Gwyliedydd Newydd

"y G wyiiedydd rYd-I- wy.?aciydd Ftiewydtt' AT EN DOSBARTHWYR. Pob archebion a thaliadau am y Gvvyl- ieJydd Ne''vydd i'\v danrOIl Ïr I ?Aeo/?f, I «Cwy/???ef A??y?" ?/n? /MoH???, l' Flint, Atifonir uh copi am dri mis trwy y Llyth yrdy 2/2 dau gopi am 3/7 tri copi am 4,i6; I)uLyip, a chwech yn ol 1/5 y dwsin. Disgwylir tal ar derfyn pob chwarter. Heb hyn y mae yn ambosibi bron i ni gario ymlaen, 4TEIN GOHEBWYR. Anfoner pob Gohebiaeth, gydag enw priodol yr anfonydd, i'r Golygydd wedi eu cyfeirío- I Y Golygydd, (I wj-liedydd Ne Wjrdd, Flint Mountain, Flint, Diolchwn os rhydd ein Gohebwyr sylw i'r awgrymiaiau liyii Carem i bob gohebiaeth fod mewn llaw erbyn boreu Iau. Ysgrifener ar un wyneb i'r ddalen bob am- ser. Os na fyddis yn rhoi ond Stamp Dimau ar yr atnlen gadawer hi yn agored, ac ysgiifenner Press News ar ei chong!. LLYFR NEWYDD "Emynwyr Cymru" GAN Y PARCH, EVAN ISAAC. Cynnwys y llyfr Ysgrifau > vddol a Beirniadol a ar holt" Brif Emynwyr Cymru, o Edwwild Prys hyd Ehedydd Ial, ac ar ei derfyn ceir Llyfryddiaeth yr Emynwyr. Barn Uenorion YR ARCHDDERWYDD DYFED. "Fel un sydd yn teimlo cryn ddid^ordeJb yn emynwyr ac ernynau Cymru, ddrllenais eich ysgnfau gyda boddhad mawr. Cred- af y bydd y llyfr yn fendith i'r genedl." PARCH T. J. PRITCHARD (GLAN DYFI) '"Yn ddios, y peth goreu yn yr iaith ar y pwnc a chredaf y bydd yn waith safonol Cosriodd lafur enfawr. Y mae cywirdeb yr awdur fel hanesydd, ei farn deg fel beirniad, a'i arddull fyw a graenus fel lienor, yn gosod ei genedl tan rwyroau i'w geCaogi." Y PRIFARDD J. J. WILLIAMS. Gallaf yn ddibetrus gymeradwyo'r llyfr hwn. Chwiliodd yr awdur yn fanwl am y ffeithiau, traethodd ei farn yn groyw, a gwisgodd y cyfan mewn iaith gref a glin. Bydd bai mawr yn rnywle os na phryiiir y Ilyfr wrth y miloedd." Y PARCH THOMAS HUGHES. Golygydd yr Eurgrawn. Ceir" yma ffrwyth ytnchwil fanwl i hanes ein hen emynwyr, wedi ei gyfleu mewn modd diddorol iawn. Cioriennir eu cynhyrchiun a llaw beirniad annibyrinof a chratf, sydd ar yr un pryd yn lienor, aweo- gar. Y mae graen lenyddol rhagoiol ar y gyfrol o glawr i glawr." Y PRIFARDD GWILI., Daiiienais eich ysgrifau gyda bias mawr. Aethoch i drafferth anarferol, a dywedasoch y gwir plaen, heb ofni wyneb gwr. Credaf y bydd y llyfr o werth i'r rhai a ddaw ar eich ol, fel engraifft o vrthod byw ac adeiladu ar draddodiad heb sail iddo. Dylai y llyfr werthu yn gyflym a hir." x TECWYN. Credaf y bydd y llyfr hwn yn gynysg-c aeth wirioneddol i'n. ilenvdeiaeth, DengyS yr ysgrifau ol meddwl galluog, medr ilenyddol. barn aeddfecf. a gwybodaeth drylwyr o'r pwnc. Os caiff y gwaith hwn y gefnogaeth a haedda, prynnir eJwrth y miloedd." Cyhoeddir cyn gynted ag y ceir nifer digonol o Danysgiifwyr., PRIS 3/6. Yr Archebion i'w hanfon i'r Awdur, Treharris, Glam.

NODIADAU WYTHNOSOL. I Y Llywodraeth a Rfiyddid Cyd= wybod. Derbyniasom yllythyrisod oddi- wrth v Parch. John Felix, Cadeir ydd Talaith Gyntaf y Gogledd, a hvderwn y rhydd pob Cyfarfod Chwarterol Wesleaidd sylw iddo, gan weithredu yn ol awgrym Mr 1\ Felix. "Da gennyf fod Pwyllgor Gweithiol Cynghrair Egl- wysi Rhyddion Gogledd Cymru wedi pasio pender- fyniad cryf yn gwrthdystio yn erbyn gwaith y Llywodr- aeth yn difreinio y gwrth- wynebwyr cydwybodol. Mae cyiariodydd pwysig perth- ynol i rai o' r enwadau Cymreig wedi gwneud yr un peth. Tybed na ddylem nin- nau fel enwad basio pender- fyniadau i'r unjoerwyl yn ein Cyfarfodydd Chwarterol nesaf, a'u danfon i'r Prif Weinidog, a'r Aelod Sen- eddol dros y rhanbarth ? Cywilyddiais pan welais na soniwyd am y neater ym MKwyllgor Gweithiol Cyng- hrair Eglwysi Rhyddion Cymru, a gynhaliwyd yn Aberystwyth beth amser yn ol. Os nad yw'r Cynghrair hwn yn barod i amddiffynl rhyddid cydwybod, waeth pa mor fuan y gwawria ei ddydd tranc. Gobeithio y bydd Wesleaeth Gymreig drwy ei Chyfarfodydd I Chwarterol, yn bur i'r eg- wyddor sydd yn garreg syl- faen Ymneilltuaeth. '1 ————

Amodau Heddwch y GweithWyr. Cyfeiriasom yn ein rhifyn di- weddaf at Telerau Heddwch a dynwyd allan gan Bwyllgorau Gweithiol Unedig Cyngrheiriau Llafur, a Plaid Llafur. Dydd Gwener diweddaf mabwysiad- wyd y rhaglen gan y Gynhad. iedd fawr a gynhaliwyd yn y Cen- tral Hall, Westminster. Yr oedd yn y oyrihadiedd 800 o delegates, y rhai a gynrychiolent ddwy filiwn a hanner o weithwyr y wlad. Yr oedd unfrydedd y bleidlais yn nod- edig. Gellirsymio y cynhygion i fyny yn y modd yma :— 1. Fed yn bwysig sicrhau heddwch cyn gynted ag y gellir, a'r heddwch hwnnw yn seiliedig ar ddwy ystyriaeth—heddwch gwerinol, a heddwch diogel. 2. Fod pob adrefniad tirol i gael ei wneud, nid i unrhyw bwrpas goresgynol nac ymher odrol, nac i unrhyw bwrpas mil wrol, ond er mwyncynnyddgwir wareiddiad a heddwch y byd. 3. Nad yw y polisi i-nasnacho", ar ol y rhy fel i fod yn un o orth. rwm ar neb, nac yn ymdrech i gau aHan Germani o fasnach y byd. Yr oedd araith Mr Henderson ar ( y materion hyn, meddir, yn odidog; 0 nertrol ac argyhoeddiadol. Teimlid, gan mor unol oedd y Gynhadledd, fod dirfawr newid wedi bod ar dymer Llafur er mis Awst, pryd y methwyd a dod i gyd-ddeall ynglyn a Chynhadledd Stockholm. Y tro yma nid oedd gwrthwynebiad gwerth son am dano. Cynpleidleisio darllenwyd llyth- yr oddiwrth y Prif Weinidog, yn yr hwn y dywedai nad oedd amcan- ion Prydain ynglyn a'r rhyfel wedi newid dim er y dechreu. Tybiai rhai v buasai y llythyr hwn yn ddigon i gadw y Gynhadledd rhag pleidleisio tros rhaglen fanwl a de- ffiniol y Pwyllgorau, ond siomwyd hwy yn ddirfawr Dengys y bleid lais fod y gweithwyr bellach yn hawlio datganiad amgen nag un ystradebol, penagored, all olygu, neu beidio golygu, unpeth a phop-j eth. Yr oedd y bleidlais ymhlaidl rhaglen y Pwyllgorau, i bob amcan a phwrpas, yn unfrydol. Ar ol y pleidleisio anfonwyd cen. awdwri at Ysgrifennydd Cynhadl edd Stockholm, ac at Gadeirydd*V Soviet, Senedd y Milwyr a'r Gweith- wyr yn Petrograd. Heblaw datgan ystyr y bleidlais, cyfleid hefyd wrthwynebiad Plaid Llafur i Heddwch Annibynnol." Hefyd, ar ol y bleidlais, bu cyn rychiolaeth o'r Gynhadledd gyda'r Pi if Weinidog yn ei hysbysu am benderfyniad y Gynhadledd. Yr oedd yr ymdriniaeth yn gyfrinach ol; ond dyweditfod y PrirWein idog yn dra chymedrol, ac yn dangos awydd am ddeall meddwl y Gynhadledd. Ynglyn ag Alsace- Lorraine dywedai y ddirprwyaeth y bodlonai y Sosialiaid Ffrengig osod y mater i bleidlais y bob! yn y ddwy dalaith, ac nad oedd Cyng- or Cyffredinol Llafur Ffrainc, y dydd o'r blaen, wedi son dim am danynt. Atebiad Mr Lloyd George i hyn oedd, "fod yn rhaid parchu ewyllys Llywodraeth Ffrainc yn hytrach nag ewyllys unrhyw adran o'r bobL" Heb os, nac onibai, y mae dyf- arniad y Gynhadledd yn ategiad gwych iawn i lythyr Arglwydd Lansdowne, a rhwng popeth y bydd yn rhaid i'r Cyngrheiriaid wneud rhywbeth gwell na siarad yn benagored ac amwys ynghylch yr amcanion y mynent eu sylwedd oli. Os nad oes yn y cynllnniau bethau gwyrgam, paham nad ellir eu cyhoeddi ? Y mae'r gwrthnys igrwydd yn creu amheuaeth. :—nrfT n, ng-i| —————

Gorlodaeth ar Gytooth. Y mae cryn anfoddionrwydd yn y wlad er's llawer o fisoedd yn erbyn gwaith y Llywodraeth yn gosod gorfodaeth ar fywyd i am canion y rhyfel, ond yn ymgadw heb psod gorfodaeth ar eiddo, tra y cydnabyddir fod y naill mor angen- rheidiol a'r llali. Y mae araith ddiweddaf y Prif Weinidog yn yr hon y galwai am ychwaneg o ddynion i'r fyddin yn argoeli gwneud y cwestiwn yn un mwy llosgawl a dyrus. Diwedd yr wythnos bu y mater o dan ystyriaeth cynhadledd o beirianwyr Manceinion a'r cylch. Yr oedd aelodau y gvnhadledd yn cynrychioli 100,000 o beinanwyr y trefi a'r wlad gylchynol. Pasiwyd y penderfyniad yma :— Fod y cyfarfod hwn, yn cyn- rychioli 100.000 beirianwyr yn protestio yn y modd mwyaf pendant yn erbyn i'r Llywod- raeth fynd a dynion allan o'r siopau a'r ffatrioedd, heb iddynt cyn hynny osod gorfodaeth ar eiddo, gan yr ystyriwn fod y naill mor angenrheidiol a'r llall." Nid oes neb cyfrifol, mae'n debyg, yn golygu y dylid dwyn "y geiniog brin" a gynilwyd o'u llafur a'u henillion gan weithwyr, ac eraill, ond mae'n anghredadwy bron fod gweithwyr y wlad wedi goddef i'r llywodraethwyr pendef- igaidd osod eu dwylo mor drwm ar fywydau eu plant, fagwyd gan- ddynt wrth rannu angen un rhwng y naw, heb hawlio yn ddiwrth- wynebiad fod cyfoeth mawr y pen- defigion, sydd yn manteisio ar dir a llatur, yn talu toll gyfartal. Gwelwn fod Nlri Bonar Law yn addaw y gosodir toll drom ar eiddo yn nes ymlaen, ar ol y rhyfel mae'n debyg, ond paham y mae yn rhaid aros am y gwaddol mwy nag am y meibion ? Hyderwn nad yw gweithwyr y wlad yn mynd i fod- loni ar addewid, yn awr ydy w yr amser cymeradwy. Ofnwn nad yw llawer o'r addewidion a wneir heddyw yn ddim ond "pethau" i liniaru aiiorffwystra. Cyn y troir degau o addewidion y gwladwein wyr yn ffeithiau rhaid i'r bobl fod yn effro ac yn feiddgar. <»■ »