Gwyliedydd Newydd

Y Gwyiiedydd Newydd.' AT EIN DOSBARTHWYR. Pob archebion a thaliadau am y Gwyl- iedydd Newydd i'w danfon i'r Rheolwr, Qwyliedydd Newydd," Flint Mountain, Flint, Anfonir un copi am dri mis trwy y Llyth yrdy 2/2 dau gopi am 3/7 tri copi am 4/6 pedwar, pump, a chwech yn ol 1/5 y dwsin. Disgwylir tal ar derfyn pob chwarter Heb iiyn y mae yn amhosibl bron i ni gario ymlaen. AT EIN GOHEBWYR. Anfoner pob Gohebiaeth, gydag enw priodol yr anfonydd, i'r Golygydd wedi eu cyfeirio- Y Golygydd, "Qwyliedydd Newydd," Flint Mountain, Flint, Diolchwn os rhydd ein Gohebwyr sylw i'r awgrymiadau hyn Carem i bob gohebiaeth fod mewn Haw eibyn boreu Iau. Ysgrifener ar un wyneb i'r ddalen bob am- ser. Os na fyddis yn rhoi ond Stamp Dimau ar yr amlen gadawer hi yn agored, ac ysgiifenner Press News ar ei chongl. LLYFR NEWYDD. "Emynwyr Cymru" GAN Y PARCH. EVAN ISAAC. Cynnwys y llyfr Ysgrifau Hanes yddol a Beirniadol ar holl Brif Emynwyr Cymru, o Edwwnd Prys hyd Ehedydd Ial, ac ar ei derfyn ceir Llyfryddiaeth yr Emynwyr. Barn Llenoriort YR ARCHDDERWYDD DYFED. Fel un sydd yn teimlo cryn ddidtiordeb yn emynwyr ac eaiynau Cyrnru, darlleaais eie-h ysgrifait gyda boddhad mawr. Cred- af y bydd y llyfr yn feodith i'r genedl." PARCH T.J. PRITCHARD (GLAN DYFI). Yn ddios, y peth goreu yn yr iaith ar y pwnc a chredaf y bydd yn waith safonol. Costiodd lafur enfawr. Y mae cywirdeb yr awdur fal hanesyd d, ei farn deg fel beirniad, a'i arddull fyw a graenus fol lienor; yn gosod ei genedl tan rwynaau i'w gefuogi," Y PRIFARDD J. J. WILLIAMS. Gallaf yn ddibetrus gymeradwyo'r llyfr hwn. Chwiliodd yr awdur yn fanwl am y ffeithiau, traethodd ei farn yn groyw, a gwisgodd y cyfan mewn iaith gref a glan. Bydd bar mawr yn rfeywle os na phrynir y llyfr wrth y miloedd." Y PARCH THOMAS HUGHES. Gelygydd yr Eurgrawn. "Ceir yma ffrwyth ymchwil fanw-1 i hanes ein hen emynwyr, wedi ei gyfleu mewn modd diddorol iawn. Cloriennir eu cynhyrc.hion a Haw beirniad annibynnof a c raff, sydd ar yr un pryd yn lienor awen- gar. Y mae graen lenyddol rhaiiojol a-r y gyfrol o giawr i glawr." Y PRIFARDD GWILI. Darlienais eich ysgrifau gyda bias mawr. Aethock i drafferth anarferol, a dywedasochy gwirplaen, heb ofni wyneb gwr. Credaf y bydd y llyfr o worth -ir rhai a ddaw ar eich ol, fel aiigraifft o vrthod byw ae adeiladu ar draddodiad hob sail iddo. Dylai y llyfr WNtuyn ffvflvm a hir." TECWYN. Credaf y bydd y llyfr hwn ya gynysg- ath wirioneddol i'n llenyddiaeth. Dengys yt ysgrifau ol meddwl gallaog, medr ilanyddol, feara aeddfed, a gWybodaeth drylwyr co r pww- Os caiff y gwaith hwa y gefnogaeth a kaodda, p-rynnir of wrtli- y miloedd." Cyhcusddif cyn gynted ag y ceir niter digonol o Danysgrifwyr. IlIS 3/6. Yr Archebion i'w hanfon i'r Awdur, Treharris, Glam.

NODIADAD WYTHNOSOL. Telerau Heddwch y Prifweinidog. Yr oedd yn rhy hwyr yr wytbnos ddiweddaf i ni allu sylwi ar araith y Prifweinidog yn y gynhadledd llafur yn Llundain. Welegrynbodeb byr. Gesyd y Prifweinidog Ii lawr dair egwyddor sylfaenol 1. Rhaid ail-sefydlu a diogelu cyseg- redigrwydd cytundebau rhwng y gwled ydd. 2. Rhaid sylfaenu pob trefniant tiriqg- aethol ar hawl y bobl i benderfynu eu llywodraeth eu hunain. 3. Bydd raid creu cynllun rhyngwadoi i leihau a chadw o fewn terfynau arfog- aeth a gwneud i ffwrdd hyd y gellir ag achlysuron rhyfel. Pan gymhwysir yr egwyddorion gol- ygant y darpariaethau a ganlyn:- (1) Belgium i adennill el hannibyn- iaeth hollol, ac adgy weiriad o'i dinasoedct a'i thaliadau anrbeithiedig (2) Serbia, Montenegro, Rumania, a rhannau o Ffrainc ac Itali sydd ym l meddiant y gelyn, i gael eu dychwel gydag iawn arn anrhaith. (3) Alsace-Lorraine i'w dyehwelyd i Ffrainc, a saif Prydain hyd farw gyda Ffrainc yn hyn o betb. (4) Rwsia i fod yn gyfrifolam. holl ganlyniadau yr heddwch a wna ar ei phen ei hun a'r gelya. Rhybuddir y Bolshevics yn ddifrifol o'r dynged sy'n eu baros dan griafanc Germani, ac o'u brad o'u c-yfeillion. (5) Poland i fod yn wladwriaeth atani • byniaol. (6) Awstria i roi ymreolaefch c. i'r oeialaodl-oedd o'i mswa a ddymuna 1. (7) Itali i gael y taleithiau o Awatria ] sydd 0 run gwaed a* iaitb a fci. (8) Twrsi i gadw CaergyafesnyB a lhaleithiau Tyrcaidd Asia Leiaf a Thracia, ond i goili Meaopofcacnia, Armenia, Syria, a Phalestina, a threfnir llywodraeth annibynndl i'r gwledydd hya. Mae'r Dardaaelles arBosphorus i'w gwn«ud yn oiddo > rhyngwladol ae amhartiol. (9) Trefedigaethau Germani i'w trofnu gan GynhadleddHeddweh ya unol 1, dymuniadau'r brodorion a'ulbuddiaut ashaf. (10) Y Suddlongau.- lawn digonol i'w dalu gan Germani am bob troasJd a Ilofruddiaeth gyflawnwyd gaoddynt yn groes i ddeddf ryngwladol gydnab yddedig. (11) Nad ydym yn ymladd c9 gwM i sowlid ffurf ly-wodraeth Germani nae Awatria, ac tuai mater i'r gwledydd hynny eu bunain yw hyn. Ond kydd, raid i'r bobl fod yn gyfranog yn y eyt- undob heddwob. .III! & — —

agob Hentfordd. KeHanley Henaoa bellash ya BliOD Henffordd, a* j!e?y garfeair feradd-] ad? Rbyddfrydoi y <s<tdd i.nco. Bu erym aiarad g&B yw ?wdars?a? Hglwyw, gi Centwado! yn erbyn yr apwynfeiad. ?n j $ ?Mhodan yr E??ob ttwy? ym .am IW o'i gyd-Egiwytwyr ydeo?d ei wai? ya ?-egethn yB y City ?Mt?? dro ya Mid allant faddeii iddo am gydnabod Ywneilituwyr, ond aid yw ifcyasy yn debyg o effuihit ilawer ar yr Gwr eofa ydyw Dr. Sonsos so wedi arfer cerdded ei hvybreihun beth bynnag a ddywodid gana. gelyn na ohyfaiil. I Os yw y culni yn-parhau yn Lloegr diolch am arwydd ein bod yn dod yn nes yng Nghymru. Y Sul o'r blaen, yng Nghaernarfon, y bore, pregethai'r Parch J. E. Hughes, M.A., B.D., gweinidog Sil6h, yn Eglwys Crist, y Ficer, y Parch. J. Wyn Jones, M.A., yn cymeryd y rhannau eraill o'r gwsanaeth. Ae yn yr hwyr pregetba'r Fieer yng nghapel Siloh. — ♦ <♦ ]

Pleidlais i Ferched. Yn Nhy'r Arglwyddi, ddydd Mercher, awd yoalaen i darfod Mesur yr Ethol- fraint, a ehynygiodd Iarll Loreburn welliant i adael allan yr adran oedd yn darparu ploidlais i ferched. Dadleuai nad oedd o fudd i'r wlad naoo fudd i ferched eu hunain i roddi yr hawl iddynt i feleidleisio ar faterion cenedl- aethol pwysig. Bwriadai y Mesur roddi pleidlais i rhwng ch weoh a saitS miliwn o ferahed, a thra y cyfyngid oedran y marched oadd i gael pleidlais i ddeg ar hugain, bwriedid rhoddi yr etholfaint i ddyn 21 oed. Atgofiai Arglwydd Haldane yr Ar- glwyddi nad oedd sefyllfa peth^,u yn y wlad yr hyn oeddynt cyn y rhyfel, ac yr oedd merched wedi rhoddi gwasan- aeth anahrisiadwy ynglyn a'r rhyfel- iefnog yd,y gwelliant gan Arglwydd Lansdowne. Y cwestiwn cyntaf ydoedd a. oodd raitfrchesd yn gymwys I dderbyn pleidlais, a'r cwestiwn arall eedd a oedd Ty!r Arglwyddi i'w gyflawnhau drwy waaud cyfnewidiad mor bwysig yng Bghffundrefn wleidyddol y wlad. Oydnabyddai y gwasanaeth mawr oedd .Mer-alsed wedi ei roddi i'r wlad, ond oi jrosd y gwasanaetb hwnnw gan ddisgwyl aael y bleidlas. Yr oedd merched y wlad yn rbanedig ar y cwestiwn. Cefaogwyd y naesur fel yr ydoedd gm Arglwydd Crewe, ae eraiH, ac yn y diwadd gwrthodwyd y gwelliant]  gyda mwyafrif o 65-

Fel y canlyn yr ysgrifena gohed ydd yn Nharian y Gweithiwr ynghylch Goronwy Qwain a Morrisiaid l'ildri Cefais flas enfawr ar Lythyron MorrisiaidMon y dyddiau diweddaf hyn. Er cymaint a ddywed Mr. Shankland yn y "Beirniad" o blaid Goronwy Ddu,- druan, eto ni'm hargyhoeddwyd yn Ilwyr na fu'r Morrisiaid yn help dirfawr iddo ar waethaf Ifaeleddau'r bardd; ac fe wel unrhyw un a ddarllena'r Llythyron hyn nad oedd Goronwy, er cymaint ei Atkrylith, o bell ffordd yn gwbl lan ei rodiad fel ofieiriad. Dy wed- odd Lewis Morris bethau ofnadwy o lym am dano niewn un or Liythyron. Rhaid i mi dawel aros hyd oni chair goleuni mwy ar Iawer o bothau cudd yn hanes y bardd. Ki allaf yn fy my w a rhoddi help i chwipio Lewis beth bynnag ar ar hyn o bryd. Disgwyliaf y ceir tipya o'r ochr arail wedi i Mr bhankland orffen ei-ysorfau arben- nig ef. Amheuthyn yw chwilio'r gwirionedd drosom ein hunain, ond aid pob un sydd o fewn cyr- raedd y'trysorau a deifl o'u chwilio oleuni ar bynciau dyrus lien.

APELIADAU IESLEAIDD, &c. CAE CYFRIFON Y GENHAD. AETH DRAMOR. Mr AiOl., Diolchaf am ychydig o ofod yn y Gwyliedydd Newydd er mwyn galw sylw y rhai sydd yn casglu, acyn gwas- anaethu yr Achos Cenhadol, ymbob rhyw fodd, yn y Cylchdeithiau at y pwysigrwydd a'r angenrheidrwydd iddynt brynu'r amser, a gwneud eu goreu i orffen eu gwaith yn brydlon, a Hwyr, yn 01 cais a phenderfyniad y Pwyllgor Cenhadol. Y mae yu hysbys i bob Swyddog Cylchdeithiol a Thaleithiol erbyn hyn fod dyddiadau penodol ym mis Ionawr wedi eu roddi inni gadw golwg arnynt, a chwblhau ein cyfrifon yn unol a hwynt. Nid oes angen dyweyd y bydd hyn yn hwylusaod mawr iddynt yn y Ty Cenhadol, yn arbediad trafferth i'r Swyddogion Taleithiol, yn gystal a bod yn fanteisiol i'r Achos. Disgwyliwn y bydd y casglyddion ymhob eglwys wedi gorffen eu gwaith, a chardiau y Plant wedi dyfod i fewn erbyn y deugys yr apel hwn. Gofaled y Swyddogion Lleol anfon eu cyfrifon ynghyda'r arian, i'r Swyddogion Taleithiol erbyn Iowawr 17. Disgwyl.ir bvvythau, yn ou tro barotoi eu Schedules, ac anfoh pob arian porthynol i'w Cylchdeithiau at y Trysorydd Taleithiol erbyn IÐnawr 24. Gall y Trysorydd Taleifchiol wedyn orffen ei gyfrifon yn brydlon a'r Ty Cenhadol. DALIER SYLW.—Ni chyfrifir arian anfonir ar ol y dyddiad uchod i gredit y Gylahdaita amy flwyddyn. Gwell fydd iddynt eu eadw at gyfrif y flwyddyn 1918. Yr Eiddoohdros yr achoo, A. C. PSARCI, Ysg. Cyff.

MARWOLAETH. I JONES.—Ionawr lleg, 1918, yn Pen- ygraig, Rhondda, ya 78«mlwydd oed, bu farw Mrs Jane Jones, gweddw y diweddar Mr John Jones, a mam y Parch D. Gwynfryn Jones, Fflint.

GLYNCEIRIOG. II Dymuna Mr a Mrs Lloyd Williams, Llangollen Terrace, trwy gyfrwng y Gwyliedydd Newydd, ddiolch yn gynnes i'r Iliaws oyfeillion fu mor garedig ag anfon llythyrau yn aydymdimlo a hwy yn eu profedigaeth o golli eu mab, Ernie, yn Ffraine.

ABIKMAW. Yn fore ar y aynddydd bu farw yr annwyl a'r gweithiwr di droi yn ol Mr John Jones, Y layfrfa, ar al eystudd byr iawn yn 56ain mlwyddoed. Colled anrhaethol i'r milwyr a.'r morwyr o'r dref hon. Yr wedd yn goheba gyda'r oil (tua 300) fel Tad. Hydarai y oymer rhywun i anfoa adroddiad llawn yr wythnos nesaf. GMNAT.

GENEDIGAETHAU. '—— Rhagfyr 2lain, 1917, yriod Mr Robert Thomas, 34, Statioa TeiBaee, Pen- rhiweeibr, ar fab. Ionawr laf, .1918, priod Ur J. W. Lewis, 20, Station Terrace, PeDrbiwgqibr, ar fab.