Gwyliedydd Newydd

Y Rhyfel o Ddydd i Ddydd. Dydd Llun, Medi 11. Ar y Somme y mae y Fyddin Bryd- einig wedi ychwanegu at ei hennillion diweddar yn rhandir Combles. Y mae wedi meddiannu yr oll o Ginchy. Y mae y Ffrancod wedi ennill peth tir, ac wedi torri grym y gwrthruthriadau Ger- manaidd. Yn Verdun y mae y Ffrancod wedi cymeryd 300 o garcharorion, ac wedi meddiannu y rhagffosydd Germanaidd a warchaent Douaumont. Y mae Rwssia, yn ol pellebr Reuter, eisoes wedi meddianu rhai o amddiffyn- feydd Halicz, i'r de-ddwyrain o Lemberg, ac y mae y gelyn ei hun yn dinistrio y lleill. Adroddiad swyddogol o Germani a ddywed fod Silistria, yr ail borthladd Rwmanaidd ar y Ddanube, wedi ei gym- eryd. Yn ol yr adroddiadau Bwlgaraidd y mae yr holl ymladd ar y ffrynt Dob- rudja yn anffafriol i'r Cyngrheiriaid. Gair heddyw a ddywed fod General Botha yn trefnu i anfon 10,000 o frod- orion De Affrica i Ffrainc, nid i ym- ladd, ond i ddadlwytho llongau a'r cyff- elyb, ond o dan ddisgyblaeth filwrol. Dydd Mawrth. Hysbyswyd ddydd Mawrth, fod y Super Dreadnought "Leonard da Vinoi," 22,340 o dunelli, wedi suddo. Tra'n angori yn harbwr Taranto, Awst 2, suddodd mewn canlyniad i ffrwydriad, a chollwyd 240 o fywydau. Nos Fawrth, llwyddodd y Prydein iaid i guro'n ol ymosodiad o eiddo'r Germaniaid yng nghyffiniau Fferm Mouquet, a chafodd y gelyn golledion mawr. Yn ol newyddiaduron fore Mawrth, y mae'r ymladd ar ffrynt Struma wedi bywiogi gryn lawer. Brynhawn Sul croesodd y Prydeiniaid yr afon yn Ne- ohori, ac mewn amryw leoedd uwchlaw Llyn Tahinos. Ar ol cryn wrthwyneb- iadcymerwyd pedwar pentref. Cur- wyd yn ol wrth-ymosodiad o eiddo'r gelyn gyda cholledion mawr, a chymer- wyd amryw garcharorion. Yng nghyff iniau Doiran parhai'r cyflegrau yn brysur. Yn ol y newyddion a ddaeth o'r ffrynt orllewinol, y mae'r Germaniaid wedi gwneud ymdrechion arbennig i'r gogledd a'r de o'r Somme, i geisio gwneud i'r Galluoedd Cynghreiriol oil wng eu gafael o'r tir a enillwyd gan- ddynt, ond ofer fu pob ymdrech o'u heiddo. Dydd Mercher Y mae y Ffrancod wedi ail-ddechrou ar eu hymosodiad yng ngogledd Somme, ac i'r de o Combles, oddiyno i'r afon. Mewn banner awr enillasant yr holl linell gyntaf o ffosydd y Germaniaid, ac ar ol hynny gwthiasant ymlaen mewn cyfeiriad dwyreiniol, ac enillasant Fryn 145, Coed Marsieres, a-Jioll ffosydd y gelyn hyd at ffordd Bapaume-Perronne, a bernir y bydd iddynt yn fuan fedd iannu Rancourt sydd tua dwy filltir i'r dwyrain o Combles. Cymerasant 1,500 o garcharion. Dywedir fod yr enill- ion hyn yn bwysig, ac yn gwneud rhai o safleoedd y Germaniaid yn dra ansicr. Nid oes dim newydd heddyw o'r ffrynt Brydeinig ar y Somme. Nid oes dim newydd o bwys ychwaith o'r Bal kans. Yn ol yr adroddiadau, y Cadfridog I Mackensen sydd yn rheoli yn rhandir Dobrudja. Hawlia y Germaniaid eu bod yn parhau i ennill tir yma. Gair o Rwmania a ddywed fod y gelyn yn parhau i gilio'n ol yn Transyl- vania, ond ni ddywedir gair am y safle yn Dobrudja. Y mae y Cadfridog Awstriaidd a ddyoddefodd gymaint wrth ymladd yn erbyn y Cadfridog Rwsiaidd Lechitsky, wedi ymddiswyddo oherwydd gwaeledd iechyd. Gair o Amsterdam cldywed fod Ger- mani a'i Chyngrheiriaid yn cadw Cyng- hor Rhyfel gyda'r pwysicaf a fu rhyng- ddynt o'r dechreu. Dydd Iau Y mae y Ffrancod yn parhau i wthio ymlaen yng ngogledd y Somme. Y mae wedi ystormio a meddiannu pentref Bouchavesnes ac wedi gwthio 600 llath i'r dwyrain iddo, ac wedi torri y dram- wyfa Germanaidd cydrhwng Bapaume Peronne. Yn y Balkans y mae yr Italiaid wedi gyrru yn ol rai outposts Bwlgeraidd. Ar y ffindir gorllewinnol y mae y Serb- iaid wedi gyrru y gelyn allan o rai safle oedd cedyrn. Adroddir fod M. Dimitracopoulos wedi cydsynio i ffurfio Gweinyddiaeth Roeg aidd newydd. Dywedir y cydnebydd mai polisi M. Venizelos yw yr un cyd- naws a syniadau Groeg. Yn Macedonia nid yw y fyddin Bry- deinig eto wedi medru ymwthio ym- hellaoh tudraw i'r Struma, serch fod yno dipyn o ysgarmesu a thanbelennu wedi bod. Dydd Gwener. Heddyw, mewn ymosodiad, y mae y Fyddin Brydeinig wedi ennill Coarcel ette, Flers, Martinpuah, High Wood, a'r rhan helaethaf o Goed Bouleaux. Yr oedd yr ymladd yn chwerw iawn. Rhifa y carcharorion a ddaliwyd 2,300. Ymosododd yr Italiaid ar y gelyn i'r dwyrain o Vallone yn Gorizia, a medd ianasant rai safleoedd. Cymerasant am- ryw ynau peiriannol a magnelau, yng byda 2,000 o wyr. Y mae catrawd o filwyr Groegaidd yn nwyrain Macedonia wedi myned trosodd at y Germaniaid. Y mae yn rhifo 25,000, ac anfonir hwy i Germani. Dydd Sadwrn Gwnaeth y Germaniaid wrthymosod- iad ar y tir feddianwyd ddoe gan y Fyddin Brydeinig" ond buont yn gwbl aflwyddiannus, parha y Prydeiniaid i ddal yr holl linell a enillasant. Cymer- wyd pedwar o fagnelau Germanaidd, a 250 arall o garcharorion. Gwnaeth ein hawyrenwyr waith llwyddiannus, taflasant danbelennau ar amryw wersylloedd a gorsafau rheil- ffyrdd: difethwyd 13 o longau awyr y gelyn ac anafwyd naw eraill: y mae ped- air o'n llongau awyr ni ar goll. Y mae y Ffrancod wedi ennill ffosydd ychwanegol ar Bapaume a Peronne, ac wedi gwthio ymlaen o leiaf ryw chwar- ter milltir. Ac mewn cydweithrediad a'r Prydeiniaid y maent yn peryglu safle y Fyddin Germanaidd yn Combles nid oes gan y Germaniaid gymweirfa yn ol ond trwy ffyrdd Sallisel a Marvel, ac y mae y Prydeiniaid yn prysur wasgu ymlaen at yr olaf. Y mae y Fyddin Rwsiaid-Roumanaidd wedi bod yn cilio yn ol ar y ffindir yng ngogledd Dobrudja. Dywedir fod atal y gwenith a bwydydd eraill, &c., o Rou- mania eisoes wedi peri cryn bryder ac anghyfleustra yn Awstria a Germani. Y mae y Fyddin Brydeinig ar ffindir Struma ya Salonika wedi bod yn ym- osod, wedi croesi yr afon gan ymosod ar Czamimah a Komaja, gan gymeryd rhai carcharorion. Dywedir fod pobl Groeg, gan ofni'r gwaethaf, yn gadael y wlad yn finte- oedd.

TRYSORFA'R GWYLIEDYDD I NEWYDD." Cawsom y rhoddion isod i helpu y I G.N. yn ei gyfyngder oblegid drudan- iaeth y papur. £ s d I Eglwys Penrhiwceibr 0 5 6

Y MILWYR YN YR AIFFT. I Cawsom y rhoddion isod i helpu y Caplan—y Parch A. W. Davies, at gael llyfrau a phapurau i ddyddori y milwyr yn yr Aifft. £ s c Eglwys Dyserth 1 5 9 Cyfaill o Fynydd Seion, Ler- pwl 0 2 6

Mae'r Awdurdodau Cyllid yn awr yn hawlio taliad o'r doll ar adloniant nid yn unig ar y cyng- herddau, ond hefyd ar y Gymanfa Ganu gynhaliwyd ynglyn ag Eis- teddfod Aberystwyth. Yr hyn a ddywed y Trysorlys ydyw mai yr Awdurdodau Cyllid ydyw yr unig rai allent benderfynu cwestiwn y doll. Bwriedir codi'r mater i sylw y Senedd.

CYDWELI. Y Sabbath, Medi lOfed, buom yn "dathlu canmlwyddiant yr achos Wesle- aidd yn y lie. Cyfarfod pregethu y Sabbath, boreu a'r prydnawn, yn eu capel eu hunain, ac yn yr hwyr yn Sil- oam (B.), am fod hwn yn fwy eang. Pregethwyd gan y Parch Mr Arter, y gweinidog, a'r Efengyles Miss Thomas (A.), Mynyddygarreg. Cafwyd cyfarfod- ydd rhacorol.1 Nos Lun, yn Bethania, cafwyd cyfar- fod o natur wahanol. Cymerwyd y gadair gan Mr W. N. Jones, Tirydail, Ammanford. Cafwyd areithiau ar yr achos yn y lie gan y gweinidogion, Mr John Evans, a Mr William Jones, swyddogion y gylchdaith Parchn R. C. Jones (B.), Siloam; E. J. Herbert, Morfa D. Geler Owen (M.C), Horeb; Richard Jones (M.C.), a'r Hybarch W. Jenkins (A.), Capel Sul. Mae yr achos Wesleaidd yn dal yn bur dda trwy yr holl gyfnod, er fod achos Seisnig wedi myned allan o Bethesda, ac wedi cael llawer o golledion. Mae y frawdoliaeth yn rhyfeddol o ffyddlawn, ac o deyrngar i'r achos. GOH.

TREHARRIS. Gynhaliwyd ein cyfarfodydd blynyddol Medi 10 a 11. Gwasanaethwyd gan y Parchn Evan Isaac, Llewelyn Morgan, a R. H. Pritchard; y pregethwyr ar eu goreu. Cynhulliadau da, casgliad da, ag un brawd wedi aros ar ol. YSG, [Diolch i chwi am eich adroddiad byr, cryno. Gwynfyd na Lfai pawb yn eich efelychu. -GOL. ]

CAERSWS. Chwith gennym oedd colli o'n plith y Parch Tegryd Davies. Ceir profion diamheuol fod Mr Davies yn dderbyniol iawn yn yr holl eglwysi. Dyma'r ail waith iddo lafurio ar y Gylchdaith bon, ond' dwy flynedd fu ei arosiad y tro hwn: y mae yn sefydlu yn Caerau, Maesteg, yr ail waith, dengys hwn ei fod yn gymeradwy iawn. Pan y bydd yn ymadael a Caerau nesaf, os yr Ar- glwydd a'i myn, bydd galwad arno yma i lafurio am bedair blynedd, er gwneud y bwlch i fyny. Dyn ymroddol, llawn gwaith ydyw, a'i galon yn ei waith, daw hyn i'r amlwg yn ei ddewisiad i'r swydd o Ysgrifennydd y Gymanfa. Ni raid canu ffarwel i Mr Davies- yn y cylch yma. Daw yma yn ddios eto ar ei wyliau oblegid yma y cafodd ei ym- geledd gymwys." Bydd yn chwith gennym pan ddaw y Cwrdd Cenhadol a neb i roi Sketches i ni fel arferol. Dymuna ein Cylchdaith bob llwyddiant i'r ddeuddyn hyn yn ei cylch newydd. T. R. J.

ASHTON-IN-MAKERFIELD. Cynhaliwyd ein cyfarfod blynyddol Medi 7, 9, 10. Y pregethwr fu yn ein gwasanaethu ydoedd y Parch R. Mon Hughes, Tregarth. Cawsom bedair o bregethau nad anghofir mohonynt yn fuan, amserol, a chryf. Yr oedd y cynhulliadau yn lluosog ar hyd yr wyl, ac yn neilltuol nos Sabboth, yr oedd y capel nos Sul yn orlawn, a phawb mewn yspryd addoli. Roedd y' gynnulleidfa a'r pregethwr yn yr odfa hon mewn llawn fydymdeimlad a'u gilydd, ac ys- pryd y peth byw yn amlwg, a phob gair lefarwyd yn mynd adref. Swn canmol sydd ar bob Haw. GWR UN DALENT.

TOWYN. Llongyfarcnwn Master Marshall Lloyd, mab Mr a Mrs John Lloyd, Maesmor, ar ei lwyddiant yn ennill y "Senior Certificate" yn y Central Welsh Board Examinations. TOWYNITE.

WANTED MANUSCRIPT SERMONS in Welsh wanted a dozen or more modern Welsh MSS. of a real rousing character, full of the Welsh revival spirit, stirring and stimu- lating.—Specimen and particulars to- ELLIS & KEENE, 9, Ray Street, London, E.C. ■ I