Gwyliedydd Newydd

GARTH, [VIAESTEG. CYNHELIR Cyfarfod Taleithiol Deheudir Cymru YN Y LLE UCHOD EBRILL 28ain-MAl 1af. Trefn y Cyfartodydd Cyboeddus: Sul, Ebrill 28ain- HORRB, GARTH 10.30—Parch. R. H. Pritchard. 2- „ H. R. Owen. 6- „ R. H. Pritchard. BETHEL, CAERAU 10.30, a 6—Parch. T. Morris. MAESTEG (English): 11, and 6—Rev. H. R. Owen. BETHLEHEM BLAENQARW 10.30, a 6—Parch H. Jones-Davies Nos Lun, Ebrill 29ain- 630-Parchn. J. Pugh Jon., a J. I-I. Ntorgan. ?, ?. ? ."?, < .— 1 Nos Fawrt, Ebrill 30aia— Am6 p.m., CYFARYOD cylgomious. Cadeirydd Lieut. Col. W N. Jones, Y.H., Ammanford. Siaradwyr: 5' Rhwymedigaeth yr Eglwys i ddyrchafu Moesoldeb Cymdeith- as," Parch. D. Bryniog Thomas, Caerau. Rhwymedigaeth yr Eglwys i en- nill y Bobl leuainc," Parch. R. Silyn Roberts, M.A., Caerdydd. Rhwymedigaeth yr Eglwys i ofalu am y Plant," Parch. lor- werth Jones (Iorwerth Ddu). TABERNACL, BLAENGARW t 6.30 p.m.-Parch. W. J. Arter. Dydd Mercher, Mai laf- Am 9.30, SEIAT FAWR, dan lyw- yddiaeth Mr E, Rees, Y.H., I' Caerwys. Mater:-Actau i. 8. Eithr ch.wi a dderbyniwch nerth," &c, Mr T. J., Griffiths, Pontar- dulais. "A fyddwch chwi dystion i mi," Parch. G. Bedford Roberts. "Yn Jerusalem," &c., Parch. J. Lloyd. 11 a.m.—Parch. E. Isaac. 2 p.rn Parchn. E. D. Thorfras, 4 T. Rowlands. 6 p m.-Parchn. Ll. Morgan, a R. Morgan.. MAESTEG (English): 8.30 p.m.—Rev. W. T. Ellis. Gwneir Casgliad ymhob eedfa at dreuliau'r Wyl. Ail Dalaith Weslcaid Gogledd Cymru. A CYNHELIR Y Cyfarfod Tateithiol YN NHOWYN9 MAI 5*d hyd 8fM, 1918. Pregethir yn Nhowyn y Saboth fel y canlyn:— Am x.—Parch. E. Berwyn Roberts, Bangor (Ysgrifennydd y Dalaith). „ ii.—Parch. T. Jones Hughes, Bethesda. „ vi.—Parch. E. Berwyn Roberts, ac yn holl gapeli y Gylchdaith gan Weinidogion Dieithr. Nos Lun, Mai 6ed— TOWYN, am 7 o'r gIoch-Parchn R. Conwy Pritchard, Pwllheli, ac Owen Evans, Llanrwst. ABiRDYFii am 7, Parch. R. Garrett Roberts, Llamfairfechan. BETifCRUG, am 7.30, Parch. Daniel | v. LLWYSGWRIL, am 7.30,Parclt Ri Einion Jones, Menai Bridge. No* Patprtk, Mai 1fecl- TOWYN, am 7, Parch. R. Mon Hughes, Caernarfon, ac W. O. Evans, Perthmadog. LLANEGRYN, am 7.30, Parch. W. R Jones. Rhiwlas ABERGYNOLWYN, am 7, Parch, R. Morton Roberts, Colwyn. Dydd Mercher, Mai gfed- Dydd Mawr yr Wyl. Am 9 o'r gloch yn Ebenezer (W.) Y SEIAT FAWR, Dan arweiniad y Parch. Robert Jones (D). Dechreuir gan Mr R. M. Hughes, Llysfaen. I siarad: Mri. E O. Lloyd, Porth. madog Richard Jones, Blaenau Ffestiniog; Parchn. J. Lloyd Hughes, Llandudno T. C. Roberts, Conwy a David Jones, Caergybi. Am 11, pregethir gan y Parch. Hugh Jones, D.D., Bangor. Am 2, Y Parchn. G. J. Owen, Pen- maenmawr, ac Lewis Edwards-, Llangefni. Am 6. Y Parchn R. Jones Williams, Blaenau Ffestiniog, ac Thomas Hughes (Cadeirydd y Dalaith). Cesglir yn yr holl odfeuon at dreuliau'r Wyl. Mae Tren gyfleus i'r Seiat Fawr o gyfeiriad Machynllech a'r Aber- maw, yn dychwelyd o Dowyn 6.11 p.m. Dowch yn lluoedd, er gosod bri ar Uchel-wyl yr Enwad. Yr EISTEDDIADAU nos Lun a Dydd Mawrth. L, Qweler y Plan. T. GWILYM ROBERTS.

NODIAMU WYTHNOSOL. I Y Mesur Gorfodol Newydd. Y mae'r Mesur Gorfodol newydd yn awr yn ddeddf y wlad. Dyma grynhodeb o'r Mesur fel y cyflwyn- wyd ef gyntaf Codi'r Oed Milwrol. 0 dan y Mesut newydd estynir yr oed i 50. Bydd y neb na fo wedi cyrraedd ei 51 plwydd oed ar<y dydd y pesir y Mesur yn agor- ed i orfodaeth milwrol. Pan gyrkae^do fcachgen ei 18 mlwydd oed bydd yn agored i'r un orfodaeth. Gynt, caniateid mis o ras i'r cyfryw. Dilea'r Mesur newydd y dyddiau gras kyany. Cymer y Llywodraeth hawl i estyn yr oed yaahellach hyd 55 pan welo an- fw—a kyamy lieb ofyn oydayniad peU- ««k j Scasfiaid y Llywodrao0la i orfadi yn ddtoad Joltmdyg na fo wedi oyrraedd « U alwyid oed y dydd y pesir y Meaur. Gorfodir Gweinidogion Crefydd. Paw poh gweinidogion (rkwag 18 a (ji oed) o bob anwad,, yn agored i crfodaetb i ymuno a'r fyddin. Addewir er hynny na elwir arno heb ei ganiatad ei bun, i gymeryd rhan yn y brwydro ond y gos- odir ef i wnend rhyw waith arall yn y fyddin heblaw ymladd. Gorfod Cyn-Garcharorion Rhyfel: 0 dan yr hen ddeddf yr oedd y neb a gymerwyd yn garcb aror ihyfel gan y gelyn, ae a. ddychwelodd i'r wlad hon, yn rhydd rhag gorfod ymuno drachefn I a'r fyddin. Dileiryr amod hwnnw gan y Mesur newydd, a gellir gorfodLy cyf- ryw gyn-garcharorion i ail ymuno a'r fyddin. Gorfodi Dynion Fo Wedi Gwasan- aethu Eu Hamser: 0 daii yr hen ddeddf yr oedd y neb a fydai wedi bod yn y fyddin am 12 mlynedd ae wedi cyr- ei 41 oed, yn rhydd rhag gwasanaetbu ar ol hynny. Dileir y ddarpariaeth hon yn awr, a gellir galw y cyfryw i barhau i wasanaethu yn y fyddin. Dileu Pob Exemption Awdurdoda'r Mesur y Llywodraeth i ddileu pob ex- emption" a ganiatawyd gan unrhyw Tribiwnal i unrhyw berson.am unrhyw reswm. Trawsffurfio'r Tribiwnal: Awdurdod- a'r Mesur y Llywodraeth i nswid pob Tribiwnal fel y gwelo yn dda. Archwiliad Meddygol: Gellir galw ar y neb y bo ganddo dystysgrif "exemp- tion i fyned o dan- archwiliad, neu ail archwyliad meddygol. Gorfodi'r Gwyddelod: 0 dan y Mesur newydd cymhwssir at y Werdd on bob gorfodaeth milwrol a gymhwys- ir at rannau-ereill o'r deyrnas. awellientau ar y Mesur. Y mae amryw welliantau wedi eu gosod gan Dy y Cyffredin ar y darpariadau uchod. Yn gyntaf ni chaniateir i'r Llyw- odraeth godi yr oed yn uwch na 51 heb sicrhau cydsyniad dau Dy y Senedd. Yn ail, ni chymhwysir gorfod- aeth at weinidogion yr Efengyl. Deallwn mai trwy offerynoliaeth Mr Ellis Davies, A.S., y cafwyd-y concession yma. Yn drydydd, ni chaniateir hi'r Llywodraeth ddiddymu yr holl exemptions fel y mynnai wneud yn ol y darpariadau uchod. Rhaid i exemptions ar dir anghymwysder corfforol, a chydwybod barhau fel y maent yn awr: pob exemption arall, gall y Llywodraeth eu dileu trwy brociamashiwn, heb gydsyn- iad y Senedd, Gesyd hyn filoedd o bobl sydd wedi gweithio'n galed i sefydlu tipyn o fywiolaeth yn gwbl yn law y mandarins milwrol. Yr oedd y tribunlysoedd, er gwae- tffeed oeddynt yn dipyn o amddiff- yniad o'r blaen i'r rhai yr oedd eu hamgylchiadau yn eithriadol, ond y mae yr amddiffyniad hwnnw yn awr wedi ei ysgubo ymaith. Gwerth ymarferol y Mesur. Beth yw gwerth y Mesur? Ys- beilia bawb o 51 oed l bob iota o ryddid ond beth yw ei werth ymar- ferol ynglyn a chryfhad y Fyddin? Prin y mae gwerth ynddo o gwbl. Dywed Mr Lloyd George ac Auckland Geddes nad ellir dis. gwyl codi trwyddo fwy na saith y c.-wt or rltal y syaowpgir y Mesur atynt: a thyanir y rhai kynny ailaa o ddiwydianiiaii yn y rhai y mae caunoedd ohonynt yn wyr effeithiol aphrofiadol; a bydd y golled yn y ffordd honno yn llawer iawn mwy 11a¡ a goir oddiwrth. ynt. Yr Iwerddoa. Agweddarnll ar y Mesur ydyw y cymhwysir ef a t yr lwerddon..Bydd yn rhaid cadw mwy o ddynion yn yr Iwerddon i'w cadw dan law na dim a ellir ei ennill yno trwyddo. Yn gwbl ar wahan i rcsymoldeb neu afresymoldeb yr agwedd VVyddelig, dyletswydd gwleidydd wyr ydyw cymeryd pethau fel y maent, ac y mae'n amlwg yr achosa unrhyw ymgais i roddi'r Mesur mewn gweithrediad yn Iwerddon safle ddifrifol iawn. Dyna rybudd gohebydd y gesyd y "Manchester Guardian bwys mawr ar ei farn: "Nid oes amheuaeth na bvdd i bob Cenedlaetholwr ieuanc sydd ganddo arfau ymladd hyd angau yn erbyn gor- fodaeth. Os oes hanner miliwn o rifles yn elt dwylaw yna bydd hanner mlliwn o wrthwynebwyr gweithredol. Am y Cenedlaethol wyrdi arfau, dywed y gohebydd y bydd iddynt hwy fod yn wrthwynebwyr goddefol. Derbyniant y canlyniadau gartref yn y earcharau neu yn Ffrainc. O'r tu cefn i'r gwrthwyneb- lad goddeful bydd holl gefnogaeth yr Eglwys Babaidd yn Iwerddon, a dywed Cardinal Logue nad oes dim i'w wneud ond cynnyg gwrthwynebiad goddefol i'r y nebiad goddefol i'r mesur ymhob dull a modd. Swm y cwbl ydyw y golyga gorfodaeth derfysg a thywallt gwaed, a dinistr pob gobaith am gymod." Y mae gennym eisoes fyddin fawr yn Iwerddon osceisir gosod gorfodaeth ar y wlad bydd yn rhaid i ni gael un llawer mwy—a hynny pan ddywedir wrthym fod angen pob dyii cymhwys yn Ffrainc.

Costiodd Dirprwywvr yr Eglwys Gymreig £4,053 y flwyddyn ddiweddaf, £ 3,1*62 o'r swm yn myned mewn eyf- ogau. Mae Plaid Llafur ar gychvryn yoi- gyrch yng Nghymru. Mt Arthur Hen- derson fydd y prif areithydd, a chyeh- wyna ym Mhontpridd.