Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
11 articles on this Page
Nodion o Abertawe. I
Nodion o Abertawe. I GAN TALNANT. I Nos Fawrth, Meh. 16eg, 1914, cynhal- iodd Cymrodorion Abertawe eu cyfar- fod blynyddol. Mr John Meredith, cadeirydd y tymor, oedd yn y gadair. Cafwyd adroddiad diddorol gan yr ys- grifennydd o waith y tymor diweddaf, a dangosai adroddiad y trysorydd fod y sefyllfa ariannol yn iachus, gan fod mewn llaw X21 18s. 2jc. Etholwyd y swyddogion canlynol i ofalu am drefn- iadau y tymor dyfodol :-Llywydd an- rhydeddus, Arglwydd Glantawe; cadeirydd, Henadur John Jordan, Llan- Bamlet; is-lywyddion, Henadur Ben Jones, Cyngr. John Lewis, Mri. John Meredith, D. Rhys Phillips, F.L.A., D. Spurrell Davies, a D. Morlais Samuel. Trysorydd, Mr W. P. Williams; ysg. goh., Mr D. Hicks Morgan, B.A. ysg. arianol, Mr T. J. Williams Hughes. Cyfrif-olygwyr, Bonwyr William Evans a W. H. Jones; telynores, Mrs. 4. M. James (Megan Glantawe). Pwyllgor Gweithiol: Bonwyr Thomas Evans (Brithyll Tawe), W. R. Jones, D. Gib- bon Lewis, Talnant, Wm. Davies, John Evans, R. Picton Evans, Parch. T. C. Evans, D. J. Higgs, Mrs. David Harris, J. Isaacs, Parch. N. L. James, M.A., J. 0. Jones, Wm. Llewelyn, D. D. Phillips, B.A., T. Martyn Thomas, Dr. Vaughan Thomas, M.A., J. D. Thomas, J. Celfyn Williams, y Fonesig T. Jones (Prif Athrawes Ysgolion Manselton), Mrs. John Meredith, y Fonesig 0. Mor- gan, M.A., John Gethin (Ysgolion Man- selton), E. T. Daviets (Ysgol Terrace Road), F. S. Price, T. Hughes, Mrs. Vaughaii Thomas, Mrs. G. Morgan, y Fonesig M. Williams (Iscoed). Pen- derfynwyd rhoddi croeso swyddogol i Dr. Pan Protheroe, Chicago, y cerddor adnabyddus, ar ei ymweliad a'r hen wlad yn ystod y mis nesaf, ac etholwyd pwyllgor arbennig i wneud y trefniad- au. Pasiwyd pleidlais o gydymdeimlad a gweddw a diweddar lenor athrylithgar Theodore Watts Dunton. Cyflwynodd y cadeirydd, dros y Gym- deithas, i'r Bonwr D. Protheroe Thomas, cyn-ysgrifennydd y Cymrodor- ion o 1906 i 1913, ffon werthfawr fel danghoseg fechan o barch a chydna- byddiad o'r gwaith pwysig a wnaeth yn ystod y blynyddoedd hynny dros y Cymrodorion. Cydnabu Mr Thomas y rhodd mewn geiriau pwrpasol, a dywedodd yn hapus iawn y byddai yn pwyso ar Gymrodor- ion Abertawe bob tro y defnyddiai y ffon. Mae efe yn nai i Dr. Dan Pro- theroe, Chicago, Gwib-wyl Eglwys y Trinity (T.C.), I Heol-y-Parc. Trwy garedigrwydd y Barwnig Syr John Llewelyn, ymwelodd Ysgol Sul yr eglwys uchod a Phenllergaer, ddydd Iau, Meh. 18ed, ar ei gwib-wyl flynydd- ol. Mae Syr John bob amser yn barod i agor Y Gerddi i bwrpas cyffelyb i'r uchod, ac y mae yn gaffaeliad gwerth- fawr i'r cylch, gan eu bod yn enwog am flodau a ffrwyth goedydd o bob math a rhyw, ac o dan y gwrtaith per- ffeithiaf. Mae Syr John yn awdurdod blaenllaw ar lawer adran o'r byd Ilys- ieuol, -a diddorol yw gwrando arno yn siarad o'i wybodaeth eang yn y maes pwysig yma. Cychwynnodd tua 300 o ddeiliaid yr ysgol a'u ffrindiau yn gynnar prynhawn dydd Iau, mewn cerbydau oedd mor amrywiol eu ffurf a'u diwyg, a'r dull o'u gyrru, bron ag oedd y cwmni lion yn amrywio yn eu dull-wisgoedd. A gellir tybio fod hynny yn golygu rhywbeth yn y dyddiau gor-ffasiynnol hyn. Wei, gwelwyd cerbydau yno o'r modur, ar y dull diweddaf, i lawr yn agos iawn at y gambo wladaidd. Ond yr hyn sydd dda gennym allu ei dweyd ydyw iddynt i gyd gyrraedd Penllergaer yn ddiogel, ac mewn pryd i fwynhau y danteithion a ddarparwyd ar eu cyfer. Mae son am y gambo yn dwyn i'r cof stori am ferch ifanc o Sir Aberteifi, mercli amaethwr wedi mynd i weithio mewn siop, ac ymhen amser wedi mynd i ddilyn ei gorchwyl yn Llundain. Wedi bod yno rai misoedd dychwelodd adref i dreulio'r gwyliau. Pan ddaeth y dydd iddi ddychwelyd i Lundain dar- parasai ei mam bryd o de iddi, a rhoi gormod o siwgr yn y cwpan, ac fel hyn y cyfarchodd ei mam, The superfluity of the sugar renders the flavourality of the tea quite obnoxious to my taste," a chyda hyn dyna'i thad yn rhoi ei ben i mewn ac yn gwaeddi mewn Cymraeg gwladaidd, Dera o'na, Mari, mae'r gambo yn d'aros di i fynd i'r steshon." Nis gwn a oedd siarad cyffelyb i eiddo'r ferch o "Shir Aberteifi" o gylch v bwrdd gan ferched Cymraeg y Trinity ai nad oedd, ond sicrheir i bawb fwyn- hai y te, ac yn enwedig y mefus y bu'r Bonwr Morgan Jenkins mor garedig a thalu am danynt. Mwynhaodd yr ieuainc amryw fath- au o chwarae cyn ac wedi te, a »bu'r gweddill o'r cwmni yn ymlwybro drwy y gerddi a'r tai gwydr dan arweiniad y prif arddwr (Mr Warinington), enw pwrpasol ac awgrymiadol i ddyn yn dal swydd o'r fath—" poethwr y poeth- dai," ys dywedai "Morlais." Wedi i'r ysgol gyd-grynhoi anerch- wyd hwy gan Syr John. Yr oedd new- ydd gyrraedd adref o Lundain. Rhodd- odd wersi pwysig ac addysgiadol i'r plant a'r bobl ieuainc ar lysieuaeth, a gall siarad gydag awdurdod ar y pwnc diddorol hwn. Gobeithiai gael ymgom a'r Parch. W. Prydderch, y gweinidog, cyn iddynt fyned adref, ond yn an- ffodus yr oedd Mr Prydderch o dan ym- rwymiad i fod yng Nghaerfyrddin yn yr Arddanghosfa Genhadol y dydd hwnnw. Cynhygiwyd diolch i Syr John gan y Br. E. Ll. John, arolygwr yr Ys- gol Sul, ac eiliwyd gan yr Hen. Ben Jones, yr hwn a gyflwynodd Mrs. Prydderch a Mrs. John i'r Barwnig. Mewn ateb i'r diolch dywedodd Syr John y byddai yn fwynhad ganddo gyf- lwvno eu teimladau da i'w briod.
Aberpennar, Mountain Ash.
Aberpennar, Mountain Ash. Y CARNIVAL NEU WYL Y CNAWD. Ai o'r Aifft neu o Venice y daeth y syniad o roddi ffurf i bleser yn y wedd a wnaed yma dydd Iau di- weddaf. Ni fu yma erioed o'r blaen ddim a dynnodd y fath filoedd i ochr y ffordd, i'r muriau, ac i'r ffenestri; nid oedd y dorf a welwyd ar adeg yr Eisteddfod Genedlaethol, ac ymweliad y Brenin Iorwerth a'r lie ddim yn ymyl y miloedd oedd yn syllu gyda gwen, ac yn gwaeddi gorfoledd trwy y ddinas dydd Iau diweddaf. Yr oedd Heol Rhydychen wedi ei harddu a baner- au a rhubanau amryliw, a blodau yn hongian rhwng y ffenestri, a haul Mehefin mewn gogoniant yn gwenu ar bawb. Tua hanner awr wedi un o'r gloch gwelwyd y march- ogion ar feirch porthiannus yn lidio y parade," ac yn eu plith Meistri Long, Eynon, Lucky Collier; Wilcox a Thomas mewn gwisgoedd smart, yna Seindorf Arian y lie yn chwarae nes deffro ysbryd pleser mewn bach a mawr, hen ac ieuanc, iach ac afiach. Dywedir fod pawb oedd yn yr ysbyty wedi tynnu eu gwelyau a'u cadeiriau i'r drysau a'r ffenestri i gael golwg ar yr orym- daith. Yn dilyn yr oedd yr Uwch- gwnstabl, sef boneddwr gostyng- edig o'n dinas ni, sef Mr. Gwilym Evans. Yn actio y detective iddo ef yr oedd ei ragflaenwyrY Bon- wyr J. Powell, Danygraig, ac R. H. Miles, Aberdare; G. Evans, Y.H., a W. Williams, y Fferyllydd. Wrth gwrs, yr oedd y rhai hyn mewn Landau, a'r uwchaf o honynt mewn cadwen aur neu bres er dangos ei swydd. Yna merched y blodau a'r Policemen a'r Fire Brigade. Ar eu hoi hwy yr oedd gwyr y Pwyllgor, y rhan fwyaf yn ddynion ieuainc; yr ysgrifenyddion, sef y bonwyr T. J. Edwards, cyfreithiwr; W. G. Gough, Dafydd y Gwair, dilladydd; J. A. Thomas, J. Lloyd, T. Emrys Jones a Morgan Edmunds, trysor- ydd. Yna yn dilyn yr arddang- hosfa mewn cerbydau ac ar geff- ylau, gwelsom yno Hospital Ward a Nurses y Red Cross; Dai Pepper a'r Indian Chief Robert Dudley, Earl of Leicester; cynrychiolid Cyfalaf a Llafur; Mother Hubbard a Dai Lossin ynoKa thri-ar-ddeg o Ragtime Band" yn cynrychioli pob lliw a phob sain a sgrech ar wyneb y ddaear os nad y ddau le arall hefyd. Yr wyf yma er's tipyn ac wedi gweled rhai pethau mewn lleoedd eraill, ond ni welais gymaint o ysblander mewn ar- ddanghosiad erioed, a'r cwbl yn darfod fel cicaion Jonah, mewn noson y bu ac mewn noson y darfu. Wedi gorffen ar yr heol aeth y miloedd i Grove, Arglwydd Aber- dar; ysmotyn hardd a pherarogl y blodau yn hyfryd yno. Cafwyd cystadlu a gwobrwyo am redeg a chwarae, canu a dawnsio, a gwerthu blodau. Ar lwyfan No. I yr oedd y "Ragtime Band," a gwobr dda i'r perffeithiaf mewn cynghanedd. Y babanod a'r rhai tlysion oedd ar lwyfan No. 2, Mr. Bertie Herbert a'i meddyg. Arthur Jones yn rhoi ei feirniadaeth ar y goreu a'r glanaf yn eu plith. Ar No. 3 yr oedd y band, ac o gwmpas ganoedd o gyplau o bobl ieuainc yn dawnsio ar y glaswellt, ymhob dull a modd, ac yn feddw ar bleser, a'r cwbl gyda'u gilydd yn rhoddi i ni ryw syniad am y ffair gwagedd y soniai John Bunyan am dani, ac yr wyf yn gwbl argyhoeddedig na welir bvth mo gapelau ein gwlad yn llawn o bobl fydd yn dymuno ffoi rhag y llid a fydd, ac na chodir byth gymeriadau o werth yng Nghymru tra teyrnaso ysbryd pleser. Elai yr elw at y Nursing Fund" a Chymdeithas y Groesgoch, a dy- wedir fod yr amcan yn cyfiawnhau'r cwbl a wnaed gobeithio'i fod, ond y mae yn adlewyrchu yn ofnadwy ar ein gwlad fod eisiau'r fath ys- bleddach o wagedd i gyrraedd amcan da. HYWEL NEDD.
"SAMtNE" BLOOD MIXTURE.
"SAMtNE" BLOOD MIXTURE. CROEN IACH A GWAED PUK— Dyna yr hyn y mae Sarzine Blood Mix- ture yn ei sicrhau, a dim arall. Nid yw yn honi gwella pob peth, fel yr Yankee Patent Medicines, ond os blinir chwi gan groen afiach, ysfa, pimples, toriad allan Scurvy, doluriau, pen dynod, etc., yn tarddu o waed drwg ac anmhur, mynwch botelaid o 'Sarzine Blood Mix- ture' gan y Druggist nesaf atoch, 1/li a 2/6 y botel, neu gyda 3c. at y cludiad yn ychwanegol, oddiwrth y perchenog, HUGH DAVIES, Chemist, MACHYN- LLETH. í
[No title]
Cefnogwyr gwael," medd Coiofn y Gleber yn y S. W.D.N. yw Cymry i'w papurau sydd yn eu hiaith eu hunain. Hysbysir fod pedwar o gyhoeddiadau yn y farchnad yn awr."
I Nodion o'r Gogledd.I
I Nodion o'r Gogledd. I I GAN GLYNDWR. I DADORCHUDDIO COFGOLOFN I Prynhawn dydd Iau cyn y diwedd- af, y m My n went Y mneilltuol Caeath- I raw, ger Caernarfon, dadorchudd- I iwyd cofgolofn hardd ar fedd y cerddor adnabyddus William Owen, Prysgol." I Ganwyd ef yn 1814 ym Mangor. Yn fuan ar ol ei enedigaeth symud j odd ei rieni i fyw i Fethesda. Bu I raid i William Owen fyned i weithio i Chwarel y Penrhyn pan yn wyth mlwydd oed Bu yno hyd yn 30 mlwydd oed, pryd y symudodd i j ffermio i Prysgol, ger Caernarfon, lie y treuliodd weddill ei oes faith. Ni chafodd ysgol ag eithrio ych- ydig o ysgol nos. Fodd bynnag, diwylliodd ei hun, a daeth yn gerddor a chyfansoddwr gwych. Ei brif don yw "Bryn Calfaria." Ac eto nid oes yr un don o'i eiddo yn llyfr tonau diweddaraf y M.C. Siaradwyd gan amryw, rhai fu yn gymdogion iddo. Magodd deulu mawr ar fferm wael. Canu oedd ei hoff bleser, er ei fod yn flaenor selog gyda'r Methodistiaid Calfin- aidd yng Nghaeathraw. Dywedodd un gwr iddo glywed canu y don "Bryn Calfaria vng Nghanolbarth Affrica gan fintai o baganiaid. Yn ystod y cyfarfod canwyd amryw donau o waith y gwr goffeid, megis "Bryn Calfaria," Deem- ster," "Alma," Caeathraw," &c. Arweiniwyd y cor gan un o'i feib- ion, Mr. R. Lloyd Owen, a chyfeil- iwyd gan un o'i wyresau, Miss Lloyd Owen. Siaradwyd gan amryw. Llywyddwyd gan y Parch. T. Gwynedd Roberts. Dadorch- uddiwyd y gofgolafn gan un o ferched William Owen, sef Miss Owen, Prysgol. Ar y garreg hardd yr oedd wedi ei dorri:— Br cof am William Owen (Prys- gol), awdwr y don "Bryn Calfaria." Bu farw Gorffennaf 20fed, 1893, yn 79 mlwydd oed. Codwyd y gof- adail hon drwy roddion cyhoeddus ar ben mlwydd ei enedigaeth. Caed cwrdd rhagorol. Dywedodd y llywydd fod Ficer Caernarfon wedi anfon nas gallai fod yn bre- sennol oherwydd fod y Parch. Evan Jones, Caernarfon, yn cymeryd rhan, a'i fod gymaint yn erbyn yr Eglwys Sefydledig. Fel y mae'n digwydd Tori oedd William Owen ei hun, ond ni chadwodd y Parch. Evan Jones draw oherwydd hynny. DARGANFYDDIAD RHYFEDD. I Naill ai dydd Gwener neu dydd Sadwrn wythnos i'r diweddaf, darfu i fachgen ieuanc oedd mewn ym- chwil am ferlod mynydd ddyfod ar draws ysgerbwd dyn mewn coed gerllaw Ebenezer (Clwt-y-Bont). Nid oedd ger y corff ond het ag esgidiau. Corff pwy yw sydd yn ddirgelwch. Collwyd dau wr o'r ardaloedd hyn o fewn y pedair blynedd diweddaf.
I ¡ Y Tridwr.I I
I Y Tridwr. I HAFWYL YNG NGHYDWELI. Cefais i a mhriod ein hunain, Sadwrn, Mehefin 15eg, yn Iletya yn nhy Mr. a Mrs. David Davies, Pen- caer, a dyma fy mhrofiad mewn englyn o'r dref a'r llety— CêidawelJe'Nghydweli-ac aelwyd A goleu'r nef ami Duwiol iawn ei hanadl hi Asur hael i'n sirioli. Boreu Saboth bu'm yng nghapel y Methodistiaid yn gwrando ar y Bardd-bregethwr melus ddawn Her- bert, gwr y deg talent a'r deg cadair farddol; awenydd llwyddiannus a Christion gweithgar a pharchus gyda'r hen gorff yn y dref. Ceir ystyr yr enw Cydweli, mae'n debyg, yn aberiad y ddwy afon Gwen- draeth y fach a'r fawr ger yr hen dref, a fu gynt yn fwy pwysig mewn cysylltiad a masnach foreol nag ydyw yn bresennol. Eto eng- lyn- Wele fro hynafol fraf-hudolus Cydweli er anaf; Castellog a magwyrog gaf, | Y dref faerog ddidwrf araf. Nos Saboth yng nghapel yr Anni- bynnwyr, cefais gyfarfod o adrodd a chanu penigamp, a Mr. Jenkins y gweinidog, yn y. pwlpud gyda'r rhaglen; a Mr. Stephen Evans, arweinydd medrus canu yr eglwys a chanu corawl y dref wrth y llyw. Cawsom wledd nad anghofiwn yn fuan, a'r cwbl yn Gymraeg diled- iaith bersain, Byddai ein perygl o golli ein hiaith yn llawer yn fwy onibai am eglwysi a gwerin deyrn- gar y wlad, ac ami dref a phentref gwledig fel Cydweli. HOLI AM Y DARIAN. [ Gyda gwerthwyr newyddion y  dref yng Nghydweli, ychydig iawn o newyddiaduran Cymreig sydd yn I dod i'r dref; dim ond dwy DARIAN yn un o'r ddwy faelfa newyddion, yr hyn fu yn siom imi mewn tref mor Gymreig ei hiaith a'i hymdda- ngosiad. Ond cefais ar ddeall fod tipyn o lenyddiaeth perthynol i'r gwahanol enwadau yn dod yno o'r wasg Gymreig, a bod y Gymraeg yn caellle parch us yn y capeli a'r ysgol ddyddiol. Bu'm yn siarad ag un o'r teulu- oedd a dderbyniant y DARIAN, ac yn awgrymu iddynt fynnu cael y DARIAN i'r tai fel y gwneir a'r papurau Seisnig. Da fyddai cych- wyn Cymdeithas Gymreig yn y dref hefyd,—gwelais fathodyn arian hardd ar yr aelwyd uchod roddwyd gan awdurdodau addysg i Miss Edith Grafell am bum mlynedd o bresenoldeb didor yn yr ysgol. Dathlwyd yr amgylchiad drwy adrodd a chanu, a siarad yn gymraeg hollol gan oreugwyr y dref, yn gynghorwyr a gweinidogion. Da iawn yn wir Cydweli am ffyddlondeb i'r hen gymraeg annwvl. Mr. Gol. mae'r meusydd yn wynion i'r cynheuaf, os am lwydd i'r DARIAN rhaid gwthio tipvn ac hysbysu mwy am dani. Da oedd gennyf wel'd hysbyslen yr wythnos ddiweddat wrth faelfa Mr. Harris. High street, Abertridwr. Mae ef yn ffyddion yn ei dangos. Da fyddai cael rhagor o hysbyslenni yn yr amlwg. DEWI AUR. I
!Gorsedd Tir Iarll. I
Gorsedd Tir Iarll. I Cynhaliwyd yr Orsedd uchod ym Maesteg, dydd Mawrth, Mehefin 23ain, sef deugeinydd cyn Eistedd- fod Tir larll. Mae'r brwdfrydedd ddanghosir mewn cysylltiad a'r Orsedd yn arwydd sicr fod yr hen ardal enwog yma yn fyw i'w thra- ddodiadau ac i ysbryd y E?e?roa Cenedlaethol. Ffurfiwyd gorymdaith fawr, yn cael ei blaenori gan seindorf yn chwarae Alawon Cymreig, drwy ystrydoedd y dref, i Donn Nant y Crinwydd, lie saif meini yr Orsedd. Dadweinwyd y cledd a galwyd am heddwch gan y gwerinwr a'r gwr enwog," Brynfab, y Llywydd am y flwyddyn. Yna offrymwyd gweddi yr Orsedd gan y Parch. J. T. Parry. Yna awd drwy y ddefod o dderbyn aelodau newyddion canlynol i freintiau Gwyddoniaid Tir Iarll," —Brynfab, Wil Ifan, Mr. T. E' Rees, B.Sc. (Arolygwr Ysgolion Canol- raddol Morgannwg); Llwch Arian, Mri. E. J. Davies, B.A., J. Rees Jones (Datgeinydd yr Orsedd), Joseph Morris (Cantor yr Orsedd), David Thomas (Telynor yr Orsedd), a Mrs. M. Isaac (Cantores yr Or- sedd). Arwisgwyd yr aelodau newyddion gan Miss Roy Gibbon (Llawforwyn yr Orsedd). Cafwyd araith benigamp gan Brynfab, a galwyd ar y beirdd i annerch yr Orsedd. Darilenodd Gwilym Gadfa englynion anfonwyd gan Dyfed a Bethel, a chafwyd cynhyrchion pwrpasol iawn gan Cadrawd, Llwch Arian, Lewis Davies, lorwerth Ddu, Ap Nathan, I Llinos Llyfnwy, ac ereill. Cawd can wladgarol gan Mr. Joseph Morris, ac adroddwyd "Car- wn ein gwlad," gan Miss Eiddwen Roderick, ond y peth a gododd yr hwyl oedd y canu gyda'r tannau gan barti y Cymer-Gwladys Tho- mas, Olwen Evans, a'u hathraw, J. Rees Jones, gyda David Thomas yn tiwnio'r tannau. Y mae y parti hwn bellach yn enwog yn y cylch, ond ni chlywyd bwy erioed yn well nag yn "Hen Dribannau Morgan- nwg. Cyhoeddwyd yr Eisteddfod gan Iorwerth Ddu, a chanwyd Hen Wlad fy Nhadau" gan Mrs. M. Isaac i derfynu. Nid oedd enwocach gorsedd na hen Orsedd Tir larll, ac nid yw yr Orsedd yn ei ffurf newydd yn ol mewn ymdrech dros iaith, gwlad a chenedl. Saif yn gadarn gan grochwaeddu yng ngeiriau Dyfed- "A dyhirod a heriwn I ddamnio hedd y maen hwn."
* Llansamlet.I
Llansamlet. I Cyfarfu y Cyngor Plwyf nos Fer- cher, Mehefin 17eg, a'r Cynghorwr Dan Griffiths yn y gadair. Der- byniwyd cais oddiwrth ddynes o'r Cwm am ganiatad i osod caban coed i fyny yn y Recreation Ground i'r pwrpas o werthu pop, &c. Dad- leuodd rhai dros roddi caniatad er cynorthwyo dynes dlawd; ereill a ddadleuent na ddylesid oherwydd fod y tir wedi ei roddi er mwyn i'r plant chwarae arno, ac ofnent pe dechreuent roddi darnau o hono y byddai'n anodd gwrthod i ereill a ddeuent i ofyn am dano. Pan aeth y mater i bleidlais dymunwyd ar i'r clerc gofnodi pa ochr gymerasid gan y Cynghorwyr. Dros roddi I caniatad yr oedd y Cynghorwyr Thomas Morgan, Evan R. Daniel, J. B. Jordan, Ben Jenkins, a J. • Weaver. Yn erbyn :—Y Cynghor- j wyr Dan Griffiths, T. J. Bodycombe, Aneuryn Reef James Morris, Dan Evans, T. Watkins, David Evans, a David Gregory. Dèwis- j odd y Cynghorwr C. B. Griffiths I aros ar ben y clawdd. Pasiwyn ar ddymuniad y Cyng- horwr Aneuryn Rees, i apelio at Gyngor Dosbarth Abertawe ar iddynt wneud gwell trefniadau i symud y tomennau ysbwriel sydd ger Eglwys St. Paul ac yn Heol y Cefn; a glanhau yr hen lyn afiach ger Glanyllyn; ynghydag adgyw- eirio heolydd y Glais. Cafwyd adroddiad y pwyllgor oedd yn bresennol pan wnaed yr ymchwiliad yn ddiweddar gan yr Uchgadben Stewart, o Fwrdd y Lly- wodraeth Lleol, i'r priodoldeb o gau y rhan henaf (oddeutu 800 mlwydd oed) o fynwent Eglwys Llansamlet. Dywedwyd fod yr Uchgadben Stewart wedi ein hys- bysu fod y Bwrdd Llywodraeth Lleol wedi rhoddi hawl i gau yr hen fynwent yn 1857, pan oedd y diweddar Dr. Morgan yn Ficer. Ymddengys mai ychydig a wyddent am y cyfryw hawl. Cafwyd adroddiad gan y ddir- prwyaeth etholwyd yn y cyfarfod cyhoeddus i ymweled a Chyngor Dosbarth Abertawe parthed y mwg dinystriol a ddaw o waith cyfagos, a hysbyswyd fod y Cyngor Dos- barth wedi penderfynu gwneud eu rhan. Gan fod y mwg yn llygru a niweidio y blodau a'r coed ym Mharc Briallu, penderfynwyd fod y clerc (Henadur J. Jordan) i geisio iawn gan berchnogion y gwaith am y golled wneir i'r pare. Gan i'r Cynghorwyr Dan Griffiths, James Morris, a Joseph Weaver, golli eu diwrnofi gwaith wrth wasanaethu ar y ddirprwyaeth, pasiwyd eu bod i gael 10s. yr un i'w digolledu. Deallwyd fod yr aelodau ereill o'r ddirprwyaeth yn dew is bod heb dal. Bwriada trigolion y Glais godiJ cafn dwr ar waelod y tyle, ger Tyn- yfron, ac y mae y cyngor pI yf wedi datgan eu parodrwydd i ofalu am dano ar ol cael ei osod i fyny.
Rhybudd i Siopwyr a'r Cyhoedd.
Rhybudd i Siopwyr a'r Cyhoedd. Gelwir sylw'r cyhoedd, a siopwyr yn arbennig, at dwyll a arferir ar siopwyr yng ngwahanol rannau'r wlad gan bersonau a werthant bacedi o beleni gan ddweyd mai Peleni Doan at Boen cefn a'r Arenau ydynt. Y mae mynegiad o'r fath yn dwyll a'r person sydd yn ei wneud yn agored i'w gosbi am gael arian trwy ffug honiadau. Dylesid rhoddi unrhyw berson neu bersonau a wnant honiad o'r fath dan ofal ar unwaith, a hysbysu Foster-McClellan Co. yn ddioed trwy deligram. Gwerthir y didwyll Beleni Doan at Boen Cefn a'r Arenau mewn blychau 2s. a gc. yn unig. Y mae'r amlen lwyd-las yn dwyn yr enw llawn Doan's Backache Kidney Pills," ynghyd ag enw a chyfeiriad yr unig berchnogion, Foster- McClellan Co., 8, Wells Street, Oxford Street, London, W. Ni werthir hwy'n rhydd nac mewn pacedi ceiniog. Y mae Peleni Doan at Boen Cefn a'r Arenau yn feddyginiaeth arbennig er rhyddhad oddiwrth Boen Cefn, Gwynegon, Dyfrglwy, Gwaew-gieuol, Lymbego, Grafel, Carreg a Gwaed Amhur, gofidiau'r bledren, a phob afiechyd a gyfyd surni dyfrol. Dylanwadant ar yr arennau yn unig ac heb unrhyw ddrwg effeithiau. Y prawf goreu ar feddyginiaeth yw parhad ei heffaith, a rhinwedd "Peleni Doan at Boen Cefn a'r Arennau," yw y tystiolaethir iddynt yn eich tref eich hun- a'ch newydd- iaduron gan eich cymdogion eich hunain, a gadarnhasant yn gy- hoeddus, wythnos ar ol wythnos am lawer o flynyddoedd, barhad y gwelliannau a wnaed gan Beleni Doan at Boen Cefn a'r Arennau." Tystiolaethau o'r fath yw y rhai unionaf ellid ddymuno, a chyfrifant am y bri ardderchog y maer gwir "Beleni Doan at Boen Cefn a'r Arennau" yn ei fwynhau yn Aberdar. Gofynnwch am Beleni Doan a gwnewch yn sicr mai Peleni Doan a gewch.
[No title]
Dywedai Cymro dro'n ol nad oedd neb yn darllen papurau Cymraeg. Pan ofynnwyd iddo ffordd Y gwyddai hyn- ny, atebodd am nad oedd ef ei hun yn ei darllen. Y gwir yw, ni ddarllenodd y gwr hwnnw nemor bapur mewn iaith arall erioed heblaw John Bull a'r Daily Mirror. Paham nad yw Cymry yn hysbysebu mewn papurau Rhaid x gymdeithasau ac eglwysi Cymraeg hys- bysebu eu cyfarfodydd hyd  £ mewn papurau Saesneg. Y ffordd fwy de?ygol i hy.bysiad ga?? ??  yn Gymraeg mewn  yOniSd dda yw fod yr un rhai yn hysbysu felly ar hyd y b!yny*oe.dd ac yn ol yr arwyddion nid ydynt ar eu colled.
Advertising
YMHOLIAD AM DAFYDD REES MORGAN (neu WILLIAMS). /S OES RHYWUN all roddi hysbys- rwydd am ddyn o r e £ w ° fu'n gweithio am dymor yr haf diwedd- af mewn fferm o'r enw Dyffryn Ystradfellte, bydd yn dda gan Ben Jones, o'r He hwnnw, glywed oddi- wrtho, neu oddiwrth D. Rees Morgan ei hun. Rhoddir 10s. i unrhyw un » roddo'r hysbysrwydd am dano, neu iddo ef ei hun os geilw yn ei hen Ie. Dymunwn wneud yn eglur mai nid o herwydd unrhyw ddrwg Y ceisir ef. Dyn tua 64 oed ydyw, yn cadw barf a mwstash, ac yn hoff 0 siarad am lys- iau. Y mae ganddo fare glas ar ei dalcen. Ganwyd ef yn Llannon, Sir Gaerfyrddin. R L, D 1VALUABLE t? Sj? GIVEN FREE: I" Mr. JOHN DAVIES, | Picture FrameK 3 | 11, CARDIFF STREET, | I ABERDARE. | S has been appointed an agent for the "World's Best" Prize S S Scheme. Yon should call as soon as possible and see for g yourself the valuable Pictures and Books which are given ?ee under this Scheme. EE = ASK FOR ILLUSTRATED LIST GIVING FULL PARTICULARS. S All the household articles with which the World's Best" Guarantee Seals are ssr æ packed are of the highest quality and are the productions of well-known ifrms. A 55 S &U list 1. given below. If any of the undermentioned articles are unobtable m = ? Joar dMtnct please notify us of this by post card, giving the name of the article, also æ Ss the address of the grocer or oilman concerned. S S Lightning Soap. 4 .i?t. Imprial atths So*" S = Bull Dog S p Robin'* stp Powder. = S TopMU CLolic Smp. R.bm'< Finest Swt ?onp, I 1&. 2 1' 5= Throne PrinMM SMp. 4 tb. aa? "? == S C<?h'. Pr;mr<? Soap. 2 sizes. Robin's "Clan Toilet Soap, assorted S = Sweet Laundry. B. C. Washer. pertua'e? == Cook'.Wa.Ma<PewdM. R.Ma', S?owdown Aerated Candies S Home Pale Soap. 2 sices. cartons). 2 "ze.. [2ixc..  =E Home Carboti.S.ap.2.i?? B?a.tanBootP_o?h(bta<A&br? ? = een" Honey Soap. 2 .i.ea. Spector (Cleanser and Poh.her). e, = ?:n:: Carbolie Soap, 2 .isea. Cracker (Soap Flakes). = 555 an.hine (Ctean?f & PoU.het) 3 abe,. Napbtbolite Soap. S E Bull's Eye Aerated Candles (in carto_) Checkmate Disinfectant STMV- = = Dippo (Self Washer). E2aM? Mars Night Lights, in boxes coo, ? Winnr Shaving Stick. 12-6 hour. 10-8 hour. or  = Invincible Transparent Toilet Soap. hour I;ht". g??p æ SSS Sweet May Toilet Soap. [2.i- r..r?f:nSoap. Trp-nc Soap. = Red Maid Aerated Candte. (in cartons) StturnMetatPot.?h..?U't?M'"??3???? S Aome Complexion Soap. C2 ,ize8. Saturn Metal Polih. Ipas ni xe- SS. = Ca"hmerc To;let Soap, 2.i.ea. == —— Acme Complexion Soap. [2 .ize* Satnm Mwtat Poti*n. (pa*te/. ??  Vi,itor," Toilet Soap. = Ca hmere Shaving Stick. = =: Rapid (,Iennaer = = Rapid Carbolic Cleauaw. = Woodland Toilet Soap. = SS Acme Shaving Stkk. 55? 3'.rte. Soap, 3 sizes. = == Kilty Carbolated Soap. =. = Balmoral Cleanser Soap, 3 sizco6 = = Balmoral Carbolic Soap, 3 sizes. = = Bel-Naphtha Soap. = Balmoral Sosp Powder. a Balmoral Finest Soft Soap, 1 lb., 2 lb, J = 4 lb. and 7 lb. tina. ?E Whit.-Light A?"ted C-ndies (in )!ZNNSNtM)fH JB&A ? t)BESBSS'?? ..rto?.). 2 sizes. r2 am- ? Jiffy ?o? Polish \bjsdi and browal j ?N?B???N?S?? ? Fasto (Ctean?r and PoU*her). 2 8Ïz- f?r??Snt?P??? ?S?SBNEE = cocm. (Soap = Bouaty SoaP. 3 sixes. S5 Bounty Carbolated Soap. 3 sixes. j Snowdown Soap. 4 sizes. S _<f Snowd^2^J_Carbolated Snap. 4 size. dd j æ IF you are unable to call at the 'Depot we will send, on r c-iot of a Post ? Card giving Dour name and o?JreM, a Copy of "?r /u<<MM D,,kl, con<a<n?n? full par<tcu/ar<. ?JJreM;— SS S THE "WORLD'S BEST" PUBLISHING CO.. « S WB ROYAL LIVER BUILDING. UVERPOOL- ==, _ÙÙIUuUJIIWiiiiùíÛIUIIÎíiíùÛÛII,ûiûi,u;miiiuáíûiÙÚïriUUUJIIIIIIIIIBJÏi