL? MARTYN Ltd., Chen?? ?'?' ?'"° 3 DALSTON LANB, LONDON Free Sample and valuable Booklet, post free ld. stamp j S) a PAGE Book about Herbs and how to use Ot: them. Post free. Send for one. j Trimnell, The Herbalist, 114 Richmond-road, Cardia. Established 1879. PLEASE NOTE CardiffA. DDRESS. j THE TO prevent fraud see that you get "Estab- JL liahed 1879 on every label and wrapper of my preparations, without which none are genuine.—Trimnell, The Herbalist, 144 Rich- mond-road, Cardiff. I TRIMNELL'S PILLS AND POWDERS have cured thousands. Why not you ? See that you get Established 1879 on every label. -Tri mnell, The Herbalist, 144 Richmond Road, Cardiff. Agents wanted. EVERY WOMAN Should send two stamps for our 32 pa^c J i lust rateo Book, containing Valuable Information how aU Irregularities and Obstructions may be erifirely; avoided or removed by simple mean*. Recom- mended by eminent Physicians, as the only Safe, Sure and Genuine Remedy. Never Fails. thousands of Testimonials. Established 1862. MR. PAUL BLANCHARD, OlarMnont House. Dalston T cane. r ondo*»- ETO DDIWRNOD ARALL GWEDDI AM BOB DYDD O'R FLWYDDYN, GAN J. H. JOWETT, M.A., D.O. CYFIEITHBDIG I'R GYMRAEG GAN Y DIWEDDAB WILLIAM THOMAS, LlANGKFNI. GOLYGWYO GAN Y PARCH. H. ELFED LEWIS, M.A. PRIS SWYLLT. LLUNDAIN: Cyngor Cened?S? ?gIwy" ° EfengyIaMd, Memonal Hall, E.C. Y FORD. Yn flwyddwyn i blan' 0 bob oed, sef:- 13 o Bregethau A 13 o Delynegion. Mae'r gyfrolw? ???g; y modd mwyaf Rt?!ol gMY "? Gymreig, megis Y BeiM, Y Brython, Y Tyst, CY'nru, CYmrur Plant, Seren fa &0., Seven Awdwr wedi derbyn lln Ó Planta, c y ma^0f o7diwrtb bregethwyr, &c., plant, &e. Y g,frol i'w chael u lvthyrau &e y gjfrol i'w chaelat T. VALENTINE EVANS, CLYDACH, Nr. Swansea. f Athrofa Aberystwyth (UN ollt COLFGAU YM UHRIFYSGOL CNMU). P,rifathraw-T. F. r,,OBERTS, N.A., LL.D. Parotoir yr efrydwyr ar gyfer Arholiadaa Prifysgol Cymra. Cynhygir a.mryw 0 vsBoloriaethan (rha h0?;re; ■' yfl"ddT* hon. Am fr.nylion pellaob, ymotyDer II- H. DAVIES, M.A., CofrertryM. Dywedwch wrth DA VIESS COUGH MIXTURE. yn rhyMau peswoh." AWYD, PESWOH, INFLUENZA. -Mae rhai'n gyda DÍ bob  IZ hm..wdd ??'? ?. ddio. ddefoddiwrthBe?h, BroncbitisPu, Dolur Gwddf Caethdra, D. ?'f, ?'"n?T Feddygimi«tk Mixturè" etto ar Aj blaen, ac yn cael ei gwerthfawrogi fwy nag erioed, bob amser wrth law, wy nag Jelus, yn cynIn esu y frest, &C yn rhydd- felus, pWegffl- ?Ld doae mewn pryd hau y.P?. ? (postage, 3c.)- ^UGH DAVIES ChemW, MACHYN- LLETH. THE Aberaman & fountain Ash Billposting and Advertising Co. ProprietorS of the most prominent station. D Aberamac. Cwooaraan, Cwmbach. Abercwmbol. Aberdarealad District. ADVERTISE BY BILLPOSTING. EVERYONE SEES POSTERS. AU -u;r^d parcels should b< A c ER addressed to the MANAGER, Public Hall & Institute, Aberaman5 Aberdare Tel. P.O. 12, Aberaman. AM BOB MATH 0 ABGBAFFWAITH YMOFYNBB YN Swyddfa'r « Leader," A Swyddfa'r "Darian," 19 CARDIFF ST.. ABERDAB. DOWN & SONS, FOR GOOD SUBSTANTIAL Furniture, Bedsteads, Bedding, Carpets, And every Description of HO USE FUBNITUBE. 21 Cabinet Wobks swa-usea. 21 kligh St. 0 Morris Lane, The Largest and Cheapest Stearrt Cabinet Manufactory in South Wales. Illustrated Catalogues free on application, IMMENSE STOCK TO SELECT FROM. ell Paid On if Orderi abava 811, ar Delivarai Free III ottr @wit Veto.