Gwyliedydd Newydd

NODION 0 DDOLGELLAU. Cynhaliwyd Watchnight yn Eben- ezer, nos Lun, Rhagfyr 30. Dechreu- wyd am ddeg, o dan lywyddiaeth y Parch David Thomas, ac arweiniad y Parch Wm. Parri Huwa, B.D., yr hwn sydd yn garedig yn dyfod atom ers 11a wer o flynyddoedd, Yr oedd y capel hardd yn orlawn, a'r gynulleidfa yn ymddwyn yn rhagorol. Yr oedd popeth a ganwyd ac a ddywedwyd o ansawdd uchel ac ysprydol iawn. Cymerwyd rhan gan y rhai canlynol: Misses Gertie ac Elsie Lloyd, dwy chwaer o Carno; Mr J H. Williams, Dyffryn; Misses Mair Roberts, Myfi Evans, Mr Hum- phrey Jones, Mr G. Wynne Williams; canu penhillion, Miss Dilys Wynne Jones, Aberystwyth, yn swynol iawn, a Chor o dan arweiniad Mr Rufus Rob- erts. Cyfeilwyr, Miss Eira James, a Mr John Roberts, a gofalwyd am yr Organ gan Mr D. R. Meredith. Cafwyd Watchnight neilltuol o dda, a gwnaeth pawb eu rhan yn rhagorol. Cafwyd gair pwrpasol iawn i derfynu gan y Parch David Thomas. CYMRO.

CYLCHDAITH TREORCI. Cynhaliwyd Cyfarfod Undebol Ysgol- ion yn Saron, Treherbert, Rhag. 16. Llywydd, Mr J. Edwards, Treorci. Dechreuwyd gan Mr R. Da vies, Peny- graig yna holwyd yn y bennod gyntaf, ar unfed adnod ar hugain o Philipiaid gan Mr J. Morgan, Treorci; atebion bywiog a chyffredinol. Diweddwyd gan ein arholwr Mr J. Morgan. Prydnawn, cyfarfod y plant. Dech- reuwyd gan Mr W. Owen, Ton Pentre, ag adroddwyd Salm gan Kate' Jones; canwyd amryw donau gan y plant; holwsd gan Mr Davies a Mrs Jones; hefyd cafwyd anerchiad rhagorol gan Mr R. Jones, Clydach Vale, a diwedd- wyd y cyfarfod gan Mr R. Jones. Yn yr hwyr, cyfarfod areithio. Dech- reuwyd gan Mr R. Lloyd, Penygraig. Cawsom anerchiad gan y Llywydd, ag areithiwyd gan Mri R. Lloyd, Penygraig Glycdwr Lewis, Ton Pentre; J. Parry, Treorci; a R. Jones, Clydach Vale; diweddwyd y cyfarfod gan Mr Smith, Clydach Vale. YSG.

LLANDUDNO. Breintiwyd ni yn Ebenezer a gwasan- aeth Mr Griffith Jones, Capei Garmon, am Sabboth yn niwedd Tachwedd, a'r Parch Hugh Hughes am Sabboth yn Rhagfyr, ac yn ein cyfarfod pregethu dydd Nadolig gan y Parch 0. Madoc Roberts. Cafwyd cynhulliadau lliosog, a gwenau y Nefoedd ymhob gwasanaeth. GOH.

BRUNSWICK, LLUNDAIN. Coffee Supper ,-Eu Coffee Supper Brunswick—y cyntaf am y tymor—yn llwyddiant perffaith--mewn ansawdd ac amcan. Y bobl briod oeddynt noddwyr hwn. a chawsant hen aelod o'r eglwys i fod yn llywydd-Mr. Morgan Jones. Llawenydd i liaws oedd ei weled yn y gadair, a gobeithiwn ei we!ed yn amlach yn ein plith. Yr oedd 'mynd' ar y cyfan, a gwnawd elw o dros P,40 Caed cyngherdd rbagorol, a chymerwyd rhan gan Mrs Cowley, Miss Francis, Mr. Cowley, Dr. Pennant Evans, ac ereill o'r tu allan i'r capel- Gwnaed gwaith rhagorol mewn casglu cyn y noswaith gan Mrs. Edward Owen, Mrs. Thompson, Mr. Alfred Jones, a Mr. Richard Morgan (Kil- burn) 0 Ffrainc.— Bu Private Samuel Morton (un o oruchwylwyr y capel) ar ymweliad a Brunswick ganol mis Rhagfyr. Llawcnychai yr eglwys ei weled, ac hyderwn y bydd yn fuan yn ein plith fel mewn dyddiau fu. Cartref Oddicartref.—Cynhaliwyd yr-Wjl hon yn Brunswick y noswaith ar ol y Nadolig, ond yr oedd cryn fesur o'r gogoniant cynhenid wedi diflanu- Dechreuwyd yn gynnar yn y prydnawn er galluogi pawb fynd i'w cartrefi yn weddol gynnar er osgoi dychryn a difrod marchogion y cymyl." Cafodd y plant gyfle i adrodd a chanu; ac, er I oymamt y prindor sydd yn ein gwla<3, I digonwyd hwy a phetbau goreu y tymor. Llywyddwyd y cyfarfod gan Mr Edward Jones, Roman Road, a chyflwynodd anrheg olyfr bardd i bob un o'r plant ar ran yr Ysgol Sul.

I LLANDILO. Cynhaliwyd Watchnight yn St. Paul y flwyddyn hon eto. Pregethwyd y tro hwn yn Saesneg gan Signaller D. Gourlay Thomas, yr hwn oedd gartref o'r mor am ychydig ddyddiau. Llawen gan bawb oedd ei weled, a chael ei was- anaeth. Cawsom odfa dda a bendithiol. Mae'r Wesley Guild a'r Gobeithlu yn llewyrchus eleni eto ac yn cael eu myn- ychu yn rhagorol. Cawsom un o'r Guild's goreu, nos Iau diweddaf. Mr Jacob T. Lewis yn llywyddu, Mr Henry Davies yn beirniadu, a Mrs. John Davies oedd yn gyfrifol am y rhaglon.

I CORWEN. Pasiodd Cyngor Eglwysi Rhydd Corwen i wrthdystio yn erbyn gwaith Ty y Cyffredin yn pasio i ddifreinio Gwrthwynebwyr Cydwybodol, ac hefyd yn erbyn yr, ymgais a wneir i gyfnewid adrannau yn Neddf DatgysyJltiad a Dadwaddoliad. Dydd Nadolig cynhaliwyd cyfarfod yng Nghorwen yng nghapel Seion, i ddathlu dau canmlwyddiant Pantycelvn. Dechreuwyd trwy weddi gan y Parch J. Williams. Galwodd y llywydd, Parch A. Lloyd Hughes, ar y rhai canlynol i annerch Mr J. P. Hughes ar Hanes Williams; Parch H Cernyw Williams ar ei Emynau a'r Parch L. Davies ar ei^Ddiwinyddiaeth Arweiniwyd y canu gan Mr W. Ellis Evans, Mr Christmas Evans wrth yr organ.

COLWYN BAY. Nos Lun, Rhagfyr 17, yn Horeb, cyn- haliwyd Cyfarfod Dirwestol, o dan nawdd Cymdeithas Unedig y dref, o dan lywyddiaeth y Parch. R- Roberts. Cyn hygiwyd peuderfyniad cryf ar Lwyr ymataliad gan y Parch. H. M. Pugh, yn cael ei gefnogi gan y Parch. Thomas Parry. Siaradwyd ymhellach gan Mr. John Owens, Y.H., Caer, a'r Parch. Hugh Evans (Cynfor), Rhyl. Cafwyd anerchiadau grymus ar y cwestiwn. Diolchwyd i'r siaradwyr gan y Parch. Angel Richards a Mr. J. R Jones. Y dydd o'r blaen bu y Parch. Dr. C. M. Sheldon, Kansas, U.D.A., awdur ''In His Steps" yn aonerch cynhadledd gyhoeddus yn Ngbolwyn Bay, ar gwestiwn llwyrwaharddiad. Rhoes dyst- iolaeth o berthvnaSPi'r fantais dderbyn iodd rhai o Daleithau yr America trwy waharddiad. Lie bynnag y rhoed prawf ar wabarddiad yr oedd yn llwyddiant. Dywed mai athrod ar weithwyr Prydain ydoedd dyweyd y taflent heibio eu hoffer gweithio os na chaent ddiodydd meddwol Rhoed nifer o gwestiynau i Dr. Sheldon, ac atebodd hwy yn rhwydd a phendant. Cynhaliwyd Gwylnos y noson olaf o'r hen flwyddyn mewn ffurf o gyng- herdd, canu penhiilon, carolau, dadleu on, ac adroddiadau, &c. Cymerwyd rhan gan gyfeillion o Bronynant, a bu eu oyfran yn ychwanegiad,rhagorol i'r doniau lleol tuag at wheud rhaglen llawn. Mae nifer y rhai fu yn datganu &c. yn rhy liosog i'w henwi. Cawsom gyfarfod tra buddiol. Llywyddwyd gan Mr Morris Roberts, a phrofodd yn fedrus gyda'i waith, cyfranodd yn hel- aeth at y drysorfa. 'Roedd amcan y Watchnight yn ddeublyg-ffarwelio a'r hen flwyddyn mown sain can a nioliant- ac edrych tua'r gorwel am flwyddyn newydd dda, ynghyd a chwyddo y cyllid sydd gennym gogyfer y milwyr. Cawsom elw sylweddol.

MOUNTAIN ASH I I Ddydd Nadolig cynhaliwyd Oymanfa Ganu Undebol o dan nawdd Cyngor Eg- lwysi Rhyddion Mountain Ash yng Nghapel y Rhos. Yr arweinydd am y dydd oedd Mr J. O. Jones, Bethlehem, a gwnaeth ei waith yn rhagorol iawn. Bu canu brwdfrydig. ar yr holl donau, ac yn arbennig ar Y Cyfaill Goreu,' Gariad Crist,' a Died Dnw.' Yr oedd cyfarfodydd y prydnawn a'r hwyr yn rhai a hir gofir. Cafwyd hwyl neilltuol ar y Cymod,' Gollilenor,' a Dewi Sant.' Yr oedd cyfarfod yr hwyr yn gyfarfod i ddathlu Dau CaD Mlwyddiant Williams, Pantycelyn. Cafwyd anerch- iadau dyddorol a chyrhaeddgar ar Ber- ganiedydd Cymru gan y Parchn. Gwrnryn Jones, Miscin, a William Davies (Soar). Llywyddwyd yn y gwa- hanol gyfarfodydd gan y Parchn W. Llewelyn Morgan, J. R. Evans B.A, B.D., a T. J. Hughes. Wrth yr organ Mri J. Griffiths a J. W. Evans.

TANYGRISIAU, BL. FFESTINIOG. I Y dydd o'r blaen derbyniodd Mr a Mrs Hagh Gabriel, Gwynfa, rhakp ffyddloniaid yr achos yn Tan ygrisiau, y newydd trallodus fed eu banwyl fab, Owain, wedi ei ladd ar y maes yn Ffrainc: lladdwyd ef ar yr 21ain o Dachwedd. Yr oedd Owain yn 27 mlwydd oed, ac yn un o'r bechgyn anwylaf a thirionaf. Yr oedd hefyd yn aelod ffyddlon a gweitbgar yn Eglwys lesu Grist: Yr oedd yn fachgen oedd wedi ei ddwyn, i fyny, fel Timotheus, yn addysg ac athrawiaeth yr Arglwydd, ac wedi tyfu i fyny nid ymadawoad a'r addysg ac a'r athrawiaeth honno, yn wir aeth yr oil yn ddyfnach i'w galoli Lef yr oedd yn fachgen ieuanc a, gwreiddyn y mater" mewn gwirionedd yn ei galon. Yn ei lythyrau olaf at oi rieni dywedai ei fod yn gweddio lawer, ac anogai ei dad p'i fam hefyd i weddio trosto dywedai hefyd am iddynt beidio blino am ei ddiogelwch moesol ef- "Nid yw yr addysg fore a gefais gen- nych, fy annwyl rieni, ebai, yn debyg o fod yn ofer." Tlws iawn oedd y gair a glywsom am dano. Talodd awdurdodau y fyddin gryn swm yn fwy nag oedd yn ddyledus f 11650 nnwaith, rYDnfli rhai o'r bop-hgyn iddo on eadw—y raae ein bywyd yma yn ddigon caled, a'r tal yn ddigon bychan, meddant. Na," ebai, ni allwn feddwl am eu cadw," ac acth a bwy yn ol. Wedi clywed am y tro anfonodd y Capten am dano, diolchodd iddo am ei onestrwydd, a rboddodd banner sofren yn anrbeg iddo, gan ddweyd Chwi ddylech feddwl yn uchel, fy machgen i, o'r cartref y magwyd chwi ynddo." Yr oedd ein cyfaiU ieuanc newydd gychwyn busnes fel Pobydd yn Llan Ffestiniog, a diau fod gyrfa lwyddiannus o'i flaen yn grefyddol a masnachol, ond wele yntau, fel mil- oedd o fechgyn goreu Ewrop, wedi mynd yn aberth i'r eilun meUdigedig Moloch. Diddaned Duw ei rieni, a'i frodyr a'i chwiorvdd traliodus. I CYFAILL

I GLASINFRYN. BANGOR. Yr oedd yn ddrwg iawn gennyf glywed yma, yn yr Ysbyty yng Ngwrec- sam, He y gorweddaf, am farwolaeth y brawd Richard Wyn Pritchard o'r He uchod. Mae fy nghyfeillion goreu yn cofnu arnaf heb i mi gael y fraint o ymweled a hwy, na'u hcbrwng i dy eu hir gartref. Daw ton o hiraeth drosof wrth feddwl am farw a chladdu y cyfaill uchod. Bu farw foreu, Sul, Rhagfyr 2, braidd yn annisgwyliadwy. Yr oedd wedi gadael ei waith er's wythnosau, a bu yn gorwedd dan Bronchitis am ychydig, ond ycbydig ddyddiau cyn y diwedd cymerwyd ef yn wael iawn. Dioddefodd y cwbl yn dawel a dirwg- nach. Coliasom fel gweithwyr ynddo ef gefnogwr cryf a chyfaill ffyddlon. Ym- laddodd yn ddewr dros gyfiawnder i'r weithiwr, a hynny i'w niwed ei hun. Wrth geisio gwella amgylchiadau eraill drygodd ei eiddo ei bun. Dyddorol oedd ei glywed yn annerch cyfarfodydd o'i gydweithwyr oddiar y llwyfan. Siaradai yn ddoeth a hwyliog. Gwelsom lawer cyfarfod yn dechreu yn ddigon fflat, ond pan gyfodai ef i siarad newidiau don y cyfarfod. Bob amser anogai ni i sefyll dros gyfiawnder a rhyddid. Yr oedd yn ddarjlenwr mawr ac yn gofiwr da. Nid gorchvvyl hawdd oedd ei goncro mown dadl. Yr oedd yn Weslead selog, a glynodd wrthym yn Soar, Glasinfryn, hyd y diwedd. Claddwyd ei weddillion ddydd lau, Rhagfyr 6ed, ym Mynwent Pentir. Gwasanaethwyd yn y capel ac ar lan y bedd gan y Parch W. J. Jones, Bangor. Gweddiodd Mr Jones yn dyner a theim- ladwy iawn, a cbanwyd ar lan y bedd "Bydd myrdd o ryfeddodau." Cydymdeimlir yn fawr a'i briod. Mae iddi chwech o blant, yr oil ond un yn. America. Buont i gyd yn garedig iawn wrth eu rhieni mewn gweithred a gair, ac eiddunwnliddynt nawdd y Nef, ac i'w hannwyl fam hefyd yn ei hunigedd. x Private JOHN JONES.

LLANDEBIE Blin gennym gofnodi marwolaeth Sig- naller R. Newton Thomas (mab y diweddar Mr John Thomas yr hwn fu yn bregethwr cynorthwyol ar y Gylch- daith hon am flynyddau lawer) a Mrs Thomas, London House, yr hyn a gym- erodd le ar faes y frwydr Tach. 29ain. Y Saboth diweddaf cynhaliwyd cyfarfod coffadwriaethol iddo. Dechreuwyd y gwasanaeth am 2 o'r gloch. pregeth- wyd gan y Parch D. Corris Davies, ar y geiriau hynny, Ei haul a fachludodd, tra yr oedd hi yn ddydd." Cafwyd gwasanaeth effeithiol. Dangoswjid cydymdeimlad mawr a'r teulu, a'r weddw ieuanc yn eu galar a'u golled. Yr oedd "y capel yn orlawn, a rhyw ddwyster neulltuol yn meddianlu y gynulleidfa. Cafwyd unawd. fendigedig gan Mr Tom Williams, Ammanford, a chwareuwyd y Dead March," a'r gynulleidfa yn sefyll, gan Mrs Shearn. Chwith gennym feddwl na chawn gwrdd a'n cyfaill ieuanc ar y ddaear mwy, ond mae gobaith cwrdd eto, tudraw i'r afon. Dyddaned yr Arglwydd y weddw, a'i fam, a'r teulu oil yn eu tristwch.

Yn y rhestr o'r rhai a anrhydedci- wyd ddydd Calan mae y Cymry canlynol: Mr Tom Richards, A.S.. yn aelod o'r Cyfrin Gyngor; Mr Ellis Jones Griffith, A.S., yn farwn; Mr D. T. Davies, Dinbych, a'r Proff J. Morris Jones yn farchogion.