Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

7 articles on this Page

" Cenhinen " Ebrill.

Pontypridd a'f Cylch. I

jFerndale.

Dafydd William, Llandeilo…

News
Cite
Share

Dafydd William, Llandeilo Fach. Mae Yn y dyfroedd mawr a'r ton- nau," etc., yn ddigon i wneyd coffadwr- iaeth Dafydd William yn deilwng o sylw. Yng nghymdogaeth Llanymddyfri y ganwyd ef y ny flwyddyn 1712. Yn Llandeilo Fach, yn Sir Forgannwg, y treuliodd y rhan fwyaf o'i oes. Bu yn un o athrawon ffyddlonaf ysgolion cylch- ynol Griffith Jones, ac yn gynghorwr llafurus gyda'r Methodistiad. Mae tra- ddodiad yn dweyd fod ganddo wraig anynad iawn, ac mae yn ymddangos mai trwy ei hymyriad hi y gadawodd y Methodistiaid, ac yr ymunodd ag enwad parchus y Bedyddwyr. Yr oedd yn un o aelodau cyntaf eglwys Croesyparc, Plwyf Llanbedr-y-Fro. Yno y gorffen- odd ei yrfa, Hydref laf, 1794. Fel y canlyn y dywed un cofnodydd am dano :— Nid ymddengys fod sain ei delyn beraidd ef yn effeithio ar y wraig nwyd- wyllt hon i beri i'r ysbryd drwg ymadael a hi, fel y gwnelai telyn Dafydd gynt ar Saul. Er ei bod yn dra thebygol oddi- wrth bob peth a glywsom ac a ddarllen- asom am Dafydd William, ei fod yn ddyn nodedig o dduwiol, eto darfu i'w drallod teuluaidd iselu cymaint ar ei gymeriad crefyddol yn y gymydogaeth yr oedd yn byw ynddi, nes ei ddwyn o dan gerydd a disgyblaeth ei frodyr, a'r canlyniad fu iddo ymadael a hwy yn ei hen ddyddiau. 0 bob adfyd a ddichon ddyfod i ran dyn yn y byd hwn, yn en- wedig pregethwr yr Efengyl, gwraig ddrwg ei thymer, ei thafod, a'i buchedd yw y mwyaf. Cafodd ein bardd gwpanaid digon chwerw i'w yfed, ac y mae yn syndod pa fodd y gallodd ganu mor felus wrth ei yfed." Gorfoledd Sion" oedd y llyfr cyn- taf gyhoeddodd, yn 1762. Cyhoeddodd ail, trydydd a phedwerydd ran yr ail yn 1777, a'r trydydd a'r pedwaredd yn 1778 a chyhoeddodd y pedair yn un llyfr yn 1782. Daeth cyfrol o'r emynau hyn allan yn Seisnig yn 1779. Amlwg yw fod ei emynau yn boblogaidd iawn. Cyhoeddodd amryw farwnadau: "Coffadwriaeth y Cyffawn a'i Dded- wyddwch," am Joseph Thomas, o'r Dyffryn, ym Margam, Morgannwg, 1763. Dedwyddwch Ymadawiad y Cyfiawn" am y Parch. Wm. Evans, Llan-Giwc, Morgannwg, 1772. •"Golwg ar weinidogaeth Epaphras" am y Parch Lewis Jones, Llandilo, Sir Gaerfyrddin. Drych o Olwg ar Dir Anghof," sef marwnad i foneddwr ieuanc o'r enw Phillip Williams, mab Mr John Wil- liams, o Benarth, Morgannwg, yn 1776. Marwnad i Elizabeth Jones, o Lantri- sant, yn 1779, et., etc. Wele ychydig o'i benillion yn ei Gan o hanes pechod yr hwn yw Colyn Angeu," yr hon a gy- hoeddwyd tua 1818 :— Holl lwyth ac epil Adda, cydnes'wch yma'n awr, Gwrandewch ar genadwri dros Frenin nef a llawr, Ac wrth fy ngwaith yn datgan, fy amcan pennaf yw, Rhoi hanes ar fy nhestyn o elyn dynol- ryw. Mae gwagedd ac oferedd, mae camwedd dynolryw, Mae pechod bron aeddfedu ar fyr i gryman Duw; Pan ddelo y cynhauaf, fydd lie i daflu'r bai, Rhaid medi'r ffrwyth yn ddiau o'r had fuwyd yn ei hau. Fe dd'wed Hosea'r proffwyd fod rhwng yr Arglwydd gwyn A holl drigolion daear, er cyd y mae'n ymddwyn, Am ddyled mawr sydd arnom, pwy ddichon rifo'r swm 1 Pan el y cwyn i dreial, fe fydd y cyfri'n drwm. Prin efallai y mae y gan hon yn dod i fyny i fod yn deilwng o'r awdur. Mae ym mhell o fod i fyny mewn gwerth a'i emynau. Y mae ei emynau ym mysg y rhai mwyaf melus a gwreiddiol, y rhai mwyaf adnabyddus ydynt:- 0! Anfeidrol rym y cariad, Anorchfygol ydyw gras. Wele lesu'r Pen Rhyfelwr 'N dod i'r lan o Edom wlad. 0, fy enaid! Cod dy olwg, Gwel yn amlwg ben y bryn. Am Graig yr iachawdwriaeth Fy enaid egwan c&n. O'r nef mi glywais newydd, Fe'm cododd ar fy nhraed. GETHIN. .——

Gohebiaeth.I

Nodion o'r Mardy.I

IBarddonlaeth.