Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
6 articles on this Page
COLOFN Y BOBL IEUAINC.
COLOFN Y BOBL IEUAINC. DAN OLYGIAETH DYFNALLT. Anfoner cynhyrchion ar gyfer y Golofn hon i Dyfnallt, Caerfyrddin. I I ISLWYN. (Gan J. Lloyd Thomas, Caerfyrddin.) (Parhad.) Dywedodd rhyw fardd Seisnig un- waith, "Poetry is the grandest chariot wherein king thoughts ride." Os yw hynyna yn gywir, diameu mai Islwyn oedd bardd godidocaf yr ynys hon, ac hwyrach y cyfanfyd. Yn yr oil o'i weithiau cawn enghreifftiau dirif o'r "meddyliau brenhinol hynny y son- ia'r bardd am danynt. Cymerwn un enghraifft o'r bryddest ar y "Nos :— "Pryd hyn Mae Natur dyner yn clustfeinio ar Ei holl ffynhonnau'n tarddu i'r lan o Dduw. Clyw swn y dyfroedd ar 1 echweddau ,r bryn, Dwrf gorfawreddog fel pe mynnal r rhaeadr I'r ser ei glywed a dweyd wrth Dduw Fod iddo eto ar y bryniau lef Dragwyddol o addoliad. Obry clyw Yr afon hithau ar ei milwedd daith, Yn llanw dyffryn ar ol dyffryn ag Angylaidd for o addoliadol swn, A'r ffynnon fach ymhell o fewn y goedwig, A lawenycha fod ei hodl hi Yn hyglyw yn y gyffredinol gerdd, A bod y ser yn gwrando arni hithau Yn canu yn y cor. Mae Natur yn addoli yn holl nerth, Holl fawredd yr elfennau Gwrendy'r mor Wyllt fawl y gwyntoedd nes ymgodo'i donnau, Fel gwynfyd o addolwyr, tua'r nef. Dyna feddyliau arddunol mewn gwisg odidog. Eto beiir llawer ar Islwyn am ddiff- yg trefn. "Bardd y Dragywyddol Heol yn fynych gelwir ef. Canodd unwaith "Daw adeg ar farddoniaeth na fydd un Dyfundrefn gaethol o fesurau blin Na deddf. Ond gredaf- Barddoniaeth, 0 Farddoniaeth! Pwy a roddes ] neb awdurdod ar y fath angyles I bennu dy derfynau? Ymaith Reol! Ffowch, ddeddfau dynol Rhowch i hon dragwyddol heol." Y tnae yn hiraethu hefyd am- "Y ddedwydd adeg, pan lifeiria cerdd O'r enaid pur, fel ffrwd o'r goedwig werdd. Ond ar ol cyfrif am bob peth nid ,oes cymaint yn y cyhuddiad o ddiffyg trefn, a dywedir ar awdurdod uchel nad oedd y bardd mewn difrif pan ys- grifennodd am "y dragwyddol heol." Hoffai ysgrifennu yn y mesurau caeth- ion hefyd, a gellir treulio llawer awr o fwyniant yng nghwmni Islwyn y Cynghaneddwr. Pan dramgwyddai ar ddeddfau trefn yn ddiau, yr oedd ganddo resymau cryfion am hynny. Nid byth yr abertha synnwyr i drefn na chwaith i odl. Drwy ddilyn y rheol hon y mae yn eglurach, yn symlach, ac yn ystwyth- ach na llawer bardd arall. Er mor fynych beiir arno, nid yw yn aberthu trefn ond i osod ei feddwl allan yn eglurach. Ac yn hyn gellir ei lwyr gyfiawnhau. Y mae llawer wedi darlunio Islwyn fel bardd prudd-der a thristwch. Cyf- ,eiriant at hoffder y bardd o'r nos a'r dymestl fel prawf o hyn. Ond anghofi- ant mai nid tywyllwch y nos a garai Islwyn, ond ei gwasanaeth i ddyn drwy ddatguddio iddo y nefoedd a'i gogon- iant-y ser a'r wenlloer yn y Ifurfafen uchod. Am y nos dywed:- "Euraidd adeg y bardd ydyw, Ac awr ber y cerub yw, Engyl ar ei hymyl hi, Miloedd a geir yn moli, Rhyw atgof ynof ennyn 0 deg etifeddiaeth dyn, O'i enwawg darddiad hynod, .A'i hawl i anfanvawl fod. Mi glywaf lwysaf leisiau A'u holl nwyf i'm llawenhau; Lleisiau nef, rhan cartrefawl, Er ymhell 'rwy'n cofio'r mawl. Ysbrydol leisiau brodyr Yw'r angel-don drwy 'nghlyw dyr; Mae perthynas urddasawl Rhyngof fi a'r eang fawl; Afradlon wyf, a'r odlau Myg a phell wna i'm goffhau Am annedd fy nymuniad laith fy Nuw, a thy fy Nhad." Hoffai hyd yn oed yn fwy y nos am ei dista-rw- d y gallai feddwl am ,ddirgelion byd anweledig ynddo. Dywed ei hun— "Y sanctaidd nos a'n tuedda ni—fwy- fwy At fyfyr a gweddi; Ei nefol-deg adeg hi Sydd hvvvlus i addoli." Lawer gwaith y dywedodd wrtho ei mun- "Efo'r awen awn yn Ilawen A llawn lleuad Tua'r glannau a'm meddyliau Am addoliad. Iae y ser feI am siarad Yn y nos am dy fy Nhad; Meddyliau uwch geirrau gaf O'r ser ddwyfolwers oraf." Yn hyn erys hoffder Islwyn o'r nos, a dywed yn odidog am Iesu yn caru distawrwydd y nos, yr adeg y gallai adael swn y dorf a dal cymundeb gyda'i Dad. I'w hoff fynydd, pan orffennai-y dydd, Mab Duw a esgynai; Natur oil yn ddistaw'r ai, Oblegid Duwdod blygai. Tybiaf fod syndod drwy'r ser—o'i wel- ed, Mor wyl yn y dyfnder; Priod Fab, anwylfab Ner, A'i bryd yn llawn o bryder (I barhau.)
Adgofion am Ysgol Comin, Heolyfelin.
Adgofion am Ysgol Comin, Heolyfelin. Hynaws Olygydd,—Mae fy mhen "er's tro fel wedi troi yn Cinema-yn llawn "films" o ddarluniau yr amser gynt pan oedd Ysgol y Comin ar Y Comin, a chyn bod y Pare prydferth, nad oes ei ail yn y wlad, yn rhydd i'r trigolion ei fynychu. Ysgoldy bychan oedd y pryd hwnnw-dim ond un ys- tafell—a'r mishtir oedd y Cymro gwladgar a garai ei iaith a'i wlad fel ei enaid ei hun, sef y diweddar Dan Isaac Davies. Y pryd hwnnw crots oeddem yn llawn bywyd, ac yn ein plith Tom Williams, -a adwaenir hedd- yw fel Syr T. Marchant Williams; a'r ysgolfeistri-Tom John, M.A., Llwyn- • ypia, a John Jones, Trealaw; Gomer Jones (brawd yr olaf), a goruchwyliwr yr Ysgolion Ddyddiol; H. Dawkin Williams, Melin Ifan Ddu, a Rhys Williams, cofrestrydd Aberdar. Danghosir hwynt ar "films" eto. tMae y film hon i arall, sef Billy Mat- thews, mab Henry Mathews y Teiiiwr, oedd y pryd hwnnw yn byw yn y ty olaf yn Heol Harriet, yn ymyl y Lon- don Warehouse, lie bu y brodyr Tomos a John yn masnachu. Dynion oedd- ent hwy fuont yn gymorth i'r achos da yn y lie. Ni chafodd Billy Mathews gorff cad- arn; yr oedd un ochr iddo yn wan. Billy, er hynny, oedd ein hanwylyn. Nid oedd ei debyg yn yr ysgol am ddysgu ar gof dysgodd y tablau yn ieuanc, hyd at yr 2ofed. Weithial1 byddai y mishtir yn gofyn yn sydyn iddo saith gwaith pymtheg, &c., ond prin y byddai wedi gorffen gofyn na fyddai yn ateb, a phob amser yn iawn. Cawsai bechgyn hynach glywed peth- au na hoffent am hyn. Mewn eisteddfod undebol o- Eg- lwysi'r Bedyddwyr o Heolyfelyn i Benderyn, byddai cystadlu brwd rhwng corau plant a dynion, &c., bob N adolig j a Llungwyn. Un tro yn Ramoth, Hir- f wain, y cynhelid hi. Beirniaid y gerddoriaeth oedd Howells (Eos y j Dyffryn), Maesteg, a'r Parch. W. Morris, Rhosynog, Treorci, yn clor- iannu'r llenyddiaeth. Dyma'r adeg y I, clywid "Nant y Mynydd," "Trewch, Trewch y Tant," a'r "Alarch," a chan- wyd llawer am y swank" hwn. Corau plant Cwmdar (dan arweiniad Sam H. Williams) oedd fwyaf ffodus i ennill. Ieuanc oedd yr arweinydd y pryd hwnnw; efe erbyn hyn yw prif ¡ arianydd gweithfeydd D. Davies a'i feibion, Ferndale, er's blynyddau bell- ach. Cynhygiai Billy Mathews ar yr adroddiad, sef "Un goeg oedd y gneuen." Gobeithiem y cipiau'r wobr, ac yr oedd ganddo fantais arbennig, oblegid nid oedd well darllenwr yn yr ardal na'i dad; bum yn ei ddosbarth ef am flynyddau yn yr Ysgol Sul, a phan dan ei ddysgyblaeth cipiais y wobr droion am ddarllen, pan oedd cystad- leuwyr eraill oil yn hynach na mi, ac i Mr. Henry Mathews yr oeddwn yn ddyledus am hyn. Dyna'r adroddiad yn dod; adroddodd Billy yn dda, ond nis gallai frawddegu yn hollol glir, ac nid ei fai oedd hynny. Beirniadodd Rhosynnog Billy yn llym, a thybiem iddo fynd allan o'i ffordd i'w gernodio, ac fod pigyn yn y Rhosynnau. Coll- wyd dagrau gennym ar y daith gartre am ein bod yn caru Billy. Ieuanc oedd Rhosynnog yr adeg hon, ac heb lawer o brofiad. Diau iddo ddysgu ar ol hynny nad doeth yw clwyfo pan yn beirniadu plant. Nid wyf yn siwr na fu'r amgylchiad uchod yn beth rhwystr ,i mi i fwvnhau ei bregethau gorchestol pan yn gwrando arno. Rhuthrai yr amgylchiad i'm cof ar fy ngwaethaf, .gan fel yr oeddwn yn caru Billy Mat- hews. Bu Billy farw'n ieuanc. Mac dwy chwaer iddo yn fvw—un yn yr hen ardal, sef Mrs. Evan Evans, a Mrs. Owen, yn Tylorstown. Claddodd vr olaf ei gwr, sef David Owen, yn gynnar ar ei gyrfa briodasol, ac efe yn ddyn ieuanc hardd. "BERDAR BACH." I .—————.——.———-
Advertising
ALWAYS WELCOME ? ? The Housewife who bas  BLANCHS T Cream Puddings I is ?nnee,ver at ? loss about the sweets I course. A dainty and delicious ■ dti_ suh-looks and tastes like crcan;. ■ ?A penny packet makes a pint. I ANY GROCER WILL SUPPLY I m. Camberwell, London, I AND St. Peter's Street. Cardiff.
j "Ar y Tramp."I i )
j "Ar y Tramp." I ) HANES TA1TH FER I'R WLAD. CAN JOSIAH JENKINS. Ar foreu tesog y Llungwyn pender- fynais fyned am ddiwrnod neu ddau ar y tramp er gweled rhyfeddodau anian. Cyfeiriais fy nghamrau tua dolydd gleision Llandaf a'r Eglwys hynafol sydd yno. Bu Dr. William Morgan yn Esgob yma un amser. Efe oedd y cyntaf a ddaeth a'r Beibl allan yn gyflawn yn ein hiaith, ac yr ydym dan ddyled fawr iddo. Bu lolo Morgann- wg yn gweithio yma yn hir iawn hefyd, tac yn dysgu y mawrion sut i ddeall y cerfiau Groeg a Lladin. Yn fuan iawn cefais fy hun wrth Dongwynlais a J Ffynnon Taf. Yn y lie olaf gelwais ar < Henry Jenkins, Glanyllyn-hen gyfaill frnwyl ydyw ef, ac ar ol ychydig o seibiant aethum yn y blaen tua Nanty- garw. Mae y lie yma yn cynhyddu yn gyflym iawn, a digon tebyg y daw yn enwog eto. Bu mewn bri mawr un amser oherwydd y llestri te china a wnaed yno. Nid oedd eu tebyg mewn un rhyw fan. Ymwelai prif foneddig- ion pob gwlad a'r lie, er prynu y llestri. Maent yn hynod brin erbyn hyn, ac yn werth llawer o arian. Yr oedd rhai darnau yn meddiant Gwilym Mor- gannwg, pan oed3 yn byw yn yr hen New Inn yn y Bont. Gwrthododd efe 5op. am danynt lawer tro. Gwerthwyd "set" o honynt yn "sale" fawr y Bonwr James Howells am ^198, a honno heb fod yn gyflawn. Gan fy mod yn adnabod Mr. Pardoe a'i wraig, ymholais am yr hyn a wneir ganddynt hwy yn awr, ac ni wneir dim oddigerth padelli pridd a phibellau o bob math. Ar ol ychydig ymgom ddiddorol am yr hyn a fu yn yr hen waith, gwynebais y rhiw fawr tua Groeswen, er gweled hen fynwent y eyafiawnon, fel y dywedodd Watcyn Wyn gynt. Nid oes achos imi fanylu dim am y lie hwn, oherwydd y mae gohebydd eisioes yn ymdrin a'r mater yn y Darian." 0 Groeswen aethum tua Chaerffili; ciniawais yno, a ffwrdd a mi i'r Eisteddfod, ac yno daethum o hyd i lawer hen gar y dyddiau gynt. Yr oedd cawciaid y dref a chacwns Bedwas yno wrth y cant; gwelais hefyd ambell Gardi glew; ychydig o wyr y Bloron, a hefyd wyr y Cawl Er- fin. Cawsom Eisteddfod dda, a mwyn- had mawr rhwng popeth; er hynny, clywsom rai yn achwyn—wedi cael cam, meddant hwy-dyna fel y mae o hyd rhai yn canmol ac ereill yn grwgnach, a dyna fel y bydd, mae'n debyg, trwy yr oesau. Ar ol yr Eisteddfod aethum o am- gylch ogylch y dref. Y mae'n syn meddwl am y cynnydd mawr a fu yma ymhob cyfeiriad. Daw yn dref odidog cyn pen fawr amser. Bum yn waenwn rhyw ddeg mlynedd ar hugain wenwn ryw ddeg mlynedd ar hugain yn ol, ond er fy syndod, maent wedi diflannu, a thai newydd ardderchog wedi eu hadeiladu yn eu lie. Bum yn holi am ambell hen gar hefyd, ond och, maent wedi myned i ffordd yr holl ddaear. Wel, arosais nos Lun yng Nghaerffili, a phenderfynais ail gychwyn ar y tramp am ddiwrnod arall —mor bell a Gelligaer. Boreu IVfawrth Gwyn, cychwynais yn bur foreu ar hyd yr heol fawr heibio Pontygwindy, Pwllypant, Llan- bradach, heb sylwi fawr ar ddim ond prydferthweh anian ymhob cyfeiriad. Mae Llanbradach ar gynnydd mawr, a drwg iawn gennyf feddwl fod y foneddiges haelionus Miss Thomas, Llwynmadoc (Cantref Bualltj, perch- enoges y lofa, wedi huno yn yr an- gau. Yr oedd yn hael iawn tuag at dlodion gwlad Brychan bob amser, ac yn hael iawn hefyd tuag at Ysbyty Caerdydd. Rhoddodd ei mloedd. Y mae tlodion Cantref Buallt mewn galar ar ei hoi. Er ei bod yn gyfoethog iawn, nid oedd yn ffroen uchel un am- ser. Ymwelai a'r tlodion yn eu tai, ac eisteddai i lawr i ymddiddan a hwy mewn Cymraeg pur. Ar ol cerdded yn hwylus am ychydig amser cyrhaeddais hen dafarndy y Cylchlestrwyr (Coopers' Arms), Ystrad Mynach, lie y bu y beirdd yn cynna- gwyliau yn awr ac eilwaith. Cynhali- wyd yma Eisteddfodau da iawn, a bu cystadlu brwd rhwng beirdd y wlad. Yma y bu Dewi Haran, Ifai Felin yr yr Ystrad, Evan Iago y Gweydd o Ar- goed (tad Ieuan ap Iago, awdwr "Hen Wlad fy Nhadau," onide?), Cadwgan Fardd, Thomas ap Gwilym, Evan Williams, Pontypridd, neu Bontfaen; credaf mai ef oedd awdwr "Gardd Cymru" yn Saesneg. Cyfeithiwyd "The Garden of Wales, o waith Evan Williams gan Ab lolo i'r C/mraeg. Wei, yr oedd yn dda gennyf cael ychydig seibiant yn yr hen dy, a medd- wl am yr hen Gymru fu—yji tynnu am y dorch o'i fewn. Yr oeddwn am bryd ar gyrraedd Gelligaer cyn amser ciniaw, felly cerddais yn hwylus yn y blaen dros y rhiw fawr, Ceh Hen- goed, ac wedi cyrraedd y pen uchaf teflais fy ngolwg draw tua Lanfabon a Llancaiach, ac wrth fyfyrio ir bryd- ferthwch y wlad, cofiais am yr hen bennill telyn hwnnw a fu mewn bri yn yr ardaloedd hyn yn y dyddiai. gynt: vVeJe eglwys Mabon Sant, Ac wele bant y Nelson, Y Gelligaer, a'r Gelliargwelt, A'r hen Fedwellty wiwlon; Pe cawn i diroedd y tri pblxol. Hwy fyddent fwy na digon. 1 (I barhau.)
Ysgrif ar Mr Henry Harries,…
Ysgrif ar Mr Henry Harries, Harriet Street, Trecynon. I Mae y gwr da uchod wedi cefnu arnom I er's rhai wythnosau. Yr oedd wedi treulio blynyddoedd lawer a'r Tre- cynon, ac yr oedd yn adnabyddus iawn, ac anwyl tu hwnt gan bawb. Brodor o Llanddeusant, Sir Gaerfyrddin ydoedd, a brawd iddo oedd Mr Owen Harries, masnachwr cyfrifol am yn agos i ddeu- gain mlynedd yn y lie, yntau yn flaen- llaw iawn yn Heolyfelin dan y diweddar Barch. Wm. Harries, ac yn cymeryd rhan flaenllaw gyda chyfrifoldeb ei en- wad, ynghyda chyfran helaeth o anrhyd- edd yr enwad parchus hwnnw. Meth- odist selog oedd Mr Henry Harris, a blaenor ffyddlon a pharchus yn Eglwys Bryn Seion, Trecynon. I Magesid Mr Henry Harries yn Amaethdy Penrhiw, Llanddeusant, gyda'r diweddar Barch. Owen Lewis, gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfin- aidd, ac un o'r cymeriadau cryfaf, glanaf a phuraf a gododd yr hen sir er- ioed. Yr oedd perarogl ei gymeriad fel blwch enaint, yn llanw'r sir o gwr i gwr. Cymerodd Henry i fewn iddo ei hun yn esmwyth holl ragoriaethau eglur a phendant ei daid. Yr oedd yn fonedd- wr llednais a thyner, wrth natur ac ym- arferiad, a chariodd linellau pendant Penrhiw o ran athrawiaeth cymundeb ac arferiad gydag ef i Aberdar. Nis gallai neb fod yn ei gwmni yn hir heb deimlo fod yna naws gwahanol i'r hyn a gawn wrth gymdeithasu ag ereill. Yr oedd yna ryw ffordd yn perthyn iddo a hawliai sylw a pharch—rhywbeth oedd yn catching-yn gafaelu ynom, ac yn ennill pawb i'w barchu. Nid nerth y graig a welid ynddo, ond tynerwch y dyffryn nig ysgythredd y i graig, ond tegwch y ddol; nid gyrru oddiwrtho, ond hud-ddenu ato; nid cryfder y Hew, ond mwynder yr oen nid hrenin yn creu braw, ond gwr yn llawn hedd a bywyd yn ei law. Pe bai mwy o'r llew a llai o'r oen ynddo, buasai hynny yn well iddo ef ei hun, ac yn fwy o fantais i gymdeithas. Tueddi i gadw yn yr encilion y byddai; er hynny yr oedd yn addas iawn at bob gwaith cy- hoeddus. Cynrychiolai ei eglwys i'r fantais oreu ymhob peth, a chyda phob gwaith. Yr oedd yn ddyn o ymddir- ied mawr iawn; safle o ymddiried fu ei fywyd ar ei hyd, ac ni fu cwmwl ar ei anrhydedd. Yr oedd yn hael iawn at bob achos teilwng—" Yr hael a ddych- ymyg haelioni." Chwiliai allan, fel Job, y gwyn na wyddai am dani, ac y mae yna lu mawr o dlodion wedi man- teisio ar hyn. A oherwydd y llinell ragorol hono ynddo manteisiodd llawer o rai anheilwng arno fel masnachwr. Yr oedd o feddwl cryf yn naturiol, a bu wrthi yn ddiwyd ar hyd ei fywyd yn amaethu ei hun. Y Beibl oedd e i, brif lyfr; er yn blentyn drachtiodd yn hel- aeth o ysbryd y llyfr. Deallai ei Jbrif wirioneddau, a phlygai o'r galon i'r ffurf o athrawiaeth a ddysgid ynddo. Darllenodd lawer arno, trysorodd dor- aeth o hono ar ei gof. Gwnai ddefnydd hylaw ohono, fel gwr yn tynnu saethau o'i gawell. Efrydodd lawer arno, a hynny yng ngoleuni y feirniadaeth add- fetaf. Yr oedd hefyd wedi cyd-dyfu a Baxter a'i Dragwyddol Orffwysfa'r Saint, Gural ar y Gristion yn ei gyflawn arfogaeth," a Geiriaduron Charles a James Hughes. Dyna rai o'i ffynhonnau dwfr ef. Y ddau brif awdur ganddo oedd Dr. Lewis Edwards, Bala, a'r Prifathraw D. Charles Davies. Yr oedd mer eu diwinyddiaeth hwy wedi mynd yn rhan o hono, ac yn ngeir- iadaeth yr olaf y bu yn dweyd ei brofiad am dro hir. Cyfrifid ef yn feistr ar ddarllen, a llwyddai i gyfleu'r meddwl a'r oslef yn gywir-camp yr ymboenai ynddi gyda'i ddosbarth yn yr Ysgol Sul. Yr oedd yn athraw rhagorol iawn, ac yn un a fawr berchid gan ei ddosbarth. Yr oedd hefyd yn arolygwr Ysgol Sul delfrydol, achanddo ffordd arbennig o ysgwyd llaw a phawb yn yr ysgol, y gynull- eidfa, a'r eglwys, a'i gwnai yn hawdd i'w gyngor neu ei gyfarwyddyd gael ei gario allan. Yr oedd yn weddiwr mawr. Lawer tro y clywsom ef fel pe wedi ym- golli yng nghymdeithas yr Anweledig. Erys ei ddymuniadau i ringio yn hir yng nghlustiau y rhai a'i clywodd, ac yr oedd ei brofiad yn felus fel "yr addfed ffrwyth cyntaf." Colled fawr sydd i'r teulu, yr eglwys, a'r ardal ar ei ol. Y mae yr ysbryd yng ngweddill ganddo ef. Rhodder i ni eto lawer o rai tebig i gymryd ei le. Tra- ddododd ei weinidog, y Parch. J. Mor- gan, bregeth angladd dyner ar ei ol Gorff. 5ed. Y nefoedd fyddo yn dyner a'r galarwyr a'r teulu oil, ac o unig frawd yr ymadawedig, Mr Harries, Pontycymmer.
Advertising
I The Welshman's Favourite. I I MABON Sauce I I i/V As good of its Name. I DON T FAIL TO GET IT. S I Manufacturers-BL.Ufcø'a, St. Pater St., Cardiff. I U\V\\V\\V\\X\X\X\X\\X\\V\Vk IMy Men's Sauce I ? L&rge Bottle 2?<L ?  Delightful Sauce and lots of It for g J the money. 6)<<?<?«xrt<M?A?w? ? %we -noes. aL j%ou ft. ca?. | —i YWIONI Cywionll Chickens, fin- est Strains laying, 30s. dozen; two months old, 10s. three months, 15s. dozen. List free live delivery.—Good- win, Stratford, Essex. GWAED1 GWAEDl GWAED! MAE IECHYD A BYWYD YN DIBYNU AR WAED PUR CRYF. IACH A MAETHLON. Hughes's Blood Pills Man "Hugha, Blood Pills" yn hyneri effelthlol at Creu Cwaed Newydd, Pur a Chryf, felly yn dylanwadu ar hell Organau y Corff, drwy hyny yn laahati Dolur Pen, Oiffyg Traul, Biliousness, Afu Ddrwf, Tarddlantau a? y Cnawd, Cornwydon, Scurvy, Piles Fits, Nlrv. ousneis, C w y n t Cwynegon (neu Cymal- wst), Posn Cefn, Lum- bago, Corn. rwymedd, Neuralgia, Anhwylder- an yr Aren- au, iselder y a p r y d, 8 u r n I y Cylla. I BENYWOD! At Anhwylderau tueddol I bob Gwraig, Mam a Merch o bob oedram mae Hughes's Blood Pills" ya nodedig o effeithiol. Rhodder prawf arnynt. RHYBUDD PWYSIG. Wrth brynu y Pilli hyn gofaler rhan gael eich twyllo. Mynwoh weled y Trade Mark, sef llun Calon fel hyJI- WW ar bob blwch. Hebv hwn, twyll ydyw. Gwrthodwch bob peth arall. Ar werth gan bob Chemiat a Stores am 1/1i. 2/9, 4 B. Neu danfonwoh ei Gwerth mewn Stamp. neu P.O. at j Perchenog— JACOB HUGHES. MANUFACTURING CHEMIST, M.P.S., L D.S Penarth, Cardiff. Can, LienaCweriq G waithy diweddar Mytyr Wynn, sef BACHAN IFANC Y DARIAN. Ceir ynddo ADGOFION AM SIRHOWI A'R CYLOH, DARNAU BARDDCNOL A'R LLYTHYRA NEWYDD. Pris 1/. Drwy'r Post 1/2. I'wgael o Swyddfa'r DARIAN, neu oddiwrth Mrs. Williams, Newsagent, Aberaman. LALP" ES BLANCHARD'S PILLS Are unrivalled for al Irregularities, &c., they speedily afford relief and neve rfail to alleviate all suffering. They supersede Pennyroyal, Pil Cochia, Bitter Apple, &0. Blanchard's are the Beet of all Pills for Women. Sold in boxes, 1/1 J, by BOOTS' Branches, and all Chemists, or post free, same price, from _BSLIE MARTYN Ltd., Chemists. 3 DALSTON LANB, LONDON Free Sample and valuable Booklet, post free Id. stamp A PAGE Book about Herbs and how to use 6tt them. Post free. Send for one. Trimnell, The Herbalist, 144 Richmond-road, Cardiff. Established 1879. PLEASE NOTE THE ADDRESS. TO prevent fraud see that you get Estab. JL lished 1879 on every label and wrapper of my preparations, without which none are genuine.-Trimnell, The Herbalist, 144 Rich- mond-road, Cardiff. TRIMNELL'S PILLS AND POWDERS have cured thousands. Why not you ? See that you get "Established 1879 on every label. -Tri mnell, The Herbalist, 144 Richmond Road, Cardiff. Agents wanted. EVERY WOMAN Should send two stamps for our 32 page Illustrated Book, containing Valuable Information how all Irregularities and Obstructions may be entirely avoided or removed by simple means. Recom- tnended by eminent Physicians, as the only Safe, Sure and Genuine Remedy. Never Fails. Thousands of Testimonials. Established 1862, MR. PAUL BLANCHARD, ClMwoaont Bouse. Dalston T ane, T-ondoa. ETO DDIWRNOD ARALL GWEDDI AM BOB DYDD O'R FLWYDDYN, GAN J. H. JOWETT, Mi., D.D. CYFIEITHEDIG I'R GYMBAEG CAN Y DIWEDDAR WILLIAM THOMAS, LLANGEFNI. GOLYGWYD GAN Y PARCH. H. ELFED LEWIS, M.A. PRIS SWYLLT. LLUNDAIN: Cyngor Cenedl?ethol yr Eglwysi Rhyddion Efengylaidd, Memory Hall, E?C?ddion Y FORD. Yn cynnwys arlwy flsol am flwyddwyn i blant o bob oed, Bef 13 o Bregethau A 13 o Delynegion. I Mae'r gyfrol wedi   mMwy.aef;ffafriolg????? megis Y BeM?tt<M, Y «g .n y Cymru, Cyrwru'r   Y Drysorfa, « £ &»<&& derbyn??  canmol oddiwrth bregetbwp, lytbyran canmol oddiwrth bregetbwyr, Ilenorion, plant, &c. y gyfrol ?,? chael ar aaSrbinVpostol Order BwUtpn yr Awdwr- T. VALENTINE EVANS, CLYDACH, Nr. Swansea. Athrofa Aberystwyth (UN O'R COLEGAU YU MBBlFYSGOL CYMRLU). Brifathrav-T. F. ROBERTS, M.A., LL.D. Parotoir yr efrydwyr ar gyfer Arholiadaa Prifysgol Cymru. Cynhygir amryw o ysgolorisethan (rhal o honynt yn gylyngedig i Oymry). y tlwyddya hon. Am fanylion pellach, ymofyner H. DAVIES, M. A Oofreetrydd. Dywedwch wrth bawb: II Y ma. DA VIES'S COUGH MIXTURE, yn rhyddau Peswch." ANWYD, PESWCH, I^^EN .ep^ -Mae rhai'n gyda^m o q ddio. ddef oddi wrth Beswch, Bronchitis, Pal,   D. Anadl. Y Mae yr hen Feddyginiaeth Davies's Cough Mixture etto ar 1 blaen, ac yn cael ei gwerthfawrogi yB fwy nag erioed, bob amser wrth law> felus, yn cyrmkesuy tas ^rh dd. hau y phlegm. Bvdd dose mewn pryd yn ddigon. 1/11 a 2/9 (postage, 3C.)- HUGH DAVIES, Chemist, MACHYN- LLETH. THE Aberaman & NJountain Ash Billposting and Advertising Co. Proprietors of the most prominent stations In Aberaman, Cwnoaman, Cwmbacb, Abercwmbol. Aberdare and District. ADVERTISE BY BILLPOSTING. EVERYONE SEES POSTERS. AU communication* and parcels should b. addressed to the MANAGER, Public Hall & Institute, Aberaman: Aberdare Tel. P.O. 12, Aberamao. AM BOB MATH 0 ARGRAFFWAITH YMOFYNBR YN Swyddfa'r "Leader," A Swyddfa'r "Darian," 19 CARDIFF ST., ABEBDAB. DOWN & SONS, FOR GOOD SUBSTANTIAL Furniture, Bedsteads, Bedding, Carpets, And every Description of no USE FURNITURE. 2, BY* IrS Mor. Lane. SWallSea. 21 High St. 0 Morris Lane, W The Largest and Cheapest Stearq Cabinet Wjanufactory il) South Wales. Illustrated free 8n application. IMMENSE STOCK TO SELECT FROM. Oarriage Paid on all Orders above slg, or Delivered Freo t. OWN Vaat.