Y Darian

Tonyrefail. I Mr. Gol.Bum-aI' ymweliad a'r Ton. ac y mae i hwnnw fel peW lie ei ddigwyddiadau rhyfedd. Yr oedd arnaf angen galw mewn ty jhio, ond pan aethum a fy wyneb i'r drws, beth a ddeuai i'm cwrdd ond mil-gi a hanner cosyn yn ei safn, ac ar ol y inilgi grotan a chrotyn. Gofynnais iddynt am eu inham. "Dyna hi," meddai'r grotan. gan gyfeirio at y soffa, ac yno yr oedd yn feddw. Rhag cywilydd iddi r sopen Diwrnod torcalonnus oedd hi yma ddydd Mawrth, y bedwaredd o r mis hwn. Ymadawodd rhyw ddeugain o r lie am faes y gwaed. Truenus oedd clywed gwragedd a phlant yn llefain wrth weled y tad yn cefnu arnynt. efallai am byth-rhai a 4 neu 5 o blant ar eu holau. Ffarweliai marnau hefyd a meibion oedd yn ffoit bara iddyntr. Cwynir yn dost yma o herwydd y crocbris a godir am y bwjd, a hynny am yr hyn oedd mewn stoc eisioes a dim yn galw am ei godi. Da yw fod y Llywodraeth wedi ymyrraeth i ani- ddiffyn y tlawd, ac wedi cwtogi crafang- au rhai. Fe delir eto i rai masnachwyr am eu trachwant. G.O.M.

Morgan John Rhys. I GAN M. EVANS. I 11 Y Cylchgrawn." I Gwelsom eisoes hanes Morgan John Rhys fel sylfaenydd y Feibl Gymdeithas Gyntaf. Yn awr sylwn arno mewn gwedd arall, sef mewn perthynas a'i fisolyn, Y Cylchgrawn." Prif nod y misolyn hwn- nw oedd hyrwyddo Rhyddid Crefyddol. Yn ei waith fel golygydd vsgrifennodd draethodau yn erbyn y cysylltiad rhwng y wladwriaeth a'r eglwys. Wele ynte gri am ddatgysylltiad yr eglwys yng Nghymru. Yn hyn ameanodd yn uwch na'r Diwygwyr Cymreig. Amcan ueh: af y rhai hynny oedd diwygio'r Eglwys Wladol. ac arhosodd llawer o honynt ynddi hyd angeu. Y gwahaniaeth rhwng Morgan John Rhys a'i gyfoeswyr oedd na fedrai efe ddioddef eglwys sefydledig, ond hwy yn foddlon i'r sefydliad ond i'r eglwys fod yn egniol a theilwng. Hyd yn oed yn 1834 clywn i'r Method- istiaid Cymraeg basio penderfyniad yn condemnio ymdrechion y rhai a amcan- ai at ddatgysylltiad yr Eglwys yng Nghymru. Cynhygiwyd y pender- fyniad hwn gan y Parch. John Elias yn y Bala, ond teg yw dweyd fod yr enwad parchus hwn wedi gwneud ei ran dros achos datgysylltiad ar ol hynny. Nid ryfedd felly na chafodd ei waith gefnogaeth, ac mai dim ond pump rhifyn o'r Cylchgrawn a ymddanghosodd. Ond er hynny ni fu ei lafur yn ofer. Bu ei waith yn codi llef mor groew mewn oes ofergoelus a llwfr yn ddigon i brofi hynny. Hwy yw bywyd geiriau gwir na geiriau caredig yn ami iawn. Mae ei esiampl yn symbyliad i Gymru ieuainc heddyw. Mae yr hyn a ymladdodd am dano bron dyfod i weithrediad. Mewn ychydig amser hyderwn y gwelir D-at- gysylltiad a Dadwaddoliad yr Eglwys yng Nghymru yn ffaith. Felly pan yn canmol ein arweinwyr presennol, nac anghofiwn y gwron ddechreuodd y mesur o dan amgylchiadau cyn galeted. Na, ni fu Morgan John Rhys yn feth- iant yn fwy na loan Fedyddiwr. Yr oedd ganddo genadwri, ac fe'i traddod- odd yn ddifloesgni, ond llwyddodd i os- goi carchar. a bu farw mewn gwlad rvdd. Rhan Morgan John Rhys yn Sefydliad yr Ysgol Sul. Dywedais yn y dechreu i Morgan John Rhys yn nyddiau ei ieuenctyd gychwyn ysgol mewn adeilad Jbychan ar ochr y bryn yn agos i'w gartref. Yna yn 1793 cyhoeddodd lyfryn i gynorthwyo gyda gwaith yr Ysgol Sul ac wythnosol. Dywed Dr. Jenkins, Hengoed, i Mor- gan John Rhys ddyfod i'r ardal lie y trigai ef yn 1793. Llafuriodd yn ddiwyd i ddadleu dros sefydlu Ysgolion Sul yng Nghymru cyn iddynt gael eu cychwyn yn y Dywysogaeth. Dywedodd Daeth drwy Llangynidr ac ardal- oedd ereill i bregethu ac i gymell y bobl i sefydlu Ysgolion Sul ac Wyth- nosol. Ysgrifennodd lyfryn gwerth tair ceiniog. Prynais un, a thrwy gyn- horthwy y llyfryn hwn, ac ychydig o wersi am amser byr mewn Ysgol Nos a gynhaliwyd o dy i dy yn y gymydog- aeth, gydag ychydig o gynhorthwy oddi wrth fy meistr gartref, cefais y fraint werthfawr o ddysgu darllen Gair Duw. Yr oedd y Mr. Jenkins uchod yn was fferm yn Llangynidr yr adeg y prynodd y llyfr bychan oddi wrth Morgan John Rhys, ond efe ar ol hynny oedd y Dr. John Jenkins, Hengoed, lie bu yn weinidog am bedair blynedd a deugain ar fam-eglwys Morgan John Rhys." Dengys y ffaith hon y diddordeb mawr a gymorth Morgan J. Rhys yn y gwaith o addysgu a goleuo ei gyd-wladwyr. j Uchelgais mawr ei fywyd oedd gweld pob plentyn yng Nghymru yn medru darllen ei Feibl yn iaith ei fdn-i. Felly naturiol yw i ni geisio gweled ei le mewn perthynas a sefydlu yr Ysgol Sul yng Nghymru. Gwahaniaetha haneswyr yn ddirfawr ynglyn a chychwyn y sefydliad hwn. Cred rhai mai ffrwyth yr Ysgol Sul sefydlwyd gan Robert Raikes yng N ghaerioyw yn 1780 ydyw. Hawlia ereill mai y Parch. Thomas Charles o'r Bala oedd Sylfaenydd yr Ysgol Sul yn Nghymru yn 1785, ond dywed ereill mat Morgan John Rhys yw y sylfaenydd. Dadleua y Parch. T. Shankland, Llyfrgellydd dysgedig Prifysgol Bangor, fod yr oil yn anghywir. Ei ymddiffyn yw fod Cymdeithas wedi ei ffurfio yn Llundain ym Medi, 1785, gan William Cox, John Hanaway, ac ereill, i gyn- orthwyo i sefydlu Ysgolion Sul gyda un Mr Henry Thornton yn drysorydd. Dvwed i'r Mr. Thornton hwnnw anfon cvlchlvthyrau i rai o ddynion enwocaf Cymru yn y Gogledd a'r De ynglyn a'r Ysgol Sul cyn 1785. Defnyddiodd ran o'i gyfoeth i gynorthwyo dynion fel Morgan John Rhys yn Neheudir Cymru, ac Edward Williams, Oswestry, yng Ngogledd Cymru. Felly hawlia Mr Shankland gychwyn yr Ysgol Sul yng Nghymru yn yr un flwyddyn ag y cych- wynodd Mr Charles o'r Bala ei ysgolion cylchol, y Circular Schools. Gwnaeth Mr Charles o'r Bala waith mawr dros Gymru drwy ei ysgohon cylchol. Dywedir fod ugain o honynt yn y wlad yn 1794, ond hyd yn oed yn hyn rhaid cofio ei fod ar yr un llwybr a Thomas Gouge, Griffith Jones, ac ereill. (Cyhoeddodd Gouge 8,000 o Feiblau Cymreig i Gymru yn 1667-8). Yn ddiau cychwynodd Charles Ysgol- ion Sul yng Nghymru, ond 'auxiliaries' cynorthwywyt i'r ysgolion ereill oedd- ynt, fel y gwelir oddiwrth ei dystiolaeth ei hun, ojblegid yn 1797 dywedodd Cychwynais Ysgolion Sul a Nosol i'r rhai a rwystrir gan eu hamgylchiad- au i ganlyn yr Ysgol Sul." Felly, yn ol Mr Shankland, Morgan John Rhys haedda'r clod o fod yn syl- faenydd oherwydd cychwynodd gydag ereill Ysgolion Sul yn NeKeudir Cymru yn 1785, o dan nawdd y Gymdeithas yn Llundain, tua deuddeg mlynedd cyn i Charles o'r Bala wneud hynny. Eto diddorol yw gweled fod y Parch. D. E. Jenkins, Dinbych, awdur byw- graffiad Mr Charles, yn beio Mr Shank- land, ac yn rhoddi flaenoriaeth i Charles trwy ddweyd fod yr Ysgolion Sul wedi eu cychwyn drwy ei ysgolion cylchol, ac nad oedd Morgan John Rhys yn ddim ond 'dadleuwr' neu 'agitator' fel y clywir gymaint yn awr, mewn perthynas a gwaith yr Ysgol Sul. Ond hawdd yw i Mr Shankland droi hyn yn ol o herwydd dengys holl fywyd Morgan J. Rhys ei fod nid yn unig yn ddadleu- wr yn ei ddarlithiau a'i ysgrifeniadau, ond yn drefnwr (organizer) mawr hyd ei farwolaeth. I Gwelir fod yr haneswyr yn anghytuno, ond wedi eymharu'r oil credwn mai'r ffordd ore yw dweyd fod Morgan John Rhys yn offeryn arbennig yn sefydliad yr Ysgol Sul yng Nghymru. Sefydliad ardderchog yw yr Ysgol Sid sydd wedi gwneyd gwaith mawr dros Gymru, a chredaf mae'n dyled swydd ni yw datgan clod a diolchgar- weh i Dduw am ddynion fel Morgan John Rhys, Charles o'r Bala, Griffith Jones, Thomas Gouge, ac ereill.

I Tredegar. I I Ymwelwyr. I Y mae y brodyr da y Mri. Thomas a William Edwards, ar ymweliad a'r dref hon o Abergwaun. Bu Thomas am lu o flynyddau yn boblogaidd iawn yn y dref hon fel builder, a William ei frawd felly yn Ebbw Vale, ac am rhai blyn- yddau bu efe yn cadw tafarn "Y Joiners." Mae'r ddau foneddwr hawddgar hyn yn annwyl iawn gan eu cydnabod. Edrychant yn dda, er yn mynd yn hen. Pob parch i'r hen berer- inion hyn. Priodas. Yn ddiweddar iawn, yn hen eglwys henafol Bedwelltyd, unwyd wrth allor Hymen, Mr John Thomas., manager Hill's Stores, a'r hawddgar fun, Miss Blodwen Davies, merch ein cyd-drefwr, y cerddor mwyn Mr John Elim Davies, o Charles Street. Gwasanaethwyd gan y Parch. R. M. Roberts, Rector y plwyf. Mae'r ddau a unwyd yn hynod o barchus yn y dref hon, a dymuna trigolion bofc cysur iddynt. I Yr Henadur. Parhau yn ei ddawn, ei allu, a'i ddy- lanwad uwchraddol ymhlith y bobl a'r awdurdodau, y mae y boneddwr gwych Alderman Henry Bowen, Y.H., ac efe yw Saul y dref yn wir. Y mae bob dydd yn rhodio oddiamgylch gan wneu- thur daioni. I Y Rhyfel. Griddfanna llawer yn y cylch hwn o herwydd y rhyfel presennol am fodeu hannwyliaid wedi ymadael am y front. Cysured Duw hwy. I I Anrhydedd i Dredegar. Brodor o'r dref hon yn wir yw Mr. Walter Lewis, miners' agent, Cwm Rhymni, sydd newydd ei ddewis yn Ynad Heddwch dros Morgannwg. Ad- waen ef yn dda, a da gennyf ddeall ei fod bob amser ar ei oreu dros fudd- iannau gweithwyr tref yr Elyrch. Bon- eddwr iawn yw Mr Lewis, ac yn Fed- yddiwr i'r earn. Y Bardd W. LI. Grocer yn y dref hon yw yr awenydd pur hwn, ac yn enedigol o Aberaeron. Mae'n flaenor byw yn Eglwys Annibyn- ol Saron, yn hael iawn tuagat bob achos teilwng yn y dref, ac hefyd i fardd tylawd mewn angen weithiau. Bon- eddwr yn wir yw'r Llew hwn. ac yn gymdeithaswr llawen dros ben. AP NOAH. 1

Milwyr y Fyddin Gadw (Reservists) a Thiriogaeth- wyr. Olddyledion Cyfraniadau at Yswiriant lechyd. V ——— Dymuna'r Dirprwywyi- Y swiriant Cymreig fynegi nad oes rym mewn unrhyw-rybudd, ynglyn ag ol-ddyledion sy'n dilyn bod allan o waith yn ystod y flwyddyn ddiweddaf, a dderbynio mil- wyr y Fyddin Gadw (Reservists) neu'r Tiriogaethwyr (neu, yn eu habsenol- deb, eu perthynasau), a hwy yn awr wedi eu galw allan. Dylent ysgrifennfl r geiriau "Called up" ar draws rhybudd- ion felly, a'u dychwelyd i'r Gymdeith- as, yr hon a enfyn iddynt. rhagllaw. y cyfarwyddiadau anbennig a ymwnel a hwy. t Dirprwyaeth Yswiriant Cenedlaethol Iec.hyd (Cymru), Neuadd y Ddinas, Caerdydd, Awst 13, 1914.

Newyddlon Rhyfel yn I Aberdar. (Wedi eu hysgrifennu yn ol dull y Papurau Newydd.) Daeth teligram i law yn hysbysu fod gwrthdarawiad difrifol wedi bod rhwng y Parch. Cynnog Williams a'r Pugilette. Wrth wneud rhuthrgyrch ar y paffwyr un nos Sul tarawyd y gwr parchedig y ferch a gadwai amser yn yr ymladdfa. Bu sibrwd i ynnau mawr Cynnog ddis- tewi'r ferch am byth yr ochr hon. Nodiad Tueddir ni gredu mai .rhan- nol wir yw'r teligram uchod, oblegid nid mor hawdd yw distewi merch, fel y gwvr Cynnog yn dda erbyn hyn. Y mae'r ferch wedi dechreu tanio yn ddi- drugaredd arno, a chan na wyddys beth a ddigwydd mewn rhyfel, y mae cyfeill- ion Cynnog yn dechreu baricedo ei gastell. Teligram arall: Tra'r oedd cerbyd milwrol yn mynd trwy heol y Canon, Aberdar, dydd Mawrth diweddaf, tor- rodd yr echel, daeth yr olwynion yn rhydd, drylliwyd y cerbyd, a gwasgar- wyd y gynnau a'r pylor a'r J)wledi i bob cyfeiriad. Yn ol y teligram bu yno ffrwydriad difrifol, niweidiwyd y milwyr a drylliwyd y ffenestri o gwmpas. Priodolir yr anffawd i gynllwynion ys- biwyr Germanaidd sy'n byw ar Gae Maes y Dre. Cymerwyd Ap Hefin i fyny ar y dybiaeth mai German oedd, ond ei fod wedi dieithrio ei hun trwy shafo'i fwstash. Cafodd y bardd gryn waith perswadio ar y General mai Cym- raeg a siaredid ganddo ac nid German- aeg. Awd i'w dy ac archwiliwyd llawer ar ei beiriannau argraffu rhag y gallent fod yn wireless apparatus mewn dis- guise. Wedi i Arglwydd Faer Aberdar siarad a Kitchener dros y phone, gadawyd Ap Hefiii yn rhydd. Nodiad Teimlwn anhawster i gredu'r teligram hwn eto. Ar ol gwneud ym- chwiliad nid oes neb yn Heol y Canon yn gwybod dim am yr helynt na'r un ffenest wedi ei thorn yno. Mae ,n wir i ryw deulu fynd trwy'r stryd mewn cer- byd bychan ac i'r echel blygu a hwythau orfod disgyn i gerdded. Ymddengys nad yw Ap Hefin ychwaith yn gwybod dim am yr helynt. Felly annoeth fydd credu'r teligram hyd nes y ceir cadarn- had pellach iddo. Teligram arall: Ymosodiad ysbiwr Germanaidd ar James Hughes, Ysw., Gwesti'r Esgid ar Betryal Aberdar. Gwnaed ymosodiad ffyrnig ar y bon- eddwr hwn gan ryw un oedd a'i osgo yn hynod Germanaidd. Cyn i Mr Hughes gael ei wynt ato yr oedd yr ymosodwr wedi dianc. Creodd yr hel- ynt gryn gyffro, a dywedir i ysbrydjon hen "Riflemen Aberdar" wneud eu hymddangosiad, ond yn rhy hwyr. Nodiad: Y mae cryn amheuaeth ynghy.lch cywirdeb y teligram hwn eto. Bernir y gall rhyw riportar fod wedi gwneud camgymeriad mewn tipyn o ddychryn. Dywed rhai i hen ffrynd i Mr Hughes godi ei ddwrn arno mewn direidi wrth basio, ac mai'r riportar ddyfeisiodd y gweddill. Beth bynnag, bwriadwn alw am lasied yn y Boot i weled a fedrwn dynnu rhywbeth allan o Mr. Hughes. Telegram aran: Y mae su ar led fod Mr C. B. Stanton wedi ofni sefyll yn ochr Keir Hardie yn y Rhyfel yn Erbyn Rhyfel a fu yn Nhy'r Farchnad yn Aberdar. Dywed rhai mai'n rhy lwfi- yr oedd, ond y mae gan ereill, yn en- wedig y Toriaid, syniad uwch nag er- ioed am dano. Y mae ganddo ef ei hun eglurhad arall, ond prin y gellid disgwyl i bobl gredu bob amser yr hyn a ddy- wed dyn am dano ei hun. Dywedir nad oedd raid i Stanton ofni mynd yno, oblegid a barnu wrth y swn Ilestri gweigion oedd yno gan mwyaf. Nodiad: Mae'r teligram hwn yn swyddogol. Prin er hynny y mae'n werth dyfalu llawer gyda golwg ar gym- hellion Mr. C. B. Stanton. Y tebygol- rwydd yw nad oes fawr gwahaniaeth rhwng arweinydd Sosialaidd a rhyw ddyn arall wedi'r cyfan. Mae y rhan fwyaf o honom yn ceisio bod yn gall yn ein cenhedlaeth, a phan ddaw hi'n sgrech aed pawb i'w crogi. Teligram arall a ddywed nad yw yn anhebyg y bydd raid i Mr L. N. Williams, ar ol ei wneud yn Ustus Heddwch, fynd i ryfel a Mr T. Walter Williams. Nodiad Ni ryfeddem glywed fod y teligram hwn yn wir, oblegid mewn rhyfel y maent wedi arfer bod, ond ni fydd yr un o honynt nemor gwaeth na neb arall ddim gwell. Teligram arall: Dywedir fod y Ger maniaid yn bur brysur tua chymdog- aeth Trefforest. ac fod un o olygyddij.i y "Darian" wedi ei glwyfo'n dost, a'r gwr o'r Hendre yw hwnnw. Nid s amheuaeth nad ysbiwyr Germana dd a ymosododd arno, ac onibai fod y ftust yn digwydd hongian ar hoel yn y Sgvibor gerllaw, ac yntau yn ddymwr da anodd yw dychmygu beth ? dr?g- wyddasai iddo. Ar ol y dyi-nu fu ar- nynt nis gwyddys yn iawn bc?h ? ) ddaeth o'i vmosodwyr. Nid oes am I heuaeth am Syrhigrwydd yr ymoa (1- j iad oblegid yr oedd y gwr o'r Hend "e dan ei glwyfau yn Eisteddfod Tir farl] I ac yn teimlo'n bur ddiofn yn swn I banllefau heddweh. Nodiad: Er mor debyg i wi.r yw r adroddiad uchod ac er mor ddiamheu- aeth yw'r gwr a'i gyrrodd, rhaid aros am gadarnhad pellach iddo. D;ehon fod gormod o duedd y dyddiau hyn i briodoli popeth i'r GernVl111 aid. Gwyddom fod gan Brynfab gryn v u:th trafod peiriannau barddol erbyn Eis- teddfod Tir larll, ac nid yw'n anhebyg mai olwyn un o'r rhai hynny lovr.xli a darn o honi dasgu i ffwrdd a'i daro yn ei dalcen. Y mae'r rhyfedd fod t., l beiriannau barddol yn dal cystal all gofir y pwys sydd arnynt o flaen eis teddfodau. a'r fath bethau a roir yn ddynt. Teligram arall: Dywedir fod rhai siopwyr yn Aberdar wedi codi pris y bwydydd yn ddigydwybod eisioes. ac fod cryn deimlad yn eu herbyn. Nodiad Gellir credu'r teligram hwn. y mae'n wir bob gair. I DYN AR YR HEWrL.

Priodas Dan o'r Porth yn y Mumbles. Am un-ar-ddeg o'r gloch boreu dydd Mawrth, Awst neg, yn Addoldy y Wesleyaid yn y Murhbles, unwyd mewn glan briodas Mr. Rhys Mor- gan, Penpound, Porth, a Miss Eliza- beth Griffiths, Maesgwyn, Cymmer, Porth. Y Parch. J. D. Jones, Cellan, Sir Aberteifi, gymerodd at y gwas- anaeth, fel hoft gyfaill i'r par ded- wydd ac i deulu Maesgwyn. Yr oedd organyddes yr addoldy wrth yr or- gan, a melus ei seiniau. Y mae Mrs. Morgan yn ferch i un o arweinwyr en- wocaf y fasnach to, ac un o arwyr dewraf llawer o danchwaoedd pyllau Morgannwg, sef Mr. Thomas Griffiths, M.E., J.P., Maesgwyn, Cymmer, a Longfield, West Cross, Mumbles. Hana Mr. Rhys Morgan o deulu gwir barchus, ei dad a'i frodyr yn swyddogion cyfrifol yn y Cymmer, etc., a Mr. Rhys Morgan ei hun yn athraw llwyddiannus a pharchus yn Abercynon bellach, ond gynt ym Mhenrhiwceibr. Mae'r ddau deulu yn flaenllaw gydag Ymneillduaeth Gymreig, ac yn cynrychioli dau en- wad, sef yr Annibynwyr a'r Metho- distiaid. Trefnwyd fod y briodas i fod yn y Mumbles brydferth, iaçh, lie y ceir cyfuniad o wlad swynol ogon- eddus a'r mor a'i ramant a'i hud. Ac yn ol y dymuniad, cadwyd yr oil yn weddol o dawel, neb ond perthnas- ai a rhai ffrindiau mynwesol yn bresennol—yn y gwasanaeth syAl ac urddasol yn yr addoldy, ac yn y wledd yn Longfield. Gyda'r par cfedwydd yn llawenhau, gwelwyd Mr. a Mrs. T. Griffiths, Maesgwyn a Longfield; Mr. Ebenezer Morgan, Penpound, Porth Mr. W. T. Griffiths, Caer- dydd; Mr. a Mrs. Thomas, Bargoed; Mrs. James, Abertawe; Miss Griffiths, Pencoed; Mrs. a Mr. Thomas, Cym- mer; Mr. Griff Morgan, Bedwas; Mrs. Howells, Porth; Mrs. Morris, Mountain Ash; Mr. a Mrs. Evan Lewis, Abertawe, a Mrs. J. D. Jones, Cellan, heblaw Mr. Llew Morgan, brawd y priodfab yn "best man," ac 1 ni chyflawodd ;:neb y wydd bwysig yn rhagorach, a'r ddwy Miss Morgan, chwiorvdd y priodfab, wnaeth gyflawnu eu gwaith fel llawforwvnion yn deilwng o'r cyfrifoldeb. Wrth y bwrdd ar ol gwledd mwvn- hawyd doniau hyawdl yn llawn cysur- on a dymuniadau da i'r dedwydd bar. lyner-dadol ydoedd anerchiad y tad, Mr. Thomas Griffiths, tra yn gollwng ei afael o'r ieuangaf o'i blant i wyn- ebu ar ei byd newydd, ond gyda ben- dith gyfoethocaf calon tad. A swyn- ol ac annwyl dyner ydoedd geiriau Mrs. T. Griffiths. Pa fam a merch sydd yn anwylach o'u gilydd? Dilyn- wyd yn deilwng o'r amgylchiad gan Mr. Thomas, Bargoed (yr hwn sydd yn briod a merch hynaf Mr. Griffiths), Mr. Evan Lewis, Abertawe, fel hen gyfaill i'r teulu Mr. E. Morgan, tad y priodfab, a'r Parch. J. D. Jones, yr hwn a ddarllenodd y tri phennill can- lynol a gyfansoddwyd ar foreu'r briodas "In hynod o wylaidd oedd Morgan, Fel carwr-rhyfeddol o 'shy,' Fc dystiodd rhyw fobi pur egwan- 'Mi welais, rwy'n shwr 'German spy| Datblygodd yr athro llwyddiannus, A dringodd i ris ar ol gris, Ond heddyw ei fyd sydd mor felus— Mae Lizzie a'r 'ring' am ei bys. I Os rhua magnelau y ddaear Nes crynu o'r cread i'w sail, A syrthio o ddewrion mor hygar Yn amlach na thorf Hvdref ddail; I Daeth bore annwylaf eich rhamant, Fu boreu erioed yn fwy braf, Yn orlawn yw'r cylch o ogoniant I Mor agos yw mwyn wlad yr haf. Ni welodd priodas annwylach Na Lizzie o'r hyfryd Maesgwyn, Fu bachgen erioed yn hawddgarwch j Na Rhys, iaith dyffrynoedd yw hyn; Bocd heulwen o'r byd gwvnfydedig ) Yn llonni eich bywyd hyd oes, A chofiwch mai gwir fendigedig Yw'r cartref dan gysgod y groes." Ymadawodd y par dedwydd am y Brifddinas a lleoedd eraill, ac una eu I lluosog gyfeillion, gyda'r nifer vn y briodas ac yn y wledd, i ddymuno i Mr. a Mrs. Rhys Morgan dyfodol o'r fath oreu. Disgyned bendithion cyfoethocaf nef a daear ar eu hael- wyd. FFRIND.

CYMERWCH HYN yN pDlFRIFOL 1 Ystyriwch drosoch eich hunain pa un a ddylai Parot< .d, gan ba un y mae Enw da yn ei wlad ei hun ac yn mhlith ei bobl ei huny. mbob man, bwyso gyda chwi fel prawf o'i Werth Gwirioneddol a'i Adnoddau lachaol ar ol ugaia mlynedd o Boblogrwydd cynydd- ol, neu feddyginiaeth ddieithr wedi ei pharotoi gan dramorwyr anadnabyddus, gan beidio rhoddi enw i'r cyfansoddiad, a dim ond I dirgelweh i'ch harwain? < Y pWNC q JECHYD V mae hyn yn fater sydd yn sicr o fod a fynoch chwi ag ef ryw am- ser neu gilydd, yn neillduol. pan y mae yr Anwydwst mor gyffre- din, fel y mae ar hyn o bryd. Y mae yn dda i wybod beth sydd i'w gymeryd er cadw ymosod.ad o'r anhwylder mwyaf gwanhaol hwn ymaith, ac i frwydro ag ef o dan ei ddylanwad helbulus, ac yn neiliduol ar ol ymosodiad, oblegid y pryd hwnw y mae y cyfansodd- iad wedi rhedeg i lawr gymaint fel ag i'w wneyd yn agored i'r mwyaf peryglus o anhwylderau. Mae QUININE BITTERS GWILYM EVANS l yn cael ei chydnabod gan bawb, sydd wedi rhoddi prawf teg iddi fel y feddyginiaeth hysbysol oreu er ddio a'r Anwydwst yn ei wa- banol ffurfiau, gan ei bod y. Barotoad sydd wedi ei barotoi yo I fedrus a Quinine yn nghyd a pbetbau cyfoethogol a Gwaed- burol ereill,'addas i'r Afu, Treul. iad, a'r holl anhwylderau sydd yo galw am Adgyfnerthydd cryf. haol ac adnoddau giaugynyddol. y mae yn anmhrisiadwv pan y. dioddef gan Anwyd, Pneu-onia, neu unrhyw afiechyd difrifol neu lesgedd wedi ei achosi gan ddiff yg cwsg neu bryder o unrhyw fath, pan y mae teinilad cySredin o wendid a Uudded ar y corft. pEIDWCH OFD1. YSTYRIWCH YN A WR Gyrwch am gopi o bamphled y tystiolaethau, a darllenwch 1 cyfryw yn ofalus ac ystyriwch yo dda, yna prynwch botelaid gydalr Fferyllydd neu yn yr Ystordy agts- af, ond pan yn prynu lJ'Iynwch weled fod enw "Gwilyrn Evans 11 a. y label, stamp, a'r botel, oblegid beb byny nid oes dim YO wirion- eddol. gwerthirv-mhobman GWERTHIR YN MHOBMAN ;!ewn Potdau, 2s. a9c °-a 4S. 6ch. yr u» Unig Berchenogion QUININE BIITtRS 14ANUFACTURIN COMPANY. LIMITED, LLAPOIELLY, Sojith \¡ale.