Gwyliedydd Newydd

PROBLEM FOEN. A mi yn gorwedd ar fy ngwely cystudd, ac wedi bod feliy yn hir o amser bellach, daeth y Meddyg i edrych am danaf a gofynais iddo er mwyn ei brofi: Doctor, a oes a fynno Duw a'r poenau a'r diodd e5adau mynych sydd yn ymosod ar greadur o ddyn ar y ddaear yma ? Dyna gwestiwn mawr a dyrus iawn," ebe yntau. Os oes,' ebe fi, a fynno Duw a hwy yr wyf yn protestio fy mod yn cael gor- n oi o'i sylw yn y cyfeiriad yna, tra y mae eraill yn y gymdogaeth yma yn berffaith rycid oddiwrth boen ar hyd y biynyddoedd ? Tewi a wnaeth y Meddyg am nad oedd ganddo weledigaeth eglur ar y pwnc. Modd bynnag, y mae'r problem wedi peri i mi feddwl a meddwl drachefn, a cheisio ei ddadrus, a .i soifio drosof fy hun. Nis gwn a oes rhywun arali wedi dyfod i'r un casgiiad a mi parthed y broblem dd vrvs hon. Nid wyf wedi darllen popeth posibi ar y pwnc. Mae dioddef poen yn {idigon llawn i'r gwan heb iddo ddarllen dim am dano. Hyd y gwelais illé-e y mwyafrif, os nad yr oil o'r symadau a gyfiwynir i'n sylw mor groes i synwyr cyffredin y dyddiau hyn, ac mor gamwrus am y Brenin Mawr, fel y canvn i gefn- for o ddwfr neu fynyddoeddd o dywod eu cuddio o'r golwg am byth. Yr wyf yn maentumio ymlaen- af oil nad oes a fynno Duw o gwbl a'r boen a'r dioddef sydd yn dyfod i gwpan dyn yn y byd, Dichon fod y bobl hynny yn ddigon gonest pan yn dweyd taw Duw sydd yn anfon pob poen yn gosb i ddyn am v.i bechodau a'i fethiarmau. "Pwy a bechodd ai hwn ai ei rieni fel y genid ef ynjddall ?" Oid os yn onest maent yn eithafol o gyfeiliornus, oblegid onid ydyw yn wir yn fyn- veh tod y da a'r pur yn dioddef poenau iawer, tra y mae dynion ilygredig eu moes yn dianc gydag ond ychydig. Mae dweyd iod poenau yn ganlyniad pechod ym hell o gyffiniau hanes a ffaith. Tybed taw wedi i ddyn bechii y trodd y tan i'w losgi, y dwfr i'w foddi, ac y daeth y gaeaf arno gyda thymeroedd yr awyr raddau lawer vn oerach na gwaed gwythienau dyn, nes peryglu ei fywyd bob awr., neu a ydyw cnawd ac esgyrn dyn- yn wahanol ar ol iddo bechu i'r hyn oeddynt cyn hynny ? Mi gred- af mai yr hyn sydd yn cyfrif am boen ydyw, diffyg mewn dynicn i gyfaddasu eu hunain i'w cylchfvd Mae dynion yn cael eu cylchynu oddifewn ac oddi allan a deddfau dirif y rhai sydd wedi eu bwriadu yn wreiddiol, I'w bamddiffyn; ond y mae gwaith dynion yn gwrthod rhoddi sylw i'r deddfau hyn, na chyfaddasu eu hunain ar eu 'cyfer, yn dwyn .arnynt eu hunain gyn. haeaf o boen. Y mae yr un peth bron i'w ddweyd am farw ac am boen. Bydd gan Paul achos cyf- iawn yn eibyn 11awer am ei gam- esbonio os nad dweyd anwiredd iarno, drwy ddweyd ei fodyn dysgu fod marwolaeth naturiol trwy bechod Dweyd mae'r Apostol taw marwolaeth ysbrydol sydd drwy bechod, ac nid marwolaeth natur- iol, oblegyd yn yr un adran o'r gwirionedd fe ddywed fod y dawn wedi dyfod trwy un; Iesu Grist." Os mai marwolaeth natur- iol sydd mewn golwg gan yr Apos- tol rhaid fod y "dawn" hefyd yn cyfeirio ato yn naturiol, ac o gan- lyniad fe ddylesem fyw heb farw byth yn y byd yma, Oni wyddom law un o'r deddfau amlycaf a O"od-od ,-1 D']'" "g<1-.nlc'hfnd Ol"n I osododd Duw ynghylchfyd dyn yclyw, fod pob traul yn arwain i ddiwedd. Beth bynnag sydd yn cael ei dreulio mewn llafur y mae diwedd i hwnnw. Nid canlyniad pechod ydyw marwolaeth natur- iol, ond deddf traul yn gweithio ei ffordd. Fel nad ydyw poen nac angau yn gosb am bechod, yn ganlyniad pechod, nac yn anfoned 19 Duw, ond yn gynnyrch diofal wch dyn i gyfaddasu ei hun ar gyfer ddeddfau ei gylchfyd, Maentumiaf beth arall, nad oes yna yr un diben moesol ac ysbryd 01 i boenau dynion yn y byd hwn. Mae y byd direswm (anifeilaidd) yn dioddef yn drwm. Dywed Olive Schreiner fod palf y di walgi a chrafanc y fwltur yn goch bar haus gan waed ei cydgreaduriaid, ond pa ddiben sydd i'w poenau hwv? Mae dweyd fod poenau wedi eu bwriadu i wella cymeriad dyn, a'i gael i ddyfod yn nes at Dduw, n cydnabod fod crefydd ddatguddiedig yn fethiant. Os ydyw poenau i wella dynion nis gallaf weled yr angenam Gristion- ogaeth. Un o'r ddau, poen neu Gristionogaeth ond os rhaid cael poen at Gristionogaeth y mae yna wendid ynddi yn rhywle. Gwir y dvwedir gan ami un, "cyn fyi nghystuddio, yr oeddwn yn cyfeil iornus," Ie, wedi iddo fy rnhron mi a ddeuaf allan fel yr aur," ond nid oedd goleuni mawr a breintiau lliosog Cristionogaeth yn bod y pryd hwnnw; Gan nad oedd gan Dafydd a Job ond y mymryn lleiaf o ddatguddiad onid oedd yn naturiol iddynt hwy i droi at eu cystudd, ond wedi cael datguddiad llawn y mae priodoli gwaith arbennig Cristionogaeth i boenau y corff yn waradwydd ar grefydd. Os y gellir credu fod poenau yn. angelion gwasanaethgar er mwyn y rhai a gant etifeddu iachawd- wriaeth, yr oedd Iesu Grist yn sicr o fod o'i le pan ymlid cymaint o boenau i ffwrdd oddiwrth ddyn ion pan yr oedd efe yma ar y ddaear. GweU fvddai iddo adael pawb yn eu poenau er mwyn gwneud saint mwy gogoneddus. Y mae yna fyrdd a mwy wedi mynd i'r nef heb ddioddef odid dim, ac yn eu plith dyrfa o nuenc- tid. Bydd yn hawdd iawn esDonio pam y mae dynion da yn dioddef cymaint yn y byd os y cafiwn fod dynion da yn rhai drwg am dori deddfau naturiol eu cylchfyd, a dyna sydd yn cyfnf yn ddieithriad am eu poenau, ac nid fod y cyfryw yn ddylanwad moesol i'w gwella cyn mynd i'r byd gwyn. Credaf ond i ni feddu syniadau teilwng am fodolaeth poen yn y byd y deuwn i rwgnach llai yn erbyn Duw, ac i beidio ei feio am yr hyn nad yw yn gyfrifol am dano. Yn 01 fy marn i, nid poen sydd i wella yn gwbl nac mewn rhan gymeriad moesol ac ysbrydol dyn, ond y peth y cyfeirir ato yn y geiriau hyn M i a welais afon bur a ddwfr y bywyd disglair fel grisial yn dyfod allan o orseddfainge Duw, ac o ddau tu yr afon yr oedd pren y bywyd yn dwyn deuddeg rhyw ffrwyth, bob mis yn rhoddi ei ffrwyth, a dail y pren oedd i iach l au y cenhedloedd." ÐEWI HEULFRYN. I

Mr John Dillon a ethoiwod yn unfrydol yn arweinydd y Blaid Wyddelig yn lie y diweddar Mr John Redmond. Y mae Mr Dillon yn wr galluog ac hyodl iawn, yn fwy fel ly,, meddir, na'i rhagflaenor medrus ac ymroddol. Y mae yn y Wlad 5,236 o wrth wynebwyr cydwybodol. O'r nifer yna y mae 4,680 wedi eu profi gan lysoedd milwrol a'u dedfrydu i lafur caled oblegid nad ufuddhant i orchymynion milwrol. Y mae tri o honynt wedi eu profi a'u dedfrydu bum waith, a 68 wedi eu profi a'u dedfrydu bedair gwaith. Y mne 18 ohonynt wedi marw.

_1 '!JI Toil Baclms, 191? Y mae Mr G. B. Wilson, Ysgrif ennydd yr United Kingdom Al. liance, newydd gyhoeddi ei adrodd- iad cvflawn vnglyn a bil y ddiod, ¡ &c., am 1917. Yr oedd swm yr alcohol pur a yfwyd yn 1917, 38 y cant yn is na'r hyn a yfwyd yn 1916, a thua 50 y cant yn is na'r hyn a yfwyd yn 1913. Ynglyn a gwin y mae yr hyn a yfwyd 28J y cant yn is na'r hyn a yfwyd yn 1916. Yr oedd cvfartal- edd y gwirod a yfwyd 40 y cant yn llai. Yfwyd 40 y cant yn llai o fir. I Wrth gwrs y mae cyfartaledd ybir yn gofyn gair o eglurhad, oblegid tynnu nerth y ddiod i lawr dar- llawyd 2,800,000 o farilau yn fwy yn 1917 nag a ellid ei ddarllaw yn 1916 gyda'r un defnyddiau. Y mae y gwirod hefyd wedi ei deneuo yn yr un modd. Y mae pris y ddiod, wrth gwrs, serch ei bod yn wanach, yn 1 la wer iawn uwch, ond nid yw hynny wedi effeithionemor ar y prynu; diau mai y cyflogau uche! a gyfrifa am hyn. Dyma gyfartaledd y gwar- io— 1914 [104,600;000 1915 [18:2,000,000 1016 t-204,000,000 1917 [259,000,000 Gwelir felly fod y cynnydd yn yr hyn a wariwyd ar ddiod yn ystod pedair blynedd y rhyfel yn ymyl can' miliwn. Yr oedd yn ein tref ni ddoe ymdrech arbennig i gasglu arian oddiar weithwyr i gano y rhyfel ymlaen. Er mwyn cael cyllid gofynnir i ni wneud ar lai o ddillad, llai o fara, llai o bob pleser haeddiannul, eto rnae'n llyw- lawdwyr yn goddef i'r gwastraff i h wn fyned rhagddo: heb os nac onibae y mae humbug a cant rhai o'ii -gwladweinwyr tuhwu: i bob cyrnesuredd. Wrth gwrs-y mae cynhaeaf new- ydd y darllawyr wrth fodd eu calon fudr-elwgar,-y mae y ddiod den. euach a'r prisoedd praffach yn llen- wi eu coffrau gwaedlyd gyda chyf- lymder na welwyd ei fath erioed o'r b.aen. Yr oedd y difrod ar ddefnyddiau cynhaliaeth i ddarllaw a hwy fel y can lyn- Haidd 600,000 o dunelli I 1 Siwgr 65,000 o dunelli. I Y mae yr haidd hwn yn ddigon i wneud 268,000,000 o dorthau ped- war pwys, ac i roi 240,000 o offal yn ymborth i anifeiliaid; a gellid defnyddio yr oil o'r siwgr yn yill borth dynol. Yr oedd y grawn a ddefnyddiwyd i wneud gwirod i'w yfed yn nech- reu y flwyddyn yn 500,000 o dun- elli. Heblaw hyn hawdd fuasai defnyddio y gwirod sydd mewn bond i wneud cyfarpar rhyfel, ac felly achub ychwaneg o rawn yn fwvd i'r bobl, ond cedwir hwnnw yn ofalus i'w yfed y flwvddyn nesaf. Buasai yr haidd a wastraffwyd, i'w gludo tros y mor, yn gofyn am 116 o longau, pob Hong yn cario mil o dunelli. I dyfu yr haidd buasai yn rhaid wrth 700,000 o erwau. Yr oedd toll Bachus yn 1917 ar ein clud (transports) yn aruthrol. Cludwyd ar ein rheilffyrdd, c;-c., 6,465,000 o dunelli Bu 150,000 o ddynion yn gweithio ar y ddiod bob dydd, pa nifer o ferched nis g wyddom. Yn Ebrill, 1915, dywedodd Mr Lloyd George nad allem fel cenedl fforddio gwario [160,000,000 ar ddiod, ond wele ni o dan ei lyw- odraeth ef yn gwario £ 259,000,000. Pa hyd ?

Y mae v Parch Jones Powell, ficer Aberystwyth, wedi ei benodi i I fywoliaeth St. loan, Caerdydd.

CYifl.811Îa \i esleaid Lerpwl a'r Cylcll. Utgarn y Cymod Y Parchn. Hugh Hughes, Hen Colwyn; Thomas Hughes, Felinheli; W. O. Evans, Porthmadog; Philip Price, Coed Poeth; D. Gwynfryn Jones, Fflint; John Smith. Cefn Mawr; Rhys Jones, Llangollen; Charles Jones, Gwrecsam J. Lloyd Jones, Rhos; R. Vaughan Owen, Coed. llai. Cynhali wyd y Gymanfa fiyn5^dd- ol uchod nos Wener, nos Sadwrn, a'r Sul diweddaf. Cvnulliadau rhagorol, cenadwri gyfaddas i'r amseroedd, ac eneiniad ar yr holl gyfarfodydd. Y SEIAT FAWR, Daeth llond y capel eang o Gymry'r cylch, ac yr oedd eu clyw- ed yn canu Eifionydd, Arabia, a Huddsrsfield i gyfeiliant Mr Herbert Hughes ar yr organ yn ysbrydiaeth ac yn wledd yn wir. Gwelwyd amryw weinidogion o enwadau eraill yn bresennol, megis, y Parchn. 0 L. Roberts, J. Vernon Lewis, M A., B. D J. O. Williams, M.A. (Pedrog), D, Adams, B.A., Dr. Owen Evans, a D. D. Williams. Dechreuwyd gan y Parch J. L loyd Jones a liywyddwyd yn ddeheig iawn gan Mr Wm. Evans, Birken= head, un o bregethwyr cynorth- wyol hynaf a rnwyaf cymeradwy y cylch. Cafodd pob un o'r siarad-. wyr hwyl a hamdden arbennig, a rhestrir y Seiat hon ymhlith y rhai goreu a gafwyd erioed. Rhagair y Llywydd :—Mae gen- nym achos i longyfarch ein gilydd ar lwyddiant y Gymanfa yn y gortfennol, a'r gynulieidfa gref sydd wedi dyfod ynghyd i r Seiat heno. Ynglyn a'r Eisteddfod Gen- edlaethol.a gynhaliwyd yn Birken- head fis Medi diweddaf, trefnwyd Cymanfa Ganu a brofodd yn llwyddiant mawr, fel y cofiwch. Tu allan i'r babel1, cyfarfyddais a gwr o Ysgotyn a ryfeddai fod cymaint tyrfa o bobl yn ymgasglu o wahanol fannau i wrando ar ganu emynau. Mentrais ddweyd wrtho na ellid torf felly o blith unrhyw genedl ond y Cymiy, a pharod oedd i gydnabod hynny. Fe'm tery na ellid ychwaith gael cynulleidfa fel sydd yma heno, i seiat ar nos Sadwrn, o blith unrhyw bobl ond ygl Cymry. Beth byn- nag a ddywedir am ein diffygion, credaf fod yr Efengyl, ac ordinhad- au y Cysegr, yn meddu mwy o swyn a dylanwad arnom nag ar unrhyw genedl arall. Byth na wawried y dydd pan fyddo'r peth au cysegredig hyn yn colli eu gafael arnom. Nid gweddus ynof, pe'n gallu, fuasai ceisio dweyd dim ar destun y Seiat, gan fod brodyr cymwys wedi eu trefnu i hynny. Pe buasai rhyddid ac amser, y mater y buaswn i yn ceisio ei bwysleisio fuasai Perth- ynas ein bywyd, fel proffeswyr crefydd, a Ilwyddiant crefydd yn y tir." Ein perygl ni yw priodofi aflwyddiant y gwaith i'r pu!pud a'r swyddogaeth, etc. Diau nad- yw dylanwad pulpud na'r swydd- ogaeth yr hyn y carem iddynt fod; a chredaf nad oes neb parotach i gydnabod hynny na'r gweinidog- ion a'r swyddogion eu hunain. Ond tybed na fyddai y pulpud a'r holl gyfryngau eraill yn llawer mwy effeithiol a dylanwadol pe byddai bywyd y rank a file— yr aelodau yri gyflredinol-yn ateb yn fwy i'r ddelfryd mawr a geir gan y T.N.? Tra'n cydnabod fod i'r pulpud a'r holl gyfryngau le mawr ac amlwg yn llwyddiant y deyrnas nad yw o'r bydjiwn, mae'n bwysig cofio fod i bod aelod ran yn hyr- wyddo'r gwaith, a bod cysylltiad anwahanadwy rhwng ein bywyd ni, sydd yn proffesu ein bod wedi derbyn yr Efengyl, a llwyduiant yr Efengyl, Cyfeiriodd yn dyner at frodyr o gylch swyddogol