Y Darian

COLOFN Y PLANT. I DAN OLYGIAETH MOELONA. I I Dyma tri llythyr dderbyniwyd. Y I .cyntaf yw y buddugol. Barnwyd yn well peidio rhoi enwau a chyfeiriadau ysgrifenwyr y ddau arall. Cywirwyd y gwallau orgraffyddol. Da geimym gael II colofn gyfan o waith y plant eu hunain. Braeside, Stuart Street, (15 oed.) Aberdar, Mai 21ain, 1914. Annwyl Ceinwen,— Yn ol fy addewid i chwi yn fy llythyr diweddaf, yr wyf yn ysgrifennu heddyw er rhoddi yr hanes pa fodd y mae y Sul yn cael ei dreulio gan drigolion Aber- dar. Gwaith anawdd fyddai manylu ar y dull y treulia yr amrywiol bobl sydd yma, eu Suliau. Y mae yr Eidal- I iaid wedi dod ag arferiad i fewn i'n gwlad sydd wedi niweidio llawer ar foesau y Cymry, sef eu gwaith yn agor .eu siopau ar y Sul, a gwelir yma dorf o bobl ieuainc yn prynu yno, a dywedir fod y gymdeithas sydd oddifewn i'r siopau yn arwain i lawer o ddrygau. Arferiad arall sydd yn gyffredin iawn yw chwareu cardiau ar ael y bryniau sydd o gwmpas yma. Wrth gwrs y mae yma dyrfaoedd, yn wyr, gwragedd, a phlanu, yn treulio prydnawn y Sul, ar dywydd braf, fel yn awr, yn y Pare, ac y mae yr arferiad yma yn effeithio ar y cynulliadau yn addoldai y cylch. Er fod mwyafrif mawr y bojblogaeth yn treulio eu Suliau mewn plesera ac ar- ferion drwg, da gennyf ddweyd fod yma dorf o bobl dda i'w cael, sydd yn ym- drechu cadw y Sabath fel y dylid. Mi fyddaf fi yn myned i'r oedfa bore, Ysgol SuI y prynhawn, a'r oedfa'r hwyr. Felly y cefais i fy nysgu erioed pan yn byw yn Sir Aberteifi, ac nid wyf yn meddwl newid yr arferiad mwyach. Gobeitha eich bod chwithau am wneyd yr un fath yn Llundain. Terfynaf yn awr. Cofion anwylaf attoch. Eich Cyfeilles, DOROTHY EVANS. Ferndale. Anwyl Ffrind,— Gan mor ymchwilgar ydych am gym- hariaethau gwn y carech gael ychydig o hanes sut y treuliwn y Sul yn y lie poblog hwn, er mwyn ei gymharu a Phrif Ddinas y byd. Y peth cyntaf i dorri ar ddistawrwydd santaidd y dydd ydyw twrw'r gerbydres yn dyfod i mewn a llythyrrau lu, gwahanol eu cynwys, a newyddiaduron ag hanes y byd a'r Bettws. Wedi hyny bydd yn bryd i'r Pabyddion beichus eu pechodau fyned i'r Mass, pan fydd y Tad Morgan, yn groes i athrawiaeth yr Apostol Pedr, yn gwerthu maddeuant yn ol pris y farch- nad. Wedi hyny bydd clychau Eglwysi Harri yn galw ar yr aelodau i'r addol- iad, a dyna yr amser y bydd yr Ymneill- duwyr yn myned i'w Capelau i gyflwyno eu boreuol aberth. Ond sylweh, dim ond y gwr, a rhai o'r plant, fel rheol, fydd yn yr addoliad; bydd y wraig a'r mercheft fydd yn gallu gweithio yn aros gartref, dyna'r amser y bydd y cinio yn cael ei barotoi, ac nid eithriad fydd gweled merched i swyddogion eglwysig yn golchi'r palmant, glanhau pob rhan o bres fydd yn perthyn i'r drws, pan fydd ereill yn myned i'r gwasanaeth. Pwy amheua fodolaeth ysbryd caeth- wasiaeth? Bydd yma ganoedd hefyd, y rhai sydd yn gaeth i flys y fasnach feddwol, yn myned o 12 i 1 i'r Clybiau Cwrw, ac yn dyfod adref iginiaw wedi .dechreu dyrysu eu synwyrau. Sut mae deall deddf "Cau y Tafarnau ar y Sul yng Nghymru," pan mae rhai o'r Clyb- iau yma yn gwerthu mwy o gwrw ar y Sul nag un diwrnod arall. Ar ol ciniaw bydd llawer yn myned i'r Ysgol Sul; mwy yn myned i rodiana os bydd y tywydd yn ffafriol, a dyna'r amser y bydd llawer yn codi o'u gwely, a llu mawr yn myned iddo. Dyma'r amser y bydd yr Eidalwyr yn noddi bech- gyn o 14 i 20 oed rhag myned i'r Ysgol Sul yn eu masnachdai annuwiol. Ond ;am chwech o'r gloch bydd y lie i gyd, y boreu godwyr a'r diweddar godwyr, y gweithwyr cartrefol, y teuluoedd yn gyfan yn troi allan, rhai i'r gwasanaeth crefyddol, ereill i'r Clybiau Cwrw, ereill i rodiana, ac ereill gyda'r cars a'r ger- 'bydres. Dyna yn fyr fel mae y Sul yn ,cael ei dreulio yma gyda ni. Yr eiddoch yn gariadus. S. Mountain Ash, Mai 20fed, 1914. Anwyl Gyfaill,— Yr ydwyf yn cymeryd y pleser mwyaf i anfon atoch unwaith eto yn 4muno eich bod yn yr iechyd goreu, fel yr ydwyf fi yn awr. Gofynasoch chwi i fi y tro diweddaf ysgrifenasoch i ddar- lunio ein Sabath i chwi. Yr wyf yn cymeryd y pleser mawr i ysgrifenu ar y testyn yna. Y mae llawer iawn o bethau yn cy- meryd lie yma, ond yr wyf'yn credu nad ydyw fel dydd Sul yn Llundain. Yn y boreu, amser awn ni allan, cawn weled rhai pobl ar hyd y lie, rhai yn aros yn erbyn y muriau, rhai yn cerdded ar hyd y lie, rhai yn myned i Glwbau Sul i yfed cwrw, a che.wch weled un fan hyn a un fan acw yn myned i foli Duw y mae y mwyafrif ar hyd y lie. neu yn y ty, rhai yn dost wedi bod yn yfed cwrw nos Sadwrn cynt. Canol dydd y mae llawer mwy o bobl ar hyd lie, y mae gwyr y tai cwrddau, ,a'r eglwysi wedi dod allan, a rhagor wedi dod allan o'i tai, os bydd hi yn sych. Cewch glywed llawer o regfeydd yma ar ddydd Sul. Yn yr hwyr y mae llawer iawn o bobl yn y brif ystryd. Nid oes un fath o chwareuaeth yn cymeryd lie yma ar y Sul, ac nid oes un tafarn ar agor; dyna rhai pethau da, ond yr wyf wedi clywed for chwareuaeth yn cymeryd lie gyda chwi yna. Y mae rhai siopau melusion ar agor yma, lie y mae llawer iawn o boJbl ieuainc yn myned yn lie myned i'r cwrdd. Y mae llawer o ddynion yma ddim yn aelodau yn un capel nac eglwys. Nid oes llawer yma yn y boreu; y mae llawer sedd yn wag, ond y mae llawer mwy yn y prynhawn ac yn yr hwyr. Fel y mae yr amser yn myn- ed yn mlaen y mae yr aelodau yn myn- ed yn llai ac yn llai. Y mae y Fyddin Iachawdwriaeth yn cadw cwrddau ar pen yr ystrydoedd yma. Yr wyf fi fy hunan yn myned i'r cwrdd yn y boreu ac i'r ysgol yn y prynhawn, ac yn yr hwyr yr wyf yn myned i'r cwrdd. Dyma beth o hanes y Sabath i chwi, ac yr wyf yn erfyn arnoch chwi i roi hanes eich Sabath i fi. Gofiwch anfon yn ol yn gloi. Yr ydwyf, I Eich cyfaill goreu. T. Oedran 15. T.

Hanes Coelbren. I (Gwobrwywyd yn Eisteddfod Gadeir- iol y Coelbren, Awst 5ed, 1912). (Parhad.) Nid oes llawer i'w ddweyd am Gocl- bren mewn ystyr fasnachol, oddigerth fod level fach yn gweithio y weithien Gnapiog flynyddoedd yn ol. Agorwyd gwaith Prosser yma yn 1910 gerllaw yr orsaf, a gwaith Glynllech tua'r un adeg, yr un goruchwyliwr oedd yn llywodraethu y ddau, sef Mr. David Davies. Gellir dweyd fod Coelbren yn lie manteisiol i fyw ynddo, oherwydd ei amgylchu gan naw o lofeydd, a'r pellaf o honynt heb fod yn fwy na dwy filldir oddiyma. Bu llawer o gludo dros y Tramroad o Ddefynog i waith haearn yr Onllwyn, ac oddiyno i Ddefynog. Y mae olion yr hen ffordd i'w gweled yn amlwg heddyw. Yr hen bethau a aethant heibio, ac erbyn heddyw y mae Coelbren yn gyffordd (junction) bwysig. Rhed y Neath and Brecon o Gastellnedd i Goelbren, a'r Midland drwy Goelbren o Aberhonddu i Abertawe. Gwnaed llawer cynnyg i ffurfio Cymdeithas Gydweithredol yn y lie. Un waith aethpwyd at Dafydd Tomos y Tyler, yr hwn oedd yn cadw busnes y Tyler,_i.y"r r Price Arms fel saer meini. Gofynnwyd iddo osod rhan o'r ystafell oedd ganddo, er sefydlu cymdeithas yn y lie. "Odi chi am yn ngweithio i mas o'r lie ma," oedd ateb Dafydd. Bu cymdeithas felly yn flodeuog iawn ar yr Onllwyn, ond pan symudwyd hi i Goelbren daeth yn gwestiwn o gael goruchwyliwr, a mynnai rhai hys- bysebu am ddyn cymwys. Mynnai ereill ddyn lleol. Pan aeth y newydd allan fod dyn dieithr yn dyfod yn or- I uchwyliwr, cododd yr anfoddlonwyr eu harian, a'r canlyniad fu i'r achos syrthio. Clywais un hen wr yn canmol y nwyddau a werthid yno, a d'wedodd fod ganddo datws yn yr ardd y flwydd- yn hon oddiwrth had a brynasai yn y Co-operative. Gwneir cais yn bres- j ennol iffurfio cangen o Gymdeithas Gydweithredol Abercrave yma. Hyder- af y dilynir yr ymdrech a llwyddiant. Y mae yn perthyn i Goelbren ei ffair, yr hon a gynhelir y Llun cyntaf ym Mai a'r Llun cyntaf ym Medi. Sefyd- Jwyd y ffair gan Mrs. Phillips, Prices Arms, a Dafydd Howel Jeffreys. Am- I can y ffair oedd rhoddi mantais i'r ffermwyr cylchynol i werthu eu nwyddau, oherwydd fod Castellnedd j mor anghyfleus yr adeg honno. Gyda golwg ar fanteision addysg 1 cynhelid ysgol ddyddiol yng Nghapel y Coelbren yn 1867. Yr athraw yd- oedd Dafydd Gethin, ffermwr wrth ei ialwechgaeth, ac yn ysgolor cyffredin iawn. Ni ddaeth llawer o lewyrch o'r ysgol hon. Cyfarfu Dafydd Gethin a damwain, a brofodd yn angeuol iddo gerllaw Pont N antmelyn, Seven Sisters. Bu plant Coelbren yn cerdd- ed am amser wedi hynny i Ysgol Gen- edlaethol Penycae. Yn 1888 sefydlwyd yr ysgol gyntaf yng Nghoelbren. Cyn- haliwyd hi o dan nawdd y Bwrdd Ysgol yng Nghapel y Bedyddwyr, a gosod- i wyd un Miss Joan Davies yn athrawcs I yno. Wedi hyn bu un Mrs. Jones yn athrawes yno. Yn y flwyddyn 1898 adeiladwyd ysgoldy newydd o dan y i Bwrdd Ysgol. Daeth Mr. Williams o i Gwmtwrch yn ysgolfeistr iddi, ac ar ei I vmadawiad ef Mr. Thomas o Godre Penrhos, yr hwn sydd yn gwneud ei hun yn hynod ddefnyddiol yn y lie. (I barhau.)

FOR PRICE I LIST. H MENDING BELTS and HARNESS I t USE BtFURMTEO MVETS. ■ j hoj^s. Sina pl^ B N??t?——?BL <??'?e Ri?ets. and bend b.ck ??????j???the prongs. Neat and stror"; of .11 local T, tM?B?-S?B?? mongers, or spndL' ??t?BHt??r for box (assorted) t? N M ?????EW3tB?M M sifumted and Tubular "'w't Co.. m Ayissbury. Bucks.

Cwrdd Dosbarth Bedydd. I wyr Aberdar a'r Cylch. Cynhaliwyd y cwrdd hwn yn y Ffrwd, Mountain Ash, dydd Mercher, Mehefin 3ydd. JJyxvyddwyd gan y Parch. M. Jenkins, Abercwmboi. Yr oedd y cwrdd hwn yr wythfed a deugain o'r dechreyad. Darllenwyd y cofnodion gan yr Ysgrifennydd, y Parch. E. Cefni Jones, Hirwaun, a chadarnhawyd hwynt. Cymeradwywyd cais Eglwys Bedyddwyr Seisnig Cwmaman am ael- odaeth yn y Gymanfa. Gan fod hwn yn gwrdd blynyddol y prif waith oedd ethol swyddogion a phwyllgorau. Cyn dechreu enwi a phleidleisio, awgrym- odd y brawd John Jones, Abernant, i'r cynrychiolwyr y priodoldeb o rannu yr anrhydeddu yn deg rhwng yr eglwysi yn hytrach na dewis y swyddogion o'r un eglwysi byth ac hefyd ac esgeuluso y lleill. Dewiswyd Mr Tom Davies, Ynyslwyd, a'r Parch. A. Jones, Cwm- dar, yn gyfrifwyr pleidleisiau. Ethol- wyd Mr Gwilym Rees, Heolyfelin, yn llywydd am y flwyddyn ddyfodol, a'r Parch. J. James, Cwmbach, yn is-lyw- ydd. Ail-etholwyd Mr Morgan John Harris yn drysorydd, a'r Parch. E. Cefni Jones yn ysgrifennydd. Ethol- wyd y pwyllgorau fel y canlyn:— (1) Pwyllgor Ymgynghoriadol: John John, Ffrwd; J. King, Noddfa; T. Ed- munds, Mountain Ash; T. Jones, Y.H., Hirwaun; D. Rees, Gwawr; John Jones, Abernant; Evan Williams, Ynys- boeth; John Lloyd, Calfaria; John Jones, Cwmbach; David Rees, Cwm- aman D. W. Francis, Godreaman; yr Arolygydd Bevan, Heolyfelin; W. E. Davies, Gadlys; Wm. Jones, Pompren- llwyd; John Williams, Ynyslwyd; John Williams, Penrhiwceiber; David Rees, Cwmdar. (2) Pwyllgor Materion Cymdeithasol, yn Cynnwys Dirwest: Llewelyn M. Ed- wards, Ffrwd; D. L. Thomas, Noddfa; John Williams, Rhos; D. Thomas, Hir- waun; Wm. Griffiths, Gwawr; Dl. Ed- wards, Abernant; Wm. James Davies, Calfaria; Jas. J. Jones, Cwmbach; Thomas Davies, Cwmaman; R. Leach, Godreaman; John Griffiths, Heoly- felin; D. T. Price, Gadlys D. Davies, Pomprenllwyd; Gwilym Evans, Ynys- lwyd; Dd. John Edwards, Llwydcoed; Daniel Davies, Penrhiwceiber; D. Davies, manager, Cwmdar. (3) Pwyllgor y Genhadaeth: John Rees, Ffrwd; James Williams, Noddfa; W. IT. Williams, Rhos; Samuel T. Davies, Hirwaun; John Williams, Gwawr; B. L. Williams, Abernant; Daniel Griffiths, Calfaria; John Jones, Cwmbach Evan Thomas, Cwmaman S. Harris, Godreaman; David Evans, Heolyfelin; D. G. Lewis, Gadlys; E. Edmunds, Pomprenllwyd; Gwilym Richards, Ynyslwyd; Wm. Price, Llwydcoed; Huw Evans, Penrhiwcei- j ber; Edgar Palmer, Cwmdar. (4) Pwyllgor yr Ysgol Sul (o'r deu- Qedd a enwir o'r gwahanol eglwysi yr ail yw arolygydd yr ysgol) O'r Ffrwd, John Watts, David Williams; Noddfa, John Evans, John King; Rhos, John Williams, T. Edmunds Abercwmboi, Wm. R. Ward, Richard Williams; Hir-1 waun, John J. Evans, W. Cadlan Jones; Gwawr, John Davies, John Griffiths; Abernant, Willie Williams, John Harris Ynysboeth, Christopher Bowen (heb anfon enw'r arolygydd) Calfaria,' David Richards, Thomas, Wheeler; Cwmbach, David John, War- iotte Owen; Cwmaman, John Mathews, William Rees; Godreaman, Ebenezer 1 Williams, Wm. J. Jones; Heolyfelin, J. J. Phillips (arolygydd). Etholwyd y rhai canlynol ar Bwyll- gorau'r Gymanfa: (1) Pwyllgor Arian- nol, Mr T. Edmunds, Parch. Cynog Wil- liams, Mr John Jones, Abernant, a Mr Williams, chemist, Mountain Ash. (2) Pwyllgor Cymodol; Parch. M. Jenkins, Mr. Daniel Griffiths, Calfaria; Mr Davies, Cwmdare Mr A. Thomas, Gad- lys. (3) Pwyllgor Arholiadol: Parchn. I! B. Williams (Abernant), D. Basset, R. S. Rogers, Cynnog Williams. (4) Pwyllgor Dirwestol: Parchn. Cefni Jones a Joseph James; Mri. Gwilym Rees, Heolyfelin, a W. Jenkins, Gadlys. (5) Pwyllgor Adeiladu: Mr W. Jones, Cwmdar; Parch. J. Griffiths, Calfaria; Mr D. R. Evans, Gadlys; Parch. Thomas, Penrhiwceiber. (6) Pwyllgor Yiiigynghoriadol: Mri. D. Johnson (Ynyslwyd), John John (Ffrwd), J. D. Price (Calfaria), J. Pardoe (Cwm- bach). (7) Yr Ysgol Sul: Mri. Dd. John (CwmJbach), John Mathews (Cwmaman), John Watts (Ffrwd), John Davies (Gadlys). (8) Y Genhad- aeth Gartrefol: Mri. Jas. John, Cwm- dar Dd. John Edwards, Llwydcoed T. Edmunds, Mountain Ash; J. Williams, Gwawr. (9) Etholwyd ar Bwyllgor Trysorfa'r Weinidogaeth, Mr William Evans, Heolyfelin, yn lle'r diweddar Mr T. Roderick, Aberdar a'r Parch. B. Williams, Abernant. yn lie cyn-weinidog Cwmaman. f Cafwyd anerchiadau cryfion a chalon- ogol iawn gan y Parch. J. Griffiths, Calfaria, a Mr T. Edmunds, Mountain 1 Ash, ar gynllun y Bedyddwyr i gyn- orthwyo eglwysi gweiniaid i gynnal gweinidogaeth sefydlog. Siaradodd amryw eraill yn frwdfrydig o blaid y mudiad hwn. Penodwyd ar y Parch. A. Jones, Cwmdar, i bregethu yn y cwrdd nesaf yn y Llwydcoed, ac ar Burdeb fel pwnc iddo. I Darparasai Eglwys y Ffrwd luniaeth yn hael ar gyfer y cynrychiolwyr. Caf- wyd pregeth rymus gan y Parch. B. t Williams, Abernant, yn yr hwyr ar Nehemiah ix., 38. Yr oedd ei sylwadau ar gysegredigrwydd y Sabath yn wir amserol ac argyhoeddiadol. GOH.

Y Geinaf o'r Celfau. I A yw Hyn yn lawn Ynte? t Mr Golygydd,— Da oedd gennyf gyfarfod a Mr Aron- fa Griffiths unwaith eto ar dudalennau'r Darian," a chaniatewch i mi ddiolch i iddo am ei ysgrifau glan a darllenadwy, a iach fel rheol, ar faterion pwysig. j Prudd oedd darllen am y teuluoedd y cafwyd y fath ddarlun o'u sefyllfa yn y "Darian" ddiweddaf. Hyderaf fod rhywrai o'u cwmpas yn gwneud rhyw- beth tuag at gyflenwi diffyg yr enillion a'r derbyniadau prin y ddibynna'r teuluoedd hyn arnynt am fywioliaeth. Y J mae'n ddiau gennyf nad yw Aronfa'i hun yn ol o wneud ei ran. Hyderaf hefyd fod y dydd yn nesau pan na fydd tlodi na haeddwyd mo hono yn ffynnu yn y wlad. Y mae perygl er hynny o aros gormod gyda'r anffodion a'u codi ar drostan i amcanion arbennig, gan dybied efallai y gellir trwy ddefwriaeth symud holl ddrygau cymdeithas. Ofnaf, pe ad-drefnid y Joyd yfory ar y Ilinellau goreu y gallai'r Sosialydd mwyaf goleu- edig eu dychmygu, na fyddai tlodi a dioddefaint nemor llai. Tybed na fyddai yn fuddiol rhoddi weithiau ddarluniau o nodwedd arall. Wele un. Dechreuodd par ieuanc eu gyrfa briodasol ar bunt yr wythnos, daeth y bunt yn bump ar hugain, ac wedi hynny yn ddeg swllt ar hugain. Cyst y ty a'r tan yn ddrud iddynt. Y maent wedi magu dau o blant, ac yn rhoddi addysg dda iddynt. Y mae'n wir yr ychwanega'r gwr ychydig at ei enillion yn ystod oriau hamdden, ond ni fyddai'r ychwanegiad yn bunt y mis yn y man eithaf. Y maent wedi cael digon o fwyd a dillad, y maent mor hael at achosion teilwng a neb yn yr ardal, a gwell na'r cwbl y mae ganddynt dipyn wrth gefn, a phe byddai'n streic am flwyddyn nid yw'n debyg y byddai angen iddynt fynd i'r gegin gawl. Sut y gwnanaethant? Fel hyn, meddent hwy eu hunain-penderfynu ar y dech- reu na ddeuai byth ddim i'r ty heb dalu am dano wrth ei gael, penderfynu hefyd i foddloni ar fwyd syml, cryf a iach, a mynnu digon o hono, a pheidio pryderu am fod yn y ffasiwn os byddai ganddynE ddilllld atebent y diben yn barod. Y mae'n syn mor bell y gall gwraig dda berl i'r bunt fynd. Y mae byw yn y teulu a nodais yn gelf gain, a'r geinaf o'r celfau, yn ddios. Pe ceid ychwan- eg o deuluoedd felly, ni fyddai eisiau streic na bloeddio am iawnderau. Cymerer teulu arall. Gweithia'r gwr yn bur gyson a'i enillion ar gyfartaledd yn ddwy ibunt a chweigain yr wythnos. Dechreuodd bachgen iddo weithio yn gynarach nag y caniateir i fechgyn ddechreu yn awr. Cododd hynny'r enillion i dair punt a deuswllt o leiaf. Ymhen y flwyddyn dechreuodd bachgen arall, a daeth yr enillion i dair punt a phedwar swllt ar ddeg. Ymhen rhyw ddwy flynedd dechreuodd bachgen arall, a rhwng fod enillion y rhai cyntaf wedi codi yr oedd y derbyniadau yn y teulu hwnnw dros bum punt yr wythnos. Aeth yr enillion i fyny i saith punt ac ychwaneg. Un ty a than oedd i'r oil, ac nid yw eu hardreth eto'n fwy na deu- naw swllt y mis am dy a gardd. Bu merch bedair ar bymtheg oed farw o'r darfodedigaeth, ac er na fuasai afiechyd na threuliau eithriadol yn y teulu o'r blaen, nid oedd yn y teulu hwnnw fodd i'w gyrru i unlle i geisio gwellad. Yr oeddent yn rhy dlawd. Y mae merch arall yno'n awr yn gwywo'n gyflym, a'r Sanatorium fydd ei hunig obaith. Pa- ham y mae'r teulu hwn yn dlawd ? Wel cyfrifer o goron i chweigain yr wythnos i'r gwr am ddiod er's deugain mlynedd, cyfrifer cost y ffasiwn ddiweddaraf i'r plant, cyfrifer y gwastraff sydd o ddiffyg gofal am ddillad, esgidiau, bwydydd, ac o bosibl nad elai swm y gwastraff ar bopeth i bedwar ffigwr. Teuluoedd fel hyn sydd yn cynnal asgwrn cefn gorth- rwm a thrais yn y wlad, ac nid oes un- rhyw ddeddf ellid ei llunio a wellai gyflwr y rhai hyn. Naw oedd yn y teulu i gyd, a phedwar o wyr cryfion, a'r rhai hynny'n weithwyr yn darpar ar eu cyfer! Teuluoedd fel yr un a nod- I wyd, ac y maent yn ddirif sydd yn gwneud y tlawd yn dlotach a'r cyfoeth- ¡ og yn gyfoethocach. Mae eisiau dysgu i'r bobl geinaf o'r celfau— £ >yw. Hy- deraf, Mr. Gol., na thybiwch ei fod allan o le i mi i roddi'r "ochr arall i'r pwnc."—Ydwyf, etc., J. W.

Nodion o Mountain Ash. j i Gweinyddwyd yng nghyfarfodydd blynyddol Eglwys Soar (A.) eleni gan y Parchn. W. J. Gruffydd, B.A., Tre- I orci, a W. J. Rees, Porth. Cafwyd cyfarfodydd rhagorol. Da genym glywed am lwyddiant gweinidog diwyd a llafurus Eglwys Soar, sef y Parch. W. Davies. Mae efe yn myned yn ddyfn- ach o hyd yn serch ei bob]. Derbyn- iwyd ganddo nos Sul Cymundeb, Mai j 31ain, 19 o blant yr eglwys. Boed ben- dith ar ei lafur. UN OEDD YNO.

GWAED 1 GWAED 1 GWAED! MAE IECHYD A BYWYD YN DIBYNU AR WAED PUR CIIYF. IACH A MAETHLON. Hughes's Blood Pills Mae "Hyghos's Blood Pills" yn hyned eflelthlol at Creu Cwaed Newydd, Pur a Chryf, felly yn dylanwadu ar hell Organau y CorfT, drwy hyny yn laehau Dofur Pon, Diffyg Traul, m9*v Biliousness, ^^1^ A fu DdrwI. Tar ddtantay y Cnawd. Cornwydon, scurvy, PIIII Fits, Herv- ousneii, II Cwynt, Cwyneson (neu Cymal- wst), pOln Cefn, Lum- bago. Corn- yr Aren- au, I seider 8 VyUa! cyn*. BENYWOD! At Anhwylderau tueddol i bofe Gwraig, Mam a Merch o bob oodram mae ughes's Blood Pills" yn nodedig o effeitbiol Rhodder prtwf arnynt. RHYBUDD PWYSIG. Wrth brynu y Pilla hyn gofaler rhat gael eich twyllo. Mynwoh weled y Trade Mark, nef llun Calon fel hyn- IIr ar bob blwch. Heb hwn, twyll ydyw Owrthodwcb bob peth arall. Ar werth gan bob Chemist a Storse am 1/11. 2/9, Vs. Neu danfonwob e) Gwerth mewn Stampt neu P.O. at t Perchenog- JACOB HUGHES. MANUFACTURING CHEMISR, M.P.S., LD.S Penarth, Cardiff. Can, LlenaCweriq Gwaithy diweddar Myfyr Wynn, sef BACHAN IFANC Y DARIAN. Ceir ynddo ADGOFION AM 8IRHOWI A'R CYLCH, DARNAU BARDDCNOL A'R ILLYTHYRA NEWYDD. Pris 1/. Drwy'r Post 1/2. I'w gael o Swyddfa'r DARTAN, pen oddiwrth Mrs. Williams, Newsagent, Aberaman LADIFS BLANCHARO'S PILLS Are unrivalled for al Irregularities. &c.. they speedily afford relief and neve f fall to alleviate all suffering. They supersede Pennyroyal. Pil Cochia, Bitter Apple. &a ilanchard's are the Best of all Pills for Womln. Sold in boxes, liB. by BOOTS' Branches, and all Chemists, or post free, same price, from _BSLIE MARTYN Ltd., Chemists, 3 DALSTON LANE, LONDON Free Sample and valuable Booklet, post free Id. stamp /> a PAGE Book about Herbs and how to nae 6ti them. Pom free. Send for one. Tritnnell, The Herbalist, 144 Richmond-road, Cardiff. Establisbed 1879. PLEASE NorE 1HE ADDRESS. TO prevent fraud see that you get Estab _L lishe-i 1879 on every label and wrapper of my preparations, without which none are genuine -Trimnell. The uerbalist, 144 Rich- mond-road, Cardiff. T RIMNELL'S PILLS AND POWDERS I have cured thousands. Why not you ? See that you get "Established 1879 on every label. -Trimnell, The Herbalist, 144 Richmond Road, Cardiff. Agents wanted. EVERY WOMAN Should send two stamps for oar 32 page Illustrated Book, containing Valuable Information how all Irregularities and Obstructions may be entirely avoided or removed by simple means. Recom- mended by eminent Physicians, as the only Bale, Sure and Genuine Remedy. Never Fails. Thousands of Testimonials. Established 1861, MR. PAUL BLANCHARD, Cl»T«mont House. Dalaton T .ne. T ondob. I f DRAMA CYMRAEC NEWYDD, "GRUFFYDD LLWYD Allan o'r Ffug-Chwedl Boblogaldd gan ROGER THOMAS, Ystalyfera. Telerau neillduol am ei pherfformio. Ymofynef a'r Cyhoeddwr-D. DAVIES, Ferndale. Y FORD. Yn cynnwys arlwy flsol am flwyddwyn i blant o bob oed, eef:— 13 o Bregethau A 13 o Delynegion. Mae'r gyfrol wedi 'i hadolygn yo y modd mwyaf ffafriol gan y Wasg Gymreig. megia Y Beirniad, Y Brython, Y Tyst, Cymru, Cymru/r Plant, Seren Cymru, Seren Gotrier, Y Drysorfa, &c., ac y mae'r Awdwr wedi derbyn lino lythyrau canmol oddiwrth bregetbwyr. llenorion, plant, &c. y glfrol w obselar dderbj niad Postal Order Swilt gan yr Awdwr- T. VALENTINE EVANS, CLYDACH, Nr Swansea. Athrofa Aberystwyth (UN O'R COLEGAU YM MHRIFysgol CYMRU). Prifathraw-T. F. ROBERTS, M.A., LL.D. Parotoir yr efrydwyr ar gyfer Arhohadaa Prifysgol Cymru. ?hyg,, amryw o YSgoloriaetbau (rhai 0 honynt yn gyfyngedig i Gymry) y 1hvyddYD bon. Am fanylion pellach, ymofyner 6- J. H. DAVIES, M.A., CofrWM- I ?<K' F"M"t"<a' Dywedwch wrth bawb: "I Y mas DA VIES'S COUGH MIXTURE yn rhyddau Peswoh. ANWYD, PESWCH. INFUENZA. —Mae rhai'n gyda ni bob amser. Pair hinsawdd gyfnewidiol fod IIawer 0 ddio- ddef oddi wrth Beswch Bronchitil3, Pu, Dolur Gwddf, Crygn* Csethdral Diffyg Anadl. Y mae yr hen Fefygmiaeth Davies's Cough Mixture" e blaen, ac yn cael ei gwerthfawrOgl yn fwy nag erioed, bob amser wrth law felua, yn cynnhesu y frest, ac yn rhydd- hau y phlegm. Bydd dose mewn pryd yn ddigon. 1/1? a 2/9 (.P?  HUGH DAVIES, Chemist, MACHYN- LLETH. THE Aberaman & fountain Ash Billposting and Advertising Co. Proprietors of the most prominent statiooe in Aberaman, cwroaman. Cwmbach, Abercwmboi. Aberdare and District. ADVERTISE BY BILLPOSTING. EVERYONE SEES POSTERS. All communications and parcels shoutd be addressed to the MANAOF-R. PublicUall* Institute, Aberaman, Aberdare Tel. P.O. 12, Aberaman. AM BOB MATH 0 ARGRAFFWAITH YMOFYNBR YN Swyddfa'r LorLderg99 A Swyddfa'r "Darian," 19 CARDIFF ST., ABERDAR. DOWN & SONS, FOR GOOD SUBSTANTIAL Furniture. Bedsteads, Bedding, Carpets, And every Description of HOOSE FURNITURE.  21 High IT'S Morris Lane, !?Wd??? The Largest and Cheapest Steaii) Cabinet manufactory in South Wales. Illustrated Catalogues free on application. IMMENSE STOCK TO SELECT FROM. Carriage Paid on ail Orders above Big, or Delivered Fro# in our own Vikes.