Gwyliedydd Newydd

Y Diweddo Tybed nad yw y diwedd yn awr wedi dod. Boreu Liuti daeth 5 y newydd fod Gerrnani wedi ateb 1 y Llywydd Wilson, ac yn dweyd j eu bod yn derbyn ei delerau. ac yn barod i dynnu ei byddinoedd yn 01: I' f 11 o Ffrainc, ac yn awgrymu ilunioj Dirprwyaeth Gyniysg i gario allanj drefniadau yr enciiiad. Y mae llawer yn gwrthwynebu y sviiiad; o ddirpnvyaeth gyrnysg, ond' cred vro nad oe pêrygl i'r ~drafodaeth dorri lawr yn y fan. Oblegid fel y dywed y Cadfridog Sir Fredrick Maurice y mae hyn yn diIeu pob amheuaeth. ac yn dangos fod y Prince Max a'i G? Prince Max a'i Gyngrheiriaid o ddifrif. Diolch i'r nef am fod gobaith gweled terfyn eyflafan mor otnadwy ac annesgnftol alaethus.

j DAWN, CYLCHDAITH A8 £ a<5SLE^M Rai. dyddxaa yn o! daeth y nowydd j fcrist i'r ardal dawel bon, fod Lance j Corboral Willie Jones, Brynffynoc, wedi cwympo ar faoo y rhylul, atOn yn t Firairc, ac fe achosodd y newydd alar aj pbrudd-der^cyuredidoi. Yr ooddJvViilie; Jones yn facbgen iOtlitDcdichlynaidd ai ¡ rodiad, boffus ac atyniadol iawn, Pos ibi mae yr elfen aaslycaf yn ei gymeriadf |-ydbedd givroldeb, yn cael ei cyfuno a r thycerwch, Ymregbrodd ym myddin j ei vrlad fisc-tidd eye bod yn ddwy ari bymthag oad, a bu yn y^fyddia am dain blrdd a banner, a gwelodd rai brwyd-j rau- ffvrnig iawu, ac nid ydoedd wedij raejd; ei ugaia miwydd. oe^d par* fui tarw, ?.  Cyn ymuno ar fyddin bu yng ugwas j anaeth Misses Owen, Shop, Dolwen Decbyniwyd of yn aeloJ eglwjsig yn ein capel \n Bettw-s, ac ya ysfcod y; tlwyddyn y bu ya Dotwen, dwy Yagoll Sul-gollodcl, ao yr odd rheaymau digon- oi i gyfrif am yr oithriadau hyn cyn iddo syrthio bu adrefam I leava' i belpu oi deului gael y eynhaeaf gwair i ddiddasrwyda. Aethyn oi 01 i iaes y rhyfel ya hyderas a gwr-ol, mown gobaith cryf amgael ei arbed i ddod aJrefyn 01. Biomadig iawn yw y syniadiddo farvv mor gynnar cyn go-,ffen rha,gyma.drod,d ei fywyd. Nos Sul diwaddaf cynhaliwyd gwas I anaeth goffadwda.ethol am dano yng? agbapetyDawn. y cape! yri rlawn. rha,i o bell iawn yn brGSenLOL Credwn fod pop ty yn yr ardal ya CAel j ei gynrychioii. a lliaws o'r Bettws hefyd, yrhyn befyd oead yn brawi digamsyniol o serch yr ardal a'i bed I mygedd o'n cyfaill ieaaoc- Pregotbwyd| igan y Parch E.„Arthur Morris, Ya yf Söiat daeth tua banner cant y r. -u'-i a f) Li at fwrdd y Sacrament i gofiomarw Grist, Siaradwyd vmhellaeh gan eiogweimJog, a chan Mr Robèrt Williams (biaenorj, ac ar ran y teuiu galarua cydnabydd wyd y cydymdeirrdad ddanghos^yd gan! Mr Owen Davies, tad-yng-nghyfraitb ein cyfaill ieuane, mewn geiriau doeth a phriodoI. Y n sicr fa gafwyd gwasau I aeth eneiaiedig o'r decbreu i'r diwedd, a gwasanaeth a hir gofir gan bawb oedd yn brasencol j Y mae eiu cydymdeimlad yn ddwys a chywir a'r teuiu yn eu profodigaeth chwerw. Teulu annwyl a on.aredig dros bea yw teulr. Brynffynoo, a nodedig o S'yddlon i'r Dawn, a gwyr pawb wyr rywbeth am yr ardal hoa fodcerdddd o Brynffynon i r Dawn yn golygq cryn i aberth. Ein dymuniad puraf yw am i Dduw pob gras & diddanweb fod yn ages iawn at y teulu yn nydd y brofed- igaeth, Ac Q8 na chant cyfarfod a'r boflfas Willie byth mwy yu y byd hwn, maddant obaith sicr y cant ei gwrdd eto y tu hwnt i'r llan< Goh.

OARPILL4,, IMRBWL, geonym. hysbysu fod yr aohos yagivri a Oakfield wedi colli trwy iarwol- aeth un b'i haolodau hynaf a ffyddloaaf, set Mrs Hughes, Norwood Grova, gweddw y a r Thomas Hughes,, pilots march i Mc a Mrs Owen, gyat o Parss House, Amlwch. • MÐ yr achos ynglyn a chapel Plim • soli Street, Eige Hill, wedi gael ei bylchu uuwaich eto gau angau- Bore Sut diweaclaf, ar ol eystudd maitb a bun, bu farw Scr,t John Davies, Mil- ray Street. Trwy symudiad y brawd John Davies, GLH) L' Gylchdaith wedi colix an, o r aelodau tawyaf goieuadig a seiog. i'r oadd yn Wealead i r earn, ac yn medra amddiffvo ei enwad i'r pea draw pa byddai aagea iun byeny. Cydyci ieimiir yn fawr gyda'r plant sydd wedi 0'1 gadael ya ytmddifad. Cymerwa yo gnoiitol y bydd i rhywan ysgrUoanu yehwaneg'ana y ddau aelod ymadaweaig gan ou boat ) u deiiwag o hynny.

HODIADAU WYTHNOSOL. Cyflogau y Gweinidogion. Derby niasom y liyihyr isod oddiwrtb un a eilw oi bun ya Trade Unionist" Dioieh yn fawr i chwi. ac i Mr William J()t:le,Lot:pwl,'am eich scyf- roddiadau yn y rhifyn diweddkf o'r G.N. ynglyn a cbyflogau y gweinidogion, Tybed nad yw hi yn warthus ddarfod i ni aros am bedair blynedd heb symudj yn y mater; faty dy wQdwch, nid oes neb ond Duw a wyr faint y pryder a fu yng Dga-rfcrefi llawer on gweinidogion ond gwell hwyr na h'wyrach." GweLaia y paragrail hwn yn y Methodist Recorder," a maddyliais y byddai ei gyhoeddi yn Gymraeg yn y G.N. yn symbyliad i eraill, sydd wedi manteisio ar y rhyfeh i wneud tipyn o eu farodvr ti"> tforfsnu^.) Tybed o ddifrif, Mr Golygydd, na idylai y ffermwyr, a'r glowyr, ag .araill, syddi wedi gwneud rnwy na dyblueu halwi a. u cyfiogau ddyblu eu cyfran at y wainidogaeth I Ond son yr oeddwa am y paragraff o'r Recorder." Wei, dyma terwedi oi gyfieithu, goreu y gallwn it wr anghelfydd, wneud :— Derbyaiodd Arolygwr yn un o gvlchdeithiau Gogledd Lloegr, ar cl iddo draddodi ei bregeih ffarwel lythyr a barodd dipyn o sycdod idco, -iii wir, rhoddwyd y llythyr yn ei I lav; cyn gynted ag y daeth i lawr- o'r pulpud Cynhwyaai y llythyr y gen- j awdwri a ganlyn Annwyl Mr—, Ysgrifennaf i ddiolch i chwi am eieh ilatur gwe th'awr yn y gylchdaith i hon ac i ddymuno Dnw yn rbwydd 1J t y ■, chwi yn eich cylchdaith nowydd. Y mae yr amseroedd wedi bod yn galed i'r rhai sydd a iheuluoecd mawr, a'u cyfiogau yn aros yn eu hunfan. Rhaid fed eich ttealiau 3,n I]aNver l tryccuoh nag oeddynt, ac edasygai cldewrder eich annwyl bdoayn wyn~ obu V sefyllfa. Y mae yn digw\d:i fod y rhyfe', tra yn dwyn arian o'cb Uogell ehwi,• yn arian yn yr eiddo n. Yr wyf wedi teimloe ac ni fum yn 01 o ddafcgan hynny, y dylasai eich cyflog fod £ 100 y flwjddvn yn uwch [Jag y doe id: ac i* brofi fy ae i tr,Ofi fy nghywirdob rwyf yn amgau "War b -y i-N i i, n am.au W ar Bonds i chwi gwerfch £ 400. Bydd y Hog yn dipyn o help i chwi yn y, hlynyddoedd nesaf, ac ar ol hynny gal! y corff fod, naill ai I r. help i chwi gychwyn eich becbgyn mown bywyu, DU yn help i roi i chwi eichJ bunain dipyn-o gysur ychwanegol t, ni eich blynyddoedd olaf. Feidiwch aj dioloh i mi oblegld cy.fi-awnder pari ydyw hyn, ac Did oaredigrwydd.j Yr ydych lnDr deilwng i'r ariaa al lainnau, ac yn sier y mae eich angen yn fwy. Yr oil a ddywedaf ydy-w, na chy boeddwch fy enw. Gyda o-hotion caredig, Yr Eidcocb yn ffyddlcn, Nid oes angen gwneud dim sylwadau ar y llytbyr-y mae mor byod] ag ydyw o dyner a Cbrisfcionogol. Diolchwn i n eyfaill am ei anfon, a chredwn yn sicr nad all lai nag effeithio nid ar ga!on y tirion yn unig, ond hefyd ar ysbryd hyd yn oed y crintachlyd. ifca

Y Llywodraeth a Phurdeb- j Yr wythcos ddiweddaf, gwnaed yn hysbys fod y Weinyddiaetb wadi pen- derfynu troi clust fyddar ar y cais cytf- redinol a cbryf sydd wedi ei anfon atynt yn gofyn am ddiddymiad y rheol a adweinir fel Regulation 40 D. 0 dan y rheol waradwyddus hon gall unrhyw ferob, nea wraig, a gyhuddir gan filwr neu forwr, o fod wedi trosglwydda iddo afiechyd heintua a drwg, gael ei dwyn i'r llys, ei "pbrofi a'i chosbi yn drwill iawn. Y mae anhegwch a gwaradwydd dybryd y rheol yn rhy amlwg. Mown naw acbos o bob deg ni all yr un merch brofi ei diniweidrwydd heb fyned o dan archwiliad meddygol, natur yr hwn sydd y fath fel nad all neb sydd a rhyw rithyn. o barch a gwyleidd dra yn aros yn en calon beidio teimlo mor ddirmyg- us adarostyngol ydyw. Nid yw y milwyr a'r morwyr i gyd yn seintiau, ac y mae nifer fawr o ferched glan a diniwed eisoes, ar pan y mae y rbeol mewn grytn, er mwyn osgoi eu bwrrw i garchar ar gam, wedi gorfod ymostwog i'r dinnyg a'r anwyleidd-dra hwn. Mewu gair. nid yw anrhydedd ag enw da miloedd ar filoedd o fercbad iintwavl yn ddiogel. Gall tnarhyw iilwr neu forwr diegwyddor a chelwyddog, er mwyn dial arni,"hwyrach am ei phur deb, ddwyn poea a gwaradwydd ar yr anetb ddiniweitiaf. Path arall gwaradwyddus iawn ynglyn a'r ddaddf ydyw ei husocbredd. Gall milwr neu forwr beri i unrbyw ferch gael ei chospi am drosglwyddcl iddo,anhwyldeb aflan, ond gall milwr: neu forwr ddifetba unrnyw aneth. ac nid oes ganddi hi yr un amddiffyniad. Os rhaid'cael deddfwriaeth fudr fal hon, tybed na day lid ei cbymhwvso at y i ddeuryw- I amddifTyn eu penderfymad cywilyddus, dywed y Weinyddiaetb fod sN m yr a f | swm yr afiechyd aflan wedi ei leihau a'i liniaru or pan osodwyd y ddeddf. Y mae yn dda gan bawb am y lleihad; da y gwyr pawb, sydd wedi talu ttipyn 0 sylw i'r mater, mai nid y ddeddf a bar- odd hynny, ond y mesuran meddygol, hyfforddiadol, a moesol sydd wedi eu mabwysiadu ynglyn a'r matr, Prawf o hynny ydyw nad all y Weinyddiaetb. osod bys ar fwy na 70 o achosion 11a y profwyd fod y cyhuddiadau yn wir. Nid oes gan y cyhoedd, ebai y Man 1 chester Guardian," unrhyw syniad am swm a natur yr anghyfiawnder a fwrir, ar ferched diniwed gan y trefniant pag anaidd hwn. Pan y coB. wn am ei reeord ynglyn a'r ddiod Did ym yn rhy- ¡ foddu at y Weinyddiaetb ond y maa ii dda gtnaym feddwl nad yw merched erbyn* hyn yn gwbl ddi-amddiffyn—y mao y bleidlais yn ei dwylo; ac ymhob etholaeth, heb ystyried o gwbl rwyaiau plaid, hwy ddyient ddod ynghyd a thtefnu ymgyrch gref, a bair ysgubo i anghof y rheol ddigywiiydd hon. Gan. nad pwy feir aberthu gwyieidd dra a thegwch. ar allor front buddioldeb mat- erol amheua, ni chredwn y gall gwvag edd a marnau y wInd wneiubur hycoy -0.>

LLAXFECBAIN. Chwith gennym gofaodi manv yr ban chwadr ffyddioa ac annwyl. Mrs Evans, Giia Villa, un o golofaau ein hacbos yn Lianfecbaiu. Ba farw dydd Mawrtb, Madi ITeg. wadi eynae Id ohoni ei a miwydd a phelwar ugain o'i hoedran. Mwynbaodd* iechyd gweddol ymraa iF h yd ei hom, ond yr oadd arwyddioa amlwg or's rbai uiiaeedd ballacb fod ei pbabell ya gyflysn ym- ddatod.c Gladdwyd ei gwaddiilioa marwol y dydd lau caaiynol, Medi 19ag, ym mynwent y piwyf Llanfachain.. Gwas- aaaethwyd. wrth y ty gan y Parch David Morna, Arolygwr y Gylchdaith, yna tturfi^yd gorymd^it.b, aeaadigapel lie y talwyd fceyrnged ,i'w caolfadwrksth gan y Parch a. Evan Roberts? Crcasosw&lit, T. N. Roberts, ^laafylsi- Ar laa y badd dad ion wyd a gwaddnyyd gair y Parch Gwilym R. Roberts, gwainidog y 11e. Darbyniwyd Uythyrau ügydymdøimiad oaJiwrth y Parch n G had as Jones, Wrexham, Wil- liam Os:aa, Ffycnocgroyw, ac E. Whittingtoi; Jones, Oasrwys, Gan wyd ehi hannwyl ddiwaddar chwaer a i/Km-stm yn Israel yn Dlaafyll- n, ac yrceld.ei naiu o oahr at mam ya un o W psia&icJ cyntax y lie, a i naia o oshr ei bbad, hithau yn un o Waaiaaid cyotafi Moiiod. •• lioedd yr olaf. ya. y seiat ddiweddaf a gyn halt wyd gan y gwaioidog ieuane dawioifrydig Thomas Roberta-—y gweinidog Weslaaidd Gym* reig f, farw. Gwolwn felly .y Mis ,}}'t!Hl1J j:ik aidd or drydadd eeohedlaetb o ocbr ei thad a i mham, a bu yn aelod- agiwysig am ddeg mlyneid a tbriugaio. Maa ain collei yn fawr iawn ar ei hoi, a bydd y bwich yn aaodd iawn ei lenwi. No.Jwedaion amlyoaf ci c;Liyui, ariad -ioedd oi sei a'i liotygarssch. Edrychwa i i'yny &M boba!jQMr/' ebe'r Parch Charias Jonest txsawn 1tythyr a aaroaodd at y teulu, "fel ua o ifyddlon- laid. Salon. G^asanaathodd yr Ar- glwydd a; acbos am g)food smith. Gohr yn hir ei charedigrwydd a'i pbareh weisioa Duw, a hoffa-i-yn fawr eu croesawu ar ei h<.otwyd.' Aaodd yw dygymoj a oholli, ond -cysur yw meddwl e; hoi iioiiacti yng ago fal y gwr a. fu iarw drosti. Nawdd YLIef a lyddo drob y ddwy Miss Evans adawyd ar o! i aiaru am dani, ac hofyd ag aglwya L'aafechain yn y, dydd biin. G. R, Eo.Bi'iiiTS

Mevyn b^wyddyn o amser y mae tngohon Colvvyn Bay wedi budd- d d, i yn y Benthvgiad Rhyfel.